eWorld aldizkaria -DIGITAL GENERATION 0032

appWorld

Bard, Google-ren

ChatGPT

0032. zk.2023eko iraila Doakoa

digitalWorld

Euskal bateria bat sortu da

healthlWorld

TeCuida: Zaintzen

zaituen erlojua

startupWorld

Aglaya: Elkarrekintza mundu birtualean

BERRIKUNTZAKO ZENTRUAK

SAIOLANArrasateGoiru Kalea, 1 Edif. A 4º943 712 072

BIC GIPUZKOA ARRASATEArrasateGoiru Kalea nº 1, Edificio A 4º943 712 072

BIC BIZKAIA EZKERRALDEABarakaldoAvenida Altos Hornos de Vizcaya nº 33944 184 100

KBI DIGITALBilboMatiko Kalea nº 6944 205 379

DEUSTOKABIBilboUnibertsitate Etorbidea nº 24944 139 108

ZITEK BILBAOBilboT.S. de Ingenieros de Bilbao, Urquijo s/n 2ª planta946 013 936

BEAZ BIZKAIABilboSabino Arana Etorbidea nº 8944 395 622

IKERBASQUEBilboMaría Díaz Haroko Kalea nº 3944 052 660

SPRI, S.A.BilboEdif. Plza. Bizkaia Alameda Urquijo nº

INFORMAZIO EUROPARREKO ZENTROAK

UPV/EHU

Ekonomia eta Enpresa Zientzien

Fakultatea. Lehendakari Aguirre

Etorbidea, 83. 48015 - BILBAO

Tel.: (+34) 946 013 651/ 652

E-maila:cde@ehu.eus

http://www.ehu.eus/es/web/cde/home

Deustuko Unibertsitatea

Liburutegi Unibertsitarioa

Ramón Rubial, 1. 48009 - BILBAO

Tel.: (+34) 944 139 417

E-maila: begona.prado@deusto.es

http://www.iee.deusto.es

Nafarroako Unibertsitatea

Zuzenbideko Eraikina. Campus Unibertsitarioa. 31080 IRUÑA

Tel: 948 425 634

E-maila: cee@unav.es

EUROPE DIRECT CEDERNA

GARALUR. NAFARROA

Barriobide, 40, 001 bulegoa 31013

ANSOAIN

Tel.: 948 206 697

E-maila:europadirect@cederna.es

EUROPE DIRECT HAZI

Granja Modeloa,z/g 01192 ARKAUTE

Tel.: 945 0003 208

http://www.hazi.es

EUROPE DIRECT BIZKAIA

Simón Bolivar Kakea, 8B 48010 BILBAO Tel.: 946 072528

E-maila: europedirect@fundacionede.org

http://www.europedirectbizkaia.org

EBri buruzko informazio orokorra eta kontsulta espezializatuak eskintzen ditu, dibulgazioko ekitaldeak egiten ditu eta lan-gela bat dauka.

EUROPE DIRECT DONOSTIA

Prim kalea,14 2D 20006 DONOSTIA

Tel.: 943 470 962

E-maila:europedirect@kaebnai.net http://kaebnai.net

Informazioa, orientazioa eta europar herritartasunarekin erlazionaturiko eskubideei buruzko aholkularitza, parte-hartze aktiboa eta gaztetasuna eskaintzen ditu.

EKINTZA HONEK NAFARROAKO GOBERNUAREN LAGUNTZA JASO DU

KULTURA ETA HIZKUNTZA POLITIKA SAILAREN DIRULAGUNTZA (HIZKUNTZA POLITIKARAKO SAILBURUORDETZA)

BILBOKO UDALAK DIRUZ LAGUNDUTAKO PROIEKTUA DA,ORDEA,BERE EDUKIA ERAKUNDE ONURADUNAREN ERANTZUKIZUN ESKUSIBOA DA

EDITOREA: Fundación Orienta Zaitez Fundazioa Recalde, 27, 2 solairua, 2 Bulegoa 48009 Bilbo

MATERIALAK BIDALTZEA ETA KONTAKTUAK: Particular de Ategorrieta, 2 Baxua, 10 Lokala. 20013 Donostia. Tfnoa.: 943 053 488 http://www.elperiodicouniversitario.com posta-e: asun@europedigitalhub.eus Lege Gordailua: BI-2079-2017 ISSN: 2603-6207

KOORDINATZAILEAK: Jon Lasa eta Irene Urizar.

