Aanvulling 2 Blog 3 by esthertenhaaf

McCartney Sinds het lanceren van het modehuis Stella McCartney in 2001 is de invloedrijke designer gepassioneerd bezig met duurzaamheid en het vermijden van dierlijke materialen in haar collecties. Ze is de eerste designer die weigert te werken met bont en leer en ook het gebruik van veren of dierlijke soorten lijm zijn een no-go. Stella McCartney openbaart haar idealen en werkwijze op een inspirerende wijze die ervoor zorgt dat we zelf meteen al onze leren tassen uit het raam gooien.

Ik wil beginnen met het benaderen van fashion en duurzaamheid als een breed begrip. Waarom vind je dat de fashion industrie moet nadenken over duurzaamheid? Ik denk dat iedere industrie rekening moet houden met duurzaamheid. We leven allemaal op deze planeet en hebben allemaal toegang tot beperkte bronnen. Populaties groeien en we moeten ons allemaal bewust en verantwoordelijk zijn over hoe we consumeren, produceren en inkopen. De fashion industrie is hetzelfde. Het is niet anders dan anderen. Iedere industrie moet aandacht besteden over de vordering van hun bedrijf. Jammer genoeg is luxe fashion, en fashion in het algemeen, erg schadelijk. Het zou moderner moeten worden.

fa s

n io ie zou moder n str e r du in n

jn zi 38

m o e t e

Het is zeker waar dat iedereen op de wereld en iedere organisatie een rol speelt richting duurzaamheid. Ik vraag me af hoe het komt dat de fashion industrie, en vooral de luxe fashion, niet meer vooruitgang heeft geboekt richting duurzaamheid? Het is een niet-verantwoordelijke industrie. Er zijn weinig regels en voorschriften die het gebrek aan duurzaamheid kunnen beperken. Het is een industrie waar veel geld mee wordt verdiend, en tenzij het verplicht wordt om te veranderen, zullen modehuizen niet veranderen. Het is namelijk gebaseerd op fundamenten met historische productiemethoden en inkoop. Er is het gevoel van luxe fashion dat alle geschiedenis en erfgoed een modehuis mooi en duur maakt. Hoe ouder de modehuizen hoe meer succes ze hebben. Hoe meer geld, hoe meer marge het kan vragen. De realiteit is dat hoe ouder de modehuizen zijn, hoe meer ze vastzitten in de historische structuur. Ik vind dat het niet uitmaakt hoe oud of jong een bedrijf is, het moet meegaan met de tijd.

Jouw bedrijf is relatief jong. Je hebt je eigen waarden toegepast op het bedrijf. Het conflict tussen duurzaamheid en luxe moet voor grote uitdagingen gezorgd hebben. Wat waren onderweg de moeilijkste dingen om trouw te blijven aan deze waarden? Er zijn veel dingen die moeilijk zijn. Ik heb nooit met leer of bont gewerkt. Dit heeft een grote positieve impact op mijn bedrijf, omdat het één van de meest negatieve effecten is in de fashion industrie op aarde en milieu. Na mijn opleiding ging ik bij een traditioneel modehuis werken als creative director. Het modehuis verwerkte altijd leer in collecties. Na mijn komst moest de hele aanpak veranderd worden. Dat was een grote uitdaging, omdat de mindset en benadering van mensen veranderd moest worden. Naast deze uitdaging is inkoop een lastig onderdeel. Als bedrijf moeten we op een andere manier werken. Materialen moeten zelf ontwikkeld worden, mensen moeten worden opgeleid tot ambachtslieden en het duurt langer om zulke kledingstukken te vervaardigen. Zo’n productieproces kan 70% duurder zijn, dus je moet rekening houden met marges. Uiteindelijk zijn al deze uitdagingen de moeite waard en hebben we nog steeds een gezond groeiend bedrijf dat gezien mag worden. Het is mogelijk. Hoe ga je om met uitdagingen om duurzame leveranciers te vinden? Hoe ga je om met lokale producenten? Je hebt manieren gevonden om te werken met synthetische alternatieven, zoals “non-leather leather”. Hoe heb je mensen gezocht en gevonden en ervan overtuigd dat dit een manier is die kan werken? We zijn toegewijd. We maken er onze missie van om langdurige relaties op te bouwen met mensen over de hele wereld. We werken met lokale gemeenschappen, we trainen ze en geven ze een bron van inkomsten. Het doel is om een lange termijn relatie op te bouwen. Niet alleen het belang van dieren, maar ook het belang van bodems. We kunnen de grond verjongen en op lange termijn is dat van cruciaal belang. Je wilt namelijk niet afhankelijke zijn van een leverancier die niet ieder seizoen de gewenste materialen kan leveren. Het is dus belangrijk om echt langdurige relaties op te bouwen. We zijn niet perfect, maar we hebben een plan en ons plan is elk seizoen om onszelf te verbeteren, het slechte te verwijderen en dat te vervangen door het goede. We dragen allemaal kleding, iedere dag. Het is lastig te bevatten dat meer dan 8000 chemicaliën gebruikt worden in de productie van kleding. Kun je ons wat vertellen over de chemicaliën kwestie? We kijken naar efficiëntere productiemethoden, zoals minder energiegebruik en minder watergebruik. Het is te doen. De fabrieken die rekening houden met deze productiemethoden hebben positief gereageerd en zelfs geld bespaard. Het aantal chemicaliën in de fashion industrie zijn buitengewoon. Leer is een van de meest schadelijke materialen bij het gebruik van chemicaliën. De gifstoffen die vrijkomen zijn schrikbarend. Er wordt van een natuurlijk biologisch afbreekbaar product een niet biologisch afbreekbaar product gemaakt. Dit maakt leer twintig keer schadelijker voor de aarde dan ieder ander natuurlijke of synthetisch materiaal. Het is geen luxe methode van een luxe-industrie. Ook is het erg schadelijk voor de arbeiders die ermee in contact komen. 40

