eWorld aldizkaria - DIGITAL GENERATION Nº 0015

Laguntzen du

0015. zkia.

doakoa

2020ko urria

gadgetWorld

appWorld

digitalWorld

gameWorld

startupWorld

iPhone 12, jada gurekin

Aena Maps, aireportuan ez galtzeko

Nurvv Run, korrikalari onenentzat

FEJUVES, e-jokalarientzako

KUVU, gazteak eta adintsuak bat

FIWARE eta Alastria, indarrak batuz Hona hemen gure eWorld Aldizkariko ale berri bat! Beti bezala, arlo teknologiko eta digitaleko hainbat berri aurkituko dituzue jarraian. Horien artean, garrantzi berezia du FIWARE Fundazioak eta Alastriak sinatutako hitzarmena.

Izan ere, FIWARE osatzen duten kode irekiko teknologiak erreferentzia dira aplikazioen eta plataforma adimendunen garape-

nean, hala nola Hiri Adimendunen, Industriaren, Nekazaritzako elikagaien, Energiaren edo Uraren kudeaketaren sektoreetan, eta Alastriak sare nagusia sortu.

Gaur egun, Espainiako industria garrantzitsuenetako konpainiek erabiltzen duten blockchain-a eta nazioarteko erreferentzia funtsezkoak dira metodologiari, teknologiari, identitate digitalaren ereduaren

definizioari eta erabilera-kasuei dagokienez.

Lankidetzak erakunde pribatuetan zein publikoetan erregistro deszentralizatuetako teknologiak eta blokeen kateak hartzeko urrats handia eman nahi du, datozen urteetan sektore desberdinetako digitalizazioa azkartuz eta konfiantzari eta segurtasunari dagokionez maila altuagoak lortuz.

2

eWorld aldizkaria

infoWorld

2020 urria

INFORMAZIO EUROPARREKO ZENTROAK

BERRIKUNTZAKO ZENTRUAK SAIOLAN BIC GIPUZKOA ARRASATE BIC BIZKAIA EZKERRALDEA KBI DIGITAL DEUSTOKABI ZITEK BILBAO BEAZ BIZKAIA IKERBASQUE SPRI, S.A. BILBAO LAB COWORKING BILBO COWORKING EHUB! COWORKING PLAZA DEL GAS ALZOLA COWORKING ESPACIO OPEN THE MAKERY BIC BIZKAIA AMARA COWORKING BIC GIPUZKOA BERRILAN KUTXA KULTUR ENEA IMPACT HUB DONOSTIA GALERNA STUDIO COSPACESS BERRIUP ACELERADORA DE STARTUPS LABE-DIGITAL GASTRONOMY LAB ASUAKOWORKING EIBAR COWORKING COWORKING KABITAN COWORKING IRUN KOMOREBI COWORKING WELINK COWORKING INIZIA SENDA15 COWORKING COCUBO COWORKING GUREKIN COWORKING CO-VI COWORKING VITORIA COWORKING VITORIA - OFIWORKING HUB GASTEIZ 2GETHER BIZIA METXA - EMPRENDE CEIN BIC ARABA COWORKING MUTILVA ORIZONT SODENA DESARROLLO DE NAVARRA LA TIERRA COLABORA COCOWORKING PAMPLONA AGORA COWORKING TALLER 14 COWORKING COWORKING EL CUBO BLANCO CENTRO GEOINNOVA INNOBASQUE

Arrasate Arrasate Barakaldo Bilbao Bilbao Bilbao Bilbao Bilbao Bilbao Bilbao Bilbao Bilbao Bilbao Bilbao Bilbao Derio Donostia Donostia Donostia Donostia Donostia Donostia Donostia Donostia Erandio Eibar Hondarribia Irún Irún Leioa Vitoria-Gasteiz Vitoria-Gasteiz Vitoria-Gasteiz Vitoria-Gasteiz Vitoria-Gasteiz Vitoria-Gasteiz Vitoria-Gasteiz Vitoria-Gasteiz Vitoria-Gasteiz Vitoria-Gasteiz Noain Miñano Mutilva Alta Pamplona Pamplona Pamplona Pamplona Pamplona Pamplona Pamplona Pamplona Zamudio

EKINTZA HONEK NAFARROAKO GOBERNUAREN LAGUNTZA JASO DU

Goiru Kalea, 1 Edif. A 4º Goiru Kalea nº 1, Edificio A 4º Avenida Altos Hornos de Vizcaya nº 33 Matiko Kalea nº 6 Unibertsitate Etorbidea nº 24 T.S. de Ingenieros de Bilbao, Urquijo s/n 2ª planta Sabino Arana Etorbidea nº 8 María Díaz Haroko Kalea nº 3 Edif. Plza. Bizkaia Alameda Urquijo nº 36 4ª Planta Done Bikendi Kalea, 5 Avda. Ferrocarril, 10 Quintana, 4 Calle Pablo de Alzola nº 2 Deustuibarra, 70 A Uribitarte Pasalekua nº 3 Astondo Bidea, Edificio nº 612 C/ Maestro Santesteban, nº 3 4º Mikeletegi Pasalekua nº 83 Pº Duque de Mandas nº 52 Andre Zigarrogileak Plaza nº 1 Planta 3 Ametzagaña Kalea nº 25 Federico García Lorca nº 2 bajo Zuatzu Kalea, 7 Bajo 1 Plaza de las Cigarreras, 1 Edificio Enekuri Dpto. 9 Txikito de Eibar nº 8 bajo Donostia Kalea nº 25 Hospital Santa Margarita Kalea nº 1 Letxumborro Hiribidea nº 92 Paseo Landabarri nº 1 Dpto. 103 Avenida Miguel de Unamuno nº 3 San Prudencio Kalea nº 6 Cubo Kalea nº 1 Paseo Juan Pablo II nº 32 bajo Salvador de Azpiazu Ibilbidea nº 13 Brusela Hiribidea nº 3 Pintore Kalea nº 13 Bulevar de Mariturri Kalea nº 42 Floria Kalea nº 60 Calle San Prudencio nº 6 2ª Planta Plaza Cein, nº 5 Calle Albert Einstein nº 15 Calle Nueva nº 8 Oficina 11 Avenida Carlos III nº 36 1º Avenida Carlos III el Noble nº 36 3ª Dcha.

Calle Larrabide nº 21 San Pedro nº 43 Avda. Marcelo Celayeta nº 75 2ª Pl. Nave AA3 Ofic 34 Calle Emilio Arrieta nº 11 Bis Piso 7 Pta. 2 Pascual Madoz nº 5 C/ Luis Morondo Urra nº 8 bajo A C/Laida Bidea nº 203

943 712 072 943 712 072 944 184 100 944 205 379 944 139 108 946 013 936 944 395 622 944 052 660 944 037 000 946 941 104 688 684 348 946 212 930 946 854 652 944 751 275 946 033 596 944 030 606 943 474 660 943 000 999 943 001 217 943 458 485 608 001 406 943 320 369 943 942 117 676 450 580 609 505 216 688 734 292 620 557 404 843 630 967 630 202 866 944 979 301 945 014 500 945 138 264 945 562 267 945 254 122 676 938 803 945 711 960 945 710 670 945 148 442 945 139 560 945 032 674 848 426 000 945 298 282 948 983 399 848 421 942 848 421 942 626 888 185 948 383 808 672 177 693 686 831 760 646 422 742 948 117 137 944 209 488

KULTURA ETA HIZKUNTZA POLITIKA SAILAREN DIRULAGUNTZA (HIZKUNTZA POLITIKARAKO SAILBURUORDETZA)

EDITOREA: Fundación Orienta Zaitez Fundazioa Alameda Recalde nº 27 Planta 2 Oficina 2 48009 Bilbao MATERIALAK BIDALTZEA ETA KONTAKTUAK : C/ Particular de Ategorrieta nº 2 Bajo Local 10.

20013 Donostia. Tfnoa.: 943 053 488 http://www.elperiodicouniversitario.com posta-e: asun@europedigitalhub.eu Lege Gordailua: BI-2079-2017 ISSN: 2603-6207

UPV/EHU Ekonomia eta Enpresa Zientzien Fakultatea. Lehendakari Aguirre Etorbidea, 83. 48015 - BILBAO Tel.: (+34) 946 013 651/ 652 E-maila:cde@ehu.eus http://www.ehu.eus/es/web/cde/home

Deustuko Unibertsitatea Liburutegi Unibertsitarioa Ramón Rubial, 1. 48009 - BILBAO Tel.: (+34) 944 139 417 E-maila: begona.prado@deusto.es http://www.iee.deusto.es Nafarroako Unibertsitatea Zuzenbideko Eraikina. Campus Unibertsitarioa. 31080 IRUÑA Tel: 948 425 634 E-maila: cee@unav.es EUROPE DIRECT CEDERNA GARALUR. NAFARROA Barriobide, 40, 001 bulegoa 31013 ANSOAIN Tel.: 948 206 697 E-maila:europadirect@cederna.es EUROPE DIRECT HAZI Granja Modeloa,z/g 01192 ARKAUTE Tel.: 945 0003 208 http://www.hazi.es EUROPE DIRECT BIZKAIA Simón Bolivar Kakea, 8B 48010 BILBAO Tel.: 946 072528 E-maila: europedirect@fundacionede.org http://www.europedirectbizkaia.org EBri buruzko informazio orokorra eta kontsulta espezializatuak eskintzen ditu, dibulgazioko ekitaldeak egiten ditu eta lan-gela bat dauka.

EUROPE DIRECT DONOSTIA Prim kalea,14 2D 20006 DONOSTIA Tel.: 943 470 962 E-maila:europedirect@kaebnai.net http://kaebnai.net Informazioa, orientazioa eta europar herritartasunarekin erlazionaturiko eskubideei buruzko aholkularitza, parte-hartze aktiboa eta gaztetasuna eskaintzen ditu.

EKINTZA HONEK GIPUZKO AKO FORU ALDUNDIKO LAGUNTZA JASO DU

KOORDINATZAILEAK: Jon Lasa eta Irene Urizar.

LAGUNTZAILEAK: Jon Lasa, Ana Belén Sánchez, Irene Urizar, Lourdes Sánchez, Unai Urizar eta Cristina Domínguez.

DISEINUA ETA MAKETAZIOA: Fundación Orienta Zaitez Fundazioa.

ARGAZKIAK: Cristina Domínguez eta Irene Urizar.

KOLABORATZAILEA: Universitario Vasco Navarro S.L. Uni. PUBLIZITATEA: Bizkaia/ Gipuzkoa/ Araba/ Nafarroa: 629 229 185 Fundación Orienta Zaitez Fundazioa ez du bertan azaltzen diren iritzi eta edukien gaineko ardurarik hartzen.

gadgetWorld

2020 urria

Hemen da iPhone 12 I Phonek argazkilaritzaren ibilbidea aldatu zuen duela urte batzuk. Applek bere kamera serio hartu zuen mugikorren lehen modeloetatik aurrera, batez ere iPhone 4S-aren garaian. Pertsona asko erakarri zituzten gauzarik garrantzitsuenetako bat lehen iPhone-ek irudiak ateratzeko eskaitzen zituzte soiltasuna eta abiadura izan ziren. Garaiko telefonoetan oso ohikoa ez zen zerbait. Gehienak motel zebiltzan argazkiak ateratzeko edo bideoak grabatzeko.

Horregatik, iPhone-en belaunaldi berri bakoitzarekin, beti dago nolabaiteko ikusmina atera ditzaketen argazkiak eta bideoak egiaztatzeko.

Hainbat egunetan probatu ahal izan da iPhone 12 Pro-ren kamera. Jakina, kontuan izanik telefono honek etxean duela lehiakiderik hurbilena eta salgai jartzeko zorian dagoela: iPhone 12 Pro Max. Enpresako kamera-sistema aurreratuena duen terminala, alegia.

