Erraza al da azterketa birtual batean kopiatzea? Smowl programak adimen artifiziala eta aurpegiko errekonozimendua erabiltzen ditu ikaslearen identitatea egiaztatzeko eta horiek kopia ez dezaten bermatzeko Jon Lasa Galdos
28 urteko IE Business Schooleko ikasleak Pilar Rubio Lafitak modu birtualean egin du azterketa. Bere irakasleak aurrez aurreko azterketak programatu zituen ikasturteko amaierarako. Baina koronabirusak sortutako alerma-egoerak pikutara bidali ditu bere planak eta alternatibak bilatu behar izan ditu. Azkenik, proba modu birtualean egin zuen Smowl programari esker, zeinak aurpegiko errekonozimendua eta adimen artifiziala erabiltzen baitituen ikaslearen identitatea egiaztatzeko eta azterketa batean zehar ageri duten portaera kontrolatzeko. Smowltech normalean entitate bakoitzak erabiltzen duen plataforman integratzen da. Moodle eta Blackboard Learn dira ezagunenetakoak. Ikaslearentzat, lehenengo urratsa izena ematea da. Ordenagailuaren kamerarekin hiru argazki atera behar dira. Hori eginda, sistemak erdian agertzea ziurtatu nahi du zure aurpegia ikusgai egoteko, argiztapenak ez duelarik aurpegia estaltzen. Irudi hauek azterketan zehar identitatea egiaztatzeko erabiliko dira. Proba hasi ondoren, ikasleak uneoro sistemako kamera eta audiora sarbidea baimendu behar du. Pantailaren aldean, laukitxo bat agertzen da kamerak ateratako irudia erakusten eta grabatzen ari dela adierazten duena. "Hasieran kezkatuta nengoen nire mugimenduak grabatzen edo neurtzen zituztelako. Azterketa egiten duzunean, aldiz, benetan garrantzitsuak diren gauzak lantzen hasten zara, hau da, azterketa zure gaitasunik onenarekin eramaten. Uste dut hasierako beldurra aldaketarako erresistentzia baino ez zela", azaldu du Rubiok. Egia esan, programak ez du ikaslea grabatzen. Tresnak, Smowl-ek ziurtatzen duenez, hari buruzko argazki ezberdinak eta egiten duen jarduera harrapatzen du. Enpresarentzat, bideoak "interesgarriak" dira, baina oso astunak: dena grabatzeak konponbidearen eskalagarritasuna oztopatuko luke. "Astean behin lan egiten dugu 1.000 edo 2.000 ikasleko
topekin. Askoz ere egoera zehatzetan�, dio Manuel Frailek, Smowltecheko CTOk. Beste erabilera batzuk CEU bezalako unibertsitateek edo IE Business School bezalako ikastetxeek ere erabiltzen dute tresna hau. Konpainiak, bere bezeroei buruzko datu zehatzik eskaintzen ez du konfidentzialtasun arrazoiengatik, bai graduko bai graduondoko ikasketetan eta MOOCetan (masa ikastaroetan) erabiltzen dela, batez ere Europan eta Latinoamerikan. Frailek azaldu duenez, ideia da kamerarekin ordenagailutik kanpo gertatzen dena kontrolatzea, ikasleak ireki dezakeen edozein programa, arakatzaile edo dokumentu kontrolatzeaz gain. "Wikipedia sartzen baduzu edo testu bat kopiatzen baduzu, hauteman egingo dugu. Nabigazioaren historia ere gordetzen da", adierazten du. Ikasleak edozein webgunetarako sarbidea blokeatu beharrean ematen duen urrats bakoitzaren jarraipena egitea da ideia, irakasle bakoitzak azterketak gustura diseinatzeko: "Interneten arakatzea baimentzen dutenak daude, beste batzuek Excel erabiltzea edo estatistika programara sartzea baimentzen dutenak, kalkuluak egiteko". Azterketa bakoitze-
rako egiten den testuingurua entitate bakoitzak definitzen du. Normalean ikasleak ordenagailua bakarrik izan dezake eta mahai garbian egon behar du. Rubioren ustez, azterketa birtuala egitearen eragozpenen artean dago "eragin handia duela inguruneak; horregatik espazio egokia aurkitu behar duzu". "Gainera, ezin duzu azterketa malgua egin. Adibidez, denbora dena da eta ezin duzu luzatu�, gehitu du. Indarguneen artean, geratzen den denbora uneoro adierazten dela nabarmentzen da. Konpainiak azpimarratu du "ikaslea une oro jakitun dela kontrolatua dela" eta tresnak ez duela sarbidea ordenagailuan gordetako fitxategietara. "Azterketan zehar bakarrik kontrolatzen dugu. Bukatzen denean, itxi egiten da eta jarraipena geldiarazten du", dio Frailek. Gordetako informazio guztia ikasle bakoitzari egotzitako kodeekin gordetzen da, izen eta abizenekin ordez: "Ez dut Adriån-en daturik; 67. ikasleari buruzko datuak ditut unibertsitate jakin batetik". Irakasleak nola ikusten duen Smowl-en helburu nagusia, Smowltech-eko zuzendari nagusi Ricardo Vea-ren hitzetan, "irakasleari frogak sortzea" da. Sinplifikatu bere lana "zoratuta egon ez
dadin". Horrez gain, bera ere irakaslea da eta 170 ikasle inguru ditu batzuetan irakasgaiko, azaldu du. "% 100 posible al da kontrolatzea ikasle batek azterketa fisiko batean ez duela kopiatzen?" Hemen antzekoa da", dio. Hori ekiditeko, garrantzitsua da azterketa nola egituratzen den: "Logika itxia du, aukera anitzeko galderekin eta denbora mugatua du. Edo beste edozein material erabiltzea baimentzea beste aukera arrunt bat da; kontua da materiala nolakoa den". Diseinua Enrique Dansek, Berrikuntza irakaslea eta IE Business School-eko berrikuntza eta eraldaketa digitaleko aholkulari nagusia, Lafita-k egin zuen azterketa diseinatu zuen. Oso kasu kontzeptualekin osatutako kasu labur bat zen, erantzun zuzenik gabe, baina aukera desberdinak zituen. Dans-ek ikasleei linean edo lineaz kanpo nahi zutena ikusteko aukera eman zien. Onartzen ez zen gauza bakarra hirugarrenen laguntza zen. Baina galderak egin zizkieten. "Galderak egiteko posta elektronikoa, Telegram-en bidez, SMS bidez eta telefonoz baimendu nien. Niretzat momentu latzak izan ziren aldi berean hainbeste kanaletara joatea", aitortu du.
