Roeien met de riemen

row, row, row your boat

Toen de Feniciërs duizenden jaren geleden bij Málaga aanmeerden, konden ze niet vermoeden dat hun boten eeuwen later nog steeds nagemaakt zouden worden. Tot de jaren zeventig om te vissen en tegenwoordig voor roeiwedstrijden. De boot wordt in de volksmond onterecht ‘jábega’ genoemd.

Een begrijpelijke vergissing: dit model is speciaal gemaakt voor het gebruik van visnetten die in het Arabisch šābaka heten. Na een roeitraining in La Carihuela vertellen Ilse Burggraaf en kapitein Manuel Campoy alle details over dit deel van de Andalusische cultuur.

Tekst: Maria Kupers. Foto’s: archief Club de Remo Carihuela, Maria Kupers.

Overal langs de kust van de Middellandse Zee zie je kleurige vissersboten op het strand liggen. Als je oog voor detail hebt zie je dat veel van de oudere houten boten dezelfde kenmerken hebben. Ze hebben allemaal een uitsteeksel aan de voorkant: de kop van een slang die volgens de Feniciërs de zeemonsters moest verslaan. Op de romp is bovendien een oog geschilderd, teken van leven en waakzaamheid.

De boten zijn gemaakt voor meerdere roeiers en het makkelijk kunnen binnenhalen van de visnetten aan bakboord. De stuurman staat daarom altijd aan stuurboordzijde (rechts) en niet links zoals gebruikelijk is. De boten van de Feniciërs lijken op die van de Vikingen en die van de vissers uit de diverse kustplaatsen in de provincie Málaga.

Vissen voor de armen

“Vroeger waren er langs de hele Andalusische kust vissers die met de jábega visten. Alleen in de provincie Málaga zie je nu nog de speciale boten voor het vissen met deze netten. In La Carihuela waren er minstens twintig, de inwoners hier werkten op het land of in de visserij, meer keuze was er niet” vertelt Manuel Campoy. Hij heeft vroeger als visser gewerkt en is de oprichter van de roeivereniging Club de Remo y Pala tradicional La Carihuela.

“Deze manier van vissen was eigenlijk voor de armen, de investering was relatief laag en met de opbrengst kon je net in je levensonderhoud voorzien. Toen de grote boten met hun sleepnetten kwamen en er veel geld met de visserij was gemoeid werd de jábega verboden. De meeste vissers gingen toen in de bouw of het toerisme werken.”

Manuel vertelt met liefde over de zee, de boot het vissen en ‘zijn’ club. De boot heet overigens in het Spaans geen barco maar barca, een woord dat alleen voor dit type roeiboten is gereserveerd. Hij is opgegroeid met de zee en weet hoe verraderlijk die kan zijn.

“Er is niet alleen een ambacht verloren gegaan, eeuwenoude kennis verdwijnt ook. Mensen nemen tegenwoordig de tijd niet meer om de zee en het weer rustig te bestuderen. Niet alles is op radars en mobiele telefoons te zien, sommige dingen moet je aan den lijve ondervinden om ze écht te leren.” Om toch nog een deel van de traditie in ere te houden heeft de vroegere visser toen hij in 2013 met de VUT ging zijn eigen speciale roeiboot laten bouwen.

Roeien met de riemen die je hebt

Tijdens de feesten ter ere van de Virgen del Carmen wordt zij door tientallen vissersboten vergezeld. Maar ook bij andere dorpsfeesten werd de band met de zee niet vergeten, ter algemeen vermaak werden er lokale roeiwedstrijden voor de diverse vissersfamilies georganiseerd. Om de competitie nog wat levendiger te maken werden daar ook roeiers uit andere plaatsen voor uitgenodigd. Uit archieven blijkt dat er in 1889 voor het eerst een ‘regata’ in de haven van Málaga werd gehouden. Sinds 1961 is dit een jaarlijks terugkerende competitie. Zo bleven ook de barcas in gebruik, er zijn inmiddels acht officiële roeiverenigingen in de provincie. De boot die Manuel liet bouwen wordt gebruikt door de ruim tachtig leden van Club Carihuela.

Hij vertelt trots over de eerste overwinningen. “De andere clubs dachten dat ze ons makkelijk zouden verslaan, we waren immers net begonnen. Maar wij hadden de hele winter gewoon keihard doorgetraind terwijl zij alleen tijdens het wedstrijdseizoen van mei tot september roeien. Na die forse nederlaag zijn er meer clubs die ook in de winter gewoon doorgaan met de trainingen.”

De club uit Torremolinos was ook de eerste waar vrouwen de boot bemanden. Ilse Burggraaf is één van de enthousiaste roeisters, met haar team won ze in 2021 verschillende wedstrijden, waaronder die grote prijs in de haven van Málaga.

Het damesteam, deze keer ook met een man. Rechts vooraan Ilse Burggreaaf

row, row your boat