LAGUNTZAILEAK: Jon Lasa, Irene Urizar, Lourdes Sánchez, Unai Urizar eta Cristina Domínguez.

DISEINUA ETA MAKETAZIOA:

Fundación Orienta Zaitez Fundazioa.

ARGAZKIAK: Cristina Domínguez, Irene Urizar eta Freepik.

KOLABORATZAILEA: Universitario Vasco Navarro S.L.

PUBLIZITATEA:

Bizkaia/ Gipuzkoa/ Araba/ Nafarroa: 629 229 185

GACen autoa, zerutik eta lurretik

Txinako GAC fabrikatzailearen prototipoak drone bat eta aireratu aurretik bereizten den txasis bat konbinatzen ditu.

Ez dute zientzia-fikziozko filmetan irudikatzen diren auto hegalarien itxurarik, baina lurra ukitu gabe hirietan zehar mugitzeko gaitasuna duten ibilgailuak errealitate bihurtzeko aukera gero eta hurbilago dago.

Txinako Guangzhou Automobile Group, (GAC) estatuko automobil-konpainiak GOVE izeneko modelo berria aurkeztu zuen, drone baten mugikortasuna eta ohiko auto elektriko baten oinarria uztartzen dituena eta kalean bidaiatzeko aukera ematen duena.

Helikoptero baten itxurarekin, kabina bidaiari-gidari bakarrerako edukiera duen kapsula bat da, sei mastaz eta dagozkien errotore eta palez hornituta dagoena eta haiei esker aireratu daitekeena (e-VTOL, ingelesezko electric vertical take-off and landing-en akronimoa). Beraz, aireratzeko edo lurreratzeko gutxieneko espazioa behar du.

Beheko aldea lau gurpileko xasis bat da, eta kaleetan eta autobideetan zehar mugitzea ahalbidetzen du, propultsio sistema elektriko bati esker, ezagutzen ditugun autoek erabiltzen dutena bezala, azaldu dute Nikkei Asiatik.

Gainera, Gove-k GAC-en ADiGO-Pilot pilotu autonomoko sistemaz hornituta dago eta errotore anitzeko hegaldi sistema bikoitza du.

Beraz, modelo honen lehen nobedadea da kabina oinarritik aldenduta dagoela hegaldia hartzeko eta beheko plataformak bakarrik bidaiatzen jarrai dezakeela mugimendu-autonomia duelako, eta bere kabuz kargatzeko estazio batera iristeko gai dela.

Horrela, kabinan pilotuak guztiz kontrolatzen ditu ibilgailuaren gidatzea eta mugimendua, baina desengandikatutakoan oinarria autonomoa da, beste erabiltzaile batek erabiltzeko aukera gehigarriarekin. Eta hemen GOVEren bigarren berezitasuna aurkitzen dugu, GAC konpainiak auto hegalariaren salmentaren aldeko apustua egiten duelako, plataformak edo txasisak erabilera partekatua izango liratekeen bitartean, eta erabiltzaile bakoitzak eskatu dezake behar denean.

Bestalde, GAC ikerketa aeroespazialeko institutuekin batera ari da lanean hegaldi teknologikoen lankidetza ekosistema garatzeko eta aireko bidaiarako korridore seguru eta fidagarria sortzeko konpromisoa hartu du, esan zuen Wu Jian GAC ikerketa institutuko presidenteak NaciónRPM hedabideari.

Xehetasun gehiago oraindik ez dira ezagutzen, hala nola hegaldiaren autonomia, oraindik garapen fasean baitago, baina GACek dagoeneko serieko ekoizpenera eramatea aurreikusten du.

Dena den, merkatura atera baino lehen urrats bat dago, hau da, zirkulazioa arau-

tzen duen araudi espezifikoa, hiriko mugikortasun modu berri hau segurtasunez eta ordenan ibili dadin.

