eWorld aldizkaria -DIGITAL GENERATION 0027

SAIOLANArrasateGoiru Kalea, 1 Edif. A 4º943 712 072

BIC GIPUZKOA ARRASATEArrasateGoiru Kalea nº 1, Edificio A 4º943 712 072

BIC BIZKAIA EZKERRALDEABarakaldoAvenida Altos Hornos de Vizcaya nº 33944 184 100

KBI DIGITALBilboMatiko Kalea nº 6944 205 379

DEUSTOKABIBilboUnibertsitate Etorbidea nº 24944 139 108

ZITEK BILBAOBilboT.S. de Ingenieros de Bilbao, Urquijo s/n 2ª planta946 013 936

BEAZ BIZKAIABilboSabino Arana Etorbidea nº 8944 395 622

IKERBASQUEBilboMaría Díaz Haroko Kalea nº 3944 052 660

SPRI, S.A.BilboEdif. Plza. Bizkaia Alameda Urquijo nº 36 4ª Planta944 037 000

BILBAO LAB COWORKING BilboDone Bikendi Kalea, 5946 941 104

BILBO COWORKINGBilboAvda. Ferrocarril, 10688 684 348

EHUB! COWORKING PLAZA DEL GASBilboQuintana, 4946 212 930

ALZOLA COWORKINGBilboCalle Pablo de Alzola nº 2946 854 652

ESPACIO OPENBilboDeustuibarra, 70 A944 751 275

THE MAKERYBilboUribitarte Pasalekua nº 3946 033 596

BIOOK ELKARTEABilboBilbao Berrikuntza Faktoria. Uribitarte Kalea,6633 576 323

BIC BIZKAIADerioAstondo Bidea, Edificio nº 612944 030 606

AMARA COWORKINGDonostiaC/ Maestro Santesteban, nº 3 4º943 474 660

BIC GIPUZKOA BERRILANDonostiaMikeletegi Pasalekua nº 83943 000 999

KUTXA KULTUR ENEADonostiaPº Duque de Mandas nº 52943 001 217

IMPACT HUB DONOSTIADonostiaAndre Zigarrogileak Plaza nº 1 Planta 3943 458 485

GALERNA STUDIODonostiaAmetzagaña Kalea nº 25608 001 406

COSPACESSDonostiaFederico García Lorca nº 2 bajo943 320 369

BERRIUP ACELERADORA DE STARTUPSDonostiaZuatzu Kalea, 7 Bajo 1 943 942 117 LABE-DIGITAL GASTRONOMY LABDonostiaPlaza de las Cigarreras, 1676 450 580

ASUAKOWORKINGErandioEdificio Enekuri Dpto. 9609 505 216

EIBAR COWORKINGEibarTxikito de Eibar nº 8 bajo688 734 292

COWORKING KABITANHondarribiaDonostia Kalea nº 25620 557 404

COWORKING IRUNIrúnHospital Santa Margarita Kalea nº 1843 630 967

KOMOREBI COWORKINGIrúnLetxumborro Hiribidea nº 92630 202 866

WELINK COWORKINGLeioaPaseo Landabarri nº 1 Dpto. 103944 979 301

INIZIAVitoria-GasteizAvenida Miguel de Unamuno nº 3945 014 500

SENDA15 COWORKINGVitoria-GasteizSan Prudencio Kalea nº 6945 138 264

COCUBO COWORKINGVitoria-GasteizCubo Kalea nº 1945 562 267

GUREKIN COWORKINGVitoria-GasteizPaseo Juan Pablo II nº 32 bajo945 254 122

CO-VI COWORKING VITORIAVitoria-GasteizSalvador de Azpiazu Ibilbidea nº 13676 938 803

COWORKING VITORIA - OFIWORKINGVitoria-GasteizBrusela Hiribidea nº 3945 711 960

HUB GASTEIZVitoria-GasteizPintore Kalea nº 13945 710 670

2GETHERVitoria-GasteizBulevar de Mariturri Kalea nº 42945 148 442

BIZIAVitoria-GasteizFloria Kalea nº 60945 139 560

METXA - EMPRENDEVitoria-GasteizCalle San Prudencio nº 6 2ª Planta945 032 674

CEINNoainPlaza Cein, nº 5848 426 000

BIC ARABAMiñanoCalle Albert Einstein nº 15945 298 282

COWORKING MUTILVAMutilva AltaCalle Nueva nº 8 Oficina 11948 983 399

ORIZONTIruñaAvenida Carlos III nº 36 1º848 421 942

SODENA DESARROLLO DE NAVARRAIruñaAvenida Carlos III el Noble nº 36 3ª Dcha.848 421 942

LA TIERRA COLABORAIruñaCalle Larrabide nº 21626 888 185

COCOWORKING PAMPLONAIruñaSan Pedro nº 43948 383 808

AGORA COWORKINGIruñaAvda. Marcelo Celayeta nº 75 2ª Pl. Nave AA3 Ofic 34672 177 693

TALLER 14 COWORKINGIruñaCalle Emilio Arrieta nº 11 Bis Piso 7 Pta. 2686 831 760

COWORKING EL CUBO BLANCOIruñaPascual Madoz nº 5646 422 742 CENTRO GEOINNOVAIruñaC/ Luis Morondo Urra nº 8 bajo A948 117 137 INNOBASQUEZamudioC/Laida Bidea nº 203944 209 488 EKINTZA HONEK NAFARROAKO GOBERNUAREN

INFORMAZIO EUROPARREKO ZENTROAK

UPV/EHU

Ekonomia eta Enpresa Zientzien Fakultatea. Lehendakari Aguirre Etorbidea, 83. 48015 - BILBAO Tel.: (+34) 946 013 651/ 652 E-maila:cde@ehu.eus http://www.ehu.eus/es/web/cde/home

Deustuko Unibertsitatea Liburutegi Unibertsitarioa Ramón Rubial, 1. 48009 - BILBAO Tel.: (+34) 944 139 417

E-maila: begona.prado@deusto.es http://www.iee.deusto.es

Nafarroako Unibertsitatea Zuzenbideko Eraikina. Campus Unibertsitarioa. 31080 IRUÑA Tel: 948 425 634

E-maila: cee@unav.es

EUROPE DIRECT CEDERNA GARALUR. NAFARROA Barriobide, 40, 001 bulegoa 31013 ANSOAIN Tel.: 948 206 697

E-maila:europadirect@cederna.es

EUROPE DIRECT HAZI

Granja Modeloa,z/g 01192 ARKAUTE Tel.: 945 0003 208 http://www.hazi.es

EUROPE DIRECT BIZKAIA Simón Bolivar Kakea, 8B 48010 BILBAO Tel.: 946 072528

E-maila: europedirect@fundacionede.org http://www.europedirectbizkaia.org

EBri buruzko informazio orokorra eta kontsulta espezializatuak eskintzen ditu, dibulgazioko ekitaldeak egiten ditu eta lan-gela bat dauka.

EUROPE DIRECT DONOSTIA Prim kalea,14 2D 20006 DONOSTIA Tel.: 943 470 962

E-maila:europedirect@kaebnai.net http://kaebnai.net

Informazioa, orientazioa eta europar herritartasunarekin erlazionaturiko eskubideei buruzko aholkularitza, parte-hartze aktiboa eta gaztetasuna eskaintzen ditu.

EDITOREA:

Fundación Orienta Zaitez Fundazioa Recalde, 27, 2 solairua, 2 Bulegoa 48009 Bilbo

MATERIALAK BIDALTZEA ETA KONTAKTUAK: Particular de Ategorrieta, 2 Baxua, 10 Lokala. 20013 Donostia. Tfnoa.: 943 053 488 http://www.elperiodicouniversitario.com posta-e: asun@europedigitalhub.eus Lege Gordailua: BI-2079-2017 ISSN: 2603-6207

KOORDINATZAILEAK: Jon Lasa eta Irene Urizar. LAGUNTZAILEAK: Jon Lasa, Irene Urizar, Lourdes Sánchez, Unai Urizar eta Cristina Domínguez.

DISEINUA ETA MAKETAZIOA: Fundación Orienta Zaitez Fundazioa.

ARGAZKIAK: Cristina Domínguez eta Irene Urizar.

KOLABORATZAILEA: Universitario Vasco Navarro S.L.

PUBLIZITATEA: Bizkaia/ Gipuzkoa/ Araba/ Nafarroa: 629 229 185

Huawei Pocket S, mugikor tolesgarri merkea

Pixkanaka, fabrikatzaileak telefono tolesgarrien munduan sartzera amaitu dira. Duela gutxi segmentu horretan apustu sendoa egin duen horietako bat Huawei da, bere Mate Xs 2 eta P50 Pocket anbiziotsuekin. Orain, Shenzhen-en konpainia aurrerapauso garrantzitsu bat egiten ari da, eta enblematiko gisa aurkeztu ordez, alternatiba zertxobait merkeagoa izango den eredu bat iragarri du.

Huawei Pocket S terminalaz ari gara; joan den urrian ezagutarazi zen partzialki, baina aurkezpen ofiziala azaroaren 2an egitekoa zen, Txinan. Eguna iritsi da, eta Pocket P50aren bertsio txikitu bat izan daitekeena ikusi dugu: antzekotasun asko ditu barruan, baina alde handi bat ere bai: "gama ertain-altuko" prozesadore bat. Ikus ditzagun haren ezaugarriak hurbilagotik.

Huawei Pocket S, fitxa teknikoa

Barne pantaila: 6,9 hazbeteko OLED tolesgarria; Ratioa 21:9; FullHD+ 2.790 x 1.188 pixelean; 120 Hz freskatzea.

- Kanpoko pantaila: 1,04 hazbeteko OLEDa; 340 x 340 pixeleko bereizmena; 60 Hz freskatzea.

- SOC: Snapdragon 778G 4G - Octa-core 1,8 GHz; Adreno 642L GPU.

- RAM Memoria: 8 GB.

Biltegia: 128/256/512 GB; NM memoria txartela, 256 GB arte.

- Atzeko kamerak: Nagusia: 40 megapixel f/1.8; Zabalera: 13 megapixel f/2.2.

- Aurreko kamera: 10,7 megapixeleko f/2,2.

- Bateria: 4.000 mAh; 40W karga azkarra. Konektibitatea eta portuak: 4G; WiFi 6; Bluetooth 5.2 LE; GPS/GLONASS/Galileo/BDS.

- USB mota-C 2.0.

- Bestelakoak: Alboko hatz-marken sentsorea.

- Sistema eragilea: Harmony OS 3.0. Dimentsioak eta pisua: Ez tolestuta: 170 x 75,5 x 7,2 milimetro; Tolestuta: 87,3 x 75,5 x 15,2 milimetro; 190 gramoko pisua. Prezioa: 5.988 yuanetik aurrera (832 euro inguru aldatzeko).

Huawei Pocket S, Snapdragon 756G bihotza duen tolesgarria

Artikulu hau konparaketa bat ez bada ere, merezi du nabarmentzea Huawei P50 Pocket eta Huawei Pocket S-ren arteko desberdintasun batzuk. Lehenengoan Snapdragon 888 4G prozesadorea aurkitzen dugun bitartean, 2021az geroztik goi mailako mugikor askotan dagoen txipa bat aurkitzen dugu. Bigarrenaren kasuan, Snapdragon 778G 4G bat dugu, OPPO Reno 7, Xiaomi 12 Lite eta Huawei P50e bezalako terminaletan ikusi dugun gama ertain-altuko proposamena.

Memoria eta biltegiratze mailan ere desberdintasun batzuk aurkitzen ditugu. Huawei P50 Pocket-ek 8 GB RAM eta 256 biltegiratze eta 12 GB RAM eta 512 biltegiratze bertsioak eskaintzen ditu. Huawei Pocket S 8 GB RAM konfigurazio bakarrarekin dator 128, 256 edo 512 GB biltegiratze aukerarekin. Bi gailuek 256 GB arteko NMCard txartelak onartzen dituzte.

euro inguru trukean). Momentuz ez dakigu gailua beste merkatu batzuetara helduko den, espainiarra barne.

Oztopoak

Terminalaren argazki gaitasunei dagokienez, aurkeztutako modeloak kamera bikoitzeko konfigurazioa du (P50 Pocket-eko kamera hirukoitzak ez bezala). 40 megapixeleko sentsore nagusi batez ari gara, 13 megapixeleko angelu zabalaz eta LED flashaz lagunduta. Aurrealdeko kamera 10,7 megapixelekoa da. Gailu bat bestearen ondoan jarriko bagenu, kanpotik ia berdinak direla ikusiko genuke, tolestuta zein irekita, itxuraz, neurriz eta pantaila teknologiaz. 6,9 hazbeteko FullHD + barneko ukipen-pantailaz ari gara, AMOLED teknologiarekin eta 1,04 hazbeteko kanpoko ukipen-pantailaz.

Huawei Pocket S 4.000 mAh-ko bateriarekin dator, praktikan, autonomia eman diezagukeen erabilera egun oso bat irauteko. Horrez gain, 40W Huawei Supercharge karga azkarra onartzen du, gailuaren kaxan sartuta dagoen kargagailuari esker aprobetxatu dezakezuna. Konektibitateari dagokionez, 4G, WiFi 6, Bluetooth 5.2 LE eta USB-C 2.0 ataka ditugu.

Huawei Pocket S prezioa, eta erabilgarritasuna

Huawei Pocket S berria Txinan iragarri da 5.988 yuaneko hasierako prezioan (832

Maskor motako mugikorrek oztopo nabarmena dute: tolestuta duten tamaina trinkoagatik izan ezik, ez dute funtzionalitate berririk ematen, zabaldutako pantaila mugikor tradizionalenaren berdina delako. Egia da normalean bigarren pantaila txiki bat izaten dutela mugikorra zabaldu gabe erabiltzeko, baina ezer gutxi. Ez da liburu bat bezala irekitzen den telefono tolesgarria bezalakoa, Huawei Mate Xs bezalakoa, non zabaldutako pantaila telefono baten tamainaren bikoitza den eta tableta bihurtzen den. Horregatik, maskor itxurako mugikorrek prezioa gehiago egokitu behar dute, nagusi izan nahi badute. Eta horixe egin du Huaweik Pocket S berriarekin, hau da, funtsean, Huawei P50 Pocket, baina karkasa koloretsuagoekin eta hardware mozketa batzuekin, prezioa % 50 jaisteko. Txirla edo maskor motako mugikorra da, erditik tolestuta dagoena, horizontalean. Tolestuta dagoenean, 8,7 x 7,5 x 1,5 cm baino ez ditu hartzen, beraz, poltsa txiki batean eraman daiteke, leku handirik hartu gabe. Kolore zuri, beltz, berde, hori, arrosa eta urdinetan salduko da, guztiak tonu oso argietan. Telefono bat etengabe tolestu eta zabaltzea arazo bat da, batez ere jakinarazpenak egunean 300 aldiz egiaztatzen dituzten pertsonentzat.

