Oylum

Page 1

I




oyl um sahi bel er i edi t ör r edaksi yon

şopar l ar[ eski zkul übü] handeaydı n i mr ansat ı ş

yayı nahaz ı r l ama

f at maz aynepkı z ı l t aş

gr afikvet asar ı m

ber nadi l er

genel koor di nat ör

yasi nbal

f ac ebook/ eski z kul ubu t wi t t er / kt ueski z kul ubu finst agr am/ eski z kul ubukt u es ki z kul ubu@gmai l . c om mat baa

sakar yamat baa

oyl um’ dayayı nl ananyaz ı l ar danal ı nt ı yapmakkaynak bel i r t mekşar t ı yl aser best t i r . yaz ı l ar daki düşünc el er yaz ar l ar ı naai tol duğundanoyl um der gi si ni bağl amaz .

yeni yi nel ener ek yi ne

yi nel i k

yi nel i k

yeni l i k

yi nel ener ek

yi ne

yi nel ener ek

yi nel ener ek

yeni den yeni l ener ek

yeni l i k


oyl um Evvel z amani ç i nde, kal bursamani ç i nde. Tc et vel l er i ahşap, KTÜyol l ar ı ç amuri ken. ‘ ’ Hakver i l mez , al ı nı r ! ’ ’ Busözl er l ebi rar ayagel enöğr enc i l erasl ı ndakendi l er i neai tol anmekanı haksahi pl er i ol ar akel egeçi r di l erve adı nı oankoydul ar . O YLUM Zamanl aOyl um’ dadi l egel endüşünc el erokul duvar l ar ı ndakendi si neyerbul duvebudüşünc el erkur ul uşaşaması ndaol anbi rokul unşeki l l enmesi ndeöneml i bi rr ol oynadı .

yasi n bal

i mr an sat ı ş

f . z eynep kı z ı l t aş

Gel z amangi tz amanOyl um vei f adeet t i ği düşünc el er unut ul duveöğr enc i l erokul dapasi fdur umadüşt ül er . Ar adangeç en51yı l ı nar dı ndandönem öğr enc i l er i ol ar akbi zl erOyl um’ uvei f adeet t i ği düşünc el er i hat ı r l ayabi l mekadı naOyl um’ u‘ ’ yeni den’ ’ yor uml adı k. Buder gi yi si zl er l ebul uş t ur makt aki amac ı mı zhem eğl eni p, öğr enmeni z i sağl amakhem deöneml i bi rşeyi nf ar kı navar manı zı i st ememi z di . Al dı ğı mı zeği t i mi nas ı l amac ı pr oj eç öz enbi r ermi marol mamı z danz i yadeent el l ekt üel bi rbi r eyol ar akyet i ş memi z di . Umuduzodurki buder gi yi okur kensi zl erdeenazbi z i m kadarkeyi fal manı zdı r . Mut l uokumal ar . . . : )

hande aydı n

ber na di l er


5 7 9 1 6 1 7

25

27 29 32 33

üt opya

yeni den

si nequanon?

hepyeni den

yr d. doç . dr . aysunaydı nöksüz

mi mar l ı ğı nyeni dönemeçl er i

doç . dr . ni metc andaşkahya

yr d. doç . drser apdur muş

öğr . gör . dr . f at i hşahi n

yasi nbal ec eyakupoğl u

i mr ansat ı ş

st arwar smi mar i si

ber atakyüz

bur ukbi ryeni den

t al hat ur han

sennei st i yor sun?

yr d. doç . drmust af ar eşatsümer kan

mi mar l ı köğr enci l i ği mden anl ar , anı l ar

f at maz eynepkı z ı l t aş

pel i gomunpeşi nden

must af ac eyhanyı l dı z

kt ü’ l üol mamı nhi kayesi

i ç i ndeki l er 1 9


şehr iat l as

bi rbul uşmaol ar ak EASA

bi rbul uşmaol ar ak UMÖB

45 1 6 49 51

53 54 55 57 59

bi ry anda fiki rs anatt as ar ı m

çi zt amaml a

bul maca

v eci hihür kuş

al t er nat i fmi mar l ı k

42 r öpor t aj

al perder i nboğaz

r öpor t aj

beki rger çek

37

bi ryanda eski zkul übü

i ç i ndeki l er


KTÜ’ l üol mamı nhi kayesi must af ac eyhanyı l dı z

1 965yı l ı ndaYozgatLi sesi ni bi t i r di m. Üni ver si t esı navl ar ı ndaİ st anbul Tı pFakül t esi ni kazandı m. Amasür ekl i i st eği m Mi marMühendi sol makt ı . İ TÜi mt i hanı ndaYüks ekpuanal mamar ağmenKi myaİ mt i hanBar aj ı nı geç emedi ği mden( %40)İ t ü’ yegi demedi m. O sı r adaKTÜ’ nünaç ı l dı ğı nı duydum. İ TÜst at üsündeveaynı hakl ar ı ver enbi rüni ver si t eol duğunuöğr endi m amat er c i hi mdeyokt u. İ st anbul adagi decekt i m. Hat t aevbi l et ut umuşt um. Amaakl ı m mi mar l ı kt a i di . Babam öğr et mendivedeÖğr et menl erBi r l i ğiYozgat Baş kanı İ di . Akl ı maT r abz onÖğr et menl erBi r l i ği ’ ne, baş kanı namekt upyaz makgel di . Puanı mı bi l di r di mi mt i hangi r i şkar t ı mı kayı ti ç i nİ st anbul Tı p’ aver di ği mi , KT ü’ yekayı tol upol amayacağı mı bi l di r en mekt upyaz ı p, i s mi ni bi l medi ği mT r abz onÖğr et menl erbi r l i ği başkanı nagönder di m. Vedoğr usuyazdı ğı mı daunut up, İ st anbul ’ agi t meküzer ehazı r l ı kl ar avevedazi yar et l er i nebaşl adı m. Ot obüsbi l et i midaAnkar a’ danal dı m. Ve hat ı r l ı yor um ç ar şambagünüAnkar a’ ya, or adanİ st anbul ’ a gi dec eği m. Sal ı günüöğl eyi nbabamı ni şyer i negi t t i ği mde,t el gr af vardedi l er , T r abz on’ dan. . . Bakt ı m. T el gr af t a‘ ’ Hoc amı noğl u, i st er senokul kaydı yapı l abi l ecek, 26Eki m1 965t ar i hi ndet r abzondaol ’ ’ deni yor du. Bi r s ür ekar ar s ı zkal dı m amas onr ai deal i mi hat ı r l adı mv eT r abz on’ agi t meyekar arver di m. T r abz onagi t meküz er eÇor um’ adayı mı nyanı nagi t t i m. 5

Dur umuanl at t ı m. Dayı m kesi nl i kl eol mazdedi . Dayı m asker desı hhi yeonbaşı sı i mi ş. Dokt or l ar ı ngücünügör müş, ı sr ar l adokt orol mamı i st edi . Benonudi nl emedi m veT r abzon’ agi t t i m. Gi t t i m di yor um, önc eSamsun’ asonr abi rmi nübüsl eT r abz on’ agi t t i m. SabahT r abzon’ ai ndi m. T r abzon’ unf et i hyı l dönümüi di . T ör enl ervar dı . Bi r l i kbaşkanı , t ör enal anı ndaydı . Kendi si ni bul dum vekendi mi t anı t ı pkayı ti ç i ngel di ği mi söyl edi m. O dabeni i l küni ver si t eni nyer i ol anMaşat l ı k’ t aki okul agönder di veÖğr enc i Kayı tİ şl er i Şefi’ ni gör memi söyl edi . Okul agi t t i m. Bi zi ml i sedendahaküçükbi ror t aokul bi nası i l e kar şı l aşt ı m. Amakar ar l ı ydı m kayı tol ac ak, ger eki r sei ki nc i seneİ TÜ’ yenakl engi dec ekt i m. Öğr enc i i ş l er i ndeNi hal Abl ayı v eKebi r e’ yi gör düm. Dur umuanl at t ı m, t amam dedi l er . Sı navsonuçki t apç ı ğı nabakt ı l arv epuanı mı gör üpkayı ti ş l emi ni yapt ı l ar . Kayı t t aBur s a’ danMer i çÖzen, İ zmi r ’ denMet i nKar akur t , T okat ’ t an Er ol al t ı nör s( İ nş aat ç ı ) , v eÇor um’ dan Er t uğr ul Soyoc ak( i nş aat ç ı )var dı . Hepber aberç ı kt ı k, yur dakayı tol maki ç i n. Deği r mender e’ yegi t t i k. Yeni yur tdedi ği mi zyer e. Anc akor adayeryokt u. Azi l er debi rt ami r haneni nüzer i nde 81 0ki şi ni nbi r l i kt e kal dı ğı odal ar danol uşanyenibi ryerki r al anmı şt ı . Or ada kal ac akt ı k, or t akal anakonanbi rsobadanı sı nanveor t ak banyosuol ankaz anl aı sı t ı l anbi rbanyo.

oyl um Iyeni den


AmaÜni ver si t ei nşaaedi l i yor du. Yur t l ar dayapı l ı yor du, 1 Oyl amada2oyf ar kl aseç i m kaz anı l ı r dı . Yeni okul umuz a yı l di ş i mi z i s ı kmamı zger eki yor du. Buumut l ayur dadakay- t aşı nmı ş, sı nı flar ayer l eşmi şt i k. I sı nmapr obl emi mi zvar dı dı mı zı yapt ı r dı kveKTÜ’ l üol dukveMer i ç ,Met i n,Er ol ,Er - amakant i npr obl emi mi zdevar dı . t uğr ul t ekr arbul uşmaküz er ememl eket l er i mi z edöndük. O sı r al ar daöğr et i m gör evl i l er i kendi l er i neMi mar l ı kFa1 5günsonr a, 1 0Kası m’ ı ner t esi günü, eği t i mebaşl amak kül t esi ni ’ nr oof undadi nl enmeamaç l ı bi ryeryapmı şl ar dı . üz er eT r abz on’ at ekr ardöndük. T ef r i ş i i l ehi z met i i l eç okgüz el di . Dı ş ar ı dangör üyor duk. Bi Yur dayer l eşt i k. Yur t t abi zdenöncekidöneml er denbi r z i mi s eyer i mi zyokt u, aş ağı dabodr umdayeröner i yor l ar dı . gr upar kadaşl ar , abi l er i mi zvar dı . Özel l i kl ebuyur dui st emi şl er di . Dahar ahatvesami mi Bi rgünöğr enc i c emi yet i i l eyapı l anbi rgör üşmesonuc u di ye.Mi mar l ı köğr enci l er idevar dı , i nşaatöğr enci l er ide. Başkanr ahmet l iAl pt eki nBayhan’ ı ndabi l gi sidahi l i nde Mi mar l arbi r azdahar ahat , i nşaat ç ı l ardahası kı ç al ı şı r l ar dı . ROOf ’ ui şgal ekar arver di k. Kapı nı nyanı ndakicamı kı r ı p, i ç er i gi r di kv ei ş gal i baş l at t ı k. Aş ağı daç okbüyükbi rküt ük Anc aki l ksenemi zdemi mar l ı kveyai nşaatböl ümüyok- var dı onuyukar ı ç ı kar ı p, ger eki r sekapı nı nar kası nakoyar ı zdedi k. Dahas onr aküt ükor anı nambl emi v edeenönemt u. T emel Bi l i ml erFakül t esi var dı , or t akder sgör üyor duk. Fi z i k, Ki mya, Yüks ekMat emat i k, T as ar ı Geomet r i okuyor - l i obj esi ol du. duk. Enzor l andı ğı mı zder sfizi kt i . T asar ı Geomet r i ensevdi ği mi zamaz orol ander si mi z di . 3boyut l uç i z i ml eryapı l ı r 35günl üki şgalsonundai st eği mi zikabulet t i r di kve ken, kesi şmel ervear akesi t l er dezor l anı r dı k. Bi rsef er i nde Roofbi z i m ol du. ADIDAOYLUM OLDU. ar kadaşı nbi r i si ;hoc am ‘ ’ Her şeyi anl adı m dabi rnokt anaOyl um mi mar l ı ki ç i nbi rsi mgeol du. ( vebeni m1 972yı l ı nsı l üçnokt ai l ei f adeedi l i yoronuanl amadı m. ’ ’ demi şt i . danber i bür omunadı dı r , hal endedevam et mekt edi r . ) Mi mar l ı kdeyi nc eakl aüni ver si t ei ç i nÖnder l i kgel i r di . . . Böyl ecebi ryı l ı ger i debı r akt ı k. Bi nl er ceanı l ar l abi r l i kt e Köyc ül ükkul übü; ger ekyur t t a, ger ekseokul da. İ ki nc i yı l eği t i m başl adı ğı nda Köyokul l ar ı t ami rederköyl er dekonuş mal ardüz enl er di k. mi mar l ı kvei nşaatböl ümüt er ci hl er i mi zbaşl amı şveher Fi ki rKul übü; öğr enc i t er c i hi ni yapmı şt ı . Semi ner l erdüz enl er di k. Sonr aDEVGENÇol du. Sos yal yönügel i ş mi şöğr enc i l erMİ MARLI Kdahaç okç a- Si nemaKul übü; l ı ş mayı s ev env es os yal yönüz ayı far kadaş l arİ NŞAATböSanatdeğer i ol anfil ml er i yapı mc ı l ar ı , yönet menl er i v es al ümünüt er ci het mi şl er di . İ nşaat çı l ar ı nbi r azsosyalol an- nat ç ı l ar ı get i r i r di k. l ar ı i s eMi mar l ı köğr enc i l er i i l ear kadaş l ı ğı t er c i het mi ş l er di . Ör nek;DuyguSağı r oğl u, Gur betKuşl ar ı , Cem Kar ac a Yeni okul bi nal ar ı mı zbi t mi şamaı sı nmapr obl emi var dı . Sal ı günl er i ki myaamfisi ndeSi nemaGünl er i ol ur du. . . Ayr ı c ayur t l arbi t memi ş, eski yur t l ar ı mı z agi di pgel i yor duk. Ser vi sar aç l ar ı yl a. Amer i kanüssündenal ı nmı şot obüsl er Yur tYönet i mi , YemekhaneYönet i mi Yur ti çi veYur tdı şı l eBOZTEPE’ DEKİ . Gez i Or gani z asyonl ar ı . . . Buar adaokul umuzdaEr dem veÖzgönül AKSOYdi ye Hepmi mar l aryapar dı . bi rç i f tv ar dı , öğr et i m gör ev l i s i . Mi mar l ı köğr enc i l er i ni nANASIVEBABASI . Heröğr enc i i l et ekt eki l gi l eni r l erher kesi n AMA BUNLARIHEPERDEM AKSOYVEÖZGÖNÜL hersor ununakoşar l ar dı . AKSOY c esar et i yl eyapar dı k. Mi mar l ı köğr enci l er i ni nsayı sı 1 23öğr enci yeul aşmı şt ı . Öğr enc i Cemi yet i seç i ml er i ndei ki gr upvar dı : SOSYALDEMOKRATLARVESOL CULAR oyl um Iyeni den

6


pel i gomun peşi nden f at maz eynepkı z ı l t aş Herbaşl angı çyeni bi rhayat aveyeni bi rsen' eat t ı ğı ni l k adı mdı r . Buadı mı at ar kenböyl edüşünmekbanamut l ul uk ver i yor . Bur dabaşl angı çdedi ği m şeyşuanbeni mi ç i nç oğui nsanı nyapt ı ğı bi rbaşl angı ç :Üni ver si t e. İ l kokul , or t aokul , l i se, sı nav, t er c i hder kenbunl ar ahergünbi ryeni si ekl endi . " Neol uyorüni v er s i t eyegi di nc e, nel erdeği ş i yorhayat ı ndaac aba?"di yesor ul arsor asor abi rger ekl i l i ği npeşi ndenkoşt um her kesgi bi . Beni mi ç i nf ar kl ı ol an, herşeyi gözeal ı psonsuzbi ri st ekl ebuböl ümüseç mi şol mam. Sonsuzbi r azabar t ı bi rkel i meol dubel ki amabuhi ssi t anı ml ayamı yor um. Çev r emdebuş eki l des eç i m yapani ns ans ayı sı par makl agöst er i l ec ekkadaraz . Kar ar sı z l ı kl ar ı n, psi kol oj i kbaskı l ar ı n, dest ekl er i n, el eşt i r i l er i n, herşeyi ni çi nden s ı yr ı l ar aks eç t i ği m buyol hi çdeği ş medeni l er l edi v ebi rmet r el i kTcet vel i net osl ayar akdur du. Başı mı kal dı r ı pbakt ı m hayat ı mı nger i kal anuğr aşı na: Mer habami mar l ı k! Bi l medi ği m bi rşey, bi ri st ekmi , bi rmer akmı , bi ri ht i yaçmı , herneys eobeni mi mar l ı ğı ni ç i neç ekt i . Bukaderol mal ı ya dapel i gom kokusu. Evetevetpel i gom. Mi mar l ı kdünyası naadı m at al ı dör tayol duamai l kgündent üm şehi ref sanel er i ger ç ekl eşmeyebaşl ı yor muşger çekt en. İ l kevr ehert ür l ükl i şel er i duymaevr esi di r . Eşt en, dost t an, komşudan, kankadan, kı r t asi yeci den. . . " Mi mar l ı k mı ?Senl edahaç okgör üşec eği z. "di yebi rc üml eyl edaha 7

okul akayı tol madanger ç ekl er i yüz ümevur muşt uozal i t ç i Bar ı şabi . İ ş t eböyl emi mar l ı kokur kenkendi komi kkl i ş el er i ni z i yar at mayabaş l ı yor s unuz . Yoki çmi dı şmı , yokhi çuyumuyor muşsunuzsi zya, yokhocamaket ipar çal ı yor muş (t abi c anı m hat t abal t ayl a)vedahasayamayac ağı m mi l yonl ar cası nı duymakt anbı kı yorvear t ı kgül müyor sunuz bi l e. Bunl armi mar l ı ğı öyl esi nei st eyenl er i yol undandöndür ebi l i rbel ki ger ç ekol sal ardaol masal arda. Yani mi mar l ı kokumaksedec ebunl ardeği l . İ şi nokadarbasi tbi ryanı ki bu. Şudör taydayaş adı kl ar ı mı baş kabi rböl üm okusaydı m yaşayamazdı m. Öyl ezamanl arol duki ç ubukkr aker i pel i gomabat ı r ı pyi yer ekz ehi r l enmeki s t edi m, oder ec eyar at ı c ı düşünmeyi öğr eni yor sunuz . Si ni rol duğum i nsanl ar a Bat t al Gaz i mi s al i gönyef ı r l at mayı hayal et mek, j i l et l er api dokaz ı r kenear l anı pCengi zbabadi nl emek, maket l ekonuş uponaaş kı nı i l anet mek. . . T üm bunl ar abakt ı ğı mdami mar l ı ğı nhayat ı mı el egeç i r meyebaşl adı ğı nı gör mekl eber abert ar i f si zbi rmut l ul ukyaşı yor um. Herşeyer ağmen. . . Manev i ol ar aknekat t ı der s eni zenöneml i s i kendi mi keş f et meyebaş l amamı s ağl amas ı der i m. Buç okheyec anver i c i . Bi ranaht argi bi yol göst er i pgeç t i ği m herkapı dakendi medahaç okyakl aşt ı ğı mı , dahaç okgör meyedahaç ok duymayadahaç okyaşamayabaşl adı ğı mı hi ssedi yor um. Çokbaş ar ı l ı ol amas am dahayat ı nheryanı ndanyakal ama oyl um Iyeni den


i st eği yl edol uphepheyecani çi ndeol makhi ssi bi l ebeni mut l uedi yor . Heps öyl enegel enbuol ayı yaş ayı nc ager ç ek ol duğunuanl ı yor sunuz . Maddi konul ar adönec ekol ur sakbi rsür üol umsuzşey v art abi ki . Mi mar l ı kpembepanj ur l uev l er i nol duğubi rmasal deği l . Ol saol sapanj ur suzki r al ı kbi rev. Neol ac ağı bel l i deği l . Emekl er i ni nkar şı l ı ğı nı al amadı ğı nı , al dı ğneği t i ml e ç al ı ş mahayat ı nar as ı ndabi ruç ur um gi bi di s i pl i nf ar kl ar ı ol duğunuvebunungi bi maddi bi rsür üşeyi hergünduyuyor um, gör üyor um. Bunl ar ı kul akar dı et mi yor um edi nde di yemem. İ şt ebur adakar arver memi zger ekenşeyhayat ı mı z ı ol umsuz l ukl ar ı nmı mut l ul ukl ar ı nmı yönl endi r ec eği . Maddi ol anol uml uveyaol umsuzherşeyi hi sset i ği küç ük mut l ul ukl ar avebi t meyenbi rheyecanaf edaedebi l enl er ger ç ekt enmi marol ur l arbanagör e. Ol urdabuyaz ı yı kar ar s ı zv eendi ş el i mi maradayl ar ı okur di yesöyl emeki st i yor um. Nekadari st eyer ekseçsem de beni m deböyl ebi rdes t eğei ht i yac ı m ol muş t uç ünkü. İ ç i ndebendekigi bibi rsesvar saeğerhi çdüşünmedengel . Okur kenkar ş ı naç ı kant üm z or l ukl arbi rş eki l dekomi kanı l ar adönüşüyorvekı sasür edeherşeybi t i yoröyl eyada böyl e. Dahai l er i si i ç i ngar ant i ver emem t abi bendeyol un başı ndayı m amaneol ur saol sunyaşayı pgör mekengüzel i beni mi çi n. Eğeri çi ndeki sesbukadarbağı r mı yor sa, ür küyor sabi r azdahadüşün, hayat t annei st edi ği ni düşün umar ı m cevabıkı sasür edebul ur sun. İ çi ndei st ekşöyl e dur s unuf akbi rs ı c akl ı kbi l eyoks az or l agel meya. Kendi ne yaz ı keder s i n. " Her kesmi marol ac akdi yebi rş eyyok. Okumayı nkar deşi m. "Bunuher kesböyl esöyl eramakı save netdoğr udur , t ec r übel er l esabi t t i rbendensöyl emesi . Çokbi l mi ş gi bikonuşupsi ni r i ni zibozmuşol abi l i r i m amayaşadı kl ar ı mı kendi ml ekonuşurgi bi si zi nl epayl aşmaki st edi m. Kendi meherzamansöyl edi ği m gi bi neyapı yor sanı zmut l uol maki ç i nyapı n. Si zmut l uol duğunuz da her kesmut l uol urdi yebi rşeyyokt abi amasenmut l uol mazsanher kesi nmut l uol mai mkanıdayok. Bi ryer den baş l amakl az ı m. Beni m dear t ı kgi di pş uç i z i mebaş l amam l azı m. Hayat t abazı ger ç ekl er denkaç amayı z, kaç mayal ı m oz aman.

oyl um Iyeni den

8


mi mar l ı köğr enc i l i ği mden anl ar , anı l ar . . . yr d. doç . dr . must af ar eşatsümer kan

Üni v er s i t eeği t i mi , i l köğr et i mv el i s edöneml er i ndens onr af ar kl ı bi ç i mdeyaşadı ğı mı zbi rdönem ol muşt ur . Bunun sebepl er i ar ası ndaer genl eşmemi zi n,çocukl ukyaşl ar ı nı ger i debı r akmı şol mamı z ı nönc el i ği v ar dı r . Or t aokul v el i s edeki kat ı di s i pl i nor t adankal kmı ş t ı r . Hoc al ar ı nç oğuağabeyi mi zgi bi davr anmakt adı r . Annemi zbabamı zdaar t ı kyaşı mı zagüvener ekbi zeuygul adı kl ar ı sı kı di si pl i nvet aki pt env az geç mi ş l er di r . Söz ünkı s as ı , üni v er s i t eeği t i mi ;bi z i m bi l i nç l i bi ç i mde, i s t eyer ek, s ev er ekv ei l gi yl et aki pet t i ği mi z bi rbi l gi l enmeveyaşam bi ç i mi ydi . Beni ml i s eç ağl ar ı mdaüni v er s i t el er egi r i ş l er , s ı navpuanl ar ı i l anedi l di kt ensonr aönkayı t l ayapı l ı r dı . Hangi üni ver s i t edeböl üm s eç mi ş s en, okent egi di pönkayı tyapt ı r ı rs onr adapuanl ar ı ndüşmesi bekl eni r di . Herüni ver si t eni ni l an panosuhaf t ai çi ndeyeni l eni r ,yeni l i st el erası l ı r dı .Bi rde TRT’ den, yanl ı şhat ı r l amı yor s am gec eonbi rhaber l er i nden s onr a, i l anedi l mi şyeni puanl araç ı kl anı r dı . Buhaber l er i c an kul ağı i l edi nl er di k. Kazandı ğı m 31 6puani l eKTÜ’ yebaşvur dum. Üçt er ci h hakkı mı zvar dı . T er c i hl er i mi Fi z i k, Mi mar l ı k, J eol oj i sı r ası yl a yapmı şt ı m. Ar al ı kor t al ar ı ndaFi zi kBöl ümül i st esi ndeadı mı okudum. Sevi nç l ekaydı mı yapt ı r dı m veder sl er ebaşl adı m. Amai şl erhi çdeumduğum gi bi gi t mi yor du. Hergün sür ekl i mat emat i k,mekani k,T ür kDi l i gi bi der sl er .Oysa 9

benr üyamdahepl abor at uar l argör üyor dum. Bi r i ndenç ı kı pdi ğer i negi r mehayal l er i i ç i ndeydi m. Böyl eol unc akeyfim kaç t ı . Üz ül düm. Yi ner adyohaber l er i ni i z l emeyebaş l abaşl adı m. Puanl arsür ekl i düşüyor du. Oc akayı or t al ar ı nda l i st edeadı mı okuyuncayi nebüyükbi rsevi nçl eMi mar l ı k Böl ümü’ nekaydı mı yapt ı r dı m. 1 972–73öğr et i m yı l ı ndaMi mar l ı köğr enc i si ydi m. O yı l yı l l ar daüni ver si t el erEki m ayı or t al ar ı ndaaçı l ı yor du. KTÜ i seöğr et i medahageçbaşl ı yor du. Çünküöğr enc i kayı t l ar ı çokyavaşyür üyor , sı nı fmevcut l ar ı geçt amaml anı yor du. Benkayı tyapt ı r dı ğı mdası nı f ı nhenüzyar ı sı dol muşt u. Sı nı fmevcudubi raydandahaf azl abi rzamandaancakt amaml anabi l di . Sanı r ı m Anadol u’ nunbuuz akköş es i neher kesgel meki st emi yor du. Kaydı mı yapt ı r dı kt ansonr aFi z i kBöl ümü’ nünüstt ar af ı nageç i p, heyec anl aMi mar l ı kBöl üm bi nası ndani ç er i gi r di m. Gi r meml ededünyabaşı mayı kı l dı . Zemi nkat t a, gi r i ş hol üi l eböl üm sekr et er l i ği kor i dor ut ümüyl epanodol uydu. Bi rser gi aç ı l mı şt ı . Yapı pr oj el er i ser gi si …T anr ı m! Bukadarç i z gi ol urmu?Çi z gi l er denkâğı dı nbeyaz l ı ğı gör ünmüyor . Böyl emi l yonl ar c aç i z gi nekadarz amandaç i z i l i r ?Bunl ar ı çi zenyemekyi yebi l mi şmi di r ? Hi çuyumuşmudur ? Anl adı m ki Fi z i kböl ümübendeni nt i kam al ı yor . Senmi bi z i beğenmez si n! Al sanaböl üm… oyl um Iyeni den