Auto hegalari hibridoa da etorkizuna

Etorkizuna ez litzateke auto hegalaria izango, auto hegalaria hibridoa baizik: erdi auto, erdi helikoptero.

Dagoeneko ezagutzen dituzu aire-taxiei eta auto hegalariei buruz informazio ugari, baina orain bira bat gehiago eman nahi diote, eta GAC Group auto-fabrikatzaile txinatarrak mugikortasun guztiz elektrikoaren azken irtenbidea aurkeztu du, Gove izeneko eVTOL bat da, egindako Tech Day ekitaldian, Txinan. Gove-k bi ibilgailu bereizi ditu, airean zein lurrean batera edo modu independentean funtziona dezaketenak.

Ibilgailu berri honek 400 km/h-ko gehienezko abiadura har dezake, lau bidaiari garraiatu ditzake eta karga bakarrean 1.000 km-ko autonomia ematen dion bateria elektrikosistema batekin funtzionatzen du. GAC Taldea Txinako estatuko automobilen konglomeratua da eta gaur egun herrialdeko bosgarren fabrikatzaile handiena da sektore honetan.

Ibilgailuez gain, talde honek mugikortasunerako beste irtenbide batzuk ikertzen eta garatzen ditu bere hainbat teknologiarekin, hala nola ibilgailu elektrikoetarako karga azkarreko teknologia duten kargagailuak eta eVTOL.

Gove eta auto hegalari hibridoen erronka

Gove hiriko aire mugikortasunerako diseinatuta dago eta ibilbide laburreko hegaldietarako erabiltzea espero da, hala nola aireportuko transferentziak eta hiriko joan-etorrietarako. eVTOL merkatua hazten ari da, eta GAC Taldea ez da bertan sartu nahi duen autogile bakarra.

Beste enpresa batzuk, hala nola, Hyundai, Toyota eta General Motors ere beren prototipoak garatzen ari dira hiriko aire mugikortasunaren merkatuan kuota bat irabazteko. Zalantzarik gabe, eVTOLen garapena, fabrikazioa eta ziurtapena mundu osoko enpresak gainditzen saiatzen ari diren erronka garrantzitsuak badira ere, lekua irabazteko.

Gove "GAC, On the Go, Vertical eta EV" izenen konbinazioa da. Barne diseinuari dagokionez, bidaiaria Gove-ko eVTOL zatian eserita dago, beheko ibilgailua modu autonomoan nabigatzen den bitartean. Konpainiak hegazkinaren hasierako diseinu fasea amaitu du eta orain garapen fasera doa. Kontuan izan behar dugun zerbait da oraindik ere ziurtagiria lortu behar dutela bidaiariak barnean dituzten hegaldiak egiteko, Uber moduko bat bezala baina aireko bertsioan, zer esanik ez hegazkin elektrikoa dela, autoarekin konektatuta dagoena, denbora hartuko duena, balizko oztopo erregulatzaileen ondorioz.

Gove aurrerapauso itxaropentsua da mugikortasun guztiz elektrikoa nora doan ikusteko modu jasangarriago eta eraginkorragoa lortzeko bidean. Ibilgailu mota horien merkatuak hazten eta eboluzionatzen jarraitzen duen heinean, liluragarria izango da fabrikatzaileek garraioaren etorkizuna nola moldatzen duten ikustea.

Apple-ren OLED pantailadun iPad berria i

Pad Pro OLED izenekoaren xehetasun berriak filtratu dira, eta albistez beteta iritsiko da. Ageriko sekretua da Apple-k OLED pantaila duen lehen iPad-ean lanean ari dela. Irudi-mailan nahiko hobekuntza nabarmena agintzen duen kalitate-jauzia da. Eta argi dago Cupertinoko enpresak bere tablet berriak argi propioarekin distira egitea nahi duela.

Dirudienez, Applek OLED pantaila duen 13 hazbeteko iPad Pro bat jarriko du martxan.

Zalantzarik gabeko errendimendua izango duen gailua, hozkatutako sagarra duen enpresak bere prozesadore onenaren aldeko apustua egingo baitu.

