eWorld aldizkaria - DIGITAL GENERATION Nº 0016

Page 1

Laguntzen du

0016. zkia.

doakoa

2020ko abendua

gadgetWorld

appWorld

digitalWorld

healthWorld

blockchainWorld

Summit2+, klasikoa itxuraz

2020n gehien jaitsi diren appak

Spotlight, TikToken lehiakide

Yoga, gaur beharrezkoago

Alastriaren ekarpena

Lan egiteko modu berriak Aldizkari honetan ikusiko duzuen bezalaxe, datorren etorkizun hurbilean iraultza bat biziko dugu gure lan egiteko moduan. Zehazki, lau aldaketa emango dira datozen bost urteetan, 2025rako. Batetik, etxetik lan egitea gero eta ohikoagoa izango da; izan ere, ikerketen arabera, urruneko langileen orduak emankorragoak dira, bulegoetako kideenak baino. Langile-

ek zein enpresaburuek irabazi horiek orekatzen ikasi beharko dute, erretzeko aukera handiagoak eta isolamendu sentimendua bezalako gaiak uztartuz. Bestetik, klima-erlojuak markatzen jarraitzen du. Azken hamarkadan, eraldaketa digitalak enpresa guztiak enpresa teknologikoak bihurtu ditu. Litekeena da hurrengo hamarkadan antzeko eraldaketa bat ema-

tea ere, jasangarritasun-politikei eta estrategiei dagokienez. Hirugarrenik, talentu handieneko gizabanakoek beren buruaren aldeko apustua egiten dute. Freelancing delakoak arintasuna eskaintzen die ustekabeko erronkei egokitu behar dieten enpresei eta askatasuna ematen die lan moldaketa malguak eta urrunekoak nahi dituzten langileei.


2

eWorld aldizkaria

infoWorld

2020 abendua

INFORMAZIO EUROPARREKO ZENTROAK

BERRIKUNTZAKO ZENTRUAK SAIOLAN BIC GIPUZKOA ARRASATE BIC BIZKAIA EZKERRALDEA KBI DIGITAL DEUSTOKABI ZITEK BILBAO BEAZ BIZKAIA IKERBASQUE SPRI, S.A. BILBAO LAB COWORKING BILBO COWORKING EHUB! COWORKING PLAZA DEL GAS ALZOLA COWORKING ESPACIO OPEN THE MAKERY BIC BIZKAIA AMARA COWORKING BIC GIPUZKOA BERRILAN KUTXA KULTUR ENEA IMPACT HUB DONOSTIA GALERNA STUDIO COSPACESS BERRIUP ACELERADORA DE STARTUPS LABE-DIGITAL GASTRONOMY LAB ASUAKOWORKING EIBAR COWORKING COWORKING KABITAN COWORKING IRUN KOMOREBI COWORKING WELINK COWORKING INIZIA SENDA15 COWORKING COCUBO COWORKING GUREKIN COWORKING CO-VI COWORKING VITORIA COWORKING VITORIA - OFIWORKING HUB GASTEIZ 2GETHER BIZIA METXA - EMPRENDE CEIN BIC ARABA COWORKING MUTILVA ORIZONT SODENA DESARROLLO DE NAVARRA LA TIERRA COLABORA COCOWORKING PAMPLONA AGORA COWORKING TALLER 14 COWORKING COWORKING EL CUBO BLANCO CENTRO GEOINNOVA INNOBASQUE

Arrasate Arrasate Barakaldo Bilbao Bilbao Bilbao Bilbao Bilbao Bilbao Bilbao Bilbao Bilbao Bilbao Bilbao Bilbao Derio Donostia Donostia Donostia Donostia Donostia Donostia Donostia Donostia Erandio Eibar Hondarribia Irún Irún Leioa Vitoria-Gasteiz Vitoria-Gasteiz Vitoria-Gasteiz Vitoria-Gasteiz Vitoria-Gasteiz Vitoria-Gasteiz Vitoria-Gasteiz Vitoria-Gasteiz Vitoria-Gasteiz Vitoria-Gasteiz Noain Miñano Mutilva Alta Pamplona Pamplona Pamplona Pamplona Pamplona Pamplona Pamplona Pamplona Zamudio

EKINTZA HONEK NAFARROAKO GOBERNUAREN LAGUNTZA JASO DU

Goiru Kalea, 1 Edif. A 4º Goiru Kalea nº 1, Edificio A 4º Avenida Altos Hornos de Vizcaya nº 33 Matiko Kalea nº 6 Unibertsitate Etorbidea nº 24 T.S. de Ingenieros de Bilbao, Urquijo s/n 2ª planta Sabino Arana Etorbidea nº 8 María Díaz Haroko Kalea nº 3 Edif. Plza. Bizkaia Alameda Urquijo nº 36 4ª Planta Done Bikendi Kalea, 5 Avda. Ferrocarril, 10 Quintana, 4 Calle Pablo de Alzola nº 2 Deustuibarra, 70 A Uribitarte Pasalekua nº 3 Astondo Bidea, Edificio nº 612 C/ Maestro Santesteban, nº 3 4º Mikeletegi Pasalekua nº 83 Pº Duque de Mandas nº 52 Andre Zigarrogileak Plaza nº 1 Planta 3 Ametzagaña Kalea nº 25 Federico García Lorca nº 2 bajo Zuatzu Kalea, 7 Bajo 1 Plaza de las Cigarreras, 1 Edificio Enekuri Dpto. 9 Txikito de Eibar nº 8 bajo Donostia Kalea nº 25 Hospital Santa Margarita Kalea nº 1 Letxumborro Hiribidea nº 92 Paseo Landabarri nº 1 Dpto. 103 Avenida Miguel de Unamuno nº 3 San Prudencio Kalea nº 6 Cubo Kalea nº 1 Paseo Juan Pablo II nº 32 bajo Salvador de Azpiazu Ibilbidea nº 13 Brusela Hiribidea nº 3 Pintore Kalea nº 13 Bulevar de Mariturri Kalea nº 42 Floria Kalea nº 60 Calle San Prudencio nº 6 2ª Planta Plaza Cein, nº 5 Calle Albert Einstein nº 15 Calle Nueva nº 8 Oficina 11 Avenida Carlos III nº 36 1º Avenida Carlos III el Noble nº 36 3ª Dcha. Calle Larrabide nº 21 San Pedro nº 43 Avda. Marcelo Celayeta nº 75 2ª Pl. Nave AA3 Ofic 34 Calle Emilio Arrieta nº 11 Bis Piso 7 Pta. 2 Pascual Madoz nº 5 C/ Luis Morondo Urra nº 8 bajo A C/Laida Bidea nº 203

943 712 072 943 712 072 944 184 100 944 205 379 944 139 108 946 013 936 944 395 622 944 052 660 944 037 000 946 941 104 688 684 348 946 212 930 946 854 652 944 751 275 946 033 596 944 030 606 943 474 660 943 000 999 943 001 217 943 458 485 608 001 406 943 320 369 943 942 117 676 450 580 609 505 216 688 734 292 620 557 404 843 630 967 630 202 866 944 979 301 945 014 500 945 138 264 945 562 267 945 254 122 676 938 803 945 711 960 945 710 670 945 148 442 945 139 560 945 032 674 848 426 000 945 298 282 948 983 399 848 421 942 848 421 942 626 888 185 948 383 808 672 177 693 686 831 760 646 422 742 948 117 137 944 209 488

KULTURA ETA HIZKUNTZA POLITIKA SAILAREN DIRULAGUNTZA (HIZKUNTZA POLITIKARAKO SAILBURUORDETZA)

EDITOREA: Fundación Orienta Zaitez Fundazioa Alameda Recalde nº 27 Planta 2 Oficina 2 48009 Bilbao MATERIALAK BIDALTZEA ETA KONTAKTUAK : C/ Particular de Ategorrieta nº 2 Bajo Local 10. 20013 Donostia. Tfnoa.: 943 053 488 http://www.elperiodicouniversitario.com posta-e: asun@europedigitalhub.eus Lege Gordailua: BI-2079-2017 ISSN: 2603-6207

UPV/EHU Ekonomia eta Enpresa Zientzien Fakultatea. Lehendakari Aguirre Etorbidea, 83. 48015 - BILBAO Tel.: (+34) 946 013 651/ 652 E-maila:cde@ehu.eus http://www.ehu.eus/es/web/cde/home

Deustuko Unibertsitatea Liburutegi Unibertsitarioa Ramón Rubial, 1. 48009 - BILBAO Tel.: (+34) 944 139 417 E-maila: begona.prado@deusto.es http://www.iee.deusto.es Nafarroako Unibertsitatea Zuzenbideko Eraikina. Campus Unibertsitarioa. 31080 IRUÑA Tel: 948 425 634 E-maila: cee@unav.es EUROPE DIRECT CEDERNA GARALUR. NAFARROA Barriobide, 40, 001 bulegoa 31013 ANSOAIN Tel.: 948 206 697 E-maila:europadirect@cederna.es EUROPE DIRECT HAZI Granja Modeloa,z/g 01192 ARKAUTE Tel.: 945 0003 208 http://www.hazi.es EUROPE DIRECT BIZKAIA Simón Bolivar Kakea, 8B 48010 BILBAO Tel.: 946 072528 E-maila: europedirect@fundacionede.org http://www.europedirectbizkaia.org EBri buruzko informazio orokorra eta kontsulta espezializatuak eskintzen ditu, dibulgazioko ekitaldeak egiten ditu eta lan-gela bat dauka. EUROPE DIRECT DONOSTIA Prim kalea,14 2D 20006 DONOSTIA Tel.: 943 470 962 E-maila:europedirect@kaebnai.net http://kaebnai.net Informazioa, orientazioa eta europar herritartasunarekin erlazionaturiko eskubideei buruzko aholkularitza, parte-hartze aktiboa eta gaztetasuna eskaintzen ditu.

EKINTZA HONEK GIPUZKO AKO FORU ALDUNDIKO LAGUNTZA JASO DU

KOORDINATZAILEAK: Jon Lasa eta Irene Urizar. LAGUNTZAILEAK: Jon Lasa, Ana Belén Sánchez, Irene Urizar, Lourdes Sánchez, Unai Urizar eta Cristina Domínguez. DISEINUA ETA MAKETAZIOA: Fundación Orienta Zaitez Fundazioa. ARGAZKIAK: Cristina Domínguez eta Irene Urizar. KOLABORATZAILEA: Universitario Vasco Navarro S.L. Uni. PUBLIZITATEA: Bizkaia/ Gipuzkoa/ Araba/ Nafarroa: 629 229 185 Fundación Orienta Zaitez Fundazioa ez du bertan azaltzen diren iritzi eta edukien gaineko ardurarik hartzen.


gadgetWorld

2020 abendua

Montblanc Summit 2+, erloju itxurako mugikorra

M

ontblanc Summit 2+ eskumuturreko mugikorrak erloju klasiko baten itxura du. Gailuak deiak egiteko, mezuak bidaltzeko, jakinarazpenak egiaztatzeko eta Google laguntzailearekin elkarri eragiteko aukera ematen du, 'smartphone' bat gertu izateko beharrik gabe. Montblanc Summit 2+ bat erabiltzea mugikorra eskumuturrean eramatea bezalakoa da. 1.190 euro balio duen luxuzko erloju hau WhatsAppeko jakinarazpenak, mezu elektronikoak edo Twitterren aipamenak egiaztatzeko erabiltzen da. Baita bihotz taupadak bezalako bizi-seinaleak kontrolatzeko ere. Eta Google laguntzailearekin elkarri ere, mezuak bidaliz eta deiak eginez. Hori guztia 'smartphone' bat gertu eta Suitzako markadun lilura batekin egon beharrik gabe. Batez ere gailu dotorea da. Nolabait esateko, gama altuko erloju analogiko tradizionala ekartzen du gogora, nahiz eta barruan gailu adimenduna bihurtzen duen makineria duen. 43,5 milimetroko altzairu herdoilgaitzezko kaxaz eta kirol ereduetan larruzkoa edo kautxuzkoa izan daitekeen uhal trukagarriaz dago osatuta.