IPhone 12 Pro-k bere kamera nagusiko irudi sentsoreak 1,4 mikroko tamainako pixelak ditu. Ordea, iPhone 12 Pro Max-en pixel sentsoreak handiagoak dira: 1,7 mikra. Ez da salto ikusgarria, baina ziur asko eszena batzuetan nabarituko da. Batez ere argi eta itzalen kontraste handiagoa dagoenean. Baita gaueko argazkietan ere.

Hori baino garrantzitsuagoa izan daiteke iPhone 12 Pro Max-k irudia egonkortzeko sistema hobea izatea. Ikusi beharko da Applek lortutakoa, iPhone 12 Pro nahiko eraginkorra baita angelu zabaleko kameretan eta objektibo normalean.

iPhone 12k ez du jauzi garrantzitsurik egiten argazkigintzan, baina bai bideoan Objektibo normala ez da deitzeko modu kolokial bat, honela deitzen zaio teknikoki iPhone 12 Pro-ko 52mm bezalako objektiboari, gizakiaren begiaren antzeko ikusmen angelua jasotzen baitu.

Lente hau, 12 Pro Max-en, 65mm-ko distantzia luzeagoa duen eta f / 2.2 distira duen beste batek ordezkatzen du. IPhone 12 Pro-ko 52 mm-ko lentea baino zertxobait baxuagoa da. Horrek teleobjetibo laburra deritzonera hurbiltzen du. Angelu zabaleko kamera nagusitik zoom-a neurtzen bada, bi hazkunde eta erdiko tartea aurkituko dugu (iPhone 12 Pro-ren bi igoeren aldean).

Zoom digitalari edo batzuetan hibridoei dagokienez, ez dago albiste bikainik. Ikusi denaren arabera, ez da komeni urrunago joatea hiru handitzeko zoom digitalekin eta argia ugaria den tokietan. Argazki zorrotzak lortu nahi badira behintzat. IPhone 12 Pro lentila zertxobait distiratsuago batekin heltzen da angelu zabaleko kamerara. Horrek esposizioko pauso erdi bat irabaztea dakar.

Gutxi dirudi, baina egia da diferentzia hori argi gutxiko argazki batzuetan nabaritzen dela. Adibidez, egiaztatu da nola 12 Pro-rekin 400 ISOrekin ateratako plano berean 640 ISO-ko balioa behar zela 11 Pro-n. Balio hau komenigarria da telefono kamera batean ahalik eta baxuena den bitartean. Beraz, ongi etorria da distira handitze hori.

IPhone 12 Pro-n berritasun gisa LiDAR sakontasun sentsorea dago, gaueko erretratu eszenetan fokua hobetzen duena. Sentsore hau kameren eta irudiaren elementu desberdinen arteko distantzia atzemateko gai da. 11 Pro eta 12 Pro kameren arteko gainerako desberdintasunek argazkigintza konputazionalarekin dute zerikusia.

Orain posible da gaueko modua angelu ultra zabaleko kamerarekin erabiltzea. Argazkiek zarata gehiegi izan ohi duten arren, askoz hobe da modu hau edukitzea. Apple ProRAW formatua ere erabili ahal izango da, eguneratze baten bidez eskuragarri dagoenean, iPhone 12 Pro estandarrean eta Max-en.

Baina iPhone 12 Pro-n hobekuntza gehienak ikusi dira, iPhone 11 Pro-rekin alderatuta, kolorearen tratamenduan. Bere garrantzia duen zerbait.

eWorld aldizkaria

3

4

eWorld aldizkaria

gadgetWorld

2020 urria

Lehen telebista bilgarria

H

ainbat urtez garatzen aritu ondoren, LGk iragarri du bere diseinu berritzaile eta itxaropentsuenetako bat merkaturatuko duela: LG Signature OLED R telebista bilgarria (RX modeloa). Oraingoz, gailua Hego Korean egongo da erabilgarri, herrialde osoko zentro garrantzitsuetan dauden kontsumo-elektronikako lehen zazpi dendatan. Eta bat lortzeko, 87.000 dolar behar dituzu -73.000 euro baino gehixeago-. “LG Signature OLED R esklusibo terminoaren definizioa bera da; onena eskatzen duten eta berrikuntza aurreratuaren benetako balioa antzeman dezaketen bezeroek eskertuko duten maisulana.

Erabiltzailea ardatz duen ingeniaritza- eta diseinulan bikaina izateaz gain, telebista hau edozein espazio hobetu eta edozein bizimodu osatuko duen artelan bat da", dio Hego Koreako konpainiak.

Las Vegaseko CESen 2019ko edizioan aurkeztuta, telebista bakoitza Hego Koreako Gumi enpresa teknologikoen instalazio aurreratuetan xehetasunez fabrikatzen da, non "artisau trebetasunez" eta "bakoitzari arreta eskainiz" muntatzen den.

Bezeroek lau estaldura-tonu aukera ditzakete: Sinadura Beltza, Ilargia, Topaz urdina edo Karamelu marroia - beltza, grisa, urdina edo marroia - eta pertsonalizatzen dute beren unitatea izen edo mezu baten aluminiozko oinarrian grabatuta.

Munduko lehen telebista biribilgarria da eta, hori lortzeko, LG Signature OLED R-k 65 hazbeteko OLED pantaila malgua eta 4K bereizmena ditu, argiztapen automatikoaren pixel teknologia eta banakako iluntze kontrolak erabiltzen dituena, irudi gorena emateko". "Izeneko R-k telebista biltegiratzea dela esan nahi du, baina telebista iraultzailea ere bada etxeko entretenimendu espazioan, telebista eta inguruko espazioaren arteko harremana berriro definituz", azpimarratzen du LG-k.

Hego Koreako marka sortzeak "erabiltzaileak hormaren mugetatik askatzen ditu", etxebizitzen jabeei beren bizimodua hautatzeko aukera ematen baitiete "piztuta dagoenean soilik erabilgarria den pantaila beltz handi baterako espazioa betirako gorde beharrik izan gabe", ondorioztatzen dute.

LG-k OLED telebista bilgarria kaleratu du 87.000 dolarretan Garapenean Azken urteotan telebista fabrikatzaileek ahalegin handiak egin dituzte beren irtenbideak ahalik eta gutxien intrusiboak izateko. CRT modeloetatik, izpi katodikoen hodiekin, plasma, LCD eta OLED teknologia duten telebistetara pasatzeak bolumena eta pisua nabarmen murriztea ekarri zuen. Hala eta guztiz ere, gaur egun eros ditzakegun proposamenek, batez ere diagonal garrantzitsuak dituzten modeloek, leku handia hartzen jarraitzen dute eta gure arreta eskatzen dute, nahiz eta itzalita egon.

Denok hain ezagun dugun egoera hau laster aldatzen has liteke. Eta LGk Las Vegaseko (Estatu Batuak) CES azken edizioan aurkeztu zuen OLED panel birakorreko telebista berria: Signature OLED TV 65R9 modeloa. Aspalditik jakina zen Hego Koreako marka OLED panel malguekin ligatzen ari zela, baina telebista honen aurkezpenak, kategoria honetako lehena, berretsi du panel malguak dagoeneko laborategitik irten direla eta gure etxeetan lur hartzeko prest daudela.

LG-ren produktu askotan aurki ditzakegun adimen artifiziala, hala nola telefono adimendunetan edo aurreko telebistetan, OLED panel biribilgarriaren eredu honetan ere badago. Hala ere, Hego Koreako markak ustekabeko albiste batekin harrapatu du publikoa: bai telebista hau bai 2019tik aurrera abiaraziko dituen AI modeloak bateragarriak izango dira Apple-ren AirPlay 2 teknologiarekin eta HomeKit domotika zerbitzuarekin. Beraz Cupertino markako produktuen ekosistemarekin batera bizitzeko aukera izango dute.

Telebista honek AirPlay 2-rekin duen bateragarritasunaren ondorio zuzena iTunes-etik bideoak erreproduzitzeko aukera da, baita beste bideo, musika, argazkiak eta bestelako edukiak zuzenean Apple gailuetatik deskarga daitezkeen aplikazioetatik.

publizitatea

2020 urria

eWorld aldizkaria

5

6

eWorld aldizkaria

gadgetWorld

2020 urria

SD-03, pertsonentzako auto hegalaria

O

so esaldi tipikoa dirudien arren, etorkizuna dagoeneko hemen dago. Automobilgintzako industriaren errealitate bat da, gero eta azkarrago gertatzen ari diren aurrerapen teknologikoei esker, egunero eskuragarri dauden modeloak futuristagoak, modernoagoak eta "zientzia fikziozkoagoak" direla.

SkyDrive konpainiak egindako azken aurkezpenak hori berretsi du: bere SD-03 modelo berria auto hegalaria da, estreinatu zen egunean hegaldi ezin hobea egin zuena, Toyota Test Fieldera bertaratutako guztien gozamenerako.

SkyDrive-ko Tomohiro Fukuzawa zuzendari nagusiak konpainiaren poza adierazi zuen Japonian auto hegalari baten lehen hegaldi honen antolatzailea izateagatik.

Hegaldi labur honek lau minutu inguru iraun zuen, konpainiak jakinarazi duenez, eta pilotua kontroletan egon zen denbora guztian, baina ordenagailuaren laguntza jaso zuen hegaldian egonkortasuna eta segurtasuna bermatzeko.

Mugikortasunean iraultza SD-03 munduko eVTOL (aireratze eta lurreratze bertikala) txikiena izateko diseinatu da. Bere neurriak bi metroko altuera, lau zabaleran eta beste lau luzeran dira eta bere bolumenak ez du aparkatuta dauden bi auto baino leku gehiago okupatzen.

Hegaldien mekanikari dagokionez, SD-03k zortzi motor elektriko ditu guztira, hegaldian segurtasuna mantentzen dutenak, larrialdi egoeretan ere. SkyDrive-ren arabera, etorkizun hurbilean garraioaren munduari esanahi berria ematen dio.

Orain arte mugikortasuneko eredu hori salgaiak garraiatzeko erabiltzen zen. SkyDrive SD03 jendearen bizitzara iristeko diseinatu da, eguneroko bidaietan erabiltzeko.

Proiektua Duela hiru urte Toyota-k dagoeneko iragarri zuen 2020rako auto hegalari bat sortzeko asmoa zuela. Gaur, epe hori igarota, baiezta daiteke konpainiak bere promesa bete duela hegan egiteko prest dagoen SkyDrive markako SD-03 berriarekin.

SD-03 berriak eserleku bakarra du, pilotuarena. Hala ere, oraingoz Toyota-k garatutako auto eredu hegalari bakarra den arren, jakina da bere azken helburua taxi hegalari flota bat izatea dela, eta konpainiak iragarri zuen horietako lehena 2023rako prest egongo zela.

Duela gutxi, SkyDrive taldeak bideo bat partekatu zuen bere sare sozialetan eta bertan dagoeneko SD-03 berria martxan ikus daiteke, kasu honetan aireratze eta lurreratze bertikala eginez. Proba guztiak Toyota City-ko Toyota Test Field-ean egin ziren, Japoniako Nagoya-ko kanpoaldean dagoena.

Bideoan pilotuak SD-03 nola aireratzen duen eta zenbait metro nola igotzen den ikus daiteke.

Ondoren, hainbat maniobra eta biraketa egiten ditu, nahiko erraz lurreratzen amaitzeko. Proba honek eVTOL honen maniobrabilitate bikaina erakusten du, nahiz eta hainbat zalantza ere uzten dituen bere autonomiari, bere karga ahalmenari edo abiadura maximoari buruz.

Hala ere, Toyota ez da eVTOL merkatura salto egin duen enpresa bakarra. Pisu handiko beste enpresa batzuk, hala nola Uber, Boeing, Airbus edo UPS, SD-03ren antzeko ereduak garatzen ari dira, nahiz eta hau beste markek garatutako ereduetatik bereizten duen alderdia bere tamaina txikia eta trinkoa izan, zalantzarik gabe.