Laboral Kutxa koronabirusaren aurrean Banku-entitateak bere jarduera berasmatu behar izan du partikularrei eta enpresei zerbitzua eman ahal izateko konfinamendu garai honetan Jon Lasa Galdos
Koronabirusaren etorrerak bizitza sozial eta ekonomikoa guztiz nahastu du mundu-mailan, gure ingurunea izanik pandemiaren kalterik handienetarikoa jasan duena. Gobernu zentralak alarma-egoera dekretatu zuen iragan martxoan eta, ondorioz, hiritargoak bere etxeetan sartuta ikusi du bere burua, osasun- zerbitzuak Covid-19aren erruz kutsatutako gaixoen ezusteko hazkundeagatik kolapsatu ez zitezen. Halaber, ekonomiako hainbat sektorek beren ekintza gelditu zuten aldi baterako, ez horrela funtsezko zerbitzutzat jotako horiek, beren ekintzarekin jarraitu zutenak, nahiz eta kasu askotan murrizketa neurriak hartu zituzten ordutegian, langileen kopuruan, etab. Kasu honen adibide dira banku-entitateak, zurrunbilo honen erdian beren ateak irekitzen jarraitu dutenak, murrizteneurriak hartu izan dituzten arren. Laboral Kutxa guzti honen adibide da. Lehenik eta behin, euskal entitateak esfortzu oso garrantzitsu bat egin behar izan du bere zerbitzu zentralen egokitasunerako, langile asko telelanera bidali behar izan dituelako. Bestalde, bulegoek beren arretako ordutegia murriztu dute mostradorean bezeroen aurrean, gestoreek beren lana egiteko denbora izan zezaten, lantokian langile gutxiago baitzeuden lanean. Hori dela eta, kasu askotan euren artean txandaka joan dira lanera. Laboral Kutxako langileek egun hauetan zerbait nabari izan badute, hori da bezeroekin izan duten online harremanaren hazkunde ikaragarria da, baita informazioeskari handi bat eta ziurtasun-gabezi asko. Arrazoizkoa denez, Laboral Kutxak neurri eta zerbitzu pakete bat egin du familia, partikular eta enpresei zuzendua, aurre egin ahal diezaioten datorren krisialdiari. Langabezia prestazioa: ❚
Harpidetza aurreratu da. Era berean, Laboral Kutxak lineako hainbat buletin argitaratzen ditu zibersegurtasun gomendioei, osa-
sun aholkuei,ohitura osasungarriei eta aisialdiari buruz, besteak beste. Enpresak Enpresentzako laguntzei dagokienez, Eusko Jaurlaritzak linea berezi bat aktibatu du Elkargi, Laboral Kutxa eta beste finantza entitateekin. ❚ Onuradunak: - EAEko ETEak. - Ekintzaile indibidualak (mikroETEak) eta Euskal Autonomia Erkidegoko profesionalak. ❚ Maileguen zenbatekoa: - 5.000 -1.000.000 € ETEentzat. - 5.000 € -100.000 € mikro-ETE eta autonomo profesionalak. ❚ Finantza-eragiketak: - Tresna: amortizagarria den mailegua. - Interes-tasak: % 0, Eusko Jaurlaritzak diruz lagundu duelako. - Maileguen eragiketen epea: 5 urte (grazia aldi bat hautazkoa) - Likidazio maiztasuna: hiru hilean behin. - Komisioak: 0 €. ❚ Bermeen kostua eta baldintzak (Elkargi): - Formalizazio batzordea eta azterketa batzordea: bermearen % 0,25 formalizatua eta aldi bakarrean. - Berme komisioa: % 0,375 urtean. ICO linearen bermea likideziarako Laboral Kutxak ICO Covid19 linearen harpidetza egin du, 100.000 milioi euroko zuzkidurarekin onar-
tua. Hitzarmenean aktibatutako lehen zatiak 20.000 milioi euroko zenbatekoa du, eta horietatik % 50 erreserbatuko dira autonomoek eta ETEek maileguak bermatzeko. COVID-19-ren efektu ekonomikoak kaltetutako enpresek eta autonomoek berme hauek eskatu ahal izango dituzte, betiere eskatzaileek 2019ko abenduaren 31n huts egin ez badute eta porrotaren prozeduran ez bazeuden 2020ko martxoaren 17an. Bermeak atzeraeragileak izango dira eta martxoaren 18an gertatu zen 8/2020 Errege Lege Dekretua indarrean sartu ondoren formalizatutako eragiketetarako eska daiteke. Bermeak autonomoek eta ETEek eskatutako mailegu berrien eta berritzeen % 80 bermatuko ditu. Gainerako enpresentzat, bermeak emandako mailegu berriaren % 70 eta berritzeen % 60 estaliko ditu. Emandako bermea baliozkoa izango da emandako maileguaren eperako, gehienez bost urterako. Berme kostua, 20 eta 120 oinarrizko puntuen artean, finantza entitateek bere gain hartuko dute. Interesatutako konpainiek eta autonomoek beren eragiketarako bermea eska dezakete 2020ko irailaren 30era arte. Finantza erakundeek konpromisoa hartzen dute COVID-19 krisia hasi baino lehenago aplikatutako kostuen arabera berme horietaz baliatzen diren mailegu berrien eta berritzeen kostuak mantentzeko.