Egun bateko bateria Bateria 440 mAh da eta erabilera normalarekin egun bakarra irauten du. Hau da, mugikorrak bezainbeste irauten duen erlojua da. Konpainiak dio hiru edo bost egun gehiago luza daitekeela erloju adimendunaren funtzioa desaktibatuta badago eta denbora eskumuturraren keinu soil batekin erakusten bada. Gailuak karga-oinarria du, ordubete pasatxoan bateria betetzen duena.

Non nago? Montblanc Summit 2+-k abiadura neurgailua, altimetroa, barometroa, iparrorratza, GPSa eta bihotz taupadak ditu. Toolbox aplikazioarekin erabil daitezkeen tresna horiekin, erabiltzaileak edozein unetan egiaztatu dezake non dagoen, zer abiadurarekin garraiatzen duen, zer altueratan dagoen edo zein den presio atmosferikoa. 1,28 hazbeteko Amoled pantaila du, zafiro beira makurrez egina. Bertan, diseinu desberdinen artean aukeratu daiteke: mota guztietako markagailuak erakutsi eta erloju analogikoak imitatzen dituztenetatik hasi eta kirol modernoenetara. Guztira, 1.000 erloju aurpegi konbinazio baino gehiago daude, uneoro pantailan agertzen den

atzeko planoa, orratzak edo informazioa pertsonalizatzeko. Gailuak eskuineko aldean hiru botoi ditu: biraketa-koroa eta beste bi botoi programagarri osagarri.

Erloju klasiko baten itxura duen mugikor adimendun bat eraman dezakezu eskumuturrean Erlojua erabiltzen hasteko lehen pausoa Wear Os aplikazioa Google-tik deskargatzea eta telefonoarekin estekatzea da. Telefonoari, telefonoa edozein dela ere, 4G konektibitatea emateko eta deiak egin ahal izateko, Orange eSIM bat konfiguratu behar da Android batean. Operadore honek erloju adimenduna merkaturatu du Espainian hilean 39 euroren truke 24 alditan. Egindako probetan, ezinezkoa zen eSIM Xiaomi telefonoarekin (Mi 9T) konfiguratzea. Hala ere, Google Pixel-ekin prozesua intuitiboa eta erraza izan da. Montblanc Summit 2+, Snapdragon 3100 prozesadorea barruan, ondo funtzionatzen du. Egunez egun oso erabilgarria da mugikorraren mende ez egoteko, ekintza txikiak burutzeko eta kanpora edo kirola egitera joaten bazara jakinarazpenen berri izateko. Erlojuak telefono dei bat edo jakinarazpenak azkar eta erraz egiaztatzeko aukera ematen du. Erantzun adimendunak edo emojiak ere iradokitzen ditu mezuak erantzuteko. Posible da teklatuz idatzita egitea ere, letra txikiak izan arren oso ondo funtzionatzen baitu, eta zure ahotsarekin.

Diktatzeko ekintzak Ahotsa da, hain zuzen ere, erlojua funtzionatzeko modurik errazena, mikrofonoa eta bozgorailua baititu. Besterik gabe, sakatu botoia eta eman agindua eta Google-ren laguntzailea funtzionatzen hasiko da. "Deitu etxera", "iratzarri hiru ordutan" edo "eraman nazazu hurbilen dagoen supermerkatura" gailura zuzenean eska daitezkeen eskaera batzuk dira. Morroiak mezuak bidali, tenporizadoreak edo alarmak ezar ditzake, eguraldiaren berri eman, kalkuluak egin, hitzak definitu edo itzulpenak egin ditzake.

eWorld aldizkaria

3


4

eWorld aldizkaria

2020 abendua

gadgetWorld

Samsungen mugikor tolesgarririk merkeena

S

amsung gailu tolesgarrien gainerako lehiakideen aurretik dago eta iragarritako Galaxy Z Flip Litek bere posizioa sendotu dezake, merkatura iristen diren modelo gehienak berdintsuak baitira geroz eta beharrezkoago den segmentu honetan. Eta salmenten boomaren amaiera alderantzikatzeko katalizatzailea izan dezake ere. Fabrikatzaile nagusi guztiek hainbat proposamen jarri dituzte abian edo garatzen ari dira eta, ezbairik gabe, datorren urtean nobedade dezente izango ditugu, iPhone tolesgarria barne, Cupertinotik datorren guztiarekin gertatu ohi den bezala, azken aireratzea izango baita. Pantaila bikoitzarekin edo pantaila malguarekin, horizontalki edo bertikalki irekita, aurrealdean edo atzean, pantaila tolesgarrien belaunaldi berria talde erakargarria da kontsumitzaileentzat ezbairik gabe, industriak oinarrizko hiru alderdi lortzen dituenean bereziki: eskaintzen diren aplikazioak mugikor estandarrean posible ez diren funtzioak burutzea; erresistentzia eta iraunkortasuna; eta prezio merkea. Hain zuzen ere, Galaxy Z Flip Lite hau prezioaren atalean zentratzen da. Bere izenak adierazten duen moduan, bertsio murriztua izango da prezio baxuagoan merkaturatu ahal izateko. Ez dago informazio askorik, baina Snapdragon 765G gama ertaineko chipsetaz

hitz egiten da osagaiak merkeagoak egiten hasteko. RAM kopurua, biltegiratzea edo kamera sistemaren maila ere murriztuko da. Zorionez, ez da inolako aldaketarik egongo maskorraren diseinuan eta esku bakarreko funtzionamendua ahalbidetzen duen tamaina trinkoan. Samsungek ere gorde egingo du OLED pantaila nagusia malgua duen kristal estalki ultra-mehe batek babestutako osagai izarra. Panela sendotzeko eta Galaxy Fold-ek jasandako erresistentzia eta sendotasun arazoak ekiditeko sortutako osagaia. Jatorrizko kostuak zituen 1.500 dolarrekin alderatuta, Galaxy Z Flip Lite-k bere prezioa 1.000 dolarreko langaren azpitik jaitsiko luke. Tolesgarriak oraindik smartphone estandarrak baino garestiagoak dira, baina ziur asko jaitsi egingo dira fabrikatzaileek modelo berriak gehitu ahala.

Galaxy Z Flip Lite Samsungen tolesgarririk merkeena izango da Mugikor tolesgarriak Mugikor tolesgarriak jada errealitate diren arren, oraindik ez dakigu noraino iritsiko den haien arrakasta. Haien prezioak ez dira guztientzat, beraz oraindik publiko masiboago batengana iritsi behar dute formula onartzen den edo etorkizuneko joera bihurtzen den jakiteko. Ez dago zalantzarik gailu horien prezioa demokratizatu beharko litzatekeela, inork ez dakien arren noiz gertatuko den. Zentzuzkoa dena da Samsung izan litekeela teknologia honen aitzindarietako bat, lehen pausoa eman baitu. Samsung, Huawei edo Motorolarekin batera, "ausarten" konpainia izan da, tolestura teknologia duten lehen gailu komertzialak merkaturatu baitituzte. OLED pantaila malguaren kontzeptua tablet bihurtzen diren telefono mugikorretan edo poltsikoan hobeto eramateko trinkotu daitezkeen telefono mugikorretan gauzatu da. Kasurik onenean, 1.000 euro gainditu behar dituzu teknologia hau zure esku eduki ahal izateko.


publizitatea

2020 abendua

eWorld aldizkaria

5


6

eWorld aldizkaria

2020 abendua

gadgetWorld

Xiaomiren begi-masajegailu berria

X

iaomik atera duen gailu berriak ikusmen nekea murrizten du eta mugikorrera konektatzen da. Itxura futurista dauka eta beroa eta hotza erabiltzen ditu begiak erlaxatzeko, eguna pantaila aurrean pasa ondoren. Mota guztietako masajeak, gorputzeko edo begietako zenbait arlotan espezializatutakoak, tradizionalki produktu bitxi samarrak izan ohi dira, telemerkatuetan tipikoagoak. Baina badaude fabrikatzaile handiak gailu horien aldeko apustua egin dutenak, batez ere Txina bezalako herrialde batean, non norberaren zaintzak gailu elektronikoen artean merkatu-kuota handia baituen. Hau da Xiaomik saltzen duen begi masajegailu adimendun honen kasua, ikusmen nekea murrizteko eta gure telefono mugikorrarekin konektatzerakoan musika lasaigarria erreproduzitzeko gai baita.

Momoda begi masajeatzailearen ezaugarriak Begien masajeatzaile berri honek zenbait puntu aipagarri eskaintzen dizkigu, merkatuan beste kanal batzuen bidez saltzen diren beste tradizionalago batzuekin alderatzen badugu. Diseinutik hasita, noski nahiko deigarria da, eta erabiltzen dugunean errealitate birtualeko betaurrekoak edukitzearen sentsazioa ematen du. Bere diseinu ultra-teknologikoak teknologia handiko eta kalitatezko gailuak ematen ditu. Eta egia da nahiko masaje osatua dela, teknologia hotz eta beroa erabiltzen duena gure begien nekea baretzeko. Begi bakoitzaren altueran kokatzen den mekanismoa du, masaje horiek era berean

beren giharrek zurruntasuna galtzen duten hiru erabilera moduei esker. Begien konpresio bero eta hotzen txandakatzeak begiak erlaxatzeko aukera ematen du ordenagailuko pantailaren aurrean lanean egun luzea egin ondoren. Hotza eta beroa txandakatzen diren masaje ziklo bakoitzak 10 minutuko iraupena du. Logikoki tenperatura igotzea guztiz segurua da begiei mesede egiteko.

Hotza hantura murrizteko Hori guztia beroa begietara norabidean zuzentzea ahalbidetzen duten erdieroaleekin lortzen da, hotz-tarteak txandakatzeko moduan, horrela, tenperatura beti egokia izaten da larruazalerako integratutako termistoreari esker, eta ez du kaltetzen tenperatura bat-bateko aldaketengatik. Betaurreko horien sortzaileen arabera, masaje honek igorritako hotzak, 20 graduko tenperatura jarraia baino ez dena, begien hantura murriztu dezake pantailak modu intentsiboan erabili ondoren.

Beroa hidratatzeko Masaje honek begietan 40 graduko tenperatura konstantean igortzen duen beroarekin odol zirkulazioa aktibatu eta begi ingurunea hidratatu dezakezu ongizate handiagoa lortzeko. Modu horretan, ikusmen nekeak eragindako ondoeza agerikoa murrizten lagun dezakeen beste efektu osagarri bat lortzen da, normalean egunaren amaieran buruko min biziak eta distantzian ikusmen lausoa areagotzen baitira.

Soinu lasaigarriak saio bakoitzeko Masaje adimendun honek bozgorailu integratuak ere baditu. Bluetooth konexioari esker mugikorrera konekta daitezke, eta hortik gehien nahi dugun musika erlaxagarria erreproduzi dezakegu. Bere bateria C motako USB ataka baten bidez kargatzen da, eta 7 eguneko erabilera eskaintzen digu karga bakarrean, 1650mAh bateriari esker. Bere prezioa 39 eurokoa da aldaketan, eta une honetan salgai jarri da Txinan, www.xiaomiyoupin.com-en, eta handik laster inportatu ahal izango da.