Kolore zuri, beltz, berde, hori, arrosa eta urdinetan salduko da, guztiak tonu oso argietan

Xiaomiren iPhonerako osagarriak

Xiaomi erraldoi bihurtu da kontsumo elektronikoaren munduan. Asiako konpainiak, Apple eta Samsung-ekin munduko smartphone fabrikatzaile nagusien podiumean egoteaz gain, beste produktu-segmentu batzuetan ere sendotu nahi du. Haren katalogoan, entzungailuekin hasi eta Scooterekin amaitzerainoko gauzak aurki genitzake. Orain, ordea, iPhonerako kanpoko bateria bat ere badago. Bai, bitxia dirudien arren, Xiaomi-k Cupertino telefonorako gailu bat aurkeztu du. Ikus dezagun zer eskaintzen duen proposamen honek.

Xiaomi haririk gabeko energia-banku magnetikoa iPhonerako

Xiaomi Magnetic Wireless Power 5.000 mAh iPhone 12 eta iPhone 13 familiarako diseinatutako kanpoko bateria da (ez dute iPhone 14 aipatzen). MagSafe teknologiari esker, magnetikoki lotzen da gailuaren atzealdean eta 7,5 W-tan kargatzen du. Orain arte, Apple-ren MagSafe Kanpoko Bateriarekiko desberdintasun bakarra edukiera da. Cupertinoren proposamenak 1.460 mAh eskaintzen ditu; beraz, atzean geratzen da atal honetan. Haririk gabeko potentziari dagokionez, ez dago alderik, nahiz eta

Appleren eguneraketa bat behar izan 7,5 W-ra iristeko.

Hala ere, ez da hori ezberdintasun bakarra. Xiaomi Power Bank-ak 20 W-ko sarrera eta 12 W-ko irteera dituen USB-C ataka bi-direkzionalak ditu. Horrez gain, oinarri bertikal bat dauka, telefonoa Xiaomi MagSafe bateria erantsita jartzeko aukera ematen duena. Kasu honetan, bi gailuak kargatuko dira.

Apple-ren MagSafe kanpoko bateriak Xiaomi-ren aldean eskaintzen duen abantaila da haririk gabeko kargagailu gisa erabil daitekeela. Apple USB-C kargagailu batekin parekatu behar da Qi estandarra erabiltzen duen edozein gailu mota kargatzeko.

Non erosi Xiaomi kanpoko bateria iPhonerako?

Xiaomi-ren iPhonerako MagSafe kanpoko bateria berria Txinan eskuragarri dago gaur egun 99 yuan-etan (29 euro inguru). Appleren jatorrizko proposamena baino prezio merkeagoa da (119 euro). Hala ere, momentuz ez dakigu beste merkatuetara iritsiko den.

Apple-ren MagSafe bateria

Kanpoko bateria kargatzeko Appleren lehen gailua 2010eko uztailean kaleratu zen bateria kargagarriarekin. Kalitate handiko sei bateria kargagarri biltzen zituen kargagailu minimalista zen (Sanyo Eneloop ba-tzuk ziren), zeinaren multzoa salgai jarri zen 29 euroren truke. Ez da prezio txarra mota honetako produktu batentzako diseinu trinkoa kontuan hartuta -beste herrialde batera bidaiatzen bagenuen entxufe-egokitzailea aldatzeko aukerarekin-, baita barne dauden sei bateriak ere.

Izan ere, bere prezio "baxua"-k, Appleko gainontzeko produktuekin alderatuta, bateria-

kargagailu hau oroigarri moduko bat bihurtzea lortu zuen, askok Apple denda bat lehen aldiz bisitatu zutenean erosi zuten zerbait, Apple dendak Espainiara iritsi ziren urte berean agertu baitziren. 2016an bertan behera utzi zuten, baina ziur asko zuetako askok oraindik etxean duzuela. Gailuetan txertatutako bateriak teklatu, sagu eta aurretik pilak erabiltzen zituzten beste gailu batzuen aurrean irabazi dute, baina, hain zuzen, barneratuta daudenez, kargagailuak behar dira erabilera ordu batzuk gehiago izateko. iPhone XS, iPhone XR eta iPhone 11-rako, konpainiak bere Smart Battery Case kaleratu zuen, silikonazko zorro moduko bat, bateria integratua zuena, ezaugarri "adimentsu" batzuk eskaintzen zituena, iOS-ekin integratzeagatik, batez ere iOS 12-tik eta karga kudeatzeko bere funtzioarekin.

MagSafe iPhone 12ra iristean, osagarri berriak ere sortu ziren: zorroetatik eroso gordetzeko txartelak, mota guztietako euskarriak (hala nola, duela aste batzuk aztertu genuen Belkin Boost Charge Pro) eta, noski, bateriak. Nork ez du inoiz eraman telefonorako kanpoko bateria eta gorrotatu du iPhonea eta bateria Lightning kablearekin bildu behar izatea kargatzen ari den bitartean? Arazo hau konpontzeko, atxikimendu magnetikoa askoz erosoagoa da, batez ere imanen lerrokatze automatikoa erabiltzen denean. Bitxia bada ere, hirugarren marketako MagSafe bateria bateragarriak izan ziren agertu zirenak, Applek bere bertsioa prestatzen ari zen bitartean.

Apple MagSafe bateriaren diseinua

Apple-ren MagSafe bateriaren itxura fisikoa guztiz minimalista izaten saiatzen da, eta zurian eta tamaina bakarrean bakarrik dago eskuragarri, merkatuan dauden iPhone guztietara egokitzen dena. Bere dimentsioak (6,4 cm-ko zabalera x 9,5 cm-ko al-

tuera x 1 cm-ko lodiera) izan ezik, lodierak MagSafe markako beste osagarri batzuenak imitatzen ditu, hala nola zorroarenak, eta neurri berdina dute.

Xiaomi-k iPhonerako osagarriak ere fabrikatzen ditu: bere MagSafe bateria berria

Bateria hau iPhoneari pisu mailan magnetikoki lotzea bereziki nabarmena da Pro Max modeloan, 330 gramo baino gehiago handitzen baitu eta esku batekin eusteko astunagoa da, nahiz eta oraindik primeran erabilgarri den (jakina, ez da hain erosoa bateriarik gabe). Ez da gomendagarria esku txikientzat.

Gainerako modeloetan, bateria nabarmena da pisuan, baina ez da eredu zaharragoan bezain itxurazko aldaketa. MagSafe bateriaren sentsazioak horretan laguntzen du: plastikozko material batez egina dago, eta horrek eskuko heldulekua hobetzen du (zakartasun pixka bat du) eta izugarri erresistentea dirudi.

Nokiaren maskor-telefono berria

Eskandinaviako Nokia enpresak oinarrizko telefonoak abiarazten jarraitzen du, aurrekoak baino askoz adimentsuago bihurtzen dituzten funtzioekin. Eta Samsung edo Huawei-ren tolesgarriak bezalako modako mugikorrei inbidiarik ez dieten diseinuekin, bertsio xumeagoan bada ere. Ingelesez "Feature Phones" izenez ezagutzen diren oinarrizko mugikorrek beren lekua dute oraindik merkatuan, txikia, eta hori goraipatzekoa da smartphone-en aurrean duten lehia guztiarekin. Eta Nokia da, dudarik gabe, fabrikatzailerik nabarmenena oinarrizko mugikor mota horri buruz hitz egiteko orduan. Batez ere modelo tolesgarriei dagokie-

nez, eta ez gara merkatuan joera diren tolesgarriez ari, maskor motako gisa ezagutzen ditugunez baizik. Orain markak modelo berri bat aurkeztu du, Nokia 2780 Flip, telefono horien itxura klasikoa linea modernoekin uztartzen duen diseinu erakargarria duena. Nokia 2780 Flip, datu-orria

Telefono hau bere softwareagatik nabarmentzen da, Google atzean dagoen KaiOS sistema eragilea duelako eta WhatsApp, Google Maps, Facebook edo Mountain View bilatzailea bera bezalako aplikazioak erabiltzeko aukera ematen diguna. Diseinu tolesgarria duen modeloa da, mende hasierako modelo ikonikoak gogorarazten dituena, bi pantaila dituen diseinua, nagusia eta bigarren mailakoa.

Nagusiak 2,7”-ko tamaina du; baita TFT teknologia ere, nahiko oinarrizko bereizmena eskaintzen diguna. Bigarren mailako pantailak 1,77 hazbeteko tamaina du eta ezin hobea da jakinarazpen guztiak telefonoa ireki beharrik gabe ikusi ahal izateko. Snadpragon 215 prozesadorearekin datorren telefonoa da, oso oinarrizkoa, baina ahalmen ugari ematen diona oso ondo funtzionatzeko aukera guztietan. Prozesadore honek 1,3 GHz-ko abiaduran funtzionatzen du eta datuak 150 megako abiaduran deskargatzeko gai den modem bat da.

512 megabyte RAM ditu, baita barne biltegiratzeko 4GB ere. KaiOS 3.1 edukitzeak ez du zehaztapen indartsurik behar, eta ezin hobeto funtzionatzen du zehaztapen horiekin. Banda bikoitzeko Wi-Fi sareekin bateragarria da, eta FM Irratia eta Mp3 erreproduzitzailea eskaintzen dizkigu. Daukan bateria

1450mAh-koa da eta desmuntagarria da, telefono adimendunetan jada ohikoa ez dena. Horri esker, berehalako energia izan dezakegu bateria dagoeneko kargatuta dagoen beste batekin ordeztuz.

Nokia 2780 Flip Kamera

Telefono hau oso kamera sinple batekin dator, hainbesteraino non 5 megapixeleko sentsore bat baino ez dauka kanpoko estalkian; beraz, kalitate egokia da argazki duinak argi baldintza onetan ateratzeko. Horretarako eszena argituko duen LED flash bat du ere.

Nokia 2780 Flip, prezioa

Oraingoz Estatu Batuetan merkaturatu duten telefonoa, 90 euro inguruan salgai jarri baitute. Modelo honek markak dagoeneko dituen beste bi maskor telefonoekin bat egiten du, Nokia 2660 Flip, honen ia berdina dena, eta Nokia 2720Flip. Izan ere, ez gara gai bi Flip telefonoen arteko benetako aldeak argitzeko. Nolanahi ere, Espainian gero ikusiko dugun aldaera berria da.

Nokia

Nokia Corporation kabledun eta kablerik gabeko telekomunikazioak oinarri dituen nazioarteko konpainia da. Gaur egun sakelako telefono ekoizlerik handiena da Nokia mundu osoan. Espoon, Helsinkiren ondoko hiri batean, dago kokaturik enpresako egoitza. Ikerkuntza-laborategiak Helsinkin, Tamperen, Toijalan, Tokion, Beijingen, Budapesten, Bochumen, Palo Alton eta Cambridgen

(Massachusetts, AEB) daude. Lantegi nagusiak Salon (Finlandia), Beijingen eta Dongguanen (Txina), Chennain (India), Komaromen (Hungaria) et a Rhur eskualdean (Alemanian) kokatu dituzte. Errumanian beste bat zabaltzeko dago. Diseinu egoitza Salon egon da. Nokiak paper garrantzitsua jokatzen du Finlandiako ekonomian. Izan ere, alde handiz herrialdeko konpainiarik inportanteena da. Helsinkiko burtsan heren bat gutxi gorabehera du kapitalizazio-merkatuan, industrializatutako lurraldean ezohikoa den egoera. Finlandian enplegu andana sortzen du, eta beste enpresa batzuk haren eskutik handitu dira azpikontratuei esker. 2006an, Nokiaren etekinak Finlandiako aurrekontua gainditu zuen lehen aldiz. Gauzak honela, batzuk Finlandiari Nokialandia hasi dira deitzen. Enpresa nordikoa jada ez da telefonoen merkatuan liderra, mendearen hasieran urte askotan izan zuen ohorea. Baina jakin du nola berrasmatzen Microsoft-en eskutik ia desagertu ostean. Eta hori askori gustatzen zaigun ukitu nostalgikoko gailu interesgarriak plazaratuz egin du. Gaur apur bat urrunago joan da mota honetako telefono berrien aurkezpenarekin, batzuk formatu benetan harrigarria dutenak, aurikularretarako kargagailua barne.

Nokiaren ezaugarri berriak

Horrela deitzen zaie itxura klasikoa duten telefonoei, baina enpresa nordikoek abian jarritako egungo ezaugarriekin. Dudarik gabe, ikusi ditugunetatik harrigarriena Mp3 garaiko ikono baten berrikuspena da, Nokia 5710 XpressAudio berria adibidez. Honek telefono ikoniko horren diseinua berreskuratzeaz gain, haririk gabeko entzungailuak gehitzen ditu, bizkarrean eraman daitezkeenak. Itxi estalkia, eta hor ditugu.

Nokiak maskor-itxurako telefono berri bat kaleratu du WhatsApp eta Google Maps-ekin

Avatar pertsonalizatuak WhatsApp-en

Azkenean, iritsi dira avatar pertsonalizatuak WhatsApp-era, eta 3Dkoak izango dira.

Meta-ren mezularitza-zerbitzuak nork bere burua birsortzeko eta, era horretan, mezuak eta txatak animatzeko aukera eskaintzen du dagoeneko.

Ez dago oso argi zergatik behar izan duten hainbeste denbora hori egiteko, baina WhatsApp-etik jada ohartarazi dute avatar pertsonalizatua sortzeko aukera martxan dagoela. Nolanahi ere, denbora kontua zen. Izan ere, mezularitza-zerbitzu hori Facebook-ek zuzentzen duen Meta konglomeratuaren barruan dao, eta sare sozial horrek duela urte batzuez geroztik eskaintzen die aukera hori erabiltzaileei.