Sı nı f t aar kadaşl ar l ahemenkaynaşt ı k. Onl ardahergün, s ı nı f agel ec ekyeni ar kadaş l ar ı nı mer akl abekl er l er mi ş . BanaTcet vel i i l egönyel er , kağı t l ar , bant l ar , çeşi t l i kal eml er al mamı söyl edi l er . Al ac ağı m yer l er i t ar i fet t i l er . O günöğl edensonr aki T ekni k Resi m der si ndeger ekl i ymi ş.Öğl e ar ası ndagi di pal dı m, der segi r di k. 35x50r esi m kâğı dı nı masayanası l yapı şt ı r mam ger ekt i ği ni deanl at t ı l ar . T ekni k Res i m der s i hoc amı zDoç . Dr . Nac i Dumans ı nı f agi r di , der s der sbaşl adı . Benr esi m kâğı dı ma, kenar l ar dan1cm i çer denç er ç eveç i z i yor um. ÖnceTcet vel i mi masanı nsol kenar ı nabi t i şt i r i püstve al tç i z gi l er i ç i z di m. Sonr a, masanı nbendent ar af t aki kenar ı nadayayı pyanç i z gi l er i ç i z er kenbi rgöl gef ar ket t i m. Hoc amı zbanabakı yor du. Gül er ekdedi ki , ‘ ’ bakev l at , Tc et v el i oyl um Iyeni den

hepsol kenar abi t i şi kdur ur . Di kç i zgi l ergönyeyar dı mı yl a ç i z i l i r ” . O gündensonr abendeöyl eyapt ı m! Mi mar l ı kböl ümüoyı l l ar da5yı l s ür el i ydi . “ Yüks ekMi mar ’ ’ ol ar akmez unv er i yor du. Bi z i m dönemdenbi r kaçyı l önc esi nekadardabuunvan“ YüksekMi marMühendi s” mi ş. O mes l ekt aş l ar ı mı z5kat l ı bi nal ar ı ns t at i khes apl ar ı nadai mi z aat ar l ar mı ş. Böl ümdei l khaf t al ar dahergünf ar kl ı bi rşeyl ekar şı l aşı yor , yeni şeyl eröğr eni yor dum. T emel T asarder si i l gi nçt i . Çokç eşi t l i t ür denkâğı t l ar l aödevyapı yor ;onl ar ı eve, okul at aşı makt az or l anı yor duk. Hoc al ar ı mı zbununl adayet i nmedi l er . “ Zemi ndokusui ç i nf ar kl ı mal z emel erbul un, get i r i n”dedi l er . Evdet anel i nevar sat or bal ar akoydum. Pi r i nç , bul gur , dövül müşmı sı r , f ı ndı kkabuğu, t el şehr i ye, çubuk 1 0


makar na, mı sı runu, buğdayunu, kum…T amam da, bunl ar ı okul aneyl et aşı r ı m?Çant abi ç i mi nde, üst t enkabz ası ol an kal ı nkar t ondanbi rkut ubul dum. İ çi neyer l eşt i r di m. Ar t ı k T emel T asarder sl er i neonunl agi di yor um. Öyl ebi rçant a yal nı zbendevar dı . Çant al ı gör ünüşüm det ami r c i l er ebenzi yor du. O yüzdenadı mt esi sat ç ı yaç ı kmı şt ı . Bendear kadaşl ar at akı l ı yor dum. “ Bozukt asar ı ml ar ı nı zvar sahemen t ami redeyi m”di yor dum. Böl ümünol gunbi rhavası var dı . Üstsı nı flar daki öğr enc i ar kadaşl ar ı mı z25–30yaşl ar ı ndaymı şl argi bi davr anı şl ar göst er i yor l ar dı . Böl ümdeki i l kgünl er i mde, i çavl udaf r i zbi ( yat ayf ı r l at ı l anpl ast i kt abakbenzer i bi royunar ac ı )oynayan8–1 0ki şi gör müşt üm. Benonl ar ı hoc asandı m. Çünküç oğuc eket l i , üt ül ükumaşpant ol onl uydu. Sonr al ar ı onl ar ı ndör düncü,beşi ncisı nı föğr enci l er i ndenol dukl ar ı nı f ar ket t i m. O yı l l ar daMi mar l ı kBöl ümübi nası yal nı zc aeski or i j i nal ş ekl i yl edur uyor du. İ çmi mar l ı kböl ümüi l egi r i ş t eki Labar at uarhenüzyapı l mamı ş t ı . Ar kadaki i çav l uyuç ev r el eyent aş duvar l ı amfiyokt u. Şi mdi or adabul unanveBöl üm ç at ı sı ndandahayüks eğeç ı kanç ı narağaç l ar ı dahenüzbi z i m boyumuz dafidanl ar dı . Böl ümdekal or i f ers i s t emi i l er adyat ör l erv ar dı amaı s ı ndı ğı nahi çt anı kol madı k. Enüs tkat t a, ç ay sal onuönündekidarkor i dor ası r al anmı şküçükodal ar a “ T r av ayodal ar ı ”deni yor du. Söz c üğünas l ı Fr ans ı z c a“ i ş , ç al ı şma”anl amı ndaki “ T r avai l ”söz c üğüi di . Bi t i r mepr oj esi ç i z enöğr enc i l er deni s t eyenl erbuodal ar da( gec es aat l er i de dahi l ol maküz er e)ç al ı şabi l i yor l ar dı . Böl üm başkanı mı zÖzgönülAksoyçoksevi ml i , gül eç yüzl übi rhoc amı zdı . Bi zl er eç oksami mi davr anı yor du. Bu dav r anı ş , onunbi rhoc ayadabi ri dar ec i ol ar aks ev i ml i gör ünmeçabası dadeği l di . T üm yaşamı nda, heranı ndaöyl eydi . Buyüz dent üm öğr enc i l erhert ür l üder tv es ı kı nt ı l ar ı nı çeki nmedenonaanl at ı r , herkonudayar dı mi st er l er di . Eşi Er dem Aksoydabi r çokgör evl eryükl enmi şbi rhocamı z dı . Öğr et i m üyes i az l ı ğı s ebebi yl eböl üm baş kanl ı ğı , dekanl ı kgi bi gör evl ergenel l i kl eonunüz er i ndeydi . Çok naz i kamaot or i t erbi rki şi l i ği var dı . Ki mseonunbi r i ne bağı r dı ğı nı , sesi ni yüksel t t i ği ni duymamı şt ı r . Eği t i m son der ec eönem ver di ği bi rgör evdi . Der st eol duğusaat l er de makamı nagel enBaşbakanı , val i yi böl ümdeki der ssaat i ni t amaml ayanakadarbekl et t i ği ni her kesbi l i r di . 1 1

Er dem Aksoydahasonr a, KTÜ’ nünseç i ml egel eni l kr ekt ör üol muşt ur . Böl üm hoc al ar ı nı nç oğuİ TÜ’ denuç akl agel i pder sl er i ni v er i yor , bi ryadai ki güns onr aİ s t anbul ’ adönüyor l ar dı . Onl arhep“ Uç anPr of esör l er ”di yeanı l mı şl ar dı r . KTÜi ç i ni nanı l mazf edakâr l ı kyapani ns anl ar dı onl ar . Per v anel i uç akl ar l aİ st anbul –T r abz on3, 5saatsür üyor du. Bi r i nc i s ı nı f t aYapı Bi l gi s i der s i mi z edeİ TÜ’ denPr of . Lami Esergel i yor du. Lami Bey, YÖKkur ul uşundansonr aKTÜ’ yeat anani l kRekt örol muş t ur . Lami Hoc ader s l er denbi r i ndekons ol ki r i ş l er i anl at ı yor du. Kons ol l ar ı nnas ı l yükt aşı dı ğı nı göst er meki ç i ndeönsı r adaki ar kadaşl ar ı mı zdanAsl anŞen’ i kuc ağı naal ı pkal dı r dı . T aht aönündei ki t urat t ı l ar . Asl an’ ı nr ahat ı yer i nde. Kendi si mut l uveası l ı yük. Bi zgül memeki ç i ndudakl ar ı mı z ı ı sı r ı yor uz … İ TÜ’ dengel enhoc al ar ı mı zı n, f ı r t ı nasebebi yl euç akl ar ı n ç al ı şmaması , r öt aryadakendi özel ç al ı şmal ar ı sebebi yl e gel emedi kl er i ol ur du.Bazı l ar ı da1 5gündebi rgel i yor , i ki haf t al ı kder s i bi rgünes ı kı ş t ı r ı yor du. Budur um öz el l i kl eüs t sı nı flar dayoğunpr ogr am kar ı şı kl ı kl ar ı nı nveder saksamal ar ı nı nsebebi ydi .Cumar t esi günl er i zat enöğl eyekadar der svar dı amabazenPazargünl er i det el afider sl er i yapı l ı r dı . Bi r i nc i s ı nı f t a“ Rapi do”i l edet anı ş t ı k. “ Zal ı m Rapi do! ” . Mi mar l ı keği t i mi ni nenmasr aflı çi zi m ar acı . 5ayr ı par çadan ol uş uyor du. İ ç i ndemür ekkepv ar keni ki haf t adanf az l as ür ekul l anı l maz sa, öz el l i kl e0. 1-0. 2gi bi i nc euç l uol anl art ı kanı yor , t emi z l enmes i v eç al ı ş t ı r ı l mas ı ç okz amanal ı c ı ol uyor du. Zat enbi raykul l anı l mazsat emi zl enemi yor , at mak z or undakal ı yor duk. T anes i 60–85l i r akadar dı . Günümüz par as ı yl a40–50TL. Okul uni l khaf t as ı ndahoc amı zEr dal Aksugür , t am bi rder sboyuncaRapi do’ yamür ekkepkonul mas ı , s ökül üpt emi z l enmes i v ekul l anı l mas ı nı anl at mı ş t ı . Benohaf t aseki zl i kbi rr api dot akı mı na625TLver mi şt i m. Okul dönemi mdedeenazbeşal t ı kadarr api dodayeni l emi şt i m. Sı nı fmevc udumuz42ol ması ger eki yor duama34–36 ki şi ydi k. Sı nı f ı mı zda, üni ver si t el er et anı nankont enj anger eği f ar kl ı ül kel er dendear kadaşl ar ı mı zvar dı .Bi r erİ r anl ı , I r akl ı , Fi l i s t i nl i i l eüçKı br ı s l ı ar kadaş ı mı z l abi r l i kt eydi k. Hepsi gayeti yi T ür kç ekonuşuyor , uyum i ç i ndear kadaşl ı ğı mı z ı sür dür üyor duk. oyl um Iyeni den


O dönemdebodr um kat t abas i tbi rkant i ni mi zv ar dı . Yal nı zc aç ayyapı l ı yor du. Ar adası r adat ostyapı l dı ğı nadat anı kol uyor dukamayet er si zdi . Bunakar şı l ı kenüstkat t a ( şi mdi bi l gi sayareği t i m sal onuol anmekanda)büyükve kapsaml ı bi rküt üphanemi zvar dı . İ ki gör evl i si deol anküt üphanemi zdeyal nı zc ami mar l ı kvesanatkonul ar ı ndaki t apl arbul unuyor du. Der sar al ar ı ndaki z amanl ar ı mı z ı baz en bur adaokuyar ak,der gikar ı şt ı r ar akgeçi r i yor duk.Pr oj e der s l er i ndeondaki kal ı ğı nayukar ı ç ı kı pbaz ı det ayl ar ı ç i z er eksı nı f adöndüğümüzdeol uyor du. Baz ı der sl er dehoc amı zl abi r l i kt eküt üphaneyeçı kı par aşt ı r mayapt ı ğı mı zı da hat ı r l ar ı m. Böl üm küt üphanel er i ni nmer kez i l eş t i r i l mes i , mi mar l ı keği t i mi ndeaksakl ı kyar at t ı ğı nı her kessöyl emi şt i r . İ ki nc i sı nı f abaş l adı ğı mı z daöneml i ol duğunu hi s s et t i ği mi zbi rgel i şmeol du. Güzyar ı yı l ı başı ndat üm öğr enci l er i zemi nkat t aki konf er anssal onundat opl ant ı yaçağı r dı l ar . Böl ümümüzdegör evl i t üm hoc al ar ı mı zdaor adaydı . Söyl emeki st edi ği m, İ TÜ’ dengel enhocal ar danki mseyokt u. Böl üm Başkanı mı zÖzgönül Aksoy, al ı nmı şbi rkar ar ı bi z e i l et t i . Bel l i ki üzer i ndeçokdüşünül müş, i l er i debazı pr obl eml er i nol uşması nasebepol abi l ec ekst r at ej i kbi rkar ar dı bu…Özgönül Hanı m, sesi t i t r eyer ekşunl ar ı söyl edi : “ Ar t ı k dı ş ar ı danhoc agel meyec ek. Bundanböyl ekendi yağı mı z l akav r ul ac ağı z . Ar kadaş l ar ı mı zbus ebepl ebüyükf edakar l ı ki ç i negi r i yor l ar . Ar aşt ı r mal ar ı , bi l i msel ç al ı şmal ar ı aksayac akt ı r . Bunl ar aekol ar akder s l er i nv epr ogr aml ar ı ndaaksamaması i ç i nsi zdenç okç al ı şmavef edakar l ı k bekl i yor uz . ” Sessi zc edağı l dı k. Budeği şi kl i ği nbi zenası l yansı yac ağı nı kest i r emi yor duk. O gündensonr ader sl er i mi zear aşt ı r magör evl i l er i ( oz amandaki adı yl aasi st anl ar )dagi r er ek der sanl at mayabaşl adı l ar . Benceİ TÜ’ dengel enhocal ar ı ar at mayac akbi ç i mdeanl at ı yor l ar dı . Nedeol s aopr of esör l eronl ar ı ndahoc al ar ı ydı . 3. Yar ı yı l i l ebi r l i kt epr oj eder sl er i debaşl amı şt ı . Mi mar l ı k sanat ı nı şi mdi öğr enmeyebaşl ı yor duk. Pr oj eder si ndei ki gur upt at opl anmı şt ı k. İ l kpr oj ekonumuzanaokul ui di . Çi zi ml er dei çmekandonat ı l ar ı i l epeyzaj el emanl ar ı nı dai şl evöl çül er i neuygunol ar akeksi ksi zyer l eşt i r mekzor undaydı k. . Anaokul upr oj emde, bi naç ev r es i ndeki bahç eal an l ar ı nayer l eşt i r di ği m beşal t ı t ür deağaçç i z i ml er i i l eç i mt ar amal ar ı , gec e01 . 00’ dengündüz1 1 . 00’ ekadarzamanı mı oyl um Iyeni den

al mı şt ı .Çi m dokusunubi t i r di kt ensonr ael i m par ki nson hast ası gi bi uz unbi rsür esal l anmayadevam et mi şt i . Pr oj eç i z i ml er i ç okz amanal ı r dı . T esl i m önc esi ndei ki ya daüçt am günhi çuyumadanç i zmekher kesi nyapt ı ğı sı r adanbi ri şt i . Pr oj et esl i m günü, uykusuzl ukt anvebi t ki nl i kt enbembeyazyüz l er l eokul agi der di k. Er kekl er i nsakal l ar ı bi rkar ı şol ur , t üm el l ert i t r ekdol aşı l ı r dı . T esl i m sonr ası baygı nl ı kgeç i r enl er eder ast l ar dı k. Pr oj el ert esl i m edi l di kt ens onr a, ogec eer kendenyat makmümkündeği l di . Ner edeys eonbeşgündüral ı ş t ı ğı mı zuykus uz l ukyüz ündenuykudat ut maz dı . Sabahadoğr uuykuyadal ar dı k. O yı l l ar da, böl ümümüzünbi zceçoköneml i gel enekl er i ndenbi r idet ekni kgezi l er di . 2. Sı nı f ı nbaharyar ı yı l ı nda gör düğümüzsanatt ar i hi der si , oyı l i ç i nbel i r l enenveeski eser l er i nyoğunol duğubi ryör eyeyapı l ant ekni kgezi i l e bi t i r i l i yor du. O yı l bi zdet üm s ı nı f , bi rhaf t as ür eyl eAnt al ya’ yı gezmi ş, t üm ant i keser l er i zi yar etet mi şt i k. Bi rdi ğergel enekdesonyar ı yı l da, bi t i r mepr oj esi konusui l ei l gi l i ol ar akbi l i nenbi rkent ev eyayör eyeyapı l ant ekni kgez i i di . Bu gez i l eraksat ı l madanger ç ekl eşi r , enazi ki hoc amı zdadenet l eyi c i ver ehberol ar akgez i yekat ı l ı r dı . Dör dünc üyar ı yı l ı neni l gi nçgel i şmesi , Cumar t esi günl er i ni ndet am günt at i l i l anedi l mesi ydi . 30Mayı s1 97 4Bakanl arKur ul ukar ar ı yl abuger ç ekl eşmi şt i . T emmuzayı sonl ar ı ndafinalsı navl ar ı başl ı yor du. Yapı Pr oj esi der si 4. yar ı yı l daydı . T emmuzor t al ar ı ndar esi m kağı t l ar ı ndat emi zçi zi megeçmi şt i k. Çoğunl uğumuzsı nı f t a ç i z i yor duk. Ar kadaşl ar l asohbeteder ek, müz i kdi nl eyer ek, sı kı l ı pger i l medenör ümcekağl ar ı nı kağı daakt ar ı yor duk! Amaogünl erc ansı kı c ı günl er di . Kı br ı sger i l i mi dor ukt aydı . Sonunda20T emmuz1 97 4günüç ı kar mayapı l dı ğı haber i yayı nl andı . Radyodasür ekl i mar şl arç al ı yor du. Kul ağı mı zhaber l er de, bi ryandandaç i z meyeç al ı şı yor duk. Çar pı şmal ar , üçKı br ı sl ı ar kadaşı mı zı nevl er i ni n, ai l el er i ni nbul unduğukent l er deyoğunl aş mı ş t ı . Buar kadaş l ar ı mı z göz l er i yaşl ari ç i ndeöyl ec eot ur uyor l ar dı . Neyapabi l i r di k? T esel l i söz l er i yet mi yor du. 21T emmuzgünüyayı nl ananhaberhepi mi z i t edi r gi net t i . Yunani st an’ danbi rsavaşgemi sikonvoyununKı br ı s’ a har eketet t i ği bi l gi s i al ı nmı ş t ı . Si l ahl ı kuv v et l er i mi z i nbugemi l er i kes i nl i kl eKı br ı s ’ ayakl aş t ı r mayac ağı , bus ebepl eger i dönmel er i i ç i nuyar ı l dı ğı , havakuvvet l er i mi zi nhar eket e 1 2


haber l er i ver i l meyebaşl andı . T ekbi rbombai l ei ki ül kesavaşagi r er di . Bel ki debugün sef er ber l i ki l anedi l i r , bi zdesi l ahal t ı naç ağı r ı l abi l i r di k. Kağı dı , kal emi bı r akt ı k. Öyl eceot ur uyor uz. Sonr abi rbaşka anonsduyduk. İ ki savaşgemi si ni vur muşt uk. Her kest opar l anmayabaşl adı . Evl er i mi z egi del i m, haz ı r l ı kl ar ı mı z ı yapal ı m di yekal kt ı k. Öyl eyaheranasker eçağı r ı l abi l i r di k. Dahasonr aac ı haber i öğr endi k. Kı br ı syakı nl ar ı ndabaşka bi rül keni nsavaşgemi siyokt u. Yanl ı şi st i hbar atsonucu kendi gemi l er i mi z i vur muşt uk. Beşi nc i sı nı f avar dı ğı mı z dagüzdönemi ndeyani 9. yar ı yı l da7. pr oj emi z i yapt ı k. Konumuzhast anei di . Bi z i m gr up hoc amı z, bi l emedi ği mi zbi rsebepl et opl am üçyadadör t

1 3

kezder si mi z egi r i pel eşt i r i yapmı şt ı . . Pr oj el er i mi zi ner edeysekendi ç abamı zvedeneyi mi mi zl et amaml amı şt ı k. Not l ar ı mı z ı bi l ebaşkabi rhoc anı nver di ği ni öğr endi k. Beni yi bi rnotal mı şt ı m. Budur um, bi t i r me pr oj esi önc esi ndebanaesasl ı bi rgüvenver mi ş, mor al i mi yüksel t mi şt i . Bi t i r mepr oj emi z dei se, bahç ec i ksı r t l ar ı ndaki bi ral anda, i ki bi nki şi yi bar ı ndı r ac akbi ryer l eşmet asar l amı şt ı k.1 977 yı l ı Hazi r anayı sonl ar ı ndaki bi rgündepr oj el er i mi zi t esl i m et t i k. Bi r kaçgünsonr ada,MA2der sl i ği ndet opl ananj ür i önündepr oj el er i mi z i savunduk. Savunmal arbi t i nc ehoc al ar ı mı zbi zedöner ekdı şar ı ya, hol eçı kmamı zı söyl edi l er . Notdeğer l endi r mel er i yapı l ac akt ı .

oyl um Iyeni den


Hol debekl i yor uz. Onbeş–yi r mi daki kasonr agr ubumuzdabi razal maol du. Bazı ar kadaşl ar ı mı zor t adankaybol muşl ar dı . Üstkat aç ı kt ı kl ar ı nı f ar ket t i k. Bi zdekoşt uk. Negör el i m…MA3sı nı f ı gi r i şi nde, aşağı sı gör ünec ekkadar def or meol muşdi l at asyonder zi nei ki ar kadaşı mı zkul akl ar ı nı dayamı şl arnakl enyayı nyapı yor l ar : “ Al i senyedi al dı n…İ s mai l , s eni npr oj eyeal t ı dedi l er . Dur …yedi ol du…Mehmet …beş…” Bi zor adanot l ar ı mı zı öğr endi k. Bi rsaatkadarsonr aj ür i başkanı Pr of . Dr . Özgönül Aksoybi zi sı nı f adavetet t i . Sı r ayl anot l ar ı mı zı açı kl adı . Bi zdei l kkezduyuyor muşgi bi r ol yapar akheyec anl ı gör ünmeyeç al ı şı yor duk. Yahububi rr üyadeği l di . Mez unol muş t uk. Sonuç l ar ı öğr endi kt ensonr aşakal aşar ak, kahkahal arat ar ak, büyükbi r sevi nçi çi ndeböl ümdençı kt ı k. Yakl aşı kyi r mi –yi r mi beş ar kadaş, hepbi r l i kt eyür üyor uz. Sesl er i mi z, bağr ı şmal ar ı mı zç evr edeki bi nal ar danyankı l anı yor . Pr oj el er i mi zehar c adı ğı mı zemek, al dı ğı mı znot l ar l ai l gi l i det ar t ı şı yor uz. Ki mi ar kadaşl ar ı mı zbekl edi kl er i ndendüşüknotal dı kl ar ı nı söyl üyor l ar . Rekt ör l üğügeç t i k, aşağı doğr uyür üyor uz . Amagi der ek gr ubumuzabi rsessi zl i kçöküyor . O yı l l ar daor adaol mayanMet eor ol oj i bi nası önl er i ndengeç er kendear t ı kki msedençı tçı kmı yor du. Der i nbi rsessi zl i ğegömül müşt ük. Üst el i kyüz l er i mi z dedal gı nbi ri f adedeol uşmuşt u. Gal i ba bi zibekl eyenyaşam ger çekl er i ,yapı l ması ger ekeni şl er yav aşyav aşbeyni mi z des ı r al anı yor du. Hem dedahaş i mdi den… Öyl eya, bi z eonc asene, okadarf edakar l ı kyapmı şai l emi zeol anmaddi ,manevibor cumuzuhemeni şbul ar ak kar şı l amamı zger eki yor .Demekki ac i l eni şar anac ak. Bu dur umunkes i nönc el i ği v ar . E, as ker l i könümüz dedur uyor . Bugör evi nezamanyapac ağı z?Bi ri şedi nmeden, evl enmedenasker l i ğidear adançı kar makl azı m! Durbi rdaki ka…Bennededi m?Evl i l i k…Al sanabi z i bekl eyenenz or l u kapsaml ı , üst el i kç okpar ager ekt i r eni şl er denbi r i daha. T anr ı m, nekadaryapı l ac aki şvar ! Bunc aöneml i gör ev, sor uml ul ukbi zi bekl i yor . Yahu, mezunol makl ahat amı et t i k ac aba?Sev i nç l e, ç ı ğl ı kl ar l abaş l ayı ps es s i zv edal gı nadı ml ar adönüşenyür üyüşümüz, Deği r mender eköpr üsüyakı nl ar ı nakadarsür dü. Or adangeç endol muşl ar abi r eri ki şerbi ner ek, sessi zsedası zor t adankaybol duk. oyl um Iyeni den

