Laguntzen du
0019. zkia.
Doakoa
2021ko uztaila
gadgetWorld
appWorld
digitalWorld
gameWorld
startupWorld
Kafea Begiradarekin eskatu
Aro berri bat Instagramen
Pantaila bat betaurrekoetan
Bueltan da Final Fantasy saga
Middin, generoberdintasunarekin
Blockchainen boterea
2009. urtean, Bitcoin lehen moneta elektroniko deszentralizatuak Blockchain teknologia aurkeztu zuen. Teknologia honek diru elektronikoaz haraindi dauden aplikazioetarako abantaila ugari eskaintzen ditu. Teknologiaren heldutasuna txikia izan arren, Blockchainek mundu akademikoan duen potentzial eraldatzailea erakutsi du. Blockchain eta bere ezaugarriei buruzko sarrera laburra egingo dugu aldizkari honetako ale honetan eta, ondoren, akademiarentzat garrantzitsuak diren Blockchain proiektuak aurkeztuko ditugu, bereziki argitalpen akade-
mikoan ikerketa eta eraldaketak finantzatzeko. Hauek dira zenbait ezaugarri: partekatua da, hau da, jende askok kopia bat du; irekia da, edonork kopia bat eskura dezake, bertan kontua ireki eta transakzioak egiteko; gardena da, edonork irakur dezakeelako bere edukia; lankidetza-izaerakoa da, edonork orrialde (edo bloke) berri bat proposa baitezake; aldaezina da, bertan idatzitako informazioa ezin baita ezabatu; egiaztagarria da, edonork egiazta dezan arauak betetzen direla (inork ez duela ez duen dirurik gasta-
tzen...); segurua da, bere aldaezintasuna erregistroaren edozein aldaketa oso zaila bihurtzen duen pizgarri sistema baten eskutik baitator. Blockchain akademian erabiltzeko proposamenen alde batek osagai ekonomikoa ere badu. Proposamen horien artean, proiektu akademikoak finantzatzera bideratutakoak aurkeztuko ditugu. Erregistro publiko aldaezin gisa, Blockchainen aplikazio zuzenenetako bat erregistro horiek egin zireneko data ziurtatzea eta aldatu ez direla bermatzea da.
2
eWorld aldizkaria
infoWorld
2021 uztaila
INFORMAZIO EUROPARREKO ZENTROAK
BERRIKUNTZAKO ZENTRUAK SAIOLAN BIC GIPUZKOA ARRASATE BIC BIZKAIA EZKERRALDEA KBI DIGITAL DEUSTOKABI ZITEK BILBAO BEAZ BIZKAIA IKERBASQUE SPRI, S.A. BILBAO LAB COWORKING BILBO COWORKING EHUB! COWORKING PLAZA DEL GAS ALZOLA COWORKING ESPACIO OPEN THE MAKERY BIOOK ELKARTEA BIC BIZKAIA AMARA COWORKING BIC GIPUZKOA BERRILAN KUTXA KULTUR ENEA IMPACT HUB DONOSTIA GALERNA STUDIO COSPACESS BERRIUP ACELERADORA DE STARTUPS LABE-DIGITAL GASTRONOMY LAB ASUAKOWORKING EIBAR COWORKING COWORKING KABITAN COWORKING IRUN KOMOREBI COWORKING WELINK COWORKING INIZIA SENDA15 COWORKING COCUBO COWORKING GUREKIN COWORKING CO-VI COWORKING VITORIA COWORKING VITORIA - OFIWORKING HUB GASTEIZ 2GETHER BIZIA METXA - EMPRENDE CEIN BIC ARABA COWORKING MUTILVA ORIZONT SODENA DESARROLLO DE NAVARRA LA TIERRA COLABORA COCOWORKING PAMPLONA AGORA COWORKING TALLER 14 COWORKING COWORKING EL CUBO BLANCO CENTRO GEOINNOVA INNOBASQUE
Arrasate Arrasate Barakaldo Bilbo Bilbo Bilbo Bilbo Bilbo Bilbo Bilbo Bilbo Bilbo Bilbo Bilbo Bilbo Bilbo Derio Donostia Donostia Donostia Donostia Donostia Donostia Donostia Donostia Erandio Eibar Hondarribia Irún Irún Leioa Vitoria-Gasteiz Vitoria-Gasteiz Vitoria-Gasteiz Vitoria-Gasteiz Vitoria-Gasteiz Vitoria-Gasteiz Vitoria-Gasteiz Vitoria-Gasteiz Vitoria-Gasteiz Vitoria-Gasteiz Noain Miñano Mutilva Alta Iruña Iruña Iruña Iruña Iruña Iruña Iruña Iruña Zamudio
EKINTZA HONEK NAFARROAKO GOBERNUAREN LAGUNTZA JASO DU
Goiru Kalea, 1 Edif. A 4º Goiru Kalea nº 1, Edificio A 4º Avenida Altos Hornos de Vizcaya nº 33 Matiko Kalea nº 6 Unibertsitate Etorbidea nº 24 T.S. de Ingenieros de Bilbao, Urquijo s/n 2ª planta Sabino Arana Etorbidea nº 8 María Díaz Haroko Kalea nº 3 Edif. Plza. Bizkaia Alameda Urquijo nº 36 4ª Planta Done Bikendi Kalea, 5 Avda. Ferrocarril, 10 Quintana, 4 Calle Pablo de Alzola nº 2 Deustuibarra, 70 A Uribitarte Pasalekua nº 3 Bilbao Berrikuntza Faktoria. Uribitarte Kalea,6 Astondo Bidea, Edificio nº 612 C/ Maestro Santesteban, nº 3 4º Mikeletegi Pasalekua nº 83 Pº Duque de Mandas nº 52 Andre Zigarrogileak Plaza nº 1 Planta 3 Ametzagaña Kalea nº 25 Federico García Lorca nº 2 bajo Zuatzu Kalea, 7 Bajo 1 Plaza de las Cigarreras, 1 Edificio Enekuri Dpto. 9 Txikito de Eibar nº 8 bajo Donostia Kalea nº 25 Hospital Santa Margarita Kalea nº 1 Letxumborro Hiribidea nº 92 Paseo Landabarri nº 1 Dpto. 103 Avenida Miguel de Unamuno nº 3 San Prudencio Kalea nº 6 Cubo Kalea nº 1 Paseo Juan Pablo II nº 32 bajo Salvador de Azpiazu Ibilbidea nº 13 Brusela Hiribidea nº 3 Pintore Kalea nº 13 Bulevar de Mariturri Kalea nº 42 Floria Kalea nº 60 Calle San Prudencio nº 6 2ª Planta Plaza Cein, nº 5 Calle Albert Einstein nº 15 Calle Nueva nº 8 Oficina 11 Avenida Carlos III nº 36 1º Avenida Carlos III el Noble nº 36 3ª Dcha. Calle Larrabide nº 21 San Pedro nº 43 Avda. Marcelo Celayeta nº 75 2ª Pl. Nave AA3 Ofic 34 Calle Emilio Arrieta nº 11 Bis Piso 7 Pta. 2 Pascual Madoz nº 5 C/ Luis Morondo Urra nº 8 bajo A C/Laida Bidea nº 203
943 712 072 943 712 072 944 184 100 944 205 379 944 139 108 946 013 936 944 395 622 944 052 660 944 037 000 946 941 104 688 684 348 946 212 930 946 854 652 944 751 275 946 033 596 633 576 323 944 030 606 943 474 660 943 000 999 943 001 217 943 458 485 608 001 406 943 320 369 943 942 117 676 450 580 609 505 216 688 734 292 620 557 404 843 630 967 630 202 866 944 979 301 945 014 500 945 138 264 945 562 267 945 254 122 676 938 803 945 711 960 945 710 670 945 148 442 945 139 560 945 032 674 848 426 000 945 298 282 948 983 399 848 421 942 848 421 942 626 888 185 948 383 808 672 177 693 686 831 760 646 422 742 948 117 137 944 209 488
KULTURA ETA HIZKUNTZA POLITIKA SAILAREN DIRULAGUNTZA (HIZKUNTZA POLITIKARAKO SAILBURUORDETZA)
EDITOREA: Fundación Orienta Zaitez Fundazioa Alameda Recalde nº 27 Planta 2 Oficina 2 48009 Bilbao MATERIALAK BIDALTZEA ETA KONTAKTUAK : C/ Particular de Ategorrieta nº 2 Bajo Local 10. 20013 Donostia. Tfnoa.: 943 053 488 http://www.elperiodicouniversitario.com posta-e: asun@europedigitalhub.eus Lege Gordailua: BI-2079-2017 ISSN: 2603-6207
UPV/EHU Ekonomia eta Enpresa Zientzien Fakultatea. Lehendakari Aguirre Etorbidea, 83. 48015 - BILBAO Tel.: (+34) 946 013 651/ 652 E-maila:cde@ehu.eus http://www.ehu.eus/es/web/cde/home
Deustuko Unibertsitatea Liburutegi Unibertsitarioa Ramón Rubial, 1. 48009 - BILBAO Tel.: (+34) 944 139 417 E-maila: begona.prado@deusto.es http://www.iee.deusto.es Nafarroako Unibertsitatea Zuzenbideko Eraikina. Campus Unibertsitarioa. 31080 IRUÑA Tel: 948 425 634 E-maila: cee@unav.es EUROPE DIRECT CEDERNA GARALUR. NAFARROA Barriobide, 40, 001 bulegoa 31013 ANSOAIN Tel.: 948 206 697 E-maila:europadirect@cederna.es EUROPE DIRECT HAZI Granja Modeloa,z/g 01192 ARKAUTE Tel.: 945 0003 208 http://www.hazi.es EUROPE DIRECT BIZKAIA Simón Bolivar Kakea, 8B 48010 BILBAO Tel.: 946 072528 E-maila: europedirect@fundacionede.org http://www.europedirectbizkaia.org EBri buruzko informazio orokorra eta kontsulta espezializatuak eskintzen ditu, dibulgazioko ekitaldeak egiten ditu eta lan-gela bat dauka. EUROPE DIRECT DONOSTIA Prim kalea,14 2D 20006 DONOSTIA Tel.: 943 470 962 E-maila:europedirect@kaebnai.net http://kaebnai.net Informazioa, orientazioa eta europar herritartasunarekin erlazionaturiko eskubideei buruzko aholkularitza, parte-hartze aktiboa eta gaztetasuna eskaintzen ditu.
