Verwerven van de basiswoordenschat OP SCHOOL ÉN THUIS
Wat is LOGO 3000? LOGO 3000 is een nieuw hulpmiddel voor peuterleidsters en leerkrachten om de woordenschat van kinderen snel en speels uit te breiden. Het materiaal is in iedere groep, bij iedere bestaande aanpak inzetbaar. Peuters en kleuters leren alle 3000 woorden van de Basiswoordenlijst voor Amsterdamse Kleuters (de BAK) en gaan zo goed voorbereid naar groep 3. Met LOGO 3000 hebben de leidsters en leerkrachten een instrument in handen om flexibel, binnen de bestaande thema’s kinderen veel extra woorden aan te bieden. Aansluitend bij de natuurlijke taalverwerving. Bijzonder
is dat het materiaal ook de ouders bij het woorden leren betrekt: wat de kinderen met LOGO 3000 leren op school kunnen ze met de ouders nog eens extra oefenen. Daarnaast bestaat de mogelijkheid dat ouders ook zelf de nieuwe Nederlandse woorden leren op een oudercursus. Zij krijgen dan boekjes met leuke spelletjes, rijmpjes en kijk- en kleurplaten mee naar huis. Ze kunnen dan thuis samen met hun kinderen de woorden oefenen met behulp van de speel- en leerboekjes. Ook kunnen ze samen digitale spelletjes spelen met de woorden.
2
Bouwen aan de basis We weten uit onderzoek een heleboel over woordenschatverwerving. We kennen de risico’s die kinderen lopen als ze de basiswoorden niet snel genoeg leren. Helaas blijven grote groepen kinderen op school achter, simpelweg omdat ze over te weinig woorden beschikken. Er zijn twee belangrijke redenen waarom het intensiveren van woordenschatonderwijs boven aan het prioriteitenlijstje moet staan:
1 Woordenschatontwikkeling heeft een directe
relatie met schoolsucces. In alle vakken en bij alle lessen hebben kinderen woorden nodig om de les te kunnen begrijpen. Woordenschat is de basis om mee te kunnen doen, om mee te kunnen praten en om mee te kunnen denken. Als de kinderen te weinig woorden kennen om de les te begrijpen leren ze minder bij: dat verstoort hun verdere schoolloopbaan.
2 Woordenschatontwikkeling is cruciaal voor het
Wat is de BAK?
leren lezen. Op grond van het aantal gekende woorden in de kleuterleeftijd blijkt men te kunnen voorspellen hoe goed een kind van 10 jaar begrijpend kan lezen. Dat heeft onderzoek uitgewezen. Als kinderen te weinig woorden kennen kunnen ze de techniek van het lezen wel onder de knie krijgen maar er is onvoldoende tekstbegrip. Vooral bij het lezen van schoolboek-teksten lopen ze daar continu tegen aan: ook dat zal hun verdere schoolloopbaan ernstig verstoren. In het huidige onderwijs worden achterstanden niet ingelopen maar juist vergroot. Dat is natuurlijk onacceptabel! Maar we kunnen er een positieve draai aan geven. Als we de achterstanden verkleinen is er op het gebied van schoolsucces veel winst te behalen.
BAK staat voor Basiswoordenlijst Amsterdamse kleuters. De Gemeente Amsterdam heeft deze lijst laten ontwikkelen door het instituut ITTA van de Universiteit van Amsterdam. De BAK bevat de 3000 belangrijke woorden die kinderen moeten kennen als ze naar groep 3 gaan: woordenlijst 1, die kinderen leren in groep 1 en woordenlijst 2 voor groep 2. Als ze de BAK kennen, hebben ze een belangrijke basis waarop ze verder kunnen bouwen. De BAK lijsten staan in het onderwijs bekend als ‘de placemats’. De kinderen kunnen niet werken met deze placemats, daarom zal de leerkracht met de woorden in de weer moeten gaan. LOGO 3000 is het ideale hulpmiddel daarvoor.