1 4


göz ümdec anl anı r koskac amaz i

oyl um Iyeni den

1 4


sennei st i yor sun? t al hat ur han

“ Ti l ki ni ndönüpdol aşı pgel ec eği yerkür kç üdükkanı dı r . ” Nekadardası kkul l andı ğı mı zbi rat asözüdeği l mi ?Peki nedenbukadarsı kkul l andı ğı mı züzer i nedüşündükmü? Gel i nber aberbi r azdüşünel i m. Günümüz üngökyüz ünet ı r manmayaç al ı şan, akı l l ı öz el l i kl er i yl esahi pl er i yl eyar ı şanevl er i ni veç okuz akol mayan geç mi şi mi zdekendi yaşaml ar ı mı zauyguni nşaet t i ği mi z bahç esi ndeki ağaç l ar a, ç i ç ekl er ekadarkendi mi zseç t i ği mi zköyev l er i ni düş ünel i m. Her bi rpar ç as ı bi z deni z l ert aş ı yan, her bi r i bi r bi r i ndenf ar kl ı l ı kgöst er en( ç ünküheri nsan özel di r )bumekanl ar ı , koc amanamaöl ü, akı l l ı amabenc i l ol anki şi yeöz el mekandeği l depar ayaöz el mekanni t el i ği t aşı yanbi nal ar at er c i het mi şt i k. Şi mdi i seger i dönüşbi l et i bul anl ar ı nger i döndüğünü( köyar sal ar ı ndafiyatar t ı şı ndananl ayabi l i r si ni z )bul amayanl ar ı ndahayal l er i nder ez er vasyonyapt ı kl ar ı nı gör üyor uz . Peki but ekr arbaşl amal ar ı nar kası ndanel eryat ı yor ? “ Al dat ı l mı şl ı k”varbuper deni nar kası nda. Hem dekendi kendi mi z eyapt ı ğı mı zbi ral dat mac abu. Herz amanendoğr usunuar ı yor uzevetamabul amı yor uzçoğuzaman,her zamani l er l edi ği mi zi düşünür kenbi rbakı yor uzbaşl adı ğı mı znokt adayı z. T ekr art ekr arbaşadönüyor uzoyl um gr ubunundi l i yl ehep“ yeni den”di yor uz . Si zl er ebi rbakı şaç ı mı göst er meyeç al ı şac ağı m. Evr endebi röl ç eks eyahat i yapmaki s t i yor um. Rober tHookehüc r ekavr amı nı i l kkezor t ayaat t ı ğı zamanenküç ükmadde oyl um Iyeni den

buol sager ekdi yor duksonr aEi nst ei nat om i l eçı kt ı kar şı mı zasonr ası ndapr ot ondahasonr al ar ı dakuar kl ar … PekiRober tHooke’ ni nyapt ı ğı gi bii l er ideği ldeger i ye uzat sakgözl er i mi zi bel ki enküç ükmaddehüc r edeği l de i ns anol s ayadadünyaol s ayadaev r en…Bel ki debi rhüc r eni ni ç i ndeki küç ükat oml ar ı zbi z , okyanusl arsi t opl az ma, or manl armi t okondr i … Pekiozamansadecebi zdençok dahabüyükboyut l ar daki yar at ı kl ar ı nmi kr oskopl ar ı yl ai nc el edi kl er i maddel erol mazmı ydı k? Peki böyl ebakmakbi z enekaz andı r dı ?Demem oki eğer bukadarküç üksekbel ki debi zl er i ndehüc r el ergi bi evr el er i mi zv ar dı rv eherbi rev r et amaml andı ğı ndabi z l erdes ür ekl i başadönüyor uzyeni bi revr ebaşl ı yorvesonr at ekr arbaşat ekr arbaşa… Peki bi rmi marol ar akyadabi rmühendi syadaher hangi bi ri nsanol ar aknel eryapmal ı yı z?Nası l bi rür et i m sür ec i i zl enmel i peki ?Madem başadönüyor uzhi çgi t memel i mi yi zbul unduğumuzyer den? Bi l emi yor um bel kiöyl edi ramabanakal ı r sadur um ne ol ur saol sun“ ol ması ger ekenbu” , “ dur um bunuger ekt i r i yor ” , “ ş unl ar agör edoğr ubu” , gi bi kal ı pl ar l akendi mi z i yönl endi r mekdeği l de“ bennei st i yor um?”sor usununcevabı yl ahar eketeder sekozamankendi mi zi zamansı zkı l ar ı zveyeni denbaşl amanı nyadabaşl amanı ndabi rönemi kal maz.

1 6


kavakmeydan’ dan akyaz ı ’ ya Hüz ünl übi rYeni den. . . ber atakyüz Henüzdahai ki saatol ması nar ağmenc addeni nkenar ı ndaki har eket l i l i kşi mdi denbaşl amı ş. YavuzSel i m Sahas ı ’ nı nyanı ndaür ünl er i ni s er gi l eyebi l meki ç i nbi r bi r l er i yl eyar ı şanseyyarsat ı c ı l arsaki nsayı l abi l ec ekc addeyi r enkl endi r meyebaşl adı l arbi l e. Enazonl arkadarsabı r sı zol anbi r kaç ı i seer kendavr anı pot ur ac akbi ryerbul manı nr ahat l ı ğı i l eYavuzSel i m’ deki maç ı seyr edi yor l ar . Bi r azdahaz aman geç i nc ehar eket l i l i kar t ı yor . T akı m muhabbet l er i , köf t ekokul ar ı , heyec anl ar , gi ş es ı r as ı , bul uş mal ar , kar ş ı l aş mal arheyec anl ar , t ahmi nl er . . . Ar t ı kheps i kar ı ş ı yorbel l eği mi z de. Bi rkul ağı mı z" Bor doc ul ar ! , Mavi c i l er ! , at kı l aronl i r a! "daykendi ğerkul ağı mı zi segi şekuyr ukl ar ı ndaki si t em dol ubağı r ı şl ar da. Der kenGi ş eSokağayol al ı yor uz . T akı ml ar ı ngi r i şyapt ı ğı kapı yabağl ananbusokakt anesevi nç l er , hayal kı r ı kl ı kl ar ı , kut l amal ar , hüz ünl er , yas l arnel eryaş andı ki m bi l i r . Kapı nı n önündekur ul anbar i yer l er i nar kası ndaki i nsanl ar , hayal kı r ı kl ı kl ar ı nauğr as al ardahi f ut bol c ul ar ı mer akl ı göz l er l ebekl i yor . Bui ki s okağı nbi r l eş t i ği yer deki ev l er degenel depenc er edenbakması umul anhal ki segöz ükmüyor . Cephel er i busokağı nt ar i hi ni nyor gunl uğunuanl at anbuevl er i nsaki nl er i but el aşaöyl eal ı şmı şki . Der kenbi rsesl eger ç eğe dönüyor uzvebusesbi zeT r abzondaol duğumuzut ekr ar hat ı r l at ı yor : 1 7

" Heryer de1 0l i r a, bendede1 0l i r a. " Ner edenbahsedi l di ği ni anl amı şsı nı z dı r .Hüseyi nAvni Akers t adı v ebul unduğuböl geol anKav akmeydanBöl ges i . T ar i hboyububöl geni ns porv ekül t üret ki nl i kl er i ndekul l anı l dı ğı nı gör üyor uz . Evl i yaÇel ebi ' ni nseyahat namesi nde Kavakmeydan’ danmesi r eyer i ol ar aksözedi l i yor . Doğac ı gezgi nT eophi l eDeyr ol l eül kesi Fr ansa’ dabi rder gi deyayı ml anan" Laz i st an' danEr meni st an' aSeyahat "adl ı makal esi nde. . . ’ ’ T r abzon’ unbayr am yer i Kavakmeydandeni l en yer dekur ul ur . Eski bi rmezar l ı ğı nkabi rt aşl ar ı vet ür bel er e kadaruz ananyer l er deatkoş t ur upc i r i tat ı yor l ar . . . "1 . Yüz yı l ı n başı ndat ör enl er evesporet ki nl i kl er i neevsahi pl i ği yapan Kavakmeydan, bui şl evi ni Cumhur i yetdönemi ndedesür dür müşki Yav uzSel i m Sahas ı , T r abz onŞehi rSt adyumu, 1 9 Mayı sSporSal onubur adakur ul muş.Dahasonr aŞehi r St adyumuna, ş ehr ekaz andı r ı l mas ı ndabüyükemeği geç en Avni Aker ’ i ni smi ver i l ec ekt i r . Baş t abahs edi l enbuhar eket , but empoas l ı ndabi r azhüz ünkokuyor . Çünkübunl arbel ki deAv ni Aker ’ i ns ongünl er i , s onmaç l ar ı , T r abz onl ul ar l as onbul uş mas ı . Sadec eKav akmeydanl a, Far oz l a, et r af ı ndaki mahal l el er l edeği l z amanl aT r abzonl abüt ünl eşmi şbi rmekanı nöyküsübu. Bi rşehi r , baz ı s ı namant ı ks ı zgel s edahi , herder di ni unut upbur adas ev i ni pbur adaüz ül müş , küs müş , c oş muşv ehat t ai s yan oyl um Iyeni den


et mi şç oğuz aman. Yandat opr aksahası ndaspor c uyet i şt i r i pül kes i nes unmuş . Zamanl aKav akmeydans por s uzanı l amazol muş. Hüseyi nAvni Aker ’ i nbüyükmüc adel esi yl eyapı l ı pbugünegel enbut ar i hşi mdi l er deAkyaz ı ’ yat aşı nı yor . Bi rbakı maKavakmeydan’ ı n" SporAl anı "i şl eviAkyazı ’ yageçmekt e. Bi rç ı naryeni denfil i z l enec ekbur ada. Fakatbaz ı s or ul ar dayokdeği l el bet t e. ŞuanYav uzSel i ms ahas ı yl a, s por s al onuyl av eyol dangeç enl er i yl eol s adahi Kav akmeydan kı smenyaşayanmekanhi ssi yar at ı yor . Akyazı böyl eyaşayanbi rmekanol abi l ec ekmi ?Şehi rhal kı Akyazı ’ yakol ayul aşabi l ecekmi ?AvniAkersokakl ar ı ndakiet ki l eşi m t amami yl eAkyazı yat aşı nac akmı ?Şehi r T ar af t ar Spor c u

oyl um Iyeni den

bi r bi r i ndenayr ı l acakmı yoksaeski si nden daha çokmu bi r l eş ec ek?Mekanbel l eki l i ş ki s i aç ı s ı ndanbakı l dı ğı ndada, yı l l ar caAvniAker ’ l eyaşayanKavakmeydanbuyokl uğa al ı şabi l ec ekmi ?Yı l l arsonr abur adangeç eni nsanl ar" Bur adabi rAvni Akervar dı "di yec ekl ermi bel ki deenöneml i si . Vaat l er debur anı nkentpar kı ol ac ağı vesport ar i hi aç ı sı ndanöneml i ol anveyı kı l masöyl ent i si t epki yl ekar şı l ananYavuzSel i m st adı nı nkor unacağı söyl eni yor . Umar ı z Akyaz ı , T r abz onl ul ar ı nç oğununsoğudukl ar ı nı söyl edi kl er i Fut bol ayeni denyakı nl aşmal ar ı nı sağl arveAvniAker i n, dol ayı sı yl aKavakmeydanı not ar i hi sevi nç l er i ni yeni den yaşat anbi rmekanol ur .

1 8


st arwar s mi mar i si i mr ansat ı ş var l ı ğı ndanbi rşeki l dehaber dar . Yani seveni , sevmeyeni , hat t ai zl emeyeni yl ebi l eher kes buevr eneküç ükdeol sabi radı m at mı şdur umda. Üst el i k or j i nal ser i yeyet i şememi şbi rnesi l ol ar ak, önc ehangi üç l emeyi ( or j i nal üçl emeadı ver i l envehi kayeni nsonr ası nı anl at an1 977, 1 980, 1 983yı l l ar ı ndaç eki l mi şi l kfil ml erv ehi kayeni nbaşı nadeği nen1 999, 2002, 2005yı l l ar ı ndaç eki l endi ğer3fil m)i zeyec eği mi zedahi kar arver ememi şken, ser i ni n7. fil mi vi z yonagi r di . St arWar ss er i s i ni n7. fil mi GüçUyanı yorLuc asFi l m yer i neDi sney‘ i nel i ndeşeki l l ener ekAr al ı k201 5’ t esevenl er i i l eyeni denbul uşt u. Bi r çokel eşt i r i ni nodağı hal i negel en GüçUyanı yori l ebi r l i kt eser i kal dı ğı yer dendevam eder kenbi zl er idemuht eşem bi rgör sel l i kl ebul uşt ur mayı i hmal et mi yor . Güç’ ünvar l ı ğı nı ,i yi köt üçat ı şması nı i şl eyenser i ,her nekadarı şı nkı l ı cı nı nkul l anı l dı ğı düel l osahnel er i ,Dar t h Vader ’ ı nhaf ı z al ar akaz ı nansesi , J edi ust ası Yoda’ nı nbi l ge öğüt l er i veyüksekhı zdaki uzaygemi l er i yl eger çekl eşen yı l dı zsavaşl ar ı nasahneol sadagez egenl er i , yer l eşi m yer l er i vemi mar i si i l edegöz eç ar pmakt a. Fi l ml er i i z l emi şol anl arhemenmekanl ar ı göz l er i ni nönüUz unz amanönc eç okç okuz akbi rgal aksi de. . . i r di l erdeği l mi ? Bi ziSt arWar sevr eni nedavetedenbucüml eyiezber e neget İ z l emeyenl eri ç i ndeber aberbi rbaşl angı çyapmı şol al ı m bi l i yor uzbi r ç oğumuz. Buevr enehenüzadı mı nı at mayaneSt arWar smi mar i si ni ber aberi nc el eyel i m. l ardaUst aYoda’ dan, Dar t hVader ’ danyadaı şı nkı l ı cı nı n v 1 9

oyl um Iyeni den


Luc asfil ml er i , f üt ür i st i kögel ersunarasl ı ndabi zl er e. Füt ür i st i kmekanl arkur gul anı ranc akr enkl er e, ç i zgi l er ebakt ı ğı mı zzamanbi r azeski yedegöt ür ürsanki bi zi . Nost al j i yi f üt ür i zm i l ebi r l eşt i r er ekönümüzekoyar . Fi l mdeyeral angez egenl er ebakı ğı mı z da, dünyadanbi r t akı m yansı mal ardagör ebi l i r i z.Ör neği nCor uscant ,günümüzNewYor k’ unun, HongKong’ ununvedahabi r çok kent i ni l er deki hal i di rs anki . T at ooi ne’ dev arol anç oğuş ey i seT unus’ t aç eki l mi şt i rz at en. Yadaj edi t apı nağı nı ni ht i şamı nabakar kenAv r upa’ nı ngot i kkat edr al l er i ni akl ı mı z aget i r memekmümkündeği l di r . Cor usc ant Cor usc antbi rgezegenşehi r di r . Gal akt i kCumhur i yet ’ i n veİ mpar at or l uk’ unbaşkent i ol muşt ur . Cor usc antgal aksi ni nmer kezi ol ar akkabul edi l i rvet i c ar etyol l ar ı nı ndabur adangeç mesi yl ezamanl agel i şmi şbi rkentol ar akt asvi r edi l i r . Cor usc antşehr i ndehi ç bi rdoğal ögegör emeyi zner edeyse. Nedeni z, nedağ, nedebi rağaçyokt ur . Ancak buş ehr i ngur urkaynağı gökyüz ününs ı nı r l ar ı nakadaruz ananbi nal ar ı dı r . Zamanl ai nsanl ar ı nevi hal i negel mi şol an bugezegende, gezegeni nası lsahi pl er idevar dı r .Daha ç okşehr i nal tkat manl ar ı onl ar aevsahi pl i ği yapar . Gezegeni nkor uyuc ul uğunuyer el pol i sl ervej edi şöval yel er i üst l enmi şt i r . Anc aki l er l eyenyı l l ar dai nsanpol i sl er i n yer i ni dr oi dpol i sl eral mı şt ı r . Cor usc antaynı zamandapol i t i kbi rmer kezdi r . Gal akt i ksenat ovej edi t apı nağı bur ada yeral ı r . Di ğergezegenl er i nyönet i ci l er i t opl ant ı l ari çi nsı k sı ksenat oyagel mekt edi r l er .

J edi T apı nağı Evet , bel ki deser i ni nensevdi ği mi zkar akt er l er i ar ası ndayeral anObi wanKenobi ’ ni n, Anaki n’ i neği t i m al dı kl ar ı devasayapı . Ust aYoda’ nı n, ust aWi ndu’ nunQui GonJ i nn’ i nt opl ant ı l ar ı naevsahi pl i ği yapanyer . Mayat apı nakl ar ı nı andı r anyapı nı ndı şf or mu, savunma güc ünügöst er ent aşduvar l ar l aol uşt ur ul muş. Güçkavr amı üz er i nei nş aedi l enyapı , bünyes i ndeeği t i m odal ar ı , konakl amabi r i ml er i vej edi ar şi vi ni bar ı ndı r ı yor . Bi rki l omet r e yüksekl i ği ndeki t apı nak5kul eyesahi p.

Senat oBi nası Ser i ni n3. fil mi ndeUst aYodaveSi t hLor duol ani mpar at orPal pat i ne’ i ndüel l osunasahneol anodi t or yum, senat obi nası nı nmer kezi ndekonuml anı yor . Odi t or yumdaher senat ori ç i nbi radetol maküzer e1 024adetyüzenkabi n yeral ı yor . Geni şl i ği 2km‘ denf azl aol ansenat obi nası nı n J eanNouvel ’ i n AbuDabi ‘ deyeral anLouvr eSanatMüz esi i l eol anbenz er l i ği i sedi kkatç eki c i .

oyl um Iyeni den

20


Bespi n Ser i ni n5. fil mi ndet anı ş t ı ğı mı zbugazdev i gez egen, met al i kgazl ar danol uşuyor . Bur adası c akl ı kvebası nçi nsan v üc udunuet ki l eyec eks ev i yededeği l . Bi rgünü1 2s aats ür enBul utŞehr i ( Cl oudCi t y)bugez egendeyeral ı yor .

Dagobah Boğuc uor manl ar av emağar al ar aevs ahi pl i ği yapans er t neml i v ebat akl ı kbi rgez egendi r . Her hangi bi ryer l eş i m yer i veuygar l ı ğı nbul unmadı ğı gez egendebüyükj edi kat l i amı ndansağç ı kanYodayı l l ar c ayaşamı şt ı r . İ l er l eyenyı l l ar dabugez egenBen( Obi Wan) Kenobi ’ ni ndeyar dı ml ar ı yl a Luke Skywal kert ar af ı ndanbul unmuşt ur .Yoda, bur ada Luke‘ ueği t mi şv eeği t i mi ns onz amanl ar ı ndahayat av eda et mi şt i r . Endor Br i ghtT r eeVi l l age( Par l akAğaçKöyü)sür dür ül ebi l i r l i ği v edüş ükt eknol oj i gel i ş i mi i l edi kkatç eki yor . EndorAyOr manı ’ ndayeral anbuyer l eşi mde, Ewok’ l argel eneksel bi r yaşam sür dür üyor . Bar ı nakl ar ı i seağaçdal l ar ı nayapt ı kl ar ı , ç at ı l ar ı sazveyapr akl ar l aör t ül ükul übel er .

Cor usc antgi bi Bespi n’ deyaşayanl ar ı nç oğunl uğunuda i nsanl arol uşt ur uyor . Bespi nekonomi si ni nc anl ı l ı ğı nı sağl ayan, ul aşı mdaveuzaygemi l er i ni nsoğut ul ması ndakul l anı l ant i bannagazı . Anc akgal akt i ki çsavaşdönemi nde, Dar t hVader ’ i ni st i l ası yl abuekonomi kdüzenbozul uyor . İ mpar at or l ukgüçl er i ndenkaçar akBespi n’ e sı ğı nanHan Sol o, Dar t hVadert ar af ı ndanyakal anı l ar akkar bonfiberi l e dondur ul uyor . LandoCal r i ssan’ ı nyönet i c i si ol duğuBul ut ş ehr i ni nüs tkat l ar ı ndaot el v ec as i nol arbul unuyor . Bas i t l i ği v ez er af et i i l edi kkatç ekenbuyapı nı ndünyadaki yans ı ması i seJ ohnLaut nert ar af ı ndant asar l ananChemospher e Houseol ar akkar şı mı z aç ı kı yor .

köyünşemat i kpl anı ai l e

Dagobahgez egeni

şefinkul übesi

şaman

ai l e

mi safir kul übesi

ai l e ai l e

yi yec ekdeposu ai l e

21

ai l e

ai l e

oyl um Iyeni den


Al der aan

Pr ensesLei a’ nı ndoğdukt ansonr asenat orOr ganat ar af ı ndan get i r i l di ğigezegendi r .İ mpar at or l ukdönemi nde Öl üm Yı l dı zı nı ngücü, bugezegenüzer i ndet estedi l er ek Pr ensesLei a’ danbi l gi al makamac ı yl ayokedi l mi şt i r . Al der aangal aks i deki bi r ç okhayv anı nanav at anı dı r . Bugez egendebul unanş ehi r l er , doğayaz ar arv er meyec ekş eki l de i nşaedi l mi şt i r . T at ooi ne Hem ser i ni n1 . fil mi ndehem de4. fil m Yeni Bi rUmut ’ da kar şı mı zaç ı kanbuç öl gezegeni ni t anı yabi l meki ç i nf azl a uz ağagi t memi z eger ekyok. Bi r ç oks ahnes i T unus ’ t aç eki l enT at ooi ne, kaynakl ar ı azol anveunut ul muşbi rgez egeni anl at ı yorbi ze. Ol dukçahant al gör ünt üsüyl eçevr esi ne haki m ol anJ abbaTheHut t ’ ı nsar ayı , t aşvemet al denyapı l mı şüç si l i ndi r i kkul edenol uşuyor .Sar ayda, i şkence odal ar ı , dr oi dhav uz u, dondur ul muşdüş manl ar ı ndepol andı ğı al anl ar( HanSol odadondur ul duğundabusar aydaydı )veRanc or ’ unyaşadı ğı bi rç ukurbul unuyor .

oyl um Iyeni den

T at ooi neZanaatKonut l ar ı ( ar t i sanal dwel l i ngs) Ker pi çkubbel i buyapı l ar , mağar amsı yat akodal ar ı na v emut f ağas ahi p. Lar sai l esi ni nyaşadı ğı buyapı ,T unus ’ unMat mat akas abas ı ndayeral anot el Si di Dr i s s ’ t e ç eki l mi ş. T at ooi ne’ ni nkuzeybat ı sı ndaki ç okkat manl ı köl eyer l e şi mii seHot elKsarHadad’ daçeki l mi ş.Anaki n’ i nçocukkenyaşadı ğıevdebu kompl ekst eyeral ı yor . Sandc r awl er As l ı ndabi rbi naol ar akadl andı r amadı ğı mı zbubüyük ar aç, f or mui l egözeçar pı yor . Heykel sibi rf or mave ç okgenc ephel er esahi p. T unus’ t abul unanbi rot el veRem Kool haas’ ı nCasa daMusi c a’ sı i l eol anbenz er l i ği di kkatç eki c i . Naboo Küçükbi rgezegenol anNabooaznüf usasahi p, ancak gel i şmi şbi rmedeni yett ar af ı ndani nşaedi l enşehi r l er den ol uşuyor . Büyükbi rkompl eksol anTheedPal ace, bar ok dönem mi amar i si nebenzer l i ği i l et anı dı kgel ebi l i rbi zl er e. Hat t aTheedPal ace‘ ı ni çmekançeki ml er i ni nbi ri t al yan sar ayı ndaçeki l di ği ni söyl eyebi l i r i z.Buçeki ml er eNapol i yakı nl ar ı ndabul unanCas er t a’ daki t heRoyal Pal ac eevsahi pl i ğiyapı yor . TheRoyalPal ace’ i ngör keml ivekemer l i yol l ar ı , i yoni ksüt unl ar ı , par l akmer mer denkor i dor l ar ı , Naboo’ nunkubbel i yeşi l bi nal ar ı al t ı ndabi zl er eyol göst er i yor . Naboodoğai l ei çi ç ebul unan, saki ngöl l er esahi pr omant i kşehi r l er denol uşuyor . Ot ohGunga( GunganCi t y) T abibüt üngöl l er i nisaki nol ar akadl andı r amayabi l i r i z. Pekç okel eşt i r ment ar af ı ndanköt üol ar akdeğer l endi r i l en J arJ arBi nkskar akt er iyi nebi rNabooşehr iol anGungan Ci t y’ den. PaongaGöl ü’ nünal t ı ndabul unanbi rsual t ı şehr i ol anGungan, kabar c ı kbenz er i yapı l ar asahi p. 22