BILBOKO UDALAK DIRUZ LAGUNDUTAKO PROIEKTUA DA, ORDEA, BERE EDUKIA ERAKUNDE ONURADUNAREN ERANTZUKIZUN ESKUSIBOA DA
KOORDINATZAILEAK: Jon Lasa eta Irene Urizar. LAGUNTZAILEAK: Jon Lasa, Ana Belén Sánchez, Irene Urizar, Lourdes Sánchez, Unai Urizar eta Cristina Domínguez. DISEINUA ETA MAKETAZIOA: Fundación Orienta Zaitez Fundazioa. ARGAZKIAK: Cristina Domínguez eta Irene Urizar. KOLABORATZAILEA: Universitario Vasco Navarro S.L. Uni. PUBLIZITATEA: Bizkaia/ Gipuzkoa/ Araba/ Nafarroa: 629 229 185 Fundación Orienta Zaitez Fundazioa ez du bertan azaltzen diren iritzi eta edukien gaineko ardurarik hartzen.
gadgetWorld
2021 uztaila
YouCare, medikua kamisetan
Y
ouCare zure osasuna kontrolatzen duen sentsore bidezko kamiseta da. ZTE marka txinatarrak Mobile World Congressen aurkeztu zuen, 5G konektibitatea eta parametro biomedikoak neurtzeko sentsoreak dituen jantzi hau. Osasuna funtsezko lehentasuna izan duen urtebete luza igaro ondoren, medikuntzara bideratutako aplikazioek ezin zuten 2021eko Mobile World Congressean huts egin. Agian ekitaldirik deigarriena ZTEren 5G kamiseta izan da. Txinako konpainiak prototipo bat aurkeztu zuen, ehunean integratutako sentsoreen bitartez elektrokardiogramak egin, arnasketa, gihar-esfortzuaren maila, tenperatura eta izerdiaren osagaiak neurtzeko gai dena. Momentuz YouCare izena duen kamiseta honen diseinua ZTEren eta Italiako Gurutze Gorriaren arteko lankidetzaren emaitza da. Ez du metalezko osagairik eta sentsore guztiak ehunean doaz ekoizpen-prozesutik bertatik. Emaitza ohiko jantzi bat dirudien janzki bat da, arazorik gabe garbitu daitekeena.
YouCare kamisetaren xedea da edonoren osasuna kontrolatzea Osasun arloan dituen aplikazioak prebentzioarekin lotuta daude batez ere. "Ideia pertsona osasuntsuen eta dagoeneko arazoak dituzten pertsonen osasuna kontrolatzeko gai izatea da; azken hauen kasuan, egoera kontrolatzea", dio Qi Wang ZTE Espainiako Terminaleko zuzendariak. "Arazoren bat dagoenean berehala aurre egin ahal izateko". Kasu horretan, "datuak aplikaziora bidaltzen dira eta osasun zentrora ere bidal daitezke", gaineratu du Wangek. Mediku zerbitzuekin lankidetza izateak arlo klinikoan interesgarritzat emango zen alkandora adimentsua bihurtuko luke. "Elektrokardiograma denbora errealean egiten da, etengabe, ez baldintza jakin batzuetan, ospitale edo mediku zentro batean", dio Wangek, eta hori baliagarria izan daiteke tarteka bakarrik gertatzen diren zenbait anomalia antzemateko, hala nola takikardia puntualak. Eta baita antsietate egoerak identifikatzeko ere, arnasketaren erritmoa noiz aldatzen den egiaztatu daitekeelako. Horrek ez du esan nahi ZTEk edozein pertsona alkandora honen balizko erabiltzaile gisa ikusten ez duenik. Batez ere, jendearen profil batzuei dagokienez, hala nola kirolzaleei. Mugikorreta-
rako aplikazioan, ariketa fisikoa egiten ari diren bitartean, beren egoera egiaztatu ahal izango dute, baita aurrerapenen erregistroa ere.
Teknologia medikuntzarekin bihurrituta YouCare kamiseta ez zen mugikorreko medikuntzaz tindatutako gailu bakarra Mobile-n. Corticale startup italiarra proposamen original batekin etorri zen ekitaldira. Ingurune zehatz batean funtzionatzea helburu duen garuneko interfazea da, jarduera neuronala ulertzeko. Oso orratz finez eta txip batez osatutako unitate txiki-txiki ugari dituen sistema bat sortu dute. Orratz hauek, gizakiaren ile bat baino lodiera gutxiago dutenak, tamaina mikroskopikoko sentsore kopuru handiz osatuta daude. Konparazio baterako, Elon Musk-ek sortutako Neuralink-eko gailuak 32 sentsore ditu; Corticaleren aukerak ehunka erakusten ditu. Pazientearen garunean ezartzen diren orratzak miniaturizazio prozesu zehatz baten emaitza dira. "Horrek gailuaren espazio fisiko berean jartzeko aukera ematen digu. Lehen dozena bat sentsore besterik ez zeuden tokian, orain milaka eta milaka dira seinale bioelektrikoak aldi berean biltzen dituztenak", dio Fabio Bio-k, CortiCale-ko CTOk. Neuralink ez bezala, startup italiarrak bere sistema aplikazio medikoetarako soilik erabiltzeko asmoa du. Une honetan ikerketen erabilera preklinikoen alorrean mugitzen ari dira, osasun agintariek produktua ziurtatuko duten zain. Proposatzen dituzten aplikazioen artean Alzheimerra, ELA, trauma posibleak edo epilepsia bezalako gaixotasunei buruzko datuak lortzea dago. Gainera, helburua da teknologiak garuna suspertzeko ere balio izatea, zenbait gaixotasun arintzeko edo sendatzeko tresna gisa balio dezan.
eWorld aldizkaria
3
4
eWorld aldizkaria
2021 uztaila
gadgetWorld
Kafea begiradarekin eskatu
E
skatu zure kafeak begiekin: 'eyetracking' delakoa daraman lehen kafe-makina espainiarra da eta ukipenaz edo ahotsaz haraindi kontrolatzeko aukera ematen du. "Doako kafea" lortzeko ilara luzea zen arren, inork ez zuen azalpenik izan kafea eskatzeko begiak nola erabili behar zituen jakiteko. 'Eyetracking' duen lehen kafemakinaren alderdirik harrigarriena ez da bere proposamena, baizik eta zein intuitiboa den. Eskuak ukipen pantailetarako edo gure ahotsa kontsultatzeko erabiltzen ditugunaren parekoa da; begiradaren jarraipena gailuekin elkar-eragiteko hurrengo modu naturala bihurtu nahi da. Pandemiak eragin duen kontakturik gabeko korrontearen barruan kokatutako ekintza eta produktuak kontrolatzeko modu bat da, mugikortasun urriko pertsonentzat eskuragarriagoa.
Gure kafea begiekin aukeratu Makina Azkoyen-en Vitro M5 modeloa da. Kafe mota ezberdinak zerbitzatzeko ahalmena eta ukipen-pantaila duen kafe-makina, alegia. Halaere, pantaila hori ez da kasu honetan erabiltzen. Nahi dugun edaria eskuz agindu beharrean, Azkoyenek Irisbondekin bat egin du begiekin guztiz kontrolagarria den kafe-makina baten prototipoa sortzeko. Espainiako enpresak garatu duen Hiru gailuaren sartzeari esker lortu da hori. Eduardo Jaureguik, Irisbond-eko zuzendari nagusiak eta sortzaileak, azaldu du begiradaren jarraipenaren bideragarritasun komertziala aztertzeko
proiektua dela. "Urte batzuk daramatzagu irisgarritasunaren arloan gure teknologia probatzen eta funtzionatzen du. Orain zabaldu nahi dugu", dio Jaureguik. Konpainiaren asmoa bere 'eyetracking' plataforma gailu eta sektore berrietara eramatea da, kafe-makina hau bezalako soluzio komertzialetatik eHealth eta telemedikuntzaren alorretara. Kafe makinaren funtzionamendua oso erraza da. Aurrean gaude, pantailaren erdialdera begira, 'eyetracking' gailuak nora begira ari garen hautematen du eta handik aurrera nahi dugun edariaren ikonoari segundo batzuk besterik ez diogu mantendu behar. Ondo ari garela jakingo dugu zirkulu bat agertzen delako. "Klikatzeko" zirkulu hori osatu behar dugu. Beste modu batera esanda, trago bat sakatzea eta aukeratzea segundo batzuetan leku berean begiratzearen parekoa da. Edaria aukeratu ondoren, "onartu" begiratu beharko dugu, "bertan behera" ere begiratu dezakegun arren. Berriro ere mekanika bera, begirada segundo batzuez mantentzen dugu eta makinak ulertuko du zer nahi dugun. Edaria aukeratu eta onartu ondoren, kafea hartzea baino ez dugu. Hau da, azken unean edaria jasotzeko bakarrik erabili beharko ditugu eskuak. Irisbond sistema 30 zentimetro inguruko makila txiki bateko gailu batean oinarrituta dago, konpainiaren plataformak aplikazio gisa ere funtzionatzen duen arren. Kafe makinaren kasuan, begirada bera jarraitzeko gailua aukeratu da, nahiz eta arduradunek azaldu dutenez, makinaren gorputzean integratu zitekeen. "Pixelarekiko zehaztasuna dugu", deskribatzen du Irisbond-ek. Eta egia da bere funtzionamendua sinesgarria baino gehiago dela. Ikusi eta itxaron segundo batzuk. Kafegailuan hiru segundo inguruko denbora, baina laburtu zitekeena. Zentzu horretan, konpainiaren helburua erabilgarritasunari dagokionez oreka ona lortzea da. Nahikoa azkarra praktikoa izateko, eta nahikoa erraza, erabiltzailea larritu ez dadin eta nora begira dagoen ulertzeko. Irisbond-en teknologia infragorrian oinarritzen da eta ez du inolako daturik behar, prozesuan ez baita informazio pertsonalik gordetzen. Ilaran dagoen erabiltzailea aurrean dago, begiekin seinalatzen du botoi bat sakatuko balu bezala eta kitto. "Gustatuko litzaiguke produktu hau enpresetatik harago iristea eta etxeko erabilerarako ere garatzea", azaldu du Jáureguik. Irisbond-ek Tobii bezalako enpresak ditu lehiakideen artean, eta hauen begiradaren jarraipenak aukera ematen digu, adibidez, Formula 1eko gidari batek nola ikusten duen jakiteko.
publizitatea
2021 uztaila
eWorld aldizkaria
5
6
eWorld aldizkaria
2021 uztaila
gadgetWorld
Perlako-belarritakoak? Ez, haririk gabeko entzungailuak
E
ta belarritakoak, apaintzeaz gain, zerbait praktikoagorako erabiliko bagenitu? Hori da, itxuraz, Nova konpainia alemaniarrak bere buruari egin zion galdera perla itxurako belarritakoak diruditen haririk gabeko aurikularrak garatzean. Ez dakigu nolakoak izango diren benetan, baina, noski, beren nahia oihartzuna lortzea bazen, arrakasta izan dute. Eta haririk gabeko entzungailuena bezain lehiakorra den industria batean, ez da lan makala. 2016ko abenduan Applek bere AirPodak merkaturatu zituenetik, gure belarriak konkistatzeko gerra hasi zen, non geroz eta aurkari gehiago baitauden. Halaere, orain arte markek haririk gabeko entzungailuetara ohitu gaituzte, hau da, entzumen pabiloian sartuta doazen horietara. Eta Alemaniako konpainia honek bere gailuari buelta bat eman dio, eta inoiz baino hobeto egian esan. Nova H1 Audio Belarritakoak, zilarrezko edo urrezko klip batekin, belarrira lotzeko haririk gabeko aurikularretarako belarritakoak dira. Belarritakoak bezala, belarriko zuloan sartzeko bertsioa ere badago, zulatuta baduzu. "Belarritako hauek ur gezako perletan txertatutako goi mailako teknologiaren berritasunak dituzte egun osoan zehar musika eta telefono deiak eskaintzeko", diote. Spotify, Google Play Music edo Apple Music bezalako edozein audio iturritako musika erreproduzitzen dute, telefono deiak egiteko eta jaso-
tzeko aukera ematen dute eta zure telefono mugikorraren laguntzaile birtualean sartu eta zure gailua kontrolatzeko ahots komandoak ere erabil daitezke. Nova H1 Audio Belarritakoak bateragarriak dira edozein iOS edo Android telefonorekin, Bluetooth 5 bidez. 7 gramoko pisuarekin, "eguneko 24 orduetan erabiltzeko diseinatuta daude", diote markatik. Gainera, "pribatutasunaren alde egiten dutela" gaineratzen dute, inork ez baitu jakingo entzungailuak erabiltzen ari direnik, ezta entzuten ere. Seguru asko, nola entzuten duten galdetzen ari zara belarrian sartzen ez badira. Novak garatutako teknologia erabiltzen dute, Directional Sound Technology izenekoa. Belarritakoaren perlarekin berarekin -benetako perla da-, soinua belarri-lobotik belarriko kanalera joaten da "soinu ihesak ekidinez eta zure elkarrizketak eta musika pribatuak eta seguruak mantenduz". Erabil daitekeen bateriak 3 edo 4 ordu inguruko autonomia du, eta entzungailuen kargak maleta kargagarria den 320 mAh bateria dauka, gailua 5 aldiz baino gehiago karga dezakeena, 20 orduko autonomia gehigarria eskainiz. Haririk gabeko moduan 2 ordutan kargatzen da haririk gabeko Qi hargailuaren edo USB-C konektorearen bidez. Beste abantaila bat da bateria trukagarria ahalbidetzen dutela, hau da, bateria "berreskuraezina" agortzen denean, atzera bidali besterik ez duzu egin behar eta Nova aldatu egingo da. Une honetan KickStarter-en daude eskuragarri, eta dagoeneko lortu dute behar zuten finantzaketa guztia. 295 euroko prezioa dute, eta irailetik aurrera hasiko dira bidaltzen.