Eta kontuz, filtrazioaren iturria Mark Gurman bera da, Applerekin zerikusia duen guztian espezializatutako kazetari ospetsua

eta bere hitzak oso serio hartzera bultzatzen duen ezagutza duena.

iPad Pro OLED, inoiz baino handiagoa eta indartsuagoa

Gurmanek Bloomberg-eko zutabean jakinarazi duenez, Steve Jobsek sortutako enpresak buelta eman nahi dio tableten merkatuaren egoerari. Apple erabat nagusitu da sektorean, baina 2020. urteaz geroztik salmentak behera egin du.

Eta Applek hori aldatu nahi du talde askoz osatuagoa eskainiz. Konpainiak izan duen arazoa zera da: tableten salmentak pandemia garaian hazi egin ziren arren, egoera konpondu ahala, produktu honek berriro behera egin duela salmenten aldetik.

Beraz, Apple-k OLED iPad Pro hau joko-aldaketa bat izatea nahi du. Eta horretarako, nahi duten lehen gauza pantaila handiagoa da. Honekin, tablet honek 13 hazbeteko diagonala izango du irudi esperientzia onena bermatzeko.

Eta kontuz, Apple-ren M3 prozesadore indartsua estreinatuko du, eta trackpad handiagoa duen Magic Keyboard berrikusi batekin iristen da, iPad Pro OLED benetako ordenagailu eramangarri bihurtzeko.

Gainera, artikuluan Mark Gurman-ek dio 2018az geroztik iPad-aren lehen benetako berrikuspena izango dela, beraz, software mailan funtzio berrien mordoa espero dezakegu erabiltzailearen esperientzia onena eskaintzeko.

iPad Pro OLED honen kaleratze data posibleari dagokionez, kontuan izan behar da pazientzia izan beharko dugula; badirudi 2024ra arte ez dela merkatura iritsiko. Se-

guruenik, beste estreinaldi batzuekin egin den bezala, udazkena izango da (ziurrenik urrian) tableten belaunaldi berria aurkeztuko duten data.

Apple, aukerarik onena

Tableta bat erostean, Apple irtenbideak dira kontuan hartzeko aukerarik onena. Eta koskatutako sagar fabrikatzailearen iPad familiak erabiltzaile-esperientzia paregabea eskaintzen du, hardware eta software perfektuari esker, gailu honetatik asko ateratzeko aukera ematen duten trikimailu torrentarekin batera.

Badakigu urrian Cupertinoko enpresak iPad tableten belaunaldi berri bat aurkeztuko duela, eta badirudi Apple dagoeneko pentsatzen ari dela hurrengo belaunaldietan, pantaila teknologia berriak ere izan ditzaketela.

Edo hori da Digitimes-en argitaratutako artikulu batetik ateratzen dena, non Applek

12,9 hazbeteko iPad Prorako Mini LED teknologiara jauzia egitea pentsatzen ari dela adierazten baitute.

Applek OLED iPad “hibrido” bat abiarazteko asmoa du

Egia esan, espero zen Applek dagoeneko kontuan hartuko zuela iPad bat Mini LED panel batekin abian jartzea. Batez ere, irudiaren teknologia delako etorkizuna moldatuko duena, nahiz eta orain bere ekoizpen kostua altu samarra izan.

Batez ere, Mini LED teknologiak OLED panel tradizionalek baino distira maila hobeak eskaintzen dituelako, tonu errealistak lortzeaz gain, beltz puruekin. Baina errentagarri bihurtu arte, urte batzuk itxaron beharko dira. Hori dela eta, Applek OLED panel hibridoak erabiltzea kontuan hartzen du teknologia hori estandarizatu arte. Hozkatutako sagar konpainiaren ideia panel zurrun baten abantailak malgu batekin konbinatuko di-