Deat hSt ar 1 60km çapı ndakiÖl üm Yı l dı z ı , İ mpar at or l uğunhem s av aşi s t as yonuhem s üper s i l ahı dı r . Küç ükbi rayboyut undaol anbuyapı nı nkuzeyyar ı mkür esi ndegüçl ü si l ahı ni şl er l i ği nisağl ayan ç anakbul unur . Ekav at orç ev r es i ndebul uŞehi rbaş l angı ç t a, yüz eydeyaş ayandi ğerNaboo’ l ul ari l e nan1km’ l i kaç ı kl ı ki s et er s at eması engel l emekamacı yl a Gungan’ l art ar af ı ndani nşa nev el i manl ar aul aş ı m amaedi l mi şt i r . Hi dr ost at i kbi rkuvvetal anı i l ekapl ı ol anbuka- c ı yl akul l anı l ı r . bar cı kbenzer i yapı l ar agi r mekdeçı kmakdabi rkapı dan I I . Öl üm Yı l dı zı i set ehdi t ünümüv ebi t memi ş geçmekkadarkol aygözüküyor .Ol dukçai l gi nçol anbu kargör yer l eş i m deNaboo’ nunyüz eyi gi bi dr oi dor dus ununs al dı - l i ği i l edahadi kkatç eki c i . r ı sı nauğr ayanşehi r l er den. Hem I . hem I I . Öl üm Yı l dı zı ’ nı nzayı fnokt ası i seegzoz çı kı şı vej ener at or l er i di r .I . Öl üm Yı l dı zı , LukeSkywal ker ’ ı nXWi ngi l eyapt ı ğı t ek bi rat ı şi l eegzozgi r i şi nden al dı ğı hasar l ai ki nc i si i sej ener at orç eki r deği ndenal dı ğı hasar l ayokedi l mi şt i r . Deat hSt ar , Heer i m Ar c hi t ec t s’ i nAyOt el i ’ neveOMA’ nı n Bi r l eş i kAr apEmi r l i kl er i ’ ndeki RAKKongr ev eSer gi Mer kez i pr oj esi nei l ham ver mi şgi bi göz üküyor . St arWar sev r eni neküç ükbi radı m at t ı ğı mı z dabi z l er i nel er i nbekl edi ği ni gör üyor sunuz . Buyaz ı mı z dayerver emedi ği mi zgezegenl er , yapı l arvedahaf ar kl ı yer l erdeser i de hayatbul uyor . Bi zl er ekeyi fli daki kal aryaşat anbufil ml er i i z l er ken, bi r azdahadi kkat l ebakar sakSt arWar s’ ı nkur gul amı şol duğut üm bumekanl ar ı t anı ma, anl ayabi l mef ı r sat ı nadaer i şmi şol ac ağı z. Ki mi si i l edünyamı zdanbağl ant ı l arkur acağı z. Ki mi si bel ki dehayal i mi zdeol anbi rdünya i l eeşl eşec ek. Her kesi bi rkezdaha, i l gi nçkar akt er l er , güç l üsi l ahl ar , yüksekhı zdakiuzaygemi l er ivef ar kl ı yapı l ar , kent l er , gezegenl eri l edol uol anbugör sel zi yaf et edavet edi yor uz . TheTheedPal ac e, Naboo 23

oyl um Iyeni den


Gel el i m ser i ni n7. vesonfil mi ol anGüçUyanı yor ’ a. Rey’ i nyaşadı ğı gezegenJ akku, T at ooi ne’ eol anbenzer l i ği i l edi kkatçeki ci . Bi renkazı evi ol ar akkul l ananRey, sanki bi rköl ehayat ı yaşı yorgi bi . Rey’ i nAnaki n’ i nı şı nkı l ı cı i l e ol angüçl übağı nı gör dük. AcabaRey’ i nSkywal ker ’ l ari l e bi rbağl ant ı sı ol abi l i rmi ?Kyl oRen‘ emeydanokuması ve asl ı ndanekadardagüçl üol duğunuf ar ket mesişaşı r t ı cı . Ger ç ekt enki m buRey?Busor ununc evabı nı devam fil ml er i ndebul ac ağı mı zı düşünüyor um. Fi nn’ egel i r sek, f ar kl ı bi rkar akt erol ar akçı kı yorkar şı mı za. Onundagüçi l ebi r bağl ant ı s ı ol duğus öyl ent i l er i v aranc akbubi r azz ayı fs anki . Vesanı yor uzki ar t ı kCor usc antyok. Senat oyuyoket meki ç i nyeni Öl üm Yı l dı z ı ’ nı kul l andı kl ar ı s ahnedenanl ı yor uzbunu. Kyl oReni sekanı mcabaşar ı sı zbi rSi t hpr ofil i çi zdi . Ancakgüçl enmekadı nababasıol anHanSol o’ yuöl dür dü veonuyeni denser i degör mekl ebüyükmut l ul ukduyan bi z l er i üz dü.

oyl um Iyeni den

BB8İunut mayal ı m, f ar kl ı t asar ı masahi pbi rdr oi dvedahac ez bedi c i deği l mi ?Fi l mi n, ANewHope( Yeni Bi rUmut , ser i ni n4. fil mi )i l eol anbenzer l i ği ni desöyl emedengeçmeyel i m. Konununi l er l eyi ş i bakı mı ndanbi r bi r l er i neol dukç ayakı n, bui ki fil m. St arWar smi mar i s i ni , dahadoğr us ubuev r endeyeral an gez egenl er i , kul l anı l anmekanl ar ı bi r l i kt et anı mayaç al ı şt ı k. Bi zl er eki mi si t anı dı kgel en, ki mi si i seanc akhayal l er i mi zdevarol abi l ecekyapı l arsunanSt arWar s’ abencebi rt eşekkürbor çl uyuz. Üçl emeni nt amaml anması adı naser i ni n2fil medahai ht i yac ı varvebufil ml er i nbi zl er l ebul uşması nadahenüzzamanvar . Bufil ml er deyeral abi l ecek, bel ki , var ol ankar akt er l er eevsahi pl i ği yapac akgezegenl eryadat amamenyenibi rkur guyasahi phayal i ni zdeki kent l erol abi l i r . Gel ec eksayı dabunl ar ayerver meyi düşünüyor uzvehayal i ni z deki St arWar syapı l ar ı nı bi z i ml epayl aşmanı z ı i st i yor uz . Güçsi z i nl eol sun. . .

24


üt opya yasi nbal ( kt ü) ec eyakupoğl u( i t ü) Hayal l er i mi z i n‘ ’ şeyi ’ ’ .

yapı sı ndai ki f ar kl ı gr upbel i r di . Yer l i l ervemül t ec i l er . Öyl eki bui ki gr upar as ı ndaki anl aş maz l ı kl ars os yal bi rç at ı şmaya Öyl eki t üm i deal düşünc el er i mi zbuevr endehayatbu- doğr us ür ükl enmekt e. Bus or ununç öz ümüol ar aki s et as ar l uyor . Enkanı ks amı şhal i yl euç uş ankuş l ar, yemyeş i l bayı r - l adı ğı mı züt opyadat opl umunbui ki gr ubunayaş amaki ç i n l ar , mut l ul ukç er i s i ndes ağas ol akaç ı ş anhayv anc ı kl ar .Pe- bi r bi r l er i neol anmuht aç l ı kl ar ı nı yeni denhat ı r l at maki s t edi k. ki üt opyaher ç ekt endeböyl ebi ryermi ?Hayal l er mi zdedahi l herşeyher kesi ç i nyol undaol abi l i rmi ?T üm bunl ar ı nöt esi ndeger ç ekmanadaüt opyanedi r ? Et i mol oj i kkökeni nebakar s ak1 51 6yı l ı ndaThomasMor e’ unbi rkel i meoyunui l et anı şı ri nsal ı küt opyakavr amı i l e. Yunanc adaol mayananl amı kat an“ ou”vemükemmel anl amı kat an“ eu”kel i mel er i ni nyeranl amı ndaki “ t opos”kel i mesi ni nbaşı naekl enmesi yl eol uşt uğudur . Buaç ı danbakı l dı ğı ndagör ül üyorki kav r amı nt emel i ndei mkans ı ks ı z l ı k yat ı yor . Negar i pt i rki bunar ağmenhayal i ni kur duğumuz herüt opyayı v ar et meümi di t aş ı yorv ebununi ç i nç abas ar f edi yor uz . Di st opya, Dünyaüz er i ndeki t üm buyaş anı l anl ar ı nger ç ekl i ği nden şüpheet meyi bi rkenar abı r akı r sakbi r eysel ol ar aküt opya i ç er i s i ndeyaş amayaç al ı ş ı r kent opl ums al ol ar akkendi mi z i bi rdi st opyanı ni ç er i si ndebul uyor uzveodi st opyabugün bi z i m debi rpar ç as ı ol duğumuzOr t adoğu. Dünyanı nbukadi mt opr akl ar ı yüz yı l l ar dı rbi t mekbi l meyenbi ryı kı mi l ekar ş ı kar ş ı ya. Buyı kı mı nor t ayakoyduğus or unl ar danyal nı z c a bi rt anes i ol angöçpr obl emi neç öz üm bul abi l meki ç i nGaz i ant ep’ t ebul uş t uk. Amac ı mı zt as ar l ayac ağı mı züt opyai l een az ı ndanhayal l er i mi z debut opr akl ar abar ı şı get i r ebi l mekt i . Sonyı l l ar daal dı ğı kont r ol dı şı göçi l eGazi ant ep’ i nsosyal oyl um Iyeni den

Buşehi ryapı sal ol ar aknokt asal bi rdengei l evar l ı ğı nı i dameet t i r ebi l i yorv ebudengekent i payl aş ani ns anl ar ı nor t akmut l ul uğui l emümkün. Şehi rkendi si ni var edenayı r ı c ı duv ar l arv as ı t as ı yl akont r ol edi l emezbi rş eki l dedeği ş mekt evebudeği şi mi nmeydanaget i r di ği modül l er dei nsanl ar het er oj enbi rşeki l deyaşamakt adı r . Ki mi z amangöz ünüz ü aç ı pkapayı nc ayadeki ki ker edeği şenşehi rbaz eni se80 yı l l ı khayat ı nı z ı ns onanı ndabi rker edeği ş mekt ev es i z i t anı madı ğı nı zi nsanl ar l at ahmi nedi l emezzamandi l i ml er i ndebi rar ayaget i r mekt edi r . Buyaşant ı i ç er i si ndebi r i si ni üz düğünüzzamanşehr i ndengesibozul mayabaşl ı yorve şehr i nduvar l ar ı bi rt ar af t akümel eni yor . 1 8


Duvar l ar ı nkümel endi ği t ar af t ai nsanl ar ı nyaşam al anl ar ı dar al makt av eöz gür l ükl er i kı s ı t l anmakt a; ş ehr i ndi ğert ar af ı ndaki i nsanl ari ç i ni seyal nı zkal abi l ec ekl er i mekânl arazal makt avemahr emi yeti l ei l gi l i sor unl arbaşgöst er mekt edi r . T üm busor unl ari l ekar şı kar şı yakal maki st emeyen ş ehi rs aki nl er i i s ekar ş ı t ar af ı üz medenmut l ul uki ç er i s i nde yaşaml ar ı nadevam et mekt edi r l er .

mi nt emel l er i ni at ı yor du. Üt opyanı neski bui ki ör neği nde kavr amı nt emel i ndeyat ani mkansı z l ı ğakar şı nbi ryol göst er meamac ı , t opl umudahai yi yegöt ür mehedefiv ar dı . As l ı nabakar sanı zbunl ari nsanl ı ğı nyar ı nyapamayac ağı şeyl erdeği l di f akat‘ ’ nas ı l ’ ’ di yedüş ünmeyebaş l ayı nc ai mkansı zhal egel i yor . Vebur adadüşünenvar l ı kl arbi zi nsanl ar ı z , t üm benl i ği mi z l e. İ st ekl i bi rşeki l deyar at ı l mı şol anbumut l akmut l ul ukve mut suzl ukevr enl er i ndeki i deal i zeyeuyamayani nsanbu i ki kavr amı asl ı ndabi r l i kt eyaşı yor du. Benl i ği ndenvazgeç i psal tyar ar c ı bi rki ml i kl et opl umunbi rpar ç ası ol duğundaüt opyayı var eder ken, t opl umdansı yr ı l ı pbi rbi r eyol ma i st eği i sebi r eysel öl ç ekt edi st opyayı var edi yor du. Bui ki l emi nönünegeç mekt ekbi ryol i l emümkündü. Bi r eysel evr enl er . Zi r ar uhumuz under i nl i kl er i ndebi z i bi zyapanf ar kl ı l ı karor t akol ar akyaş anı l anl ar ı nf ar kl ı yor uml anmas ı nı s ağl ı yorv ebi r i mi z i nüt opyas ı nı di ğer i mi z i ndi s t opyas ı ol mas ı nayol aç ı yor du.

Asl ı ndager ç ekböyl emi di r ?Bi rüt opyadaher kesi nmut l u ol ması mümkünmüdür ?Her kesmut l uol sabi l ezor unl u bi rmut l ul ukmut l akbi rmut l ul ukmudur ?Büt ünbuol uş t ur ul andüzenl erger ç ekdünyada“ i nsan”ol ar akt anı ml anan canl ı nı nuyabi l eceği şeyl ermi ?T üm t opl umunmut l ul uğu i çi nmut l uol makzor undaol makzor undaol anbi ri nsan kendi benl i ği ni bi rkenar abı r akmı şs ayı l ı r , peki benl i ği nden t amamenkur t ul muşbi ri nsani nsansayı l abi l i rmi ?Yoksa böyl ebi rkur gudaar t ı ki nsandeği l debaşkabi r‘ ’ şey’ ’ den mi sözet meyebaşl amı şol ur uz ? Peki t üm bunl ar ar ağmennedenı sr ar l aüt opyayada Büt ünbus or ul ar ac ev abendeni l ebi l i rki , üt opyaas l ı nda di st opyayar at mayadevam edi yor uz ? t anı mı ndandaanl adı ğı mı zgi bi , el i mi z deki ver i l er l ekur gul amayakal kt ı ğı mı z dael deedi l emeyec ekbi rs enar yo. Çünküenbaşt ai nsanol maküzer eel i mi zdeki ver i l er i nhi çbi r i kus ur s uzdeği l . Budur um dabi z i üt opyayar at ı r kenbi rş eyl er i i deal i z eet meyeyönel t i yor . Bui deal i z eyl ekar ş ı l aş t ı ğı mı z i l keserol anPl at on’ unDevl etki t abı ThomasMor e’ danÜt opyai l et anı şt ı r ması ndan500yı l önc eydi , Devl etki t abı yl aPl at ont opl uma‘ ’ kendi nc e’ ’ doğr ubi ryönet i mş ekl i ni gös t er meyeç al ı ş ı yor du. Pl at ondans onr aThomasMor ei s ei deal bi rt opl um düzeni ndenbahseder ekbel ki dekomüni zoyl um Iyeni den

1 8


yeni den öğr . gör . drf at i hşahi n

Al ı nannef esl er i nar dı ndasakl ananhüz ünvemut l ul uğadai rbi r ç okhi sol ur . Yaşanmı şl ı kbi rt ec r übesunsada keşkei çer ensöyl eml erçoğal ı r , t ekr arat ı ver i rsonsuzl uğunbeyaz ı na, usul c ar i t i m sunankal pat ı şl ar ı nda YENİ DENyeni l ener ek…

Di mağl ar ayapı şanfiki r l ereni yi ver i l mi şkar ar l ar ı ni ç i ndebul unur . Ver meki st enmeseydi , i st emekver i l mezdi bel ki . Vaz geç mel erunut ul ur , aynı kumaşı nkesi ml er i yapı l ı r keni st eyer ekvei st ener ek…T am ol masaflı ğı ndat ı r manı şl ar , kum t anel er i ni t ekert ekert opl at ı ri st emeni nesr ar ı nı ç öz er kenYENİ DENyeni l ener ek…

Gec eni nkar anl ı ğı ndansabahı nbağr ı ndaki ı şı ğadüşen heradı m sahi bi t ekr aryaşar , yaşanması ger ekenherbuğununüzer i ndekiçi zgi l er i …Ayakl ar danbaşl ayanyor ul mal ar , t i t r emel ersi madakendi ni bı r akı r , kı r ı şı kt eni ni ç t en gel ençı ğl ı kl ar ı na…Di nl emekger eki rbazen, gözbakı şl ar ı ndaki herdokunuşubi l er ekvei st eyer ek. Bi rkanadı nsı c akl ı ğı ndademl enengönül akt ar ı r , buhur danl ı kt aki t üt sününengüz el yol c ul uğunuYENİ DENyeni l ener ek…

Sol uksuzbı r akannakar at l arser i l i rdüşl eyenvedüşl enenhi sl er e, hi ssesider i nl er desakl ı vehepgi zeml i …Hayal l erkoşt ur ursokakl ar dakendi ndengeçer ek, yer l er de, duvar l ar dabul ut l ar danakangözüyaşl ı kal eml erbi rsöyl em akt ar ı rkendi ni gel ec eksanar ak. Oysaanyaşanmal ı , göğüskaf esi nesı ğdı r ı l anduygumot i fler i dı şadokunmal ı herel değmesi ndeYENİ DENyeni l ener ek…

Yor gundüşmedenbeden, başl angı ç t aki t el aşdi r i l i r . İ l kl ervei l kol ac akol anl arseyr edal arbi rr esmi nboyakı vamı ndaki figür l er i ne, obj el er i neheyec anl a. Cesar et i di kt ut ant asvi r l er , anl amı boynundabi rbenkı vamı ndagöst er i r . Kapı l araç ı l ı r , eski z l er denuz ayanç i z gi l er i nkur gul adı ğı bi ç i mde, köpr ül erkur ul urennai fhal i yl ei nc ebi ryapı nı nyal ı nkathal i neYENİ DENyeni l ener ek…

I şı kkendi nigöl geyl eyoğur ur kenengüzelt asar ı m oyunubaşl arr uhunakı lkı vr ı ml ar ı nda. Sami mi yetözünde bi ri z , s ol uks uzbı r akanhez eyanl arhel ez onkur ar ken, i l ham huzmel er i si yahı ni çi nei nervebul unmaki st er . Güzel yakal anı rgör ünmeyenyüzde, sor ul mayansor ul ar da, yanı t ı anı msat ı rmi mar i düşün, düşünc eni nküt l ei ç i ndesakl ı det ayi sl er i ni YENİ DENyeni l ener ek, yeni l ener ekYENİ DEN…

27

oyl um Iyeni den


VÜCUTAYNASI …

AŞKIRESİ MLİ …

Neyi er kenyaşadı ysam

T aşkal eml eryüksek

Heponageçkal ı yor um…

Şer ef esi ef suni süst e

Kul aç l arkent i nel i ne

Kasnakl aryassı t aşı rkubbeyi …

Yasl anmal arboşdur akl ar a

El yor damı sür ünür

Gel enyol c ubi l mec esi

Göz l erz ar af et i pekl eşt i r i r

Ayakl andı r ı rot ur mal ar ı

Adı ml ar ı avl usundadur dur ur …

Düşl er ekaz ı nandüşmel er i …

Sui zı sl at mı şsonr evakt a

Senbaşl ar sı nmı hkı r ı mı na

Gur urdeml eni rgeç mi şe

İ ç i mt akı l ı rbı r akt ı ğı ni s’ e

Öpül esi pl anl ar ı nayakl ar ı

İ yotkokususür ükl eni r

Gez i ni ri sodal ar ı nda…

Ar kandandi l ener ekdur ur

Yüksel i şherbi rkademe

Papat yabeyaz ı sendekavur ur …

İ ndi r i rkel i mel er i kür süden

Basamakl ar ı kı r ı l ı rsonuc un

Kul akl arayi nekı l ı nı rduy

Sahanl ı ksat ı l ı rar z a

Haki r l i kver i l mi şmi mar a

Çı kı şbul unmazmer heme

Faki r l i ği c ebi ndeköşel i huy…

Kı l ı nı raşi kâr l ı kdi z i

Kur şunkapl ı si sboğum

Bi t erşevkyansı ması

Di l i ml ener eksüz ül üröt eki

Sesi i nc el t i rvüc utaynası …

Mel ezkal mazez i l enal t t a Ağı r l ı ğı boşl uksuzpar l ak Bı r akı rmedc ez i r i kı yı l ar a… T ünerbi ri nc eç i z gi Si l uet egeç engöl gel i adam Pal t osunaç eki l i rgi z em Sül eymani yeaşkı r esi ml i …

oyl um Iyeni den

28


mi mar l ı kt amut l aksor unsal ı “ si nequanon” ? yr d. doç . dr . ser apdur muş Buküç ükmani f es t o, ‘ ’ mi mar l ı ğı nol mas ı i ç i nbi rkoş utv ar mı dı r ?’ ’ s or us undanhar eket l ekal emeal ı nmı ş t ı r . Bunedenl eagr esi fbi rt avı rser gi l eyer ekokur l ar ı nadüşünsel r ahat s ı z l ı kv er ec ekt i r . Yaz ı nı nbaş l ı ğı nai l i ş en“ s i nequanon”kav r amı i se, “ ol mazsaol maz, kaçı nı l mazvemut l akol an”anl aml ar ı nagel enLat i nc ebi rdeyi şt i r . “ Ol mayı şı nger ekç esi ” anl amı nadagel ebi l enbudeyi ş, doğavet opl um bi l i ml er i i nde, koşul i l eol ayar ası ndaki nedensel l i kbağı nı nkur ul mas ı ndakul l anı l makt adı r . Varol uş undanbuyanaaynı andabi rs os yal bi l i ml erkonus udaol anmi mar l ı k, ol maz s aol mazı nneol duğunadai rdüşünsel sor gul amal ari ç i negi r mi şt i r . Peki mi mar l ı kt amut l akol mahal i , kaç ı nı l mazbi rs onmudur ?Yadami mar l ı ğı nol maz saol maz l ar ı ol ar akbi l di ği mi z değer l erasl ı ndafluger ç ekl i kl ermi di r ?Yadamut l akbi l gi , mi mar l ı ğı yeni dendüşünmear ac ı ol ar akkul l anı l abi l i rmi ? Eğeragr esi fbi rt avı rt akı nac aksak, t üm busor ul ar aver i l ec ekyanı tevet ! ol ac akt ı r . Çünküsor ul ar ı nbi rveyabi r kaç ı naver di ği ni zf ar kl ı bi ryanı t , cevabı nı zı sor uyagör eşeki l l endi r di ği ni zanl amı nagel ec ekt i r . Büt ünbusor ul ar ı nmer akal anı nı kabul eder ekc ev apv er meyeç al ı ş maki s e, ş üphesi zki düşünsel bi rsor gul amagi r i şi mi ol ac akt ı r . . . Mi mar l ı ğı nmut l aksor unsal ı nai l kör nekol ar ak, onunağı r l ı kl ı düz eydepr at i kbi rt ems i l ol duğuyöndeki i ddi al arv er i l ebi l i r . Mi mar l ı kbi l gi al anı nı t anı ml amak, onunt ar i hi boyunc aneol duğunadai rbi rdi zi ar gümansı r al amayı ger ekt i r mi ş t i r . Buar gümanl armi mar l ı ğı nfiz i ks el boyut undanbaş l ayar akyapı sal , st r ükt ür el , mekâns al , t ekni k, t eor i kgi bi boyut l ar ı nadekuz ayar akgi der . Anc akbusor uyaver ec eği m yanı tdi z i si aç ı kç aşunl ar dı r : Mi mar l ı ksadec epr at i kbi rt emsi l deği l di r ! 29