❚
Ildo bereziak: - LABORAL Kutxaren EIF-Linea Sozialak 500.000 eurorainoko maileguak eta kreditu kontuak eskaintzen dizkie ekonomia sozialeko enpresei 30 milioi eurotik beherako fakturak dituztenak: enpresa kooperatiboak, lan enpresak, mutualitateak, laneratzeko enpresak, enplegu zentro bereziak, fundazioak eta elkarteak izango dira finantzaketaz etekina atera dezaketenak. LABORAL Kutxak hartzaileei ez die hipoteka-bermerik eskatuko eta 50 milioiko diru laguntza emango duela agindu du. - EIF-Mikro linea: Merkataritzamaileguak autonomo eta pertsona juridikoentzat. Kasu guztietan, konpainiak autonomo batek kontratatutako pertsona kopurua 10 baino txikiagoa izan behar du eta urteko fakturazioa 2.000.000 € baino txikiagoa. Onuradun bakoitzeko gehienezko zenbatekoa 25.000 eurokoa da.
Nafarroa Nafarroari dagokionez, Laboral Kutxaren laguntzak ez du aldakuntza handirik. Nafarroako Garapen Elkarteak (SODENA) linea berezi bat aktibatu du Elkargi, Sonagar, Laboral kutxa eta beste finantza entitateekin batera. Finantzaketa honen helmuga termino berean definitzen da: 6 hilabeteko egiturazko gastuak estaltzeko.
Laguntzen du
LHn izena emateko garaia 2020-2021 ikasturterako Lanbide Heziketan izena emateko epea irekia Jon Lasa Galdos
Ekainaren 1ean, 2020-2021 ikasturterako Lanbide Heziketan eskabideak aurkezteko epea ireki zen Euskal Autonomia Erkidegoko ikastetxeetan. Ekainaren 19ra arte izango da zabalik. Ohikoa denez, izena emateko bi bide izango dituzte ikasleek: online edo ikastetxeetan. Izapideak ikastetxean egitekotan, bertako bulego ordutegian egin beharko dira. Internet bidezko eskaerak, berriz, Hezkuntza Sailaren webgunearen bidez egin beharko dira: www.euskadi.eus/hezkuntza 2020-2021 ikasturtean Heziketa Zikloren bat ikasteko aukera eskaintzen duten 186 ikastetxe izango dira Euskal Autonomia Erkidegoan. Lanbide Heziketak 136 titulu eskaintzen ditu gaur egun Euskadin, guztiak ere 23 familia profesionalen baitakoak. Amaitzear den 2019-2020 ikasturte honetan, 42.000 ikasletik gora ari dira Euskadin Lanbide Heziketako zikloren bat ikasten, honako modalitate hauetakoren batean: presentziakoan, urrutikoan edo eskaintza partzialean.
Bestalde, aipatzekoa da Lanbide Heziketako zikloren bat urrutiko modalitatean ikasi nahi dutenentzat izena emateko epea irekita dagoela ekainaren 9ra arte. BirtLH-k (Ikaskuntza Birtual eta Digitalizatuen Lanbide Heziketako Ikastetxe Integratuak) Erdi Mailako eta Goi Mailako zenbait heziketaziklo urrutitik ikasteko aukera eskaintzen du, prestakuntza modalitate erdi-presentzialean. BirtLH
Izen-ematea ekainaren 1etik aurrera egin daiteke, online edo ikastetxeetan Kontuan hartu beharreko egutegia, beraz, honako hau da: ❚ Ekainaren 1etik 19ra: eskabideak aurkezteko epea (online: ekainaren 19ra arte, eta zikloko lehen mailarako bakarrik) ❚ Uztailaren 7an: onartuen, ez onartuen era baztertuen behinbehineko zerrendak argitaratzea. ❚ Uztailaren 8ra arte: behin behineko zerrendei erreklamazioak aurkeztea ❚ Uztailaren 13an: onartuen, ez onartuen eta baztertuen behin betiko zerrendak argitaratzea. ❚ Uztailaren 13tik 17ra: matrikula egiteko ohiko epea (biak barne) ❚ Uztailaren 21etik 31ra: ezohiko matrikulazio-aldia, I. fasea ❚ Irailaren 1etik urriaren 16ra: ezohiko matrikulazio-aldia, II. fasea
Bitarteko telematiko bidez Lanbide Heziketako heziketa-zikloak, urrutiko modalitatean ematea, Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketako Sailburuaren, 2010eko urriaren 11ko AGINDUAK arautzen du Euskadin. Modalitate telematiko honetan gainditutako moduluek erabateko balioa izango dute eskaintza partzialeko irakaskuntza gisa. Honako hau eskaintza partzial erdi-presentzialeko modalitate telematikoa da: ❚ Modalitate telematikoa informazio eta komunikazio teknologien erabileran oinarritzen da, baita Internetek eskaintzen dituen hainbat baliabideen erabileran ere. Hauen bitartez, ikaskuntza autonomo eta kolaboratiboa bultzatzen da. ❚ Modulu batzuen zati batzuk irakaskuntza presentzial gisa jasoko dira, moduluaren ezaugarriek edo erabili beharreko metodologiek hala eskatzen dutenean. Tutoreak ikaskuntza-prozesua zuzendu eta bere jarraipena egingo du, ikaslearen bilakaeraren datuak etengabe bilduz, orientazioak emanez eta ikastaroaren eduki
edo jarduerei buruz heltzen zaizkion kontsultei irtenbidea emanez. Irakasaldian tutoreak ikasleen eskaerei 24 ordutan erantzungo die, gehienez ere. Era berean, programazioan modulu bakoitzaren tutoretza-ordutegia adieraziko da, telefono, txat edo bideokonferentzien bidez, gure ikasleek tutoreekin harreman zuzenerako aukera izan dezaten. BirtLHren ebaluazio-sistema ❚
Ebaluazio jarraia: unitate didaktiko bakoitzean hainbat ebaluazio jarduera burutzen dira, bai telematikoki burututako zereginen bidez, bai presentzialki egindako jardueren bitartez. ❚ Ebaluazio partziala: borondatezkoa da eta ikasturte erdialdera egiten da, urteko moduluetan. ❚ 1. azken ebaluazioa: ebaluazio jarraia gaindituta dutenak aurkez daitezke. ❚ 2. azken ebaluazioa: 1. azken ebaluazioa gainditu gabe dutenak aurkez daitezke. Jarduera desberdinetan izandako parte hartzearen bitartez ikaslearen ekimena, autonomia eta lantaldean jarduteko gaitasuna baloratu nahi dira. Unitate didaktikoetako ebaluaziojardueren bitartez, eguneroko lana aintzat hartu eta ikasturtean zehar planifikatutako helburuak lortu direla ziurtatu nahi da. Azterketa presentzialak idatzizkoak nahiz praktikoak izan daitezke. Hauen bidez, konpetentzia profesionalak eskuratu direla eta zereginen egilea ikaslea bera dela ziurtatu nahi da.