Bere potentziari dagokionez, eVOTL honek zortzi motor elektriko biltzen dituela ezagutzen da (helize bakoitzeko bat). Horrek ibilgailuari egonkortasuna ematen dio, segurtasun maila altuaz gain, izan ere, ibilgailuaren zati batek huts egiten badu SD-03 funtzionatzen jarraituko du, hondatu ez diren gainerako motorrei esker.

Toyota-k 2023. urterako taxi hegalari flota bat izateko helburu handinahiarekin jarraitzen du lanean. Une honetan, konpainiak bere ahalegina probatzen jarraitzera eta ibilgailua hobetzera bideratzen du funtzionatzeko baldintza guztiak bete ditzan (hasieran Japonian).

publizitatea

2020 urria

eWorld aldizkaria

7

8

eWorld aldizkaria

2020 urria

gadgetWorld

Nest Audio, Google-ren bozgorailu berria

G

oogle multinazional estatubatuarrak bere bozgorailuen katalogoa berritu du Nest Audio proposamen minimalistarekin. Firma bereko aurrekariekin alderatuta, gailuak soinu hobea eskaintzen du, baina bere aurkarien aurrean hobetu egin beharko litzateke.

Bozgorailu adimendunen merkatua oso mistoa da. Bi marka dira nagusi, hala ere: Google eta Amazon. Bi fabrikatzaileek etxea leihotik bota dute azken hiru urteetan, euren inbentarioa proposamen ugarirekin handituz. Haien helburua etxeak aparatu horiekin betetzea da. Aitzakia audioa da; baina benetan axola duena horren atzean dagoen "adimena" da. Baina badaude salbuespenak.

Nest Audio Google-ren audio-gailu berrienetako bat da. Onena, zalantzarik gabe, kalitate aldetik bere katalogo osoan. Horretaz ez dago zalantzarik.

Diseinu dotore eta minimalistarekin, gailua trinkoa eta tamaina txikikoa da. Apple-ren aurkaria, HomePod, baino txikiagoa da. Estetika angeluzuzena da eta, zergatik ez esan, polita ere bada: egongelako edo logelako altzariekin ondo uztartzen da.

Hortxe dago arrakastaren onena, batez ere bertsio zuria bada. Dekorazioaren artean ukitu berezia ematen du. Ez dago sintonizatuta, eta hori garrantzitsua da teknologiak funtzionatzeko "ikusezina" izateko bokazioa izan behar duelako. Guztiz oharkabean pasatzen da eta beharrezkoa denean hor dago.

Aurrekoak baino soinu hobea Hala eta guztiz ere, ez dio uzten bozgorailu bat izateari. Misio horretan bere helburua baino gehiago betetzen du. Google Home jatorrizkoa gainditzen du. Jauzia nahiko handia da. Audioaren kalitatea ona da markako beste proposamenekin alderatuta. Dena den, beste aurkari batzuen azpitik dago. Maiztasun ertainak modu egokian funtzionatzen du eta soinuan argitasu-

na eta garbitasuna eskaintzen ditu, maiztasunak nahiko ondo bereiztea lortuz.

Potentzia apur bat gehiago eta baxu sakonagoak falta dira, ordea. Jotzen den musika motak, hala ere, emaitzan eragiten du, altuak batzuetan gehiegizkoak direlako. 19 milimetroko altuak bat 75 milimetroko baxuak erabiltzen dira horretarako.

Orokorrean, esperientzia tamainaren proportzioan dago. Eta bide batez, Ambient IQ izeneko teknologia du, ahotsaren softwarearen bolumena gelako zaraten arabera egokitzen duena.

Google-k bozgorailuen katalogoa berritu du proposamen minimalista honekin Botoi fisikoak guztiz ezkutatuta daude. Goialdean ukitu sinpleekin erreprodukzioa pausatu edo bolumena doi dezakezu. Funtzioekin elkarreragina izan dela jakiteko, LED argiak gailu osoa estaltzen duen zuntzaren bidez babesten dira. Atzeko aldean, beste botoi batek mikrofonoa desaktibatzeko aukera ematen du. Ez du beste konexio edo ataka motarik, entxufera konektatzeko beharrezkoa dena izan ezik.

Musika entzuteko erabiltzen den gailua den arren, gailu adimendunen ekosistemaren parte da. Beraz, erabiltzaileek zenbait ekintza burutzeko ahozko argibideak eman ditzakete, hala nola, trafikoari buruzko informazioa eskatzea, eguraldia, gogorarazpenak gordetzea eta lotutako Gmail kontu egutegian ataza bat esleitzea.

Bozgorailu honekin Google Duo bezalako zerbitzu digitalen bidez egin ditzakezu deiak. Gainera, telebista kontrolatzeko aukera ematen du bateragarria bada edo Chromecast bezalako erreproduzitzailerik badu bere aldaera askotan. Baina ez da ezer aldatu markako beste bozgorailuekin alderatuta.

Konpainia estatubatuarrak Assistant laguntzaile digitalaren gaitasuna handitzea lortu du, hau da, Internet bidez eskaerak kudeatzen dituen "garuna". Horregatik, etxeko Wi-Fi sarera konektatu behar da. Prozesua erraza da eta iOS eta Android telefono mugikorretarako eskuragarri dagoen Home aplikazioa behar du. Tresna ireki eta urratsak jarraitu besterik ez dira egin behar gailua sare elektrikoan konektatutakoan.

publizitatea

2020 urria

eWorld aldizkaria

9

10

eWorld aldizkaria

appWorld

2020 urria

'AenaMaps', aireportuan ez galtzeko

A

enaMaps' merkaturatu dute. Aireportuetan zehar Google Maps estiloan gidatzeko plataforma bat da. Aenak berak eta Telefónicak garatutako tresna honen bidez, bidaiariek aireportuko bidaia osoa ikusi ahal izango dute, ostalaritzako puntu garrantzitsuenak, dendak, komunak edo segurtasun-kontrolak barne.

Aena-k, Telefónica-rekin elkarlanean, 'AenaMaps' abiarazi du, "bidaiariaren etapa guztietan" (planifikaziotik hegaldira arte) bidaiariek lagun izango duten mapa bidezko gida-tresna: "arreta berezia" eskainiz aireportuan egin ohi den egonaldiari.

Tresnak zauden lekua erakutsiko dizu eta mapan bilatu eta mugitzeko aukera emango dizu, aireportuko puntu zehatz batera gidatuko zaitu eta bidaiaren denbora kalkulatuko du -ontziratzeko ateraino daoen distantzia, adibidez-. Era berean, instalazioen zerbitzu eta puntu guztiak erakusten ditu une oro, hala nola hegazkineratzeko ateak, dendak, jatetxeak edo komunak.

Zerbitzu honetara Aena aplikazioaren bidez sar daiteke, Android eta iOS sistemetarako erabilgarri, eta mapak eta ibilbide desberdinak aireportuko kudeatzailearen webgune korporatiboan ere kontsulta daitezke, aireportuko jatorria eta helmuga aukeratuta.

Irisgarria Irisgarriagoa izan dadin, 'AenaMaps'-ek hautatutako ibilbideak ikusiz eta ahots bidez adieraziko ditu. Horrez gain, Telefónicaren prentsa ohar batean diote tresnak "eboluzionatuko" duela "mugikortasun murriztua duten bidaiariei" zerbitzua eskaintzeko, "irisgarritasun beharrak" asetzeko.

Geroago, plataformak beste informazio erabilgarria emango die erabiltzaileei, esate baterako, denbora errealean segurtasun iragazkietan igarotako denbora.

Agiriaren arabera, etorkizunean aplikazioa "aireportutik kanpoko kokapeneko beste tresna batzuekin" integratuko da, edozein iturritatik ibilbide osoa lortzeko.

"Zerbitzua lehen fasean egongo da eskuragarri Adolfo Suárez Madril-Barajas aireportuan, sareko beste aireportu batzuetan progresiboki ezartzeko", jakinarazi du telekomunikazio operadoreak.

Aplikazioaren garapenean, Aenak adierazi du, Telefónicaz gain, CARTO DB -lokalizazio adimen plataforma- eta Situm Indoor Positioning -barruko kokapenean eta nabigazioan espezializatutaenpresen lankidetza izan dutela.

Lehenengoak parte hartu du “Aena aireportuko mapa/ planen aberastasun kartografikoan, ibilbideen garapenean eta, oro har, irtenbide osoaren logikan eta koordinazioan; eta bigarrenak, berriz, aireportuetako elementu teknologikoak eta geografikoa eskaini ditu”, azaldu du prentsa oharrak.

Aena Aena, SME S. A. (IBEX: AENA) Espainiako interes orokorreko aireportuak kudeatzen dituen Espainiako enpresa publikoa da. ENAIRE enpresa entitate publikoak konpainiaren % 51 du eta 46 aireportu eta 2 heliportu ditu Espainian. "Aena Internacional" filialaren bidez parte hartzen du Europako eta Amerikako 15 aireporturen kudeaketan, munduko lehen aireportu operadore bihurtzen duena bidaiari kopuruaren arabera.

Aenak nazioarteko kudeaketan eredu arrakastatsua sinbolizatzen du eta Latinoamerikan proiekzio bikaina due. Azken mugarria Brasilgo ipar-ekialdeko aireportu taldeak 2019an emandako emakida da, sei aireportuk osatua.

2010eko abenduan, 13/2010 Errege Lege Dekretuaren arabera, Aena Aeropuertos, S.A. sortu zen. 2014ko uztailean Aena, S.A. izena hartu zuen, 2017ko apirilean S.M.E. laburdura gehituz, estatuko merkataritza enpresa gisako egoeran.

Ministroen Kontseiluak 2014ko uztailaren 4an onartu zuen aireportuak arautzeko eta gainbegiratzeko esparru berria, zerbitzuaren kalitatea eta Aena sare osoaren mantentzea bermatzeko, baita sektorearen garapen ekonomikoa eta lehiakortasuna bultzatzeko ere, tasak izoztuz 2025era arte.

2015eko otsailaren 11tik Aena Burtsan kotizatzen da.

publizitatea

2020 urria

eWorld aldizkaria

11

12

eWorld aldizkaria

digitalWorld

2020 urria

NURVV Run, korrikalari hobea izateko

Z

ure lasterketa-teknika hobetu nahi baduzu, NURVV Run barne-zolak ez dira gomendagarriak, ezinbestekoak baizik. Hona hemen Matt Kollat korrikalariak egun hauetan argitaratu duen iritzia: "Aspaldidanik NURVV Run lasterketa-plantilak probatzeko irrikitan nengoen. 2019aren amaieran, haien berri izan ondoren eta eskuratu ahal izan zituzten kazetariekin hitz egin ondoren, orain esan dezaket nola funtzionatzen duten. Bederatzi hilabeteko itxaronaldi mingarria eman ondoren, azkenean, NURVV Run plantilla pare bat lortzea lortu nuen. Benetan gustura egon nintzen horiekin".

Modu sinplean esanda, NURVV Run barne-zolek une honetan beste sentsoreek ez duten ikuspegiak eskaintzen dituzte, oin bakoitzeko pronazio-maila, kadentzia, oin-grebaren analisia, entrenamendu-kargaren gomendioa, erretako kaloriak eta abar. Egia da, ezaugarri horietako batzuk korrika egiteko erloju onenak eta taupadako monitore onenak jantzita eskura daitezke, baina NURVV Run barne-zolak probatzeak merezi du, batez ere lasterketa-teknika hobetzen saiatzen ari bazara, lasterkari azkarragoa eta eraginkorragoa izateko.

NURVV Run barne-zolak 249,95 ÂŁ / 299,95 $ -an eros daitezke NURVV-n eta Apple bezalako hirugarren saltzaile batzuetan.

Ziurtatu tamaina egokia lortzen duzula; erraza da hori NURVV bidez erosten baduzu, baina A-

pple-n tamaina ezberdina da (txikia, ertaina, etab.). Zalantzarik baduzu, konektatu NURVV Laguntza edozein zalantza argitzeko, pozik lagunduko dute eta.