Atzean Instagram zegoen, urtebete eskasean aukera hori eskaintzen duena, nahiz eta ezkutuan geratzen den eta istorioen sortzaile esperientziadunenak izan ziren bere era-

biltzaile nagusiak. Gainontzeko ohar, iruzkin edo albisteetarako, momentuz ez du balio handirik.

Eta orain WhatsApp da arlo honetan abian jartzen dena. Momentuz aukera hau Android-erako WhatsApp Beta-n bakarrik dago eskuragarri, eta beti ere aplikazio honen 2.22.23.9 bertsioa edo ondorengo bertsioak badituzu zure mugikorrean.

Instagramek

Kontuan izan behar da, gainera, funtzio berri honen ezarpena auzoka, eremuka, egingo dela. Denetara iristeko denbora beharko duen pixkanakako hedapena da. Eta probak amaitu eta akatsak zuzendutakoan, gainontzeko hilkorrek euren burua marrazki bizidun gisa erretratatzeko sukar berriarekin gozatzeko aukera izango dute. Avatar hau arropa eta osagarri guztiekin edita daiteke. Beta klub esklusiboko kideek aukera honekin esperimentatzen hasteko modua oso erraza da.

WhatsApp aukeren menuan, pantailaren goiko eskuineko izkinan dagoen hiru puntuko ikonoan, egin klik Ezarpenak aukeran. Menu berria bistaratzen denean, Avatar aukera agertu beharko litzateke. Hala ez bada, ez

2022. urtearen hasieratik avatar bat sortzeko aukera ere ematen du, baina badirudi ez duela arrakasta handirik izan istorioetan

dago eskuragarri bertsio horretarako edo zona horretarako. Ikusten baduzu, egin klik gainean.

Hirugarren menu honetatik, egin klik Sortun eta jarraitu argibideei. Behin avatarra sortuta, prozesuak aurrera egin ahala, itxura, aurpegia, arropa eta osagarriak aldatuz editatu daitekeena, gorde egiten da eta kitto. Hortik aurrera, argazki edo profileko irudi gisa jar daiteke edo kontaktuak bonbardatzeko pegatinak sortzeko erabil daiteke.

Avatar hau 3Dn egotea aurreikusten da; beraz, Mark Zuckerberg-ek sustatutako Metaverse-rekin bat egitea ez dago urrun.

Sortu avatar bat Instagram-en

Argazki eta bideoen sare sozialak 2022. urtearen hasieratik avatar bat sortzeko aukera ere ematen du, nahiz eta badirudi ez duela arrakasta handirik izan istorioetan eranskailu gisa erabiltzeaz harago. Avatarra sortzean bi modu daude. Lehenengoa, aplikazio horren avatarretarako sarbidea duzun ala ez jakiteko ere erabiltzen dena, Instagrameko Ezarpenak atalera joan eta Kontua aukeran sartzea da. Avatarren zerrendan agertzen bada, bertan klik eginez has zaitezke. Hemendik aurrera, jarraitu argibideak.

Gogoan izan Instagram eta Facebook integra daitezkeela; beraz, sare sozialean dagoeneko avatar bat baduzu, Instagramek partekatzeko aukera emango dizu.

Avatar hau sortzeko, bigarren modua istorioen bidezkoa da, edo zehatzago, horietako bat sortzeko garaian. Horrela, argitalpenean egongo den irudia hautatu ondoren, sticker-en botoia sakatzen da. Menua jaisten denean, aukeren artean, Avatar izeneko bat egongo da.

Bertan klik egiten duzunean, lehenengo aldia bada, sortu beharko duzu, aurpegi irribarretsu bat bakarrik agertuko baita. Eta Facebook-ekoa errepika daiteke, dagoeneko bat baduzu, harekin sinkronizatu egin behar dela. Aukera hau onartu nahi duzun galdetuko du.

Onartuta edo ez, nahi den itxura emateko editatu beharko da. Beste behin, jarraitu argibideak eta egin klik bistaratzen diren fitxetan. Eragiketa amaitu, gorde eta prest.

Momentuz, avatarra sortzeko aukera Android-erako bakarrik dago eskuragarri

DJI-ren drone berria

DJI-k Mavic 3 Classic kide berria gehitu du bere droneen zorroan. Industria horretan, lider horren albisteak beti dira interesgarriak, nahiz eta ez den zehazki eredu berria, egungo DJI Mavic 3-ren aldaera bat baizik.

Mavic 3 Classic-ek elektronika-enpresa askoren joerari jarraitu dio, eta ezaugarri edo hardware batzuk murriztu ditu prezio baxu baten truke. Egunotan ikusi berri dugu Huawei Pocket S smartphone tolesgarriarekin, fabrikatzaile bereko P50 Pocket-en aldaera batekin. DJIren berritasuna droneetan berdina izaten da.

Mavic 3 kontsumoko drone onena da, eta hori kontuan hartuta, nahiko erraza da oinarri horretan eta bereziki bere kameretan lan egitea. Bertsio "klasiko" berriak ez du bigarren teleobjektiborik muntatzen lehen planoetarako, baina aireko argazkigintzan espezializatutako Hasselblad L2D-20C sentsore nagusia errepikatzen du (4/3 24 mm CMOS, 84 graduko ikus-eremuarekin, irekiera f. / 2,8 eta f / 11 bitarteko ISO eta

100 - 6400 bitarteko ISO tarteak bideo eta irudi finkoetarako) eta oso maila oneko planoak ziurtatzen ditu. Bideoari dagokionez, grabazio-bereizmen eta fotograma-abiadura anitz eskaintzen ditu, 5.1K bideoa segundoko 50 fotograma arte eta 4K bereizmeneko bideoa segundoko 120 fotograma arte. Jakina, DJIren ActiveTrack 5.0 teknologia dauka jarraipen gaitasunak areagotzeko, GPS, GLONASS eta BeiDou sateliteen seinaleak erabiliz, errendimendua hobetzeko.

Bideorako grabazio-bereizmen eta fotograma-abiadura anitz eskaintzen ditu

Quadcopter honek 46 minutuko gehienezko hegaldi-denbora du (haizerik gabe) eta 40 minutuko pasatzeko denbora gehienez (haizerik gabe). 6m/s-ko (P-modua) edo 8m/s-ko (errendimendu handiko “S” modua) igoera-abiadura maximoa du eta itsas mailatik gertu, haizerik gabe, drone honek hegaldi-abiadura maximoa benetan ikusgarria lor dezake, 21 m/s. Oinarrizko ereduaren urruneko kontroladorea aurreko modelotik ezaguna da, baina bertsio altuena kontrolagailu ezberdin eta aurreratuago batekin dator, DJI RC PRO, bere 5,5 hazbeteko ukipen-pantaila propioa duena, kontroleko edozein telefono mugikor erabili behar izatea saihesten duena. DJIk pertsonalizatutako Android bertsio batekin funtzionatzen du. OcuSync 3.0 irudiak transmititzeko teknologia du (1080p 60

fps) 15 km-ko luzera benetan ikusgarrian funtzionatzeko gai dena.

Laburbilduz: Mavic 3 ikaragarriaren oso antzekoa, baina ekonomikoagoa "mozketei" esker. Ekonomikoak ez du esan nahi merkea, eta Mavic 3 Classic-ek 1.469 dolarreko prezioa duen goi mailako dronea izaten jarraitzen du oraindik. Eta hortik, urrutiko agintearekin, bateria osagarriekin, helizearekin, auto-kargagailuarekin edo garraiatzeko poltsa duten kit osagarriak erosten badituzu. Hasteko zerbait merkeagoaren bila bazabiltza, Mini 3 Pro gomendatzen dizugu DJI Mini 2-ren oinordeko zuzen gisa, ondo berrikusi eta esperientzia handia ematen duena.

DJI

SZ DJI Technology Co. Shenzhen-en (Guangdong) egoitza duen Txinako teknologia-enpresa bat da, mundu osoko fabrikak dituena, eta aireko argazkilaritza eta bideogintzarako tripulaziorik gabeko aireko ibilgailuen (normalean "drone" deituak) fabrikatzaile nagusia da. Era berean, kamera giroskopioak, akzio kamerak, kamera egonkortzaileak, hegaldi-plataformak, propultsio- eta hegaldi-kontrol-sistemak diseinatzen eta fabrikatzen ditu.

DJI drone zibilen industrian merkatuko liderra da, mundu mailako droneen merkatuaren % 70 baino gehiago hartzen duena. Bere droneen teknologia mundu osoan erabili da musika, telebista eta zinema industrietan. K-pop musika bideoak eta Emmyrako izendatutako telebista-ekoizpenen multzoak barne, hala nola, The Amazing Race, American Ninja Warrior, Better Call Saul eta Game of Thrones.

2017an, DJI-k Teknologia eta Ingeniaritza Emmy Saria irabazi zuen bere tripulaziorik gabeko kamera teknologiagatik, ingeniaritza sortzailean bikaintasunagatik aitortua, zuzendariei eta zinemagileei plataforma merke eta eskuragarria eskainiz altuera baxuko aireko irudiak sortzeko, sormen-aukerak irekiz eta telebistako programa batzuen

alderdi desberdinak erraztuz. 2015az geroztik, DJI-k RoboMaster Robotics Competition ere babesten du, urtero Shenzhen Bay Kiroldegian ospatzen den robot-borroka txapelketa, mundu osoko unibertsitateetako mekatronika-ikasle taldeek parte hartzen baitute, guztira 600.000 USD arteko sariarekin. Talde irabazleak 75.000 dolar (zergak baino lehen) eta DJIren balizko lan eskaintzak eramango ditu bere kideentzat. Konpainia Frank Wangek sortu zuen 2006an. Wang-ek, 2003an Hong Kongera joan zena Hong Kongeko Zientzia eta Teknologia Unibertsitatean (HKUST) lizentziatura batean matrikulatu ondoren, 18.000 HK $ (2.300 $ HK) jaso zituen AEBetan ikerketa bat egin eta drone bat garatzeko 2005ean. Wang-ek 2006an sortu zuen konpainia HKUST-eko logelatik. 2015eko urtarrilean, Phantom 3 baten istripu bat izan zen Etxe Zuriko South Lawnen, Washington D.C.-n. DJI-k geroago hegan egin gabe Geo-sistema bat instalatu zuen hegan egiteko guneetan, drone guztiak firmwarea eguneratzera behartuz. Sistema berriak debekatuko du hegaldiak gune mugatuetara hurbiltzea edo aireratzea haien GPS kokapenaren arabera. 2016an, ISISek DJI Phantom erabili zuen Iraken bonbak botatzeko. Hori dela eta, DJI-

AirTag: gauzak galtzeko ohitura galdu

AirTag-ek zure gauzak oso erraz aurkitzen laguntzen dizu. Erantsi bat giltzetan eta beste bat motxilan, haien kokapena zure aplikazioan bilatzeko eta beti ikusi ahal izateko. Horrez gain, aplikazio honek zure Apple gailuak aurkitzeko eta zure familia eta lagunekin harremanetan egoteko aukera ematen du. Bere prezioa 749 $-tik aurrerakoa da.

Entzun ezazu. Aurkitu ezazu AirTag-ekin, egunero erabiltzen dituzun gauzak, diru-zorroa adibidez, non jartzen dituzun ahaztea ez da azaroa. Aplikazioko Elementuak fitxa berrira joan, Aurkitu, eta AirTag-ek soinu bat erreproduzitzen du bere bozgorailuaren bidez, edo, besterik gabe, esan: "Aizu, Siri, aurkitu nire poltsa". Objektua gertu badago, hala nola sofa baten azpian edo beste gela batean, jarraitu soinuari hura aurkitzeko.

Hotza. Epela. Beroa. Erre.

Zure AirTag-a gertu badago, iPhone-k Precise Tracking-ekin aurkitzen lagunduko dizu. Banda ultra-zabaleko teknologiarekin, zure AirTag-a noraino dagoen eta nola iritsi ikus dezakezu.

Ehunka milioi pertsona zure gauzak aurkitzen laguntzen dizute

Etxetik kanpo zerbait ahaztu baduzu, hondartzan edo gimnasioan adibidez, Aurkitu mundu osoko ehunka milioi iPhone, iPad eta Mac sareak zure AirTag aurkitzen lagunduko dizu. Gainera, sarea zure pribatutasuna beti babesteko diseinatuta dago.

Nola dabil?

Zure AirTag-ek Bluetooth seinale segurua bidaltzen du, inguruko gailuek detekta dezaketena Aurkitu aplikazioaren sarean. Era berean, gailu hauek zure AirTag-en kokapena iCloud-era bidaltzen dute, Aurkitu aplikaziotik mapa batean ikus dezazun. Prozesu osoa anonimoa eta enkriptatutakoa da zure pribatutasuna babesteko. Gainera, oso eraginkorra da; beraz, ez duzu gehiegizko datu edo bateriaren erabileraz kezkatu beharrik.

Galdutako Moduarekin zure gauzak aurkitzea are errazagoa da

Zure beste Apple gailuekin bezala, AirTag-a Galdu moduan jar dezakezu. Ondoren, sareko beste gailu batek detektatzen duenean, berehalako jakinarazpen bat jasoko duzu. Gainera, konfigura dezakezu beste pertsona batzuek zurekin harremanetan jartzeko informazioa jaso dezaten, zure AirTag-a NFC teknologia duen smartphone batekin

ukituta, telefonoarekin ordaintzeko aukera ematen dizun teknologia bera.

Pribatutasun integratua

AirTag-ek ez du zure kokapenaren informazioa edo historia gordetzen, eta zuk bakarrik ikus dezakezu non dagoen. Zure AirTag-en kokapena transmititzen duten gailuak ere anonimo mantentzen dira, eta kokapen-datuak enkriptatutako prozesuan zehar. Applek ere ez du zure AirTag-en kokapenera edo gailuaren identitatera sarbiderik izango hura aurkitzen laguntzeko.