❚
Urruntasunik gabeko Lanbide Heziketa, gertuko jarraipen pertsonalizatuarekin: Lanbide Heziketako erdi eta goi-mailako ziklo sorta dago eskura modalitate erdi-presentzialean, non, modulu ezberdinetan oinarrituz, behar eta egoerara egokitzen den prestakuntza ibilbidea definitu dadin. Beti ere, jarduerak ardatz hartuko dituen ikaskuntza aktibo bat eskainiz, irakasle eta laguntza talde bat zerbitzura izango delarik. ❚ Lanbide Heziketa erdi-presentziala: Lanbide Heziketako tituludunak beharrezko dituen gaitasun denak urrutitik landu ezin direnez, jakin zenbait modulutan, ikaskuntza plataformaren bidez jorraturiko ikasketa eta ebaluazio jarduerak bertaratze bidezkoekin konbinatuko direla. Horretarako probintzia ezberdinetan kokaturiko ikastetxe sare bat dago eskura, nahi den tokian egiteko bertaratze bidezko saio hauek. ❚ Erdi-mailako heziketa-zikloak: Instalazio elektriko eta automatikoak; Osasun-larrialdiak; Sukaldaritza eta gastronomia; Mendekotasun egoeran dauden pertsonen arreta. ❚ Goi-mailako heziketa zikloak: Fabrikazio mekanikoko diseinua; Sareko informatika-sistemen administrazioa; Fabrikazio mekanikoko produkzioaren programazioa; Plataforma anitzeko aplikazioen garapena; WEB aplikazioen garapena; Administrazioa eta Finantzak. INFORMAZIO GEHIAGO: www.birt.eus
COVID-19aren eragina Europako hezkuntzan Pandemiak erabat eraldatu du Europako hezkuntza-komunitate osoa, ikasleak eredu digitalera egokitu behar izan direlarik Jon Lasa Galdos
2020. urtean eta Schumanen Adierazpenaren 70. urteurrenean, Europako Batzordearen presidenteak ondokoa gogorarazi zuen maiatzaren 9ko, hau da, Europaren Eguneko bere hitzaldian: “Hauskortasun-momentu bat jasaten ari gara Europan eta ausardia gehiago behar dugu erronka horiei aurre egiteko. Gure kontinentean, azken hilotan, 100.000 pertsona baino gehiago hil dira koronabirusaren ondorioz. Ehunka milioika pertsona ari dira bere eguneroko bizitzan aurrekaririk gabeko murrizketak pairatzen birusaren hedapena eusten laguntzeko... Soilik Europar Batasun indartsu batek babes ditzake gure herritarrak, gure ondare komuna eta gure Estatu Kideetako ekonomiak”. Inoiz baino gehiago, Europar Batasunaren “aniztasunean elkartuta” leloa ondokoarekin osa daiteke: “zoritxarrean elkarturik”. Pandemiak bete-betean eragin dio Europako hezkuntzari eta hezkuntza-ereduari; izan ere, EBko estatu gehienetako hezkuntza- eta prestakuntza-zentroak itxi dira eta hezkuntza-gelak zein zentroak online formatura pasa dira. Horrenbestez, unibertsitateak/irakasleak/ikertzaileak/kudeatzaileak eta unibertsitateko langileak, oro har, epe laburrera zein luzera berrasmatu behar izan dira eta ikasleak eredu digitalera egokitu behar izan dira. Orain arte, Europar Batasunean, hezkuntza digitala oso modu mugatuan eskaintzen zen, baina krisiak eragindako bat-bateko premiak ustekabean behartu ditu unibertsitateak mundu digitalera pasatzera, plataforma birtualak aktibatu ahal izateko muga asko oso denbora-tarte mugatuan gainditu behar izan dituztenak. Hezkuntza-eredu digitalak eta tresnek eta gaitasun/espezializazio berriek gero eta indar handiagoa dute; horren ondorioz, nolabaiteko parentesi artean jartzen da Erasmus eta Horizon Europe programen esparruko proiektu eta ekimenen bidez sustatzen diren Europako mugikortasunen eredu tradizionala, baita, besteak
beste, hezkuntzako “kredituen” eta baremoen esparruak eta hezkuntza duala ere. Hezkuntza, berrikuntza eta ikerketako arduraduna den Europako Batzordeko Marya Gabriel kideak adierazi zuen bezala, erronkak gorabehera, beharrezkoa da aukera hau baliatzea sakontasun handiagoarekin aztertzeko irakaskuntza digitaleko ereduen garrantzia eta berezko balioa eta hortik ateratzen diren esperientziak ebaluatzeko, COVID-19aren pandemiari aurre egiteko. Irakaskuntza birtualeko ereduetako jardunbide egokietan gehiago inbertitu eta ikertu behar da; izan ere, kalitatezko online irakaskuntza eskaintzeko, ez da nahikoa irakasleak kamera baten aurrean jartzea. Gaur egun gizarte gisa aurre egin behar diegun erronka sozial eta global askotarako, unibertsitateek funtsezko papera daukate, zehazki, horiek gainditzeko konponbide sortzaile berritzaileen garapenean. Halaber, funtsezkoak dira Europako zein nazioarteko (Garapen Jasangarrirako Helburuak) egungo agendaren erronkak gainditzeko eta COVID-19aren testuinguruan eta horren epe laburrerako zein luzerako ondorioen aurrean jarduteko. Berebizikoa da arreta jartzea Europako zein nazioarteko agendetan eta hurbiletik jarraitzea hezkuntzaren eta ikerketaren rola egungo Europar Batasunaren ar-
datz estrategikoetan, hori guztia Europako Itun Berdeari eta Europako Agenda Digitalari dagokienez. Zenbait adituk eta Europako erakundeek oso argi esaten dute: beharrezkoa da gure buruari galdetzea pertsonek zer nolako gaitasunak, esperientzia edo ezagutza beharko lituzketen erronka global hauek eraginkortasunez gainditu ahal izateko. Hausnarketa honetan eta proposamenak eginez, Europako Batzordea elkarrizketa bultzatzen ari da Europako unibertsitateak elkartzen dituzten sare europar desberdinekin, baina, betiere, orain arte egindako lana eta “Europako unibertsitateak” bezalako ekimen nabarmenak kapitalizatuz (Europako unibertsitateen aliantzak, zeinen artean euskal unibertsitateak hautagai diren), baita Euskadik parte hartzen duen Erasmus programako proiektuak eta Erasmus Mundus Masterrak kapitalizatuz ere.