Ergonomia NURVV Run korrika egiteko barne-zolak modu zuzenean instala daitezke: atera barne-zolak (dagoeneko oinetakoetan daudenak), irristatu NURVV Run barne-zolak, jarri korrika egiteko oinetakoak zekartzaten barne-zolak NURVV Runen gainean eta ziurtatu NURVV klipa oinetakoen alboan finkatuta dagoela. Hori da!

Pod-ak maneiatzeko zailagoak dira. Pod-ak ondo jartzeko, praktika pixka bat behar da, baina benetako erronka horiek kentzea da. Ikusiko duzu pod-ak sehaskan ondo lotu behar direla korrika egin ahala; hori begi bistakoa da. Ez balira, podak korrika egin ahala eroriko lirateke. Gaia da, sehaskaren eraikuntzak hori behar lukeena baino zailago bihurtzen duela.

Sehaskan fitxa txikiak daude, pod-ak errazago kentzen lagun dezaketenak, baina denbora pixka bat behar dute ohitzeko. Hasieran, puskatzen ahaleginduko zarela sentituko da horiek kentzen saiatuko zarenean, nahiz eta presio egokia topatu, errazagoa den arren. Gauza bera gertatzen da pod-ak kargagailutik ateratzerakoan: bidea egiteko modurik onena hatza bi poden artean estutzea da kargagailuaren sehaskatik ateratzeko.

Dena ziurtatuta dagoenean, hurrengo oztopoa pod-ak piztea izango da. I/O botoiak barnealdean daude eta haiek begiratu gabe kokatu beharko dituzu. "Hori ez da behin betiko gauzarik errazena, batez ere ni bezalako hatz handiak badituzu. Desaktibatzea kalbario bat da", dio Matt Kollat-ek.

Alde batetik bestera, barne-zolak oso finak eta malguak dira eta korrika egiten duzunean zapatetan daudela ere ezin duzu esan eta pod-ak kargatzerakoan horiek atera beharrik ez duzunez, zoriontsu biziko dira korrika egiteko oinetakoen zolak.

Lekak jarri ondoren, aplikazioarekin parekatzeko ordua da, oso erraza dena. Deskargatu ondoren, NURVV aplikazioak automatikoki hautemango ditu pod-ak, piztuta dauden bitartean.

Hortik aurrera, lasterketak has ditzakezu edo jarraitzaileei denbora errealean begiratu.

Informazio gehiago: www.nurvv.com

digitalWorld

2020 urria

LIBRECON 2020, azaroaren 11n, Bilbon

T

eknologia irekien sektorearen nazioarteko ekitaldia, LIBRECON 2020, azaroaren 11n izango da, Bilbon. Bederatzigarren edizio honetan, formatu berria hartuko du, online egingo baita, pandemiak eragindako egoerara moldatuta. Formatuaz gain, edizio honetako edukia ere markatuko du COVID-19ak.

Teknologia irekien sektoreko nazioarteko ekitaldiak pandemiak sortutako erronkak eta Open komunitatearen ekarpenak azpimarratuko ditu.

Besteak beste, honako gai hauek landuko dituzte bertan: telelana, zibersegurtasuna, telehezkuntza, merkataritza elektronikoa, 4.0 industria irekia, herri-administrazioaren eraldaketa digitala eta subiranotasun teknologikoa.

Euskadiko Software Libreko Enpresen Elkarteak (ESLE) eta Software Libreko Enpresen Espainiako Federazioak (Asolif) antolatutako ekitaldia Open komunitateari zuzenduta dago, eta baita tokian tokiko sektoreko erakundeei, kluster profesionalei, enpresetako CIO (Chief Information Officer), CTO (Chief Tecnology Officer) eta CEO (Chief Executive Officer) kargudunei eta prestakuntza-sektoreari ere.

Atzotik (urriak 15) dago LIBRECON ekimenaren edizio honetan izena emateko aukera, www.librecon.io webgunean.

Librecon LIBRECON Europako hegoaldeko nazioarteko ekitaldi nagusia da ekonomiaren sektore estrategikoei aplikatutako teknologia irekien sektorean, Bilbon 2020ko azaroaren 11n egingo dena.

LIBRECON Euskal Herriko teknologia askeko eta ezagutza irekiko enpresen elkarteak eta Asolifek, software libreko enpresen federazio nazionalak, antolatzen dute eta bi urtean behin antolatzen dute.

LIBRECONek, 2018an Bilbon ospatu zen azken edizioan, 1.000 parte-hartzaile inguru bildu zi-

tuen. Oraingoan, pandemiaren ondorioz OPEN teknologien inguruan gehien interesatzen den unean dator, COVID 19ak bizkortutako eraldaketa digitalak ikusgai jarri baitu teknologia bezalako sektore estrategikoetan industria propioa izatearen garrantzia.

Hori dela eta, ESLEk beste urte batez LIBRECON sustatzen du iturburu irekiko irtenbideak erakusteko Telelanean, Teledukuntzan, Merkataritza Elektronikoan eta Eraldaketa Digitalean administrazio publikoetan, azken hilabeteetan tsunamia bizi izan duten eta irtenbideak behar dituzten beste arlo batzuen artean.

Egoeretara zehatz-mehatz egokituz eta segurtasun berme osoarekin, linean egingo da LIBRECON 2020. Ekitaldiak topaketa eta erreferentzia izan nahi du beren lan arloetan aplikatutako teknologia irekien azken joerak ezagutzeko eta negozioen garapena sustatzen duten ezagutzak trukatzeko.

Laburbilduz, lan eredu irekiek eta teknologia irekiek aukera dute estrategikoki kokatzeko ingurune aldakor honetan, berrikuntza teknologikoaren beharrari irtenbide gisa.

Parte-hartzearen garrantzia Zergatik da nire enpresarentzat interesgarria LIBRECON-ekin lan egitea? Lehenik eta behin, teknologia irekien sektoreko nazioarteko erreferentziazko ekitaldia delako. Ondoren, publikoari, merkataritza elektronikoari, industria eta hezkuntzako sektoreei aplikatutako azken berrikuntzak ezagutzera zuzendutako topagunea delako.

Eta bukatzeko, kode irekiaren alorreko profesional nabarmenentzako erakusleiho irekia delako.

Teknologia berriak jokoaren arauak aldatzen ari dira eta ez oso aspaldi genituen egiteko moduak iraultza handia bizi dute, pandemiak areagotuta.

eWorld aldizkaria

13

14

eWorld aldizkaria

2020 urria

digitalWorld

Damon Hypersport Pro: botoia sakatu eta aldatu

D

amon Hypersport Pro-ri buruz hitz egingo dugu jarraian. Kanadako kirol-moto elektrikoa da, botoia sakatuta gidatzeko posizioa erabat alda dezakeena, oinetakoen, eskulekuen eta eserlekuaren posizioa mugituz eta behar den gidatze motara egokituz.

Aurtengo urtarrilean aurkeztu zen Las Vegasko Consumer Electronics Show azokan eta, azkenean, haren zifrak jakitera eman ziren, ikusgarriak: 200 CV, 200 Nm-ko motorra eta 320 km-ko autonomia.

Informazio gehiago: 0 km/h 95 km/h-rako azelerazioa 3 segundo baino gutxiagotan egin du, karga osoa 3 ordukoa da, eta prezioa gasolinako kirolmoto batena da: 20.000 â‚Ź, 23.600 dolar inguru.

Ekoizpen-lerroko lehen 25 modeloek Brembo Stylema balaztak, Ohlins esekidurak eta karbono zuntzezko alde bakarreko swing beso bat izango dituzte eta edizio mugatuetan salduko dira.

CoPilot sistema Posizioa aldatzeko sistema oso bestelakoa den batekin dator, CoPilot, BlackBerry-k (telefono mugikorrak egiten dituen enpresa berak) kamera eta sentsoreekin konbinatutako aplikazio bat erabiltzen duena, motoaren ingurunean dauden beste ibilgailuen abiadura eta norabidea hautemateko. Hori guztia IMU batek prozesatzen du mehatxuak aurreikusteko eta gidariari LEDen, bibrazioen edo atzera begirako ispilu digital baten bidez ohartarazteko.

Gainera, gidariak abisu baten aurrean erreakzionatzen duen bakoitzean, balaztatuz edo urrunduz, datuak hodeira igortzen dira, sistemak gidariaren estilora ikas dezan eta egokitzeko.

Sistema mota horiek, AWSM (An Accident Warning System for Motorcycles) izenarekin ezagutzen direnak, motozikletentzako arrisku posibleak ohartarazteko sistemak dira, motozikletekin lotutako hautemandako arriskuaz ohartaraziz.

Arriskuak hautemateko hiru maila Bere CoPilot bereziarekin, Damonek AWSM hiru maila eskaintzen ditu eskuragarri, aukeran: 1. maila: Oinarrizko detekzioa: motozikleta beharrezko sentsoreekin hornituta dago alde guztietatik talka posiblea antzeman eta gidariari ohartarazteko.

2. maila: Aurreikuspena: motozikleta beharrezko sentsoreekin eta kamerekin hornituta dago bere norabidea eta abiadura antzemateko, baita inguruko ibilgailuena ere, haien mugimenduak eta arriskua izateko potentziala aurreikusteko.

3. maila: Gehienezko automatizazioa: bizikleta pilotuaren trebetasunak eta asmoak ulertzeko beharrezkoak diren sentsoreekin eta IMUz hornituta dago.

Hirugarren maila honek denbora errealean errepidearen egoera eta ingurumenari buruzko informazioa erabiliko ditu gasa, balazta eta bestelako funtzioak doitzeko, motozikleta pilotuaren eta/edo gidariaren trebetasun maila gainditzen duen moduan ez gidatzeko, baita ibilbidearen baldintzak kontuan hartuz.

Sistema aurreratu honek pneumatikoen atxikipena, kurba zehatz baten erradioa edo geldirik dagoen objektu baten aurrean dagoen gelditzeko distantzia sar ditzake.

Inposatzen amaituko du Sistema mota horietan fidatzen ez direnen aurrean, Damonen ustez, "oharkabetasun emozionalak edo erreakzio irrazionalak kontrolatuta ez daudenez, ordenagailuek gizakiek baino askoz azkarrago erreakzionatzen dute".

"Mundua gidatze autonomorantz aldatzen den heinean -batez ere autoetan-, sistema adimendunak dituzten motozikleta seguruagoen beharra abiadura berean haziko da".

publizitatea

2020 urria

eWorld aldizkaria

15

16

eWorld aldizkaria

gameWorld

2020 urria

Bideo-Joko eta eSport Jokalarien Federazioa jaio da

B

ideo-joko eta eSport Jokalarien Espainiako Federazioa (FEJUVES, Federación Española de Jugadores de Videojuegos y Esports) jaio da. Jokalari afizionatu zein profesionalen topagunea izan nahi du ekimen honek.

Profesionalen segmentuak aurrera egingo du horrela, nazio osoko eSporten klub profesional nagusiekin lankidetzan, eta sektorearekin beti eskutik.

FEJUVES ordezkatiza-plataforma bat da, eta jokalariek beren helburuak, beharrak, irizpideak eta gomendioak aurkez ditzakete bertan. Informazio hori oinarri hartuta, federazioak ekintza egokiak proposatuko ditu, betiere gizartea zein sektoreko eragile nagusiak barne hartuta.

Jokalariak dira oinarrizko zutabea. AEVI-ren Bideo-jokoen Industriaren Urtekariaren arabera, dagoeneko 15 milioi jokalari baino gehiago daude estatu osoan, gehienak aldi baterakoak edo afizionatuak.

Federazioa bideo-jokoen eta eSport-en industriaren kokapen komuna guztiz partekatzen duen kirola ez den erakundea da, AEVI Bideojokoen Espainiako Elkartea buru duena.