Duurzame fashion betekent dus ook het profiteren op het gebied van geldbesparing. Wat is jouw ervaring daarmee als bedrijf? Wat voor mij ontbreekt in de fashion industrie is het samengaan van fashion en technologie. Zo zijn we bezig om denim biologisch te maken en hebben we een nieuw verfproces in de vorm van injecties. Technologie is opwindend en spannend. Sorry voor het niet beantwoorden van je vraag. Geld besparen is niet mijn drijfveer. We besparen niet per se geld. Er kan namelijk meer belasting komen kijken bij de import van een niet-dierlijk product. Ook dit zal komen vanwege historische regelgevingen. We denken er niet per se aan dat onze productie geld bespaart. We willen een gezonde groei laten zien. Helaas worden de meeste mensen gedreven door geld. Wij willen laten zien dat we zowel bewust kunnen zijn als minder schadelijk alsnog steeds succesvol. Hopelijk zullen meer mensen volgen. In de competitieve luxe fashion industrie, afgezien van winst, denk je niet dat een duurzaam bedrijf je een concurrentievoordeel oplevert? Op welke andere manieren heeft dit je als bedrijf geholpen? Het is absoluut het punt waar we in verschillen. We doen iets wat andere modehuizen niet doen. Afgezien van dat zijn we erg ruimdenkend en dit voeren we door in onze aanpak. We hebben het idee dat we alles kunnen doen wat we willen. We zijn nergens bang voor, maar worden opgewonden van alles dat anders is. Dit geeft ons de mogelijkheid in contact te komen met andere technologieën. Ik denk dat deze aanpak ons een voorsprong geeft. Je besluit dus om risico’s te nemen door gewoon nieuwe dingen uit te proberen in een branche die risicomijdend is of vastzit in historische productieprocessen. We worden enthousiast van risico’s. We vinden dat dit modern is. Ik denk dat de fashion industrie ook modern hoort te zijn. Ik vind het middeleeuws dat de fashion industrie nog steeds gebaseerd is op het doden van honderden miljoenen dieren voor bont en leer ieder jaar en niet verantwoordelijk is voor de wreedheid, chemicaliën, en andere milieuproblemen die daarbij komen kijken. Het is voor geen enkele branche modern. Waarom stellen we geen regels op en waarom stellen we onszelf geen vragen?

Een ander deel van het probleem ligt bij de rol die consumenten kunnen spelen. Er zijn dingen die regeringen kunnen doen op het gebied van regelgeving en beleid. Er zijn dingen die bedrijven, zoals jouw bedrijf, kunnen doen op gebied van productieprocessen en inkopen. Maar consumenten zouden ook een rol van verbetering op zich kunnen nemen. De consument is naar mijn mening koning. Ik werk en dien ze en daar ben ik trots op. Er zijn zoveel dingen die we doen waar we onze consument niks over vertellen. Op het eind van de dag ben ik namelijk de ontwerper en als ik iets ontwerp dat onaantrekkelijk is, denk ik dat ze er toch niet veel om zullen geven. Ik denk dat consumenten slim zijn en meer willen. Ik denk dat veel grote bedrijven in de fashion industrie de consument niet genoeg waardering geven. Hoe maken we duurzame fashion toegankelijk wanneer de meerderheid van de consumenten ervanuit gaan dat fast fashion prijzen eerlijk zijn en alles dat duurder is niet? Lastige vraag. Ik denk dat dit meer een politieke kwestie is. Eén ding dat gezegd kan worden over luxe fashion is dat het fashion is die levenslang meegaat. Je geeft het door aan je kinderen en heeft een levensduur die, als het goed is, langer meegaat dan de jouwe. Dit zit in de kwaliteit van het merk. Luxe fashion is dus duurzamer dan fast fashion. Zelf koop ik liever tweedehands vintage kleding. Daar word ik opgewonden van. Ik wil niet op een feestje rondlopen en drie anderen tegenkomen met dezelfde jurk, omdat deze toegankelijk en goedkoop was. Ik denk dat je jezelf moet trainen in het waarderen van de producten die je hebt: less is more. •

Ethische fashion heeft een onaantrekkelijk imago. Hetgeen dat fashion interessant maakt, is het inspirerende karakter en “het moeten hebben” gevoel. Bij fashion gaat het om de wow-factor en de opwinding van nieuwe trends. Iets wat bij verantwoorde fashion ontbreekt. Of niet? Verantwoorde fashion kenners Swati Dixit en Nadine Farag praten ons bij over een andere kijk op fashion.