tuen panel bat erabiltzea da. Applek ez badu OLED iPad bat abiarazi, arrazoi ezinbestekoa dago. iPhonearen pantaila txikiagoa da eta okertu ohi diren OLED pantaila malguen mugak jasan ditzake. Telefono batean nabaritzen ez den aberrazio bisuala, baina 10 hazbeteko edo gehiagoko pantailan nabari daitekeena, iPad-arena adibidez. Horregatik, Applek OLED panel hibrido bat erabiltzeko asmoa du, OLED panel malgu eta zurrun baten gaitasunak izango dituena. Horretarako, Steve Jobsek sortutako enpresak hainbat hornitzailerekin hitz egin du aukera hori ebaluatzeko. Kontuan izan behar da pantaila-teknologia berri honek ekoizteko denbora beharko duela, beraz, 2024ko lehen OLED iPadaren aurreikuspenak gero eta errealagoak dira. Gogoratzen badugu ere hilabete honetan enpresarekin hitzordua dugula tableten belaunaldi berria aurkezteko, zerrekin harritzen gaituzten ikusteko. iPadaren bertsio desberdinak merkatuko aukerarik onena bihurtu dira kalitatezko tablet baten bila bazabiltza, Samsung eta bere Galaxy Tab familiaren baimenarekin, alternatiba bikaina Android sistema eragilea duen modelo bat bilatzen dutenentzat.

Bard, Google-ren ChatGPT, Espainiara heldu da

ChatGPT-k dagoeneko badu lehiakidea Espainian. Google-k uztailean Bard-en etorrera iragarri zuen, bere adimen artifizialeko tresna sortzailearena. Uda hasieran aurkeztu zuten; Ipar Amerikako multinazionalak dagoeneko martxan jarrita zuen 180 herrialde baino gehiagotan. Hemendik aurrera, Europar Batasuneko 27 estatu kideetan egongo da, erabiltzaileen "datuen erabilerari lotutako pribatutasun-arazoak" direla eta haren etorrera blokeatu zutenak. Orain arte, ingelesez, japonieraz eta koreeraz egon da eskuragarri, eta orain gaztelaniaz, portugesez, arabieraz, txineraz eta beste 40 hizkuntzatan ere erabil daiteke. Euskaraz, katalanez eta galegoz egoteko, itxaron egin beharko da. "Oraintxe Bard hizkuntza horietan erantzuteko gai da, baina arduraz erantzuteko entrenatu behar dugu", diote haren garatzaileek. Microsoft-ek finantzatutako bere arerioa bezala, Bard elkarrizketarako "chatbot" bat da, solaskideak ia edozein galdera erantzuten dituen WhatsApp-eko elkarrizketa bat izatea

bezalako zerbait. Teknikoki, biak adimen artifizial sortzailea deritzonaren parte dira, adimen artifizialaren adar bat, non informazioa sartu eta emaitza sortzen den. Zehatzago esanda, adituek "Hizkuntza eredu handia (LLM)" deitutakoak dira, testuekin lan egiten dutelako (beste trena batzuek - hala nola Midjourney edo Dall-E izekekoek- irudiekin lan egiten dute). Eredu horiek milioika datuz elikatzen dira, eta datu horiek tresna estatistiko konplexuekin konbinatzen dira (neurona-sareekin), mediku-azterketak gainditzea, liburuak idaztea edo lan-gomendioko gutun bat idaztea ahalbidetzen dieten emaitzak emateko. Bere aurkezpena egin zenean, bere arerio handiarekiko abantaila handia internetera konektatuta dagoela da, hau da, eskaintzen dituen erantzunak eguneratuta daudela. ChatGPT-k 2021era arte soilik kudeatzen du informazioa, nahiz eta Open IAk eginbide hau gaitu duen bere ordainpeko bertsioan. Arerioarekiko beste desberdintasun bat erabiltzaileek erantzuna entzun dezaketela da, "bereziki erabilgarria den zerbait hitz baten ahoskera zuzena entzun nahi baduzu edo poema edo gidoi bat entzun nahi baduzu", azpimarratzen du bilatzaile ospetsuak. Gainera, konpainiako beste produktu batzuekin sinkronizatuta dago, hala nola Gmail edo Google Docs.