Sektorea arlo desberdinetako eragileen baturaz osatuta dago eta, beraz, Federazioak horiekin guztiekin lan egingo du lankidetza-ildoak sortuz, ezarritako helburuak lortzen saiatzeko.

Marco Antonio Ramos, FEJUVESeko presidenteak, dio: "Jokalarien alde lan egingo dugu, eragile guztiekin, haien ohitura osasuntsuak, balio etikoak eta lehiakortasuna sustatzen dituzten ekimen desberdinak abiaraziz. Zutabe sendoak eta egonkorrak

ezartzeak sektorea indartzen lagunduko du, bere potentziala, lehiakortasuna eta gaitasuna hobetuz. Oso pozik gaude proiektuarekin, sektorea hazteko aukera paregabea dugulako aurrean".

"FEJUVESen izena ematea doakoa da eta federazioko kide guztientzako hainbat abantaila dakartza: deskontuak joko produktuetan (bideo-jokoetatik ekipoetara eta merchandisingera), ekitaldietara sarbidea baldintza onuragarrietan, zozketetan parte hartzeko aukera eta eduki esklusiboaz gozatzeko aukera".

"Jokalari profesionalei dagokienez, Federazioak klubekin koordinatuta lan-mahai desberdinak jarriko ditu jokalariari ahotsa emateko. Haien kezkak eta beharrak entzungo dira, beraiekin lan eginez beren emanaldiari balioa emateko".

"FEJUVESek konpromiso sozial handia du. Jakitun gara jokalari gazteen zati handi bat dagoela eta, beraz, jokoan eta lehiaketan balio etikoak sustatzen dituzten ekimenak eta ohitura osasuntsuak sustatuko direla". #HaztePlayer Federazioko jokalari afizionatuengana iritsiko den lineako komunikazio kanpaina da.

Bideo-jokoen eta eSport Jokalarien Espainiako Federazioa diziplina anitzeko profesional talde batek sustatutako proiektua da, sektore desberdinetan esperientzia zabala eta prestigio aitortua duena. "Guztiok partekatzen dugu gure esperientzia eta ezagutzak Federazioaren alde jartzeko helburu komuna, milioika #Jokalari zuzenean onuratzeko. Partaidetzarako eta lankidetzarako dugun izaera irekiak, bai pertsona eta bai entitateek, kolaboratzaile berriak sartzearen alde egiten du. Ahalegin bateratua da Federazioak urrats sendo batekin aurrera egingo duena", amaitzen du Ramosek.

AEVI Bideo-jokoen Espainiako Elkartea (AEVI, Asociación Española de Videojuegos) bideo-jokoen eta eSport industriaren estatuko elkartea da. Espainiako eSport industriako eragile nagusiak biltzen ditu: argitaletxeak, lehiaketa ofizialak dituztenak, hala nola Activision-Blizzard (Call of Duty League, Overwatch League), Electronic Arts (FIFA eWorld Cup), Ubisoft (Rainbow 6 Pro League) edo Riot Games (League of Legends Europako Txapelketa); Sony Interactive Entertainment (PlayStation), Microsoft (Xbox One) edo Nintendo (Nintendo Switch) bezalako joko plataformen jabeak; baita Espainiako txapelketen antolatzaile nagusiak ere: LVP, ESL eta PlayStation.

publizitatea

2020 urria

eWorld aldizkaria

17

18

eWorld aldizkaria

2020 urria

smartcityWorld

Egin da Hiri Adimendunen VI. Kongresua

T

ecma Red taldeak, Digitalizazio eta Adimen Artifizialeko Estatu Idazkaritzaren eta RED.es-en laguntzarekin, 2020ko irailaren 15ean egin zen Hiri Adimendunen VI. Kongresua antolatu zuen. Edizio honetako berritasun gisa, ekitaldia aldi berean egin zen linean eta modu presentzialean, Madrilgo Udaleko La Nave espazioan.

Edukia eta gaiak Edizio berri honen goiburu nagusia "Deskarbonizatu, Digitalizatu eta Banatu: 2050. urterako hirien etorkizuneko erronkak" izan zen. Ikuspegi horrekin, Hiri Adimendunen VI. Kongresuak Hiri eta Lurralde Adimendunekin lotutako funtsezko alderdiak jorratu zituen, eta teknologiaren eta berrikuntzaren erabilerari esker 2050. urtean garapen iraunkorraren helburuak eta CO2rik gabeko gizarte baten Europako konpromisoak lortuko direla azpimarratu zuen.

Helburua hiri-inguruneetako ezagutza eta esperientziak trukatzea zen, zeharka eta diziplina anitzeko eta sektore anitzeko esparru batean, batez ere Espainian garatzen ari diren ekimenak balioan jarriz.

Ekimen hau, dagoeneko gaian erreferentziazko foro profesional gisa finkatuta dagoena Espainian, PNCI Lurralde Adimendunetako Plan Nazionalean (Plan Nacional de Territorios Inteligentes) islatutako ekintza garrantzitsuen barruan sartzen da (4. ekintza: Komunikazioa eta hedapena).

Hiri Adimendunen VI. Kongresuan, askotariko arloak eta gaiak aztertu ziren hizlarien bidez, esperientzia, ezagutza eta komunikazio gaitasunaga-

tik nabarmentzen direnak. Honako arlo tematikoak ezarri ziren Hiri Adimendunen VI. Kongresuan: - Gobernua, Herritarren Partaidetza eta Gizarte Berrikuntza.

- Hiri diseinua eta irisgarritasuna.

- Garraioa eta Mugikortasuna.

- Eraginkortasun energetikoa, sare elektriko adimendunak eta energia berriztagarriak.

- Hiri ingurunea, ekonomia zirkularra eta bizi kalitatea.

- Eraldaketa Digitala eta Zerbitzu Publikoak 4.0.

- Pertsonentzako segurtasuna eta zerbitzuak.

- Helmuga Turistiko Adimendunak.

- Landa Lurralde Adimendunak eta Uharte Adimendunak.

- Hiri eta Lurralde Adimendunen Proiektuak (Hiri edo Lurralde proiektuak horiek sustatzen dituzten hiri, nukleo eta/edo lurraldeetako Udalek/Administrazioak aurkeztu behar zituzten eta dagoeneko amaituta egon behar zuten edo aurrekontuen onarpenarekin proiektuaren fasean).

Ohar garrantzitsua: Edozein gaietarako ekimen/proiektuetan azpimarratzeko interesgarritzat jotzen ziren elementuak hauek dira: 1. Datu publiko eta/edo pribatu irekien erabilera. Oztopoak eta jardunbide egokiak identifikatu. Datuen kalitatea.

2.Erabilitako gaikuntza digitaleko teknologiak: Adimen Artifiziala, 5G, IoT, Blockchain, etab.

3.Ekintzailetza ekosistemen sustapena. Arrakasta kasuak.

4.Finantzaketa Mekanismoak. Iraunkortasuna.

5.Kontratazio Publiko Berritzailean oinarritutako ezarpena.

6.Gobernu ekimenak eta arau teknikoen erabilera.

7.Zibersegurtasuna eta pribatutasuna.

Zergatik parte hartu?

Kongresuko edukiak kalitate eta maila maximokoak dira, bertaratutakoari, pertsonalki eta linean, Hiri eta Lurralde Adimendunen hiri, gizarte, teknika, lege eta negozio aukera zabala ezagutzeko aukera ematen diena, oinarrian formatu guztiz praktikoa duelarik, proiektu teknologiko eta ekimen garrantzitsuenak eta gaurkotasun handiena dutenak aurkeztuz.

Kongresua sare profesionalerako ingurune paregabea ere bada, non merkatua garatzen parte hartzen duten eragile nagusiek hitzaldi nagusietan, mahai-inguruetan, konferentzia saioetan eta besteekintza batzuetan parte hartzen duten, adituen artean ideia eta iritziak trukatuz.

publizitatea

2020 urria

eWorld aldizkaria

19

20

eWorld aldizkaria

2020 urria

publizitatea

trainingWorld

2020 urria

eWorld aldizkaria

"ÂĄYa!" Plataforma Kooperatibak ikastaroa martxan

C

ovid-19ak eragindako osasun-krisiaren erdian gertatu zen lehen edizio arrakastatsuaren ondoren, "ÂĄYa!" Plataforma Kooperatibak ikastaroaren bigarren zatia aurkeztu da.

Lehen edizioan 50 herrialdeko 418 lagunek parte hartu zuten. Bigarren edizioa honako hauentzat pentsatuta dago: - Langabezian daudenak eta lan duina aurkitu nahi dutenak, batez ere zerbitzu-sektorean.

- Lan-giro duina eta formatu digitalean nahi dutenak, non bezeroekin komunikatzeko plataforma digitalaren jabetza eta gobernantza partekatzen diren.

- Plataformako kooperatibetarako trantsizioan dauden kooperatibetakoak.

Plataformako kooperatibak Plataformako kooperatibak kalitate handiko enplegua sortzeko tresna dira. Teknologiako enpresa handien kontzentrazio izugarri handiko garai honetan, ikastaro honek arrakasta izateko prestatzen du jendea plataformako ekintzaile gisa lankidetzako ekonomia esponentzialki hazten ari den ekosisteman, normalean gig ekonomia izenarekin ezagutzen dena.

Antolatzaileen arabera, ikastaro honek partehartzaileei "plataforma kooperatiben bidez esperimentatu eta berritzen duten lider gazteen belaunaldiari aztertzeko eta parte hartzeko aukera eskaintzen die". Ekonomia partekatzailetik "ekonomia benetan parte hartzailerako jauzia da. Jabetza ekonomia partekatua eta demokratikoa posible da", gaineratu dute.

Helburuak Munduan zehar, milioika gaztek langabezia jasango dute Covid-19 dela eta. Indiatik, Italiatik, Espainiatik eta Brasiletik Estatu Batuetara, birusak ez ditu klaseak bereizten. Hala ere, bere eragin ekonomikoa eta soziala modu desegokian banatzen da. Turismoan, artean, kontsumo txikizkakoan, hezkuntzan lan egiten dutenek eta langile informal guztiek jasango dute zamarik handiena. Langile klasea, errenta txikikoa, eta etorkinak dira talde kaltetuenak, arriskuan edo bazterketa egoeran daudenak. Diru-sarreren desberdintasuna hazten da, gobernuekiko konfiantza ahultzen da eta horrek populismoaren eta nazionalismoaren gorakada dakar. Jende langileak boterea galtzen du eta bere bizitzan kontrol zentzua desagertzen da.

Ikuspegi hori ikusita, nola birrantola daitezke langileak, kontrola berreskuratu eta eredu ekonomiko alternatiboak sortzen parte hartu?

Eta honen ondoren zer? Amazon, Wholefoods eta Instacart-eko langileek "nahikoa!" esan izana hasiera baino ezin da izan. Aldi baterako langileen greba orokorra? Ikasle zorra duten pertsonen greba? Mundu mailan ikusten da.

Oraingoa bezalako krisi garaian, ezinezkotzat jotzen diren egoerak sen on bihurtzen dira: Depresio Handiak New Deal sortu zuen. Mundu hobea dagoela erakutsi behar da.

Plataformako kooperatibak kalitatezko lanpostuak eskala handian sortzeko tresna dira, eta dagoeneko errealitate dira. Teknologia konpainia handien kontzentrazioa teilatupean dagoen garaian, ikastaro hau ez da kapitalismoaren analisia eta zaintza sortzera mugatzen. Kontzertu ekonomikoa esponentzialki hazten ari den ekosisteman plataforma honek ekintzaile gisa jendea arrakastarako prestatzen du. Parte-hartzaileei aukera ematen die plataformako kooperatiben jabetzan oinarritutako boterea eraikitzeko, estrategia berritzaileekin, esperimentatzen ari diren lider gazteen belaunaldiko azterketa egiteko eta parte hartzeko. "Ekonomia partekatutik" ekonomia benetan parte hartzailea izatera egindako jauzia da.