Planetako clip-entzungailu txikienak Ezkutuko teknologiaren bidez, NOVA Audio Belarritakoen diseinu zuhurrak erraztuko digu maite ditugunekin konektatuta egotea eta musika entzutea. Ildo honetan, abantailetako bat da inork ez duela jakingo haririk gabeko entzungailuak daramatzagula. Zilarrezko edo urrezko kliparekin aurki ditzakezu. NOVA Audio Perla Belarritakoak planetako entzungailu txikienak dira. Goi mailako teknologia berrienak dituzte, ur gezako perletan txertatuta, egun osoan musika eta telefono deiak ekartzeko. Egunean zehar jantzi daitezkeen aurreneko audio belarritakoak dira munduan osoan, eta ziur joerak ezarriko dituela. Eta zeregin anitzekoak ere badira. Zure aliatu ezin hobea bihurtuko dira telefono deiak egiteko edo musika entzuteko beste jarduera batzuk egiten dituzun bitartean.
publizitatea
2021 uztaila
eWorld aldizkaria
7
8
eWorld aldizkaria
appWorld
2021 uztaila
Aldaketak Instagramen
A
gur Instagrami, orain arte ezagutu dugun bezalaxe. Jarraian, aplikazio honek argazki-'app' bat izateari utziko diola azalduko dizuegu. Adam Mosseri bere zuzendariak iragarri du aplikazioa erabat eraldatzeko asmoa dutela, bai eta loratzen ari diren arerioekin lehiatuko duten estrategia ere. Berritu ala hil. Instagrameko zuzendariak argi zuen igorritako azken mezuan: "Jada ez gara argazkiak partekatzeko aplikazio bat". Adam Mosserik bere sare sozialetan argitaratutako bideo batean iragarri ditu plataformak pairatuko dituen aldaketak. TikTok edo YouTube bezalako lehiakideen urratsen atzetik, bideoan eta entretenimenduan arreta jartzeko asmoa dute, nahiz eta honeral sare sozialaren jatorrizko ideia traizionatu. Mosserik aldaketen lau arloak bereizi ditu: sortzaileak, erosketak, mezularitza eta bideoa, azken horiek lehenetsiz. Gailu mugikorretan kontsumoa lehenesten duten pantaila osoko esperientzia murgiltzaileei buruz hitz egin du. Horietako batzuk Stories, Reels eta IGTV zerbitzuetan sartuta daude dagoeneko, baina 'app'-aren zuzendariak formatu mota horien sakontzera bideratu du aro berria. Aipatu ez badituen ere, TikTok edo Twitch bezalako guneen itzal erraldoien aurka hasi da lanean: atzean ez geratzeko jarduteko garaia da. 2012an Facebookek eskuratu zuenean, lehen hobekuntzak iritsi ziren, horien artean etiketak eta mezu zuzenak eta argazki eta bideoekin. Geroago, agerian geratu zen Zuckerbergen pul-
tsua ez zela dardaratzen beste plataforma batzuetako espazioak plagiatzean. Istorioekin gertatu zen bezala -Snapchat arrakastatsutik eskrupulurik gabe lapurtu zuen formatua- eta Periscope estiloko zuzeneko bideoekin, Reels formatua sartzea antzeko maniobra izan zen. Horrekin batera, TikTok-en oinarritutako bideo laburrak imitatu nahi zituen, duela bost urte Txinan jaiotako sare soziala, eta gazteen (eta ez hain gazteen) artean iraultza sortu zuena, bideo biralekin internet plagatuz. Arazoa, Instagramentzat, oraingoan da ezin duela jan arrain handiari lehia egiten dion arrain txikia. Instagram dagoeneko aurrera egiten ari zen TikTok-en tekniken erabilerarako bidean, hala nola, edukien gomendioa. Izan ere, hilabete honetan bertan proba bat jarri zuen abian erabiltzaileen jarioan mezuak iradokitzeko, jarraitzen dituzten pertsonek igotako argazki eta bideoen gainetik jarriz. Hau da, TikTok bere lurrik onenean berdintzea bilatzen zuen: algoritmoan, alegia. Teknika hau modu egokia da erabiltzaileak aplikazioetan egoteko denbora luzatzeko -eta TikTok-ek badaki-. Oraindik ikusi beharko da Instagramen hain ondo funtzionatuko duen, batez ere jende gutxi jarraitzen duten erabiltzaileetan eta nahiago dutenak beren lagunek argitaratutako argazkiak eta bideoak soilik aurkitzea. Argi ikusten duten arriskua da, baina beren gain hartzea nahiago dutena, beren zuzendari nagusiak esan zuenaren arabera.
Berezko Onlyfans-a? Bere estrategia behatuz, denak adierazten du Instagramek etxe bakoitzeko onena mantendu nahi duela, nahiz eta funtzio eztabaidagarrienak izan. Azken hilabeteetan aztertutako horietako batzuk 'Ipuin esklusiboak' dira. Sortzaileei hori ordaintzea onartzen duten "jarraitzaile" horientzako gordetako edukia argitaratzeko aukera zabalduko lukeen "Onlyfans" moduko bat da. Ikusi beharko da nolabaiteko muga jartzen dieten. Ipuin mota hauek etiketa more batekin bereiziko lirateke besteetatik. Haietara sartzerakoan, leiho berri batek erabiltzaileak ohartaraziko ditu zaleek soilik ikus ditzaketela. Gainera, ordaintzea erabakitzen baduzu, behin barruan ezin izango duzu pantaila harrapatu ikusi bitartean. Aurtengo otsailean, Twitterrek dagoeneko iragarri zuen harpidetza sistema propioa, 'Super Follows' izenekoa. Mosserik dagoeneko adierazi du metodo hori aztertzeko asmoa, eduki sortzaileen eta haien zaleen arteko finantza harremana erraztuko lukeela argudiatuta. Azken honetarako, interesgarriagoa da eduki esklusiboetara sartzea.
publizitatea
2021 uztaila
eWorld aldizkaria
9
10
eWorld aldizkaria
2021 uztaila
digitalWorld
Pantaila bat betaurrekoetan
Z
irkulazioan gailu batzuk baditugu ere, aitortu beharra dago errealitate birtualaren eta handituaren osagarrien merkatua oraindik ez dela sakonki ustiatu. Horrela, TCL enpresak 2021eko MWC biltzarra aprobetxatu du telefono mugikorrarekin bateragarriak diren betaurreko berri batzuen iritsiera iragartzeko. Betaurrekoak ordenagailu eramangarriekin eta tabletekin bateragarriak dira ere. TCL NxtWear G. berriei buruz ari gara. NxtWear G-rekin ez gara hari gabeko gailu batez ari; beraz, ez dago Bluetooth edo WiFi belaunaldi zehatzen bezalako eskakizunik. Zure telefono mugikorra 140 hazbeteko pantaila bihurtzea ahalbidetzen duten USB motako konexiodun betaurrekoak dira. Betaurrekoak merkatuan daude salgai dagoeneko, aurtengo uztailetik hain zuzen ere, eta 570 euro inguruko salneurria izango dute. Betaurrekoen aurrean gaudenez ezin dugu pantaila bakar batetaz hitz egin, baizik eta bi. TCL-k FullHD (1080p) bereizmena duten Micro OLED bi panel muntatu ditu NxtWear G berrian, begietatik hain gertu egonda, pantaila diagonal handi bakar baten aurrean esertzearen eragina simulatzen dutenak. Izan ere, TCLtik baieztatzen dute 140 hazbeteko pantaila handia izango dugula begien aurrean mota guztietako edukiez gozatzeko. Aurrean izango dugun pantailaren formatua 16:9 da eta telefono mugikorra, tableta edo ordenagailua (DisplayPort-ekin bateragarria da) konektatu beharko dugu C motako USB atakaren bidez. Horrela, mugikorrak betaurrekoak erabiliko ditu kanpoko pantaila gisa nahi dugun guztia proiektatzeko, nahiz eta, noski, mugikorra kanpoko pantaila mota hauekin bateragarria izatea beharrezkoa izango den. TCL-ren NxtWear G berriak 130 gramoko pisua dute (kablea barne); beraz, ezin dugu oso osagarri arina dela esan, baina abantaila ba-
tzuk izango ditugu, esate baterako, betaurrekoen markoetan estereo bozgorailuak integratuta edukitzea. Hala ere, TCLtik hari gabeko entzungailuak edo zuzenean entzungailuak erabiltzea gomendatzen da. Azken kasu honetan arazoa da betaurrekoek ez dutela entzungailu irteerarik, beraz, gure telefonoak 3,5 mm-ko konektorea izan beharko du USB motaz gain, edo bi ataka bereizten dituen banatzailea beharko dugu. TCL NxtWear G berri hauen ezaugarriak ez dira hor gelditzen, bi dimentsiotako eta hiru dimentsiotako edukia proiektatzeko gai direlako. Beraz, 3D betaurrekoak balira bezala erabil ditzakegu. Lente zuzentzaileak ere jar ditzakegu sudur euskarriez eta babes betaurrekoez gain, behar baditugu. Betaurrekoek 47º-ko ikusmenangelua eskaintzen dute, bide batez, eta 60Hzko freskatze-abiadura.