ters u e l K e ms
Uitbre
idings
roep lijst g
stip rand stoep oot stoer pepernn stof r en blik peste op stoffe en pestk t stomp boot no Pie pia Zwarte stoomontact t/ n Pie ele stopc cht dwarr pijl erg stopli dw pink l ben stranden eb too nh pis rn aa st strom eekhooor een za piz aankom en vo strooien(zen ht) een plaatjeand aansteki ar wa waar (ec el / sturen ark be n kb eg ee pla oek aard (grond) waarh superm e kb eikel g rd pla oe aa en art je lijv na elleboo terwijl kk plakkert achterben arom tje l wa laa ge e tafel de en the d plakp afblijv en ij horenen gentje wachten el is tafelklee wa ks erb en rog / thu n pla ho ts) nn afd n (plaa sc llen el wage taxi erbij ku ken tien plakspu afgaa pen (zand) schomm kker ma n wa te kort ete tijd plastic gent afklopken school ng veel wa el paard ea er te ez liti on r ak tijg ts) po afp scho maken wannee paars toel (klap) ebureau telefooo en (plaa egw.) en) liti on tik all (vo po ho , afv es sc nt os et wa (handscho padd / pak (do telefo fee oed toch mens n politiep agen afvegen schoot en n want pakje tot s feesthad toen merke politiew huis afwasse schopp / schoteltje warm pakket) (nemen) tot zi fietsp toeter t mes poppen wagen alledrieee schoteleuwen klimmen wassen ik …) fietspomp pakken touw tomaa met n poppen alletw (anders ga schre n klinken laken wat pan n) tove flat tong metee uw prins anders oes schrijveen ter klok en (aankloppe ng lauw wa uw es pa en trac lm vro hert pt ek fla kk ins tor pe ko me pr ap schri en klopp legen wc pannen ven tro het klo ent ddag fornuisoos je band dd ier t oe tot d mi wt pr hu ap hts ap arm en sc -p tou lic el kn ip) lev lichter, wc pap / pa / pap tro het regeeuwt framb touw / mij aasapp punt (stnslijper eraan tje ie aspirineeg / wij ht, sin es kn sn pa lic t we be it pa an tr he fru ers tra mijn punte erbij el) autow ten sla knijpen lievehe t waait week (nog eens) papier rt geleden) m t de he (he s tra en on d) mi an er) erg ikk av sla dd kn ien lijf brief rvelen weer (znw) pas (ko (maat) heten lfde dsel gans trap (la missch p raa erg (ves ikker en ks sla er ren kn ss lin er bril tze we pa he gebo trein moe er raden lappen ergen badkam slak (dier) g (znw).) kt knippen tat lokaal ) en broek r we ha pa kk iek ak en ed hie ge en aaien n jw tre uz dp ien mo ijk bb ram oor eri (m ba slang n knoe (jas) los broer / broodje weg (biggen peer mmel eil en hij / ie n htd geluk he p aan tro p kk urt mo pe rec d ero oo ba be sla gle ) oo raa kn n br p we pen hijsk (veter gevaar enis aan de hand trui moeten rechto eruit minst bakker slecht knoop/ knopje maat roni bruin wei pet n hoe gevang aan de n minder, tuin n moge rechtsjas ervan balk slee l knop maca t buik ijn weinig, piepe hoed gezond aandoeen tusse mol regen n eten (tijd) ballon (auto, fiets) sleute koe / koekje maillo arijn buikp wel pijn hoek giechele aankijk en (zich) ken) twee is) mond ter reis even groot band t! slim koek t mand buiten rvoer) welk pijp (bu hoera gieten aankled en (aanra mons reizen even klein bedank en slingerslokje lterusten ten r koelkas markt ot bus (ve ) es we aa pil oi ng nd ho git aankomken / u en ha mo n (ochte rek chtig l ev veel be autje slok n koffie marm er n wereld/ werkje pinda kaas hoevee / cade glad en aantrek uil komstig) morge n reusa even bekeureng en snappe kokenn mask naise cadeau werk n pinda / plaatje hoeven glimm nd aanwijz uit (af (kleren) morge ridder ijs bekeuri n sneeuw kome mayo elpen cent werke plaat (plek) hok w) gloeie iddag aap pel uitdoen en (kleren) motor rijbew feest bekijke(hersteld) snel konijng meeh ingen chips (de) weten plaatsn elk hol (zn goedem orgen aardap uittrekk muis rijp iting fiets n beter snijden / snoepje konin gin meez chocola el / chocom wie plage en hollen goedem ken acht r (na) uur tse zem muts om ritsslu oep fie el nin be lk l oc sn r) eg ma kk ko me me ch tee nd wi die ed pla n ho go achte ruit olade muur k rook fijn bezems snor el nt kop (vakopje meester / choc ofd wi lf pla uk ak zie ) ho go achte r) n fst va / ine mu roos film bie soep kop meloe en clown uter wijzen plas (ur