Berriz ere harritzen Berriro ere Xiaomik harritzen gaitu Youpin-en salgai dauden produktu interesgarri horietako batekin. Oraingoan erlaxazio handiagoa eta a-tseden atseginagoa lortzeko laguntza apur bat bermatuko duen begi masaje bitxi baten aurrean gaude.


publizitatea

2020 abendua

eWorld aldizkaria

7


8

eWorld aldizkaria

appWorld

2020 abendua

Aplikaziorik arrakastatsuenak

E

gunero, mugikorreko hainbat aplikazio erabiltzen ditugu: itxialdian egondako hiletan, aplikazio askok sekulako bultzada izan dute, Espainiako eta munduko milioika erabiltzaileren lan, ikasketa eta asialdiaren funtsezko alderdi bihurtu baitira. Mugikorretarako aplikazioen kopurua handitzen ari den merkatu liskar honetan, Espainian deskargatu diren 10 aplikazio onenen artean sartzea lorpen nahiko da.

Android Annietik ateratako datuen arabera, hauek dira Espainian erabiltzaile kopururik handiena eta Android sistema eragilean erabiltzaile kopururik handiena duten aplikazioak, 2020ko azaroaren lehen astean: WhatsApp Espainian gehien erabili den aplikazioria izan da beste behin. Halere, bilaketek irabazi dute 2020. urtean, Google Chrome eta Google sailkapeneko bigarren eta hirugarren postuan kokatu baitira, hurrenez hurren. Youtubek aurten hainbat postu igotzea lortu du, laugarren posturaino eta, itxialdian, hainbat erabil-tzailerentzako aterpe bihurtu da, tutorialak, informazioa edo entretenimendua behar izan dutenean. Gmail da pandemia honetan tresna indartsuenetako bat, eta bosgarren postuan kokatzen da, eta ondoren Google Play Services eta Google Drive daude, bederatzigarren posizioarekin batera, Google Maps, Interneteko erraldoia aplikazio gehien dituen enpresa gisa kokatzen dutelarik. Zortzigarren postua Facebook da, Instagram hamargarren postuan dagoelarik. Espainian Androiden deskargatu diren aplikazioei dagokienez, gure artean liderra jarraitzen

duela ikusten dugu, deskargatutako aplikazioa ez ezik, momentuko jokoa baita. Pluto telebistak bigarren postua lortu du doako bideo streaming bidezko edukiarekin. Radar Covid aplikazioa zerrenda horretako hirugarren postuan kokatzen da. Urte honetan pandemia izan da gure bizitza osoa. Sailkapen honetako datu garrantzitsuenetako bat da El Corte InglĂŠs-ek seigarren postura igotzea lortu duela bere aplikazio berria omnicanal tresnekin eta El Corte InglĂŠs Plus, harpidetza eredu berria abiarazi ondoren. Zerrendan ikus dezakegun beste berritasun bikainetako bat SaraMart da, Wish estiloko merkatu txinatarretako bat. 5 milioi produktu baino gehiago dituen eCommerce bat, horien artean moda, osagarriak, kosmetikoak eta elektronika batzuk eta etxerakoak nabarmentzen dira, eta nolabaiteko ospea lortu du Espainian deskargatu diren aplikazioen artean 7. postuan kokatuta. TikTok deskargatuen artean jarraitzen du, orain 8. zenbakian, telelana egiteko eta urrutiko azterketarako tresnekin, hala nola, Google Meet eta Google Classroom bezalako sailkapen honetan.

iOS Espainian erabiltzaile kopuru handiena duten aplikazioak iOS sistema eragilen pixka bat aldatzen dira Android-ekin alderatuta Annie-tik ateratako zerrendan azken asteko datuekin ikus dezakezun moduan. Aldaketak erabiltzaile gehiago dituzten aplikazioetan nabarmentzen dira. WhatsApp-ek bosgarren postua bakarrik lortzen du sailkapen honetan, YouTube iOS-en hamargarren postura erortzen den bitartean. Espainian iOSen gehien deskargatu diren aplikazioei dagokienez, Radar Covid da lehena, zerrenda honetako lider absolutua bilakatu baita, ondoren Vinted, bigarren eskuko arropa erosteari eta salmentari eskainitako merkatua, Telegram, eta laugarren postuan Among US. El Corte InglĂŠs-ek iOSen 6. posizioa mantentzen du eta TikTok Apple gailuen erabiltzaileek ere gozatzen dute, baita Zoom eta Google Meet ere, telelana lantzeko oso tresna erabilgarriak diren bi tresna.

Munduan Munduko rankinga alderatzen badugu, ez dago alde handirik Espainiakoarekin. Androiden, mundu mailan erabiltzaile gehienak Google aplikazioak erabiltzera joaten dira: Chrome, YouTube, Google, Facebook aplikazioekin batera: WhatsApp laugarren postuan, Facebook seigarren postuan kokatzen da eta Instagram bederatzigarrenean.


publizitatea

2020 abendua

eWorld aldizkaria

9


10

eWorld aldizkaria

digitalWorld

2020 abendua

Z-Triton, itsas triziklo berria

I

tsas triziklo moduko hau Letoniatik dator, abenturazaleak konkistatzeko. Ibilgailu anfibio oso bitxia da, lurreko inguruneari zein urari erabat egokituta. Z-Triton du izena eta bere garapenaz arduratu den enpresak Zeltini du izena. Ibilgailu anfibio hau itsas triziklo moduko bat da, etxebizitza gisa ere balio duena eta, barruan, bi pertsona har ditzake arazorik gabe, bai eta haur bat edo maskota bat ere. Familia batek asteburu oso bat pasa dezake horrela bertan, ibilgailuz aldatzeko beharrik izan gabe. Z-Tritonen tamaina ondokoa da: 3,6 metro luze, 1,2 zabal eta 1,55. Oraindik guztiz amaituta ez dagoenez, markak ez du pisu osoari edo kargari buruzko xehetasunik eman. Itsasontziaren egitura kontratxapatuaz eta beira-zuntzez egina dago, eta aurrealdean 36 hazbeteko gurpil bat dago, gidariarentzako eserlekua eta bidaiariarentzako bigarren eserlekua, ispiluak, argiak, tronpa eta aterkia barne. Atzealdean, berriz, 20 hazbeteko bi gurpil aurkitzen ditugu. Lurrean, ibilgailu honek pedalekin funtzionatzen du, 250 W-ko bi motor elektrikoen energia elektrikoa erabiltzeko aukerarekin, bateria pare batekin eta eguzki panel batekin konektatuta. Uretara sartzeko orduan, gurpilak tolestu egiten dira. Flotagailu pare bat atzeko aldera jaisten dira, eta kanpoko motor elektrikoa dago propultsiorako. Itsasontzia uretako ingurunera ekartzeko, gidariak aurreko gurpila sartu behar du eta itsasontziaren atzealdea branka bihurtzen da.

Pilotalekuak ispiluak eta argi kontrolak, Z itxurako lema eta haizagailua ditu egun beroetan nabigatzeko erosoagoak izan daitezen.

2021ean prest Beste xehetasun bitxiak dira fabrikatzaileak sukalde txiki bat eta mahai tolesgarri txiki bat sartu dituela. Aipatu beharra dago uneoro biltegiratze leku asko dagoela, beharren arabera mugitu daitezkeen hainbat pieza modularrei esker. Z-Triton laster bihurtuko da crowdfunding kanpaina baten xedea, 2021ean lehenengo 10 unitateak entregatzeko helburuarekin. Prezioak 7.000 eta 9.000 euro bitartekoak izango dira.

Bereiztasunak - Gauean lo egiteko aterpe gisa erabiltzen den itsasontzi elektriko anfibio eta triziklo hau "mundu osoko espedizioetarako" diseinatu zen. - Z-Triton etxea, itsasontzia eta trizikloaren funtzioak biltzen dituen karabana elektriko txiki bat da, erabiltzaileak lurrean eta uretan bidaiatzeko. - Unitate mugikor anfibio hau naturara joateko, asteburuetarako edo "mundu osoko espedizioetarako" diseinatuta dago, bere diseinatzailearen arabera. - Ibilgailuak bi lagun har ditzake, 3,6 metro luze, 1,2 metro zabal eta 1,55 metro altu da. - 'Z-Triton' prototipoa da oraindik, orain arte estazio desberdinetan probatzen aritu dira, iraunkortasuna eta errendimendua ziurtatzeko. - Etxe, itsasontzi eta triziklo baten funtzioak konbinatuz, ibilgailu urdin eta laranja, erraza eta dibertigarria da lurrean zein uretan gidatzea. - Unitate txikiak alde batetik triziklo bat du, tolesten dena lurretik uretara igarotzea ahalbidetzeko. - Ibilgailuak lekua du bi pertsonek eroso lo egiteko, abentura luzeak eta naturara ihesaldi azkarrak ahalbidetzeko. - Laguntza elektrikoz hornituta dago. Besteak beste, energia, argia, tenperatura kontrolatzeko aukera ematen die erabiltzaileei.

Bizikleta moduan ere Bizikleta moduanm pedalei lehorrean mugitzeko aukera ematen du ere. Ibilgailuak 40 kilometro inguruko autonomia eskaintzen duen motor elektrikoa du, lurreko baldintzen eta pilotuak erabilitako indarraren arabera. Ibilgailuak argiak, tronpa eta USB kargatzeko atakak ditu. Txirrindulariaz gain, Z-Tritonek eserlekua du segurtasun-gerrikoarekin eta bidaiari gehiagorentzat. Eta maskotentzako gordetako espazioa ere badu, haurrentzako aulki batekin ordezka daitekeena. Sei eguzki plaka dituen karabanak erraz tolesteko hiru gurpil ditu.


publizitatea

2020 abendua

eWorld aldizkaria

11


12

eWorld aldizkaria

digitalWorld

2020 abendua

Juwels superordenagailua, liderra Europan

S

istema alemaniarra Top 500 rankingean sartzea lortu duten berritasun bakanetako bat da, ekipo mota horien errendimendu- eta garapen-erritmoaren moteltzea agerian utzi duen garai batean. Europako superordenagailuen lider berriak Juwels du izena eta Atosek garatutako modulu berria arkitekturan oinarritu du bere lorpena. Alemaniako Jülich Superkonputazio Zentroan kokatuta dagoen ekipamendu hau Top 500 rankingean sartu da eta Europako superkonputazio sistemarik boteretsuena izendatu dute (munduko zazpigarrena). Honela, eskualdeko aurreko txapelduna zen HPC5 delakoaren lekukoa hartu du. Dellek garatu du eta Italiako Eni enpresa energetikoan kokatuta dago. Azken 30 urteotan sektoreari pultsua hartu izan dion sailkapen honen 56. edizioak dakarren berrikuntza bakanetakoa da bere sarrera. "Gure ustez, Juwels funtsezko mugarria da Europako eskala handiko ordenagailurako bidean (trilioi bat flop gai izango den ordenagailua); 2023rako abian jartzea da aurreikuspena", adierazi du Jülicheko zuzendaria Thomas Lippertk. HPE Cray-k Saudi Arabian garatutako Dammam-7 ere 10. postuan sartu berria den arren, zerrendako gainerakoek ezuste gutxi dakarte. Fugaku japoniarrak (Fujitsu) eta amerikar Summit-ek eta Sierra-k (IBM) podiuma partekatzen jarraitzen dute. Eta Espainiak Bartzelonako Superkonputazio Zentroaren Marenostrum mantentzen du munduko 500 superordenagailu boteretsuenen artean ordezkari bakartzat.

tatzen du erakundeak ohar batean. Errekor honek ekaineko edizioan jada lortutako gutxieneko marka gainditzen du. "Pandemiak inbertsioa moteldu zezakeen", arrazoitzen du Agnès Boudot HPCko Atos kuantikoko arduradunak. Top 500 banaketan Industriaren lasaitasun olatua talde horien errendimendua neurtzen duten aldagaietan ere islatzen da, azken hazkundearen emaitzen arabera hazkundea ere moteldu egin baita. "Zerrendak etekinaren kurbaren berdintasuna islatzen du", baieztatzen du erakundeak ohar batean. Ekainean argitaratutako zerrendan, ekipoaren errendimendu agregatua 1,65 exaflopetik (puntu mugikorreko eragiketak segunduko) 2,23 exaflopera jaitsi zen. Sailkapen berriarekin, hazkunde tasa hori eten egiten da, guztira 2,43 exaflop. Hala ere, Atosetik aldagai hori gutxietsi egiten dute. “Goi mailako errendimenduak ez luke superkonputazioaren industria bultzatu behar. Garrantzitsuena sistema horien eraginkortasuna da.