TCL NxtWear G, telefonoa edo tableta 140 hazbeteko pantaila bihurtuko duten betaurrekoak Telefono bateragarriak Besteak beste, hauek dira TCL NxtWear G-rekin bateragarriak diren telefono modeloak: - Huawei Mate 10, 10 Pro, 20, 20 Pro eta X - Huawei P20, P20 Pro, P30, P30 Pro, P40 eta P40Pro - Huawei Mate 40 eta 40 Pro - Honor Note 10 - Honor View 20 - Samsung Galaxy S8, S8+, S9, S9+, S10e, S10 eta S10+ - Samsung Galaxy Note 8, 9, 10 eta10+ - Samsung Galaxy Fold - Samsung Galaxy S20, S20+ eta S20 Ultra - Samsung Galaxy Note 20 eta 20 Ultra - Samsung Galaxy A90 5G - Samsung Galaxy Fold - Samsung Galaxy Z Flip - LG G8 - LG Q8 - LG V20 - LG V30 eta V30+ - LG V35 eta V35+ - LG V40 - LG V50 - LG V60 - LG G5 - LG G6
publizitatea
2021 uztaila
eWorld aldizkaria
11
12
eWorld aldizkaria
2021 uztaila
digitalWorld
Alcatel 1 2021, prezio lehiakorrean
H
emen da Alcatel 1 2021, Android Go apala, oso trinkoa den eta oso prezio lehiakorra duen gailua. Alcatelek Android Goren aldeko apustua egiten du berriz bere oinarrizko lerroetarako eta, jatorrizko Alcatel 1 gailua berrargitaratzea ausartu da. 2021ean erraiak berrituta heldu da ete Europan 59 euroko salmenta-prezio oldarkorrarekin dator, Ekialdeko enpresaren aldeko salmenta konpultsiboak ekar ditzakeen prezioarekin, alegia. Telefonoak 1 GB RAM eta MediaTek prozesadoreetan oinarritutako ekipamendu xumea eskaintzen du eta bigarren eskuko telefono gisa edo konektatua egotea baino nahi ez duten eta funtzio adimendun batzuk bilatzen dituzten erabiltzaileentzako aproposa izan daitekeen eredu trinkoa eskaintzen du. Ikus dezagun zer gehiago duen guretzat.
Alcatel 1 2021-en datu-orria - Pantaila: 5 hazbeteko LCD; 18:9 ratioa; 960 x 480 pixel. - Prozesadorea: MediaTek MT6739. - Bertsioak: 1GB / 16GB; Mikro SD. - Atzeko kamerak: Nagusia: 5 megapixel. - Aurreko kamera: Nagusia: 2 megapixel. - Bateria: 2.000 mAh; 5W-ko karga. - Sistema: Android 11 Go edizioa. - Konektibitatea: 4G; Wifi; Bluetooth; GPS; Entzungailuen hargunea; MicroUSB. - Dimentsioak eta pisua: 137,6 x 65,7 x 9,9 mm; 134 gramo.
- Beste batzuk: Kolore beltzak eta urdinak. - Prezioa: 59 euro.
Oinarrizko modeloa oso prezio baxuan Alcatel 1 berriak 5 hazbeteko LCD pantaila diagonalean eta 18:9 ratioan apustua egiten du 960 x 480 pixeleko erresoluzioarekin. Haren azpian 2.000 mAh-ko bateria bat aurkitzen dugu, 5W karga azkar estandarrarekin eta kargagailua kaxan sartuta dago. Prozesadorearentzat, Alcatelek MediaTek MT6739 baten aldeko apustua egiten du bere jatorrizko ereduan bezala, nahiz eta RAM GB-k 16 GB barne espazio ditu, microSDaz gain. ¡Kameraren plataformak bi sentsore sinple ditu, telefonoaren alde banatan. Aurrealdean selfieentzako 2 megapixel aurkitzen ditugu eta atzealdean 5 megapixeleko sentsorea dugu, LED flash batez lagunduta. Softwarean Android 11 Go Edition kamera dugu bere argazki modu desberdinekin. ¡Alcatel 1 hau 4G konektibitatearekin dator, WiFi, Bluetooth, GPS, entzungailuen ataka eta kargatzeko eta fitxategiak transferitzeko, microUSB ataka izateaz gain. Telefonoak 137,6 x 65,7 x 9,9 milimetroko neurriak ditu eta 137 gramoko pisua, eredu oso trinkoa lortuz.
Bertsioak eta prezioak Ekialdeko konpainiaren Alcatel 1 berria Europako merkatura ateratzen da 59 euroko prezioan, 1GB RAM eta 16GB barne espazio dituen bertsio bakarrerako. Beltzak eta urdinak lor ditzakegu eta Espainian salmenta-data oraindik ez dago zehaztuta. Alcatel 1 1GB / 16GBrekin: 59 euro.
Jatorria, Alcatel 1 Alcatel 1, Android Go merkeena 2008an iritsi zen Espainiara. Oso oinarrizko ezaugarriak dituzten telefono mugikorretara bideratutako Google-ren ekimena izan zen. Ideia zen Android bertsio bat eskaintzea, ondo funtziona dezaketen aplikazio arinagoekin, 1 GB RAM eta oinarrizko prozesadoreak bakarrik bazituen ere. Programa honetan izena eman zuten hainbat marka zeuden eta Alcatel horietako bat zen. Lehenengo Alcatel 1X erakutsi zuten eta familia hazten hasi zen Alcatel 1-rekin, mugikor are errazagoa da eta prezio estuagoarekin, hau da, Android Go merkeena. Alcatel 1 gaur egun aurki dezakegun telefono oinarrizkoenetarikoa da. Bere zehaztapenen artean FWVGA erresoluzioa duen 5 hazbeteko pantaila dugu, beste garai bateko ezaugarriak, 18:9 formatuak gaur egunera ekartzen zuen arren. 5 megapixeleko atzeko kamera ere badu, LED flasharekin eta 2 megapixeleko aurreko kamera. Argi dago Alcatel 1 ez dela argazki zaleentzako mugikorra.
digitalWorld
2021 uztaila
Kristalak garbitzeko robota
J
arraian Conga WinDroid 870 Connected gailu berriari buruz hitz egingo dugu, leihoak garbitzen dituen robot batez. Cecotec empresaren produktu berri honek nabigazioteknologia adimenduna darama, segurtasunsistema hirukoitzaz hornituta dago eta 'app' batekin kontrola daiteke. Onar dezagun: (ia) inork ez du etxea garbitzea gustuko. Denbora faltagatik edo alferkeriagatik, etxeko lan hau gehien atzeratu ohi ditugun horietako bat da. Bainugelak, sukaldea, logelak... Pentsatze hutsarekin, besterik gabe, izerdi hotzetan hasten dira batzuk. Dena den, teknologiak (beste behin) lan hau erraztu egin digu eta orain dela gutxira arte imajinaezinak ziren gailuak jarri ditu edozein erabiltzaileren eskura. Eta leihoak, teilak eta abar leuntzen orduak eta orduak ematen zenituen egun haiek urruneko memoria izango dira leihoak garbitzeko robot honi esker. Cecotecen eskuragarri dago eta % 55eko beherapena du orain: 182,67 euro aurreztuko dituzu. ¡Conga WinDroid 870 Connected gailuari buruz ari gara, Amazonen ere eros daitekeena. Bostetik 4ko batez besteko puntuazioa du eta lineako denda honetako bezeroen ia 900 iritzi gehitzen ditu. Leihoen mugak hautematen dituen nabigazio adimenduna du, telefono mugikorretik kontrolatzeko aplikazio bat, segurtasun sistema hirukoitza eta lau garbiketa programa, beste hainbat ezaugarriren artean. Horrez gain, robota bere bidelagun den Conga WinDroid 980 Connected-ekin batera, merkatuko onenetakoa eta merkeenetakoa da. Cecotec webgunean leihoak garbitzeko gehien saltzen diren robotetako bat ere bada.
Kontrola 'app' baten bidez Conga WinDroid 870 Connected, leihoak garbitzeko robot adimenduna, lehortzeko gai da ere. 0,95 kiloko pisua eta 29 x 14 x 11,5 zm-ko tamaina du. Oso gailu trinkoa da, 80 W-ko poten-
tzia du eta 600 mAh-ko bateria du, ordu batean kargatzeko gaitasuna duena. Kontrol aplikazio bati esker telefonoaren bidez funtziona daitekeen gailuak iTech Win 4.0 nabigazio teknologia du, ibilbide ezin hobea kalkulatzeko gai dena, leiho mota guztien mugak detektatzeko eta gainazalak guztiz garbitzeko gai dena. Horrela, leihoak beti bikain geratuko dira erabiltzaileak robotak etengabe zuzentzeaz kezkatu beharrik izan gabe.
Conga WinDroid 870 Connected, leihoak garbitzeko robota Boteretsua eta oso polifazetikoa, robotak ExtraPower Suction sistema du, gailua beirara atxikita mantentzen duen xurgapen ponpa bat, segurtasun handienarekin. Tresnak lau garbiketa automatikoko programak ere eskaintzen ditu, beira batetik teilara garbitzeko edozein posiziotatik lan egiteko aukera ematen baitute, gune leunetan eta barruko zein kanpoko leihoetan zehar. Off-road gailu honek 3 Security System deiturikoa ere gehitzen du, etenik gabeko potentzia duen segurtasun sistema, erorketak eragozten dituen metodoa, erorketen aurkako kontrol algoritmoa -oztopoak antzematen dituena- eta segurtasun soka supererresistentea.
'Eco-friendly' Conga WinDroid 870 Connected, gainera, etxetresna ekologikoa da eta kalitate handiko berrerabilgarriak diren mikrofuntzazko zapiak ditu. Horrela, erabiltzaileak garbigailuan sartu beharko ditu hurrengo erabileran berriak bezalakoak izan daitezen. Noski, Conga WinDroid 870 Connected isila da eta ez du trabarik egiten edozein prozesu egiten duzun bitartean.
eWorld aldizkaria
13
14
eWorld aldizkaria
gameWorld
2021 uztaila
Final Fantasy berria F
inal Fantasy, Final Fantasy II eta Final Fantasy IIIren Pixel Remasterrak uztailaren 29an iritsiko dira Androidera. Azken E3an, Square Enixek hainbat iragarki egin zituen eta horietako bat, helburu praktiko anitzekoa, bere frankizia luzeenetako eta ezagunenetako bati buruzkoa izan zen, Final Fantasy frankiziari buruzkoa, alegia. Sagaren zaleek berri onak jaso zituzten, garatzailea lehen zatien Pixel Remaster bertsio berriak sortzen ari baitzen. Zehazki, Square Enix enpresa Final Fantasy Ietik IV-rako Pixel Remaster bertsioak mugikorretarako garatzen ari zen eta badirudi lehen hirurek badutela iritsiera-data Androidera. Final Fantasy I, Final Fantasy II eta Final Fantasy III uztailaren 29an egongo dira Google Playen eskuragarri, Pixel Remaster bertsioan.
Hiru partida uztailaren 29rako Final Fantasy-ren lehen jokoen bertsio berri hauekin, jokoek 'pixel art' estiloa izango dute ikuspegi isometrikoarekin, aspaldi arrakasta izan zuten abentura grafikoen antzerako estiloa. Borrokek, ordea, beste estilo bat izango dute eta txandaka izaten jarraituko dute, sagaren ezaugarria. Jokoek jatorrizko 4:3 alderdia utziko dute mugikorreko pantaila arruntenetara egokitzeko, orain dela gutxi arte gehienak ziren 16:9tik 18:9 eta 20:9 (eta 21:9ra) pantaila berrietara gaur egun normaltasun osoz iritsiz. Square Enix-ek sagaren zaleak konkistatzea eta erabiltzaile gehiago irabaztea espero du bideojokoen munduan erabat mitikoa den frankizia batekin.