as hoog ssenw.) gordel achine af (klaa ts) r va s n k rotten fle n ng pe bie en mp so (tu lle ss ko n me co wi pla hoor (luisteren) graafm ld af (plaapen vader e na (tijd) ruw fluistere rel rt big cus soms nd t ko ve me cir nti ren wi elo as pla ka ho am gr afg en ) va na fluit bikini os) bij soort ed koud l meten cirkel ente rde) winkelr (richting pleister n llen horen (hebben) ar gro (do lgo afmak en ite va k na ee sandaa ) al flu tro bli (aa zit sp kra me len winte plek houden van grond oeder afsprek eien van (be g naartoe een elen) schaats en an foto tse blo ar sp en p ns kra me aa da otm ud wi t plo ling ho n gro ader al vand naas schaats(superma fout frietjes blouse kast spel (sp t tse krant en miauwe (znw) en daarnam otv nsen ut wi t plo ng / en ho ch gro n t alle va ek en na schap (lief iema frie bo spele el krass n midd in daaro wolf poep enrek huilen denken grote me allebei hat varen n ek ele en na lijk ieg sc eb bo en dd de sp lk k ar) kri ep mi e (wind da wo n po huis gum gymnastie alleen l maal) varke ker) nagel scheetj gaan (na boerin er) spin n krijgen mier dag (et oet) wone poes en hun gym / en allemaa vast (ze uden) nat rlijk schil ad gang e bok (di happenkar springe krijtje mijter jk dag (gr woord poets hut gymmpullen alles dien) vast(ho natuu schildp garag boodsc happentas spugen kring dil misselin dak d) worden politie gyms als (in als) vechten er, meest odsc nee ullen vinden) schip steen ko gat n rse bo t n (tij sp rst lieft ge kro or mo me e da wo a) (zo eg tub po (be ide arn n als lieft / als veel, er) neerl etten schoor gauw n boon staan (overeind) kruipe mouw dan (da rgelijking) wortel poot (di ieder en haas ag alsjeb vegen rder, verst neerz schort er gebeureen borst ishoek) staan kuiken mug dan (veje (wel) pop iedere d hagelsl altijd ) ver, ve g hoek (hu nek n schoud gebruik n borstel oemen) d) start kunnenkusje mus dank yoghurt poppen kast ieman ng) hals / handje geve ander(e (verschillen ver we (voorts) neme schuim n geel bos (bl stap en kus / (znw) dansenaal) poppen nnee luid) iets (di n beetje) hand anders m verder tig nest n) schuive geen bot stapp s kussen naald rvelend) das (sj n) s (ee zacht (ge s ks portemotje (plasse rdrie n ng ele iet tje he anderso it ve t tsi (ve (vo ed ne dit schuur er) ) ge t as / bo po ar ste l) jne kw na dat zach pot / woord ijs (wint herder appel haamsdee verdwi venin n in) t en neus nd scooter gek ijt bo od tse da t (voeg ste k kw ) tlo aa na (lic da za n je rrie en (pl po ijs he arm verf ten niema shampo geld en (aannem brande aar n stekener kdoek neef ns achtig stormt deken rze za t pr rge ik t kb laa he auto lov ve / ee kk nie sinas S ge ts) s br ste elen laars nerge s) deksel (aan) zand k praten (exact) enbus in (plaa ts / nik hongerpijn au luid verhaal ag iev mp nie en Sint / k (pa ba ge t br t ies nk ste nd d) p laa d ne n de za pij prec in (tij hoofd avon verjaard nieuw hebben / zij sinter k gelukkig broeks r ht step / zij laatst n kelijk erd nic ik deur ze oi ak pr rke me is dig ho )m ve uden no en sinter (ge brom ster lache lammetje niezen l deze e zebra id prikken eg rko em hu e baard no ve aa ) ug / rk no lpj lfd slaap ge br ds rm hu a n ste d lam / lampje no deze zee prim ja hulp / ge baby er vaarlijk tenlan og (stee verstaa
rda
ste m A t s j i l rden
o
u Minim
mlijst
A
groep
1
Basiswo
C F D G I
N
L
U V
kletsenat kletsn r kleute klimrek and klittenb n knikkere knuffel pan koeken w) kom (zn kooi duikelen kopje krat kribbet kroke unt kruisp kruk kurk kwaken en kwijtrak
A E F L B G M R
Y Z
H3 N
S
Werken met LOGO 3000: makkelijk en plezierig Door de BAK weten leidsters en leerkrachten precies welke woorden belangrijk zijn voor kinderen. Maar er is grote behoefte aan didactisch materiaal. LOGO 3000 heeft alle 3000 woorden kant en klaar uitgewerkt zodat de leerkrachten een minimale voorbereidingstijd hebben. Ze krijgen alle uitgewerkte voorbeelden en plaatjes in handen. Zo kunnen ze hun aandacht richten op een goed functioneel taalaanbod, waarbij de woorden glashelder en spelenderwijs aan de orde komen.