AirTag-a nahi ez den jarraipena goxatzeko diseinatuta dago. Kasualitatez, beste norbaiten AirTag zure gauzetan geratzen bada, zure iPhoneak zurekin daramazula detektatuko du eta alerta bat erakutsiko dizu. Pixka bat igaro ondoren oraindik ez baduzu aurkitu, AirTag soinu bat erreproduzitzen hasiko da, aurkitu ahal izateko.

Baina AirTag bat duen norbaitekin bazaude, edo garraio publikoan AirTag bat duten beste pertsonekin, ez duzu kezkatu beharrik. Alerta hauek AirTag bat bere jabearengandik bereizten bada bakarrik agertuko dira.

Soiltasunaren edertasuna

Konektatu AirTag zure iPhone edo iPad-era berehala ukipen bakarreko konfigurazioarekin. Sartu izen bat zure AirTag-erako, jarri kokatu nahi duzun objektuan eta listo. Gainera, AirTag-en jakinarazpenak ere jaso ditzakezu zure Apple Watch-n.

Bateriaren iraupen luzea

AirTag urtebete baino gehiagoz funtzionatzeko diseinatuta dago, erraz ordeztu dezakezun bateria estandar batekin. Zure iPhoneak jakinaraziko dizu hura aldatzeko garaia denean.

Urari beldurrik ez Imajinatu zure giltzetan AirTag bat jartzen duzula eta putzu batean erortzen direla.

Edo haien gainean ur isuria ikusten duzu. Ez da ezer gertatzen. AirTag iragazgaitza da.

Jarri zure zigilua

Zure AirTag apple.com/mx edo Apple Store aplikazioan erosten duzunean, zure inizialak emoji batekin edo birekin pertsonaliza ditzakezu. Erraza eta doakoa da, eta ukitu dibertigarria ematen dio zure gailuari.

Ikus ezazu angelu guztietatik errealitate areagotuarekin

Ireki orri hau Safari-rekin zure iPhone edo iPad-en.

Koloretsuagoa. Dibertigarriagoa. Gehiago zurea

AirTag banaka edo lauko pakete batean eskuragarri dago. Eta erraza da Appleren giltza-kate eta etiketa koloretsuekin edozerri eranstea. Galdutako zerbait bilatzea ez da inoiz hain entretenigarria izan.

Aplikazio bakarra dena aurkitzeko

Aurkitu aplikazioak zure Apple gailuak eta elementuak AirTag batekin erraz aurkitzen laguntzen dizu. Gainera, zure familia eta lagunekin harremanetan mantentzen zaitu. iPhone, iPad eta Mac-en funtzionatzen du, nahiz eta galdutako gailuak lineaz kanpo egon, eta zure pribatutasuna babesten du urrats guztietan.

Lehen aire-taxi elektriko espainiarra Jaenen

Imajinatzen al duzu inguruko hirien artean hegan egitea eta ibilbideak, lurreko garraioarekin alderatuta, bi herenetan murriztea? Edo larrialdietarako ibilgailu bat anbulantziak baino askoz azkarrago erabiltzea? Etorkizuneko mugikortasunak zerikusi handia du aireko robotekin, hala nola egunotan Villacarrilloko (Jaen) Atlas hegaldi esperimentaleko zentrotik aireratu denarekin, Espainian elektrikoki dabilen hegazkin baten lehen hegaldia izan da, eta teknologia Espainiakoa izan da % 100ean. "Prototipo hau bezalako ibilgailuetan, haurrak mugituko dira etorkizunean, eta horrek hiri handietan dagoen trafiko-pilaketak arintzeko aukera emango digu", esan du Carlos Povedak, aireratze eta lurreratze bertikaleko aireko ibilgailu elektrikoa (eVTOL) garatu duen Umiles Next konpaniako zuzendari nagusiak. Hegazkinak, 640 kiloko pisua eta sei erabiltzailerentzako edukierarako kabina duena, leunki hegan egin du Jaengo probintziako olibondoen itsasoaren gainetik, garraio-politikak diseinatzen dituzten kudeatzaileei mezu bat bidaliz: aire-ta-

xiak ez dira gauza futurista bat, oraina baizik.

Hegazkinaren eraikuntzan erabilitako teknologia eskaini duen Umiles Next eta Tecnaliako arduradunek uste dute prototipo honen ziurtagiri eta homologazio prozesua prest egon daitekeela 2028an. Hortik aurrera, hegaldi turistikoetarako eta exekutiboetarako erabil daiteke, inguruko hiri edo uharteen arteko garraiorako (100 kilometro inguru egin ahal izango direla kalkulatzen da) eta baita erreskate misioetarako ere. "45 minutuko bidaiak 10era murriztu ditzakegu", aurreratu du Povedak, zeinaren konpainiak USpace proiektua osatzen duen, Europako inguruneetan operazio mistoak, ibilgailu tripulatuekin eta tripulatu gabekoekin, segurtasunez integratzeko Europako partzuergoa.

Baina zer falta zaigu orduan hegazkin hauek gure herri eta hirien gainetik hegan ikusteko? Lehenik eta behin, Europako araudia egokitzea da, gaur egun sakabanatua eta oso zorrotza abiazio segurtasunari dagokionez. Aldi berean, bide luzea dago oraindik etorkizuneko erabiltzaileen faborea lortzeko. "Hegazkin honek abantaila garrantzitsu bat du, hau da, bere kabinaren egonkortasuna, aire eta turbulentzia askoko baldintzetan hegan egiteko aukera ema-

Teknologia guztiz espainiarra duen lehen aire-taxi elektrikoak hegan egin du Jaenen

ten diguna, helikoptero batekin posible ez dena", azaldu du Iñaki Iglesiasek, aireko ibilgailu hau argiztatu duen arduradun teknikoak. Horretarako, prototipoak lau drone ditu izkin bakoitzean, beharrezko egonkortasuna ematen diotenak. Ikertzaileen erronka handia hiri iraunkor eta adimentsuagoetara joatea da. Eta ildo horretan, eVTOL aireko ibilgailurik jasangarriena dela uste dute. "Elektrizitatez bultzatuta eta zero emisio duten hegazkinak dira, eta ekonomia zirkularra lantzen dugun material birziklagarriekin", azpimarratu du Povedak. Gainera, ez dago zarata eraginik, helikopteroetatik asko bereizten dituen zerbait.

AEBetan eta Txinan hasitako negozioa

Laburbilduz, Estatu Batuetan, Txinan eta Europan ere negozio hasiberria sortzen ari den sektorea da. Momentuz, bere sustatzaileek oraindik goiztiartzat jotzen dute aireko taxien ibilaldien prezioaz hitz egitea. "Logikoki, taxi bat edo Uber bat baino apur bat garestiagoak izango dira, baina oraindik zehaztu ezin dugun zerbait da, araudiaren eta aire-espazioan jarduteko ordaindu behar ditugun kuoten araberakoa izango baita", adierazi du Povedak. Hegaldi-probak ENAIREko kontrolatzaileen parte-hartzearekin egiten ari dira, hegaldi guztien ibilbidean kontrol-zerbitzuak eskaintzen dituen estatuko enpresa publikoa. "U-Space sistemaren abantailek ahal-

bidetuko dute gaur egun eskuzko prozesuak automatizatzea, baita erantzun denborak hobetzea ere", nabarmendu du Catalina Madueño Jaurlaritzak Jaenen duen ordezkariordeak, enpresa publiko eta pribatuen arteko sinkronizazio oneko lankidetzagatik bere burua zoriondu ostean. Europako proiektu honen erakustaldiak lau herrialdetan egiten ari dira. Espainian, Atlas de Villacarrillo zentroa da Herrerako aerodromoko probak hartzen dituena, ingurune pribilegiatu batean, bere kokapena, eguraldia eta orografia hegazkinekin eta tripulaziorik gabeko aire-ontziekin hegaldi esperimentalak garatzeko aproposa den aire-espazio bat izateko. Bere instalazioek 1.000 kilometro koadro baino gehiagoko azalera bereizitako aire-espazio erreserba dute, eta horrek zentro ezin hobea bihurtzen du hegazkin eta plataforma mota honekin I+G jarduerak egiteko. Francisco Miralles pozik dago teknologia aeronautikoak mapan jarri duelako udalerria, munduko oliba-olioaren ekoizle nagusia izateaz harro egon daitekeena. Pistak 600 metroko luzera du, nahiz eta 1.500 metroraino luzatzen den, ondoko Beas de Segurako Udalarekin Cornicabral aerodromoa tripulaziorik gabeko aire-plataforma edo droneen esperimentaziorako

Ibilgailu baten hegaldi esperimental horien helburua da mota guztietako joan-etorrietarako balio izatea

Etxetresna elektrikoak elikatzeko bateria eramangarria

Garai hauetan, etxean energia sortzearekin zerikusia duen guztia interes handia sortzen duen zerbait da. Gurpil zoroa da, energia berriztagarrien bidez energia sortzea aukeratzea, beti posible ez dena, ezta merkea ere, edo zuzenean sare elektrikoari lotuta geratzea, gasarekin batera azken hilabeteetan goraino iritsi diren prezioekin. Horregatik, gero eta ohikoagoa da gaur egun ezagutu duguna bezalako produktuak aurkitzea, hots, etxetresna handi eta txikiak elikatzeko aukera ematen diguten bateria eramangarri erraldoiak, eta hori guztia nahiko prezio erakargarri baten truke.

Xiaomi Mijia Outdorr Power Supply 1000 berria

Asiako Xiaomi markak modan dagoen produktuetako bat kaleratu du, edozein leku-

tan eraman dezakegun bateria handi bat, eta, hortaz, etxean ez ezik, mendiko ibilaldietan, kanpinetan edo kanpoko elikadurahornidura erabiltzea ondo datorkigun edozein tokitan ere erabil daiteke. Bateria horrek tamaina izugarria du, eta 280500mAh-ko edukiera, hau da, ohiko kanpoko bateria bat baina 60 aldiz handiagoa da. Onena ez da edukiera, konektatzen den gailuei eman diezaiekeen potentzia baizik.

C motako bi ataka ditu, gehienez 100Wko potentzia eskain dezaketenak. Baita 1600W-ko potentzia eskaintzeko gai diren 4 korronte korrontedun entxufeak, eta horrekin etxetresna elektriko batzuk ere elikatu ahal izango dira hainbat orduz. 12W, 22,5W USB konektoreak edo pizgailuen entxufeak eta 5A ere baditugu. Beraz, dudarik gabe, sare elektrikora konektatuta soilik erabiliko genituzkeen gailuak elikatzeko gai den bateria dugu aurrean. Ideia bat egiteko, bateria honekin, adibidez, sukalde elektrikoa, mikrouhin labea, proiektorea edo aire-frijigailua elika ditzakegu, beste askoren artean. Beraz, etxetresna txikiak ordubetez elikatzea posible da behar duzun potentziaren arabera. Beraz, ezin hobea da gurekin edonora eramatea eta piknik bat egitea etxean ditugun erosotasunak eman diezaguketen mota guztietako aparatuei utzi beharrik gabe, baina naturaren erdian.

800 karga-zikloren ondoren, bateriak bere jatorrizko ahalmenaren % 80ra arte mantendu ahal izango du, beraz, epe luzera, ordu askoko autonomiaz gozatzen jarraituko dugu. Bateria honek tamaina nahiko trinkoa du modelo hauek izan ohi

dutenerako, eta 15,3 kg pisatzen du. Horrez gain, karga azkarra du, izan ere, ahalmen handia duen arren, ordu eta erdian % 80ra kargatu daitekeelako. % 100era kargatzeko, berriz, bi ordu eta erdi beharko dira, dudarik gabe, duen ahalmen handiagatik oso denbora gutxi. Eta hori guztia esaten dugun moduan, arrazoizko prezioan, 699 euro inguru. Gaur egun, Txinan bakarrik dago eskuragarri.

Xiaomi-k zure etxetresna elektrikoak elikatzeko gai den bateria eramangarri bat abiarazi du

Xiaomi

Xiaomi Inc. Txinako enpresa bat da, telefono adimendunak, aplikazioak eta beste produktu elektroniko batzuk diseinatzen, garatzen eta saltzen dituena. 2011ko abuztuan bere lehen telefono adimenduna kaleratu zuenetik, Xiaomik merkatu kuota irabazi du Txinan eta bere produktuak beste gailu elektroniko batzuetara zabaldu ditu.

2013an, enpresak Xiaomi Mi 2s Txinako mugikorrik erosiena bihurtzea lortu zuen, Samsung Galaxy S4 eta iPhone 5en aurretik. 2013 urtearen erdialdean, Xiaomi Inc. enpresak Hugo Barra brasildarra kontratatu zuen Google enpresa estatubatuarreko presidenteordea. 2013ko urrian, Xiaomik Mi3 modeloa jarri zuen salgai, eta lehen 100.000 unitateak Internet bidez saltzeko 86 segundo behar izan zituzten.

Xiaomi "artatxiki" hitz txinatarra da. 2011n, Lei Jun CEOak esan zuen "artatxikia eta arroza" baino esanahi handiagoa

dagoela. Berak, "Xiao" zatia, "Budista baten arroz ale bakarra mendia bezain handia da" kontzeptu budistarekin lotu zuen. Xiaomik, perfekzioa bilatzen hasi beharrean, gauza txikietatik lan egin nahi duela iradokiz. "Mi", “Mobile Internet” akronimo bat den bitartean (Internet mugikorra euskaraz). 2012an Lei Junek esan zuen, izena iraultzari buruzkoa dela eta berrikuntza aro batera eramateko gai dela. Azken esanahi hau Txinako Alderdi Komunistaren "artatxiki eta errifle" adierazpen iraultzailearekin lotu dute hainbat iturrik.

Lei Jun Xiaomiko CEOak adierazi zuenez, konpainiak ia materialen kostuaren prezioan jartzen du telefonoaren prezioa. Osagaien kalitatea eta errendimendua arriskuan jarri gabe, beste telefono adimendu premiunekin alderatuta.

Hugo Barraren arabera, "Internet eta software enpresa bat gara hardware enpresa bat baino askoz gehiago". Diru-sarreren % 94 telefono mugikorren salmentatik zetorren, eta proportzio hori handiagoa da.