The

Het leven van onze gestreepte snorhaarjagers is in gevaar. In 2010 zijn er wereldwijd nog maar 3.200 van deze katachtigen geteld. Ze zijn hét symbool van het uitdagende en grenzeloze kledingmerk Kenzo. Wie nog niet weet over welke strepenjager het gaat: het zijn de tijgers waar het eerbetoon naar uit gaat.

Kenzo heeft in samenwerking met een aantal designers en illustrators een collectie samengesteld om dit eerbetoon te volbrengen. De kledingstukken zijn gemaakt van organisch gecertificeerd katoen en laat zien dat ook Kenzo een switch heeft gemaakt naar een verantwoord productieproces. Voor ieder kledingstuk dat verkocht wordt, doneert Kenzo een deel aan het globale doel van TX2 die zich inzet om het aantal tijgers tussen 2010 en 2022 te verdubbelen. De tijger speelt de hoofdrol bij de identiteit van Kenzo. De roofdieren stralen energie, kracht en natuur uit en deze inspiratiebronnen belichamen de grondbeginselen van Kenzo. Ter introductie van de collectie heeft Kenzo een campagnevideo naar buiten gebracht die het concept rond de collectie vertelt. Creative directors Humberto Leon en Carol Lim vertellen samen met de gekozen vier designers en illustrators het levensechte verhaal van acht tijgers, waarbij ieder zijn eigen tijger toegewezen krijgt. Vervolgens kregen zij de eer om het verhaal van deze katachtigen te vertalen in een kledingstuk. Het gaat om de verhalen van de strijdlustige jagers die helaas hun gevecht voor leven verloren hebben.

Kenzo heeft de collectie Rare Stripes genoemd, wat bevestigt dat iedere tijger uniek is. “De collectie is om mensen te informeren over de stappen die gemaakt moeten worden om de tijgers terug te krijgen in de omgevingen waar ze horen te leven” vertelt Humberto Leon over het project. De reden dat tijgers op het punt staan om uit te sterven is omdat de tijgers in eerste instantie werden gestroopt en later op ze werd gejaagd door de bevolking. Dit terwijl de katachtigen noodzakelijk zijn voor de biodiversiteit op aarde. Naast de unieke verhalen van iedere tijger, was het zien van oude beelden van deze jagers ook een inspiratiebron voor het opzetten van de collectie. “Ik denk dat mensen het idee hebben dat tijgers ervoor altijd zullen zijn, maar als we nu niks doen zal dat niet het geval zijn”.

of fashion

Ondanks het serieuze onderwerp voelt de campagnevideo niet zwaar beladen. Kenzo brengt het belang van de zeldzame strepen naar hun optimistische en brutale doelgroep. Kenzo biedt de kans om zowel bewust als fashionable te zijn. En hoe kan iemand die geeft om de wereld dit nou weigeren? Op naar meer strepen en op naar een positieve en wildere toekomst. • 42

De momentitems van de fast fashion industrie passen niet bij het tijdloze karakter van ethische fashion. De boodschap achter verantwoorde fashion is het kopen van minder, maar kwaliteitsvolle kleding die een lange tijd gedragen kan worden. Dit is de reden waarom ethische merken de nadruk leggen op neutrale kleuren en basic items. Maar achter deze neutrale kleuren en basic items zit meer verscholen. De productie van ethische materialen is namelijk beperkt waardoor designers, die prioriteit geven aan zulke materialen, in aanraking komen met het maken van lastige keuzes. Naast het stijgen van het prijskaartje door deze beperktheid moeten designers compromissen sluiten op het gebied van ontwerp, pasvorm en materiaal om zo verantwoord mogelijk te kunnen blijven. Meer kleuren of meer pasvormen betekent dat kledingstukken nog duurder zullen worden.

Felle kleuren zijn bovendien moeilijk te verkrijgen in de vorm van natuurlijke verf en chemische verf is geen optie, omdat dit een van de meest vervuilende bijproducten is van de fashion industrie. Kleuren zijn neutraal en beperkt, maar wel tijdloos. Volgens fast fashion liefhebbers is dit waarom de zelfexpressie niet geuit zou kunnen worden en creëren van een eigen stijl ontbreekt.

shockeren is negeren NEGEREN Ondanks dat toegewijde designers en merken, zoals Stella McCartney Diesel en Kenzo, de toekomst van de fashion industrie leiden door gebruik te maken van verantwoorde materialen en verandering in productieprocessen, blijft het een strijd om de rest van de fashion industrie in te laten zien dat de productie van dierlijke materialen in kleding niet meer van deze tijd is. Dierenwelzijnsorganisaties doen samen met toegewijde designers en merken mee met het strijden tegen het overgrote deel van de fashion industrie. Maar wel op hun eigen manier. En of dit zo verstandig is, blijft de vraag.