de woorden niet alleen aangeboden worden (semantiseren) maar dat er ook voldoende handreikingen zijn voor het speels herhalen en inoefenen van woorden (consolideren) leidsters/leerkrachten meteen concrete voorbeelden en beeldmateriaal kunnen inzetten om betekenissen te verduidelijken het aanbieden en inoefenen van de woorden in elke methode of activiteit is in te passen individuele leerlingen binnen een digitale omgeving op school en eventueel thuis op maat kunnen oefenen waar mogelijk, woorden gekoppeld zijn aan ontluikende geletterdheid en gecijferdheid
De woorden zijn in LOGO 3000 zo uitgewerkt dat: elke leidster/leerkracht er direct in de groep mee aan de slag kan gaan
woordwebben woordkaarten
praatplaten
woordkalender
4
Kinderen & LOGO 3000: vrolijk en verrassend Elk kwartaal krijgen de peuters en kleuters een eigen boekje met woordspelletjes voor in de groep, maar ook voor thuis. De vrolijke speel- en leerbladen staan boordevol plaatjes van de behandelde woorden plus allerlei spelletjes, kleurplaten, voorleesverhaaltjes, liedjes en versjes. De bladen zijn speciaal gemaakt voor de kinderen én hun ouders om de aangeleerde woorden te oefenen en te onthouden. Om het herhalen te vergemakkelijken zijn er digitale oefenspelletjes voor thuis. Daarnaast zijn er nog allerlei vrolijke liedjes, verhaaltjes en rijmpjes. Zo wordt oefenen voor kinderen én voor ouders een feestje.
LOGO 3000 v oor de speelkleuter e n s: leerbla plaatje den s w oorden boek (digital e ) spellet jes kleurpl aten verhaa ltjes liedjes versjes
Ouders & LOGO 3000 Kinderen krijgen op school nieuwe woorden aangeboden. Maar ook ouders kunnen meedoen. Voor hen zijn er twee mogelijkheden. In sommige gemeenten worden rond de woorden van LOGO 3000 taalcursussen voor ouders aangeboden. Daarin leren ze de boekjes samen met hun kleuters ‘lezen’. Ze oefenen tegelijk met de kinderen de woorden. Daarnaast biedt LOGO 3000 materiaal voor alle ouders in vier ouderbijeenkomsten. Zo raken ouders meer betrokken bij de woordenschatontwikkeling van hun kind(eren).
speel- en leerbladen
plaatjeswoordenboek
5
LOGO 3000 digitaal
De digitale component van Logo3000 kunnen leerkrachten inzetten om: woorden te selecteren voor speelse herhaling op maat ouders uit te nodigen om samen met hun kind de herhalingsspelletjes thuis te spelen.
Leerkrachten kunnen per leerling woorden selecteren die in de groep aan bod zijn gekomen. De kinderen kunnen deze woorden zelf inoefenen met behulp van digitale spelletjes waarin de woorden op verschillende manieren terugkomen. In één oogopslag kan de leerkracht per leerling en per klas in een overzichtelijk registratiesysteem zien welke woorden herhaald zijn en worden begrepen.
spel ‘verzamelen’
6
LOGO 3000 voor d e leerk 160 wo racht per g roep: ordka me t alle d arten 160 ka idactische a nt en k a lare w nwijzingen voor o oordw pd ebben 36 pra e woordmuu a r t plat me t tips v en 1 woor oor de leerk dkalen r 40 der me acht woord t logo-d en van de w eek igitaal .nl
Consolideren LOGO 3000 digitaal is een online platform met daarop consolideerspelletjes voor ieder cluster en iedere praatplaat uit LOGO 3000. Kinderen kunnen via de computer de woorden die zijn behandeld in de klas zowel op school als thuis door middel van verschillende activiteiten herhalen totdat ze geleerd zijn. De vrolijke activiteiten zorgen ervoor dat leerlingen zelfstandig en in hun eigen tempo werken aan het uitbreiden van hun woordenschat. Op school en thuis, alleen of samen met vriendjes of ouders: leerlingen kunnen met zeven verschillende activiteiten aan de slag. Wanneer de kinderen een aantal woorden beheersen krijgen zij een beloning. Registratie De pagina ‘Mijn klas’ is een overzichtelijke registratie voor de leerkracht. Hier kan worden bijgehouden in hoeverre de klas als geheel, alsook individuele leerlingen de woorden op school én thuis passief geoefend hebben.
woordenboek
Hardware De digitale versie van LOGO 3000 is uitermate geschikt voor de pc, de laptop, de tablet/iPad en het digitale schoolbord.
spel ‘hap slik weg’
7
Meer weten over LOGO 3000? Ga naar www.logo3000.nl of stuur een mail naar info@logo3000.nl Wij nemen dan zo spoedig mogelijk per mail of telefonisch contact met u op.