Berritasun gutxi

Herrialdeka

"Zerrenda osoak proiektua 1993an hasi zenetik sarrera berri gutxien erakusten ditu", baiez-

Herrialdeen araberako banaketan ere ez dago aldaketa handirik: Txinak 2017an lortutako lidergoa mantentzen du, superkonputazio sistemen % 42,4rekin, Estatu Batuek % 22 kontzentratzen dute eta Japoniak hirugarren postua du urruneko % 6,8arekin. Honekin alderatuta, AEBetako taldeek lidergoan jarraitzen dute beren ahalmen bateratuari dagokionez eta Japonia bigarren postuan dago, Fugakuren ekarpenari esker. Alemaniako buruzagi berria den Juwels Europako kontinentearen buruan agertzeak berarentzat arraroa ez den lidergoa itzultzen dio Alemaniari. Herrialde germaniarreko superordenagailuek gutxienez leku bat konkistatu dute rankingeko edizio gehienetan munduko hamar boteretsuenen artean. Ekipamendua, Jülich superkonputazio zentroan kokatua, iazko urte amaieran jarri zen martxan.

Juwels, errendimendu handiko konputazioko lider berria Europan


digitalWorld

2020 abendua

Spotlight, TikTok berria

B

ideo laburrak sare sozialetara iritsi dira eta horrek sortzaileei dirua irabazteko aukera emango die, beren edukien eskutik. Azken aldian, TikTok momentuko sare sozial ezagunena bihurtu da. Bizkorren deskargatzen ari dena da eta, jakina, erabiltzaile eta eduki sortzaileen artean itxaropen gehien sortzen duena da. TikToken interfaze soilak sare soziala katapultatu du, aurrekaririk gabeko arrakasta lortzeraino. Logikoa denez, lehiakideak beren alternatibak abiarazten ari dira, Instagramekin gertatzen den bezala, Reels abiarazi baitu bideo laburretarako, TikTokekoak modu argian kopiatzen dituztenak. Baina Snapchat beste bide batetik doa eta TikTok bezalako edukia kopiatzera behartuta dago. Bere interpretazioa "Spotlight" da, sare sozial berria, bideo laburrei dagokienez zer esan izango duena ezbairik gabe.

Milioi bat dolar egunero, gehienez sortzaileentzat Ezaugarri berri hau Snap-en sare sozialera iristearekin batera, istorioen sortzaileek diru-injekzio ona jasoko dute. Snapchatek bere iragarkian azaldu duenez, egunero milioi bat dolar baino gehiago banatuko du edukien sortzaileen artean, beren bideo laburrekin hedapen handiagoa lortzen dutenen artean, noski. Iragarki honekin batera, Snapchatek eduki-gida bat argitaratu du, 16 urtetik gorakoentzat bakarrik. Une honetan funtzionalitate hau hainbat herrialdetara iristen ari da, hala nola AEBetara, Kanadara, Australiara, Zeelanda Berrira, Erresuma Batura, Irlandara, Norvegiara, Suediara, Danimarkara, Alemaniara eta Frantziara. Beraz, oraingoz Espainian itxaron beharko da.

Alternatiba Horren barruan, TikTok-en alternatiba bihurtzea helburu duen mugimendua da, Snap-etik beste sare sozial honetatik bereiztea nahi dute, ikusme-

nean oinarrituta. Hori dela eta, ez dago edukiari buruzko iruzkinik egiteko edo ikusizko eduki laburreko sortzaileei mezuak bidaltzeko aukerarik. Azken egunotan ikusi dugu nola Fleets Twitterren merkaturatzeak benetako kaosa eragin duen hauen sortzaileei egindako iruzkin eta erantzunekin, guztiak zuzenean sortzaileei bidali baitizkiete. Snapchat-en algoritmoek sare sozialera igotako bideoak berrikusiko dituzte eduki bortitza izan dezaketen edo sare sozialak gehitu dituen joko arauen arabera egokiak ez direnei betoa jartzeko. Oraingoz Espainian itxaron beharko da, baina sare sozialak partekatutako irudietan ikusten den bezala, orain ikono berri bat izango dugu pantailaren behealdean bideo labur horietara sarbidea izateko.

Erabiltzeko modua Erabiltzeko modua TikTok-en antzekoa izango da, hatz bat irristatuz bideo batetik bestera mugitzeko aukera ematen duen interfaze sinple batekin. Logikoki Snapchat alternatiba on gisa merkatuan kokatzen saiatzen ari da, eta beti bezala, iragazkiak eta errealitate areagotuak ematen duten balio erantsiarekin, beti erakutsi duena eta lehiakideen aurretik egon dena. Zalantzarik gabe, diruaren pizgarriak desberdintasunak izan ditzake, edukia sortzen duten jende gehiago egon dadin, nahiz eta diruari dagokionez, ziur aski, etorkizunean are gehiago eskaintzen duten beste batzuk egongo dira.

Tik Tok-en atzetik Denek nahi dute Tik Tok bezalakoa izan. Modako sare soziala da eta bere arerioek badakite. Aurtengo uztailean ikusi genuen Google-k Shoploop erosketetarako merkaturatu zuela edo abuztuan Instagram-ek bere Reels abiarazi zuen.

eWorld aldizkaria

13


14

eWorld aldizkaria

2020 abendua

gameWorld

Game Awards 2020 sariak, abenduan A urten, bideo-jokoen munduan gehien espero den gertaera, hau da, Game Awards 2020 sarien ekitaldia, 2020ko abenduaren 10ean zunenean emango da, emisio-plataforma desberdinetan. Programa formatu birtualean emitituko da Hollywoodetik, Londreseko Abbey Road estudio historikoetatik eta beste hiri batzuetatik, koronabirusaren ondoriozko indarreko murrizketak direla eta. Koronabirusaren krisiak ez du bideo-jokoen munduan gehien espero ekitaldiaren aurtengo edizioa bertan behera utzi. Game Awards 2020 sariek bideo-jokoen industrian saririk onena lor-tzeko lehiatuko diren hautagaiak dagoeneko iragarri dituzte eta oso gutxi falta da irabazleak zeintzuk diren jakiteko. Hautagaiak hauek dira: - 'The Last of Us' filmaren bigarren zatiak 10 izendapen biltzen ditu, Urteko Jokoa barne, hurrengo Game Awards 2020rako hautagai guztien buru kokatuz. - GOTYrako hautatutako beste bost bideo-jokoek ere hainbat kategoriatako hautagaiak lortu zituzten, 'Hades' independente arrakastatsua barne. - 'Hades', 'The Last of Us Part 2', 'Ghost of Tsushima' eta 'Final Fantasy VII: Remake' dira GOTYrako hautagaiak, baita garapenaren hiru kategoria nagusiak ere: Zuzendaritza, Narrazioa eta Arte Zuzendaritza. - GOTYrako beste bi hautagai diren 'Doom Eternal'-ek eta 'Animal Crossing: New Horizons'-ek lau eta hiru izendapen dituzte, hurrenez hurren.

- Guztira, 75 joko desberdinek 23 kategoriatako izendapenak jaso dituzte. - Sony Interactive Entertainment da izendapen gehien lortu dituen argitaletxea, 22rekin. - The Game Awards-ek jakinarazi duenez, 2017an Nintendo-k jaso zuen 23ko errekorraren ondoren izendapen kopuru handiena lortu duen historiako bigarren bideo-jokoa da.

Iraganeko bideo-jokoentzako aukera The Game Awards sarien banaketari buruz pentsatzen dugunean, bakoitzak bere apustuak egiten ditu azken hilabeteetan kaleratu den jokoak saria irabaztea merezi duenari buruz. Hala ere, The Game Awards 2020k erabat apurtuko du eskema honekin eta aurten ez da 2020an argitaratutako bideo-jokoak aukeratzera mugatuko. Ekitaldi honen aurkezlea eta arduraduna, Geoff Keighley, Kinda Funny kateak egiten duen We Have Cool Friends podcastean albiste hau berresteaz arduratu da. Horrela komentatu du, duela urte batzuk salgai jarri zen joko bat orain ezaguna edo arrakastatsua bilakatuko balitz, bere aldetik ez litzatekeela arazorik egongo 2020ko onenen artean aukeratua izateko. 'Among Us', 'Fall Guys' eta 'Hades', 2020ko hiru iraultza hauek frogatzen dute inork inoiz jokatu ez dituen harribitxi handiak daudela. Horrek eraman du adibidetzat hartzea 'Hades' edo 'Among Us', orain dela urte batzuk dendetan eskuragarri daudenak, nahiz eta orain arte ez duten benetan arrakasta izan eta serio hitz egiten hasi diren horiei buruz. Hori dela eta, Keighley-k adierazi du berarentzat egokia izango litzatekeela 2018ko izenburu bat 2020ko onena bezala hautatzea, nahiz eta gogoratu nahi izan duen hori berak bakarrik ez duela erabaki eta beste parte-hartzaile edo argitalpenak ere direla hautagaien aukeraketa horretan parte hartzen dutenak. Keighley-k sarien gala Emmy-ekin alderatu du:, bideo-jokoek antzeko tratamendua jaso beharko luketela esanez, kasu batzuetan ez diotelako hazteari eta aldatzeari uzten: "Orain Emmy-ek telesailen denboraldiak tratatzen dituen moduan tratatzen dut gure ikuskizuna. Breaking Bad-ek bi urte jarraian sail onenaren saria irabazi dezake denboraldi guztietarako hautagai izan delako, ezta? Orduan, zergatik ezin du Fortnite-k lau urtez jarraian urteko joko onenaren saria irabazi kaleratu ondoren, urte hori beste guztiekin alderatuta joko onena izan bada?".


publizitatea

2020 abendua

eWorld aldizkaria

15


16

eWorld aldizkaria

smartcityWorld

2020 abendua

Bilbo, G20 hiri adimendunen pilotu

B

ilbo G20-aren Gobernantza Teknologikorako Hiri Adimentsuen Mundu Ituneko hiri pilotu aukeratu dute -G20 Global Smart Cities Alliance on Technology Governance, jatorrizkoan-. Bizkaiko hiriburua, horrela, 2019ko ekainean sortutako nazioarteko sare honetan sartuko da. Sarearen helburu nagusia da hirietan teknologia arduraz eta etikoki erabiltzeko funtsezko oinarriak ezartzea, gardentasuna, pribatutasuna eta segurtasuna sustatuz. Bilbok esperientzia eta jakintza trukatuko ditu beste 36 hirirekin, hala nola Londres, Leeds, Bartzelona, Lisboa, Milan, Toronto, San José, Buenos Aires, Brasilia, Medellín, Istanbul, Dubai, Melbourne eta Newcastlekin, eta mundu mailako arau- eta politika-estandarrak ezartzen lagunduko du, jardunbide onenak bizkortzen, egon daitezkeen arriskuak arintzen eta hiri adimen-tsuek garatutako teknologiarekiko irekitasun eta konfiantza publiko handiagoa sustatzen laguntzeko. Udalak positiboki baloratu du G20-ak Bilbori egin dion aitortzea, horrela frogatzen baita “gure hiriak gaitasuna duela mundu-mailako gobernantza estrategikoko proiektuetan parte hartzeko”. Gainera, Udalak nabarmendu du itun honetako kide izateari esker “hiriaren garapen teknologikoaren planean nazioarteko adituen ikuspegia sartu ahalko dela eta 2019-2023 Agintaldiko Planean sarturiko “Bilbao Smart City” lehentasunezko jarduketetako batean aurrera egin ahalko duela. Gobernantza teknologikorako G20aren Hiri adimentsuen Munduko Aliantzak 36 hiri pilotuak

ezagutzera eman ditu Smart City Expon, munduko hiri adimentsuen ekitaldi nagusian.