Giants Gaming-ek eta FITCHIN-ek, bat egin dute joko-komunitatea sustatzeko

Giantsek, Espainiako esports klub arrakastatsuenak, eta FITCHINek, zaleak elkarrizketaren erdigunean jartzen dituen web3 plataformak, esports taldeen eta haien komunitateen arteko harremana sakonduz, jokoen komunitatea sustatzeko aliantza iragarri dute. Akordio horrekin, FITCHIN-ek bere posizionamendu-estrategian urrats sendo bat egiten jarraitzen du, Europako bideo-joko lehiakorren eszenako klub ezagunenetako batekin lankidetzan. Hitzarmena epe luzekoa da, gutxienez bi urteko luzapena duena, 2024ra arte.

Giants eta FITCHIN elkartu egin dira zaleekin lotura sendotzeko. Klubak 30 milioi erabil-tzaile baino gehiagoren irismena du bere plataformetan eta bere jokalari eta sortzaileenetan, eta hazten jarraitzen du nazioartean. Zentzu horretan, Valorant munduko txapelketan duen presentzia baieztatu berri da. Era berean, Giants liderra da, zazpi liga irabazita, mundu osoan 150 milioi jokalari baino gehiago dituen League of Legends bi-

deo-jokoaren nazio-mailako tituluen zerrendan; eta borroka-jokoetako borrokalari espainiar onenak ditu.

FITCHIN esports-industriara modu berritzaile batean heltzen da, joko-komunitate globalak konektatzeko modua aldatu eta hobetu nahian. Plataforma gamifikatu honi esker, erabiltzaileei euren talde gogokoeneko kide izan, ekitaldietan parte hartu, sarietarako sailkatu, eduki esklusiboetan sartzeko eta esperientzia paregabeen parte izan daitezke, lortutako mugarriengatik sariak irabazten dituzten bitartean. Gainera, klubak hartutako erabakietan parte hartzeko aukera emango du.

Giantsen zaleen abantaila horiek guztiak datozen asteetan egongo dira eskuragarri. Komunitateari entretenimendu forma berriak emango dizkion aliantza honetatik datozen iragarpen askoren lehena da.

FITCHINek Europako kirol-klub batekin duen lehen akordioa da, Leviatán, Furious Gaming eta KRÜ bezalako enpresekin berriki iragarritakoen ostean, Sergio 'Kun' Agüero futbolariarena, hau ere FITCHIN-en enbaxadore dena. Talde hauek erreferenteak dira Latinoamerikako esports eszenan. FITCHINek klubei

Web3 plataformak gutxienez bi urterako sinatu du, markaren posizionamendua garatzeko konpromisoari eusteko

web3 modu seguru eta gidatuan sartzeko aukera eskaintzen die, baita negozio-lerro berriak aztertzeko aukera ere, zaleekin aipatutako lotura sendotu eta indar-tzeko asmoz.

José Ramón Díaz-ek, Giants-eko zuzendari nagusiak, honakoa nabarmendu du: “Komunitateak Giants-engandik gertuago egon ahal izango du FITCHIN txapelketa plataformari eta horrek dakartzan abantaila guztiei esker. Aliantza honek beste entretenimendu bide bat zabaltzen du gure zaleentzat, gure lehentasuna baita, eta gure klubarekin lotzen dituen lotura sendotzen du”. Bestalde, Santiago Portela FITCHIN-eko zuzendari nagusiak honakoa adierazi du: “Helburu bera partekatzen dugu esports zaleak eta jokalariak proiektuaren erdigunean jartzeko. Oso harro gaude Giantsen komunitatearentzat ukigarria den zerbait bihurtu ahal izateaz".

Giants

Edozer egin dezakeen erraldoia: 2008an esfortzuaren, sakrifizioaren eta lidergoaren balioetan sortua, Giantsen leloa beti izan da "bikaintasuna ohitura gisa".

Geldituezina den etorkizuna: 13 urte baino gehiago Espainian arrakasta izan ondoren, Europara eta mundura begira daude. Gainera, esports sektorean munduko talde nagusietako bat izan nahi dute eta gure mezua eta anbizioa oztopoak gainditzeko eta inoiz ikusi gabeko mugarriak lortzeko. Bere esperientziak etengabe aldatzen ari den sektore dinamiko batean lider izaten jarraitzeko aukera eman dio, erabat egokituta daude nagusi izan nahi duten ekosistema batera.

Gaur egun, hainbat jokotan lehiatzen dira maila goreneko talde tekniko batek lagunduta, haien garapena eta gure kirol arrakasta bermatzen duena.

- #wearegiants: Sortu zenetik bere herrialdeko kirol elektronikoko lehiaketa nagusien buru izan dira eta oso harro sentitzen dira

nazioartean Espainiako ordezkari gorena izateaz. Jasotako garaikur guztien artean, League of Legends 4 txapelketa nazional, 5 Call of Duty txapelketa nazional eta bi FIFA munduko kopa nabarmendu daitezke. Bere klubak Espainiako kirol elektronikoen garapenarekin duen konpromisoa erabatekoa da, eta horregatik bere baliabideen zati handi bat Malagako (Espainia) bere instalazioetan nazio talentua entrenatzen eta sustatzen inbertitzen dute.

Fitchin

- Jokoen iraultza: FITCHIN joko-komunitatearen ekosistema da jolasteko, konektatzeko, biltzeko eta mugimendu global berri honen parte izateko leku bat aurkitzeko. FITCHIN Web 3.0-n oinarritutako plataforma bat da, kirol-taldeak, eduki sortzaileak eta haien zaleak lotzen dituena. Nola dabil? FITCHINek erabiltzaileei esports taldeen komunitate onenetako kide bihurtzeko eta txapelketetan lehiatzeko aukera ematen die. Gainera, aktibo digitalen bilduma mugatuak erosteko eta ekitaldi eta esperientzia esklusiboetan parte hartzeko aukera ematen du. Hori guztia sari erakargarriak eta ekarpen aktiboak irabazten dituzun bitartean.

Smart City Expo World Congress egin da

Smart City Expo World Congress-ek (SCEWC), Fira de Barcelona-k antolatutako hiri adimendunei eta hiri-irtenbideei buruzko nazioarteko ekitaldi nagusiak, hiri-berrikuntzaren ekosistema bildu zuen, planeta urbanizatu iraunkor eta bizigarriagoa lortzeko plana egiteko. Azaroaren 15etik 17ra eta Cities Inspired by People lelopean, 800 erakusketari, 700 hiri eta eskualde eta 400 hizlari baino gehiago elkartu ziren Bartzelonan, mundu osoko metropolien eraldaketa elkarrekin sustatzeko eta ezagutzak eta esperientziak partekatzeko.

Ekitaldiak nazioarteko aditu eta enpresa nagusiak bildu zituen hiri-eraldaketaren erronkei aurre egiteko. Inplikatutako hainbat arlo jorratzeko, kongresuaren programa zortzi gairen inguruan egituratu zen: Teknologia gaitzaileak, Energia eta Ingurumena, Tomorrow.Mobility Mundu Kongresua, Gobernantza, Bizitza eta Inklusioa, Ekonomia, Azpiegiturak eta Eraikinak eta Segurtasuna eta Babesa.

Bost kontinenteetako hiriek ordezkaritzak bidali zituzten SCEWCra, hala nola, Amsterdam, Atlanta, Bartzelona, Berlin, Boston, Brusela, Buenos Aires, Doha, Frankfurt, Kyiv, New York, Paris, Quito, Reykjavik, Rio de Janeiro, Erroma, Seul, Stockholm, Sydney, Tel Aviv, Tokio eta Viena. Gainera, herrialde askok beren azken proiektuak eta irtenbideak erakutsi zituzten, besteak beste, Alemania, Austria, Belgika, Brasil, Kanada, Txile, Hego Korea, Espainia, Estatu Batuak, Estonia, Finlandia, Frantzia, India, Israel, Italia, Japonia, Letonia, Luxenburgo, Mexiko, Ipar Irlanda, Norvegia, Herbehereak, Polonia, Portugal eta Suedia.

Ugo Valenti SCEWCko zuzendariak adierazi zuenez, "berriro ere smart cityen hiriburua izatea ohore handia da Smart City Exporentzat. 700 hiri baino gehiago eta hainbat herrialdetako alkate eta ministro kopuru esanguratsu bat hartzeak gure zeregina indartzen du. Bartzelona eta ekitaldi hau hiriberrikuntzaren agenda globalaren funtsezko elementua eta sektoreko erakunde nagusiak urtean behin bezeroekin elkartzen diren lekua baino gehiago dira, hiri-paisaian berrikuntza eta aldaketa bultzatzaile bihurtu dira. Mundua leku hobe batean eraldatzen eta planeta jasangarriagoa eta bizigarriagoa lortzen laguntzea izan da gure helburua lehen egunetik".

Hiri-mundu bat birmoldatzeko tresnak

Hiri-soluzioak hiri adimendunen ekosistemaren oinarrizko elementua dira, eta 800 erakusketa-enpresek euren azken produktuak eta teknologiak erakutsiko dituzte eta tokiko gobernuei beren hiriak birdiseinatzen

nola lagundu dezaketen erakutsiko dute. Horien artean daude Accenture, Amazon Web Services, Cisco, Dell & Nvidia, Deloitte, EDF, FCC Environment, Fiware, Honeywell, Microsoft, Moventia, Smart Ports: Piers of the Future eta Sorigué.

Smart City Expo World Congress-ek 800 erakusketari baino gehiago bildu zituen Bartzelonan

Hiri ezagutza plataforma

Kongresuan parte hartu zuten 400 aditu baino gehiagok SCEWC hirien eraldaketaren angelu guztiak estaltzeko gai den hiri ezagutzaren plataforma global nagusi bihurtu zuten. Edizio honetako hizlari nagusien artean, Elizabeth Diller arkitektoa, Ron Finley lorezaina eta Hannah Fry matematikaria zeuden.

Dillerrek hiri-espazio publikoaren jokabidea nola moldatu aztertu du eta New Yorkeko High Line eta The Shed on Hudson Docks bezalako proiektu ospetsuen arduraduna da.

Ron Finleyk iraultza berde bat bultzatu du Los Angelesen, non gerrillaren lorategiak hego-erdialdeko lursailak lorategi bihurtu dituen eta auzokideek, barazkiak ez ezik, komunitate osasuntsuagoak ere hazten dituzten lorategietan.

Hannah Fry-k Hirien Matematika irakasten du Londresko University College-n. Eta erosketak eta garraioak hiri-delituak, istiluak eta terrorismoa bitarteko gizarte-jardueren ereduak deszifratu ahal izan ditu.

Mugikortasunaren etorkizuna

Mundu osoko hiriek dituzten arazo larrienen artean, gero eta urbanizatuago eta po-

pulatuago dagoen planeta bat biztanle guztiak mugitzeko beharrarekin orekatzeko erronka dago.

Hori da Tomorrow.Mobility World Congress-en helburu nagusia, Bartzelonako Fira eta EIT Urban Mobility-ek elkarlanean antolatutako ekitaldi bat, Europako Batasuneko Berrikuntza eta Teknologia Institutuaren ekimena. Bere bigarren edizioan, Tomorrow.Mobilityk hiri-mugikortasun iraunkorraren eredu berriak diseinatzea eta hartzea sustatu zuen. Jardunaldiaren egitarauan jasotako saioek, besteak beste, garraio publikoa lehentasun globaltzat hartzea energiaren prezioen igoeraren testuinguruan, emisio baxuko guneen erabilera, elektrifikazioa eta mikromugikortasuna karbonoaren neutraltasuna lehenbailehen lortzeko, eta hiriko aire mugikortasunaren garapen segurua (UAM) hartzen dute. Eztabaidan parte hartu zuten 80 aditu baino gehiagoren artean, hauek zeuden: Kelly Larson, Bloomberg Philanthropies-en bide-segurtasun eta itotzeen prebentzio lanaren arduraduna; Karen Vancluysen, POLISeko idazkari nagusia; Marco te Brömmelstroet, Amsterdameko Unibertsitateko Hiri Mugikortasunaren Etorkizuneko katedraduna; eta Thomas Geier, Europako Garraio Metropolitarreko Agintaritzako Ikerketa eta Politikako burua.

Inklusiorantz

Hiri adimendun bat aurrera begirakoa eta iraunkorra ez ezik, guztiz inklusiboa da eta ez du inor atzean uzten. Smart City Expo World Congress-en, adibidea eman nahi zuten inklusioa egiten duten guztian integratuz, baita gizarte justuago eta berdintsuago bat eraikitzeko eztabaidarako gune bat sortuz, kongresuko gai espezifiko baten bidez: Bizitza eta Inklusioa. Horrela, 2019an, benetan hainbat urte daramatzan ekimen bati izena eman zitzaion: Towards Inclusivity.

IKERLANek Estatuko teknologia digitalen laborategi aurreratuena inauguratu du

IKERLAN zentro teknologikoak Estatuko lehen laborategi digital multiteknologikoa, DIGILAB, inauguratu zuen urriaren 20an, Arrasaten: 2.000 m2-ko eremua. Bertan, abangoardiako hainbat teknologia ikertzeko azken belaunaldiko azpiegitura aurki daiteke, hala nola robotika kolaboratiboa, zibersegurtasuna, safety-a eta fidagarritasuna, 5G komunikazioak, adimen artifiziala eta konputazio kuantikoa. 2.000 metro koadroko azalera du DIGILABek, eta beharrezko ekipamendua du euskal zentro teknologikoa digitalizazioaren arloan industria adimendunerako transferentzia teknologikoaren alorrean aitzindari izaten jarraitzeko. Laborategiak 1,5 milioi euroko inbertsioa izan du, eta Eusko Jaurlaritzaren AZPITEK programaren finantzaketa duen azpiegituren eta ekipamenduaren lehen inaugurazioa da.