Akatsak eta datuen pribatutasuna

"Ezagutu Bard, zure irudimena askatzen duen kolaboratzaile sortzaile eta erabilgarria, zure produktibitatea areagotzen duena eta zure ideiak biziarazten dituena", dio tresnaren hasierako pantailak, eta horrek egin dezakeenaren erakustaldiko hainbat

adibide ere eskaintzen ditu: hiru eguneko plan bat. Erromara bidaia, prokrastinazioa saihesteko hamar aholku edo yogan hasteko aholkuak. Akilesen orpoetako bat ere ohartarazi du, "fase esperimentalean egotean erantzun okerrak". Tresna hauek giza gainbegiratupean sartu diren datu kopuru izugarriak maneiatzen dituzte. Haien erantzunak prestakuntzaren araberakoak dira, programatzaileek erabiltzen dituzten irizpideen arabera. Aurreiritzi arrazista edo sexistak badituzte, erantzunek islatuko dute.

horretan ikertzen. Haiek izan ziren 2017an argitaratutako artikulu bati esker tresna hauek irauli zituztenak. Ordura arte itzultzaile automatikoetan arrakasta handirik gabe erabiltzen zen teknologia zen. Aurretik, 2014an, DeepMind eskuratu zuten, Denis Hasabisek sortu zuen enpresa, Frontiers of Knowledge

Awards sarien aurtengo irabazleetako batek. Eta urtebete lehenago DNNresearch eskuratu zuten, Geoffrey Hintonek sortua, "Adimen Artifizialaren aitabitxitzat" jotzen zena. Azken honek ingeniaritzako presidenteorde kargua utzi zuen, azken belaunaldiko tresnen norabidearekin pozik eta gizateriarentzako dakartzan arriskuez ohartarazi zuen.

Zer da Bard

Bestea datuen pribatutasuna da, Europara iristea atzeratu duen oztopoa. "Bardekin dituzun elkarrizketak giza ebaluatzaileek prozesatu ditzakete kalitate arrazoiengatik. Ez sartu isilpeko informaziorik", ohartarazten du Bard-en hasierako pantailak. ChatGPT-k ere arazo horri aurre egin zion, Italian debekatuta zegoena.

2023 Adimen Artifizialaren urtea da. 2015ean sortutako Open IAren sorrerak harritu egin zituen sektore teknologikoko erraldoiak. Bard Google-ren erantzuna da. Bilatzaileen konpainiak urteak zeramatzan alor

Bard Googlek sortutako Inteligentzia Artifizialaren sistema da. Elkarrizketa-sistema bat da; beraz, mezu arrunten bidez elkarreragin ahal izango duzu. Mezu hauetan, jakin edo egin nahi duzun zerbait idatziko diozu, eta Bardek erantzun egingo du. Bilaketa erraldoiaren AI hau LaMDA-n oinarritzen da, Google-k elkarrizketa-aplikazioetarako bereziki diseinatutako hizkuntza-eredu esperimental indartsu batean. Eredu hau proba-fase oso itxian egon zen denbora luzez, pertsona gutxi batzuk baino ezin baitzituzten bertara sartu.

Urtetan, Google, zalantzarik gabe, Interneten bilaketa-merkatuan liderra izan da. Hala ere, jarrera hori berriki mehatxatu egin da elkarrizketan informazioa emateko gai diren AI ereduen etorrerarekin.

Zaragozatik Berlinera hiru ordutan? Posible da

Zaragozatik Berlinera 'Oppenheimer' filmak irauten duena baino aldi laburragoan. Eta dena lurrez, hegazkinik hartu gabe, hodi-sare zabal bati esker, zeinaren bidez zorabiozko abiadura (700-

1.000 kilometro orduko) lortzeko gai den "tren" bat zirkulatzen duen. Zientzia-fikzioa dirudi, baina hori da Hardt Hyperloop konpainiak duela urtebete Aragoiako lurretan ezarri zuen helburua, orduko alkate eta orain Aragoiko presidente Jorge Azcónek sutsuki parte hartu zuen aurkezpenean. Urtebete geroago, oraindik ere liluragarria dirudi, baina Hyperloop-en asmo handiko teknologiak Europan funtsezko mugarri batera iristea lortu du.