Swati Dixit: “Het idee van modieuze kleding is subjectief. Voor mij is modieus comfortabel, tijdloos, kwaliteitsvol en resonerend. Toch wordt ethische fashion nog steeds gezien als een niche. Wanneer ethische fashion dicht bij de massa komt, zullen kledingitems zich gaan aanpassen aan de wensen en verlangens van een bredere doelgroep. Er zijn modehuizen die al laten zien dat duurzaamheid en modieus samen kunnen gaan, maar vaak is het prijskaartje datgeen dat de consument tegenhoudt. Verantwoorde fashion zou hetzelfde aangemoedigd moeten worden en aan moeten voelen als de opwinding van fast fashion. Pas dan zal het geaccepteerd worden door de massa” Nadine Farag: “Verantwoorde fashion moet ons weer met onze kleding verbinden. Het moet ons aanmoedigen om een diepere connectie te creëren met wat we dragen en waarom we het dragen. Dit is de essentie van echte goede fashion, die gebaseerd is op onze eigen unieke stijl en niet op trends. Op deze manier is verantwoorde fashion niet het opofferen van een eigen stijl, maar nou net het tegenovergestelde. Het geeft ons de mogelijkheid om onze eigen stijl te verfijnen. Een eigen stijl betekent een gezonde relatie met fashion. Dit hoeft echter niet per se ethisch of duurzaam te zijn. Koop kleren die je opwinden. Alleen op deze manier komen we dichter bij het ontwikkelen van een verantwoorde relatie met fashion. Het gaat om het houden van en respecteren van datgeen dat we dragen. Wanneer we onze kleding respecteren, zal deze ook, net als verantwoorde fashion, jarenlang in de kledingkast blijven hangen en wordt tevens het fast fashion systeem teruggedrongen en neemt indirect het dierenwelzijn toe" • 44

EERDE

E R

B E

U ND

N E

Dierenwelzijnscampagnes maken gebruik van massacommunicatie. Dit door middel van TV, social media, print en de ouderwetse post. Op deze manier kan een grote groep mensen bereikt worden, kunnen specifieke doelgroepen geraakt worden en kan er tegelijkertijd om donaties gevraagd worden. Bij deze massacommunicatie wordt er gefocust om een zo groot mogelijk publiek te bereiken door middel van beeld, en eventueel muziek, en daarmee emoties op te wekken bij dit publiek. Dierenwelzijnsorganisaties willen door middel van campagnes een bepaald gevoel aan het publiek overbrengen. Vaak is te zien dat deze campagnes namens de mishandelende dieren proberen te spreken. Op deze manier wordt er antropomorfisme in de campagnes geïntegreerd: dieren krijgen menselijke eigenschappen, zoals emoties en gevoelens. Dieren worden als gelijke wezens beschouwd en reactieve schuldgevoelens worden opgewekt. Dierenwelzijnsorganisaties hopen dat mensen uit reactie over deze schuldgevoelens de dieren steunen. De organisaties gebruiken de boodschap van zelfeffectiviteit om het publiek te vertellen dat ze het vermogen hebben om te handelen naar hun eigen gewenste gedrag en zo hun schuldgevoel kunnen verminderen.

N A A

UNTEN P D N STA

Dierenwelzijnsorganisaties en dierenactivisten zien shocktacktieken dan ook als hun krachtigste instrument om de aandacht van het publiek te trekken en aan te sporen tot actie. De redenen waarom activisten zich richten op het overbrengen van emoties, zoals shock en walging, heeft te maken met het gebrek aan gefundeerde standpunten en de reden dat activisten zelf overtuigd zijn om te veranderen door deze emotionele beelden. Deze heftige beelden brengen echter nadelen met zich mee. Shockerende beelden bereiken slechts een deel van de bevolking en richten zich daarbij niet op de invloedrijke creatieve millennial. De schokkende beelden kunnen veel doelgroepen zelfs afschrikken en niet-activisten reageren dan ook unaniem negatief op zulke beelden. Het publiek kan wel emotioneel beïnvloed worden door het getoonde dierenleed, maar dit wordt vervolgens niet vertaald naar gedragsverandering. Veel consumenten kunnen campagnes die ze emotioneel verontrustend vinden vermijden of negeren. Veel mensen raken beledigd en spreken hun verminderde steun uit voor de organisatie. Dierenwelzijnsorganisaties zijn niet succesvol vanwege de ideologische en strategische keuzes die de bijbehorende activisten maken. Campagnes van dierenwelzijnsorganisaties richten zich niet op het bevorderen van dierenrechten, maar op het opkomen voor kleine welzijnshervormingen. De status van dieren wordt verbeterd, maar er wordt niet voor hun leven gevochten. De campagnes kalmeren het geweten van de consument door enigszins zinloze welzijnshervormingsacties door te voeren en daarmee de productie van dieren te accepteren. Voor activisten draait het om mensen uit hun gevoelloosheid te laten schrikken, te motiveren en vervolgens de huidige machtsverhouding tussen mens en dier te doorbreken. Consumentenverantwoordelijkheid wordt benadrukt en gaat gepaard met emoties en morele shock. Om een antwoord te geven op de vraag of dit de beste manier is om te strijden voor dierenwelzijn in de fashion industrie? Waarschijnlijk niet. Gelukkig dat er ook dierenwelzijnsorganisaties zijn deze afkeur doorhebben en de organisatie gemoderniseerd hebben. Nu de fashion industrie nog. •