IKERLANek erabiltzen dituen teknologia digitalek ia mugarik gabeko aukerak eskaintzen dizkiete aplikazio ugariri. Industria-arloan, makinen eta prozesuen funtzionamendua optimizatzeko aukera ematen dute; horretarako, modu autonomoan (makinistarik gabe) ibiltzeko gai diren trenak, igogailuak edo energia eolikoa sortzeko sistema adimendunak garatzen dituzte, nork bere burua diagnostikatzeko eta akatsak aurreikusteko gai direnak, edo kontsumitzaileen nahiei aurrea hartzeko gai diren kontsumo-sistemak. IKERLANek aplikazio horietan guztietan lan egiten du munduko enpresa lokal eta multinazional aitzindariekin. Inaugurazioan parte hartu zuten Arantxa Tapia Eusko Jaurlaritzako Ekonomiaren Garapen, Iraunkortasun eta Ingurumen sailbu-

ruak, Markel Olano Gipuzkoako diputatu nagusiak, Iñigo Ucín MONDRAGON Korporazioko lehendakariak, María Ubarretxena Arrasateko alkateak eta Ion Etxeberria IKERLANeko zuzendari nagusiak. Gainera, zentro teknologikoarekin lotutako enpresa eta erakunde ugarik parte hartu nahi izan zuten ekitaldi horretan, eta bisita bat egin zuten instalazioetara. Bisita horretan, ikertzaileek hainbat garapenen erakustaldiak egin zituzten. Zentroa garapen horiek nazioarteko erreferentziazko bezeroentzat egiten ari da. Halaber, Telefónica Tech, Nestlé, Aldakin, Orona, Ingeteam eta CAF enpresetako zuzendariek ere parte hartu zuten ekitaldian, eta hainbat elkarrizketa izan zituzten teknologia digitalen arloko erronkei eta DIGILABen espazioak enpresei eskaintzen dien ekarpenari buruz.

Ion Etxeberria IKERLANeko zuzendari nagusiaren hitzetan, “instalazio horiek IKERLANek etorkizuneko teknologia digitalen arloan dituen gaitasunak indartuko dituzte, plataforma multiteknologiko bat izateko aukera emango baitigu. DIGILABi esker, ezagutza berriak erakarri eta sortu ahal izango ditugu ingurune ia industrial batean, enpresei

DIGILABek aukera ematen du eremu ia industrialean ikerketak eta saiakuntzak egiteko

Laguntzen du

teknologia transferitzen dugun posizionamendu ona indartuz eta industriaren erronka errealei konponbide errealak eskainiz. Teknologia digitalen ekosistema berri horrek, gainera, prestakuntzarako eta ekintzailetzarako egokia den lankidetza-ingurunea sustatuko du”.

Laborategiak 1,5 milioi euroko inbertsioa behar izan du, eta Azpitek-en esparruan garatu da. Azpitek Eusko Jaurlaritzak iaz I+Grako eta ekimenerako abian jarritako laguntza-programa da, eta Euskadiko zentro teknologikoen ekipamendu zientifiko-teknikoa eskuratzeko, instalatzeko eta eguneratzeko laguntza ematea du helburu.

DIGILAB, zibersegurtasun industrialeko lehen laborategia

DIGILAB izango da, halaber, ENACek UNE 17025 arauarekin bat akreditatutako Espainiako zibersegurtasun industrialeko lehen laborategia. Bertan, produktu elektronikoaren adostasuna ebaluatzeko saiakuntzak egin ahalko dira, IEC 62443 arau berriaren arabera. IKERLANek Europako eta Ameriketako erakunde nagusiekin (ISA SECURE, adibidez) erregistratutako eta egiaztatutako metodologia du.

“IKERLANen historiako jauzi teknologiko berri bat da, etorkizuneko I+Gko espezializazioaren aldeko apustu estrategikoa egiten duena, eta zentroa teknologia-eremu digitalaren erreferente gisa kokatzen duena. Etxeko marka gisa, teknologia merkatura hurbiltzeko eta enpresa bezeroak lehiakorragoak izateko beste urrats garrantzitsu bat da. Lankidetza publiko eta pribatuaren adibide berri bat da”, esan zuen Iñigo Ucínek, MONDRAGON Korporazioko lehendakariak.

Arantxa Tapiak, bere aldetik, IKERLAN zoriondu zuen azpiegitura berri honengatik, eta I+Gak euskal enpresa-sare eta ekonomia osorako duen garrantzia azpimarratu nahi izan zuen. “Erakundeok uste dugu gure

ekonomiaren lehiakortasuna zentro teknologikoek egiten duten lanean datzala hein handi batean. Ondoren enpresari transmititzen zaion ikerketa eta garapena. AZPITEK programaren aurrekontua 5 milioi eurotik 12 milioi eurora handitu dugu, eta, egiaztatu ahal izan dugunez, tresna bikaina da aurrera egiteko”.

Markel Olano Gipuzkoako diputatu nagusiak adierazi zuenez, trantsizio teknologiko-digitalak “desafio handiak ekarri dizkio lurraldeko industriari, baina baita aukera eta leiho berriak ere”. “Erronka horiei guztiei aurre egiteko garaian, ahalmen garrantzitsuak dauzka gure lurraldeak. Zientzia- eta berrikuntza- sare indartsu bati esker, eraldatze digitalari sendotasunez eta izaera berritzaile batekin erantzuteko apustu garrantzitsuak egiten ari gara eta, ahalegin horretan, aitzindari izango dira Ikerlanen Arrasate Digilaben instalazioak”, azpimarratu zuen diputatu nagusiak, eta, era berean, erronka digitalari erantzuteko “enpresekin eta zentro teknologikoekin lankidetza estuan” jarraitzeko konpromisoa hartu zuen.

Laguntzen du

NUPeko Enplegu eta Ekintzailetzaren XV. Topaketa

Nafar Lansareak (SNE-NL), Eskubide Sozialetako Departamentuaren mendeko erakundeak, Nafarroako Unibertsitate Publikoak (NUP) bere Fundazioaren bitartez antolatutako Enplegu eta Ekintzailetzari buruzko XV. Topaketan parte hartu zuen joan den urriaren 26an. Ekitaldiaren laguntzaile gisa, parte-hartzaileei bi arreta-gune eskaini zitzaizkien: bata, orokorra, enpleguari eta lan-orientazioari buruzkoa, eta, bestea, EURESekoa, Europan lan egiteko zerbitzu publikoen sarea.

Nafarroa Arenan lehen aldiz egin zen topaketa izan zen, enplegagarritasuna hobetzea eta ekintzailetasuna sustatzea zuena helburu ikasle eta tituludunen artean. Izena eman zuten 1.000 pertsona baino gehiagok beren standetan lagundu zieten sektore publiko eta pribatuko 70 enpresa baino gehiagorekin elkarreragin ahal izan zuten, eta jarduera ugaritan parte hartu ahal izan

zuten, hala nola hitzaldietan, tailerretan, elkarrizketa expressetan edo kontzertu batean.

Irekiera-ekitaldian honakoak izan ziren: SNE-NLko zuzendari gerentea, Miriam Martón; NUPeko errektorea, Ramón Gonzalo; Unibertsitate-Gizarte Fundazioko zuzendari gerentea, Iosune Pascual; eta Ingeteameko Pertsonen zuzendaria, Ana Isabel Eguillor.

Laneratzea errazteko konpromisoa

Martónek SNE-NLren konpromisoa errepikatu zuen enpresen eta gazteen arteko harremanaren alde egiteko, euren beharretara egokitutako profilak aurki ditzaten eta tituludun berriek euren proiektu profesionalak garatu ahal izateko. Era berean, ikasleak eta enpresak Enpleguak eskaintzen dituen zerbitzu guztiak erabiltzera animatu zituen, orientaziotik eta prestakuntza espezifikotik hasi eta talde hori lan-merkatuan txertatzea errazteko diseinatutako hainbat laguntzetaraino.

Bere aldetik, Ramón Gonzalo errektoreak NUPeko tituludunen enplegagarritasun tasa altua nabarmendu zuen, Espainiako unibertsitate publikoetako lehena laneratzeko graduko zein masterreko ikasketetan, Unibertsitate Ministerioak egindako txostenaren arabera.

NUP Fundazioko zuzendari gerenteak, Iosune Pascualek, enpresen eta talentu gazteen arteko topagune honen balioa nabarmendu zuen, Fundazioak hogei urtez egiten duen enplegagarritasun eta prestakuntzaren inguruan egindako lana azpimarratuz. Azkenik, Ana Isabel Eguillorrek

bere poztasuna erakutsi zuen Topaketa hau babesteagatik, tokiko unibertsitateko talentua baloratzen eta sustatzen duen enpresentzako eta unibertsitateko ikasleentzako espazioa.

Elkarrizketak, hackatona eta musika

Enplegu eta Ekintzailetzaren XV. Topaketa aurten Navarra Arena pabilioian ospatu zen, 09:00etatik 14:30era eta 15:30etik 18:30era. Doakoa zen bertaratzea, nahiz eta izena eman behar zen. Erakunde ezberdinetako standak bisitatzeaz gain, ekitaldian zehar parte-hartzaileek enpresen kontratazioekin espresuki elkarrizketak egiteko aukera zuten, baita hainbat jardueratan parte hartzeko ere. Azken horien artean, hackaton bat zegoen, eta bertan buru-osasuna hobetzeko ideiak garatzeko lehiatu ziren; Teresa Perales dominatzaile paralinpikoaren motibazio hitzaldia; sormenari buruzko tailer batzuk; eta egunari amaiera emateko, hackathon sari banaketa egon zen, Erel&Kuñi hiri musika taldeak alaituta.

Topaketaren esparruan, SNE-NL-k NUPekin ere elkarlanean aritu zen aurreko egunetan orientazio praktikoko hainbat tailerren ospakizunean: “Milioi bat: zure curriculuma distira egiteko gakoak”; "Jarrera zurea da! Erakutsi lan elkarrizketan zure hautagaitza bilatzen ari direla”; eta “Elkarrizketa simulagailua: arrakasta izateko praktika”. Nafarroako datuak

Nafarroako enplegua hazi egin da, nahiz eta urrian urtarokotasuna ohikoa izan eta egoera ekonomikoa ez ziurra izan. Urria lanean ari diren pertsonen errekor historiko berriarekin itxi zen; hau da, Gizarte Segurantzako afiliazioa batez beste 302.192 pertsonakoa izan zen. Nafar Lansare-Nafarroako Enplegu Zerbitzuan 87 pertsona gehiago erregistratu dira langabezian, urrian inskri-

batutako kopuru txikienetarikoa. Bestetik, Carmen Maeztu Eskubide Sozialetako kontseilariak EPAk (Biztanleria Aktiboaren Inkesta) urrian argitaratutako datuak positibotzat jo zituen, eta adierazi zuen Foru Gobernuak Enplegu Plana eta politika aktiboak garatzen jarraitu nahi duela, “enplegu gehiago eta kalitate handiagoko enplegua” sortzeko. Enpleguaren urtarokotasuna ez da erregis-

Nafar Lansareak 1.000 parte-hartzaile eta 70 enpresa baino gehiago bildu zituen Nafarroa Arenan

tratzen Nafarroan irailean izandako kopuruetan. Izan ere, kontratu mugagabeen zifra historikoak gainditu ziren, 9.079; Gizarte Segurantzako afiliazioa egonkor mantendu zen, 43 afiliazio gehiagorekin; eta langabezian ere beste 227 pertsona erregistratu ziren. Abuztuko datuei dagokienez, positiboak zirela esan daiteke, Nafarroa izan baitzen langabezia gehien jaitsi zen komunitatea, eta kontratazio mugagabean zifra errekorren bidean egoten jarraitzen zuen. Datu negatiboa afiliazioak behera egin zuela zen, nahiz eta gehienak urtaroaren intzidentzia iraunkorretik (abuztuak berezkoa duena) eta egungo ziurgabetasun-egoeratik eratorri. Afiliazioari dagokionez, hileko jaitsiera 895 afiliazio gutxiagokoa izan zen, -% 0,29. Bestalde, Nafarroak 5.500 langabe gutxiago izan zituen apirila eta ekaina bitartean, uztailean ezagututako Biztanleria Aktiboaren Inkestaren datuen arabera. Foru Erkidegoko langabezia-tasa % 8,76ra jaitsi zen, Estatuko hirugarren txikiena, 28.100 langabe guztira.

Espainia eta Estonia eskutik, zerbitzu digitalak eskaintzeko

Ekonomia eta Eraldaketa Digitaleko Ministerioak, Digitalizazio eta Adimen Artifizialaren Estatu Idazkaritzaren bitartez, gobernu digitalaren arloan lankidetza eta jardunbide egokiak trukatzeko Adierazpen bateratua sinatu du Estoniako Ekintzailetza eta Informazio Teknologien Ministerioarekin. Gaur egungo une geopolitikoan, balio demokratiko partekatuetan trantsizio digitala eraikitzea premiazko bihurtu da. Pertsonen zerbitzurako iraultza digitala bultzatzen ari diren eta eskubide indibidual eta kolektiboak gordetzen dituzten herrialdeen arteko aldebiko itunak ezinbesteko urratsa dira nazioarteko lankidetzaren eszenatoki honetan. Espainia eta Estonia Europar Batasuneko Ekonomia eta Gizarte Digitalaren Indizearen (DESI) lehen 10en artean agertzen diren bi herrialde dira: Espainia 7. postuan eta Estonia 9.ean. Estonia da lehenengoa Zerbitzu Publiko Digitalen Europako adierazlearen sailkapenean, eta, Espainiak, berriz, 5. posizioa hartzen du aipatutako adierazlean. Bi Estatuek konpromisoa hartu dute kalitate

handiagoko, politika publiko inklusiboago, eraginkorrago eta pertsonalizatuago bat eta zerbitzu digitalak hedatzeko. Hitzarmenarekin bat etorriz, Digitalizazio eta Adimen Artifizialaren Espainiako Estatu Idazkaritzak eta Ekintzailetza eta Informazio Teknologien Ministerioak praktika onak eta proiektuak trukatzeko aukerak bilatuko dituzte funtsezko sei arlotan:

❚ Gobernantza digitalean berrikuntza GovTech Labs bezalako ekimenen bidez.

❚ Aplikazio mugikorren bidez zerbitzu digitalak emateko estrategiak.

❚ Herritarrei zerbitzu publiko digital bateratua ematea, administrazio ezberdinen azken hornidura gorabehera.

❚ Administrazioaren sinplifikazio-estrategiak eta prozedura proaktiboak modu automatizatuan exekutatuak, administrazioen eraginkortasuna eta eraginkortasuna hobetzeko.