Mi mar l ı kedebi bi rf el sef edi r ! Kur amdı r , Öz er kbi rdi si pl i ndi r , Yaz ar , ç i z er , baz endeyer i ndeneder . . . Çünkümi mar l ı kbi l gi s i , t üm bi l gi al anl ar ı gi bi dönüş mekt eveevr i l mekt edi r . Çünkümi mar l ı kbi l gi si bi ryeni deni nşaf aal i yet i di r . Çünkümi mar l ı kbi l gi s i mut l akanl amı t er s i neç ev i r mekt i r . Öyl edeği l mi di r ? Öyl edi r . . . Çünküakt örmi mar , yeni bakı şaçı l ar ı nai ht i yaçduyar ; ‘ ’ yeni den’ ’ l erol maz s abes l enemez , eks i kkal ı r . Mi mar l ı kdi s i pl i ni ni ni s eyeni denyor uml anmayai ht i yac ı v ar dı r , ol maz saeksi kkal ı r . . . Mi mar l ı ğı ndüşünsel der i nl i ği , onubasi tbi r ol guhal i ndenç ı kar ar ak“ c r eat i v e”düz eyeget i r i r . Budüz eymi mar l ı kbi l gi si ni nkur am ol uşt ur masür ec i ndeyeni denür et i l meyei ht i yaçduyduğunungöst er gesi di r . Anc akyeni denür et i m deni l enşey, asl ami mar l ı ğabi rr eç et esunmak veyaol mazsaol mazı nbudur ! demekdeği l di r ;aksi neyapı l makt aol anı v es ür egel eni anl amav eanl aml andı r maç abası dı r . Mut l aksor unsal ı nai ki nciör nekol ar aki se, mi mar l ı ğı n hangi bi l i m dal ı naai tol duğus or gul amas ı v er i l ebi l i r . Mi mar l ı kf enbi l i ml er i al anı namı ai t t i r ?Yoksabi rsosyal bi l i m mi di r ?Busor gul ama, mi mar l ı ğı ndokunduğu–yadat am t abi r i yl enüf uzet t i ği di si pl i nl er i nsayı sı nı nf azl al ı ğı nadayanı r . Mi mar l ı ğı ndokunduğual anl ar daki epi st emol oj i kbel i r si zl i k, onunhangidi si pl i nenenokt adadeğdi ği nibel i r l emekt ei l gi nçdur uml aror t ayakoyar . Başkal ar ı nı nür et i moyl um Iyeni den


l er i ni “ f üt ur suzc a”sahi pl enenbi ral anol ar akmi mar l ı k, bu nedenl ekendi sı nı r l ar ı nı bel i r l emekt edezor l anı r( T anyel i , 201 1 ) . Dol ayı sı yl aevet , mi mar l ı kf enbi l i ml er i nehi z meteder ! Vedol ayı sı yl aevet , mi mar l ı kbi rsosyal bi l i mdi r ! Vemi mar l ı kheri ki s i neai tbi rdüş ünc el obudur ;ç i z gi v e böl mel er l eayr ı l mı şkı sı ml ar asahi pt i ranc akser besthar eketeder . T üm s anat l ar dan, di s i pl i nl er den, s öz el / gör s el / met i nsel t üm ver i l er denf aydal anmaer ki nesahi pent el ekt üel bi rdi si pl i ndi r . Çünküanc akböyl el i kl ekendi ni günc el l eyebi l i r , i c r aedebi l i r , i f aedebi l i r . . . Gör ev l eyükl enmez , anc akgör evi nesadı kt ı r . Nası l saöyl edi r , şar t ı yokt ur , düşünsel ol ar akduvar l ar ı vemut l ağı yokt ur ! İ ki nci ör nekl ei l i nt i l i başkabi rör nekol ar ak, mi mar l ı kt a üs l upt ar t ı ş ması v er i l ebi l i r . Yukar ı das öz üedi l endi s i pl i ns ı nı r ı mevzusu;üsl ubunbi rul uskül t ür ünündevamı ol maol amamadur umunuyadabi rul uskül t ür üneai tyegane üs l ubunol abi l i r l i ği üz er i ndens or gul anabi l i r . Bukonudas i z i öneml i bi rgör sel l et anı şt ı r maki st er i m: Si rBani st erFl et nc her ’ i nMi mar l ı kAğac ı ( 1 943)( Gör sel 1 ) . DoğuveBat ı ar ası ndasür egel enüsl upt ar t ı şmal ar ı nda mer kez i önemesahi pbi rgör sel bu, l i t er at ür ünol maz sa ol maz ı ( ! )

oyl um Iyeni den

Nedenmi ? Fl et c her ’ i nmi mar l ı ğı bi rağaçol ar akyor uml adı ğı buç i zi mdeyeral andal l arvemeyvel er , üsl upç eşi t l i l i ği ni t asvi r edenbi rt emsi l di r . Buağacagör e, Ant i ki t eyi t emsi l eden YunanveRomami mar l ı kl ar ı gövdeböl ümündeyeral ar ak mut l aküsl upl arol ar akyor uml anmı şt ı r . Yani Bat ı mi mar l ı ğı “ t ar i hsel ”ol andı rvebesl eyi cigövdeyit emsi let mekt edi r . Göv dedent ür eyendal l ar dai s edaha“ t al i ”önemdegör ül ebi l ecekul usmi mar l ı kl ar ı sı r al anmı şt ı r . Buağacagör e;ul usmi mar l ı ğı mı zı nöneml i bi rpar ç ası ol ar akOsmanl ı kül t ür ü, Bat ı dı şı sı nı flamadannasi bi ni al ar ak“ t al i ”üsl upol manı ndaöt esi ndeul usç eşi t l i l i ği ni ndı şı ndagör ül müşt ür . Yani Os manl ı mi mar l ı ğı , “ t ar i hdı ş ı bi rüs l up”ol ar akyor uml anmı şvemi mar l ı kağac ı nı ndı şı ndaki bi rbi l gi al anı ol ar ak gör ül müşt ür( Bozdoğan, 2001 ) . Budur um sadecegör sel ol ar akt emsi l edi l mekl ekal mamı ş, mi mar l ı kyazı ml i t er at ür ündeöneml i bi rkaynakol anFl et c her ’ ı nki t abı ndadayer al mı şt ı r . Dahadoğr usuul usmi mar l ı ğı mı z , bi rüsl ubasahi p ol madı ğı ( ! )i ç i nbusöyl emdeyerbul ( a) mamı şt ı r . Peki budur um bi rüsl ubasahi pol madı ğı mı z ı mı göst er i yor ?Yadami mar l ı kl i t er at ür ündekur amsal ol ar akt emsi l edi l medi ği mi zanl amı namı gel i yor ?T abi ki hi ç bi r i . . . Bukaygı yl akal emeal ı nmı ş , Bat ı i ç i ndeyeral abi l megayesi yl evebugör sel t emsi l denç okdahaönc eki bi rt ar i he dayananbi rBat ı l ı l aşmagi r i şi mi vehat t akur am ar ayı şı mı z mevc ut t ur : 1 873t ar i hl i Usûl i Mi mâr î i Osmânî i si ml i ki t ap. Buki t apmi mar l ı kyazı ml i t er at ür ünde, Osmanl ı t ebaası na ai tyaz ar l art ar af ı ndankal emeal ı nmı şc i ddi bi rkur am ol uş t ur magi r i şi mi di r( Dur muş, 201 4) . Sözkonusuki t apt a, Osmanl ı ’ damevcutol duğui ddi aedi l ensüt undüzenbi çi ml er i nden, ç eşi t l i süsl emevebez emeuygul amal ar ı nı nyaz ı l ı veç i zi l i t emsi l l er eç okç eşi t l i bi l gi l ermevc ut t ur . Buyönü i l eki t ap;c ami , ç eşmevet ür begi bi yapı t i pl er i yl eör nekl enenbi rkat al ogl amaç al ı ş mas ı v emi mar l ı kkül t ür ününmet i nsel ol ar akt emsi l edi l di ği öneml i bi rl i t er at ürör neği di r . Yanibuağacı nbi rdal ı ol ( a) mamaknebi zi m kur am ol uş t ur maar ayı ş ı mı z ı engel l emi ş , nedemi mar l ı ğı mı z ı ndur duğuyer i z edel emi ş t i r . Bel ki s adec ebuanl amdabi ryeredi nmeç abas ı i l ekı v r anı pdur duğumuzhas t al ı kl ı bi rdüş ünşünc eyapı sı nasebebi yetver mi şt i r . . . Bunedenl eözel l i kl e yazı nsal ür et i m, “ t ar i hsel ol ana”öykünmeyeyol uyl aBat ı l ı l aşmasanc ı l ar ı yaşamı şt ı r , yadayaşayac akt ı r . . . 30


T üm bunl ar dansonr aokur l ar aşunusor maki st er i m: Bu kadargör ecel i bi rdünyai çer i si nde, si zcemi mar l ı kt asi ne quanonmümkünmüdür ? Busor uyuyazı nı nenbaşı ndabel i r t t i ği m gi bigör ecel i bakı şaçı sı yl ayor uml uyor um, yani cevapsı zbı r akı yor um. Çünkübumani f es t onunenbüyükkor kus u, mut l akbi rc evapsunmakvebi röğr et i ol makt ı r . T am dabu s ebepl eaş ağı daki t av s i yel er i bi rr eç et edeği l , aksi neagr esi fbi ri st ekol ar akyor uml amanı zdi l eği yl e. . . Okuyal ı m! Düşünel i m? Yeni denokuyal ı m! ! Yeni dendüşünel i m ?? Anl amı ç oğal t al ı m! ?! ? Sor gul ayal ı m. . .

# hepy eni denür et el i m

31

oyl um Iyeni den


hepyeni den… doç . dr . ni metc andaşkahya

Canl ar ı m, genç l i ği m, gel ec eği m, sevgi l i genç l er … Kı r kyaşı nı nker amet imi di rbi l mem amavarbi rşeyl er kı r kyaşı nda. Kı r kyaşı mayakl aşt ı ğı m yı l l arbeni mi ç i nönc esi ndendahaf ar kl ı geç i yor . Sonyı l l ar dahüc r el er i mekadarhi ssedi yor um budeği şi mi . Düşünüşüm deği şi yor , bakı şaç ı m deği şi yor , al gı l amam deği şi yor , der t l eni şi m deği şi yor , sevmem deği şi yor , kı r gı nl ı ğı m deği şi yor , öem de-ği şi yor …vedahanel er i ndeği şec eği ni mer ak edi yor um. Çoc ukdeyi nc ebaş kaol uyor um, gençdeyi nc e, yaş l ı deyi nce, meml eketdeyi nce, hak/ adal etdeyi nce, ahl akdeyi nc e, özgür l ükdeyi nc e, i nsandeyi nc e…Aşı r ı duygusal l ı k, saki nl i k, i şi ni ç i ndenç ı kamamahal l er i ar ası ndagi di pgel i yor um. Kar maşı kz i hi nhal i i l ez amanl argeç i yor . Uf akuf ak daol s ames af ekatet t i ği mi degör üyor um. Çokküç ükmesaf el erama, buzi hi nnası lsaki nl eşecekhal at am ol ar ak ç öz emi yor um. Bubaharbaşkagel di bana. Asl ı ndabaharaynı ydı ama benyenigör düm. Kupkur udal l ar ı nt azeci k, kör peci k, su gi bi yeşi l l ebezeni şi , t omur cukl arbanaçoki yi gel di . Kar ı ş ı kz i hni meç oki yi gel di . Dahaönc eonl ar c adef al ar c ayaş oyl um Iyeni den

yaşadı ğı m baharhi çböyl edeği l di . Hepyeni dent ekr ar l ananbumuht eş em doğaol ayı negüz el bi rder s t i , t es el l i ydi , umut t uasl ı nda. Azönc eyakı nbi rar kadaşı mı t er fii i ç i nar adı m. Gel enek ol duğuüzer et ebr i ket t i m. Devl etkademesi ndekr i t i kbi r nokt adai dar i bi rgör eveget i r i l mi şt i . Onuni çi nhayat ı nda yeni bi rdur umdu. Vener deyseher kesegör edebi rbaşar ı ydı . Ar kadaşı mı ndur umubi rbaşar ı ol ar akdeğer l endi r medi ği ni bi l di ği mi ç i nonunl adüş ünc el er i mi payl aş t ı m. Bundans onr aki yeni dönemdemuht emel enyaş ayac akol duğu yor uc uz i hi ns el s ür eçi ç i nkol ayl ı kl ardi l edi m. Üs t endi ği gör evl ebaşl adı ğı yeni dönemi hayı r l ar l at amaml ayabi l mesi i ç i ndual aret t i khepbi r l i kt e. Buar adaör nekl edi ği m ar kadaş ı mı ni ş i ndeç okbaş ar ı l ı , i ns ani ahl aki düz eydehas s as i yet l er i ol anbi rş ahs i yetol duğunubel i r t meki s t er i m. Buör neği ni yev er di m. Hayats ür ekl i baş l ayı pbi t enol ayl ardi z i s i i s e, ol uml uyadaol ums uz , herdur um i ç i nhepyeni si var dı r . Dur umunol uml uyadaol umsuzol ması i segör ec el i di r , yadabi l i nemezhemen. Amahepyeni si mut l aka v ar dı r . T aki nef est ükenenekadar . . .

32


mi mar l ı ğı n‘ ’ yeni ’ ’ dönemeç l er i r önesansvebauhaus yr d. doç . draysunaydı nöksüz

“ . . . yeni bi rdi l öğr enenki şi ac emi l i ği nde hersöz üönc eanadi l i neç evi r i r ; oysa anc akhaf ı z ası nda anadi l i ni yokl amaksı z ı n yeni di l i ni ç i nde devi ndi ği nde, odi l i ni ç i ndeyken, i ç i nedoğmuşol duğudi l i unut t uğunda, yeni di l i nr uhunuel egeç i r ebi l ec ek, odi l i ni ç i nde öz gür c esöz ür et ebi l ec ekt i r . ” Kar l Mar x

1 Gi r i ş Mi mar l ı kür ününedai rheryeni okuma, okuyuc unun kendi yör üngesi ndeger ç ekl eş mekt eol duğundan, ür ününi mges el ol uş umuhers ef er i ndeyeni baş t ani nş aedi l i r . Buyeni deni nşaaşaması mi mar l ı kür ünününi mgesel ür et i mi ndedönüş üml üanl am kat manl ar ı hal i ndes ür ekl i l i kkaz anı r . Çünküherokurkendi t ar i hs el bi ç i ml eni ş i yl enes neyi bi ç i m l endi r i r . Mi mar l ı kür ünü, bi rt ür‘ si yam i ki zi ’ ol ar akt ar i flenebi l ec ekzamanmekânbüt ünsel l i ği ndehersef er i ndeyeni baş t anür et i l i r . Mi mar l ı kür ünününbudev i ngenyeni denv e yeni den. 33

Dol ayı sı yl abuür et i m bi t i msi zbi rdevi ngenl i ğesahi pt i r . Mi mar l ı k ür ünününbudevi ngen yeni denve yeni den i mgeselür et i mi ni nenbel i r gi nhal l er i ne, mi mar l ı kt ar i hi ni nki anaakı mı / kabul ü/ dur umuol abi l ec ek1 5yy. ’ daRönes ans ’ t av e20. yy’ daBauhaus ‘ dar as t l anmakt adı r . Hernekadarz amanmekânbüt ünsel l i ği bağl amı ndaz amansal ol ar akbi r bi r i ndenyakl aş ı k500yüzyı l uz akt aol mal ar ıv emekânsal ol ar akdabi r i ni ngüneyAvr upac oğr af yası bi r i ni nsekuzeyAvr upac oğr af yası ndat emel l enmi şol mal ar ı bu ki akı mı / kabul ü/ dur umubi r bi r i ndenkat ı bi ç i mdef ar kl ı kı l maz .Çünküt emel debui ki keski ndönemeçaynı kavr am üzer i nekur ul muşt ur“ YENİ ” . Bunokt adaakl a“ yeni ”kavr amı nı nneol duğuveözel l i kl edemi mar l ı kal anı ndayeni kavr amı nı nneyi i f adeet t i ği sor ul ar ı nac evapar amakbel ki denei mges el nedefiz i ks el ol ar akhi ç bi ror t aknokt as ı bul unmayanbui ki keski ndönemeci nnası l or t akbi rnokt adakesi şt i kl er i ni dahaaç ı kç ai f adeedi l ebi l ec ekt i r . 2Mi mar l ı kv eYeni T ür kDi l Kur umu yeni kel i mesi ni şöyl et anı ml ar : 1 . Kul l anı l mamı şveyaazkul l anı l mı şol an, eski kar şı t ı . 2.Ol uşveyaç ı kı şı ndanber i ç okz amangeç memi şol an. 3.Ensonedi ni l en. 4.İ şehenüzbaşl amı ş. 5.O günekadarsöyl enmemi ş, gör ül memi ş, göst er i l memi ş, düşünül memi şol an. 6.T anı nmayan, bi l i nmeyen. oyl um Iyeni den


7.Dahaönc eki l er denf ar kl ı ol an. 8.Eski si ni nyer i negel en. 9. Bi r azönc e, ç okz amangeç meden. T üm but anı ml amasi l si l esi i ç er i si ndenmi mar l ı kbağl amı nda5. T anı ml amahayat i di r . Çünkümi mar l ı keyl emi ni n kendi si ogünekadargör ül memi şgöst er i l memi şüzer i ne kur gul anmakt adı r . Öz el l i kl ebuyaz ı nı nkonus uol anRönes ansv eBauhauskabul l er i kur ams al anl amdadadüş ünül memi şvesöyl enmemi şüzer i nei nşaedi l mi şt i r . T anyel i bu dur umuş öyl eaç ı kl ar : yeni mi mar l ı köner i l er i dünyanı nmev cutaçı kl amal ar ı navekavr aml aşt ı r ı l ı şl ar ı nadayanı l ar ak ür et i l emezl er . Yeni mi mar l ı kl areski kavr aml ar adeği l , yeni kavr aml ar adayanı r l ar . Dahadaöneml i si , yeni sor unsal l ar , hi pot ez l er , kur aml aror t ayakoymak, yeni mi mar l ı kl aryar at makdemekt i rz at en. Zi hi ndeki i nş aatfiz i ks el / mekâns al i nş aat t anbağı ms ı zdeği l di r . Es ki z i hi ns el kons t r üks i yonl ar da, ol s aol s ayeni gi bi göz ükenmor f ol oj i l erger ç ekl eş t i r i l ebi l i r . Dünyayai l i şki nheryeni sapt amager çekt edünyayı yeni başt ankur ar , hem zi hi nsel hem defiz i ksel ol ar ak. Gör ül üyorki mi mar l ı kal anı ndayeni ;dünyayı yeni bi rkavr aml ar di z ges i , yeni bi rs öz c ükhaz nes i ür et er ekyeni denanl at mayı deneyenbi rdur umdur . RönesansveBauhaus‘ unmi mar l ı kt ar i hi bağl amı ndaönemi veor t aknokt al ar ı bunokt adavarol makt adı r . Heri ki dur um dayeni yi ür et i r , yeni fiz i ks el l i kl eri nş aeder , i nş aedi l ec ekfiz i ks el yapı nı nz i hi ns el kons t r üks i yonunukur ar l arv ehermi mar l ı keyl emi ni kur amsal ol ar akt emel l endi r i r l er . Bi rbaşkadeği şl eRönesans’ ı n t ar i hs el c i c ephedüz eni ni nyadaBauhaus‘ unkat ı yal ı ndi l i ni nogünekadarsöyl enmemi ş/ kul l anı l mamı şyadai c at edi l memi şbi rkur ams al di l eot ur ur . Bunokt adami mar l ı ğı n bui kikeski ndönemeci nnası li catedi l di ği niaçı kl amak, f ar kl ı zamanvemekândavarol muşbui ki kabul ünnası l bi ror t aknokt aür et t i kl er i ni nf ar kedi l mes i aç ı s ı ndanöneml i di r .

Rönesans oyl um Iyeni den

3Rönesans Rönes ans1 5. yy’ daİ t al yadadoğmuşdahas onr adi ğerAv r upaül kel er i neyayı l mı ş, sözcükanl amı yeni dendoğuş ol anbi rkül t ür el v edüş üns el har eket t i r . Yeni denuyanı şv eyayeni dendoğuşanl amı nagel enRönesans, or t açaği l e yeni ç ağar as ı ndaki geç i şs ür ec i ol ar akkabul edi l enbi rdönemdi r . T anı mdaki doğuşsözcüğüi ki anl aml ı dı r : bi r i nci si Avr upa’ nı nskol ast i kdogmat i kyani di nsel düşünc esi st emi ndenbi r eyodakl ı bi rdüşünc esi st emi neevr i l mesi ;i ki nc i s i i s eAnt i kYunanv eRomakül t ür l er i ni nyeni denc anl andı r ı l ması ol ar aki f adeedi l mekt edi r . Yeni denbi ryapı l anma har eket i ol ması nar ağmenbi r ç okal anda, öz el l i kl esanat t a i şl edi ği konuvesor unl ar ı nözündeAnt i kç ağf el sef esi ni n t emel l endi ği ni gör ül mekt edi r . Ant i kç aği nc el ener ekdeğer l endi r i l mesi ni nyanı sı r a, deği şenvegel i şenakı l i l edönemi ndeneyi ml er i har manl anar akyeni denbi rol uşum sür ec i başl at ı l mı şt ı r . Yani Rönesans’ ı nt emel i ndeant i ki t eyeöykünmev ar dı r . Genel l i kl ekl as i kkül t ür üneger i dönüş ünyaşandı ğı dönem ol anRönesans’ t a,Or t açağ’ ı nt eosant r i k ( t anr ı mer kezl i )dünyaanl ayı şı ndan, ant r oposant r i k( i nsan mer kez l i ) dünyaanl ayı ş ı nadoğr ubi rdeği ş i ms ür ec i yaş anmı ş t ı r . Buakl i gel i ş i m, yaş amı nheral anı nı et ki l eyer ekkökl übi rdeği şi m yar at mı şt ı r . Budönem boyuncakül t ür el , pol i t i kvehat t adi nselbi r yeni l enmesür eci ndeol anAvr upacoğr af yası nı nzi hi nsel vefizi kselyenibi çi ml er i , buyeni l enmesür eci ndendoğmuşt ur . Rönesansol ar akadl andı r ı l anveOr t açağ' dant amamenf ar kl ı ol anbut i nsel veest et i khar eket , bi ranl amdayeni bi rsanat sal ger eksi ni mi nür ünüol ar akor t ayaç ı kmı şt ı r . Rönesans' ı nası l esi nkaynağı , i nsanı nkendi yaşamı ndai st edi ği herşeyi yapabi l ec eği ni savunanHümani st düşüncedi r .Yenidüşüncel er i ni f adesii çi nyenif or ml ar a duyul ani ht i yacı nsonucundaor t ayaçı kan Rönesans’ t a, Or t aç ağ' ı nf eodal vedi nsel egemenl i ği yer i ne, r asyonel ve öz gürdüş ünenaynı z amandadi ns el et ki l er denuz akl aş an bi r eybi l i nc i or t ayaç ı kmı şt ı r . Mi mar l ı kbağl amı ndabakı l dı ğı nda, Rönes ansi l eber aber t ar i hbaşkabi rgözl edeğer l endi r i l meyebaşl anı r ;t ar i hbi r t anr ı sal sür ekl i l i kt eni nsanbaşar ı l ar ı yl abel i r l enenar dı şı k bi rdönem ol ar akkabul edi l i r . Böyl ec eYunanv eRomadönemimi mar i l er ii ncel enmeyebaşl anı r .1 . Yydayazı l mı ş ol anVi t r i uvi us’ unmi mar l ı küzer i neonki t apadl ı eser i ni n 34


kopyal ar ı bas ı l mayabaş l ar . İ ns anbedeni v ei deal f or m ar a- 4Bauhaus yı ş l ar ı baş l ar . Bi rönc eki yüz yı l ı nbi ç i ms el i f ades i ol angöğe yüksel enezi ci t anr ı sal l ı ğı i nsanöl çeği neyer ei nmeyeve yat aydagel i şmeyebaşl ar . Netmat emat i ksel or ankul l anı mı önc el i kl i di r . Rönes anst as ar ı mc ı l ar ı i ç i nenkus ur s uzt anr ı nı nkusur suzl uğunusi mgel eyenf or m dai r eol ar akkabul edi l mi şt i r . Rönesansmi mar l ar ı mekanı t am sayı l ar ı nor anl ı i l i şki l er i nedayananmodül erbi r i ml erkul l anar akşeki l l endi r meye ç al ı şmı şl ar dı r .