Aliantza Mundua urbanizatzen den heinean, garapen jasangarria eta hazkunde ekonomikoa hiriaren hazkundearen kudeaketa arrakastatsuaren mende daude gero eta gehiago. Teknologia egokiarekin -eta hura gobernatzeko jakintzarekin- hiriek bidea egin dezakete energian, garraioan, osasunean, hezkuntzan eta hondamendi naturaletan erantzuteko arazoak konpontzeko, beren komunitateak inklusiboagoak, erresistenteak eta jasangarriagoak izan daitezen. 2019ko ekainean sortua, G20 Global Smart Cities Alliance on Technology Governance-k udal, eskualde eta estatuko gobernuak, sektore pribatuko bazkideak eta hirietako bizilagunak bateratzen ditu hiri adimendunen teknologien erabilera arduratsua eta etikoa lortzeko printzipio multzo bateratu baten inguruan. Aliantzak politika orokorreko arauak ezarri eta aurreratzen ditu, praktika onak azkartzen, arrisku potentzialak arintzen eta irekitasun handiagoa eta jendearen konfiantza sustatzen laguntzeko. Munduko Ekonomia Foroa, Lankidetza Publiko-Pribatuaren Nazioarteko Erakundea, Aliantzako idazkari lanak egiten ditu.

Politika orokorraren bide orria Aliantzaren bidez, gobernuko, sektore pribatuko bazkideak eta gizarte zibileko mundu mailako adituak mundu osoko politikak biltzen eta aztertzen ari dira hiri adimendun arrakastatsu eta etikoetarako politika ereduak identifikatzeko. Politikak lehenetsi ziren bi baldintza nagusietan oinarrituta: geografia anitzetako hirietan liderra den eskarmentu handian oinarritutako praktika on gisa ezarri direla; hiri adimendunak eraikitzeko oinarrizkoak direla eta ez direla teknologien, aplikazioen edo emaitzen aginduzkoak. Eredu-politika bakoitza adituen lantalde hautatu batek garatu du, interes-taldeekin asko kontsultatuz. Hiri guztiak desberdinak dira eta eredu-politika horiek ez lirateke onartu behar desberdintasun horiek kontutan hartu gabe. Hala ere, bide orriak hiriek politikak garatzeko erabili ahal izateko oinarri bat eskaintzen du, eta lehendik dauden hiri politiken hutsuneak identifikatzeko bide bat eskaintzen du. Aliantza bide orri horretan oinarrituko da denboran zehar, eta bazkideak, hiriak eta adituak parte hartzera gonbidatzen dira frogak bidaliz, lantaldean sartuz edo programa aitzindarian sartuz.


publizitatea

2020 abendua

eWorld aldizkaria

17


18

eWorld aldizkaria

trainingWorld

2020 abendua

Berrikuntza Fabrika Nafarroako Unibertsitatean

E

kintzailetzaz kezkatuta dauden ikasle ohiei zuzenduta, Innovation Factory-k eta Alumni Nafarroako Unibertsitateak Inn Common ekimena sustatu dute. Bertan, ikasle ohiek beren esperientziak eta istorioak partekatzeko aukera izango dute. Halaber, nahi izanez gero, trebatzen jarrai dezakete, hurrengo ekintzaileen belaunaldiei eta ikasle guztiei lagundu eta ekintzailetzari buruzko informazioa jasotzeko aukera izango dute, hau da, Unibertsitate barneko eta kanpoko ekintzailetzari buruzko berriak. Horrez gain, espazio hau doako aholkularitzaplataforma gisa ere diseinatu da, dagoeneko proiektu bat burutu duten ikasleei, hori egitea pentsatzen ari direnei edo ideia edo proiektu bat dutenei, abian duten etapa edozein dela ere, laguntzeko xedearekin. Horretarako, Innovation Factoryko profesionalekin hitzordua hitzartu dezake interesdunek, asteazkenero, 15:00etatik 20:00etara. "Inn Common ekimenaren sorrerarekin, unibertsitateko komunitate ekintzaile osoaren ezagutza eta esperientziak partekatzea nahi dugu, elkarlana eta elkar laguntza bultzatzen duen ekosistema ekintzailea sustatuz", adierazi du Innovation Factoryko zuzendari BelĂŠn GoĂąik.

Ekintzailetzaren aldeko apustua Ekintzaileek aberastasuna eta enplegua sortzen dute, enpresa berriak sortuz edo lehendik zeudenetan berrikuntza garatuz. Hori dela eta, duela lau urte, Unibertsitateak Innovation Factory, Berrikuntza eta Ekintzailetzarako Zentroa, jarri zuen abian, non ikasleen ekintzailetza tre-

betasunak trebatzen eta ikerketa emaitzak merkatura transferitzen lan egiten duen startupen sorreraren bidez. Ikasle ohiek www.unav.edu/inncommon webgunearen bidez aholku-hitzordu bat eskuratu, erregistratu edo erreserbatu dezakete, Ongi etorri InnCommon-en, Nafarroako Unibertsitateko ikasle ekintzaile ohientzako espazio berrian. Ideiak eta ekintzailetza proiektuak partekatzeko komunitatea da, non doako aholkularitza jaso dezakezun behar izanez gero eta zure esperientzia partekatzeko, beste ekintzaile batzuekin topo egiteko edo trebatzen jarraitzeko.

Kolore eta forma guztiak Nondik zatozen eta zein jakintza adarrekoa zaren kontuan izan gabe, ekintzailea bazara, laguntza jaso dezakezu. Sektore anitzeko ekintzaileen komunitate bikaineko kide izango zara, ziur asko zuen kezkak partekatzeko gai izango zareten komunitate bat.

Hasieratik amaierarako aholkuak Ekintzailetza proiektu bat abian baduzu edo ideia bat besterik ez baduzu, edozein fasetan zaudenean, lagundu ahal izango zaizu. Innovation Factory-ko profesionalek espazio bat dute zuretzat. Asteazkenero ordu tarte bat gorde dezakegu topatzeko.

Komunitate bat komunikatzeko Ekintzailea bazara, baina laguntzarik behar ez baduzu, gune hau zuretzat ere bada. Ezagutu Innovation Faktory-ko berri guztiak, ezagutu beste ekintzaile eta gonbidatu batzuk, lagundu hurrengo belaunaldiei eta aprobetxatu trebakuntzan jarraitzeko aukera guztiak.

Zure istorioa interesatzen zaie Komunitatean modu aktiboagoan parte hartu nahi baduzu, idatzi iezaezu eta kontatu zure istorioa. Zain daude ekintzaile gisa zure esperientzia zein izan den jakiteko. Beste zerbait eman nahi al duzu? Han daude. Zure istorioak ziur jende gehiago lagunduko duela.

Aholkularitza Han daude laguntzeko. Asteazkenero zure esku daude 15:00etatik 20:00etara. Aukeratu ordua, gorde ezazu egutegian eta itxaron berrespena. Zurekin zuzenean edo linean bilduko dira.


publizitatea

2020 abendua

eWorld aldizkaria

19


20

eWorld aldizkaria

2020 abendua

publizitatea


trainingWorld

2020 abendua

eWorld aldizkaria

Lan egiteko modua birdefinituko da L

an egiteko moduan derrigorrezko lau funtsezko aldaketa egongo dira datozen bost urteetan, alegia 2025rako. Hauek izango di-

ra: 1. 'Remotopia': etxetik lan egitea. 2020. urtearen hasieran, langileen % 5ak baino gutxiagok urrunetik egiten zuten lana. Orain, jakin-tzako langileen erdiak baino gehiagok urrunetik lan egiten du. COVID-19 pandemiaren harira, izen handiko hainbat enpresek -Facebook, Google, PayPal, Shopify, Siemens eta beste batzukurruneko lanerako politika iraunkorrak iragarri dituzte. Urruneko lan moldaketak, enpresa eta langile askorentzat berriak direnak, pentsatzeko eta elkarlanean aritzeko modu oso desberdinak eskatzen dituzte. Ikerketen arabera, urruneko langileek ordu luzeagoak egiten dituzte lan eta bulegoetako kideek baino emankorragoak dira beren lanorduak. Langileek zein enpresaburuek irabazi horiek orekatzen ikasi beharko dute, halere, erretzeko aukera handiagoak eta isolamendu sentimendua bezalako gaiak uztartuz. Gainera, jakintzako langileen kontratatazioa geografia berrietara zabaldu daiteke. Aldatzen ari diren dinamika hauek Giza Baloraziora abiatuko dira datozen urteetan. 2. Lepoko berdea. Erloju klimatikoak markatzen jarraitzen du. AEBek Pariseko Klima Hitzarmenarekin bat egitea eta klima-aldaketa arintzeko politikekin duten konpromisoa indartzea espero dutenez, negozio aukera berriak ugariak izan beharko lirateke. Hasteko, 2024rako ibilgailu elektrikoek barne errekuntzako motorren ibilgailuekiko parekotasuna lortuko dutela espero da. Horrek argi eta garbi bultzatu du Amazon, munduko dendari handiena, flota elektrifikatzeko inbertsioa bultzatzera. Seinale guztiek adierazten dute negozio ekonomia berdearen garrantzia sortzen ari dela. Araudi berriek eta teknologia berriek plataforma eta negozio egiteko modu berriei bide ematen dieten heinean, horren atzean dauden langileek eboluzionatu egin behar dute. 'Lepoko berdea' enplegua sortzeko aukera bikaina da eta salbazioa izango da karbono murrizketa industrialen edo automatizazioaren inguruko politika berrien bidez lanpostuak desagerraraziko dituzten langile askorentzat. 3. Kontzertu ekonomiaren bilakaera. Zure enpresako hurrengo COOak urrunetik funtzio-

natuko du, sei hilabetez egongo da konpainian eta ez du inoiz enpresako posta elektronikoko konturik lortuko. Baina inoiz egin dituzun kontraturik onenak izango dira. TaskRabbit eta Uber bezalako eskariko lan plataformek kontzertuen ekonomia normalizatzen lagundu dute, langile autonomoek ad hoc egiteko zereginetarako plataforma eskainiz. Normalizazio horrek, teknologia berriekin batera, atea ireki du merkaturatzea, kudeaketa, ingeniaritza -eta baita finantzak ere- lepoko zurien lanpostuetarako, freelance gisa. Azken urteetan freelance-a ohiko eginkizunak betetzen zituzten pertsonentzat edo bestela desiragarriak ez ziren langileentzat azken baliabidetzat hartzen zen. Orain, talentu handieneko gizabanakoek beren buruaren aldeko apustua egiten dute. Freelancing-ak arintasuna eskaintzen die ustekabeko erronkei egokitu behar dieten enpresei eta askatasuna ematen die lan moldaketa malguak eta urrunekoak nahi dituzten langileei. 4. Automatizazioak eta AIk lantaldea handitzen dute. Laugarren Industria Iraultzako lanpostuen inguruko zati handi bat ezagutzaren langileak deiturikoen eta sormenean oinarritutako lanen garrantzian oinarritzen da. Ordenagailuek eta softwareak ezin izango dute gizakiaren sormena errepikatu. Makina adimendunek eskuz egindako lan batzuk ezabatuko dituzten arren, askoz lan gehiago areagotuko dira. Pandemiaren harira, logistikako eragiketek Fetch Robotics bezalako eskariaren araberako automatizazio zerbitzuak aztertu dituzte, biltegietan distantzia soziala eta laneko ingurune seguruak ahalbidetzeko.