Hezkuntza-eredu digitalak eta tresnek eta gaitasun/ espezializazio berriek indarra hartu dute Europako hezkuntzaren etorkizunerako eta Europaren etorkizunerako hezkuntzaren dialektika eta narrati-
ba berri horretan, Europar Batasunak inoiz baino gehiago sustatzen du hezkuntza-familiaren eta eskualdemailako ekosistemako zein ekosistema geografikoko eragile sozial eta ekonomikoen arteko elkarrizketa, mugaz gaindiko lankidetza/Euroeskualdeak lehenetsiz,gizarte-erronkei batera erantzuteko. Europar Batasunaren hurrengo Skills Agendak eta egungo Espezializazio Adimentsuko Estrategiak ezartzen duten hezkuntza europarraren beharrezko bikaintasuna eta ospea ez dira bateraezinak helize laukoitza deritzonarekin, ezta Euskadi bazkide europar aurreratua den Unibertsitatea-enpresa Europako Estrategiarekin ere. Bestalde, erronketan oinarritutako ikuspegien diziplina anitzeko lana izango litzateke jarraitu beharreko eredua, espezializazioa baztertu gabe, hezkuntza-eskarmentua izango duten etorkizuneko profesionalak gaitzeko eta garatzeko eta sektore sozial eta ekonomikoen arteko lankidetzak barne hartzeko, konponbide jasangarriak eta Europako zein nazioarteko unibertsitateekiko lankidetza eskainiz. Erronka globalen helburuekin bat egiteko, lan-ikuspegi berriak behar dira. Etorkizuneko eskakizunetara egokitzeko, puntu giltzarriak izango dira irakaskuntza-metodoekin lotutako berrikuntza eta lankidetza, elkarlana eta diziplina anitzeko ikaskuntza-ingurune aktiboa sortzea.
"Blockchain tresna egokia da koronabirusaren hedatzea eteteko" garrantzitsua metodologia da. Alastrian egiten ari garena zera da: garapen teknologikoak eragin zuzena duela negozio berriak eta onura soziala sortzeko ongizatean. Beraz, horretarako, metodologia bat behar dugu, estandarrak, normalizazioak deitzen duguna, eta hori nazioarteko europar esparruan egon behar du. Beraz, laburbilduz, teknologia bultzatzea, berrikuntza bultzatzea eta metodologia bultzatzea izango lirateke.
"Egun blockchain gehien eskatzen duten sektoreak turismoa eta osasuna dira" Jon Lasa Galdos
Montse Guardia GĂźell Alastria Blockchain partzuergoko zuzendari nagusia da. Bertan, goi-mailako 500 kide baino gehiagok parte hartzen dute, industria, sektore publiko eta mundu akademikokoak. Montse Telekomunikazioen goi-mailako ingeniaria da, Enpresea-administrazioan master eta 20 urte baino gehiagoko esperientzia du informazioaren teknologien eta operazioen arloen kudeaketan. Elkarrizketa honetan Alastria, blockchain eta teknologia hori koronabirusari aurre egiteko nola erabiltzen den azaldu dizkigu.