Güzel l i kbi r bi r l er i yl eor ant ı l ı ol ar akbağl ananpar çal ar ı n özenl i bi rbi ç i mdedüz enl enmesi ol ar akgör ül ür . Dönemi n öneml i düş üns el akt ör l er i ndenbi r i ol anLeonBat i s t aAl ber t i “ Yapı Sanat ı ”adl ı ki t abı ndabugüzel l i kanl ayı şı nı şuşeki l deözet l emekt edi r : “ güzel l i kher hangi bi rpar ç ası nı neksi l mesi yadaenküç ükbi ryabanc ı bi rpar ç anı nekl enmesi yl ebüt ününbozul acağı uyuml ubi rbüt ünl ükt ür …sesl er i n kul ağahoşgel enhar moni si ni yar at anaynı sayı l argözl er i vez i hni deşaşı r t ı c ı bi rgüz el l i kl edol dur abi l i r ” . Rönes ansi l eber abermi mar l ı kal anı ndaki enbüyük“ yeni ’ ’ l i kmi mar l ı ğı nar t ı kyaz ı l anbi rür ünhal i nedönüş meyebaş l aması dı r . Rönesansi l eber abermi marbi r eysadec eust as ı ndanöğr endi kl er i deği l kendi ki ş i s el i s t ekl er i ni kul l anmayavegeç mi şi dei nc el emeyebaşl ar . Mi marbi r eyi nyar at ı c ı ki şi l i ği ni nvarol ması mi mar ı nbi r eyol ar akbi rakt ör edönüşmesi Rönesansi l ebaşl ar . İ şver envemi mari l i şki si şeki l l enmeyebaşl ar . Gör ül üyorki kendi t anı mı dayeni i l ei l i şki l i ol anRönes ansdönemi mi mar l ı kanl amı nda“ yeni ”haz i nel er i i l edol udur . Mi mar l ı ğı nkur ams al anl amdaenyeni v eens er tdönemec i di r . 35

Bauhaus, mi marWal t erGr opi ust ar af ı ndankur ul muş, 1 91 9-1 933yı l l ar ı ar ası ndaaçı kkal mı şAl manya’ nı nönce Wei mardahasonr aDessauveBer l i nkent l er i ndeeği t i m ver mi şbi rt asar ı m okul udur . Bi r i nc i dünyasavaşı i l ebi r l i kt ebüyükbi ryı kı m yaşayan Avr upa’ dat üm gel eneksel dengel erbozul muş, gel eneksel ür et i m bi ç i ml er i ayakt adur amazhal egel mi şvesavaş t opl ums al bi rç ökünt üyenedenol muş t ur .Sadec eAl manya’ dai ki mi l yonki şi hayat ı nı kaybet mi şt i r .Savaşsonr ası , ür et i mi nt emel kaynağı f abr i kal ar , at öl yel er , t ar l al art ahr i p edi l mi şt i r . Monar ş i kyönet i ml er i nyer i ni yeni dev l etmodel l er i al mı ş t ı r . Büyüki mpar at or l ukl aryı kı l mı şAvr upa’ dası nı r l aryeni dençi zi l mi şt i r .Rusya’ dakomüni str ej i mi kt i darol ur ken, Al manya’ dada1 91 8devr i mi ol ar akbi l i nenayakl anmai l e Al manHanedanl ı ğı nasonver i l mi ş, 1 91 9yı l ı ndademokr at i kbi rc umhur i yetkur ul muş t ur . Monar ş i ni nyı kı l mas ı i l ebi r l i kt ebüt ünkur ul udüzeni ndeği şmesi t opl umunherkat manı nda si st emisor gul ayanveyeniöner i l erget i r meye ç al ı ş anfiki r l er i ngel i ş mes i nes ebepol muş t ur . Bauhausböyl ebi rsi yasi düz eni ç er i si ndeor t ayaç ı kmı şt ı r . Eski yı kı l mı ş akl av ebi r eyedayanans i yas i ç öz üml er , yaş amı nhernokt ası nı aynı fiki rdoğr ul t usundaet ki l emi şt i r . Sav aşs onr as ı Al manya’ s ı nı ns i yas i ol ar akyeni denyapı l anmas ı , fiz i ks el yapı l anmas ı nı daet ki l emi ş t i r . Ür et i mi des t ekl emekamaç l ı uygul amal ı sanateği t i mi ver enkur uml ar gör ül meyebaşl anmı şt ı r .Buokul l ar danbi r iWei mar ’ da 1 906’ daHenr i VanDerVel det ar af ı ndankur ul muşol anuygul amal ı sanatokul udur . oyl um Iyeni den


FakatVel desavaşı nbaşl aması i l ebi r l i kt eokul danayr ı l makzor undakal mı şveyer i neWal t erGr opi us’ uöner mi şt i r .1 91 6yı l ı ndaGr opi usokul unyönet i c i l i ği neget i r i l mi şt i r . Gr opi usendüst r i vesanat sal ger eksi nmel er i nbüt ünl eşi k ol duğumi mar , heykel t r aşver essaml ar ı nhepbi r l i kt ezanaatyapabi l ec ekl er i bi rokul kur maki st emi şt i r . Bununsonuc undada1 91 9yı l ı ndai ki ayr ı eği t i m kur umuol anAl man GüzelSanat l arFakül t esii l eUygul amal ı Sanat l arOkul u bi r l eşt i r i l mi şveWei mar ’ daBauhausadı ndat asar ı m enst i t üsükur ul muşt ur . Okul , i ç er i si ndezanaat ç ı l ar ı nor t akpr oj el erür et ec ekl er i veenöneml i si dekendi bünyesi ndezanaatvesanat ı bul uşt ur anbi rt ürmoder nsanat çı l oncası ol ar akdüşünül müşt ür . Okul uni l kkur ul uşaşaması ndakur uc uGr opi us’ unokul hakkı ndaki i deal l erş öyl edi r : ‘ ’ T üm gör s el s anat l ar ı nenbüyükamac ı yapı büt ünüdür . Yapı l ar ı süsl emekbi rz amanl ar güzel sanat l ar ı nensoyl ui şl evi ydi , bunl aranı t sal mi mar l ı ğı nz or unl uöğel er i sayı l ı yor du. Bugünsanat l arbi r bi r i nden ayr ı şmı şdur umdaanc akt üm sanat ç ı l ar ı nbi l i nç l i or t akç abası yl abudur umdankur t ar ı l abi l i r . Mi mar l ar , heykel t ı r aşl ar ve r essaml arbi ryapı nı nbi r l eşi kni t el i ği ni hem bi rbüt ün ol ar ak,hem deayr ı ayr ı par çal ar ı yl ayeni dent anı mal ı ve kavr amayaç al ı şmal ı dı r . Eski sanatokul l ar ı bubi r l i ği yar at amadı ;sanatöğr et i l emeyec eği negör e, nas ı l yapabi l i r l er di ki . Bunl aryeni deni ş l i kl er l ebi r l eşmel i . Desenyar at ı c ı sı i l euygul amal ı sanat ç ı nı nsadec eç i z i m ver esi mdenol uşandünyası , yeni deni nş aedenbi rdünyahal i negel mel i . Sanat s ayar at ı c ı l ı kt anz ev k al angençi nsanl arçal ı şmayaşaml ar ı nayi nebi rmesl ek öğr ener ekbaşl ar sa, ür et kenol mayan‘ sanat ç ı ’ daar t ı kyet er s i zs anatet ki nl i ği yer i nebec er i s i ni z amanl ar aakt ar ar ak bual andakusur suzl uğaul aşabi l i r . Mi mar l ar , heykel t ı r aşl ar , r es s aml ar , hepbi r l i kt ez anaat l ar ager i dönmel i yi z ! Çünküs anatbi r‘ mes l ek’ deği l di r . Sanat ç ı v ez anaat ç ı ar as ı nda öneml i bi rayr ı m yokt ur . Sanat ç ı yüc el t i l mi şbi rz anaat ç ı dı r . İ st enc i ni nbi l i nc i ni aşanoenderesi nl enmeanl ar ı nda, i l ahi bi rgüç , yapt ı kl ar ı nı nsanat adönüşmesi nenedenol abi l i r . Öt eyandan, hers anat ç ı nı nbi rz anaat t abec er i s i ni nol mas ı zor unl udur . Yar at ı c ı hayal güc ününt emel kaynağı bur ada yat ar . O hal de, zanaat ç ı vesanat ç ı ar ası ndaki bi rengel l er i yüks el t ens ı nı fayr ı mı nı nol madı ğı yeni bi rz anaat ç ı l onc as ı kur al ı m! Mi mar l ı k, heykel ver esmi t ekbi rbüt ünol ar akkuoyl um Iyeni den

c akl ayac akvebi rgün, bi rmi l yoni şç i ni nel l er i ndeyeni bi r i nanc ı nkr i s t al s i mges i gi bi göğedoğr uuz anac akol an, gel ec eği nyeni yapı sı nı hepbi r l i kt ear zul ayal ı m,kavr ayal ı m veyar at al ı m. ” Kur ul uşmani f est osundananl aşı l dı ğı gi bi okul unhedefi sanat çı vezanaat çı ar ası ndakif ar kı kal dı r ı p,t opl um i çi n f aydal ı veyar at ı c ı t asar ı ml aryapmakol muşt ur .Bauhaus sosyal konut t anenbasi tgünl ükar açger ec i i ç i neal anbi r sanatanl ayı şı ol uşt ur muşt ur .Endüst r iDevr i mi ’ ni naç t ı ğı maki neç ağı v eber aber i ndegel enmaki neür ününür eddet mekyer i ne, t eknol oj i yi deği şendünyanı nbi rsonuc uol ar akgör enokul , herşeyi nt asar l anabi l i rol duğunusavunmuş t ur . Büt üns anatdal l ar ı nı bi r bi r i ndenayı r madanbi rbüt üngi bi kabul et mekv ebununi ç i neği t i mv er mekBauhaus ’ unaç ı l ı şamac ı ol muş t ur . T as ar l ananbi rbi nanı ns adec ebi nanı nkendi si yl esı nı r l ı kal mayı pi ç i ndeki obj el er l ebi r l i kt e amac ı navei şl evi neuygunol ar akt asar l anması hedeflenmi şt i r .

Resi m6 Resi m7 Resi m8 5Sonuç Mi mar l ı kal anı nı nt ar t ı şması zbel kide enpr obl emsi z pr obl em al anı yeni kavr amı dı r . Pr obl emsi zol uşuyeni kavr amı nı nmi mar l ı kbi l gi al anı nı nvarol duğuandani t i bar en bubi l gi al anı i l ekar ş ı l ı kl ı i nş as ür ec i di r . Pr obl eml i ol uş ui s e bui nşasür ec i ni nnası l ol duğudur . RönesansveBauhaus gi bi bi r bi r i ndenz amanmekânbağl amı ndat emas s ı zder ec edeuz akol anbui ki akı mı n/ kabul ün/ dur umunyassı l aşt ı r ı pt eki l bi rdüzl emdet ar t ı şı l ı yorol ması nı nt eksebebi bu pr obl ems i zpr obl em al anı ol an“ yeni ”i nş as ı dı r . Zi r ayukar ı dadaaç ı kaç ı kanl at ı l dı ğı gi bi i ki dur umdakendi z amanl ar ı ndav emekânl ar ı nda“ yeni ”yi ür et i r l er . Anc akbuyeni i ki dur umdadasonder ecef ar kl ı ar gümanl arvef ar kl ı mani pül asyonl arkul l anı l ar akyeniür et i misağl anı r .Bi rbaşka deği şl emi mar l ı kal anı naai tkeski ndönemeçkabul edi l ebi l ec ekdur uml ar , met ni nbaşı ndaMar ks’ ı ndedi ği gi bi , i ç i nedoğul muşol andi l i nunut ul duğu, yeni di l i nr uhuel egeç i r di ği veodi l i ni ç i ndeöz gür c esözür et i l ebi l di ği anl ar dı r . 36


beki rger ç ek r öpor t aj

Kendi ni z denvemi marol mayanası l kar arver di ği ni z den bahs edermi s i ni z ? 1 948yı l ı ndadünyasavaşl ar ı ndanbi rmüddetsonr ahaki kat enzorkoşul l ar da, t üm dünyadaaşağı yukar ı kendi ni hi s s et t i r di ği döneml er dekas ı m ayı ndaT r abz on’ dadoğdum. Or t ahi sarMahal l esi ndegüzel si vi l bi rmi mar i ör neği di rbi zi m evi mi z. Aynı mahal l edeGaziPaşaİ l kokul undaokudum. Bi zi m zamanı mı zdaor t aokul uvel i seyi aynı bi nanı n ç at ı sı al t ı ndaokur duk. Onudahepşanskabul eder i m. Br unoT aut ’ unT r abz onLi s es i ’ nde6yı l okudum. Bi rmabet ol ar akbeni mser i m hepbenT r abzonLi sesi ’ ni . Dahasonr a yi neodöneml er debaz ı f akül t el er i nkendi sı navl ar ı nı kendi l er i ni nyapt ı ğı , mer kez i s i s t emi nbaz ı f akül t el er dei ş l erol duğudöneml er debi r ç okmac er adan, bi r ç okboc al amadan sonr aar z uet t i ği m mi mar l ı kf akül t esi negi r di m. O döneml er del i s eeği t i mi deş i mdi ki gi bi deği l di . Semi nerni t el i ği ndebi reği t i m gör ür dük. Resi m, müzi k, f el sef e, s os yol oj i v b. kendi ni hi s s et t i r ender s l er i mi zv ar dı . Budabeni mi ç i nbüyükbi rşanst ı . Genç l er edehemenşunuöğüt l eyeyi m; eks i kl i ği ni z i kapat maki ç i nokuyun, l üt f enç okokuyun. Mi mar l ı kdüşünc esi l i sedeal dı ğı mı zr esi m eği t i mi ni net ki si yl ever di ği sevdai l eol uşt u. El becer i si yüksekbi rkuş akt ı kv eneyal ans öyl eyeyi m pr es t i j i ol anbi rmes l ekt i mi mar l ı kmesl eği . Haşi mdi varmı ?Şi mdi yok. 2. Öğr enc i l i kdönemi ni z dek i KT Ü’ dena s ı l bi ror t a mv a r dı ? KTÜ1 963yı l ı ndaeği t i mebaş l amı ş t ı . Maş at l ı kt abi redi l en bi rgayr i müsl i m mezar l ı ğı nı nor t ası ndaki bi ri l kokul vei ki bar akadani bar et t i . 37

bar akadani bar et t i . Bi zor adai l kokul ui dar ebi nası gi bi kul l anı yor duk. Bi rdehat ı r l ı yor um bodr umundaz emi nkat ı nda l abor at uvar l arvar dı . Bi rsür üdeder sokut ur l ar dı bi zefizi k, ki mya…Bar akal ar ı der shaneol ar akkul l anı yor duk. 1 , 5sene sonr ai ki nc i sı nı f ı ni ki nc i sömest r i nbaşl ar kenKTÜ’ nüni l k bi t ent ekbi nası , t emelbi l i ml er diveobi nayaeği t i mi mi zi akt ar dı k.

oyl um Iyeni den


O zamanKTÜ’ deüçf akül t evar dı . İ nşaatvemi mar l ı kf akül t el er i i l et emel bi l i ml er . İ st edi ği mi zf akül t eyi t er c i het me hakkı yl af akül t et er ci hiyapt ı k. Benhi çdüşünmedenmi mar l ı ğı t er c i het t i m. Bazı ar kadaşl ar ı mı zi nşaat ı t er c i het t i . Fakül t el er i mi zbel i r l endi . Bi r dej eol oj i mühendi s l i ği di yebi r böl üm aç ı l dı KTÜ’ de. Buböl ümedeyeni öğr enc i al dı l ar . Yani bi zKTÜbi nal ar ı nı ni l kyapı l anl ar ı nat r ans f erol duğumuz daüçt anef akül t ev ar dı . KTÜbünyes i ndeüçf akül t eni nt opl am öğr enc i sayı sı 330c i var ı ndaydı . Çokgüzel günl ergeç i r i yor duk. Fakül t ebi nası , t emel bi l i ml ersal onl ar ı yl a, amfil er i yl e, bi z eyet i yor du. Kar şı daki myabi nası var dı . Buamfiyi yal nı z c ader si ç i ndeği l f or uml ar ı mı zet ki nl i kl er i mi z , konser l er i mi zi ç i ndekul l anı yor duk. O dönemdehoc al ar l ai l i şki l er i mi zbi rai l eor t amı i ç i ndeki i l i şki l ergi bi ydi . Onl arf ar kı ndaydı l arki bi zbuç oc ukl ar dan bi rüni ver si t ekur uyor uz. Bi zdef ar kı ndaydı kki bugenc ec i kyaşı mı z dabi rüni ver si t ekur uyor uzbununbi rsor uml ul uğuvar . Bi zbusor uml ul uğuçokgüzel payl aşt ı k. Anl at ı l amayac akbi rdemokr at i kor t amı mı zvar dı . Zama zaman f or uml aryapı yor duk, boykotkar ar l ar ı al ı yor duk. Amaal dı ğı mı zkar ar l aröyl er ast gel ekar ar l ardeği l di . Enbüyüksor unumuzhoc asor unuydu. Hoc ai st i yor duk. 1 966senel er i ndehoc ai st emi yl ebi r azkı pı r danmal ar ı mı zol du, öğr enc i har eket i yapt ı k. Kı r madan, dökmedenni hayet i ndebi r kaç günl ükboykotuygul adı k. Buar adaİ TÜ’ dehoc al arbi rsenat ot opl ant ı sı nda“ T r abzon’ dabi rüni ver si t eaç ı l dı . Ac ababuç oc ukl ar anası l kat kı mı zol abi l i r , nası lf aydal ı ol abi l i r i z?”demi şl er .Pr of esör MesutEvr enkal kı yordi yorki ;“öyl euzakt anuzağaağı t çekmekl eol mazbui ş. Benyar ı nsabahgi di yor um gel en v ar s agel s i npeş i mden. ”İ TÜ’ nündol ayı s ı yl aT ür ki ye’ ni nen öneml i i s i ml er i ni peş i net akı pKTÜ’ yegel di . Şi mdi ç oğuar amı z danayr ı l mı şbui si ml er i nhakkı nı ödeyemeyi z . O zamanTHY’ deF27di yebi l i nenbi ruç akvar dı . İ st anbul ’ dankal kt ı ğı z amanAnkar a’ ya, Ankar a’ dans onr aSamsunsonr adaT r abzon’ agel i yor . Buyol cul ukaşağı yukar ı 23saatsür üyor . Aksamal ar , akt ar mal arol mazsa3, 5saat uç akt akal ı yor l ar , gel i yor l aryor gunar gı nbi z ebi rş eyl eröğr et i yor l ar . Şi mdibusaydı ğı m hocal ar , azsonr ai si ml er i ni t ekt eksayac ağı m, ömr üm ol dukç asayac ağı mç ünküonl ar ı nhakkı nı ödeyemeyi z . KTÜ’ nünbi rt aneDOCmar kas i yahpi kabı v ar , 52v eya56model . Bi rdememur u, per s oneoyl um Iyeni den

l i t aşı yansar ı hur dal ı kt anç ı kmavar dı . Sı t kı amc avar dı , bi z onaSı t kı dayı der di k. KTÜ’ nünt ekşof ör ühemenhoc al ar ı havaal anı ndanal ı rgel i r di . Onl arç abuc akc eket l er i ni asar , beyazönl ükl er i ni gi yersı nı f agel i r di l er , bi zebi rşeyl eröğr et i r di l er . . MesutEvr en Hi l mi Der en AhmetKeski n Or hanAr da Muz aerSudal ı Or hanSaf a Ni yaz i Duman Gaz anf erPeken GündüzÖz deş Mez i hi El dem MüfitYor ul maz Abdul l ahSar ı HandeSüer Müker r em Anabol Fi kr etKeski ner DoğanKuban YamanOdabaşı Fer r uhKoc at aşkı n Beni m hat ı r l ayabi l di kl er i m. Unut t uğum v armı bi l mi yor um. var saaol a. Haki kat enbui si ml ergönül l übi rbi l i m or dusuydul ar . Dahası , yeni aç ı l anözel okul l arbuhoc al ar aç ok büyüküc r et l ert ekl i fedi yor l aramabui si ml eryi nedeKTÜ’ yegel i yor l ar . Mi mar l ı kFakül t esi ne1 965yı l ı ndagi r di m, 1 972’ demez un ol dum. 7yı l …5yı l l ı ksür edebi rkaybı m yokt udasonsı nı f t abi rt r afikkaz as ı nedeni yl ehoşol mayangünl ergeç i r di m, bi r azaksat t ı . Pr oj ekaybı m yokt uonusöyl eyebi l i r i m. ODönemi nÖğr enc i Pr ofil i ndenBahsederMi si ni z ? Bi z i mz amanı mı z dao330ki şi ni nkaynaşması dayanı şması , nedeni ni ç okf az l aet ütet mekl az ı m. Mesel a330ki şi ni nar ası ndaKTÜ’ nün, ç oğumi mar l ı köğr enc i si ndenol uşanki msegoc unması n-müzi kkul übüvar dı . Üçdi nami k or kest r ası var dı . Megar ongr ubununt amamı mi mar l ı köğr enc i s i ydi . Di ğer i ndebi rt anei nş aatmühendi s i v ar dı . Bi rde ‘ ’ Gr up’ ’ di yebi rgr upv ar dı . Onl ar ı nç oğuyabanc ı ydı . Yi nemi mar l ı köğr enc i l er i var dı yanl ar ı nda. Ki myaamfisi ni kapat ı r dı k, or dav urpat l as ı nç al oynas ı nkons er l erv er i r di k. Mi mar l ı kFakül t esi ni nt er ası ndaOyl um‘ umuzi şt ebi zi m Oyl um’ umuz , anaht ar ı c ebi mi z deydi ç ünkü. Hadi bugünoyl umda ç ayvardedi ği mi z deanı ndat opl anı r dı k. Canl ı müz i k, bi z i m or kest r al ar , kant i ni ç al ı şt ı r anÖzdemi rBey’ i ndegayr et i yl e ç okgüzel bi r l i kt el i kl er , ç okgüzel ar kadaşl ı kl arol ur du. Bunundı şı ndasat r ançkul übü, sporkul übüki bakı n1 963’ t e kur ul anKTÜFut bol T akı mı 1 965’ t eT ür ki yeş ampi yonuol du. Sporkul übününyanı s ı r afi ki rkul üpl er i deepeyc ev ar dı . T am 38


bi rüni ver si t eöğr enc i si havası ndahepi mi zbur numuzdan kı l al dı r madangi di pgel i yor duk. Güzel şeyl eryapt ı ğı mı za i nanı yor um. Hocal ar l ai l i şki l er i mi zt ekr art ekr arsöyl üyor um ç oks ı c akt ı . Har ç l ı ğı mı zol madı ğı z amanas i s t anl ar agi di pbi rç ayı s mar l adagi del i m di yor duk. Ar t ı köyl ebi rdos t l ukt uki hal adevam edi yor . Mezuni yet t ensonr amesl ekt aşol duk, dostol duk. O dönemdenkal anhocamı zbi l di ği m kadar ı yl ayok. Amaodönemi yaş ayanodönemdehoc al ı kyapanbi rŞengül Hanı m kal dı . O dabur adadeği l ş i mdi . Nası l Bi rÖğr enc i ydi ni z ?…. Benl i set ahsi l i m boyunc a1 . Sı r ayahepr esi m der si ni koymuş t um. İ dar eedi pgi di yor duk. Res i m ağı r l ı kl ı t ut kum ol du. O dönemi nT r abz onLi sesi ni ni yi r esi m yapanl ar ı nı nhepsi r essam ol du. Öyl ebi reği t i m var dı l i sel er de, sadecebi l gi sayar l ar l aot omat i kdeği l di . Büt ünbi l gi l er i bi r denver i yor l ar dı ondansonr aher keskendi yet eneği negör ekendi ni gel i ş t i r i yor du. Or es i m eği t i mi ydi bi z i yönl endi r env emi mar l ı kf akül t esi negi r di ği mi z dehepi mi zşunuf ar ket t i k. T emel kur( t emel t asar ı m)der sl er i ndebi zal t ı nor anı daar moni yi dekont r as t ı dabi l i yor duk. Bi l meyenar kadaş l ar ı mı z adabi z aşı l amayaç al ı şı yor duk. Haz ı rgel di kyani mi mar l ı kf akül t es i ne. ÇünküT r abz onLi s es i ç oköneml i bi rmabet t i . T ür ki ye’ del i sel er i nsı r al aması ndahemenhemen7. İ di . Bi zi m üni v er s i t ekaz anmakgi bi bi rs or unumuzol maz dı , f akül t es eç mes or unumuzol ur du. Budabi rT r abz onger ç eği di r . Nez amanki KTÜveFat i hEği t i m Enst i t üsüaç ı l dı , l i sedenhoc a t r ansf eret t i l er . Bubi r azT r abz onLi sesi ’ ni sar st ı amat emel i s ağl am hal ai yi dur uyorayakt a. Buyeni s t at üs üyl eepeyc ebi rş eyl eryapac akgi bi dur uyor . Buüni v er s i t et ahs i l i nde şi mdi kigençl er eKTÜör nekol acak. Mi mar l ı köğr enci l er i ol ar akbi z i m gör ev i mi zt as ar l amakv eç i z mekt i r . Bununf ar kı ndaydı kvepr oj eder sl er i ni hi çaksat maz dı k. Pr oj el er i mi z i ür et i yor duk, ç al ı şı yor duk. Öt eki der sl er dedeenyüksek not20i di . 9, 5’ dan1 0al dı kmı geç i yor duk. Onl ar ı daöyl ec egöt ür üyor dukpr oj eni nyanı nda. 1 . Sı nı f t aokuduğumuz mat emat i k, fiz i k, ki myagi bi der s l erbi z i bayayor du. Yüks ek mat emat i kokudukbi z . Pr oj el er i mi z debaz ı hoc al ar ı mı zbayas eç i c i ydi , mükemmel i yet ç i ydi l er . Yor ul uyor dukamaç ok şeyöğr eni yor duk. İ yi bi rdost l uki ç er i si ndekı r madandökmedengöt ür üyor duk. Ar adası z l ananar kadaşl ar ı mı zol ur duanc akbi rsonr aki pr oj edebugeç i yor du. Hoc al ar ı mı zl a 39

ar amı z das ür ekl i bi rs ür güt , gar az , has ı ml ı k, dar ı l ma, kı r ı l ma ol mazdı . Çoki yi hat ı r l ı yor um bi rar kadaşı mı zar t ı kkal ı yor pr oj eden. Hoc ayl aç okküç ükbi rağı zdal aşı yapt ı . Kader i n c i l vesi , bi rsonr aki kur adayi neaynı hoc ayadüşt üvebi ryı l boyuncakol t uğununal t ı nagezdi r di hoca, öğr et t i geçi r di . Böyl egüz el bi ror t am v ar dı . Bengel di ği mdehal aheyec anl anı r ı m. Çokdagüz el bi rüni v er s i t edi rf ar kı ndamı s ı nı z ?Beni m ol duğui ç i nmi sevi yor um bi l mi yor um amabi r ç oküni ver si t ekampüsüi l ekı yasl adı ğı mı zda, hel ehel eşi mdi her ş eyi ol anpı r ı l pı r ı l bi rkas abaor as ı . Si zdei ç i ndes i ni zomanz ar ayı gayetgüz el t amaml ı yor sunuz . Sadec epr oj eağı r l ı kl ı ç al ı şanbi röğr enc i ol madı k. Bi rsür üuğr aşı mı zvar dı yan dal l ar da. Mes el abenbat ı müz i ği i l euğr aş ı yor dum amaT ür k Musi ki si der sl er i ne, kur sl ar ı nadevam edi yor dum. Onuda öğr enmeki st i yor dum. Fot oğr afkul übünedevam edi yor dum, si nemat ekvar dı bi z i mz amanı mı z da, or adanbi rşeyl erkapmayaç al ı ş ı yor duk. Si nemanı nal t ı nç ağı nı dabi zyaşamı şı z dı r . Bi r azOyl um’ danBahsederMi si ni z ? Benmi mar l ı kf akül t esi ni 2. Sı nı f ı nageç mi şt i m. 1 966yı l ı nı nHaz i r anayı nı n3. Günühi çunut mam, hoc amı zs aygı yl aanı yor um, Must af aPol at oğl uKTÜ’ nünpr oj eyar ı şması nı n1 . l er i Ni hatGünerveMust af aPol at oğl u, T ür ki ye’ ni nyet i şt i r di ği çoki yi mi mar l ar danbi r i si ydi -ozamanki i smi yl e oyl um Iyeni den