Jabetza ekonomiko demokratikoa eta partekatua posible da.Ikastaro honen lehen edizioa Covid19 osasun krisiaren erdian egin zen. Munduko 50 herrialdetako 418 lagunek parte hartu zuten bertan. Izan ere, "bada garaia lidergoa hartzeko eta bizi nahi dugun gizartea moldatu nahi duen mugimenduaren parte izateko".

Informazio gehiago: www.mondragon.edu

Laguntzen du

21

22

eWorld aldizkaria

2020 urria

trainingWorld

ForoTech egin zen Deustuan U rriaren 28tik 30era, Deustuko Unibertsitateak FOROTECH Ingeniaritzaren eta Teknologiaren Astearen zortzigarren edizioa antolatu zuen, unibertsitatea, enpresa eta ikasleak elkartzeko, ingeniaritza eta teknologia herritarrengana hurbiltzeko eta ikerketarako eta garapen teknologikorako bokazioak sustatzeko, batez ere emakumeen artean.

Forotech-en barruan, gainera, Emakume Teknologoarentzako Ada Byron nazioarteko Sariaren Espainiako ediziokoa banatzen da, emakumeek zientziaren eta teknologiaren esparruan egindako lana erakusteko, I + G arloko emakumeen bokazioak sustatzeko eta hazkuntza ekonomikorako eta gizartearen etorkizunerako balio gisa teknologiak duen garrantzia plazaratzeko. Sariak nazioartean duen garrantzia sendotu egin da, azaroaren amaieran Argentinako Córdoban emango baita bigarrenez saria, iazko Mexikoko edizioari erreleboa harturik.

Forotech 2020ren berrikuntzetako bat LabsLand izan zen, ikastetxeentzat eta unibertsitateentzat hezkuntzako laborategietarako Internet bidezko sarbidea eskaintzen duen startup bat.

Teknologia horri esker, planeta osoko ikastetxeak eta unibertsitateak urrutitik konektatu daitezke ekipamenduetara, eta online jarri daitezke sare osorako. Deustuko Unibertsitateko ikasle ohi baten proiektu horrek kontinente guztietako 14 herrialdetan ditu laborategiak.

Forotech 2020ren barruan, LabsLand lehiaketan ikastetxeek (Bizkaia eta Gipuzkoakoek, baita Latinoamerikako beste herrialde batzuetakoek ere) izena eman ahal zuten programazioko eta robotikako oinarrizko kontzeptuak ikasteko eta beren kodeak robot errealetan probatzeko e-

txetik, baina Bilbon, Hego Afrikan, Costa Rican edo Kolonbian kokatuta.

ForoTech 2020k erakunde hauek ditu babesle: Microsoft, Siemens Gamesa Renewable Energy, Ejie (Eusko Jaurlaritzaren informatika elkartea), Emakunde, Bizkaiko Foru Aldundia, Bilboko Udala, Bilbaotik, Ihobe, Vidrala, NTS, Spri Taldea, Innolab, DanobatGroup, Eusko Jaurlaritza, Bilbao Ekintza, Donostia Sustapena eta Euskaltel Fundazioa; eta beste erakunde hauek laguntzen dute: DeustoTech, Deusto FabLab, Deusto EarningLab, Innobasque, BasqueHealthCluster, Bilboko Gaztedi Musikalak. Alzola Ura eta LabsLand.

Ada Byron saria Teknologia elektronikoko irakasle María Ángeles Martín Pratsek irabazi zuen Deustuko Unibertsitateko Emakume Teknologoarentzako Ada Byron saria.

Emakume teknologoarentzako Ada Byron sariak egungo emakume teknologoen ibilbide bikaina saritu eta begien aurrera ekarri nahi du, mendeetan zehar diziplina zientifiko ugarietan euren ekarpenak egin dituzten zientzialari eta teknologoak erreferente izan dituztenak, sariari izena ematen dion Ada Byron bezalakoak.

Saria arlo teknologikoetan, ingeniaritzan eta teknologiarekin estu lotuta dauden arlo zientifikoetan titulazioa edo lanbideko ibilbidea duten emakumeei zuzenduta dago.

Sariaren helburuak hauek dira: - Emakumeei euren tokia erakustea teknologiaren munduan, gizarteak oro har ezagutzen ez duen lan garrantzitsua aitortuz.

- Gizartea aberastea hedapen teknologikoko ekitaldiekin, emakume eredu berriak erakutsiz belaunaldi berriei.

- Bokazio teknologikoak sustatzea, lan teknologikoa gazteei hurreratuz, alderdi positiboak azpimarratuz, bereziki emakumeen bokazioetan.

- Teknologiak hazkunde ekonomikoan duen garrantzia erakustea, baita gizarterako etorkizuneko balio gisa duena ere.

Bestalde, Paraninfoaren ondoko klaustroan, erakusketa teknologikoa egin zen urriaren 28an, 29an eta 30ean. Erakusketa dagoen tokitik edonor pasa zitekeen. Era guztietako hogei lagin teknologiko baino gehiago zeuden ikusgai, inguruko enpresek eta ikerketako erakundeek, ingeniaritzaz baliaturik, berrikuntza, balioa eta aberastasuna nola lantzen duten erakusteko.

trainingWorld

2020 urria

eWorld aldizkaria

Lanpostu onenak eta txarrenak H

itz egin dezagun orain Espainian hobekien ordainduak izango diren lanpostuei buruz, baina baita soldata-murrizketa handienak jasango dituzten sektoreei buruz ere.

Industria-sektoreko ingeniaritza-zuzendariaren eta banka-sektoreko M&A analistaren lanpostuak dira gehien ordaintzen diren biak, batez beste 73.963 eta 68.750 euro gordin urtean, hurrenez hurren, Adecco-ren 2020ko Udaberriko Lan Merkatu Profesionalaren Gidaren arabera.

Hobekien ordaindutako lanpostuak estatuko batez bestekoaren gainetik daude eta esperientzia luzearekin handitu daitezke. Horrela, ingeniaritzazuzendaria 75.588 eurora irits daiteke eta M&A analista 95.000 eurora, lanpostu horretan hamar urteko esperientzia gainditzen bada.

Horrek soldata gehien jaso duen hirugarren postuan ere eragiten du, mediku zuzendariarenean alegia, batez beste 63.922 eurora iristen baita baldintza normaletan, baina 95.740ra igo daiteke hamar urteko esperientziaren atalasea lortuz gero.

Horien ondoren, teknologia zuzendariak (59.981 euro eta 70.948 euro esperientziarekin), giza baliabideetako Giza Baliabideen Negozio Bazkideak (59.763 euro eta 66.836 euro aparteko esperientzia horrekin) edo logistika eta erosketa sektoreko operazio zuzendariak (58.183 euro; ibilbide handiagoa dutenek 72.218 euro izan dezakete).

Covid-aren eragina txarrerako Adecco ikerketak, gainera, coronavirus pandemiak sortutako krisiaren eragina aztertzen du eta eraikuntza, industria eta giza baliabideen sektoreek murrizketa handienak jasango dituztela ezartzen du depresio ekonomikoaren testuinguru honetan.

Jarduera ezak (eskariaren eta produkzioaren murrizketak, martxoko eta apirileko itxialdiak) kolpe handia suposatzen du sektore horientzat, izan ere, beren negozio eredua aldatu beharko dute eta, laster, guztientzako berregokitzapena izango dena aurreikusi beharko dute. Adeccoren arabera, soldaten murrizketak edo, gutxienez, geldialdia eragingo duten sektoreak dira hauek. Azken hori kontsumo masiboaren, bankuen eta aseguruen eta finantza eta legeen kasua da.

Aldiz, logistikak, merkataritza elektronikoak eta farmaziak soldatak oso posizio zehatzetan handitu ditzakete, gakoak baitira pandemian. Eska-

laren beste aldean kokatzen dira, beraz, krisi honetan profil zehatzetan soldatak igotzeko aukerak aurkituko dituzten sektoreak izanik, pandemiak sortutako beharrak direla eta. Hortik aurki daitezke logistika, merkataritza elektronikoa edo industria farmazeutikoa, sendotu direnak eta azken hilabeteetan jarduera gutxitu ez den sektore gisa agertzen direnak.

"Datozen hilabeteetan soldatak handitu ditzaketen sektore eta lanpostu bakarrak dira", dio Adecco txostenak, "sektorearen eraldaketa digitalerako gakoak direla eta, edo beharrezkoak diren postuak direlako osasun krisian".

Soldata ezberdinak komunitateen artean Lurraldeen arteko soldata desberdintasuna ez da berria Espainian, baina zein eskualdetan irabazten da gehiago eta non gutxiago? Batez besteko soldata altuenak EAE (28.470,94 euro gordin urteko langile bakoitzeko), Madril (27.010,93 euro) eta Nafarroari (26.364,75 euro) dagozkie, Estatistika Institutu Nazionalaren 'Egiturazko Soldata Inkesta'-ren arabera.

Aipatutako hiru erkidegoekin batera, Katalunian eta Ceuta eta Melilla hiri autonomoetan urteko batez besteko irabaziak estatuko batez bestekoa baino altuagoak izan ziren, 24.009 euro langile bakoitzeko. Taularen beste muturrean Extremadura (19.947,80 euro), Kanariak (20.763,48 euro) eta Murtzia (21.510,59 euro) daude.

Ikerketak islatzen du, gainera, Espainiako urteko soldatarik ohikoena 2018an 18.468,9 eurokoa zela, hau da, ia 970 euro hobetzen ditu 2017koa eta ia 2.000 eurotan gainditzen ditu urtean 2013-2016 aldia.

Laguntzen du

23

24

eWorld aldizkaria

healthWorld

2020 iraila

Jantzi zure DNA digitala

Z

ure DNArako egokiak diren elikagaiak hautatzen laguntzen dizun gailu bat eraman nahi al duzu zure eskumuturrekoan? Bada horretarako eta beste erronka batzuetarako sortu dute DnaNudge.

Zure DNA pertsonala da zuretzat, beraz, zergatik ez duzu zure banakotasuna islatzen zure DnaBand-a pertsonalizatuz? DnaBand kolore-konbinazio ugaritan dago eskuragarri. Nahastu DnaCapsule-rekin eta egin zure banda zu bezain berezia.

Nahastu eta parekatu zure estilo indibiduala erakusteko. Jantzi-lanerako, gimnasiora koloretsu joateko... Erraza da zure DnaBand-aren kolorea trukatzea. Besterik gabe, atera zure DnaCapsule DnaBand-etik eta aldatu kolorea, aldartearekin edo momentuarekin bat etortzeko.

DNA Probari buruz Dendan: Erabilera bakarreko masailetako proba azkarra eta sinplea da zugandik behar dutena. DnaNudge-k patentatutako DnaCartridge-n sartzen da eta NudgeBox-en kokatzen da.

Zure DNA txosten bakarra zure aplikaziora kargatzen da, ordubete inguruan, eta gero DNA material guztia klinikoki suntsitzen da zure pribatutasuna eta isilpekotasuna mantentzeko.

Linean: Erabilera erraza duen masaileko kit-a bidaltzen dizute -erabiltzeko minutu bat besterik ez da behar- eta, ondoren, itzultzen da kitean aurrez ordaindutako gutun-azala erabiliz. Itzulitakoa dutenean, dendan prozesatu eta emaitzak zure aplikaziora kargatuko dira.

Prozesu horretan guztian normalean 5 lanegun inguru behar dira. DNA material guztia klinikoki suntsitzen da zure pribatutasuna eta konfidentzialtasuna mantentzeko.

Elikadura paketea Nutrizio proba + DnaBand + DnaCapsule + kargagailua: 120 ÂŁ (DnaCapsule zuri estandarra-

rekin); 130 ÂŁ (kolore DnaCapsule-rekin). DnaBand koloreak eskuragarri daude.

Ukipen leun eta erregulagarria den DnaBand bi tamainatan dago, txikiak eta handiak.