Square Enix-ek izenburu bakoitza modu independentean argitaratuko du Google Play-n, beraz, ezin izango dugu Pixel Remaster saga osoa eskuratu edozein paketeren bidez, baina partidaz partida joan beharko dugu. Eta Square Enix ezagututa, ez dira merkeak izango. Jokoak, esan dugun moduan, uztailaren 29an iritsi beharko lirateke, eta lurreratze honi buruzko xehetasun gehiago jakingo ditugu gero.
Mundu magikoetara bidaia Final Fantasy Pixel Remasterrek mundu magikoetara bidaiatuko gaitu eta bere ereduen konparazioak erakutsiko dizkigu. Square Enix-eko E3 2021 ekitaldian izandako agerraldi handietako bat izan zen. Final Fantasy frankiziaren lehen zatiak berriro itzuliko dira Final Fantasy Pixel Remaster izenarekin PC eta gailu mugikorretarako birbideratze batekin. Magiak berriro inbadituko gaitu horrela, eta bere zaleak besoak zabalik hartzeko prest daude. Orain, azkenean, badakigu noiz lortuko ditugun berriro hainbeste denbora zain daramagun titulu horiek. Uztailetik aurrera izango da ordenean martxan jartzen hasten direnean, Square Enixek aurkezpen bideo ezabatu baten bidez agerian utzi duen bezala, baina Gematsutik jakinarazi digutenez. Despistatuenentzako, Final Fantasy VIra arteko lehen jokoaz ari gara, pixelatutako pertsonaien birmoldaketa jasan baitute. Eredu horien arduraduna den Kazuko Shibuya, seriearen hasieratik lanean aritu dena, haiek birmoldatzeaz arduratu da. Steam, Android eta iOS dira Final Fantasy Pixel Remasterrak argia ikusteko plataformak, nahiz eta joko bakoitza bakarka eros daitekeen.
Kritikaren bat E3 2021ean zehar, Square Enix-ek bere lehen sei Final Fantasy bertsio berriak aurkeztu zituen Final Fantasy Pixel Remaster izenarekin. PC, iOS eta Android-erako RPG hauek klasikoen bertsio "behin betikoak" izan nahi dute, grafikoen kalitatea hobetuz, baina originalen izpiritua asko aldatu gabe. Zaleen artean albisteak harrera bikaina izan zuen eta lehen irudiek erakusten dute pertsonaien 'sprite'-ek eta dekorazioek xehetasunak areagotzen dituztela, baina bada kritika ugari jaso dituen alderdi bat: aukeratutako testu letra tipoak, irakurgarritasun eskasa eta pixelatutako grafio batzuekiko errespetua ez izatea. Jokalari askok kritikatzen dute, alderdi honetan behintzat, Pixel Remasterrek ez dituela une honetan salgai dauden bertsioak hobetzen.
publizitatea
2021 uztaila
eWorld aldizkaria
15
16
eWorld aldizkaria
2021 uztaila
smartcityWorld
Loaren kalitatearen bila
V
itoria-Gasteiz Sleep Smart City proiektua aurrera doa eta hasiera eman zaio loaren kalitateari buruzko ikerketa aitzindariaren landa-lanari. Vitoria-Gasteizko Udaleko 200 langile baino gehiagok jarduera-eskumuturrekoak jaso zituzten, mundu mailan aitzindaria den proba batean parte hartzeko; ikerketaren helburua da loaren kalitatea hobetzen lagunduko duen laguntzaile birtual bat sortzea. Neurgailuaren inguruko trebakuntza jaso zuten boluntarioek eta saiakuntzari lotutako baliabide elektronikoak erabiltzen ikasi zuten. Era berean, behar izanez gero Loaren Unitateko medikuekin harremanetan nola jarri azaldu zitzaien. Prozesu hori amaitu ondoren, urtebete iraungo duen landa-lanari ekin zitzaion. Horretarako, lagina ausaz hautatutako 101 pertsonako bi talde paralelotan banatu zen hasieratik: bata ikerketataldea zen; bestea, kontrol-taldea. Ikerketa-taldeko kideek kontsulta birtuala izan zuten astean behin Osakidetzako Loaren Unitateko medikuekin, zuzeneko online txat baten bidez, zalantzak argitu eta aholku eta gomendio pertsonalizatuak emateko helburuarekin. Parte-hartzaileen beste erdiak ez du ¨live-chat¨ sistema horretaz baliatzeko aukerarik izango mediku-taldearekin komunikatzeko. Halaere, haien jarduera-eskumuturrekoen datuak astero aztertuko dira. Saiakuntzako 202 parte-hartzaileak 18 eta 65 urte bitarteko gizon eta emakumeak ziren, osasuntsuak, gutxi edo gaizki lo egiten dutenak, eta loaren arloko patologiarik diagnostikatu edo tratatu gabekoak. Hautatuak izateko, aldez aurretik galdetegi bati erantzun behar izan zioten, eta ezarritako sartze- eta baztertze-irizpideetara
egokitu. Prozesu horretan Gasteizko Udaleko Osasun Publikoko taldeak lagundu du, eta lan handia egin du boluntarioak aurkitzen eta baliabideak antolatzen, besteak beste. Lan zientifikoari proiektuaren bazkide teknologikoena gehitu behar zaio. Izan ere, puntako enpresa horiek hainbat arlotan adituak dira, hala nola gailu elektronikoen bidez datuak neurtzen, Loaren Unitatearen eta monitorizatutako pertsonen arteko komunikazio-sistema garatzen, edo loari buruzko gomendioak ematen dituen ikaskuntza automatikoko sistemaren konfigurazioan adimen artifiziala erabiltzen. Hori guztia dela eta, VitoriaGasteiz Sleep Smart City proiektua Vitoria-Gasteiz Green Deal delakoaren ekintza nagusietako bat da, hiriaren etorkizunaren aldeko ituna, eta ekonomia berdean, kohesio sozialean eta ingurune naturalaren babesean oinarritzen dena.
Gasteiz, hirien buruan “Udalaren, gure osasun-sistemaren, ikerketa zientifikoaren eta puntako teknologia garatzen duten enpresen arteko lankidetzaren adibide paregabea da hau. Honelako adibideei esker, Gasteiz tamaina ertaineko hirien buruan kokatuko da, dagoeneko hasi dugun ekonomia berderanzko trantsizioan. Osasunak gero eta paper garrantzitsuagoa izango du eredu ekonomiko berri horretan, eta gure hiriak, Loaren Unitateko langileak bezalako profesionalak egiten ari diren lan bikainari esker, erreferentziazko posizioa lortzeko osagai onenak ditu”, adierazi zuen Gorka Urtaran alkateak Vitoria-Gasteiz Sleep Smart City proiektuaren aurrerapena aurkezteko prentsaurrekoan. Berarekin batera, Arabako ESIko Loaren Unitate Funtzionaleko buru eta Bioaraba Osasun Ikerketa Institutuko ikertzaile Carlos Egea, Bioaraba Osasun Ikerketa Institutuko administratzaile Saray Fanega, eta ekimeneko laguntzaile Luis Miguel Arconada futbolari ohia egon dira. Biorabatik azpimarratu dute ekimenak gizarteitzulkin garrantzitsua izan dezakeela. “Ikerketa Institutu garen aldetik, gure egitekoa da ikertzaileei, esaterako, Carlos Egeari eta bere taldeari, eta osasun, zientzia eta arlo akademikoko beste hainbat eragileri laguntza ematea, ikerketaeta berrikuntza-proiektuak egin ditzaten, betiere ahaztu gabe proiektu horiek eragina izan behar dutela pazienteengan edo herritarrengan, kasu honetan bezala. Eta horren adibide ona da Sleep Smart City”, berretsi du Saray Fanegak. Antzeko hitzak esan ditu Carlo Egeak. Bere aburuz, “loaren kalitate txarra areagotzen ari den arazo bat da, eta, besteak beste, bizimoduarekin, estres psikosozialarekin, dieta desorekatuarekin eta jarduera fisiko ezarekin du zerikusia”.
publizitatea
2021 uztaila
eWorld aldizkaria
17
18
eWorld aldizkaria
trainingWorld
2021 uztaila
Global Training bekak eskuragarri
A
FMek eta IKASLANek, atzerrian lan egiteko 75 Global Training beka eskainiko dituzte. Beka hauek euskal gazte tituludunei zuzenduta daude (unibertsitate-ikasketak eta goi-mailako lanbide-heziketa) eta atzerrian 6 eta 12 hila artean ordaindutako praktikak egiteko aukera eskainiko dute. Eusko Jaurlaritzaren Ekonomiaren Garapen, Jasangarritasun eta Ingurumen Sailak sustatzen ditu beka hauek, gazte euskaldunek gaitasunak lor ditzaten atzerriko enpresa eta erakundeetan lorturiko heziketa praktikoaren bitartez.
Gazteei zuzenduta Ikasketak amaitu badituzu, etorkizunean emango duzun hurrengo urratsa zein izango den eztertzen hasi beharko zenuke. Ekainaren 14an Global Training 2021 beken deialdia plazaratu zen. 31 urte baino gutxiago eta Unibertsitate-titulazioa edo Goi-mailako Lanbide Heziketako Titulua duten Euskadiko gazteei zuzendua dago. Global Training programak aukera ematen dizu profesionalki prestatzeko atzerrian, ordaindutako praktikak eginaz zure espezialitate akademikoarekin zerikusia duten enpresa edo erakundeetan. Proiektu honek EAEko gazteen nazioarteko mugikortasuna sustatzen du, beren prestakuntza hobetu dezaten eta etorkizun oparoa izan dezaten. Global Training programa erakunde laguntzaileen bitartez kudeatzen da: Ikaslan; AFM; Fundación Novia Salcedo; UPV/EHU; Garapen, Donostia Sustapena; Eusko Ganberak; Confebask, Adegi, Txorierri, Hetel; Mondragon Unibertsitatea, Deustuko Unibertsitatea. Kalkulatzen da etorkizun hurbilean EBko lanpostu guztien ehuneko esanguratsu batek goi-mailako kualifikazioa eskatuko dituela eta gaitasunak gehienbat hezkuntza ez-formalaren bidez jasoko
direla, bereziki baloratuko delarik nazioarteko mugikortasuna, boluntariotza, ikaskuntza praktikoa lan-ingurune errealetan eta gazteriaren parte-hartze aktiboa. Horregatik abiarazi zen 2012an “Global Training” beka-programa, ekonomia irekiko etorkizuneko erronkei konponbidea bilatzeko, Euskadiko gazteen gaitasunak, ezagutza, prestakuntza eta mugikortasuna garatzeko eta, bide horretatik, lan merkaturako prestatzeko. Programa honek unibertsitateko titulua eta goi-mailako lanbide heziketako titulua duten gazteei bereziki zuzendua dagoenak- EAEko gazteen nazioz gaindiko mugikortasuna sustatzen du euren profil akademiko eta profesionalarekin lotutako jarduerak eta proiektuak garatu ditzaten atzerriko enpresa eta antolakundeetan, aurretik planifikatutako prestakuntza praktikoko plan baten arabera.
Ezaugarriak - 495 plaza eskaintzen dizkizu esperientzia paregabea eskuratu dezazun atzerrian. - Praktikek gutxienez 6 hilabete iraungo dute eta 12 hilabeteraino luzatu daitezke. - 40-60 orduko aldez aurreko prestakuntza eskaintzen da. - Diru-zuzkidura beraizik kalkulatu da ondoko hauek estaltzeko: garraioa, 6 hilabeteko ostatueta mantenu-gastuak eta beste gastu batzuk (adibidez bisatuak). Horrez gain, programak aseguru medikoa, istripuetarako asegurua eta bidaietarako asegurua ematen die bekadunei.