T HE E Z I L LIF A U E S I De fashion industrie leidt zowel direct als indirect tot dierenleed. Iedere positieve stap richting ethische fashion, zal weer tot een negatief gevolg leiden. Ondanks dat de creatieve millennial aangeeft enigszins bekend te zijn met de problemen rond dierenwelzijn in de fashion industrie, is dit niet terug te zien in hun aankopen. Bewustwording is dus datgeen dat ontbreekt.

YO U

E V A WA H NT TO

De reden dat er bewustwording ontbreekt komt doordat de creatieve millennial constant wordt geconfronteerd met fast fashion, zowel op straat als op social media, en wordt daarmee steeds weer verleid en aangespoord om meer te kopen. Daarnaast heeft de creatieve millennial behoefte aan het uiten van zelfexpressie en de fast fashion industrie speelt hierop in door de snelle wisseling van collecties. De volggroep heeft minder interesse in ethische fashion, omdat deze fashion niet aan zelfexpressie kan voldoen. Daar staat nog eens tegenover dat ethische fashion vanwege de productie, kwaliteit en lange levensduur ook nog een duurder prijskaartje met zich meebrengt. Al deze punten zijn onaantrekkelijk voor de prijsgevoelige creatieve millennial die fashion als creatieve uitlaatklep ziet. Dierlijke materialen worden nog steeds als kwaliteitsvol gezien. Er wordt echter niet gekeken naar kwaliteitsvolle alternatieven van verantwoorde materialen en het leven van dieren maakt blijkbaar ook niet uit. Dit alles zorgt ervoor dat de fashion industrie wegkomt met het gebruik van dierlijke materialen en de creatieve millennial zich niet bewust (genoeg) is van de problemen rond dierenwelzijn in de fashion industrie. Dierenwelzijnsorganisaties falen in het creëren van bewustwording bij de creatieve millennial. De organisaties spelen in op het overbrengen van emoties en het opwekken van schuldgevoelens. De schuldgevoelens gaan gepaard met het benadrukken van de consumentenverantwoordelijkheid, bovendien creëren ze campagnes die zich niet richten op dier-gerelateerde kwesties, maar de nadruk leggen op de menselijke gezondheid of het milieu. Deze technieken zal de creatieve millennial niet aanspreken en zij zullen de rug toekeren. De technieken die dierenwelzijnsorganisaties gebruiken zijn maar van toepassing op een klein gedeelte van de bevolking. De creatieve millennial daarentegen wil niet gedwongen worden tot het maken van keuzes en heeft geen interesse in standpunten met ongefundeerde argumenten.

Ze vertellen verhalen over de kledingstukken die ze verkopen, introduceren alternatieve verantwoorde materialen op een speelse wijze, moedigen aan om geen nieuwe kleding aan te schaffen wanneer dit niet noodzakelijk is en vallen op door de manier waarop ze hun kleding presenteren aan het publiek. Deze nieuwe marketingtechnieken spreekt de creatieve millennial, die openstaat voor nieuwe ideeën, speelsheid en humor in fashion, aan. Bovendien houdt de volggroep van de transparantie waar deze merken rekening mee houden. Deze merken blijven echter duurder en vaak zelfs onbetaalbaar voor de prijsgevoelige creatieve millennial. De volggroep zou met de boodschap van deze merken mee moeten gaan: less is more en kwaliteit boven kwantiteit. Zo houden ze geld over en kunnen ze investeren in het aanschaffen van verantwoorde en kwaliteitsvolle kleding. Het is onmogelijk om overal rekening mee te houden. Ieder positieve stap, leidt tot een negatief gevolg. Het is de vraag: wanneer doe je het nu écht goed? Door deze problemen op tafel te gooien bij de creatieve millennial doelgroep en hen daarmee te blijven confronteren, zullen zij de irritatie en worsteling herkennen, zich daarmee identificeren en ben ik als afzender bewustwordingsreminder. Herkenning zal voor verbodenheid zorgen, dit zal de problemen bespreekbaar maken en dat zal leiden tot bewustwording. Door de volggroep mee te slepen in de reis naar verantwoorde fashion, en daarbij imperfectie te laten zien, zullen volgers zien dat het toch anders kan. Het daarbij verreiken van kennis, tips en adviezen zal de creatieve millennial aansporen om een andere weg in te gaan en de boodschap te verspreiden. Het zorgen van herkenning is de basis van bewustwording. Begin met het liefhebben van je kledingkast. Stop met het volgen van trends en koop wat je écht leuk vindt. Alleen zo kan fast fashion teruggedrongen worden en wordt het leven van dieren in ere gehouden. •