❚

Elkarreragingarritasuna eta sistemen interkonexioa administrazio publiko ezberdinen artean eskualde, estatu eta Europa mailan.

❚ Zerbitzu publikoetarako zibersegurtasunaren bermea, baita administrazio publikoentzako zibersegurtasuneko neurri, gaitasun, zerbitzu eta irtenbideen trukea ere.

Gailur Digitala Tallinen

Espainia Ekonomia Gaietarako eta Eraldaketa Digitaleko Ministerioak ordezkatu zuen Tallinneko Gailur Digitalean, urtero ikuspegi berdineko eta digitalki aurreratutako herrialdeetako liderrak, nazioarteko erakundeak eta sektore pribatua biltzen dituen ekitaldian. Guztiek elkarrekin hitzaldi, mahai-inguru eta hitzal-

dien bidez jorratu zituzten arlo teknologikoko erronka nabarmenenak, baita konektatutako etorkizun digital batera ibiltzeko aukerak ere. Tallinen 2021eko Goi Bilera Digitalean, konektagarritasun fidagarria herrialde demokratikoek egindako ekimen asko sendotu eta handituko dituen kontzeptu-esparru partekatu gisa aurkeztu zen. Aurtengo Gailurrean, konfiantzan oinarritutako elkarlanen bidez konektibitate hori nola eman jorratzeaz gain, segurtasun energetikoa, zibersegurtasuna, lankidetza publiko-pribatuaren bidez inbertsioak erakartzea eta burujabetza digitalari, datuen gobernantzari, hodeiari edo sateliteei burzuko proiektu modernoen inguruko gaiak jorratu ziren. Esparru horretan, Carme Artigas Digitalizazio eta Adimen Artifizialaren Estatuko Idazkaritzak "Trusted Data in Pursuit of Trusted AI" ("Datu ziurrak Adimen Artifizial seguru bat jarraitzeko") panelean parte hartu zuen, datuak aktibo geoestrategiko gisa gai honetan Espainiaren ikuspegia agerian utzi zuenean: "Ekonomia digitala neurtzeko modua aldatu behar dugu. Datuetan eta talentuetan egindako inbertsioak ebaluatzen dituzten adierazleak behar ditugu, ez bakarrik enpresen balantzeetarako, baita gure BPGrako ere", adierazi zuen Artigasek. Goi-bilerak gobernuen, finantza-erakundeen, nazioarteko erakundeen, aditu teknikoen eta sektore pribatuko enpresen arteko zubiak eraiki zituen, trantsizio digital honetan balio demokratikoak eta askatasunaren eta giza duintasunaren aldeko konpromisoa eta zuzenbide estatua gailentzen direla ziurtatzeko.

DESI indizea

Europar Batzordeak argitaratutako Ekonomia eta Gizarte Digitalaren Indizea (DESI) Europako aurrerapen digitalaren bost adierazle laburbiltzen dituen indize konposatua da eta Europar Batasuneko estatu kideek lehiakortasun digitalean izan duten bilakaeraren jarraipena egiteko aukera ematen

duena. Bost adierazleak hauek dira: konektagarritasuna, giza kapitala, interneten erabilera, teknologia digitalaren integrazioa eta zerbitzu publiko digitalak. Urtero, DESI txostenek herrialdeen aurrerapenaren emaitzak argitaratzen dituzte, 30 adierazle baino gehiagoren datu kuantitatiboak uztartuz, herrialde bakoitzean garatu diren politika eta jardunbide egokien azterketarekin. Horrek lehentasunezko ekintzak behar dituzten arloak identifikatzen laguntzen die estatu kideei, hala nola, kapitulu tematikoak, eraldaketa digitalaren arlo digitalen EBko analisiak eskaintzen dituztenak. 2021ean, Batzordeak DESI egokitu zuen hurrengo urteetan EBn eraldaketa digitalean eragina izango duten bi politika-ekimen nagusiak islatzeko: Berreskuratzeko eta Erresilientziarako Instalazioa, Iparrorratza Digitala eta EBko Hamarkada Digitalaren Bide-orria. Horrela, DESI lau puntu kardinaletara eta Iparrorratza Digitalaren esparruan ezarritako helburuetara egokitzeko, metodologia hobetzeko eta azken aurrerapen teknologiko eta politikoak kontuan hartzeko, Batzordeak zenbait aldaketa egin zituen 2021eko edizioan. Urte honetatik aurrera, adierazleak EBko Hamarkada Digitalaren lau eremu nagusien inguruan egituratzen dira.

Digitalizazio eta Adimen Artifizialaren Estatu Idazkaritza Estatu idazkaritza honen eskumenak gizartearen eta ekonomiaren digitalizazioa sustatzeko politikari dagozkionak dira, eskubide indibidual eta kolektiboak errespetatuz, baita Espainiako ordenamendu juridikoaren balioak ere. Horretarako, funtzio hauek ditu: zerbitzu digitalak eta ekonomia eta gizarte digitala sustatzea eta arautzea, sektore profesional, industria eta akademikoarekin elkarrizketa, sektore publikoaren digitalizazioa eta ministerio arteko koordinazioa eta lankidetza sustatzea eta gainerako administrazio publikoekin aipatutako gaietan.

Internet eta negozioetarako promesa teknologiko handia

Sortu zenetik, bloke-teknologia (liburu partekatu bat) industriak eraldatzeko, ordainketak iraultzeko eta sarea hasieratik birmoldatzeko deitua izan zen. Kriptomonetaz haratago, bere aplikazio nagusiak kontratu adimendunak dira, eta Internet deszentralizatzeko Web3 moduan hartzeko proposamenak balio-truke demokratikoagoak dituen unibertso digital berri bat sortuko agintzen du tokenizazioari esker.

Azken garaiotako berrikuntza eraldatzaileenetako bat bihur daitekeenez, blockchain teknologiaren gauzarik harrigarrienetako bat da oraindik ez dakigula nork asmatu zuen. Dena 2008an hasi zen, Satoshi Nakamotoren ezizenpean dagoen pertsona batek (edo hainbatek) 'Bitcoin: A Peer-toPeer Electronic Cash System' dokumen-

tua argitaratu zuenean. Geroztik bere identitatea hamaika alditan espekulatu bada ere, ez da inoiz aurkitu. Harrezkero, ia 15 urtetan gertatu dena zera da, dokumentu horrek aplikazio asko eta industria guztiz berria dituen teknologia bat sortu duela, kripto-sektorea, 2027an 150.000 milioi euro baino gehiago balio dezakeena. Arrakasta hori ulertzeko, Nakamotoren paperak zioena aztertu behar da. Bere izenburuari erreparatuz gero, ikusiko duzu bitcoin terminoaren jaiotza adierazten duela, munduko lehen kriptomoneta handia, eta bertatik sortuko lirateke beste guztiak eta haiei lotutako milioi anitzeko inbertsio negozioa. Lan horrekin, bere egileak (edo egileek) inongo entitate zentralaren menpe ez zegoen moneta digital bat sortzea nahi zuten, hala nola, bankuek eta gobernuek. Eta, hori lortzeko, azpiko teknologia bat behar zuen, ideia hori eusteko gai den sistema informatikoa.

Funtsean, moneta bera ezin zela bi aldiz erabili eta inork manipulatu ezin zuela ziurtatzeko modu bat behar zen. Eta automatikoki egin behar zen, hau da, hirugarren batek dena egiaztatu gabe. Hori lortzeko, bere berrikuntza izan zen transakzio guztiak kontabilitate liburu batean erregistratzea, zeinaren informazioa erabiltzaile guztien eskura zegoen eta, aldi berean, ustelgaitza zen. Beraz, kontabilitate-erregistro bakarraren ordez, bitcoin softwarea exekutatzen duten ordenagailu guztietan kopia berdina izatea aurreikusten zuen, transakzio berri bat gertatzen zen bakoitzean egiaztatuz eta eguneratuz. Horrela, edozein erabiltzaile erregistroak manipulatzen saiatuko balitz,

gainerako kontabilitate liburuetan jasotako informazioak alarmak piztuko lituzke manipulazioa saihesteko. Sistema hori gaur egun blockchain gisa ezagutzen duguna zen. Horri esker, haien egiaztapen-prozesu nagusia lanaren froga gisa ezagutzen dena, bitcoin blockchain-a ia ezinezkoa da manipulatzea, erabiltzaileek sisteman konfiantza izatea ahalbidetuz. Edo, hobeto esanda, inorekin ez fidatzeko aukera ematen du, hori da, hain zuzen, blockchaina inguratzen duen filosofiaren gakoa: zero konfiantza. Liburuan bildutako informazioak, bere kode irekiak eta transakzioen egiazkotasuna onartzen duten teknika informatikoek esan nahi dute erabiltzaileek ez dutela hirugarren batengan fidatu behar; teknologiak dena egiaztatzen die.

Blockchain delakoa, azken urteotako berrikuntzarik eraldatzaileenetako bat bihur daitekeena

Blockchain-en munduan sartzean xehetasun garrantzitsu bat da bloke-kateak eta kriptografia-moneta terminoak ez direla sinonimoak, nahiz eta batzuetan hala badirudi. Errore hau gertatu ohi da, askotan, kriptografia-moneta digitalek eta horiek onartzen dituzten bloke-kateek izen bera dutelako. Bitcoin kriptomoneta gaitzen duen bloke-kateari, hain zuzen ere, Bitcoin ere deitzen zaio, baina letra larriz. Bitcoin-ek moneta baten baliokide digitala adierazten duen bitartean, Bitcoin-ek moneta kontrolatzen duen software informatikoari egiten dio erreferentzia.

Txanpon bat sortu zuen industria

Bere paper ikusgarria argitaratu eta hilabete pare batera, 2009 hasieran, Nakamoto

ezizenaren atzean zegoenak Bitcoin blockchain-a abiarazi zuen eta bitcoinak zirkulatzen hasi ziren. Une horretatik aurrera, bere fededun asko beren kriptografia-moneta eta blockchain-ekin lanean hasi ziren, eta orduz geroztik, sukarra ez da gelditu. Haien fedeari esker, gaur egun hainbat milaka kripto-moneta daude: guztiz ezer ezetik 60.000 $ baino gehiagora bitarteko bitcoin bakoitzak 2021ean balio zuen. Baina, kriptografia-monetaz eta haien prezio lurrunkorrez haratago, blockchain ezberdinei buruzko gauzarik interesgarriena haien inguruan sortu diren gainerako aplikazioetan eta ordainketetatik haratago zero konfiantza kontzeptua sustatzeko duten ahalmenean dago. Hauek guztiak bezala, bloke-kateen abantailak dirua irabazten eta unibertsalizatzen saiatzen diren profesionalek osatzen duten kriptografia-industria jaioberriaz ari gara, baina baita inbertsio-burbuilaz eta erabiltzailerik kontugabeenek bakarrik aprobetxatu nahi duten batzuek ere. Piramideen iruzurrak, teoria tontoena eta kriptografia-moneta batzuen diseinu-akatsak ekarri dute kriptografia-industria batzuetan hobeto ezagutzen dela bere eskandaluengatik bere potentziala baino. Hala eta guztiz ere, egiaztatutako informazioaren aurrean, bloke-kateek zereginak automatikoki eta ustelgabe exekutatzeko duten gaitasunak sortu du blockchain-en funtsezko aplikazioa: kontratu adimendunak. Baldintza batzuk betetzen direnean agindu batzuk exekutatzen dituzten programa informatikoak dira, eta automatikoki eta gainbegiratu gabe egiten dute. Adibidez, bi pertsonek kontratu adimendun bat sina dezakete, beren hirian batez besteko tenperatura 10°C-tik behera dagoen egunero 10 euro ordaindu behar direla ezartzen duena. Horrelako egoera batean, kriptografia-zorroak eta eguraldiaren informazio-sistema blokeo-katearekin lotu beharko lirateke.

Ekintzailetzak zure bizitzako alderdi guztietan hazteko atea irekitzen dizu"

Jon Ander Merodio, Yaiza Barandiarán, Aroa Ugarte, Clara Abades eta Yago de la Rica Mondragon Unibertsitateak bere Nazioarteko adarrean ematen duen LEINN, Lidergo Ekintzailea eta Berrikuntza Graduko bost ikasle dira. Bost gazte hauek MyWay Heels proiektua jarri dute abian, eta laster takoi trukagarriak dituzten oinetakoak merkatura ateratzeko asmoa dute, erabiltzaileen lesioak saihesteko. Modu horretan, zapata bi altueratan erabil daiteke. Proiektu horri eta askoz gehiagori buruz, MyWay Heels-eko Inbertsio eta Bideragarritasun Arduradun Jon Ander Merodiok hitz egingo digu elkarrizketa honetan.

Zer da MyWay Heels?

Guk beti esaten dugu publikoarentzat takoi trukagarriak garela, baina hori baino gehiago

gara. Ekintzailetasun-sentimendua sustatu nahi dugun marka bat gara, batez ere gazteengan, eta horretarako, gure produktu propioa sortuz beste batzuentzat eredu izan nahi izateaz gain, beste ekintzaileei laguntzen diegu, bertakoei bereziki, beraien markekin, ekitaldien, elkarlanen eta abarren bidez.

Nola bururatu zitzaizuen ideia?

Ideia hau arazo batetik dator. Hiru neska ditugu taldean, eta haietako bik zauriak izan zituzten gauez takoi altuak janzteagatik. Gaiari buruzko ikerketa batzuk eginez, konturatu ginen munduko 100 milioi emakumek baino gehiagok zauriak, ondoeza edo osasun arazoak jasaten dituztela takoiak eramateagatik. Hortik abiatuta, irtenbide posible bat bilatzen hasi ginen, hau aurkitu genuen, podologo batek azterketa bat egin zituen eta osasun kontuetan bideragarria dela erakutsi zuen, eta hori da guk konpontzen dugun arazoa.

Zein da produktuaren filosofia?

Gure filosofia gure ametsa jarraitzea da. Badakigu zaila dela, batez ere gazteak izanda, baina filosofia benetan ezagutzen duten eta profesionalak diren pertsonengan konfiantza izatea, eta ekintzaile gazteen ametsarekin jarraitzea, gure helburuak egitearen bitartez lortuz, kasu honetan MyWay Heels egiten.