"Interneten informazioa eta ezagutza transmititzeko modu berria da Blockchain" Zer da Alastria? Alastria irabazi asmorik gabeko elkartea da; bere eginkizuna da banatuta dauden kontabilitate erregistroen teknologiak sustatzea, ezagutzera ematea. Interes komunen batura da teknologia horien erabilera sustatzea, negozio eredu berriak eta eragin soziala sortzea. 2017ko urrian sortu zen
eta Alastriaren edertasuna da, zabaltzen eta sustatzen duen teknologiari leiala denez, deszentralizatuta dagoela. Beraz, ia Espainia osoan gaude, baina baita Europan ere. Oso irmoki nazioarteko mailan lan egiten dugu, hau da, Europako esparru juridikoan, eta esparru horren barruan hiru ardatzetan aurrera egiten dugu, ardatz juridikoa, ardatz teknologikoa eta berrikuntza edo antolaketa aldatzeko ardatza, teknologia honekin negozio berriak sortzen sustatzeko. Orain 542 bazkide inguru ditugu eta guztien % 42 enpresa txiki eta ertainak dira eta hori oso garrantzitsua da guretzat; BPGren % 80 hortik dator, ETEetatik, eta hortik nabarmentzen dut lana, startupak, teknologia honen erabileraren inguruan dauden belaunaldi berrietako enpresak. Enpresa handien % 15 ere baditugu, eta horietatik nabarmentzen dut negozio eredu horiek aldatzeko konpromisoa. Gainera, unibertsitateekin, erakundeekin eta administrazio publikoekin ere lan egiten dugu. Ez nuke izenik eman nahi, niretzat bazkide guztiak gakoak direlako eta denek batzen dutelako. Zeintzuk dira Alastriaren helburuak? Hiru helburu estrategiko ditugu. Lehena teknologiaren inguruko ikerketa eta garapena modu berritzailean sustatzea edo bultzatzea
izango litzateke. Blockchain-agnostikoak garela esaten dugu eta horrek esan nahi du beti aztertzen ari garela zein den teknologiaren egoera, zer sare mota dituen, eta blockchain informazioaren transmisiorako teknologia hori modu ordenatuan indartzea dela. Dagoeneko badakigu zertarako erabiliko den, kontratu adimendunak deitzen ditugunean itzultzen ditugun negozio harremanei esker, baina garrantzitsuena da bazkide bakoitza transmisio sare horretara nodoen bidez konektatuta egotea. Komunikazio sare bat egiten dugu. Bazkide guztien arteko komunikazio sare hori modu anitzetan egin daiteke, erresilientzia sendoago edo gutxiago eta eskalagarritasun eta eraginkortasun ezberdinekin. Eta han ikasten dugu. Bestea negozioaren helburua da. Informazioa eta balioa helarazteko modua aldatzen ari dela jakitea, zer negozio berriak edo zer hobekuntza egin dezaketen enpresarekin edo hornitzaile guztiekin, bezero guztiekin... zer harreman hobetu dezaket? Eta beste modu batera egin. Eta hortxe ari gara berrikuntza eta talentua aztertzen, asko bultzatzen dugulako teknologia berri honen zabalkundea eta ezagutza, baina ez maila teknologikoan bakarrik, baita maila ekonomikoan, legezko mailan, laguntza ematen duen beste edozein lanbideren mailan ere. Azken helburua eta niretzako oso
Nola azalduko zenuke Blockchain zer den? Blockchain informazioa, ezagutza, Interneten transmititzeko modu berria da. Egia esan internet zerbait etereikoa da, ez baitugu ukitzen, ez da ukigarria.Ordenagailuetan,mugikorretan edo erloju adimendunetan komunikatzen garennez,gailu hauekin elkar komunikatzen gara Interneteko sare ireki honen bidez.Blockchain-ekin egin duguna geruza bat, software bat,programa bat da,informazioaren transmisio hori beste modu batera egiteko aukera ematen duena.Ezberdina da babesten dugula ziurtatzen duelako, zifratzen dugu eta informazio guztia leku batera joan ez dadin egiten dugu. Ez dugu zentralizatzen. Hemen egiten duguna informazioa deszentralizatzea da eta trukeak sendoagoa egiten du, pribatutasunarekiko eta azpiegituren aldaketetarako kaltegarriagoa da, esaterako, makina edo zerbitzaria erortzen eta informazioa galtzen. Sare hau askoz ere erresilienteagoa da,askoz ere seguruagoa eta sendoagoa. Zer onura eskaintzen dizkizu blockchain-ek? Orokorrean bi abantaila oso nabarmen eskainiko dizkigu. Lehenengoa da guk informazioa igortzen dugula, jabeak garela, informazio hori nondik nora doan, noiz erabiltzen den eta norekin
erabiltzen dugun. Informazioaren kontrola hartzen dugu eta oso garrantzitsua da, ikusten ez dugun sare honetan zerbait komunikatzen ari zarela jakitun izatea. Eta niretzat informazio trukaketa nola egin edo Interneten gauzak saltzen ditugun ikuspuntua aldatzen da. Merkataritza elektronikoaren ataria ezberdina izango da, zer eta norekin erosten ari zaren eta, bestetik, nori saltzen ari zaren kontrol askoz ere zehatzagoa izango duzulako. Eta bigarren onura da askoz ere segurtasun handiagoa dagoela, askoz ere sendoagoa, planetaren inguruan ezagutzen ez dituzun lekuetan zuretzako oso garrantzitsua den informazioa, ez da pasatzen, baizik eta gutxienez deszentralizatuta dagoen sarea da, baina dena enkriptatuta dago. Bidaltzen duzuna segurua da eta orduan askoz ere segurtasun handiagoa duzu.
"Koronabirusak txertoa lortzeko gure planak azkartu ditu"
Eman diezagukezu blockchain gaur egun nola erabiltzen dugun adibideren bat? Egungo erabilera kasuak asko balio dute bi gauzen mailan, elementu bat ziurtatzeko, erregistratzeko ... Askotan diogu ez dakigula zer jaten dugun, ezta? Beraz, nekazaritza erregistroa, nondik datorren, blockchain sarean egin daiteke. Jatorritik grabatu zer banaketa kanaletara bidaltzen ari zaren eta zer iritsiko den jaki horren azken eroslera. Beraz, nekazal mundutik datorren elementuaren jatorria eta amaiera erregistro bat egiten duzu. Lan handia egiten ari den beste eremu eta arlo bat dokumentuak dira: ziurtagiria edo ziurtatzea dokumentu bat bidaltzen ari zarela edo grabatzen ari zarela, gordetzea eta dokumentu horren egilea izan zarela ziurtatzea. Gaur egungo munduan sortzaileentzat garrantzitsua da, abesti bat, testu bat, artikulu bat erraz bana daitezkeela egileak zenbat irakurle dituen jakin gabe eta irakurleak artikulu horren idazlea nor izan den jakin gabe. Trazabilitatea deitzen dioguna da. Erabilerak ondorio negatiborik izan al dezake?