Betekizunak - 31 urtetik beherako Euskadiko gazteak. - Unibertsitateko goi-mailako gradu edo Goimailako Lanbide Heziketako titulua - B1 ingeles maila izatea (Goi-mailako Lanbide Heziketa egina dutenek) eta B2 maila aurreratua edukitzea (Unibertsitateko Titulua dutenek). Era berean aintzat hartuko dira herrialde hartzaileko hizkuntzaren ezagutza mailak. - Diru-laguntza edo laguntza publikoak jasotzeko aukera galarazten duen zigor administratiborik edo penalik ez edukitzea, edo aipatu laguntzak jasotzeko ahalak kentzen dituen legezko debeku-egoera batean ez egotea. - Atzerrian praktikak egiten 6 hilabetetik gorako egonaldiak ahalbidetu dituen beste bekaren baten onuradun ez izana. - 2019eko urtarrilaren 1erako Euskadin erroldatuta egotea epea irekitzen den unea baino gutxienez 12 hilabete lehenagotik edo elkarren segidako 5 urtez aurreko 10 urteetan. - Izena emandako bekaren eskaintzan eskatzen den profilari egokitzea.
publizitatea
2021 uztaila
eWorld aldizkaria
19
20
eWorld aldizkaria
2021 uztaila
publizitatea
trainingWorld
2021 uztaila
eWorld aldizkaria
Gaztenpresa, lana sortuz
G
aztenpresak askotariko ekimenak babesten eta garatzen ditu, lan-proiektu propio bati ekin dioten pertsonen enplegua sortu eta finkatzeko xedearekin. Laboral Kutxaren enplegu-fundazioak Urteko Txostena aurkeztu berri du Bilbon, komunikabideen aurrean. Bertan emandako datuen arabera, 2020an inoiz baino balio-ekarpen handiagoa egin dio fundazioak gizarteari. Gaztenpresako lehendakari Ibon Urgoitik fundazioak bete duen jardueraren garrantzia azpimarratu du, enpresentzat oso urte zaila izan dela gogoratuz. Honela mintzatu da Urgoiti, esku hartzeko txandari hasiera emanez: “Nahiz eta giro ekonomiko eta soziala ezin larriagoa izan, Gaztenpresak bere jarduera egokitzen asmatu du berriz ere, ekintzaileei gehien behar gintuztenean laguntzeko”.
Gaztenpresak 6.000 enpresa eta 10.800 lanpostu sortzen lagundu du 25 urteko bere ibilbidean Era berean, Gaztenpresak 25 urteko ibilbidean egindako lana nabarmendu du: “Gaztenpresa ez da goiz bateko lorea. Aitzitik, arrasto sakon eta iraunkorra utzi du mende-laurden honetan: ia 6.000 enpresa sortzen lagundu du, eta enpresa horiek 10.800 pertsonari eman diete lana”. Bestalde, Eusko Jaurlaritzako Lehendakariorde eta Lan eta Enplegu sailburuak, Idoia Mendiak, Gaztenpresa fundazioaren zeregina goraipatu du, ekintzailetza bultzatzeko estrategia orokorraren barruan. Haren hitzetan, hau da estrategia horren helburua: “beren ideiak errealitate bihurtuz aberastasuna eta enplegua sorrarazten dituztenei gauzak erraztea”. Mendiak gainetik aipatu ditu Eusko Jaurlaritzak gai horretan planifikatu dituen jardunak, eta, zehazki, Enpleguaren, Gizarte Ekonomiaren eta Lanbideren arloetan bere Sailak garatu dituenak. Gogoratu duenez, jarduketa horien bidez beharrezko laguntza ematen die administrazio publikoak ekintzaileei, “porrotari dioten beldurraren oztopoa gainditzeko”.
Eraldaketa ekonomikoa Ekonomia etengabe iraultzen ari da, eraldaketa demografiko, energetiko eta soziosanitarioek eraginda, eta iraultza horrek aukera berriak ekarriko dituela uste du lehendakariordeak. Gauzak
horrela, “talentua erakarri eta atxiki behar dugu”, kalitateko enplegua sustatuko duten formulen bidez; besteak beste, lankidetza publiko-pribatua, “ekintzailetza kolektiboa” eta ekintzaileen arteko proiektuetako lankidetza bultzatuz. Ondoren, iazko ekitaldian fundazioak gauzatutako jarduera aipatu du labur-labur Gaztenpresako zuzendariak, Inma Ramosek. Haren esanetan, 2020a “ezohiko urtea izan da, ezin txarragoa”. Iazko martxoaren 13an hasitako konfinamenduak aldaketa bat ekarri zuen kontsumo-ohituretan, bai eta krisi sakona ere Gaztenpresak presentzia duen negozio tradizionaletan. Hori dela eta, lehentasunak aldatu behar izan ditugu: enpresa berriak sortzea bigarren maila batean geratu da, eta ekintzaileei shocka eta ziurgabetasuna kudeatzen laguntzea izan da Gaztenpresaren helbururik behinena. “Jada sortuta dauden enpresei krisiaren oldarrari aurre egiten laguntzea izan da lehentasun nagusia”, azaldu du. Nolanahi ere, 2020an 256 enpresa txikiri eratzen lagundu die Gaztenpresak, eta enpresa horiek lanaldi osoko 504 lanpostu berri sortu dituzte. Negozio berri horietatik gehienak zerbitzu-sektorera (% 75) eta merkataritzara (% 25) bideratu dira. Enpresa berriak eratzeko aukeratutako forma juridikoari dagokionez, enpresen % 80 formatu indibidualarekin sortu da, eta gainerako % 20a honela banatzen da: lautik bat kooperatiba da eta lautik hiru sozietate mugatuak dira. Hau da bere proiektuari ekitea erabakitzen duen pertsonaren profila: batez beste 39 urtekoa, langabezian dagoena (% 97). Gaztenpresara jo duten pertsona gehienak gizonak dira (% 58) eta ez dute unibertsitate-titulaziorik (% 84).
Laguntzen du
21
22
eWorld aldizkaria
2021 uztaila
healthWorld
Google Fit, odol-glukosa neurtzeko oogle Fitek zure odol-glukosa jarraitzeko eta zure ibilaldien erritmoa zehazteko aukera emango dizu. Google Fit, jarduera eta osasuna kontrolatzeko aplikazioa, 2.57 (APK) bertsiora eguneratzen hasi da. Google Fit gure osasunaren jarraipena hobetzeko prestatzen ari da: diabetesa duten pertsonentzat ziurrenik oso erabilgarria izango den funtzio berri bat eta paseatzera edo korrika egitera doazen pertsonentzako beste ezaugarri berri bat.
G
bat ezartzeko aukera emango digun "metronomo" moduko bat dela. Ezaugarri honek lau soinu efektu eskainiko dizkigu tempo desberdinekin, erabiltzaileak bere abiadurara ondoen egokitzen den erritmoa aukeratzeko. Beraz, koherentziaz joan zaitezke. Ez dakigu bi berri hauek noiz iritsiko diren Google Fit-era. Dagoeneko iturburu kodean daudenez, ez dute denbora asko beharko iristeko. Agian Google-k zerbitzariaren bidez aktibatuko ditu eguneratzea mundu osora iritsi denean.
Odol-glukosa
Nola funtzionatzen duen
Egun, Google Fitek gure bihotz taupadaren, arnas maiztasunaren, odol presioaren, pisuaren eta lo orduen jarraipena egiteko aukera ematen digu. Laster, odol-glukosa neurtzeko aukera izango dugu ere. Google Fit-en iturburu-kodeak etorkizuneko eginbide hau ezkutatzen du, eta horri esker, erabiltzaileak odoleko glukosa maila eskuz sartu ahal izango du, egun, aste eta hilabeteetan zehar izan duen mailaren bilakaera ikusi ahal izateko. Google Fit-ekin bateragarria den odol glukosa neurtzeko gailua merkatura iristea espero da, datuen isurketa automatikoa izan dadin. Odoleko glukosa neurtzeko lehen eskumuturrekoak edo erlojuak aurten iritsiko direla espero da.
Jarraian, Google Fit zer den, nola funtzionatzen duen eta nola konfiguratu behar den telefono mugikorrean azalduko dugu. Google-k kirol aplikazioen sektorean sartu nahi duen aplikazioa da, eta honekin zure jarduera fisiko guztiak erregistratzen ditu, egunerokoan bete ahal izateko helburuak finkatu ahal izateko. Beraz, Google Fit zure eguneroko ariketa neurtzeko sortutako aplikazioa da, eta parametro desberdinak erabiltzen ditu, egin behar duzun ariketa egiten ari zaren jakiteko. Bere ideia, gutxienez horrela saltzen da aplikazioa, zure jarraipena egitea da, bere datuekin bizitza osasuntsuagoa eta aktiboagoa izaten saia zaitezen. Berez, aplikazioak aktibo jarraituko du beti atzeko planoan zure mugikorrean, eta honekin automatikoki grabatuko ditu zure jarduera guztiak. Beste jarduera batzuk eskuz sartzeko aukera ere izango duzu aplikazioarekin erregistratu ez badira, eta funtzio hau soilik erabil dezakezu erregistro automatikoa desaktibatuta. Google Fit-ek jasotzen dituen datu guztiak bi jarduera helburu eskaintzeko erabiltzen dira. Horrekin batera, esan dute Osasunerako Mundu Erakundearekin ados dagoela zure ongizatea hobetzeko eta bizitza gehiago emateko. Helburuetako lehena zure minutu aktiboak dira, hau da, egunean zehar mugitzen ematen duzun denbora. Parametro hau jarduera fisikoa egiten duzun bakoitzean kontatzen da, paseatzera edo korrika egitera joaten zarenean, edo eskuz sartzen dituzunak, hala nola dantza saioak edo beste edozein ariketa. Berez, Google-k egunean 60 minutu eskaintzen dizkizu, nahiz eta konfigurazioan zure beharretara egokitu dezakezu gehiago eskatu nahi baduzu. Eta bigarren helburua Cardio Points deritzona da, konplexuagoa dena. Google-k puntu mota hauek ematen dizkizu zure taupada azkartzen duten jarduerekin, hala nola ibilaldi bizkorrak. Ariketa nahiko arina egiten duzunean minutu bakoitzeko puntu bat emango zaizu, eta ariketa biziagoa egiten hasten bazara bi izatera igoko da.