Laguntzen du

21


22

eWorld aldizkaria

trainingWorld

2020 abendua

ELKARGIk BerriUPeko ekintzaileak finantzatuko ditu

E

LKARGIk enpresa-ehun guztiari laguntzeko apustuarekin jarraitzen du, lankidetzaren bitartez, bizi dugun egoera ekonomiko zailari aurre egin ahal izateko. Bereziki, sortu berriak diren enpresa txikietatik gertu egoteko. Izan ere, hauek, nahiz eta hazkunde potentzial interesgarria eduki eta oinarri berritzailea izan, zailtasun handiak baitituzte finantza-merkatuan. Hori izan da BerriUp azeleragailuarekin akordioa lortzeko oinarrizko arrazoia: hasierako fasean dauden proiektuak finantzatzeko. ELKARGIko zuzendari nagusi Zenón Vázquezek eta BerriUpeko zuzendari Patricia Casadok sinatu duten lankidetza-akordio honi esker, ELKARGIk startup-en eta enpresa sortu berrien finantzazioa erraztuko du, finantzazio-baldintza onetan: interesa Euribor + % 0,75etik aurrera eta 250.000€ zenbatekora arte proiektu bakoitzeko. Gainera, 7 urteko epea egongo da maileguari aurre egiteko. Honek, azeleragailuaren barruan eraginkorrenak diren enpresei, euren berrikuntza proiektuak epe luzean bultzatzeko bermea eskainiko die. Patricia Casadoren ustez, "hau oso aliantza garrantzitsua da, batez ere gure azeleragailura iristen diren proiektu guztientzat. Eta hau nabarmentzen dut, hain zuzen ere, ELKARGIk finantza erakunde gisa merkatuan duen aitortzarengatik. Nabarmena da ELKARGI ekintzaileetatik gertu ere egon nahi izatea, startup-ak laguntzeko erabakia hartzea. Hauxe da, zalantzarik gabe, enpresa berrien garapena sustatzeko aukerarik hoberena” dio Casadok. Zenón Vazquezek, bere aldetik, ELKARGIren posizioa berretsi du “enpresen, autonomoen eta ekintzaileen finantza aliatu bezala. Beraien fi-

nantzazio beharretatik gertu egotea, gure izateko arrazoiaren parte da. Akordio honi esker, elkar ezagutzan sakontzeko aukera izango digu, eta horrek, enpresa-ehunari onura ekarriko dio, bere finantziazio aukerak handituko dituelako, eta une honetan hain beharrezkoa den enplegu berria sortuko duelako”. BerriUp bere azelerazio programaren 12. ediziorako izen ematea irekita dauka hurrengo abenduaren 13ra arte. Programa honen bidez, sortu berriak diren eta merkaturatzeko ibilbidea duten proiektuen aukeraketa egingo da. Krisi global honen zailtasunarekin jaiotzen diren proiektuak, finantziazio baldintza onuragarri honetaz baliatu ahal izango dira. Sei urteko bizitzan, BerriUp-ek, 28 enpresa abiarazten lagundu du, 80 lanpostu baino gehiago sortuaz. ELKARGIk, azken urteotan, 100 ekintzaile proiektu baino gehiago finantzatu ditu, horretara berariaz lanean ari den dibisio berriari esker.

Elkargi Enpresek eta enpresentzat sortua, ELKARGI Garantia-elkarte (SGR) bat da, 40 urtetik gorako esperientzia duena, ETEei eta Autonomoei finantziazioa baldintza onenetan eskuratzen laguntzen duena. 15.600 enpresa bazkide baino gehiagorekin, estatu osoko lehen berme Elkartea da emandako abal-bolumenaren arabera, eta bulegoak ditu Bilbon, Donostian, Iruñean eta Gasteizen. Nola egiten du? Zure planteamendua entzuten dute, zein da zure finantza-premia? Gainera, Elkargik nola funtzionatzen duen azaltzen dizute. Zure kontabilitate-datuak jasotzen dituzte zure proiektuaren bideragarritasuna egiaztatzeko. Arrisku Batzordeari aurkeztuko diote zure eraiketa eta behin betiko erabakiaren berri emango dizute. Zure onespenarekin eta bere bermearekin, eragiketa notario aurrean sinatzen dute.

Abantailak ETE eta autonomoentzat: Zure enpresaren tamainak ez du axola; Sinesgarritasuna ematen dio zure proiektuari; Finantziaketa erreala eskuratzeko aukera ematen du; Inbertsioa eta zirkulatzailea, nazionala eta nazioartekoa; Kostuko eta epeko baldintzak lehentasunezkoak; Finantza-entitatea aldatu beharrik gabe; Zure entitatean ahalbidetzen du esleitutako arriskuen gehikuntza; Gizarte ekonomiako enpresetan espezializatuta dagoen elkarrekiko berme arloa.


publizitatea

2020 abendua

eWorld aldizkaria

23


24

eWorld aldizkaria

2020 abendua

healthWorld

"Yoga beharrezkoa da orain, inoiz baino gehiago"

A

na Basa Donostiako ResurrecciĂłn MarĂ­a de Azkue kaleko 30. zenbakian kokatutako Awen yoga zentroaren zuzendaria eta sortzailea da. Bertan, Hatha Yoga edo yoga klasikoa irakasten du, baina beste zerbitzu batzuk eskaintzen ditu ere: K-Stretch edo posturako hamaka eta masajeak, besteren artean. Elkarrizketa honetan, yogaren garrantziaz eta ekintzaile gisa izan duen esperientziaz hitz egiten du Anak. Zer da Awen Zentroa? Giza oreka berreskuratzea bilatzen duen zentroa da. Teknika desberdinak erabiltzen ditugu. Yoga, Hatha Yoga klaseak, K-Stretch (posturako hamaka) eskaintzen ditugu, masaje kontsulta dago, terapia naturalak, meditazio eskolak egiten ditugu, mantrak kantatzen ditugu... Guretzat gizakien oreka bilatzea da garrantzitsuena, barnekoa zein kanpokoa. Zertan bereizten da Awen Zentroa beste yoga zentro batzuetatik? Arnasketari garrantzi handia ematen diogu, ez dugu yoga kontorsionismo modura edo kanpoko zerbait bezala bilatzen, maila emozionalean asko lan egiten dugu... Zentroa barneko zerbaitetan, emozionalean, biltzen saiatzen gara. Gorputza adimenarekin konektatzen dugu, gogoetak kontzentratzeko meditazio teknikak egiten ditugu, giza oreka bilatuz. Desberdintzen da energiaren arazoa asko zaintzen dugulako. Klaseak ezin dira kolore ilunekin egin, kolorearen garrantzia azaltzen dugu. Energia gara, ez gara gorputza bakarrik, eta orduan saiatzen gara ikaslea bere energiarekin konektatzen, sentitzen, energetikoki nola zegoen eta nola dagoen beha dezala klasea amaitzen denean... Bestalde, zentroak goi mailako kosmetika naturalen salmentak ere baditu. Denak Massada lineako produktu naturalak dira.

Nola iritsi zinen yogara? Multinazional batean lan egiten nuen, estres handiarekin, eta aerobic zalea nintzen. Yoga egiteko izena eman nuen eta gustatzen hasi zitzaidan. Asteburuko ikastaroekin hasi nintzen, entrenatzen hasi nintzen, eta ikasle gisa hamar urte eman ondoren, irakasle gisa trebakuntza egin nuen eta ikusi nuen bizi nuen mundua itxurakoa zela, guztia kanpokoa, eta ez zitzaidala gustatzen. Lana utzi eta nire yoga zentroa sortu nuen.

“Pentsamendua energia da�

Zein onura lortzen dira yoga praktikatzean? Fisikoa, mentala eta emozionala. Fisikoei dagokienez, bizkarreko arazoak, lunbagoak... Ordu askotan eserita gaude, bulegoan jarrera txarrak, zutik berdin... Emozionala ere bai, jarrera bat, asana bat egiterakoan, jendea ez da konturatzen baina bat-batean negar egiteko gogoa du, eta zure emozio batekin konektatzen zarelako da. Beraz, nire ikasleei emozio hori adierazteko, negar egiteko esaten diet. Larritasuna, antsietatea, bularraldean instalatuta daude eta ireki egin behar dira. Yogan jarrera asko daude zabaltzeko, bularra eta bihotza irekitzeko, maila emozionalean lan egiteko balio dutenak. Eta maila mentalean, antsietatea, estresa, bizitza alaiagoa izateko... Yogak energia ematen dizu. Klasean oso nekatuta sartzen zarenean, yogak indar handia ematen dizu, bizitasun handiagoa...

Zer da yoga zuretzat?

Nola lagun dezake yogak pandemia garai hauetan?

Niretzat yoga dena da, nire bizimodua, bizitza filosofia. Dena da, ez da soilik yoga klasea egitea. Eguneroko bizitzan hartzen dut, jaten dudanean, mendian ibiltzen naizenean... Zure buruarekin konektatzeko modu bat da, zu ezagutzea, nola zauden behatzea, zure emozioak nola dauden... egoa zapaltzea da. Orain ego yoga asko dago, baina yogarekin zeure burua ezagutzen saiatzen zara, egoarekin zure akatsekin lan egitea, dagoen ego espiritual horrekin.

Jendea oso triste dago orain, larritasun handiarekin, antsietate handiarekin eta arnasketaren bidez asko lagun dezake, yogan arnasketa delako nagusia, arnasa hartzen ikastea. Sartzen diren pertsonen % 99,9 ezin du arnasa hartu. Asko arnasten dugu bularreko goiko aldearekin, hau da, estresa, eta behekoarekin, sabelaldearekin, arnastu behar dugu. Beraz, orain pandemian, jendeari arnasa hartzen, antsietatea eta estresa lasaitzen, gogo positi-


healthWorld

boa izaten, pentsamendu positiboak izaten, inguruko energia negatibo guztiak inbaditu ez ditzaten irakasten zaio. Gelditzen, entzuten eta irakurtzen irakasten zaie. "Nola nago? Nola sentitzen naiz? Zer nahi dut nire bizitzan?" sentitzen. Inguruan duzun pentsamenduak negatiboak dira, eta ahaleginak egin behar dituzu eta pentsamendu negatibo hori positibo bihurtu, eta inguruan duzun energia nola aldatzen den ikusiko duzu, pentsamendua energia delako. Pentsamendu negatiboak baldin badituzu, energia negatiboekin inguratzen zara eta alderantziz. Nola aldatu positibora?, eskaera automatikoki emanez. Orain, inoiz baino gehiago, yoga beharrezkoa da. Hainbeste sufrimendu, antsietate eta estres une hauetan, gure PCR naturala egin behar dugu, gelditu, konektatu eta arnasa hartu (Parar, Conectar y Respirar). Nolakoak dira zure klaseak? Ordu eta erdiko klaseak dira. Beti hasten gara kontzientziarekin, 5 edo 10 minutu isilik, arnasketan, Pranayama praktikak egiten, arnasketa teknikak, gaur nola zauden konturatzeko. Hiru ordu laurden inguruko jarrerak daude, asanak. Badira asteak bizkarra lantzen ditugunak, beste batzuetan hankak, eta gero 20 minutuko erlaxazioa, bisualizazioa egiten dugu beti, klasean zehar egin dugun lan guztia erlaxazioan eta bisualizazioan integratuta egon dadin. Astean bitan klasera etortzea gomendatzen dut. Eta pandemian? Klaseak maskara batekin egiten ari gara, taldean gehienez 6 lagun daude. Nire burua teknologikoki modernizatu behar izan nuen eta linean irakasten dut ere. Mantrak kantatzen genituen aurretik, klasea otoitz batekin irekitzen genuen eta orain ez dugu horrelakorik egiten, ez dugu ahoa arnasten duen ezer egiten. Eta neurri guztiekin gaude, gel hidroalkoholikoarekin, tenperatura hartzen, ikasle bakoitzak bere mataza eraman behar du, gela aireztatua, argi askorekin... Etorkizuneko proiekturik ba al duzu? Gure webgunea estreinatu berri dugu, tokiz aldatu dugunetik, unibertsitateen aurrean, eta lineako klaseetarako aukera zabaltzeko asmoa dugu, konpora alde egin duten eta jarraitu nahi duten ikasle ohiak baitaude, eta kanpoko jendea dago ere, nork ezagutzen nauen eta jarraitu nahi nauen. Zer arrazoirengatik sartzen da jendea zure zentroan? Jende gehiena, % 90a, minarengatik etortzen da, bizkarrean mina dutelako, antsietate handia dutelako, gaizki arnasten dutelako... baina, batez ere, jarrerarengatik, bizkarra, hernia,