Invloedrijke en populaire merken zorgen al voor bewustwording door nieuwe marketingtechnieken met storytelling als kern. 48

Het Recept Voor Chaos

• De Jong, D. (2019, 7 juni). Spotify-onderzoek: jongeren gevoelig, verantwoordelijk, eigenwijs en internationaal. Geraadpleegd van https:/nederlandsmedianieuws.nl/radio/ radio-nieuws/Onderzoek-Spotify-komt-met-trendrapportover-Gen-Z-en-millennials/

• Janssen, C., Van der Vaart, I., Bos, I., & Bakker, A. (2020). Fast Fashion onderzoek. Geraadpleegd van https://www.kplusv.nl/ wp-content/uploads/2020/06/Onderzoek-fast-fashion.pdf • Nguyen, T. (2020, 3 februari). Fast fashion, explained. Geraadpleegd van https://www.vox.com/thegoods/2020/2/3/21080364/fast-fashion-h-and-m-zara

Rooskleurige Roem • Donawerth, S. (z.d.). Millennials: Social Media and Influencer Marketing Statistics. Geraadpleegd van https://getcarro. com/blog/millennials-by-the-numbers-influencer-marketingstatistics/

• Eco Warrior Princess. (2020, 25 juni). World First Animal Welfare in Fashion Report Finds Industry Critically Lagging on Animal Protection. Geraadpleegd van https:// ecowarriorprincess.net/2020/06/world-first-animal-welfarefashion-report/

• Walloch, N. (2018, 11 oktober). Interview with Fashion Influencer Gitta Banko: “Authenticity is at the core”. Geraadpleegd van https://www.ubermetrics-technologies. com/blog/interview-with-fashion-influencer-gitta-bankoauthenticity-is-at-the-core/

• Business of Fashion. (2015, 26 maart). BoF in Conversation with Stella McCartney. Geraadpleegd van https://www. businessoffashion.com/videos/luxury/conversation-stellamccartney-building-sustainable-luxury-brand

• Cadwallader, C. (2019). Influencing millennials: key components for an effective influencer marketing campaign (Thesis). Geraadpleegd van https://www.theseus.fi/ bitstream/handle/10024/167906/Cadwallader_Catharina. pdf?sequence=2&isAllowed=y

• Ruis, M.A.W., Kromhout, F., & Hopster, H. (2016, december). Importproducten van dierlijke oorsprong: houderijaspecten en implicaties voor dierenwelzijn. Leeuwarden, Nederland: Lectoraat Welzijn van Dieren, Van Hall Larenstein, University of Applied Sciences.

• Booth, J. (2019, 7 februari). What It’s Really Like To Be An Instagram Influencer. Geraadpleegd van https://www. thelist.com/144932/what-its-really-like-to-be-an-instagraminfluencer/

• Heinze, L., & Lusty, N. (2016, 19 februari). Ethical fashion shoppers are scorned by others – and the headlines don’t help. Geraadpleegd van https://theconversation.com/ethicalfashion-shoppers-are-scorned-by-others-and-theheadlines-dont-help-54403

• Dahlin, K. (2019, 14 oktober). Confessions of An Instagram Influencer – How to Grow Your Personal. Geraadpleegd van https://www.tailwindapp.com/blog/instagram-influencerinterview

• STANTON, A. (z.d.). What Is Ethical Fashion? Geraadpleegd van https://www.thegoodtrade.com/features/what-isethical-fashion

• Walker, M. (2020, 11 november). The Importance Behind Sustainable Fashion & Conscious Consumerism: An Interview With Megan McSherry. Geraadpleegd van https://www. sunstrokemagazine.com/archive/2020/11/11/theimportance-behind-sustainable-fashion-amp-consciousconsumerism-an-interview-with-megan-mcsherry

Creatieve Explosie • Sudbury, L., & Böltner, S. (2011). Fashion Marketing and the Ethical Movement Versus Individualist Consumption: Analysing the Attitude Behaviour Gap. 9, 163-168. Geraadpleegd van https://www.acrwebsite.org/ volumes/1006845/eacr/vol9/E-09

• [Instagram Foto]. (2020, 25 juli). Geraadpleegd van https:// www.instagram.com/p/CDE92GeHsXg/

• Millennial Marketing. (z.d.). ‘Gen Y’ Defined by Creativity not Technology. Geraadpleegd van https://www. millennialmarketing.com/2009/09/gen-y-defined-bycreativity-not-technology/

• [Instagram Foto]. (2020, 15 oktober). Geraadpleegd van https://www.instagram.com/p/CGWAoTXHZng/ Diesel Upcycling