Güzel Sanat l arAkademi si ’ ndeyani Mi marSi nanÜni ver si t esi ’ ndehoc aydı . Must af aHoc abi zi t ut t ubakt ı ki buç oc ukl arbi ri ş eyar ardedi , bür os unagöt ür dü. Yar ı ş mal ar ahaz ı r l anı r kenbi zdeonunl aç al ı şı yor duk. Bi rgünKTÜ’ nünbi r baş kayar ı ş mas ı ndas os yal t es i s l er i nenüs tkat ı ndabi rmekânveöğr enc i l okal i i st eni yor . O dönemdedeyar ı şmaç ı kar kenbi ri ht i yaçpr ogr amı ç ı kı yor , onagör epr oj et asar l anı yor . Buodayı gör üncedi kkat i mi çekmi şt i . Bur ası bi zi m amakapal ı dur uyor du. Bi rgünKTÜ’ nünMi mar l ı kFakül t esi ni nenüst üi şt eşi mdişuahşapl akapl ı ol anyervarya. Or ayahal ı l arget i r di l er . T abl ol arası l dı . Apl i kl erası l dı , der i kol t ukl argel di . Enf esbi rt ef r i şat , bi rdekor asyon…Neol ac akbur as ı dedi k. Per s onel dedi ki bur ayı hoc av eper s onel l okal i yapac akl ar . Çokç abukbi zor gani zeol ur duk. T al ebe bi r l i ği başkanı mı z, sı nı far kadaşı mAl l ahr ahmeteyl esi nT eki n’ i n“ Oğl um bur ayı yağmal ayac akl ar , bur ası bi z i m hak v er i l mezal ı nı r ”dedi ği ni hat ı r l ı yor um. Hemenyi nebi rf or um; “ T er asöğr enc i ni ndi ras l abi rbaş kas ı kul l anamaz . ”Neyapar ı zi şgal eder i z. Kal kt ı kgi t t i k, anaht aruydur dukkapı yı aç t ı k, gi r di k. Gi r di ği mi zgünüyanl ı şhat ı r l amı yor sam, bi ral t sı nı f ı mı zdanol anbi rar kadaş, i smi ni hemenkoydu. Daha yeni öğr endi ği mi zmekânkel i mesi ni ndi ğeranl amı : OYLUM.Oyl um l okal i bi z i m ol du. Bi z dens onr adakul l andı l aramas onr ayi nekul l anı l madı . Kal edüş t üt es l i m et t i ni z oyl umu. Or ası bi zi mdi . Evi mi zgi bi ……Pr oj eç al ı şt ı ğı mı zgec el ers abahl ar akar ş ı yor gunar kadaş l ar ı mı zç ı karokol t ukl ar dakest i r i rgel i r l er di . Anaht ar ı c ebi mi zdeydi vehi çyanl ı şbi rş eyol muyor du. T emi z l i ği ni bi l ekendi mi zyapı yor duk. Bahç ededevbi rağaçvar dı , ondankesi l mi şbi rküt üğüar kadaşl arbi rşeki l de, mer di vendençı kar t ı pt aoyl umadekor at i fbi rögeol ar aknası l koydul ar , hal aakl ı m al maz . Demokr atol mayı bi l i yor duk. Dünyagör üşl er i mi zf ar kl ı daol s a, ayr ı l dı ğı mı zz amanl arol s ada, her hangi bi ri deal s özkonusuol duğundabi r l i kol uyor duk. Öğr enc i l i kDönemi ni z deki T r abz on’ danVeT r abz on’ daki Mi mar l ı kAnl ayı şı ndanBahsederMi si ni z ? Şi mdi denf ar kl ı ol ar akoz amanKTÜ’ nünyol uyokt u. Ri z eas f al t ı ndanaş ağı doğr uder eni nkenar ı ndanDeği r mender e’ yeayr ı l dı ğı mı zzamanbi rçamurder yası nı ni çi negi r er di k. Ayakkabı l ar ı mı zı kaybet medençabucakçı kar dı k. Yaç amuri ç er i s i ndeş ehr ekadaryür ür dükyadar as t l ar s ak bi r i ndenbi zi okul abı r akması nı i st er di k. Veyahutozaman oyl um Iyeni den

yol yokt uşi mdi ki Ckapı sı nı nol duğuyer denot ost opçeker di k. Al ı r l ar sabi zi babal ar ı nı nhayr ı naal mazl ar sat ekr ar dur dur ur duk. Amamut l uyduk. Bi rdef aüni v er s i t eöğr enc i s i ol manı nger ekl er i ni yer i neget i r i yor duk. Hel ehel emi mar l ı köğr enc i si ol manı n. Oyı l l ar daKonakSi nemas ı ç oköneml i bi rkat kı dı r . Konak Si nemas ı T r abz onl ul ar ı ndı r . İ s t anbul ’ dant r ans f eredi l enfil ml erİ st anbul ’ l aaynı andaT r abzon’ daoynat ı l ı r dı . T ür ki ye’ ye i l kdef agel enfil mi i l kbi zs eyr edi yor duk. Oyı l l ars i nemas anat ı nı nal t ı nyı l l ar ı ydı , mükemmel fil ml eri z l er di kv es i nemayav aki tgeç i r meyedeği l eği t i mi mi z i nbi rpar ç as ı ymı şni yet i yl egi der di k. Der s l er i mi z i fil ml er i ndeği ş t i ği günegör eayar l ar dı k. Eğerayar l ayamazsakkaçar dı k. Si nemadaöneml i gel i r di bi z eor adaki eği t i mi det amaml amayaç al ı ş ı r dı k. Kons er l erodönemdedahaz oramaki m gel di ys eT r abz on’ akat ı l ı pi z l er di k. Ti murSel ç ukl ar , Ni l sul ar …T üm bunl ar ı öğr enc i har ç l ı ğı i l eyapt ı k. Şi mdi buşehi r de50yı l danber i bi r t akı m yoz l aş mal arv ars adec ebuş ehi r dedeği l heryer dev ar . Bakı nşuör nekbunuanl at ac ak. 60’ l ı 70’ l i yı l l ar daTRTr eper t uar ı naş ar kı s unmakv eyahutpar ç as unmakş ar kı ol mas ı şar tdeği l enst r ümant al bi rpar ç adaol abi l i r -öyl ekol aybi r i şdeği l di . Kı r kder edens uget i r ec eks i nöl ç ec ekl erbi ç ec ekl ert ar t ac akl arr eddi yec ekl er . Reddedi kl er i ndebunuki msesor gul amazdı . Hel ehel eöyl ear abeskTRT’ ni nr eper t uar ı nagi r ec ek, mümkündeği l . BugünTRTsadec ear abesk ç al arol du. Bundanher keset ki l endi ği gi bi si zl erdeet ki l eni yor sunuzf ar kı ndadeği l si ni z. Gününbi r i ndemi marol ac aks ı nı zar abal ar ı nı zol ac akoar abanı nmüz i kç al ar ı ndaar abeskç al ar sanı zhar am ol sun. Yapmayı n. Çoksesl i l i knedi r t eks es l i l i knedi rhangi s i ner eyekadarbi l i nmel i v ekul l anı l mal ı t anı nmal ı vebi l medenet medenc ahi l c ebi r i ni kabul l eni l memel i . Onudi nl eyec eksi nbunudi nl eyec eksi nama kal i t el i si ni seç ec eksi n. Müz i kl ekakaf oni ar ası ndaki f ar k nedi rbi l meni zl az ı m. Hel emi mar l ı köğr enc i si i seni z . Mi marherşeyi bi l i r . Vi t r i vi us’ unt ar i findeki gi bi müzi kt en anl ayac aksı nşi i r denanl ayac aksı n… Zamanİ ç er i si ndeki Mi mar l ı kOr t amı Nası l Deği şt i ? Bi zmi mar l ı kf akül t es i negi r di ği mi z de34t anemi marv ar dı T r abzon’ da. Ben2. Sı nı f agel di ği mdeyapı l anmi mar l ar t opl ant ı sı nda8mi mart opl andı . Mi mar l arOdası yönet mel i kv ehüküml er i ş öyl edi r ;Yönet i m kur ul ununi ki mi s l i nden bi rf az l aüyevar sa, or ayat emsi l c i l i kveyaşubest at üsüt a40


nı ml anı r . 8i l ebur akamı geç t i kl er i nden( 3yönet i m 3üye) başvur udabul undul ar . 1 967yı l ı ndaT r abz onşubesi t emsi l c i l i ği kur ul du. Mi mars ayı s ı daar t mayabaş l adı . KTÜi l kmez unl ar ı nı ver i nc eosayı dahadaar t t ı . Ben72’ demez unol duğumdasayı 24‘ eul aşt ı . Benbunuşansol ar akkabul et t i m. Ömr ümünkı r kyı l ı nı v er di m benkar l ı yı m di yedüş ünüyor um. Mi mar l arOdas ı T r abz onŞubes i t ems i l c i l i ği nde, genel kur ul undabi rEngi nAbi mi zv ar dı . Onunyar dı mı yl akaydı mı yapt ı r dı m. Bendahaç oc uğum. Bi rgenel kur ul daT r abz onböl get emsi l c i l i ği ndeyönet i c i ol dundedi l er . Saymanl ı ksekr et er l i kder kenkı r kyı l sür dü. Kı r kyı l dansonr aç eki l di m. Güz el yı l l argeç i r di k. Kent t ei şpot ans i yel i dahadaar t t ı . Amai nanı nmi mar l arbugünki kadarbi r bi r i ni ngöz ünüoymuyor l ar dı . Mesel abi rt aneoz al i t ç i mi zvar dı . Çı kt ı yokt uo z amanl ar . Bayağı amonyakkokus uyl aal ı r dı koz al i t l er i . Bel edi yedei marser vi si ndeç al ı şanbi rmi maryokt u. Der di mi zi gör evl i t ekni kerar kadaşl ar ı mı zafii l enanl at ı r dı k. Onl ar da i l i şki l er i mi zi yi di . Lamber t1 932’ dei l ki marpl anı nı 60bi n nüf usagör et anı ml ı yor . Ni hayet6870’ l ı yı l l ar daal gı l anmı şt ı ropl an. O dönemdebi rsür üyönet mel i kmevz uatve yasal ardeği şt i . Hepsi net anı kol duk. Bi r bi r i yl ekı yasl ama şansı mı zol du. Sonundabudönemeul aşt ı k. Şi mdi ki f ar k nebi l i yormusunuz?O zamani yi köt üvarol anmevzuat a uyankamuv emi mar l ı kc ami as ı v ar dı . Bugüni s emev z uat a i ki t ar afdauymuyor . Şukadarsöyl eyeyi m. Bel edi yel er i n pl andeği ş i kl i ği adı al t ı ndayapt ı kl ar ı uygul amal ar ı nhemen hement ümüyasl ar ayönet mel i kl er emevzuat aaykı r ı dı r . Yas aki ms eyebuyet ki yi v er medi ği hal deyapani ç i nyapt ı m ol du, ol uyor . Habenbunubukadarkes i nv enas ı l s öyl edi m. 1 985‘ de31 94s ayı l ı i maryas as ı kabul edi l di ği ndebel edi yel er epl andeği şi kl i ğiyet ki siver i l di . Bel edi yel erbunuçok büyükbi rl üt ufol ar akkabul et t i l er . Akl ı baş ı ndaş ehi rpl anc ı l arbunai syanet t i l er , ol mazdedi l er , f akatmaal esefol du. Vehi çdedemokr at i kol mayanş eki l de. İ marpl anı nı deği ş t i r meyebaşl adı l ar . Nası l deği şt i r di l er ?Hi çbi rmesl ekgr ubunuhaki rgör mem sözkonusudahiol amazamaşehi r pl anı ndayapı l acakol anbi rdeği şi kl i ğemecl i st ebul unan kasap, t er zi …Evetveyahayı rdi yeel kal dı r ması kesi nl i kl e demokr at i kdeği l di r . İ kt i satdi yebi rşeyvar dı r . Bi l medi ği konudanası l el kal dı r ı r , nası l kar arver i r , nası l kat kı koyar ? O günl er denbugünl er egel di k. Buz amani ç i ndeT r abz on’ daki baz ı bi nal aryar ı şmapr oj esi ol ar akür et i l di . ÇoğuKTÜ 41

nünbünyesi ndedi r . Mesel aT r abzonHükümetKonağı bi r yar ı ş mabi r i nc i s i di r . Gi di nş uandabakı nobi nayı t anı yamaz sı nı z. Adl i yeBi nası nagi di nbakı n, moder nmi mar iür ünü Sel ç ukl uHanı nadöndü. Kur banol muş l arSel ç ukl uHanı na. Hel eki Sahi l yol uhi ç bi rpl andayeral mayanbi rsahi l yol u geç i r di k. Yol l ars adec egeç meki ç i ndeği l di r , geç t i ği yer ehi z metver mel i di r . Buyol ut aşı r sı ngüneypl at oya. Et r af ı nda yeni yer l eş i m al anl ar ı ol uş mayabaş l ar . Bual anl arş ehi rmer kezi ni yükünüpayl aşmayabaşl ar . Bueski şehi rç ı r pı nı yor ki msef ar kı ndadeği l . Şehi rneyol ut aşı yorneot opar kı ne dekanal i z asyonu. Pr oj el erhepbueksi kl i kl er l ehayat ageç i r i l i yor . Çöz üm ol ar akyüks el mekt enbahs edi l i yor . Gökdel enl er ekar şı deği l i m amaget i r i pt ar i hi kentdokusunakoyar sanol maz . Gökdel enyapmanı nbi ryol uvaronudami mar l aryapar l ar . Bunl ar ı nheps i ni npl anl anması ger eki r . Bi zöğr enci l er eöner i l er i ni znel er di r ? Mi mar l ı kEflat un’ unt anı mı yl amekânyar at masanat ı dı r . Mekâni ht i yac ı İ l ki ns andanber i v ar dı r . Bubar ı nmai ht i yac ı i l ebi r l i kt eogündenber i mi mar l ı kdavar dı r . UNESCO üç mes l eği ayr ı c al ı kl ı ol ar akbeni ms emi ş t i r . Bi r i t ı pyaş amahakkı nahi zmetederi ki nc i si hukuksavunmahakkı nahi zmet eder , üç ünc ümi mar l ı kbar ı nmahakkı nahi z meteder . Böyl e bi rmesl eğemensubuz. Hakkı nı ver di ği ni zt akdi r dedoğr u ş eyl eryapar s ı nı z . Mi mar l ı kç okboyut l ubi rs anat t ı r . Bi rr essam danf ar kl ı ol ar akseni ni şi ni nüç ünc üboyut uder i nl i ği var . Büt ünsanatdal l ar ı nı net ki si yl emekânl ar daki yaşama kül t ür üş eki l l eni yor . İ ç i ndeyaş anani ns anl ar ı nyaş amakül t ür üdoğr ul us undat as ar l anmı şmekânl ari ç er i s i ndeki i ns anı mut l ueder , bumekânl armut l umekânl ar dı r . Seç t i ği mi zkal dı r ı ml arbi l emut l uol duğumuzbi nal ar ayönel i kveyahut kaç t ı ğı mı zbi nal ar az ı työndedi r . Oz amanmi mar l ı kmes l eği s adec ei ns anı nfiz i ks el i ht i yaç l ar ı nı deği l r uhs al i ht i yaç l ar ı na daf aydal ı veyazar ar l ı et ki yapar . Eski l er i ni ç i ndeç okşey bul ur s unuz . Yeni l er i ni ç i ndedeç okaz . T ür ki ye’ demi mar l ı k mesl eği ni nbüyükmer kez l er degez i l er ekgör üner eköğr eni l mesi ger ekmekt edi r . Gi di ngezi n. Ai l el er i ni zesöyl eyi n Beki rHocaöyl ededi . [ Der gi ni nhazı r l anmasür eci ndePr of . Dr . HandeSuher hocamı zıkaybet t i k. Okul umuzunv emi mar l ı k cami ası nı nbaşısağol sun. . . ] oyl um Iyeni den


al perder i nboğaz r öpor t aj

Okuyuc ul ar ı mı zi ç i nkendi ni z denveSal on’ danbahsedermi s i ni z ?Sal on’ ukur mas ür ec i ni znas ı l gel i ş t i ?Yur dı ş ı deneyi ml er i ni zbusür ec i nner esi ndebul unuyor ? 2005’ t eİ st anbul T ekni kÜni ver si t esi ( İ TÜ)Mi mar l ı kFakül t es i ’ ndenmez unol dum. Sonr as ı ndabi rdev l etbur s uyl a Amer i ka’ daUni v er s i t yofCal i f or ni a, LosAngel es ' t aSc hool ofAr c hi t ec t ur e' da yüksekl i sansf ı r sat ı yakal adı m. Bi r ebi r LosAngel es ’ t abul unmaf ı r s at ı yakal amı şol maml a, i şyapmabi ç i ml er i v ei nov as yonav er di kl er i değeraç ı s ı ndandünyanı nöbüruc undami mar l ı ğı nnası l yapı l dı ğı nı deneyi ml emei mkanı bul dum. Bi l di ği mi züz er e, s i nemanı n, ani mas yonunv et eknol oj i ni ndünyayayayı l dı ğı yerCal i f or ni a. But ür i novat i fyakl aşı ml ari ç er i si ndeol makveor adaeği t i m gör mekbeni mi ç i ni l ham ver i c i ol du. T abi i busür eçi ç er i si nde ç eş i t l i ofis l er dedeç al ı ş t ı m. Sal on’ u2009yı l ı ndami mar l ı k, s anatv ekent s el t as ar ı m al anl ar ı ndat as ar ı ml aror t ayakoyduğumuzbi rmi mar l ı kpr at i ği ol ar akkur dum. ‘ ‘ Sal on’ ’ i s mi as l ı ndaBi l gi ’ dei l kder sv er di ği m der sl i kt engel i yor . İ l kder si at öl yededeği l deSal on 2’ deyapmı ş t ı k. Der sboyunc as adec es ohbetet mi ş t i k. Çok keyi fli v eür et genbi rder sol muş t u. Ayr ı c as al onkel i mes i ni n f ar kl ı di l l er def ar kl ı anl aml ar ı var . Ör neği nFr ansı z c a’ dasal onkel i mesi , ‘ ‘ i nsanl ar ı nent el ekt üel anl amdabi rar ayagel i p, s os yal konul ar ı konuş t ukl ar ı , t ar t ı ş t ı kl ar ı mekanl ar av er i l eni s i m’ ’ anl amı nagel i yor . Fr ans ı zDev r i mi ’ ni ndet emel l er i ni nat ı l dı ğı bi rmekan. T ür kç edeevi nensosyal al anı nı t anı ml ı yor . Ai l eni n, mi safir l er i nbi rar ayagel di ği yer . Buyüzdendedi nami kbi ral gı sı ol duğunuf ar ket t i kveböyl el i kl e i s i m or t ayaç ı kmı şol du. Sal on’ uni s mi ni v er i r kendüş ündüğüm f el sef edebuyöndeydi . Eki pol ar akar aşt ı r maveyaoyl um Iyeni den

r at ı c ı l ı kodakl ı ol mayı önems i yor uz . Bununi ç i nkat ı l ı mc ı bi r ç al ı ş maor t amı nı es asal ı yor uz . Yapt ı ğı mı zpr oj el erbi r ç oköl ç eği kapsı yor ;kamusal bi nal ar , kur umsal yapı l arvekent sel t asar ı m pr oj el er i gi bi f ar kl ı al anl ar daçal ı şı yor uz. Hepsi ndebul unul duğukonumavepr obl em edi ndi ği dur uml ar aöz günç öz üml erür et meyi önc el i kl i t ut uyor uz . 42



Tür ki ye’ deki mi mar l ı kor t amı nı hakkı ndanedüşünüyor sunuz? T ür ki ye’ deç okf az l at ekr ar adüşül müşyapı l aşmabul unuyor . Çokf az l ayapı v arv edev aml ı yapı ür et meyededevam edi yor uz;benc ebuent er esanbi rç el i şki . T ür kl eri ç i n göç ebel i kal gı l ar ı ol duğus öyl eni rhep; f akathi çdeöyl eç adı r l ar dayaşamı şbi rt opl um gi bi deği l i z. Sür ekl i yapı ür et meyedevam edi yor uz;f akatgeçmi şekı yasl agünümüzdeyapı l ar ı nnekadarni t el i kl i ol mal ar ı ger ekt i ği ni dahaaz önemsemeyebaşl adı k. Neyazı kkibugün, met r ekar eür et mekgi bi bi rönc el i ği mi zv ar . Bus or ununmi mar l ı kt anmı , yoks ayat ı r ı mc ı danmı kaynakl andı ğı t ar t ı ş ı l abi l ec ekbi rkonuamami mar l ar ı ndabunokt adabi rpar ç asor uml uol duğunudüşünüyor um. Mi mar l ar ı n, met r ekar eür et meni ndeği l , değerür et meni nöneml i ol duğukonusundat opl umda bi rbi l i nçol uşt ur ul ması nakat kı l ar ı ol abi l i r .

c esi z amanl ar dabi rkaynağı , ki t abı bul uponubaşt anaşağı yadet ayl ı bi rşeki l dei nc el emeni nver di ği ent el ekt üel aç ı dandoyur uc uduyguyuş uanbul makç okz or . Bi r azdabu. Mi mar l ı köğr enci l er i never meki st edi ği ni zöner i l er varmı ?

Genel deher kesi nöner ec eği bi rşeyi öner ec eği m: Çok ç al ı ş ı n! Çünküi ş l ergi t t i kç edahadakar maş ı kol mayabaş l ı yorvear t ı kdahaf az l asayı dami marmezunol uyor . Böyl ebi rdur umdaf ar kl ı l ı kol uş t ur makdaanc akç okç al ı ş mayl aal abi l i yor . Bununyanı sı r a, hi ç bi rz amangünc el dur umu t aki pet meyi , sadec eul usal şeyl er ebağl ı kal madanul usl arar ası yayı nl ar ı dat aki pet meyi i hmal et memeni z i öner i yor um. Veür et i m yapabi l di ği ni zyani t asar ı m konusunda sami mi , t asar ı m yapmayı ger ç ekt enseveni nsanl arvar sa ç evr eni zdeonl ar l abi rar adabul unmayagayr etedi n;ç ünküi nsanı eni yi besl eyenşeyl er denbi rt anesi ni nor t am ol T ür ki y e’ denv ey ur t dı ş ı ndanbeğendi ği ni zmi mar l arki m- duğunudüşünüyor um. T abi i bunokt adahı r sl at asar ı m sa l er di r ?Bumi mar l aröğr enc i l i kyı l l ar ı nı z danbuyanadeği ş- mi mi yet i ni nbi r bi r i ndenf ar kl ı şeyl erol duğunudaekl emek t imi ? ger eki r . Li sanseği t i mi m sı r ası ndabi r ç okmi mar i ç okyakı ndan t aki pedi yor dum. Bunundaç okf aydal ı vei yi bi rşeyol duğunudüşünüyor um. Sev er ekt aki pet t i ği m mi mar l ar ı nar ası ndai yibi rmi mar l ı kt eor i syeniol duğunudüşündüğüm Pet erEi senman, Gr egLynn, Thom Maynegi bi i si ml ervar dı . Rem Cool haasdayi nemi mar l ı kdünyas ı ndaç oköneml i bi ryer i ol an, beni m det aki pet t i ği m bi rmi mar . Bunl ar ı n yanı sı r a, i si ml er i ç okf azl aanı l masadami mar l ı kt ar i hi ni n öneml i par çal ar ı ol duğunudüşündüğüm avangar dl ar ı da ol abi l di ği nc et aki pet meyeç al ı şt ı m. Bugün, öz el l i kl et aki pet t i ği m bi rmi marol duğupeks öyl enemez.Buzamansı zl ı kt andeği l anc akyeni medyadan sanat akadarpekç okbaşkaal andadahai l gi nçol duğunu düşündüğüm, bi z i m pr at i ği mi z deöz günür et i mi dest ekl eyenbaş kabi r ç okş eyi t aki pet mei s t edi ği mdendol ayı . T abi i ki mi mar l ar ı , yeni yapı l ar ı nı t aki pedi yor uzamabugüngel di ği mi zdur umdaherş eyi ndahaj ener i kv et ekr ar adüş müş ol duğunudüşünüyor um. Bel ki bunl ar ı nhepsi ni bi rar ada gör düğümüzi ç i nböyl edüşünüyor um anc aki nt er netönoyl um Iyeni den

44


al t er nat i f t t

aydı nboysan

yeşi m ust aoğl u

1 940yı l ı ndami mar l ı kl at anı şanbugüzi dededemi z 1 999yı l ı nakadarar al ı ksı zmesl ekhayat ı nı sür dür müşt ür . Busür eç t eul usal veul usl ar ar ası bi rç okyar ı şmayakat ı l ı p bi ryandandaakademi syenl i kgör evi nii c r aet mi şt i r . T ür ki yemi mar l ı ğı naenbüyükkat kı l ar ı ndanbi r i si deMi mar l ar Odası ’ nı nkur ul uşundagör eval ması dı r . Ot oketç ı kı pogüz el mi mar mar l arogüz el Tc et vel l er i ni deal ı pgi t t i l er . Çi z i mi nsanal ı nami mar ı nhaz ı r c ı sı nakal dı k. Tcet vel i nial ı pgi denl er den Aydı nBoysanyol unayazar ol ar akdev am et t i . Mi mar l ı kv eyaz ar l ı kal anı ndaki baş ar ı s ı nı nyanı sı r aT ür ki yeonur akı yl at anı dı . Rakı i l eol anmünas ebet i ni mes l eği yl ehar manl ayar aköz el bi rkadeht as ar l adı .