Alemanian jada errealitatea da

Zer gertatu da? Alemanian Hyperloop-en potentziala frogatzea lortu dutela. Nahiz eta Elon Musk-ek proposatutakotik edo Zaragoza eta Berlin lotzeko beharko litzatekeen

1.500 km baino gehiagoko saretik oso urrun dagoen eskalan. Han egin dutena,

Municheko Unibertsitate Teknikoan (TUM), probako pista bat inauguratu eta 24 m eskaseko tartean jendearekin lehenengo bidaiak esperimentatzea izan da. Galeria Ottobrunn Taufkirchen campusean dago eta uztailean TUM taldeari lehen azterketa-bidaia bat egiteko aukera eman zion hutseko hoditik bidaiatzeko diseinatutako bidaiarikapsula baten laguntzaz.

- Zertan zetzan proba? TUMeko instalazioetan antolatutako inaugurazio-bidaian, duela gutxi 400 gonbidatu inguruk parte hartu zuten ekitaldi batean ireki berri den pista batean, besteak beste, Markus Söder Bavariako lehen ministroak. Probak hiru osagai nagusi izan zituen. Lehenengoa hutseko hodia izan zen, 24 metroko luzera eta lau metroko diametroko galeria bat, hormigoiarekin urtebete eskasean eraikia. Bigarrena, esperimentua ahalbidetu zuten huts-ponpa indartsuak biltzen dituen kontrol zentro bat da. Hirugarrena, kapsula mugikorra bera, hutsean erabiltzeko diseinatua eta barruan bost bidaiari hartzeko hornitua.

- Nor dago proiektuaren atzean? TUM Hyperloop, 2020an ikasleen ekimen batek sortutako ikerketa-taldea eta emisio eta abiadura baxuak aldarrikatzen dituen bidaia-modu berri bat lantzen ari dena. "Etorkizuneko Hyperloops nolakoak izan daitezkeen erakusteko moduan gaude orain", adierazi zuen TUM taldeko Gabriel Seminok. "Maketa eskalatik benetako dimentsioetara pasatzea eta Europako bidaiarientzako lehen proba huts-baldintzetan mugarri bat dira teknologia eskalatzeko eta proba-segmentu luzeagoak egiteko".

- Zergatik da garrantzitsua? Oraingoz eta xehetasun tekniko gehiegi agertu ez diren arren, Municheko Unibertsitate Teknikoak dio esperimentuak erakutsi duela TUM

Hyperloop "erabat funtzionala" dela. Eta ez da bere meritu bakarra. Bidaiariekin egiteko, taldeak TÜV Süd-en ziurtagiri bat lortu behar izan zuen lehenik, eta sistemaren segurtasunaren froga dela dio taldeak. "TUM Hyperloop-i bere sistemak zorrotz probatzeko aukera ematen dio", gaineratu dute. Proban zehar, Bavariako Zientzia ministroak

TUM Europako tamaina osoko Hyperloop probako lehen segmentua dela esan zuen.

- Bakarrik al daude beren ahaleginean? Ez. Adibide ona da The Boring Company, Virgin, CASIC Txinan edo, hemen Europan, Hard Hyperloop, Herbehereetan proba sistema bat duen eta Europako Hyperloop Zentroaren parte den Europako hyperloop teknologia-enpresaren ahalegina (EHC). Azken proiektu honen arduraduna Stan de Caluwe izan zen, duela urtebete Aragoira bidaiatu zuena eta Zaragozak Europako garraio sare ultraazkar batean izan zezakeen papera nabarmendu zuena, bidaiarientzat edo zamarentzat 700 km/h baino gehiago ibiltzeko gai diren ibilgailuekin.

- Zaragozako nodo bat? "Etorkizuneko sare honek Europa hegoaldeko nodo garrantzitsuenetako bat izango du Zaragozan, Europako puntu ezberdinekin konexioak izango ditu aire-presio baxuko hodi sistema baten bidez, zeinaren bidez salgaiak kapsula trenetan eta etorkizunean pertsonak mugituko liratekeen", Zaragozako Udalak adierazi duenez. Europako hamar hirik, metropoliak barne, ikerketa eta garapen proiektuan parte hartu dutela zehaztu du.