Zirrikien aurkako DnaCapsule -zuri estandarrean (120 eurotan) edo 5 kolore zirraragarrietan (130 eurotan)- eta USB kargagailuarekin dator.

Aldaketa txikiak, emaitza positiboak. Jokabide aldaketa zaila da, baina zer gertatzen da erantzuna zure DNAn baldin badago? Erosketak egiten ari zarenean, agur ezinezko dietei edo asmo onenei, eta kaixo DNAn oinarritutako gomendio errealistei, egingarriei eta pertsonalei. Hori da DnaNudge.

Fidagarria Chris Toumazou irakaslea, zuzendari nagusia, sari anitzeko asmatzailea, berritzailea eta teknologiako ekintzailea da, kontsumitzaileen osasun eta mikrotxip teknologiaren arloan emandako 80 patente baino gehiago ditu. Londresko Regius (Royal) Ingeniaritzako irakaslea da eta Imperial College Institute of Biomedical Engineering-eko sortzailea.

Bere aldetik, Maria Karvela doktorea, fundatzailekidea da. Karvela biologoa, genetista eta leuzemia ikertzailea da. Karvelaren genetista, biologo, dietista eta ikasketa sakoneko software ingeniari taldeek munduko lehen datu basea sortu zuten ezaugarri genetikoak banakako janari eta edarien produktuen osagaiekin mapatzeko, DNAren erosketa pertsonalizatuen aro berria irekiz.

"Gutako bakoitza genetikoki bakarra da eta gure DNAk zehazten du guretzat zer janari onak edo txarrak diren. Tamaina bakarra ez da guztietara egokitzen eta baliteke gomendio orokorrak ez izatea egokia zuretzat", diote enpresatik.

"DnaNudge-n zure DNA propioa, zure biologia, erabiltzeko aukera ematen dizugu, zure eguneroko aukeren berri emateko - osasuna pertsonal bihurtzen du", gaineratzen dute.

"Guztiok nahi dugu pertsonalizatzea egiten dugun aukera guztietan, eta zure aukerak benetan pertsonalizatzeko modurik onena zure DNA erabiltzea da zu gidatzeko.

Nola funtzionatzen duen 1. Eskaneatu produktuak: gorri edo berde ipintzen da zure biologiarako partida ona den esateko.

2. Jarrai ezazu zure inaktibitatea: denbora gehiegi eserita zaudenean, anbar bihurtu.

3. NudgeMatch lagunekin, zein DNA ezaugarri dituzun komunean ikusteko.

4. NudgeShare familiarekin, astero dendan familia osorako produktu egokiak hautatzen lagunduz.

Informazio gehiago: www.dnanudge.com

publizitatea

2020 urria

eWorld aldizkaria

25

26

eWorld aldizkaria

2020 urria

blockchainWorld

FIWARE eta Alastria, eskutik

F

IWAREk eta Alastriak lankidetza-hitzarmena sinatuko dutela jakinarazi zuten joan den irailaren 29an, erregistroko teknologia deszentralizatuak eta bloke-kateak (Blockchain) FIWARE-n oinarritutako soluzio adimendunen arkitekturan integratzeko aukera.

FIWARE osatzen duten kode irekiko teknologiak erreferentzia gisa sortzen ari dira aplikazioen eta plataforma adimendunen garapenean, hala nola, Smart Cities izenekoen (Hiri Adimendunen), Industriaren, Nekazaritzako elikagaien, Energiaren edo Uraren kudeaketaren sektoreetan, eta Alastriak sare nagusia sortu. Espainiako industria garrantzitsuenetako konpainiek erabiltzen duten blockchain-a eta nazioarteko erreferentzia funtsezkoak dira metodologiari, teknologiari, identitate digitalaren ereduaren definizioari eta erabilera-kasuei dagokienez.

Lankidetzak erakunde pribatuetan zein publikoetan erregistro deszentralizatuetako teknologiak eta blokeen kateak hartzeko bidean urrats handia eman nahi du, datozen urteetan sektore desberdinetako digitalizazioa azkartuz eta konfiantzari eta segurtasunari dagokionez maila altuagoak lortuz.

FIWARE-n oinarritutako soluzio adimendunak testuinguruaren datuak harrapatu, kudeatu eta prozesatzera lerratzen dira, mundu errealean objektuen "biki digital" gisa funtzionatzen duten entitate digitalak deskribatzen dituzten propietate multzo gisa deskribatuta. Biki digitalen adibideak dira autobusak, kaleak, dendak edo hiriko erreklamazio orriak irudikatzen dituztenak; edo baserriko laboreak, traktoreak edo dronak.

Irtenbide adimendun horietako batzuek zenbait ekintza/gertaera grabatzea eska dezakete, erregistroa edozein eragilek manipulatu ez de-

zan eta prozesuen ikuskaritza eta ziurtagiri egokia bermatu ahal izateko. Hau da, azkenean, FIWARE eta deszentralizatutako edo blockchain teknologien integrazioarekin lortuko dena. FIWARE Fundazioak eta Alastriak lankidetzan arituko dira integrazio hori probatzen den proiektuen garapena sustatzeko eta haien emaitzak zabaltzeko. Gainera, Alastriako adituek FIWARE bide orria zehazten lagunduko dute blockchain edo liburu deskribatuen teknologien arloan.

Abantailak “FIWARE Fundazioarekin sinatutako hitzarmenak erregistro deszentralizatuen teknologien eta blockchain (Blockchain) erabileratik eratorritako abantailak zabaltzen lagunduko du, hala nola Smart Cities (Hiri Adimendunak), Nekazaritzako elikagaien industria edo Industria 4.0 paradigma jarraituz produktuen fabrikazioan, non FIWARE modu garrantzitsuan dagoen", komentatu zuen Montserrat Guardiak, Alastriako zuzendari nagusiak. “Blockchain teknologia gizartearentzako eragin handiko proiektuen sorrera azkartu dezakeen teknologia da, modu transbertsalean. FIWARE Fundazioarekin egindako lankidetza-hitzarmenari esker, bere ikuspegi zabala konpondu gabeko beste teknologia batzuekin konpontzen ez diren DLT teknologiei buruzko irtenbideen analisian txertatu ahal izango da, modu guztiz berrian", azaldu zuen Jesús Ruizek, CTOk eta Alastriako Zuzendaritza Batzordeko kideak. Ulrich Ahle, FIWARE Fundazioko zuzendari nagusiak, ordea, lankidetza horren garrantzia berretsi zuen, azpimarratuz: "Alastria liburu nagusien eta blockchain teknologia deszentralizatuen arloan erakunde liderra da. Zure sarea erreferentzia gisa hartzen da. Gero eta eszenatoki gehiago daude non teknologia horiek FIWARErekin integratzeak balio handia gehituko duen. Gure misioak osagarriak dira eta pozik gaude Alastriarekin egindako lankidetza honengatik". Horrez gain, Juanjo Hierrok, FIWARE Fundazioko zuzendari nagusiak, honakoa azaldu zuen: "Ilusio handiz gaude Alastriako adituen aholkularitza gure bide orri teknikoaren definizioarekin lotutako jardueretan eta integrazioak dakarren potentzial handia ustiatzearen ideiarekin. FIWARE, Alastria sareetan gordetako datuak datu faltsuak ez direla bermatzeko gai da, baizik eta behar bezala bildutako datuak, adibidez, sentsoreen, roboten edo informazio sistemen bidez”.

publizitatea

2020 urria

eWorld aldizkaria

27

28

eWorld aldizkaria

startupWorld

2020 urria

2020ko Think Big sariak erabaki dituzte

Z

ortzi proiektu nabarmendu dituzte Zitekek ematen dituen Think Big sarien hamaikagarren edizioan. Ekimena Bizkaiko Foru Aldundiak eta EHUk bultzatzen dute, eta proiektuen kopuru handiak ekintzailetzak unibertsitate-inguruan sortzen duen jakinmin gero eta handigoa adierazten du.

Aurten bi arrazoirengatik nabarmentzen diren 21 proiektu aurkeztu dira sarira: aniztasunarengatik, bai aurkezten dituztenen prestakuntzan, bai konpondu nahi dituzten arazo motetan, eta heldutasunarengatik.

EHUko 9 fakultateko ikasleek proposatu dituzte proiektuak: Bilboko Ingeniaritza Eskola, Ekonomia eta Enpresa Fakultatea eta honako fakultate hauek: Zuzenbidea, Hezkuntza, Biologia, Medikuntza eta Erizaintza, Gizarte Zientziak eta Komunikazioa, Zientzia eta Teknologia, eta Psikologia.

Planteatutako irtenbideei dagokienez, aniztasuna da berriz ere ezaugarririk azpimarragarriena: gaien artean, eskalada, animalien geolokalizazioa, lehergailuen detekzioa, zaurien orbaintzearen digitalizazioa, osasun mentala, merkataritza adimenduna edo edertasun jasangarria landu dira. Digitalizazioari, osasunari, iraunkortasunari eta tokiko merkataritzari lotutako erronkak errepikatu egin dira.

Unibertsitateko master eta doktoregoetako ikasleei ere zuzenduta, proiektuetako batzuk ikerketa-taldeen mailan daude eta irakasle eta ikertzaileen laguntza dute. Zenbait proposamen master amaierako lanetatik datoz, eta, kasu batzuetan, enpresa gisa eratu dira dagoeneko, eta Ekonomia Sustatzeko Foru Sailak ekintzailetzarako bultzatzen dituen laguntzak eskuratu dituzte.

“Aurkeztutako proiektuen % 50 martxan jartzeko bidean dira, eta ez dira ideia on batean soilik

geratzen”, azaldu dute sarien banaketan. Olatz Goitia Beazko zuzendariak azpimarratu zuenez, hori garrantzitsua da: “jakintzaren eta ekoizpensektorean duen aplikazioaren arteko lotura zarete, lortutako ezagutza eta unibertsitatean garatutako ikerketak Lurraldean berrikuntza eta garapen ekonomikoa bultzatzeko erabili ahal izatea ahalbidetzen duzuenok”.

Sariak: 1. Auziker. Ainhoa Isla eta Luis BartolomeZientzia eta Teknologia Fakultatea. Estatuko segurtasun indarren txakur-unitateen entrenamendurako lehergai bat detektatzea ahalbidetzen duen beita.

2. Roseo Eólica Urbana. Mario del Río eta Ariana Martín- Ekonomia eta Enpresa FakultateaSorkuntza eolikoko sistema eta toki baten potentzial eolikoa neurtzeko tresna.

3. Bee Agritech. José Miguel León, Lorena Ruiz de Larrínaga, María del Carmen NavarroEkonomia eta Enpresa Fakultatea- Erleak eta ingurumena babesten dituzten produktu eta zerbitzu bioteknologikoak 4. Urtaroak Mindfulness Birtuala AGHNan. Amaia Olarza, Goretti Soroa, Aitor AirtzetaPsikologia Fakultatea- Errealitate birtuala eta mindfulness-a batzen dituen arreta-defizitaren tratamendua.

Zitek UPV/EHU Zitek unibertsitateko komunitatean ekintzailetzaren kultura zabaltzeko eta enpresa berritzaileak eta teknologia oinarria dutenak sor daitezen bultzatzeko ekimena da. 2000. urtetik sustatzen dute UPV/EHUk, Bizkaiko Foru Aldundiak eta Beazek.

Hiru unibertsitate haztegi dauzka, den-denak Bizkaiko campusean: Zitek Mintegia, Zitek Portugalete eta Zitek Bilbo.

Haztegietara sartu ahal izateko baldintza nagusiak UPV/EHUrekiko lotura izatea eta proiektu berritzaile eta bideragarria edukitzea dira.

Garatze-fasean dauden proiektuak urtebetez Ekintzailetza gelan egoten dira; enpresa eratu ondoren inkubazio moduluetako batera joaten dira bertan bost urte arteko epea emateko.