• Howell, S. (z.d.). What Effect Did the Counterculture Have on Art & Fashion? Geraadpleegd van https://www.leaf.tv/ articles/what-influenced-fashion-in-the-70s/

• Veerman, N. (2020, 24 februari). Project Diesel Upcycling debuteert tijdens Milaan Fashion Week. Geraadpleegd van https://fashionunited.nl/nieuws/mode/project-dieselupcycling-debuteert-tijdens-milaan-fashionweek/2020022444925

• Cox, A. (2016, 28 maart). Seven Reasons to Love Fashion & Style. Geraadpleegd van https://youlookfab.com/2016/03/28/ seven-reasons-to-love-fashion-style/#:~:text=Wearing%20 the%20right%20outfit%20can,just%20a%20touchy%20 feely%20thing 51

• Conlon, S. (2020, 22 februari). Diesel Debuts An Upcycled Denim Collection At Milan Fashion Week. Geraadpleegd van https://www.vogue.co.uk/news/article/diesel-upcycleddenim-collection-mfw

• [Diesel Upcycling Collectie in samenwerking met 55DSL Foto]. (z.d.). Geraadpleegd van https://daman.co.id/dieselunveils-its-first-ever-limited-upcycle-capsule-collection/

• Khatib, H. (2019, 22 oktober). How are trends made, and why do they keep changing so often? Geraadpleegd van https:// www.vogue.in/fashion/content/how-is-a-fashion-trendmade-life-cycle-deepika-padukone-kareena-kapoor-khan

War On WIldlife

• Truth About Fur. (2016, 12 oktober). 5 Reasons Why We Must Wear Leather and Fur. Geraadpleegd van https://www. truthaboutfur.com/blog/5-reasons-must-wear-leather-fur/

• [A is for Accountable Foto]. (z.d.). Geraadpleegd van https://www.stellamccartney.com/nl/stella-mccartney/ t-shirt_cod12517699xd.html#dept=main_shirts_tops

• [This Light Under The Sea Foto]. (z.d.). Geraadpleegd van https://9gag.com/gag/a5MAoZq • [Sabra Sweatpants Foto] . (z.d.). Geraadpleegd van https://tonle.com/products/sabra-sweatpants?_pos=1&_ sid=11639e4e3&_ss=r

• [Furry Background Foto]. (z.d.). Geraadpleegd van https:// www.pinterest.com/pin/645774034041352804/

• [Amazon Deforestation Foto]. (z.d.). Geraadpleegd van https://www.pinterest.com/pin/297096906676311775/

Super Animal Fur • Hae-myoung, J. (2020, 12 januari). Innocean attracts millennials with creative cruelty-free campaign. Geraadpleegd van http://www.koreatimes.co.kr/www/ tech/2020/04/693_281684.html

• [Make The Connection Hoodie Foto]. (z.d.). Geraadpleegd van https://plantfacedclothing.com/ collections/hoodies/products/make-the-connectionhoodie-pink-x-blue-organic-x-recycled-1

• Innocean Wordwilde. [INNOCEAN Worldwide] . (2019, 27 december). SUPER ANIMAL FUR (Vegan Tiger X INNOCEAN 2020FW) [YouTube]. Geraadpleegd van https://www.youtube. com/watch?v=bzYL-c9uMcA

• [Perito Mereno Glacier Foto]. (z.d.). Geraadpleegd van https://www.pinterest.com/pin/108016091050696788/ • Dales, Y. (z.d.). [Foto]. Geraadpleegd van https://www. tamgadesigns.com/pages/wildwood

• [Vegan Tiger Burping Dragon Foto]. (z.d.). Geraadpleegd van https://vegantigerkorea.com/product/detail.html?product_ no=469&cate_no=74&display_group=1

• Moran, L. (z.d.). [Foto]. Geraadpeegd van https:// rustichoney.com/2013/06/29/and-on-that-farm/

• [StellaHoliday Shoes Foto]. (2020, 13 december). Geraadpleegd van https://www.instagram.com/p/ CIv1LZQqU7R/

• Kenzo. (z.d.). About The Brand. Geraadpleegd van https:// www.kenzo.com/eu/en/stories/about-the-brand-2 • Smith-Strickland, S. (2018, 25 juli). Kenzo’s latest collection helps save the tigers. Geraadpleegd van https://i-d.vice.com/ en_us/article/mb47x4/kenzo-tiger-beer-wwf-rare-stripescollection • Tiger Beer. [tigerbeer]. (2018, 20 juli). Tiger Beer X WWF X KENZO Present RARE STRIPES [YouTube]. Geraadpleegd van https://www.youtube.com/watch?v=QGwPnpZK-xk • [Angry Tiger Foto]. (z.d.). Geraadpleegd van https://www. pinterest.com/pin/705728204107731676/ • [Rare Stripes Kenzo Logo Foto]. (z.d.). Geraadpleegd van https://www.kenzo.com/eu/en/kenzo-x-wwf-for-women?gclid =Cj0KCQiAv6yCBhCLARIsABqJTjaGkbwzkZ3iA7hdpj9iWl1jg9dR Bt9lQme9mxMjAxljklGqUvz2OWwaAtX5EALw_wcB The Ugly Ducking Of Fashion