Dena bezalakoa da. Zerbaiten positiboa eta negatiboa dago tresna guztiek erabiltzen dugun giza ezaugarrian. Blockchain oraindik tresna da. Erabiltzen duzunaren xedea, hor arazo bat edo eragin negatiboa izan dezakegu. Duela hamar urte teknologia horiekin hasi ginen eta beti zegoen era matematikoa eraikitzeko ahalmena handia behar zela, ordenagailu ahalmen handia, eta ordenagailua energiaz hornitzen dela. Hau jada ez da arazoa, izan ere, elektronika askoz ere eraginkorragoak dituzten ordenagailuak izatea lortu dugu, eta softwarea, programak programatzen ari garenez, modu eraginkorrago eta jasangarriagoan. Bestela esanda, ez da gehiago baliabide naturalen erabilera oker baten zati negatiboena. Beraz, beti uste dut adeitasunetik kanpo dagoela, programatzen ari direnen eta diseinatzen dutenen adeitasunagatik tresna hau hobeto edo okerrago erabil daitekeelako. Zer motatako enpresek erabiltzen dute gehien blockchain? Turismoan eta osasunean, gauden egoera pandemikoa dela eta. Gero eta gehiago konturatzen gara oso zaila dela ikusten ez dugun zerbaiten kontra borrokatzea, hala nola birusa. Eta garrantzitsua da jakitea non gauden, zer jaten dugun, nora bidaiatzen dugun, gurekin bidaiatu duen jakitea, eta pribatutasun kontziente horretan, nolabaiteko mugimendu bat egiten ari naizen edo objektu jakin batzuk trukatzera natorren kontziente horretan, blockchainek asko laguntzen du. Grabazio hau egiteko aukera ematen du. Hori dela eta, oso presente dago turismoan, osasunean, aseguruetan eta, oro har, industrian, nekazaritzan, esaterako, baserritarren ondasunak supermerkatura oso modu garbian ailegatzen direla jakin dezakegu, nondik pasa diren jakinda. Hitz egin dezagun korabirusaren garaiaz. Nola aplikatzen da? Alastrian sustatu duguna gure bazkide guztiekin da blockchain erabiltzea aitorpen arduratsua egiteko, zenbait ekintza egin dituzula erregistratzeko eta ekintza horiek ez dutela birus hori transmititzea suposatuko. Mugikortasuna zein egoeratan egon zaren adierazi ahal izango duzu, enpre-
satik langileari edo langileari berari egin dakiokeena. Adierazpen arduratsu horientzat oso erabilgarria da blockchain, grabatu dezakezuen lekua delako eta gainera blockchain-ek gauza zoragarria du, bizitza osorako geratzen den denboraren erregistroa. Grabatzen dugula esaten dugu, metal gainean grabatu izan bagina bezala. Hori blockchain-ekin egiten denaren analogia da; bizitzarako izena ematen duzu. Eta hori oso erabilgarria da pandemia honetan zehar mugitu behar izan duten pertsonetan edo objektu, lagin edo elementu batzuetan, bai gure burua babesteko behar dugun pantailen edo biseraren bidez, edo bakarrean identifikatu dezakegun edozein elementu fisikoren trazabilitateen aurrean. Blockchain-en erregistratu dezakegu eta nondik etorri den eta nora doazen jakingo dugu. Hau oso erabilgarria da kobiden garai hauetan; inoiz baino jakin gehiago behar dugu birusa gutxienez detektatu dela eta ez dugula zabal-tzen. Orain asko interesatzen zaigu birus hau ez zabaltzea, eta blockchain tresna ona da hori deklaratzeko eta ez zabaltzeko.
Nola ikusten duzu blockchain etorkizunean?
Krisi honek blockchainen planak aldatu al ditu? Lan horizonte berri bat ireki al du?
"Alastriak, zalantzarik gabe, etorkizuna du nazioartean"
Blockchain-en dagoeneko lanean ari ginen txertoen trazabilitatea eta erregistroa lantzen, eta hori lantzen ari ginen, osasun, garraio eta logistika ingurunean, eta tristura handia genuen lehenago bizkortu ez ginelako, orain konponbideak genituelako. Azkar sortzen ari gara eta modu bizkorrean sortzen ari gara, jakitun garelako teknologia hori oso erabilgarria dela ikusten ari den pandemiaren aurka borrokatzeko beharrezkoa den guztia lortzeko. Orduan gertatu zaiguna da gure planak azkartu dituela. Beraz, esan al daiteke gai hauek jada lantzen ari zirela? Bai, identitate digitala deitzen dugun horretan ari ginen lanean, mundu osoan eredu estandar bat egon dadin lan egin dugu. Eredu honek askoz ere murriztaileagoak diren Europako legeak betetzen ditu. Lan honi esker, orain, duela bi urte egindako lana oinarri hartuta, deklarazio arduratsuaren elementu horiek sustatu eta eman ahal ditugu.
Internet berria da, ezagutza transmititzeko modu berria eta datuen mundua atzean uzten du. Datuak seinaleak dira, baina testuinguruari ematen badiogu, informazioa da. Aurreikuspen handiak egin edo datu matematikoen munduan lan egin behar duguna da iturri seguru batetik, autentifikatutako iturri batetik, eta hori da blockchain-ek egiten duena. Datu horiek testuingurua ematen dute blockchain sare honetatik bidaltzen denean. Blockchain balioaren internet da, informazioaren internet. Eta hori izango da etorkizuna. Ziur aski ez dugu ikusiko gure mugikorreko pantailen edo gure erloju adimendunen edo arropa adimendunen atzetik datorren zerbait delako, baina nahi duguna benetan helarazteko aukera emango diguna izango da. Jendeak helaraztea eta modu arau ordenatuekin ahalbidetzea. Aldaketa handia egongo dela uste dut, eta onuragarriagoa izango dela, iraunkorragoa eta zuhurragoa izango dela.
Zer etorkizun espero du Alastriak? Zalantzarik gabe nazioartekoa. Ezagutzeko oso lan garrantzitsua egiten ari gara, eta Europako beste herrialde asko Alastrian batzen ari gara; Italiarekin eta Ziprerekin, Herbehereekin sinatu berri dugu... Ezagutzak zabaltzeko eta trukatzeko lanetan gabiltza. Uste dugu berrikuntzak ez duela zertan enpresaren alde egon behar, baina enpresa eta erakunde guztiak berritzaileak izan behar direla estrategia gisa. Gainera, teknologiaren eta telekoperazioaren arteko lotura edo konbergentzia lantzen dugu. Ikusiko duguna da informazio teknologia horiek behar bezala konektatzeko beharrezko lanak. Bai Big Data bai Adimen Artifiziala edo Gauzen Internet, bakoitza bere xedeetarako eta ondo lotuta dauden blockchain kuantikoen sareetan. Interes handia dago teknologia erabiltzeko. Gure interesa ondo erabiltzea da.