Erritmora ibili Google Fit-en iturburu kodeak ezkutatzen duen bigarren berritasuna "Erritmora ibili" izeneko funtzioa da, badirudi gure ibilaldirako erritmo
publizitatea
2021 uztaila
eWorld aldizkaria
23
24
eWorld aldizkaria
2021 uztaila
blockchainWorld
Blockchainen potentziala
B
itcoinek, lehen moneta elektroniko deszentralizatuak, Blockchain teknologia aurkeztu zuen 2009. urtean. Teknologia honek, hainbat arlotan, diru elektronikoaz haraindi dauden aplikazioetarako abantaila ugari eskaintzen ditu. Mundu akademikoan, Blockchainen oinarritutako hainbat irtenbide proposatu dira zenbait arazo konpontzeko. Argitalpen hau proposamen horietako batzuk azaltzen saiatuko da. Bereziki, finantzaketa akademikoan oinarritutako irtenbideak erakustean oinarrituko da (Blockchain eta dirua eskutik helduta doaz) eta argitalpen akademikoko prozesuaren fase desberdinetan, idazketa fasean egileen arteko beharrezko lankidetzatik hasita eta kalitatearen ebaluaziora arte, behin argitaratuta daudela. Teknologiaren heldutasuna txikia izan arren, artikulu honek Blockchainek akademian duen potentzial eraldatzailea erakutsiko du, dauden eta aktiboak diren proiektuak aurkeztuz. Egun gauzatzen saiatzen ari diren proiektuek onartzen ez dituzten espekulazio teoriko berdinen interesetik eta esparruetatik kanpo utziko ditugu. Jarraian, Blockchain eta bere ezaugarriei buruzko sarrera laburra egingo dugu, eta ondoren, akademiarentzat garrantzitsuak diren Blockchain proiektuak aurkeztuko ditugu, bereziki argitalpen akademikoan ikerketa eta eraldaketak finantzatzeko. Azkenean, aurkeztutako materialari buruzko eztabaida eta ondorio batzuk aurkezten dira.
Blockchain eta bere ezaugarriak Blockchain Bitcoin-ek 2009an sartutako teknologia da. Bere ezaugarriek lehen aldiz moneta digital banatu bat garatzea ahalbidetu zuten, hau da, ez zuen inongo eragile zentralek kontrolatzen, hala nola erakundeek (banku zentrala...) edo enpresek (Visa edo Paypal).
Blockchain horren kopiak mantentzen eta eguneratzen dituzten aktore anitzen artean banatutako liburu bat bezala uler daiteke. Izan ere, Blockchain teknologia eta bere garapenak "Distributed Ledger Technologies" izenarekin ere ezagutzen dira, hau da, ingelesez, kontabilitateko banatutako liburua. Erregistro honek ezaugarri hauek ditu: - Partekatua da, hau da, jende askok kopia bat du. - Irekia da, edonork kopia bat eskura dezake, bertan kontua ireki eta transakzioak egin ditzan. - Gardena da, edonork irakur dezakeelako bere edukia. - Lankidetzakoa da, edonork orrialde (edo bloke) berri bat proposa baitezake. - Aldaezina da, bertan idatzitako informazioa ezin baita ezabatu. - Egiaztagarria da, edonork egiazta ahal izateko arauak betetzen direla (inork ez duela ez duen dirurik gastatzen...). - Segurua da, bere aldaezintasuna erregistroaren edozein aldaketa oso zaila bihurtzen duen pizgarri sistema baten bidez baitator. Jatorrizko diseinuak moneta deszentralizatuak baimentzen zituela uste zen arren, Blockchain aplikazioak beste aplikazio mota batzuk garatzea ahalbidetzen duten teknologien agerpenarekin hedatu dira. Horrela, bada, Blockchain proiektuak sare sozialak, hornikuntza katearen logistika, entretenimendua edo mundu akademikoa bezalako arlo desberdinetan daude, jarraian aztertuko dugun moduan.
Blockchain aplikazioak Akademian Blockchainek aplikazio aniztasun handia du mundu akademikorako. Artikulu honetan, ikerketaren finantzaketara aplikatzea eta argitalpen akademikoaren fase desberdinak hobetzea proposatzen duten proiektu batzuk aurkezten ditugu. Horrela, beste erabilera interesgarri batzuk alde batera uzten ditugu, hala nola unibertsitateko tituluen erregistroa edo hezkuntzan erabiltzeko beste aukera batzuk.
Ikerketa finantzatzeko modu berriak Blockchain proiektu askok bezala, Blockchain akademian erabiltzeko proposamenen zati handi batek osagai ekonomikoa ere badu. Proposamen horien artean, proiektu akademikoak finantzatzera bideratutakoak aurkezten ditugu. Iturria: Antonio Tenorio Fornes "Blockchain Unibertsitatean" txostena, Crue Universidades Españolas-ekoa. Atala: "Blockchain-ek eralda al dezake argitalpen eta finantzaketa akademikoa?"
publizitatea
2021 uztaila
eWorld aldizkaria
25
26
eWorld aldizkaria
2021 uztaila
blockchainWorld
Alastria, Blockchainen sustatzaile
A
lastria, 'Patzuergo Gorria' edo liburutegi banatuen teknologia (Blockchain) sustatu eta ezartzen duten pertsonen komunitatea da. Elkarteak dagoeneko mila erdi kide baino gehiago ditu, bere xedeak eta barne funtzionamendu demokratikoa eta parte-hartze bateratua betetzeko. Bazkideak zuzenbide publikodunak eta pribatuak dira (teknologikoa-enpresak, zerrendatutakoak eta zerrendatu gabeak, unibertsitateak, fundazioak eta elkarteak eta erakundeak eta administrazio publikoak). Alastria bere kide diren zerbitzarietan txertatutako sare edo nodo-multzo bat da. Nodo-sare gisa Alastria, bere garrantziaren eskutik eta 2017ko urritik gertaturiko bere behin-behineko ezarpenagatik, Espainiako lehen Blockchain publikoa (doako elkartea eta kideek izena kentzeko askatasuna dute) eta baimendua (adostasun-protokolo baten arabera transakzioak proposatu eta exekutatzeko baimena duena, PoA mota) bilakatu da, zeinaren garapen operatiboa hasieran gertatu baiten, elkartea sortu zenetik, Ethereum-en Quorum bertsioan. Arauzko ikuspegitik, eta transakzioak egiteko baimendutako sare gisa, Alastriari lotutako bazkideek edo kideek barne politikak betetzen dituzte, sareak modu eraginkorrean funtziona dezan. Politika horiek honako hauei lotutako alderdiak biltzen dituzte: - Lehiaren legea, transakzioen itxiera arautzen duten aginpide frogaren edo PoA protokoloen testuinguruan zenbait nodoen ekintza monopolistikoak edo nodo batzuen kolusioak ekiditeko. - Konfidentzialtasuna, bazkideek datuen babesari buruzko araudia eta pribatutasunari buruzko beste batzuk betetzen dituztela ziurtatzeko, kateari lotutako transakzioetan sartutako datuen sekretua gordez.
- Jabetza intelektuala eta industriala, elkartearentzako iturburu irekiko softwarea ekoizten duten kideen egiletza eta eskubide ekonomikoak babesteko eta elkarteak berak sortutako legezko babeserako merezi duten zeinuak eta ondasunak babesteko. - Interes-gatazken gardentasuna eta kudeaketa, kideen eta Alastriaren beraren arauzko betetze ekintza gardena, legala eta optimoa bermatzeko, bere ospea defendatzen duena eta komunitatea bera biltzen duena. - Elkartearen erantzukizun muga, Alastriarekin lotzen diren hirugarrenei ohartarazten diena, elkarteak eta nodoetako kudeatzaileek elkarren artean jardutean kontratatzen duten eta kontratuaz kanpoko erantzukizuna zenbaterainokoa den jakiteko, euren artean eta hirugarrenekin.
Alastria Espainiako lehen Blockchain publikoa da, 2017ko urrian sortua Teknologia desberdinak ezartzen Irabazi-asmorik gabeko Partzuergo Gorriaren lehen bi urteetan, Blockchain teknologia desberdinak (ez bakarrik Ethereum) ezartzea, estandarizatzea, babestea eta modu eraginkorrean bultzatzea eta sustatzea lortu duen komunitatea sortu da, bai nazio mailan, bai mugaz gaindikoa. Izan ere, Partzuergoak ez die Blockchain zerbitzuak eskaintzen hirugarrenei, baina nodoen komunitatea konfiguratzera eta banatutako azpiegituretan guztien lankidetza lana sustatzera mugatu da. Hori dela eta, gaur egun ez du erantzukizunik hartzen DLT sare produktiboak ustiatzeko, kudeatzeko edo martxan jartzeko, edo hirugarrenei zerbitzuak eskaintzen zaizkienean. Horren kalterik gabe, elkarteko Zuzendaritza Batzordeak (bazkideak edo ez) Blockchain zerbitzuak eskaintzen dizkiete bazkideei, orokorrean sareko bazkide eta erabiltzaileentzako zerbitzu antolaketa hitzarmenen barruan. Testuinguru horretan, bazkideek, Elkarteko Batzorde Teknologiko eta Juridikoen aurretiko txostenak, hitzarmen horien arau komunak onartzen dituzte, interesdunek askatasunez atxikitzen dituztenak. Iturria: Jesus Ruiz (Alastria) "Blockchain Unibertsitatean" txostena, Crue Universidades Españolas-en eskutik. Atala: "Alastria, baimendutako Espainiako Blockchain publikoa"
publizitatea
2021 uztaila
eWorld aldizkaria
27
28
eWorld aldizkaria
2021 uztaila
startupWorld
AgoraLan, gazte enplegua sortzeko
"
AgoraLan" izenarekin, Nafarroako Gobernuak gazteentzako enplegu-aukera zabaltzeko sortu duen gazteriarekin erlazionatutako eragileen arteko harreman-espazioa da. Nafarroako Gobernuko eta beste administrazio publiko, enpresa, sindikatu eta gazte erakundeetako 30 profesional inguruk osatua, gazteen enplegua sustatzeko espazio honek politikak diseinatu, adostu eta azkartzeko aukera emango duten lan-dinamikak garatuko ditu datozen bi urteetan. Egun, langabeen % 20,3 gazteak dira. Carlos Amatriain INJ-NGIko zuzendariak eta Miriam Martón SNE-NLko zuzendari nagusiak inauguratu dute ekimena Fuerte El Príncipe egoitzan. Gonbidatu gisa, Oriol Homs soziologoa eta Benito Echeverría irakaslea izan dituzte, enplegu-politiketan eta prestakuntzan adituak diren nazioarteko bi aditu. Aipatuek lan-merkatuaren etorkizunari buruzko zenbait ikuspegi azaldu zituzten. Horrela, martxan jarri da 2021-2023 Nafarroako Gazteriaren Foru Planean aurreikusitako neurrietako bat, Nafar Lansare Nafarroako Enplegu Zerbitzuarekin partekatutako ekimenari esker. Planak enpleguaren alorreko 21 ekintza biltzen ditu, gehienak SNE-NL-k burutuko ditu hurrengo Enplegu Politika Aktiboen Planetik datozen beste batzuekin batera: prestakuntza, orientazioa, enpresetarako pizgarriak, Gazte Bermea, ikasten ez duten gazteei erantzuna, etab. “AgoraLan espazio bizia eta bizkorra izango da, lan batzorde zehatzak, hitzaldiak, pilulak, metodologia berriak izango dituena. Behar zehatzak detektatzeko eta biztanle gazteek lan merkatuan txertatzeko dituzten aukerak probatzeko”, azaldu du Carlos Amatriainek. “Gazteen langabeziak gora egin du pandemian. Berrikuntza sozialerako espazio horri esker, po-
litikak osoagoak eta adostasun handiagoak izan daitezke. Ahaleginak gehitu eta, garrantzitsuena, foro honen bidez gazteen ahotsa ere txertatu, langabezian dauden pertsonen prestakuntzaren erronkei aurre egiteko eta bizi-proiektuak garatzea zailtzen dien laneko prekarietatea konpontzeko", esan du Miriam Martónek.