• Gupta, D. (2019, 11 maart). [Foto]. Geraadpleegd van https://twitter.com/DurgeshG7/status/ 1105000945434406913

Advertentie Diesel Upcycling

• Khanna-Mayal, J. (2019, 25 januari). Earthy, boxy, boring: Do sustainable clothes have a standard look? Geraadpleegd van https://www.vogue.in/content/doessustainable-fashion-have-a-standard-look

• [The Jude Jumper Foto]. (z.d.). Geraadpleegd van https://christydawn.com/collections/jumpsuits/products/thejude-jumper-apple-plaid

• [Diesel Upcycling Collectie in samenwerking met 55DSL Foto]. (z.d.). Geraadpleegd van https://www.hausvoneden. com/lifestyle/news-diesel-launches-its-first-upcyclingcollection/

• Farag, N. (2016, 8 februari). Can Sustainable Fashion Ever Be Fashionable? Geraadpleegd van https:// repeller.com/sustainable-fashion-definition/ #comments-section

• [Lucht Foto]. (z.d.). Geraadpleegd van https://www.pinterest. com/pin/602356518889636006/

Stella McCartney

Shockeren Is Negeren

• Camilli, S. (2020, 28 september). Stella McCartney Brings Animal Rights Message to Paris Fashion Week. Geraadpleegd van https://plantbasednews.org/lifestyle/stella-mccartneyanimal-rights-message-paris-fashion-week/

• Shorter, J.E.R. (2012). The Use of Mass Communication in Animal Rights Fundraising Campaigns (Thesis). Geraadpleegd van https://digitalcommons.library.umaine. edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1079&context=honors

• Wen, T. (2016). A content analysis of guilt appeals in animal welfare campaigns (Thesis). Geraadpleegd van https://lib.dr.iastate.edu/cgi/viewcontent. cgi?article=7043&context=etd

Harige Fashion

• [G is for Greatful Foto]. (z.d.). Geraadpleegd van https:// www.stellamccartney.com/experience/en/mccartney-a-to-zmanifesto-spring-2021-collection/

• Leuven, J. (2017). The Theory and Practice of Contemporary Animal Rights Activism. Krisis, (2), 2-13. Geraadpleegd van https://archive.krisis.eu/the-theoryand-practice-of-contemporary-animal-rights-activism/

• Nguyen, T. (2020, 3 februari). Fast fashion, explained. Geraadpleegd van https://www.vox.com/thegoods/2020/2/3/21080364/fast-fashion-h-and-m-zara

• [S is for Sustainability Foto]. (z.d.). Geraadpleegd van https://www.stellamccartney.com/experience/en/mccartneya-to-z-manifesto-spring-2021-collection/

• Gordon, G. (2017, 19 september). Understanding the (Surprisingly Short) Life Cycle of a Fashion Trend. Geraadpleegd van https://www.savoirflair.com/ fashion/237591/fashion-decoded-life-cycle-fashion-trend

• [Stella Shared SS21 Foto]. (z.d.). Geraadpleegd van https:// www.stellamccartney.com/experience/en/iris-law-and-jyrrelroberts-explore-identity-in-stella-shared-ss21/

• Helena, P. (2015, 28 december). [Foto]. Geraadpleegd van https://www.flickr.com/photos/ helena_p/18730099180

• [Wear The Change You Want To See Foto]. (z.d.). Geraadpleegd van https://goodonyou.eco/about/

Rare Stripes

• [The Bandhani Collection Foto]. (z.d.). Geraadpleegd van https://milonicki.com/pages/the-bandhani-collection

• [Extended Avery Sweater Foto]. (z.d.). Geraadpleegd van https://marahoffman.com/products/copy-of-averysweater-1

• [The Five R’s of Fashion Foto]. (2021, 25 januari). Geraadpleegd van https://www.instagram.com/p/ CKeon5yHXAs/

• [Stella Star Bag Foto]. (2018, 4 juni). Geraadpleegd van https://www.instagram.com/p/BjmgzFRnTzY/

• [Vegan Tiger Flower Bird Foto]. (z.d.). Geraadpleegd van https://vegantigerkorea.com/product/detail.html?product_ no=462&cate_no=74&display_group=1

• [Teal And Orange Foto]. (z.d.). Geraadpleegd van https://www.pinterest.com/pin/356699232961242825/

Advertentie Good On You

• [Eclypse Sneaker Foto]. (2019, 24 april). Geraadpleegd van https://www.instagram.com/p/BwpWgrBJcXO/

• Tiplady, C., Walsh, D., & Philips, C.J.C. (2013). Public Response to Media Coverage of Animal Cruelty. Journal of Agricultural and Environmental Ethics, 26, 869-885. https://doi.org/10.1007/s10806-012-9412-0