Η ΕΠΟΧΗ 13 Σεπτεμβρίου 2015
9
ΠΟΛΙΤΙΚΗ
ητα για τη συνέχιση όμενη μέρα
ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΑΣ
μέσα από τις συλλογικές διαδικασίες του κόμματος, αν και υπήρξαν πολλές δικαιολογίες, σε ένα βαθμό κατανοητές. Αποτελεί, ωστόσο, λάθος ότι προέκυψε ένα μνημονιακό, όπως ακούστηκε πολλές φορές, κόμμα. Ο ΣΥΡΙΖΑ δεν είναι αυτό. Είχαμε μια κυβέρνηση, «με κορμό τον ΣΥΡΙΖΑ», η οποία απέναντι στο πραξικόπημα, πρέπει να το λέμε αυτό, υποχρεώθηκε να υποχωρήσει. Το κόμμα αυτό δομήθηκε και ενδυναμώθηκε σε τελείως άλλη λογική, όπως ανέλυσα προηγουμένως, αντλώντας δύναμη από την αγωνία και τους αγώνες της αντίστασης κατά της λιτότητας όλα αυτά τα χρόνια. Σε ποια βάση, λοιπόν, μπορεί να επιτευχθεί η συσπείρωση; Πρώτα απ’ όλα, πρέπει ο ΣΥΡΙΖΑ να επαναβεβαιώσει τον πλουραλιστικό, με όρους ριζοσπαστικής, ανανεωτικής Αριστεράς, χαρακτήρα του κόμματος και της μέλλουσας κυβέρνησης, έχοντας πάρει κάποια μαθήματα απ΄ τη θητεία των επτά μηνών. ∆εύτερον, τα πρόσωπα που θα επιλεγούν θα πρέπει να σηματοδοτούν αυτό το κεκτημένο. Τρίτον, πρέπει να εκτιμήσουμε τη σημασία, που έχει η κυβερνητική διαχείριση του κράτους. ∆εν μπορεί κάποιος να λέει «μα, είναι δύσκολα τα πράγματα, φεύγω από τη διαχείριση του κράτους». ∆ιότι, τους κρατικούς πόρους - δεν αναφέρομαι στα χρήματα - όταν τους διαχειρίζεται η ριζοσπαστική αριστερά, που επιδιώκει την ενδυνάμωση υποτελών τάξεων και εξ αυτού θέλει να αλλάξει θεσμούς και σχέσεις, ώστε να ανατρέψει το κρατικοκεντρικό μοντέλο διαχείρισης και να το κάνει κοινωνιοκεντρικό, δεν μπορεί να αδιαφορεί για το ποιος θα τους διαχειρίζεται. Αντίθετα, θα πρέπει να τους διαχειρίζεται με ευρηματικό τρόπο, ιδιαίτερα κάτω από τους περιορισμούς που βάζει η νέα συμφωνία. Κάτι ακόμη που πρέπει να γίνει, και νομίζω ότι ο ΣΥΡΙΖΑ το κάνει σε ένα βαθμό, είναι να ανέβει στην ατζέντα η σημασία που έχει η επαναδιαπραγμάτευση του χρέους, να συνδεθεί με ένα πρόγραμμα επενδύσεων στον κοινωνικό τομέα. Αυτά δεν θα απαλύνουν μόνο τις δυσκολίες, που επιβάλλει αυτή η συμφωνία στο κοινωνικό πεδίο, αλλά θα δίνουν και ένα, έστω μικρό, όραμα, μια θετική ματιά για το άμεσο μέλλον των υποτελών τάξεων. Να αναδειχθεί η συμβολή της στη νέα στρατηγική, ενός νέου οράματος, που πρέπει να δώσουμε στην ελληνική κοινωνία για
να αναθερμανθεί η ελπίδα του ΣΥΡΙΖΑ. Πρέπει, επίσης, να ανασκευάσουμε την πληγωμένη και όχι και τόσο δημοκρατική λειτουργία του ΣΥΡΙΖΑ. ∆εν μπορεί, παρά το κόμμα γρήγορα να προχωρήσει σε ένα συνέδριο, το οποίο, με συριζαίικο τρόπο, θα πρέπει να συγκροτηθεί, να αξιοποιήσει τις γέφυρες με όσους απογοητεύθηκαν, κουράστηκαν, απολύτως δικαιολογημένα το ξαναλέω, και φαίνεται ότι πρόσκαιρα, θέλω να πιστεύω, αποστρατεύτηκαν από την υπόθεση, που λέγεται ΣΥΡΙΖΑ και τόσο ενέπνευσε. Ο ΣΥΡΙΖΑ είναι κοινωνικά προσανατολισμένη πολιτική δύναμη, αυτό είναι σαφές και όσοι νομίζουν ότι αυτό χάθηκε με την εξαναγκαστική συμφωνία,