Konfiantza teknologietan Guraso espainiarrek teknologian konfiantza dute beren seme-alaben garapen profesionalerako eta heziketarako Jon Lasa Galdos
Teknologia milioika haur espainiarren lagunik onena bihurtu da konfinamendu-garaian. Eta ez bakarrik entretenimenduagatik, baita hezkuntzari dagokionez ere. Horrela, Espainiako 10 gurasoetatik 9k uste dute seme-alabek erabiltzen duten teknologiak onura ekarriko diela etorkizuneko karrera profesionalean, nahiz eta 10etik 7 kezka agertu duten ere pantailen aurrean ematen duten denboragatik.
Galdetegia erantzun dutenen % 54k uste du hutsune handia nabari dutela, egun beren seme-alabekiko
Laguntzen du
Horiek dira, hain zuzen ere, Alfa Belaunaldia Ulertzen: Zer esan behar dute gurasoek? Izeneko ikerketaren ondorio nagusiak. Hotwire komunikazio agentzia globalak Espainiako 1.000 gurasori eta mundu osoko 8.000ri egin dien inkesta horrek Alfa belaunaldian, zehazki 2010. urtetik aurrera jaiotako haurretan teknologiek duten eragina aztertu du. Ikerketa honen arabera, guraso espainiarrek uste dute teknologiak gaitasunak garatzen lagunduko diela bihar burutzen duten lanean arrakasta izateko. Horrela, gurasoen % 58,9k uste du abiadura kognitiboa, begiaren eta eskuaren arteko koordinazioa (% 50,4) eta arazoak konpontzeko gaitasunean (% 48,5) lagunduko diela. Azterketaren arduraduna den Vicente Balbastre-k,Kontsumitzaileen Komunikazioko zuzendariak, azaldu du: "Zenbait ikerketek erakutsi dute zenbait bideo-joko jolasek haurrak adimen probetan emaitza hobeak lortzen lagundu dezaketela. Seguruenik, ikusmen trebetasunak hobetu direlako. Normalean, mota honetako probetan agertzen direnak, bertan arazoak konpontzeko gaitasunak egiaztatzen dira". Jatorrizko belaunaldi digitala Lau oinean ibiltzen hasi berri diren haurrek eta testu-mezu bat iPhone-n baztertzeko gai diren
haurrek, Peppa Pig-en azken atala ikustea eragozten dutelako, beren filmak eta musika-bideoak sortzen dituzten zazpi urte bitarteko haurretara iritsiz. Belaunaldi hau aurrekoak baino askoz urrunago daude teknologia erabiltzeko gaitasun naturalen inguruan.
Alpha belaunaldia 2010. urtetik aurrera jaiotako haurrek osatzen dute: jolasteko, ikasteko eta elkarri eragiteko beren modua dute Gainera, gurasoak oso jakitun dira errealitate berri honetaz. Gehiengo zabalak uste du seme-alabek 10 urte dituztenean teknologia berriak erabiltzeko gaitasunean gaindituko dituztela, bai gailu elektronikoetan edo bai sare sozialetan. Zehazki, guraso espainiarren % 54k uste dute beren seme-alabak 10 urte dituztenean hutsune handia egongo dela euren artean teknologiaren haurren ezagutza handia dela eta. Ildo horretan, Hotwire kontsumitzaileen komunikazioko adituak
gaineratu du: "Gazte belaunaldi berriak teknologiari aurre egiteko aurrekaririk ez du. Alpha Generation Mark McCrindle ikertzaileak asmatu duen terminoa da, 2010. urtetik aurrera jaiotako haurrei zuzendua. Jolastu, ikasi eta elkarri eragiteko modu berri bat dute. Haur hauek gailu teknologikoak gero eta azkarragoak diren momentuan jaio ziren, dena konektatuta dago eta, fisikoa eta digitala mundu batean elkartzen dira. Zahartzen diren heinean, beraientzat berriak edo arrotzak ziruditen teknologiak beren bizitzaren zati bihurtuko dira, inguruko esperientziak, jarrerak eta itxaropenak inguruko munduarekiko. Neurozientzialari eta psikologo batzuek uste dute beren adimenak ere ezberdinak izango direla aurreko belaunaldiekin alderatuz".
bitartean eta 6 urte baino gehiago dituzten haurren boomak, aldiz, 6,1 ordu. Silicon Valley-ko guruak haurrak hedabideen pantailetatik kentzen hasi ziren bezala, dieta bezala, baliteke joera hori gainerako biztanleria guztietara hedatzea. "Gero eta aldagarriagoa den munduan, markek bere audientzia, munduaren kezkak eta pertzepzioak ezagutzea garrantzitsua da.
Gero eta bananduagoak pantailetatik?
Teknologiek abiadura kognitiboan, begiaren eta eskuaren arteko koordinazioan eta arazoak konpontzeko gaitasunean laguntzen dutela uste dute inkestan parte hartu dutenek
Haur bat tableta edo telefono mugikorraren pantailatik bereizita ikustea zaila den arren, eta askoz gehiago orain, egia da ikerketa honek pertzepzio hori zalantzan jartzen duela. Horrela, Alpha belaunaldiko haurrek, batez beste, 3,6 ordu gastatu behar dituzte smartphone edo tableten pantailen aurrean, gurasoek, "milurtekoek - millennials-ek" astean 7,4 ordu igarotzen dituzten
Hotwire-n, gure komunikazio estrategiak ezartzen ditugu markak kontsumitzaileekin lotzeko, baina lehenik eta behin sakonago ezagutu behar ditugu. Horregatik, ikerketak publiko berri hauek hitz egiten jakiteko erabiltzen ditugu, ikuspegi eta kanal egokiak erabiliz", gehitu du Vicente Balbastrek.