2020 abendua

bularreko angina izan dutelako, estresa.... Hilabete igarota dagoeneko aldaketa nabaritzen dute. Yogan nagusiena arnasketa da, yoga modernoan garrantzi handirik ematen ez zaion zerbait. Awen-ek garrantzi handia ematen dio arnasketari. Gauza nagusia da: arnasa lasai baduzu, lasai zaude. Arnasa astuna, adimen sakabanatua.

“Yogaren alderdi nagusiena arnasa hartzea da�

Zer da onena eta txarrena enpresa bat sortzean? Gauza ona da negozioa hasten duzunean ilusio handia duzula. Zure nagusia zara eta zeure burua antolatzen duzu. Bokazioko zerbait izanda, ilusio askoz gehiagorekin lan egiten duzu, zeure sormena deskubritzen duzu, asko garatu behar duzulako, eta bizitzeko modu hori aukeratzen duzu. Ez duzu obligazioz lan egiten, egiten duzuna gustatzen eta gozatzen duzulako baizik. Kontran, asko pentsatu behar duzu gaur negozioa irekitzeaz, lehenik eta behin alokairuak oso garestiak direlako eta zergak gehiegizkoak direlako, oso laguntza gutxi dugu. Gutxieneko soldata lortzeko ordu asko lan egin behar duzu, lortzen duzun guztiagatik erdia zergek hartzen dute. Yogan adibidez, udako hilabeteak ez dira onak, baina gauza bera ordaindu behar duzu. Eta ikasle bat etortzea asko kostatzen da, baina oso gutxi uztea. Horregatik, zentroa ondo zaindu behar duzu, lehia handia dago. Orain lehia txar asko ateratzen ari da, yoga hutsa desitxuratu egiten ari delako, bere esentzia galduz. Nik yoga klasikoa egiten dut, Hatha Yoga, bizitza osorako, ez gaur egun dagoen yoga modernoa, niretzat yoga ez dena. Niretzat, yoga zure barrualdearekin lotzen da, zure izatarekin konektatzen saiatzea da eta kanpotik deskonektatzea. Yogaren xedea ez da jarrera hori lortzea, jarrera horretara iritsi arte egiten duzun lana baizik. Zer aholku emango zenioke etorkizuneko ekintzaile bati? Egin ikasketa plan on bat, itxaropen asko izan, indar asko. Ausardia handia izan behar duzu, bidean oztopo ugari daudelako, oso ondo pentsatu behar duzu. Eta pentsa dezatela zergatik egiten duten. Yoga kasuan, diruaren truke egiten baduzu, ez du funtzionatzen. www.awenyogasansebastian.com

eWorld aldizkaria

25


26

eWorld aldizkaria

2020 abendua

blockchainWorld

"Blockchain tresna egokia da koronabirusaren hedatzea eteteko"

M

ontse Guardia GĂźell Alastria Blockchain partzuergoko zuzendari nagusia da. Bertan, goi-mailako industria, sektore publiko eta eremudu akademikokoak datozen 500 kide baino gehiagok parte hartzen dute. Montse Telekomunikazioen goi-mailako ingeniaria da, Enpresa-administrazioan master eta 20 urte baino gehiagoko esperientzia du informazioaren teknologien eta operazioen arloen kudeaketan. Elkarrizketa honetan Alastria, blockchain eta teknologia hori koronabirusari aurre egiteko nola erabili daitekeen azaldu dizkigu. Zer da Alastria? Alastria irabazi asmorik gabeko elkartea da; bere eginkizuna da banatuta dauden kontabilitateerregistroen teknologiak sustatzea, ezagutzera ematea. Interes komunen batura da teknologia horien erabilera sustatzea, negozio eredu berriak eta eragin soziala sortzea. 2017ko urrian sortu zen eta Alastriaren edertasuna da zabaltzen eta sustatzen duen teknologiari leiala denez, deszentralizatuta dagoela. Beraz, ia Espainia osoan gaude, baina baita Europan ere. Oso irmoki nazioarteko mailan lan egiten dugu, hau da, Europako esparru juridikoan, eta esparru horren barruan hiru ardatzetan aurrera egiten dugu, ardatz juridikoa, ardatz teknologikoa eta berrikuntza edo antolaketa aldatzeko ardatza landuz, teknologia honekin negozio berriak sortzen laguntzeko.

eta eskalagarritasun eta eraginkortasun ezberdinekin. Eta han ikasten dugu. Bestea negozioaren helburua da. Informazioa eta balioa helarazteko modua aldatzen ari dela jakitea, zer negozio berriak edo zer hobekuntza egin dezaketen enpresarekin edo hornitzaile guztiekin, bezero guztiekin... zer harreman hobetu dezaket? Eta beste modu batera egin. Eta hortxe ari gara berrikuntza eta talentua aztertzen, asko bultzatzen dugulako teknologia berri honen zabalkundea eta ezagutza, baina ez maila teknologikoan bakarrik, baita maila ekonomikoan, legezko mailan, laguntza ematen duen beste edozein lanbideren mailan ere. Azken helburua eta niretzako oso garrantzitsua metodologia da. Alastrian egiten ari garena zera da: garapen teknologikoak eragin zuzena duela negozio berriak eta onura soziala sortzeko ongizatean. Beraz, horretarako, metodologia bat behar dugu, estandarrak, normalizazioak deitzen duguna, eta hori nazioarteko europar esparruan egon behar du.

"Informazioa eta ezagutza Interneten transmititzeko modu berria da Blockchain"

Zeintzuk dira Alastriaren helburuak? Hiru helburu estrategiko ditugu. Lehena teknologiaren inguruko ikerketa eta garapena modu berritzailean sustatzea edo bultzatzea izango litzateke. Blockchain-agnostikoak garela esaten dugu eta horrek esan nahi du beti aztertzen ari garela zein den teknologiaren egoera, zer sare mota dituen, eta blockchain informazioaren transmisiorako teknologia hori modu ordenatuan indartzea dela. Dagoeneko badakigu zertarako erabiliko den, kontratu adimendunak deitzen ditugunean itzultzen ditugun negozio harremanei esker, baina garrantzitsuena da bazkide bakoitza transmisio sare horretara nodoen bidez konektatuta egotea. Komunikazio sare bat egiten dugu. Bazkide guztien arteko komunikazio sare hori modu anitzetan egin daiteke, erresilientzia sendoago edo gutxiago

Nola azalduko zenuke Blockchain zer den? Blockchain informazioa, ezagutza, Interneten transmititzeko modu berria da. Egia esan internet zerbait etereikoa da, ez baitugu ukitzen, ez da ukigarria. Ordenagailuetan, mugikorretan edo erloju adimendunetan komunikatzen garennez, gailu hauekin elkar komunikatzen gara Interneteko sare ireki honen bidez. Blockchain-ekin egin duguna geruza bat, software bat, programa bat da, informazioaren transmisio hori beste modu batera egiteko aukera ematen duena. Ezberdina da babesten dugula ziurtatzen duelako, zifratzen dugu eta informazio guztia leku batera joan ez dadin egiten dugu. Ez dugu zentralizatzen. Hemen egiten duguna informazioa deszentralizatzea da eta trukeak sendoagoa egiten du, pribatutasunarekiko eta azpiegituren al-


blockchainWorld

daketetarako kaltegarriagoa da, esaterako, makina edo zerbitzaria erortzen eta informazioa galtzen. Sare hau askoz ere erresilienteagoa da, askoz ere seguruagoa eta sendoagoa. Zer onura dakartza Blockchain-ek? Orokorrean bi abantaila oso nabarmen eskainiko dizkigu. Lehenengoa da guk informazioa igortzen dugula, jabeak garela, informazio hori nondik nora doan, noiz erabiltzen den eta norekin erabiltzen dugun. Informazioaren kontrola hartzen dugu eta oso garrantzitsua da, ikusten ez dugun sare honetan zerbait komunikatzen ari zarela jakitun izatea. Eta niretzat informazio trukaketa nola egin edo Interneten gauzak saltzen ditugun ikuspuntua aldatzen da. Merkataritza elektronikoaren ataria ezberdina izango da, zer eta norekin erosten ari zaren eta, bestetik, nori saltzen ari zaren kontrol askoz ere zehatzagoa izango duzulako. Eta bigarren onura da askoz ere segurtasun handiagoa dagoela, askoz ere sendoagoa, planetaren inguruan ezagutzen ez dituzun lekuetan zuretzako oso garrantzitsua den informazioa, ez da pasatzen, baizik eta gutxienez deszentralizatuta dagoen sarea da, baina dena enkriptatuta dago. Bidaltzen duzuna segurua da eta orduan askoz ere segurtasun handiagoa duzu. Erabilerak ondorio negatiborik izan al dezake? Dena bezalakoa da. Zerbaiten positiboa eta negatiboa dago tresna guztiek erabiltzen dugun giza ezaugarrian. Blockchain oraindik tresna da. Erabiltzen duzunaren xedea, hor arazo bat edo eragin negatiboa izan dezakegu. Duela hamar urte teknologia horiekin hasi ginen eta beti zegoen era matematikoa eraikitzeko ahalmena handia behar zela, ordenagailu ahalmen handia, eta ordenagailua energiaz hornitzen dela. Hau jada ez da arazoa, izan ere, elektronika askoz ere eraginkorragoak dituzten ordenagailuak izatea lortu dugu, eta softwarea, programak programatzen ari garenez, modu eraginkorrago eta jasangarriagoan. Bestela esanda, ez da gehiago baliabide naturalen erabilera oker baten zati negatiboena. Beraz, beti uste dut adeitasunetik kanpo dagoela, programatzen ari direnen eta diseinatzen dutenen adeitasunagatik tresna hau hobeto edo okerrago erabil daitekeelako. Hitz egin dezagun korabirusaren garaiaz. Nola aplikatzen da? Alastrian sustatu duguna gure bazkide guztiekin da blockchain erabiltzea aitorpen arduratsua egiteko, zenbait ekintza egin dituzula erregistratzeko eta ekintza horiek ez dutela birus hori transmititzea suposatuko. Mugikortasuna zein egoeratan egon zaren adierazi ahal izango duzu,

2020 abendua

enpresatik langileari edo langileari berari egin dakiokeena. Adierazpen arduratsu horientzat oso erabilgarria da blockchain, grabatu dezakezuen lekua delako eta gainera blockchain-ek gauza zoragarria du, bizitza osorako geratzen den denboraren erregistroa. Grabatzen dugula esaten dugu, metal gainean grabatu izan bagina bezala. Hori blockchainekin egiten denaren analogia da; bizitzarako izena ematen duzu. Eta hori oso erabilgarria da pandemia honetan zehar mugitu behar izan duten pertsonetan edo objektu, lagin edo elementu batzuetan, bai gure burua babesteko behar dugun pantailen edo biseraren bidez, edo bakarrean identifikatu dezakegun edozein elementu fisikoren trazabilitateen aurrean. Blockchain-en erregistratu dezakegu eta nondik etorri den eta nora doazen jakingo dugu. Hau oso erabilgarria da kobiden garai hauetan; inoiz baino jakin gehiago behar dugu birusa gutxienez detektatu dela eta ez dugula zabaltzen. Orain asko interesatzen zaigu birus hau ez zabaltzea, eta blockchain tresna ona da hori deklaratzeko eta ez zabaltzeko.