κάνουν λάθος. Ωστόσο δυο στοιχεία στο θεωρητικό εξοπλισμό του πάσχουν, δεν είχαν αφομοιωθεί και, δυστυχώς, τώρα θα μας χρειαστούν πάρα πολύ. Το ένα είναι ότι ο ΣΥΡΙΖΑ δεν είναι μόνο αντιμνημονιακό κόμμα, αλλά αριστερό, άρα έχει μεγάλο εύρος να δρα, ιδίως σε μια κοινωνία όπως η ελληνική. Το άλλο, είναι ο στόχος -προπαντός η ικανότητα να τον υλοποιείς - του μετασχηματισμού της ελληνικής κοινωνίας και οικονομίας. Εξάλλου αυτά τα δυο λειψά χαρακτηριστικά προσπαθεί να υπογραμμίσει η συζήτηση που κάνουμε ως τώρα. Γι’ αυτό και εγώ επέμενα στην ανάγκη να ανανεώσουμε, να ανακτήσουμε, να αναπτύξουμε, συνειδητοποιήσουμε και συστηματοποιήσουμε τη στρατηγική του
Να πιάσουμε το νήμα
Το πρόβλημα που συζητάμε, νομίζω, είναι και μια από τις βαθύτερες αιτίες της διάσπασης, με την έννοια της μη εμπέδωσης της στρατηγικής αυτής ή και μη αποδοχής της από όσους συντρόφους συγκρότησαν τη ΛΑ.Ε. Να θυμίσω ότι η πλειονότητα των μελών του ΣΥΡΙΖΑ, που συνδέθηκαν με τη ΛΑ.Ε, είχαν μια εργαλειακή αντίληψη για το κράτος, την οποία η πλειονότητα του ΣΥΡΙΖΑ δεν την ασπάζεται. Επίσης, δεν γινόταν απολύτως κατανοητό αυτό που έλεγε ο ΣΥΡΙΖΑ στα επίσημα κείμενά του περί κοινωνικού ελέγχου. Αυτή η τάση έδινε ιδιαίτερη έμφαση στον κρατικό έλεγχο. Είναι κατακτήσεις της ριζοσπαστικής ανανεωτικής Αριστεράς που, όπως φαίνεται, δεν τις μοιράζονταν. Ένα τρίτο στοιχείο, είναι ότι δεν μπορούσε αυτό το ρεύμα να κατανοήσει πλήρως τη σημασία των δικτύων αλληλεγγύης και των κοινωνικών κινημάτων και κατέληγε ουσιαστικά σε άρνηση συμμετοχής. Υπήρχε μια σύγχυση, διότι εθεωρείτο ότι η αλληλεγγύη είναι φιλανθρωπία. Θέλω να πω υπήρχαν πολλές παρεξηγήσεις, αλλά δεν υπήρχαν οι διαδικασίες θεωρητικής και πολιτικής αντιπαράθεσης και συζήτησης. ∆εν βοήθησε και ο «ομοσπονδιακός» χαρακτήρας των τάσεων, που λειτουργούσαν λίγο ως πολύ σαν μικρά ή μεγαλύτερα δίκτυα ή ακόμη και σαν κινήσεις ή και κόμματα μέσα στο κόμμα, γι’ αυτό και δεν επέτρεπαν τη σύνθεση. Θεωρήθηκε ότι με αποφάσεις από τα πάνω, με μειοψηφίες και πλειοψηφίες στο ιδρυτικό συνέδριο θα μπορούσαν να αντιμετωπισθούν. Αυτό γίνεται με επίπονη δουλειά, που προϋποθέτει ένα λειτουργόν ζωντανό κόμμα, που η οργάνωσή του θα στηρίζει τη στρατηγική του ΣΥΡΙΖΑ και που οργανωτικά θα αποτελεί το νέο που φέρνει ο «συριζαίικος τρόπος». Στην έλλειψη
ΣΥΡΙΖΑ. Εδώ και πολύ καιρό, ήταν σαφές ότι έπρεπε να απαλλαγούμε από τον αντιμνημονιακό χαρακτήρα και να επιμένουμε ότι είμαστε ενάντια στη λιτότητα και την εσωτερική υποτίμηση και ότι αυτό ουσιαστικά, στη σημερινή συγκυρία, είναι και αντινεοφιλελεύθερο και, εντέλει, με έναν τρόπο, αντικαπιταλιστικό. ∆εν έγινε και πρέπει να γίνει τώρα, να είμαστε ευρηματικοί και σε πεδία που δεν πιάνει το μνημόνιο, αλλά ακόμη και σε πεδία που πιάνει το μνημόνιο. Αυτή η τακτική μας δίνει μια άλλη δύναμη, μια άλλη προοπτική, γνωρίζοντας – και λέγοντας – ότι αυτό δεν είναι το μάξιμουμ που θέλουμε, το διαχειριζόμαστε, αλλά παράλληλα και με τη μείωση του χρέους, με δημοκρατικές τομές που πρέπει να κάνουμε σ΄ ό,τι αφορά τη διαφάνεια, τη διαφθορά, την αναβάθμιση της τοπικής αυτοδιοίκησης, τον εκδημοκρατισμό της δημόσιας διοίκησης, τη φοροδιαφυγή κ.