Nafarroako Gobernuak "AgoraLan", gazteen enplegua sustatzeko gunea, eratu du Ordutegia, irailean AgoraLan-en lehen saioak lehentasunak eta esku hartzeko edukiak finkatzea ahalbidetu du, Homs-ek eta Echeverriak aurkeztutako gomendioekin bat etorriz: gaitasun digitalak, trebetasun profesional eta pertsonalen garrantzia, sortzen ari diren enplegu sektoreak-nitxoak, robotizazioaren eragina ohiko jardueretan, egokitzapena berrikuntzetara, lan trantsizioak, etab. Irailean dinamika eta jarduera programa osoa kaleratuko da, prestakuntza eta gazteen enpleguarekin lotutako proposamenak lantzea ahalbidetuko duena, baita inplikatutako eragileen arteko sinergiak sortzea ere, errealitatera egokitutako estrategiak ezartzeko gazteen ahotsa ere kontuan hartuta.
Gazteen langabeziaren bilakaera Nafarroan 30 urtetik beherakoen taldea izan da pandemiaren kaltetuenetako bat (% 24,2 hazkundea langabezian 2020ko otsailetik, % 13,5eko langabeziaren guztizko igoeraren aldean), nahiz eta susperraldian emaitza hobeak izaten ari diren. (langabezia % 11 murriztu da urteko aldakuntzan, maiatzak 20tik maiatzak 21), guztizkoaren % -6,3aren aldean. Gaur egun, 38.560 langabeetatik 7.826k 30 urte baino gutxiago dituzte. % 60 emakumeak dira eta, prestakuntzari dagokionez, % 71 bigarren hezkuntzako lehen etapara iristen da, Errealitate Sozialaren Behatokiaren datuen arabera. % 30 inguruk 1 eta 2 urte daramatza langabezian eta beste % 25ek bi urte baino gehiago daramatza langabezian. Pertsona horien % 60 inguru Iruñean eta Komarkan bizi da.
publizitatea
2021 uztaila
eWorld aldizkaria
29
30
eWorld aldizkaria
2021 uztaila
startupWorld
"Digitala ez den zerbaitek ez du merkatuan bizirik iraungo"
L
eyre Jaureguik, Sara Viglionek eta Oihane Iturbek Middin osatzen dute, sexu-heziketan eta genero-berdintasunean trebatzea xede duen plataforma gamifikatua. Horretarako, autoikaskuntza ahalbidetzen duten esperientzia birtualez baliatzen dira. Middinen ekimenaren bitartez ekintzaile gazte hauek genero-desberdintasunaren inguruko kritika gogorra egiten dute, jendeak aldaketarako duen gaitasunean oinarrituta. Elkarrizketa honetan horri buruz hitz egingo digute. Zer da Middin?
Leyre: Middin genero-berdintasunean eta sexuhezkuntzan trebatzeko plataforma gamifikatua da. 360º-an eguneroko egoerak birsortzen ditugu. Erabiltzaileek eginkizun zuzena dute. Bertan, beste bide bat hautatzeko aukera dute. Nola bururatu zitzaizuen ideia? Zeintzuk dira proiektuaren helburuak?
Sara: LEINN-en lau urte generamatzan emakumezkoen sexualitateari eta hilekoari buruz lanean, eta gai horiek lantzeko interesa aspaldidanik dugu, eta Covid-19aren konfinamendu gogorrak Middin garatzea eragin zigun. Denbora guzti horretan sektorea eta ezar daitezkeen teknologiak ikertu genituen, eta proiektu hau garatzea erabaki genuen. Oso argi genuen zein sektoretara bideratu nahi genuen, baina ezinbestekoa iruditu zitzaigun teknologia hori aurkitzea. Eiwa Spacek eta Innovaek emandako aukerari esker, proiektua landu nahi genituen gaien barruan gauzatu ahal izan genuen. Helburua desberdintasunei buruzko kritika sendoa egitea da, pertsonen aldaketarako gaitasuna, sexu hezkuntzan trebakuntza eta genero berdintasuna ardatz hartuta, gai horietan trebakuntza zabala izanik. L: Oraintxe bertan, plataforma digitala sektore desberdinetara zuzentzen dugu, ikastetxeetara, unibertsitateetara, enpresetara eta erakunde publikoetara, eta egiten duguna da gure zerbitzua sektore bakoitzera egokitzea, gai hori zeharkako sektore guztietan eman dadin. Zer eduki ditu plataformak?
L: Plataformak eduki asko ditu. Oinarri nagusia errealitate birtualean ematen ditugun eguneroko egoeren 360º-ko simulazio eta birsorkuntzak dira, baina esperientzia horiek guztiak ikasteko beste formatu ezberdinekin laguntzen ditugu, hala nola, streamingak, elkarrizketak, foroak, inkestak, esperientzia ahalik eta egokiena izan dadin, eta batez ere helburu hori kontsumitzeko modu des-
berdinak eskaini. Eztabaidatu beharreko gaiak gorputza, estereotipo fisikoak, etxeko lanak, zaintzak edo lantokiko jazarpena edo erakunde mailan egin daitezkeen diagnostikoak dira. Nola ikusten duzue gazteen egoera desberdintasunari dagokionez?
S: Leyrek, Oihanek eta nik uste dugu arazo nagusia oinarria dela. Argi dago gaur egun dugun hezkuntza sistema ez datorrela bat kanpoan dauden beharrekin, eta azpimarratu nahi dugu bere garaian sistema industriala zegoen merkatuko beharretara egokitzeko beharra zegoenean, hala egin zela. Bestalde, hezkuntza sistema ez zen aldatu eta zaharkituta geratu zen bere funtzio guztietan. Horrela, irakaskuntza kanpoan utzi da eta ez die erantzuten gaur egun haurrek eta gazteek dituzten beharrei.
"Hezkuntzasistemak ez die kalean dauden beharrei erantzuten" Denbora aurrera joan ahala errealitatea hobetzen dela uste al duzue?
L: Ez gara ausartzen esatera asko hobetzen ari den edo behar duen erritmoarekin egiten duen. Kezkatzen gaituena da gaur egun amonek edo amek jasandako indarkeria bera haurrek edo nerabeek pairatzen dutela, baita beste talde batzuek ere, LGTBIQ+-ek, adibidez, urte batzuk lehenago jasandako indarkeria bera jasaten dutela. Beraz, beti esaten duguna da indarkeria sexista ez dela gelditzen edo murrizten, baizik eta belaunaldi berrien garai berrietara egokituz eraldatzen dela, estrategia berriak sortuz. Eta pandemia honek indarkeriarik okerrena erakutsi du eta egungo mugimenduak, hala nola mugimendu feminista, ikusezin bihurtzen saiatzen ari da. Horregatik, oso beharrezkoa da guztiok jabetzea eta gure jarduteko modua edo bizitza eredua aldatzea. Zeintzuk dira gaur egun desberdintasun egoerarik ohikoenak?
L: Oso zaila da zerbait konkretuki esatea, baina esan nahi genuke zein den indarkeriarik zuzenena edo sufrituena. Lehenengoa tratu txar psikologikoak lirateke, hau da, irainak, umiliazioak, mehatxuak..., biktimen buruko osasuna arriskuan
startupWorld
2021 uztaila
jartzen dutenak. Ondoren, indarkeria fisikoa egongo litzateke, eta horrek biktimen osasun fisikoa arriskuan jartzen du. Indarkeria ekonomikoa ere egongo litzateke, hau da, baliabide ekonomikoen eta materialen bidez, emakume askok ezin dutela lanik egin edo iritsi nahi luketen lekuetara. Adibidez, zaintza lanak ez daudela ordainduta, kristalezko sabaia dagoela, soldata arrakala... Eta gero sexu indarkeria dago, baimenik ez ematea edo pertsona hori zerbait egin dezan konbentzitzen saiatzea, sexu erasoak, umiliazioak...
hauek gertu edukitzeagatik. Middin ez da beste proiektu bat; gaur egun gure bizitzan dugun xedea da eta horren aldeko apustua egin dugu. Baina apustua izatearen desabantaila dago eta apustu bakoitzak bere arriskua du. Ziur asko alde negatiboa da hainbeste denbora eta baliabide inbertitzen ari zaren horren arrakasta ez izateko ziurgabetasun edo aukera txikia. Baina azpimarratu nahi dugu aukera mota hori ez zaigula buruan sartzen, startup-aren garapen eta estrategia hori epe luzera sortzea baizik.
Nola ikusten duzue etorkizuna gai honetan?
Zer aholku emango zeniekete enpresa bat sortzea pentsatzen ari direnei?
S: Gaur egun, gero eta gehiago dira Women In Progress bezalako mugimenduak, emakumeak sostengatzen dituztenak eta ikusgarritasuna ematen dutenak, baita erreferentzia gisa balio dutenak ere. Argi dago aldaketa dagoeneko gertatzen ari dela. Denbora eta borroka kontua da eta teknologia sektoreetan emakume gehiago ikusten hastea. Bestalde, startup munduaren barruan, egia da gero eta emakume gehiago daudela. Adibidez, Leyre, Oihane eta niretzat, Ferly erreferentzia izan da, Britainia Handian 2018an sortutako startup bat, sexu hezkuntza podcasten bidez eskaintzen duena eta orain arte 8 milioi dolar bildu dituena inbertsio txandetan. Beraz, azpimarratzeko gakoa da erreferentziak izatea eta guk aurkitu ditugu. Uste dugu funtsezko faktorea dela etorkizuneko belaunaldiek pauso hori eman dezaten eta nahi dutena sortu edo aurkitu ahal izateko. L: Gazteak eta nerabeak bultzatzen ditut proiektu erradikalak sortzera egungo gizartean aldaketa bat egiteko, hori da garrantzitsuena. Proposamen edo proiektu berririk gabe, ez da ezer aldatuko. Zer da onena eta txarrena ekintzaile izatean?
S: Middin garatu eta ekintzaile gisa bizitzearen alde ona da gustatzen zaiguna egiten dugula eta zorionekoak sentitzen garela aukera mota
S: Guk emango genukeen lehen aholkua da enpresaren xedearekin lotuta egotea. Ezinbestekoa da eroso sentitzea egunero lanean eta ematen duzun minutu bakoitzean. Eta bestetik, eta teknikoki hitz eginda, pertsonalki uste dugu gaur egun teknologiak presente egon behar duela. Ezaugarri horri esker, guztiz eskalagarria da eta, beraz, ezinbestekoa da proiektuaren beharren barruan. Pandemia eta Covid direla eta, konturatu gara digitala ez den zerbaitek ez duela gaur egun merkatuan bizirik irauten. Zer etorkizuneko asmo dituzue?
S: Leyrek, Oihanek eta nik beti hitz egiten dugu geure hezkuntza metodologia sortuko dugulakoan, egungo hezkuntza eredua gure aldetik aldatu ahal izateko, eredu eguneratua sortuz, batez ere gaur egun gizartean dauden beharrei erantzungo diena. Bestalde, startuparekin dugun helburua aldaketa sozial hori sortzea da, eragile guztien sarea sortuz, gazteekin hasiz, erakunde publikoetatik pasatuz eta enpresa mundura iritsiz. Eta, azkenean, bizi honetatik. Gaur egun gure % 100a eskaintzen ari gara eta pastelaren gaineko gustua denbora luzean hortik bizi ahal izatea izango litzateke. www.wearemiddin.com
eWorld aldizkaria
31