Zein izan da prozesua ideia bururatu zitzaizuenetik aurrera egin arte?

Ekintzailetza prozesua egitean eta abian jartzean oinarritzen da. Ez da geldi egon, zer

gertatzen den ikusi eta gauzak noiz iritsiko diren zain egotea, ez. Prozesua lehenengo egunetik zeure burua abian jartzea da, zure ideia hasieran merkatuan funtziona dezakeela egiaztatzea, eta hortik aurrera, ikusi, gure kasuan, oinetako baten ekoizpena, baina baita patentatu behar dugun mekanismo bat ere, hau da, merkatuan baliozkotzea ere, tokikoak edo nazionalean ez ezik, nazioartekoan ere bai, nola eskalatu behar duzun eta zeintzuk diren beharrak ikusi. Gure kasuan, finantzaketa beharrak eta taldea handitzekoak ere, baina beste kasu batzuetan berrelikatzailea izan daiteke, proiektu bera finantzatu daitekeela, alegia.

Finantzaketa zaila izan al da?

Bai, erronka bat da, eta erronka bat da, batez ere, talde gaztea garelako. Bizkaia mailan, maiz hitz egiten dugu talentu gaztea sustatzeko beharraz, baina diru-laguntzei eta finantzaketari dagokienez, zaila da hori egitea. Egia da hainbat gauzatan laguntzen gaituen jendea dagoela, aholkularitzan, tutoretzan, espazioan... baina gihar ekonomikoa da gehien kostatzen zaiguna eta hain gazteak izanik, gehiago kostatzen da. Nolakoak dira zuen oinetakoen ereduak?

Momentuz ez daude merkatuan, finantzaketa behar dugulako, mekanismoa patentatu eta fabrikatzea. Hiru ildo horietan ari gara lanean. Eta gure produktuei dagokienez, bi profil ditugu, bata 35 eta 50 urte bitartekoa, lanera joaten dena, orpoa behar duena, bizimoduak eta ekitaldiek oso lanpetuta dituena; eta gero, gazteago bat dago, lehen lanekin, errentekin eta parrandekin hasi dena. Beraz, sandalia irekiak ditugu, ekitaldietarako, festetarako, erakargarriak direnak eta hainbat alditan erabiltzeko modukoak direnak; eta gero, bilbotarrak garenez, badakigu hemen euria egiten duela eta zapata itxia atera behar dugula. Gure mekanismoarentzat ere bota itxia erronka bat da bere fun-

tzionaltasunagatik. Dena diseinatuta dago, baina oraindik ezin ditugu martxan jarri.

Nola lor daitezke?

Lehenengo bi urteetan, gure salmenta-banaketa bezeroari zuzeneko salmenta izango da, batez ere sarean, baina gure bezeroek probatu, ukitu eta jantzi ahal izango dituzte 'showroom' eta pop-up batzuetan, aldi baterako martxan jarriko ditugunak, hainbat hiritan. Eta hirugarren urtetik aurrera, kolaboratzaileen bitartez, salmenta puntu fisikoen bidez, denda tradizionalentan.

Nola gomendatuko zenuke zure produktuak erabiltzea?

Bakoitzak nahi duen moduan erabiltzen ditu oinetakoak. Gure oinetakoak eguneko ordu desberdinetara moldagarriak dira, eta hori da eskaintzen dizugun irtenbidea, ez duzula beste oinetako pare bat hartu behar ekitaldi batera edo festa batera joaten zarenean; poltsiko batean sartzen den beste oinarri batekin nahikoa da. Beraz, gure produktua eguneko zati ezberdinetan erabil daiteke. Noiz egongo dira eskuragarri?

Ahalik eta azkarren espero dugu, baina aurreikuspena urtebetekoa da, gutxi gorabehera, dena ondo badoa eta espero dugun moduan, baina diru-laguntzen menpe gaude. Garrantzitsua da azpimarratzea gure produktuek behar bat dutela profil jakin batzuetan. Ez zaigu gustatzen gizon eta emakumeen arteko desberdintasunak egitea. Takoiak

"Munduko 100 milioi emakumek baino gehiagok zauriak, ondoeza edo osasun-arazoak dituzte takoiak janzteagatik"

janzten dituzten pertsona guztientzat dira. Gure irtenbidearekin lotzen duen profil baten bila gabiltza, ez ditugu emakumeak, gizonak... bereizten.

Zer dauka ekintzailetzak zure burua erakarri izateko?

Uste dut askatasuna, huts egitekoa, adibidez, eta niri ekarpena egiten didan jendez inguratuta egotea, egunerokoan egiten dudana gehitzen duten esperientzia eta ezagutza duten pertsonak.

Askatasuna arriskutsua izan daiteke askotan, eta horren erantzule izan behar duzu, baina ekintzailetzak ateak zabaltzen dizkizu zure bizitzako alderdi guztietan hazteko.

Zer da zure ustez ekintzailetzaren onena eta txarrena?

Onena da zenbat eta lehenago huts egin, orduan eta lehenago ikasten duzula, zenbat eta jende lagunduko zaituen jende gehiago ezagutu, orduan eta hobeto; eta okerrena, askatasunak dakarren erantzukizuna arrisku bat dela. Kasu honetan, atzean ez duzula

"hau, hau eta hau egin" esaten dizun pertsona bat, edo "egon hemen momentu honetan". Zu zara arduratu behar zarena esateaz "tira, egunero altxatzen naiz hau aurrera ateratzeko". Eta hori, batzuetan, batez ere gauzak gaizki doazenean, asko kostatzen da, baina autolidergoa ezinbestekoa da hor.

Nola animatuko zenituzke gazteak ekintzailetzara abiatzera?

Azkenean, zure ideia zure semea edo alaba bezalakoa izan daiteke. Ez baduzu aurrera eramaten eta ez baduzu zaintzen, jende gutxik egingo du, edo inork ez. Zure haurra bezalakoa da. Hori dela eta, zure ideia bada, abiatu zaitez, nonahi dago lagunduko zaituen esperientzia handiko jendea, eta zure buruari konfiantza ematen diona. Zuk egiten ez baduzu, nork egingo du?

Etorkizuneko zer asmo duzue?

Gure ametsarekin jarraitzea, hau aurrera eramatea, egingo duela, eta ateratzen ez bada, ez da ezer gertatzen, irakasketa bat izango litzateke, baina horren alde borroka-tzea, eta etorkizunean hau ateratzeko saia-tzen benetan dena eman dudaneko sentsazioa izatea. Gainera, taldea, enpresa eta, batez ere, kalitatezko pertsonak zabaltzen jarraitu. www.mywayheels.com (Garrantzitsua azpimarratzea bai webgunean bai Instagran-en -@myway_heels- ezin dutela beren mekanismoa eta produktua atera, patente-prozesuak direla eta)

"Prozesu ekintzailea egitean eta martxan jartzean oinarritzen da. Ez da geldirik egon, zer gertatzen den ikusi eta gauzak noiz iritsiko diren zain egotea"

STARTinnova, gazte-ekintzailetza bultzatzen

STARTinnovak berriro martxan jarri ditu motorrak. EL DIARIO VASCOk sortu eta sustatzen duen, Adegik, BIC Gipuzkoak eta Eusko Jaurlaritzako Hezkuntza Sailak bultzatzen duten eta UPV/EHUren, Tknikaren eta gure lurraldeko enpresen laguntza duen programa horrek Gipuzkoako Batxilergoko eta Lanbide Heziketako 31 zentroko ia 900 ikasle prestatuko ditu, bizitzarekiko jarrera ekintzailea garatzeko. Zentro horietako sei hauek STARTinnovan parte hartu dute 2022/2023 ikasturteko edizio honetan: Meka, Elgoibarkoa; Hondarribiako Ama Guadalupekoa; IES Pio Baroja BHI, Irungoa; IES Oriarte BHI, Lasarte-Oriakoa; eta Jakintza Ikastola eta Goierri Eskola, biak Ordiziakoak. Gipuzkoako parte-hartzaileei beste 3.310 gehitu behar zaizkie, Araba, Bizkaia, Asturias, Gaztela eta Leon eta Valentziako Lanbide Heziketako eta Batxilergoko zentroetakoak.

STARTinnova, datuak

Zer da: EL DIARIO VASCOk sustatutako hezkuntza-programa bat da. Hezkuntza-zentroei lagundu nahi die gazteen artean espiritu ekintzailea sustatzeko, ADEGI, BIC Gipuzkoa eta Eusko Jaurlaritzako Hezkuntza Sailak bultzatuta. UPV/EHU eta Tknika elkarlanean aritzen dira. Enpresa tutoreak hauek dira: Grupo Wisco, Irizar, KSB, Michelin Fundación, Sarralle, Unceta. Bost hilabeteko iraupena izango duen programak hamaikagarren edizioa du bere sorrerako helburuak oso-osorik mantenduz: hezkuntza-zentroei laguntzea gazteen artean espiritu ekintzailea sustatzen eta ideia bat identifikatzen lagunduko dieten trebeta-

sunak eta gaitasunak garatzen laguntzea eta, Canvas ereduaren bidez, benetako proiektu bihurtu.

Datozen hilabeteetan, eta beren zentroko irakasle baten tutoretzapean, parte hartzen duten ikasleek -gehienetan 16 eta 17 urteko ikasleak- taldeak osatuko dituzte euren proiektuak lantzeko eta zeharkako gaitasun batzuk praktikan jartzeko, hala nola autonomia, sormena, ekimena eta hausnarketa, besteak beste. Balio horiek guztiak, autokonfiantza edo ingurune arriskutsuetan erabakiak hartzearekin batera, lan-merkatuan murgiltzen direnean etorkizunak izango dituen erronkei aurre egiten lagunduko diete.

Zentro

parte-hartzaileak:

Ama Guadalupekoa Ikastetxea, Hondarribia; Deutsche Sc. San Alberto Magno, Donostia; Elkar Hezi, Oñati; Goierri Eskola, Ordizia; Gureak OLH Eskola, Donostia; Herrikide Eskolapioak, Tolosa; IES Antigua-Luberri BHI, Do-

nostia; IES Altza BHI, Donostia; IES Beasain BHI, Beasain; MFBP Eibar OLHUI, Eibar; IES Elgoibar BHI, Elgoibar; IES Hernani BHI, Hernani; IES Koldo Mitxelena BHI, Errenteria; IES Oianguren BHI, Ordizia; IES Oriarte BHI, Lasarte-Oria; IES Orixe BHI, Tolosa; IES Pio Baroja BHI, Irun; IES Talaia BHI, Hondarribia; Irungo Lasalle, Irun; Jakintza Ikastola; Ordizia; La Salle-Berrozpe, Andoain; MEKA, Elgoibar; Oiartzo Batxilergo Ikastola, Errenteria; Oteitza Lizeo Politeknikoa, Zarautz; Salesiarrak, Urnieta; San Benito Ikastola, Lazkao; Santo Tomas Lizeoa, Donostia; Mundaiz Ikastetxea, Donostia; Urretxu-Zumarraga Ikastola, Urretxu; Usabalgo Laskorain Ikastola, Tolosa; Zumaiena Ikastetxea Zumaia.

900

STARTinnovaren oinarri metodologikoa elearning plataforma oso bat da, kontzeptu teorikoak eta ariketa interaktiboak uztartzen dituena, parte-hartzaileek ikus-entzunezko formatuan prestakuntza-materiala eta autoebaluazio-jarduerak izan ditzaten. Prestakuntza-proposamena ekintzaileekin topaketak eta enpresen tutoreetara egindako bisitekin osatzen da, non gazteek enpresen funtzionamendua ezagutzeko aukera izango duten.

Lehenik eta behin, ideia fasea

STARTinnovaren egungo edizioa normaltasun osora itzultzea da, programa Covid19tik eratorritako murrizketek baldintzatu zuten bi ikasturteren ostean.

Guztia hasierako fase batekin hasten da, non ikasleek pertsona ekintzailea definitzen

duten ezaugarriak eta trebetasunak ikasten dituzten. Ondoren, ideia-fasea dator, eta bertan parte hartzen duten taldeek egungo beharretarako erantzun berritzaileak identifikatu behar dituzte. Ideia honek, eta Canvas ereduaren bitartez -bere sinpletasunagatik gehien erabiltzen den metodologia bat-, enpresa, gizarte edo kultur ekintzailetza-proiektu bihurtuko du.

Proiektuak idatzitakoan, UPV/EHUko Ekonomia eta Enpresa Zientzien Fakultateko ia 40 irakaslek osatutako ebaluazio-talde batek ebaluatuko ditu. Haren buru María Saiz izango da, aipatutako fakultateko Ekintzailetza eta Enpresa Sorkuntzako irakaslea eta STARTinnovako batzorde teknikoko kidea.

Hamar finalistak

Ebaluazio-taldeak, proiektuak zehatz-mehatz aztertu ondoren, kategoria bakoitzeko bost onenak aukeratuko ditu (16-17 urte eta 18 urtetik gorakoak) eta azken ekitaldian adituz osatutako epaimahai baten aurrean euren proiektuak defendatzeko deia egingo dute. 2023ko otsailaren inguruan. Fase hau prestakuntza-proposamenaren osagarri izango da, parte hartzaile guztiei irekitako ekitaldia baita eta bertan 10 talde finalistek epaitegietan euren proposamenak nola defendatzen dituzten ikusi ahal izango dute. Orduan jakingo da zeintzuk izango diren iazko irabazle TMS eta Las 4Mren oinordekoak. Egun handi horretarako bidea hasi da dagoeneko Gipuzkoako 31 zentroetan.

Tutoreen enpresen bisitak pandemiaren ostean itzultzen dira Edizio guztietan bezala, enpresa tutoreak STARTinnovaren oinarrizko hanka dira berriro ere. Gipuzkoako sei enpresek -Grupo Wisco, Irizar, KSB, Michelin Fundazioa, Sarralle eta Unceta- konpromisoa berritu dute dagoeneko, beste hainbeste zentro babestuz eta horrela hezkuntza munduaren eta enpresaren arteko loturak sendotzen lagunduz.

gazte ekintzailetzaren munduan sartuko dira STARTinnovaren bitartez