ά., με άλλα λόγια ένα σύνολο μεταρρυθμιστικών τομών, που θα υπονομεύσουν ουσιαστικά τον αναπαραγωγικό πυρήνα του ελληνικού καπιταλισμού. ∆ιότι η διαφθορά, τα λεγόμενα διαπλεκόμενα, είναι συστατικό στοιχείο της αναπαραγωγής του ελληνικού καπιταλισμού, δεν είναι απλώς ηθικό ή απλώς νομικό στοιχείο. Η συζήτηση είναι μεγάλη, διότι ένα τέτοιο σχέδιο μετασχηματισμού εμπλέκει όλες τις δυνάμεις του κόμματος. Ο Αλέξης Τσίπρας, πράγματι, στην προτελευταία Κ.Ε. σημείωσε ότι θέλουμε να εκκινήσουμε τις διαδικασίες για τον γενικότερο κοινωνικό μετασχηματισμό. Πρέπει να συζητηθούν όλα αυτά, προχωρώντας πάντα και στην επαλήθευσή τους στην ίδια την, πάντα πλουσιότερη σε ιδέες, κοινωνία.
αυτή πρέπει να αποδοθεί, σε ένα βαθμό, η διάσπαση η οποία κοστίζει σε ενέργεια, σε αποτελεσματικότητα και σε ψήφους. Να προσθέσω κάτι ακόμη. ∆εν παίρνει κανείς πρωτοβουλίες, που εξωθούν κάποιους προς την έξοδο, είτε σε πρωτοβουλίες οι οποίες υπονομεύουν τη διαχείριση του κράτους από την Αριστερά, παρά μόνο αν έχεις μια εργαλειακή αντίληψη της εξουσίας. Αντίληψη, δηλαδή, ότι εγώ εφόσον είμαι στα πράγματα και στην κυβέρνηση θα τα καταφέρω. Ή αντίθετα ότι δεν μπορώ να είμαι, διότι δεν μπορώ άμεσα να εφαρμόσω το όλον του πολιτικού μου σχεδίου και αποσύρομαι. Έτσι οι δύο αυτές απόψεις συναντήθηκαν στο ίδιο σημείο. Μπορείς να κάνεις την κριτική, και από τη μια και από την άλλη πλευρά της διαχείρισης του κράτους και της εξουσίας, αν δεν γειώσεις τα πράγματα στους πραγματικούς κοινωνικούς αλλά και πολιτικούς συσχετισμούς δυνάμεων όχι μόνο στη χώρα μας αλλά και στην Ευρώπη; Ξέραμε απ΄ την ιστορία της Αριστεράς ότι δεν γίνεται κοινωνικός μετασχηματισμός σε μια μόνο χώρα, πόσο μάλλον σήμερα με διαδικασίες παγκόσμιας καπιταλιστικής ολοκλήρωσης, η οποία έχει στον σκληρό πυρήνα της και θεσμικά πια λόγω ΕΕ, ένα σκληρό πυρήνα της καπιταλιστικής δυναμικής. ∆εν εγκαταλείπεις, όμως, την κυβέρνηση γι’ αυτό. Να ξαναπάρουμε το νήμα και με συριζαίικο τρόπο να φτιάξουμε το κόμμα, έτσι όπως το φτιάξαμε, ενδεχομένως χωρίς πλήρη επίγνωση του τι κάνουμε, αλλά το κάναμε από το 2006 και εδώ σιγά – σιγά.
Και τα όσα επικριτικά λέγονται για το κόμμα και την αποτελεσματικότητά του να επικοινωνεί με τον λαό; Αυτή η συζήτηση, πολύ μεγάλη, είναι προϊόν μας διάχυτης προπαγανδιστικής λογικής, που στην πραγματικότητα εκφράζει τάσεις μεταδημοκρατίας. Μιας δημοκρατίας, δηλαδή, που δεν θέλει συλλογικότητες, αλλά βλέπει τη διαχείριση της πολιτικής με, περίπου, τους όρους που λειτουργούν οι επιχειρήσεις. Αντίθετα, πιστεύω ότι υπάρχουν μερικά πλεονεκτήματα στο ΣΥΡΙΖΑ, που αν αξιοποιηθούν όχι απλώς θα ανακάμψει αλλά θα απογειωθεί. Η αρχή αυτής της θετικής προοπτικής δεν μπορεί παρά να είναι το καλό αποτέλεσμα των εκλογών της άλλης Κυριακής.