"Koronabirusak txertoa lortzeko gure planak azkartu ditu" Krisi honek Blockchain-en planak aldatu al ditu? Blockchain-en dagoeneko lanean ari ginen txertoen trazabilitatea eta erregistroa lantzen, eta hori lantzen ari ginen, osasun, garraio eta logistika ingurunean, eta tristura handia genuen lehenago bizkortu ez ginelako, orain konponbideak genituelako. Azkar sortzen ari gara eta modu bizkorrean sortzen ari gara, jakitun garelako teknologia hori oso erabilgarria dela ikusten ari den pandemiaren aurka borrokatzeko beharrezkoa den guztia lortzeko. Orduan gertatu zaiguna da gure planak azkartu dituela. Nola ikusten duzu Blockchain etorkizunean? Internet berria da, ezagutza transmititzeko modu berria eta datuen mundua atzean uzten du. Datuak seinaleak dira, baina testuinguruari ematen badiogu, informazioa da. Aurreikuspen handiak egin edo datu matematikoen munduan lan egin behar duguna da iturri seguru batetik, autentifikatutako iturri batetik, eta hori da blockchain-ek egiten duena. Datu horiek testuingurua ematen dute blockchain sare honetatik bidaltzen denean. Blockchain balioaren internet da, informazioaren internet.

eWorld aldizkaria

27


28

eWorld aldizkaria

2020 abendua

startupWorld

Mycroft.eus, euskarazko bozgorailu adimenduna

E

uskaraz ulertzeko eta hitz egiteko gai izango den bozgorailu adimendun bat garatzea da Mycroft.eus proiektuaren helburua. Horretarako, Mycroft AI software libreko gailua egokituko dute Elhuyarrek, Skurak eta Talaiosek, Elhuyarren bi sistema hobetuz eta integratuz: hizketaren ezagutza eta sintesia, biak ala biak adimen artifizialean eta Deep Learning deritzon teknologian oinarrituta garatu direnak. Euskara eremu digitalean sendo egon dadin, hainbat eragileren jakintza, ezagutza eta elkarlana ezinbestekoak dira. Egitasmo honek horixe du xedea, punta-puntako teknologia garatzeko norabide berean ariko diren erakundeen indarrak metatzea, administrazioaren babes eta laguntzarekin. Urtebete iraungo duen proiektu honek Gipuzkoako Foru Aldundiko Etorkizuna Eraikiz ekimenaren babesa jaso du, baita Eusko Jaurlaritzak enpresen I+Ga bultzatzeko duen Hazitek programaren laguntza ere. Errenteriako Udalak Torrekua eraikina utziko du proiektua bertan garatu ahal izateko. Torrekua eraikinean, teknologia-burujabetzako estrategiak garatzeko beharrezkoak diren ekonomia sozialeko harremanak eta teknologia libreen garapenak saretzen ari dira gaur egun, hainbat proiekturen inguruan. Proiektuaren garrantzia neurtzeko, adierazgarria da Europan jaso duen babesa eta laguntza. European Language Grid Europako laguntzadeialdira aurkeztutako Europa osoko 110 proiektuen artean, hautatutako hamarretako bat izan da Mycroft.eus, Espainia eta Frantziako eremu administratiboan bakarra. Hizkuntzateknologiak bultzatzeko Europako azpiegitura teknologiko handi bat eraiki nahi dute, baliabide urriko hizkuntzei ere lagunduz.

Proiektu honek izaera esperimentala duen arren, ikerketa eta garapeneko prozesuaren amaieran, urtebete barru, euskarazko bozgorailu adimendun guztiz funtzional bat izatea aurreikusten da. Bozgorailu berria asmo handiko proiektu bat da: erabiltzaileen pribatutasuna bermatuko du, eta genero-ikuspegi egokia izango du txertatuta. Horrez gain, Elhuyarren ahotsaren ezagutza eta sintesia bozgorailuen domeinura egokituko da, eta tokiko gaitasunak garatuko dira, euskarazko bozgorailuak Euskal Herriko albisteak, musika eta erosketak lehenets ditzan. European Language Gridek, ELGk, MetaForum kongresua antolatuko du abenduaren 1etik 3ra.

Urtebete barru euskarazko bozgorailu adimendun guztiz funtzionala izatea da aurreikuspena 2020ko edizioa birtuala izango da eta, bertan, poster-saio bat egingo da, ELGk hautatu eta diruz lagundu dituen proiektuak hizkuntza-teknologien komunitateari aurkezteko. Mycroft.eus proiektua izango da horietako bat. Aurtengo MetaForum kongresuan parte hartzen dutenek, beraz, aukera izango dute euskarazko bozgorailu adimendunaren zehaztasunak ezagutzeko.

Zer lortu nahi den Proiektu honen helburua euskarazko bozgorailu adimendun bat garatzea da, horrelako gailuen gaur egungo eta etorkizunean gero eta gehiago izango diren erabiltzaileak (haur eta gazteak, neurri handi batean) teknologia hori euskaraz erabili ahal izan dezaten. Euskarazko bozgorailu adimenduna lortzeko, Mycroft AI software libreko bozgorailu adimenduna euskaraz ulertu eta hitz egiteko egokituko da. Software librea izanik, gauzak gehitu eta aldatzea posible da, beraz, euskaraz egiteko gaitasuna gehituko diote. Tresnak eskatzen dituen hizketaren ezagutza eta sintesia lortzeko, Elhuyar Fundazioak euskarari aplikatutako daukan hizkuntza teknologiaz baliatuko dira. Azkenik, hizketaren ezagutza eta sintesia hobetzeko, Adimen artifiziala eta Deep Learning deritzon teknologia erabiliko dute.


publizitatea

2020 abendua

eWorld aldizkaria

29


30

eWorld aldizkaria

2020 abendua

startupWorld

Hemen dira EmprendedorXXI Sariak

E

mprendedorXXI Sarien XXIV. edizioak startupen, enpresen eta pertsona ekintzaileen proiektu berritzaile eta ekimenen hautagaitzak jaso ditu dagoeneko, egungo gizartearen erronka nagusiei konponbideak bilatzeko asmoz. Urtero legez, CaixaBankek DayOneren bidez sustatu duen deialdia dugu aurtengoa, ENISAren laguntzarekin. Euskal Autonomia Erkidegoan, Eusko Jaurlaritzaren Garapen Ekonomiko, Jasangarritasun eta Ingurumen Sailak sustatzen du SPRI Taldearen bidez eta honen BIC ezberdinenn bidez: Enpresen eta Berrikuntzaren Zentro Europarrak, enpresa berriak sortzeko laguntzaileak. Helburu nagusia da talentua eta etorkizuneko gizarte-erronkei erantzuteko gaitasuna saritzea, Garapena DayOneren laguntzaz egingo da. DayOne enpresa teknologiko eta inbertsoreen-tzako zerbitzu bat da, hazteko potentzial gehien duten enpresa berriak identifikatzea, hauei laguntzea eta haien lana saritzeko xedea duena. Oraingoan, potentzial gehien duen EAEko enpresa saritzeaz gain, hautagaiek “Retos EmprendedorXXI” saria lor dezakete honako esparruetako gizarte-erronkaren bat konpon dezaketen proiektuen eskutik: - CiudadXXI: Hiri berriak: jasangarriagoak, seguruak, konektatuak eta egokituak. Gure herri eta iriak jasangarriagoak (klima-aldaketa, energia berdea, Smart mobility, aire osasuntsua), seguruagoak (ziber-segurtasuna, trafikorik eza), konektatuak (datuak, mugikortasuna, IOT, Smart buildings), eta mugikortasunera egokituak. Sektore potentzialak: cleantech, energy, proptech…

- ViveXXI: Digitalizazioa, negozio-eredu berriak eta hotelen sektorearen berreskurapena, jatetxeak, turismoa eta aisia. Arazo gehien duten izaten ari diren sektoreen artean turismoa eta ostalaritza daude. Kategoria honetan, sektorea berriz aktibatzeko konponbideak bilatzen dira, negozio-eredu berritzaile eta jasangarriagoak, eta sektorea digitalizatzen lagun dezaketen konponbideak. Sektore potentzialak: turismoa, hotelak, jatetxeak… - BienestarXXI: Biztanleen osasuna. COIV19arekin dugun egoerak pertsonen ahulezia eta osasunerako arriskua azaleratu ditu. Kategoria honetan osasuna hobetzen lagun dezaketen proposamenak sartzen dira; life science proiektuak, “silver economy” deritzonarekin lotutako proposamenen bidez zahartze aktiboa sustatzea, bizimodu osasungarriagoa eta gaixotasunen prebentzioa. Sektore potentzialak: e-health, bizitzaren zientziak… - SemillaXXI: Transformazio digitala elikaduraren sektorean. Nekazaritza eta abeltzaintzaren ekoizpenari lotutako konponbide teknologikoak, teknologia eta produktuak elikaduraren industriarako, elikagaien ekoizpen eta transformazioa, eta abar. Hala, ekoizpen eraginkorragoa jasangarriagoa eta osasuntsuagoa lortuko litzateke nekazaritzan, abeltzaintzan eta elikaduraren industrian. Sektore potentzialak: nekazaritza, elikadura… - PlanetaXXI: Ingurugiroaren jasangarritasuna, planeta hobea datozen belaunaldientzat. Jasangarritasuna ingurugiroaren arazoari aurre egiteko eta klima aldaketa eteteko. Belaunaldi berriei planeta hobea uzteko konponbiderik onenak bilatzen dira. Geure basoak eta ozeanoak zaindu, plastikoen hondakinei aurre egitea eta material alternatiboak. Proposamen berritzaileak bilatzen ditugu, baliabide naturalak hobeto aprobetxatzeko bizimodua lortzeko. Sektore potentzialak: cleantecn, birziklapena… - BancaXXI: Bankuaren eredu berria, bezeroarengandik gertuagoa. Produktu eta zerbitzuen digitalizazioa eta berrikuntza finantzen sektorearen erronka nagusietako bat da. Bezeroen espezializazioa ere erronka garrantzitsua da: senior, millenial, tech companies, komertzioak… Erronka honi dagokionez, finantzen sektoreko (bankuak, aseguruak) produktu eta zerbitzuen eskaintza hobe dezaketen konponbide berritzaileak bilatzen ditugu. Sektore potentzialak: Fintech, ordaintzeko moduak…


publizitatea

2020 abendua

eWorld aldizkaria

31



Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.