Haztegiez gain, Zitekek ekintzailetzaren kultura sustatzeko hainbat ekintza antolatzen ditu eta, horren ondorioz, 2015ean Enpresa Sustapenerako Europako Sari nazionala irabazi zuen.

publizitatea

2020 urria

eWorld aldizkaria

29

30

eWorld aldizkaria

2020 urria

startupWorld

"Gazteen irudia oso estereotipatuta dago" E duardo Fierro Kuvuren sortzaileetako bat da, Jon Ander Fernรกndez eta Haize Truebarekin batera. Adinekoen nahi gabeko bakardadearekin eta isolamendu sozialarekin amaitzeko xedea duen gizarte-enpresa da Kuvu.

Horretarako, belaunaldien arteko harremanez baliatzen dira, gazteak eta helduak teilatu beraren azpian bizitzen ipiniz; edo beste modu zehatz batzuen bidez. Elkarrizketa honetan, Kuvuz eta bere proiektu berriez hitz egiten digu Eduardok.

Zer da eta nola jaio zen Kuvu?

Kuvun duela ia bi urte hasi ginen, Mondragon Unibertsitatean geundela LEINN titulua ikasten (Lidergo Ekintzailea eta Berrikuntza). 20/75 proiektua sortu genuen, non adinekoen bizi kalitatea hobetu nahi genuen. Horrela, nahi gabeko bakardadearen arazoa identifikatzen hasi ginen. Adineko jende askok sufritzen zuten eta beste batzuk ez, baina hori zen beren beldurrik handiena. Zer irtenbide egon zitezkeen ikertzen hasi ginen eta aurkitu genuen partekatzeko programa bat zegoela, Home Share International izeneko sarearen barruan, eta inpaktu hori sortzeko zer teknologia erabil genezakeen pentsatzen hasi ginen. Horrela sortu zen Kuvu.

Kuvu gizarte enpresa bat da, eta bertan adinekoen bizi kalitatea hobetzeko misioa dugu, nahi ez den bakardadea eta isolamendu soziala saihestuz, eta dena belaunaldi desberdinak batzeko ildo komun honen bidez egiten dugu.

Marketplace bat dugu, adineko pertsonentzat, beharbada seme-alabek alde egin dutelako eta etxea partekatu nahi dutelako, baina beldur dira.

Horixe da adineko batek bere etxea partekatu nahi ez izareko arrazoi nagusietako bat. Hainbat zerbitzu sortu ditugu. Horietan, pertsona egoki bat aukeratzen laguntzen diegu, zaletasunen edo bizitzeko moduaren bateragarritasunaren arabera. Gero bizikidetzaren babesean ere laguntzen diegu. Espainian bakarra den kontratu mota bat dugu, adineko pertsonaren babesa bermatzen duena eta, bestetik, gazteei etxebizitza merkeago bat eskuratzeko aukera ematen diena, beste ingurune batean. Gugana hurbiltzen diren gazteen profila apur bat zaharragoa da.

Bestalde, Covid-arekin, aplikazio bat sortu genuen eta bertan ere gauza bera egitea bilatzen dugu. Adineko pertsona batek agian ez du bere etxea partekatu nahi, baina momentuak partekatu nahi ditu. Aplikazio honi Kuvu Mumentuak

Partekatu deitu diogu, eta hemen laguntza eskaintzen dugu erosketak egiteko orduan, negozio batzuk egiteko edo kafe bat hartzeko... eta boluntario sare baten bidez egiten dugu, hau da, adinekoak ahalik eta gertuen dauden gazteekin harremanetan ipintzen ditugu. Auzoen artean egiten saiatzen gara.

"Adineko pertsonengan beldur handia dago" Zein da funtzionamendua?

Administrazio publikoekin eta erakundeekin lankidetza zati bat dugu, batez ere, etxea partekatzeko aukera hedatzeko. Baina dena Facebooken bidez egiten dugu. Estereotipoa izan arren Facebook duten adineko jende asko dago. Publizitatea eta marketin digitala egiten dugu eta adineko pertsonei zuzentzen diegu etxea beste batzuekin partekatu ahal izateko informazioa.

Handik asko gurekin harremanetan jartzen dira, asko zuzenean webean erregistratzen dira. Plataforma atsegina sortzen aritu gara erregistroa erreza izateko eta momentu batean geldirik geratzen badira, alerta bat piztuko da eta telefonoz kudeaketa egin dezakete eta guk digitalki. Badaude pertsona batzuk telefonoz deitzen gaituztenak edo bulegora etortzen direnak eta beste batzuk modu digitalean egiten dutenak. Gure egoitza BBFn dugu, Bilbo Berrikuntza Faktorian.

Gazteak modu digitalean harremanetan jartzen dira eta lankidetza hitzarmenak egin ditugu unibertsitateekin. Hemen hitzarmenak ditugu euskal unibertsitate guztiekin, Mondragon, Deustu eta UPV/EHUrekin, eta bakoitzak bere webgunean jartzen du kostu baxuko ostatu programa edo elkartasun programa gisa, eta handik jende asko sartzen da interesa dutelako adineko pertsona batekin bizitzeko.

Segurtasuna asko zaintzen dugunez, gure hazkundea apur bat motelagoa da. Euskal Herrian batez ere Bizkaian egiten dugu lan eta Madrilgo Erkidegoan ere lan egiten dugu.

Zein dira arazo eta kexa ohikoenak adineko eta gazteenen artean?

startupWorld

Errealitatea da beldur handia dagoela. Adineko pertsonak egunean lau edo sei ordu eman ohi ditu telebistan. Komunikabideek esan dezaketenarekiko oso sentikorra da. Albisteen bidez, gazteen irudia oso estereotipatuta dago, festara joaten direla, botilak edatera... horrek zaharraren aldetik gaztearekiko estereotipo bat eragiten du. Beraz, elkarrekin bizitzerako orduan, asko beldur dira bizikidetza nola izango den, etxean festak egingo dituzten, sukaldearekin zer gertatuko den... kezkatzen dituzten elementuak dira, beldurrari gehitzen zaizkionak, adibidez 8 urte bakarrik eman dituen pertsona heldu batengan.

Gurera etortzen den gazteak adineko pertsonarekiko estereotipoak ere baditu. Ez daki zaindu beharko duen, zein osasuntsu dagoen, botikak eman behar ote dituen...

Azkenean, kasu bietako bat ez da benetakoa. Adinekoak erabat autonomoak dira, bizitza normala egiten dute eta izpiritu oso gaztea dute, beraien etxea partekatu nahi dute beste esperientzia bat bizi nahi dutelako, eta gaztea apur bat helduagoa da, agian master bat edo doktoregoa ikasten du eta jada ez du nahi gaztetxoekin bizi nahi.

Zer gehiago eskaintzen du Kuvuk?

Koronabirusa hasi zenean, Covida izeneko ekimena sortu genuen, modu guztiz altruistan egin genuelarik, berrogeialdiko arazoa zela eta, zaurgarriak izan zitezkeen eta etxetik atera ezin zuten adinekoak estaltzen saiatuz. Laguntza sarea sortu dugu pertsona horientzat, eten digitala dela eta isolatuenak izaten baitira, sare sozialak, telefono mugikorrak edo bideo deiak erabiltzen ez dakitelako.

Sare nazionala sortu genuen eta azkartzen saiatu ginen. Batez ere, Kanariar Uharteetan laguntza asko jaso dugu Kanariar Uharteetako Gobernuaren aldetik. Autonomia erkidego guztietan gaude, Ceutan eta Melillan barne, eta oraintxe 3.500 adineko baino gehiago eta 1.500 boluntario inguru daude sarean. Zuzenean 850 euskarri inguru kudeatzen ditugu eta zeharka beste batzuk. Eman duguna oso segurtasun sendoa da, legezko egiaztapena, pertsonalki ezagutzea...

Orain egin duguna da filantropia hutsetik sortu zen aplikazio hori garatzea da eta adinekoentzako laguntza sare iraunkor bilakatzen ari gara.

Kanariar Uharteetako Gobernuaren laguntzarekin egingo dugu lehen merkaturatzea, Kanarietan zehar, urrian.

Zer aurkitu duzue pandemian?

Enpresa bat gara eta bizirik iraun behar dugu.

Guretzat, koronabirusak eragin handia izan du, hain zuzen ere martxoan 150 jabe izatera iritsi ginelako, publizitatean inbertsio asko egin genuelako, plataformaren bertsio berria egin genuelako... eta hortik, ia % 80 galdu genuen. Egin genuen inbertsio txanda ezin izan zen itxi enpresen beldurra zela eta... baina gelditu nahi ez genue-

2020 urria

nez eta Covida sortu genuenez, berrogeialdian oso aktibo egon ginen. Covidak asko motibatu gintuen eta eragina sortu genuen eta orain Kanariar Uharteetako Gobernuak bi aplikazio erosi ditu bertan abiarazteko... Horrela bizirauteko gai izan gara. Etxebizitza partekatzearen zatia ez da hain intentsiboa oraingoz, nahiz eta bezeroek sartzen jarraitzen duten, baina ez dugu iragarkirik egiten, ez dela momentua ulertzen dugulako.

Eta gero beldur handia dago. Egoera hau burbuila xamarra da, jendeak laguntzak kobratzen dituelako eta badirudi ez dugula krisi ekonomiko larririk, baina bezeroetan ohartu ginena da gelak alokatzeari utzi behar izan ziotela, seme-alabak etxera itzuli zirelako, adibidez, etxea utzi eta logelak partekatu behar izan dituzten adineko jendea...

Zein dira Kuvuren etorkizuneko planak?

Orain dugun planteamendua da, koronavirusarekin dena hautsi ondoren, Kuvu HomeSharing hain modu intentsiboan pausatzea, nahiz eta gure bezeroekin jarraitzen dugun eta gure ostatu lerroarekin jarraitzen dugun. 2021ean Kanariar Uharteetan irekiko dugu, proiektua han sustatu nahi duen Kanariar Artxipelagoko Gobernuarekin batera. Bartzelonako irekiera plana eta beste batzuk pausatuta egongo dira gerora arte.

Hitz egin dugun aplikazioaren zatian, ideia ahalik eta eragin handiena sortzea da, doan eta irabazi asmorik gabe, baina proposatuko duguna adinekoentzako laguntza sare iraunkorra sortzea da. Indian eragina sortzen jarraitu nahiko genuke. Covida sarea, urrian abiaraziko dugun bertsio berria, Estatuko autonomia erkidego guztietan aplikatu nahi genuke. Hori dela eta, sare iraunkor bat sortzen hastea da ideia. Merkatu solidarioa sortzeko ikuspegia dugu, enpresek lankidetzan jarduteko gazteak dirua irabazteko eta laguntzeko. Pizgarri batzuk sortzen ari gara gazteak sarean parte hartzera bultzatzeko.

Aplikazio zehatz bat ere ireki dugu guraso bakarreko familientzat, Covidako erabiltzaileak zirenak, ama bakar eta aita bakar asko sartzen hasi zirelako. Familia hauek pobrezia maila kezkagarria bizi dutela aurkitu dugu, lana izan arren, batez ere emakumeei dagokienez. Eusko Jaurlaritzarekin hitz egin dugu proiektua Euskal Herrian aterako den ikusteko.

Nola bultzatuko zenituzke gazte eta helduak Kuvu erabiltzera?

Sarean guztiz libre senti daitezela. Edozein zalantza argitzeko telefonoz dei diezagukete... Gazteek, batez ere, sarean dute prozesu osoa linean, bateragarritasun galdeketa egin eta konekta dezaketen pertsonak agertzen dira. Adineko jendeari, ausar daitezela deitzera, joatera udaletxeetara eta han hitz egingo diete guri buruz. Eta eskualde batean ez bagaude ere, haiei laguntzeko laguntza programa duen sarea aurkitzen saiatuko gara. Dei dezatela, arazorik gabe.

eWorld aldizkaria

31