Tı phayal i yl eyat ı pmi mar l ı kger ç eği yl euyananni c egenç l ergi bi odakendi si ni 1 9. . yı l l ı nda KTÜmi mar l ı kt abul ur . Gel zamangi tzamanbi rmi mar l ı kbur sui l eAvust ur ya’ ya uç ar . Bur adaal dı ğı sahnet asar ı mı veı şı kl andı r ması eği t i mi onami mar l ı ğı nsanat l aol anbağı nı dahadahi sset t i r . Buda f ul ar ı nı ngöt ür düğübaşkabi ryol agi r mesi nevesi l eol ur . Buyol daki i l kadı mı nı i st anbul ’ agi der ekat ar . İ st anbul ’ da YTÜ Res t or as yonokuyupbi ryandandaç al ı ş ı r kenİ FSAK‘ l a t anı ş ı r . Mi mar l ı kpr at i ği ndeki öz gür l üğükı s ı t l ayı c ı or t amı f ar k edi ncevi zör ünar kası ndabi r eyselmücadel esi nebur ada başl ar . İ l könc el er i kı samet r aj fil ml er l ekendi ni göst er i r . Son r ası ndauzunmet r aj fil ml er i i l eyol unadevam eder . ’ ’ Ar af ‘ ’ v e‘ ’ Pandor a’ nı nKut us u’ ’fiml er i yl eal dı ğı ödül l erT ür kSi nemat ar i hi neadı nı yaz dı r dı .

45

oyl um Iyeni den


mi m arl ı k

c emal emden

nej atyavaşoğul l ar ı

Mi l l i ar aşt ı r makaynağı mı zAr ki t er a’ daki eş s i zf ot oğr af l ar ı nsahi bi . Bi l mi yor sunuzamaherKTÜmi mar l ı köğr enc i si ni nar aşt ı r madosyası nda Cemal Emden’ den bi ri mza bul unmakt a. Çocukl uğundahobi ol ar akbaşl adı ğı f ot oğr af çı l ı ğami mar l ı kokuduğuyı l l ar dadadevam et t i . Sonunda mi mar l ı kv ef ot oğr afs anat ı nı har manl ayar akkendi neyeni bi ryol ç i zdi . Seç t i ği buyol daemi nadı ml ar dai l er l er kenyapı yapmakyer i neyapı l ar ı anl at mayı t er c i hedi yor . İ s t anbul ’ da201 1yı l ı ndaaç ı l anLeCor bus i er ’ eai tyapı l ar ı nı f ot oğr aflar danol uşanser gi si çoksesget i r ençal ı şmal ar ı ndan. Ayr ı c aCemal Emdenadl ı bi rf ot oğr afki t abı ç ı kar dı . Dar ı sıf ot oğr afsanat ıi l ei l gi l enenmi mar l ı köğr enci l er i n başı na. . .

Mi marherşeydenanl amal ı di yenVi t r uvi us’ uhakl ı çı kar anmi mar l ar dan. Bi zonudahaçokBul ut suzl ukÖzl emi ’ ni nsol i st i ol ar akt anı r ı z . Eği t i m si st emi mi z i nsanat l abul uşannadi rmesl ekl er i ndenol anmi mar l ı ğı seçmi şt i r . İ l kokulyı l l ar ı ndanber imüzi kl eyanı pt ut uşur kenmi mar l ı kl ayol ubuşeki l dekesi şmi şt i r . Müz i kt ut kusununpeşi ndendegi der ekGüz el Sanat l ar Akademi s i ’ ndenmez unol muşyüks ekbi rmi mar dı r . Hal en dahar est or asyonal anı ndaç al ı şmal ar ı nı sür dür mekt e. Sı r t ı ndagi t ar ı i l e sı ksı kanı t l arkur ul undaveyaBoğazi çiİ marMüdür l üğündegör ül düğür i v ayetedi l i r . Ayr ı c aakademi syenki ml i ği debul unmakt a.

oyl um Iyeni den

46


at l a

çi f t ehamam

or t ahi sarf at i h büyükcami

si v i l mi mar i

i l üst asyon: GuşefBage

v i l ayetmer kezi

47

çeşme

oyl um Iyeni den


Or t ahi sarFat i hBüyükCami i Or t ahi sarmahal l esi nde yeni kül t ürmer kez i ni n bat ı sı ndayeral ı r . Bi z ans dönemi ni nT r abz on’ daki enöneml i di ni yapı sı ol anChr i sokephal os Ki l i sesi , bugün T r abz on’ daOsmanl ı sanat ı nı neni yi süsl eme ör nekl er i ni nyansı t ı l dı ğı c ami i ol ar akkul l anı l makt adı r . Yapı ki l i seol ar aki l kkez1 0. yy. da i nşaedi l mi ş, 1 2, 1 3ve1 4. yüz yı l l ar daonar ı m vei l avel er gör müşt ür . Romadönemi ndeyer i ndebi rt apı nak ol duğundansözedi l i r . Yapı T r abz on’ un1 461yı l ı ndaki f et hi ndensonr ac ami yedönüşt ür ül eni l kki l i sedi r . ( 1 463) Fat i hSul t anMehmed’ i nf et i ht ensonr aki i l kc uma namaz ı nı bur adakı l mı şol ması kuvvet l emuht emel di r .

MehmetKav akl ıEv i Osmanl ı dönemi ndeşehr i n i l er i gel enl er i ndenMehmet Kavakl ı Bey’ i nyapt ı r dı ğı si vi l mi mar i ör neği di r . T aşmal z emekul l anı l ar akyı ğmat ekni ği i l eyapı l mı şt ı r .

Çeşme Or t ahi sarmahal l esi Zağnos c addesi ndenPer t evPaşa sokağı naayr ı l anköşede Fat i hCami ’ ni ngüneyi nde bul unmakt adı r . Var l ı baş’ a gi der kenZağnosköpr üsüne Çi f t eHamam var madanbuç eşmeni n Or t ahi sar daİ çkal eni ngüneyduvar l ar ı nabi t i şi kol ar ak önündenmut l akageç t i ni z . i nşaedi l mi şt i r . T r abz on’ dahı zkesmeyenhamam Amaf ar ket medi ni zdeği l mi ? yı kı ml ar ı nayakı nz amanl ar dayı kı l ansonhamam ol an 20. yüz yı l ı nCumhur i yetdönemi Or t ahi sar ’ daki Çi f t eHamam i l edevam edi l di . Çi f t e ç eşmesi di r . 2c ephel i , sade, düzveyassı har ç t an Hamam, T r abz on’ unf et hi ndensonr ayapı l ani l khamamdı . yapı l mı şt ı r . 1 999’ dar est or eedi l mi şt i rvehal a Fat i h’ i n, Yavuz ’ un, Kanuni ’ ni nveKanuni ’ ni nsütkar deşi kul l anı l makt adı r . Osmanl ı mi mar l ı ğı ndaki öğel er e Müder r i sYahyaEf endi ’ ni n gönder meyapar kenbi ryandandac umhur i yet debur adayı kanı p dönemi ni ni z l er i ni t aşı mayaç al ı şı yor . t emi z l endi ği , r i vayet l er ar ası ndadı r . Anc ak şuandakedi l er i n Tr abzonKül t ürMer kezi yemekyer i T r abz onkent i ni nt ar i hi ç eki r ol ar akhayat ı nı deği ndeOr t ahi sarMahal l esür dür mekt e. si ’ ndeveT abakhaneKöpr üÖnünden sü’ nünbat ı t ar af ı nda, sur l ar ı n geç er ken üz er i dedoğubat ı yönündekodi kkat l i numl anı r . 1 933yı l ı nda, I . Ul usal Mi l l i bakar sanı z Mi mar i akı mı et ki si ndeHükümetKonağı ol ar ak i z l er i ni f ar kedebi l i r si ni z . i nşaedi l mi şt i r .

oyl um Iyeni den

48


assembl y(EASA) EASAbi ri l et i şi m, bul uşmavebubul uşmadaki akt i vi t el er dedoğandüşünc el er i nkar şı l ı kl ı payl aşı m ağı . Mi mar l ı k öğr enc i l er i ni ndüş ünc el er i ni t ar t ı ş abi l ec ekl er i , bi r l i kt eç al ı ş ı p mi mar l ı kl ai l gi l i deneyi m vefiki r l er i ni , eği t i ml er i ni hat t ahayat ı nkendi si ni payl aşabi l ec ekl er i or t akbi rnokt a. Mi mar l ı kt anyol açı kı pi l et i şi mi n, yansı manı n, sunumunyeni boyut l ar ı nı keş f eder ek, mi mar l ı ğaf ar kl ı aç ı l ar danbakmayı hedefleyenbi röğr enc i or gani z as yonu. Heryı l f ar kl ı bi rül kede f ar kl ı bi rt emai l edüz enl enmes i aynı z amandabul uş manı n yapı l dı ğı yer i nç ev r es i ni , doğas ı nı , kül t ür el v et ar i hs el geç mi şi ni keş f et mei mkanı nı s ağl ı yor .

İ ç er i ği ndeöz et l e, or gani z at örül keni nöğr enc i l er i t ar af ı ndanbel i r l enent emayl ai l gi l i at öl yel er , gez i l er , dav et l i mi mar v eöğr et i m üyel er i ni nder sv ekonuş mal ar ı v et ar t ı ş mapl at f or ml ar ı yeral ı r .

49

oyl um Iyeni den


Mi mar l ı köğr enc i l er i or gani zasyonda, Kat ı l ı mc ı ( Par t i c i pant ) , yadaAt öl yeYür üt üc üsü( T ut or ) ol ar akyeral abi l i r l er . Kat ı l ı m ül ket emsi l c i l er i ( Nat i onal c ont ac t-NC)ar ac ı l ı ğı yl a ol ur . NC, ül kesi neç eşi t l i kr i t er l erdahi l i nc eor gani zat örül ket ar af ı ndanv er i l enkot akadarmi mar l ı köğr enc i s i ni ül kesi adı nabel i r l emek, onl ar ar ehber l i ket mekvebi l gi l endi r mekl eyüküml üdür . Et ki nl i kbi rç okAv r upaül kes i ni nyanı s ı r a1 992v e2001 yı l l ar ı ndaT ür ki ye’ dedüz enl endi .

1 981/Engl and, Li ver pool /St ar t i ngUpt heEasa Ex per i enc e 1 982/Net her l ands, Def t t/Ar c hi t ec t ur eofanUnc er t ai n Fut ur e 1 983/Por t ugal , Li sboa/Soc i al Spac es 1 984/Denmar k, Aar hus/T ur ni ngpoi nti nAr c hi t ec t ur e 1 985/Gr eec e, At hens/I nt er pr et at i onandAc t i oni nt he Ci t y 1 986/I t al y, T or i no/Ar c hi t ec t ur eLat ent i 1 987/Fi nl and, Hel si nki /Ar c hi t ec t ur eandNat ur e 1 988/Ger many, Ber l i n/TheDi mensi onBet ween 1 989/Fr anc e, Mar sei l l e/Her i t ageetCr eat i ve 1 990/Sweden, Kar l skr on/Ex pl or at i on 1 991/USSR, Kol omna/Regenat i on 1 992/T ur key, Ur gup/Vi si on2000Envi r onment 1 993/Sc ot l and, Sandwi c k/TheI sl e 1 994/Bel gi um, Li ege/ConsommerI ’ I nc onsumabl e 1 995/Pol and, Zamosc/Beyondt heBor der s 1 996/Fr anc e, Cl er mont L‘ Her aul t/Dr eam Bui l der s! 1 997/Sc andi navi a, TheT r ai n/Advanc i ngAr c hi t ec t ur e oyl um Iyeni den

1 997/Sc andi navi a, TheT r ai n/Advanc i ngAr c hi t ec t ur e 1 998/Mal t a, Val et t a/Li vi ngont heEdge 1 999/Gr eec e, Kaval a/Osmosi s 2000/Bel gi umNet her l ands, Ant wer pRot t er dam /Di s Si mi l ar i t i es 2001/T ur key, Gokc eada/Sust ai nabl e 2002/Cr ot ai a, Vi s/Senses 2003/Denmar k, Fr i l and/Sust ai nabl eLi vi ng 2004/Fr anc e, Roubai x/Met r opol i t ai nXMi c r opol i t an 2005/Swi t z er l andBer gun/T r an-T r ans-T r ansi t 2006/Hungar y, Budapest/CommonPl ac e 2007/Gr eec e, El ef si na/Ci t yI ndex 2008/I r el and, Let t er f r ac k/Adapt at i on 2009/I t al y, Dar f o/Super m 201 0/UK, Manc hest er/I D 201 1/Spai nd, Cadi z/deCOAST r uc t i on 201 2/Fi nl and, Hel si nki /Wast el ands 201 3/Sl oveni a, Zuz ember k/Reac t i on 201 4/Bul gar i a, Vel i koT ar novo/Sym 201 5/Mal t a, Val et t a/Li nks 50


bul uşma

( UMÖB)

UMÖB [ Ul usal Mi mar l ı kÖğr enci l er iBul uşması ] Ul usal Mi mar l ı kÖğr enc i l er i Bul uşması yı l dai ki kezöğr enc i l ert ar af ı ndani ki f ar kl ı şehi r deyapı l anbi ror gani zasyondurvet asar ı mai l gi duyanher kesi bi rar ayaget i r i r . UMÖB, t emel deT ür ki ye’ ni nheryer i ndenmi mar l ı köğr enc i l er i ni v emes l eki l er i gel enl er i ni bi rar ayaget i r meyi hedefler . Gel enf ar kl ı yer l er den, f ar kl ı sı nı fdüzeyl er i ndenbu öğr enc i l erar as ı ndaet ki l eş i meaç ı kbi ror t am ol uş t ur ur . Onl ar ı mi mar l ı kuğr aşı nı nöndegel enl er i veat öl yeyür üt üc ül er i yl ebul uş t ur ur . Gel ec eği nmi mar l ar ı na, t anı ş ma, kaynaş ma, akt ar ı m, yar dı ml aşma, fiki rpayl aşı ml ar ı i çi ndebul unmaol anağı sunar . İ ç er di ği at öl yeç al ı şmal ar ı yl a, söyl eşi l er l e, t ar t ı şmaor t aml ar ı yl a, okumael eşt i r i ç al ı şmal ar ı yl a, t ekni kgez i l er l ebuamaç l ar ı nı peki ş t i r i rv eul us al ç apt ami mar l ı köğr enc i l er i never i ml i bi ror t am sunmayı amaç l ar .

51

UMÖBhi ç bi rkur um v ekur ul uş abağl ı ol mayar akt amamenöğr enc i üst ünl üğüi l eol uşur . Uzunzamandı rUMÖB’ l er desöyl enegel enbi rsözi se bunut ar i fet meni nbaşkabi ryönt emi di r‘ ’ HerUMÖBonu sahi pl enenöğr enc i gr ubununbi ryor umudur ’ ’ . Bi z i m yor umumuz agör ei s ebi rkomünal düz enol uş t ur mat av r ı dı r . Bu düz enkendi i ç er i s i ndebüyür , gel i ş i rv ehar eket l i l i kkaz anı r . Hi ç bi rdi l , di nı r kayr ı mı bul unmaksı z ı nher kesehi t apeden bi ret ki nl i kt i r . Ol uş t ur mayaç al ı ş t ı ğı mı zbuyı l ki düz eni namaç l ar ı ndan bi rdi ğer ii sehal ihazı r dakimi mar l ı keği t i mi nedeol uşan bukol ekt i fbel l eği nsonuç l ar ı i l eal t er nat i fol uşt ur ması dı r . Ayr ı c aT ür ki ye’ ni nç eşi t l i böl gel er i ndebul unant asar ı m ok ul l a r ı nadaor t a kç a l ı ş maz e mi ni ol uş umunuk a nı t l a y a bi l me s i di r .

oyl um Iyeni den



eski zkul übü yasi nbal , mehmetkoc a, emi neyı l dı z , z eynepkar aman, nur danec ebec i f at maz eynepkı z ı l t aş, kübr agüç l ü, handeaydı n Öğr enc i l er i bi rar ayaget i r mek, bi r l i kt eç al ı şmayı , fiki r bi rl i ği yapmayı vepayl aşmayı öğr enmek, öğr enc i l er e kendi l er i ni neği t i c i , yar at ı c ı bi rokadardaeğl enc el i bi r or t amı ni ç i ndeol duğunuf ar ket t i r mek, " mi mar l ı k"üz er i ne ol uşmuşbi l gi bi r i ki ml er i mi z i payl aşmakgi bi amaç l ar ı hedefleyenbi röğr enc i kul übüdür .

Gel eneksel Bat um Gez i si Hemenhemenhepi mi z i ni l kyur dı ş ı deneyi mi ni ol ar akhat ı r l adı ğı mı zet ki nl i ği mi z i busene24Eki m’ det ekr ar l adı k.

Si nemaveMi mar l ı kSöyl eşi si 5Şubat201 5t ar i hi ndebi zl er l eol anCanT anyel i i l e‘ ’ Si nemaveMi mar l ı k’ ’ üz er i nesöyl eşi ger ç ekl eşt i r di k. Sür dür ül ebi l i rmi mar l ı kkonf er ansı DünyaBi rt asl ak Pr of . Dr . DemetI r kl ı Er yı l dı z’ ı n 23Şubatt ar i hi ndesür üdü- 3ar al ı k201 5t ar i hi ndeKenanGüv ençi l ebi r l i kt e‘ ’ DünyaBi r r ül ebi l i rmi mar l ı kkonf er ansı nı di nl edi k. T asl ak’ ’ söyl eşi si ger ç ekl eşt i r di k. Mi marSi nanhaf t ası et ki nl i kl er i

Hersenedüzenl edi ği mi zMi marSi nanHaf t ası kapsamı nda ‘ ’ Si nan’ aT ema( s) ’ ’ konul ubi rat öl yedüz enl edi k.

İ st anbul yapı f uar ı gez i si Geç t i ği mi zs ene21 -26Ni s anT ar i hl er i ar as ı ndager ç ekl eş en yapı f uar ı naokul gez i si i l ekat ı l ı mı mı z ıger ç ekl eşt i r di k. 53

For m ofEec tAt öl yesi

Yel t aKöm v eEl i fÇak’ ı nyür üt üc ül üğünde‘ ’ Eyl eml er i nFor maEt ki si ’ ’ üzer i ne 1 21 3Ar al ı kt ar i hl er i ndeat öl yedüzenl edi k.

Cumasohbet l er i Cumasohbet l er i kapsamı nda‘ ’ mi mar l ı kveç i z gi ‘ ’ konul u başl ı ğı al t ı ndat ar t ı şt ı k. oyl um Iyeni den


f i k i r s a na t t a s a r ı m muhar r em duman, must af agenç , emi neyaz ı c ı oğl u, t ut kut unç , sedanurkar ac a, beki rt ar ı kkaya, bur c ut el ef onc u, öz geşengül Fi ki rSanatT asar ı m KTÜMi mar l ı kBöl ümüöğr enc i l er i ndenseki zöğr enc i ni nbi rar ayagel er ekol uşt ur duğubi r gr upt ur . Pr oj eder sl er i neal t er nat i fç eş i t l i et ki nl i kl erv edeneyi ml ersunar akmi mar l ı kböl ümüöğr enci l er i ni nyar ar ı naç al ı şmayı hedeflemekt edi r . Eki bi mi zbusene bi zekat ı l anar kadaşl ar ı mı zl aot uz ki ş i yi bul du. Bunun dahadaar t ar akfiki rs anatt as ar ı mı n devam et mesi t emenni mi z . Cengi zbekt aşi l emi mar l ı ğı nner esi ndeyi z ? 1 7Ar al ı k201 5t ar i hi ndeCengi zBekt aşi l ekonf er ansv ei mz agünüger ç ekl er şt i r di k. Fi ki rSanatT asar ı m haf t ası et ki nl i kl er i Heryı l ı nNi sanayı ol ar akbel i r l edi ği mi zgel eneks el bi ret ki nl i kol uş t ur duk. Buet ki nl i ği mi z i ni l ki ‘ ’ Özat öl yesi .‘ ’ t Mi marSi nan, Er c i yes , Yı l dı zT ekni küni ver si t el er i ni nkat ı l ı ml ar ı yl a1 61 9Ni -

Yaz okul ukaps amı ndaGür e’ deki es ki bi rokul unbahç es i ni yör eyet ekr arkazandı r maki çi nCengi zBekt aşi l efiki r l er ür et t i k.

s an201 5t ar i hl er i ar as ı ndager ç ekl eş t i r di k. Mi mar l ı kmes l eği veMi marSi nans unuml ar ı İ l kokul veor t aokul l ar agi der eköğr enc i l er emi mar l ı kmesl eği ni v eMi marSi nan’ ı anl at t ı ğı mı zbi ret ki nl i ği mi z . oyl um Iyeni den

54


ç i zt amaml a

kendi nt asar l a. . . 24

23

22 21 20

nokt al ar ı t aki pet , sanaver i l enyapı yı t ahmi net vekal anyar ı sı nı hayal et i şt ebuseni nt asar ı mı n.

27

25 26

48

28

47 29 30

1 9 1 8

31

1 7

32

50 46 51 45 44 52 53 43 42

sakı n eski zkul übünün sayf ası ndayayı nl amayı unut ma: )

49

4156

1 55

1 65

1 52

54 55 57

511 66 331 1 32 1 37 1 36 1 1 34

69

1 5 1 4 1 2

1 1

8

9 6

2

7

3

4 70 73 7

1 30

1 29 75

1 67

1 28

4

5

1 70

1 47 1 68 1 69 1 76

68 76 1 71 1 75 65 62 71 72 6 1 1 77 35 66 58 1 78 77 40 67 1 72 1 79 59 60 63 64 7 4 1 27 78 36 83 80 1 1 2 1 1 3 81 1 1 1 1 73 1 1 0 1 1 4 84 1 79 82 1 09 39 1 3 37 85 1 08 38 1 97 1 96 06 1 1 5 1 07 1 1 00 201 98 1 1 6 86 98 1 95 1 1 01 92 1 26 1 97 9 9 9 3 2 0 0 1 0 1 05 92 1 91 2 0 2 1 02 96 87 1 99 1 80 1 1 7 1 94 1 1 8 205 1 03 1 04 1 22 1 25 1 93 1 90 94 95 1 21 1 89 204 203 1 85 1 84 1 83

90 91

1

1 46 39 1 381 42 1 1 35 1 43

33

34

55

1 61 1 62 1 57 1 60 1 5 9 1 5 8 1 6 3 1 64 1 49 1 50 1 48 45 1 441 1 401 41

1 53

1 31

1 6

1 56

1 54

88

89

1 1 9

24 23 1 1 20 1

82 1 81 1

1 86

88 1 87 1

oyl um Iyeni den


evetbusayf aseni n. . . : )

oyl um Iyeni den

56


1 =St r af ordost uyapı şt ı r ı c ı 2=1 . sı nı f t apar ası evl atac ı sı ndanbet eri koni kmi mar l ı k kal emi 3= Gi r i şt eki heykel i sebebi yl eKTÜmez unusandı ğı mı z 4= Mi marol mayanı nt akamadı ğı , t akmayanı nmi mar ol amadı ğı aksesuar 5= Yapamadı ğı mı z 6= Çi z i mi nyer i ni al dı ğı fiz i ksel et ki nl i k 7= Pi c asso’ nunboğayahunhar c ayapt ı ğı 8= Adam sandı ğı mı z 9= Pr i z t keral ant ekhat un 1 0= T oki ni nmuc i di , okul umuz unevsahi bi , babamı z z z 1 1 = Mi mar l ı ğı nt ekni kç i z i m pr ogr amı 1 2= Al i Ağaoğl u 1 3= 4. Sı nı fböl üm sonuc anavar ı 1 4= Eski l er i nsöyl edi ği negör eokul davar ol anbi rmekan ( amfil i ) 1 5= Çokf onksi yonl uç i z i ar ac ı 1 6= Si zç i z i nonl arkaz ansı n 1 7= Pr oj eni nşant i yedeki sonkar armer c i si 1 8= KTÜ’ nünmi l l i c ephet asar ı mc ı sı 1 9= . . . . . i br et l i ksoyut l aması 20= Ensağl ı kl ı f or m

57

Der gi mi z i nhaz ı r l anmasür ec i ndekaybet t i ği mi z ZahaHadi d‘ i saygı yl aanı yor uz .

oyl um Iyeni den


oyl um Iyeni den

58


Hİ KAYE:ŞOPARLAR Çİ Zİ M: BERNA Dİ LER İ MRAN SATI Ş

59

oyl um Iyeni den


UÇMAK İ STİ YORSAN HÜRKUŞLAR Mİ SALİBULMAK ZORUNDASI N OYLUMU HARİ TA OLACAK SANA BU YOLDA YARDI MCI

GALİ BA OYLUM BURASIOLSA GEREK

VE OYLUMU ARAMAYA BAŞLAR.

oyl um Iyeni den

60


BEN ZATEN TI P OKUYACAKTI M.

PROJEYİ BI RAKI YORUM.

PROJE ! ! !

61

BU DÖNEM NE ZAMAN Bİ TECEK?

BI KTI M ARTI K!

SABAHLADI M YETİ ŞMEDİ . PROJE

PFF. . .

oyl um Iyeni den


BU SES DE NE ?

AAA NE KADAR DA AL RENKLİBİ R DUVAR

HADİBAKALI M DERSE !

oyl um Iyeni den

62


busayf al arseni n รง i z-kar al a-boya-i รง sel l eล t i r

63

oyl um Iyeni den



Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.