- Eta unibertsitateaz harago? TUM Hyperloop-ek ez du modu isolatuan funtzionatzen. Programa 2020tik dago Bavariako Goi

Teknologiaren Agendan integratuta, Bavariako Estatu Askearen kofinantzaketaz gozatzeko aukera emanez. Ekimena, gainera, Ingeniaritza eta Diseinu Eskolako Aeroespazio eta Geodesia Sailaren barruan dago eta 2015ean hasi zen, ikasleek sustatuta eta helburu berezi batekin: garai hartan Elon Musk-ek bultzatutako SpaceX Hyperloop lehiaketetan parte hartzea. Esperientzia horretan lortutako emaitza onen ostean, egungo Hyperloop taldea sortu zen.

"Proiektuaren helburua Hyperloop erreferentziazko ibilbide bat eraikitzea da hamarkada amaierarako hainbat garapen fasetan, bidaiariak orduko 800 kilometro baino gehiago garraiatu ahal izateko", gogoratu du Alemaniako erakundeak.

Xiaomi Smart Band 8 Europara bidean

Duela egun batzuk, Xiaomik bere ekitaldi garrantzitsuenetako bat egin zuen Txinan, non Xiaomi Mix Fold 3 tolesgarri berriaz gain, bere Pad 6 Max tablet handia eta aspalditik itxaroten den Xiaomi Smart Band 8 Pro eskumuturrekoa ezagutu ziren. Gailu horien aurretik, Txinako enpresak jadanik Txinan aurkeztu zuen eskumuturreko horren oinarrizko bertsioa.

Momentuz bi modeloak ez dira gure herrialdera iritsi eta, beraz, ez dakigu zein izango den dendetan bere azken prezioa. Baina orain txinatar eskumuturrekoa denda batean ikusi da, bere azken prezioa zein izango zen esan zezakeena.

Eskumuturreko merkeagoa?

Poloniako denda batek erakusten duenari jarraikiz, eskumuturreko berriak 49,99 euroko prezioa duela pentsa genezake. Eskumuturreko horren prezioa Espainian merkaturatu zenean 59,99 eurokoa zenez, filtrazio hori kontuan hartzen badugu, 10 euro gutxiagoko kostua izango luke. Orain, lehen gertatu den bezala, hori dendaren itxurakeria izan liteke, eskumuturrekoaren zerrenda hutsegitez erakutsiz, guztiz irudiz-

ko prezioarekin eta oinarri komertzial sendorik gabe.

Eskumuturrekoa dagoen denda honetako orrialdean orain sartuz, prezioa jada ez dela agertzen ikusiko dugu, zehaztu gabe aurresalmentan dagoela erakusten duela baizik. Baina oraindik ikusten duguna da eskumuturrekoa kaleratzeko data bat dagoela. Hau urriaren 4an hasiko litzateke erabiltzaileei zehazki bidaltzen, beraz, Txinako enpresaren eskumuturrekoa esperoena Europa osoan aurkez daiteke egun horretan bertan, eta beste gauza bat da zein preziotan egiten duen. Ez dirudi 49,99 euroren truke ikusiko denik, baina bai 59,99 euro horiengatik behintzat.

Xiaomiren gehien espero den eskumuturrekoa Europara bidean da jada

Baina alderantzizkoa izango litzateke, zalantzarik gabe, guztiontzako poza izango litzatekeena, eta agian Xiaomik utzi behar ez zuen bide batera itzultzea, prezio egokituetara. Gogora dezagun Xiaomi Smart Banden lehen belaunaldiek 15 edo 20 euroko prezioa besterik ez zutela izan, urrun geratu dena, jakina. Xiaomiren defentsan esan behar da, hala ere, eskumuturrekoaren errendimendua nabarmen hobetu dela.

Eta eredu honek duela urte batzuk imajinatu ere ez genituzkeen OLED pantaila eta sentsoreak ditu. Jakina, Xiaomi Smart Band

8 Pro ere aldi berean irits daiteke, urrian, eta aurrekoa bezalako 100 euro inguruko prezioan, nahiz eta prezio estuagoa ez den baztertu behar, agian 90etik baxuagoa izatea. Eskumuturreko horrek merezi duen arren, GPS konektibitatea integratzen baitu, goi-mailako gailuetan ohikoa den zerbait. Aste gutxi batzuk barru argituko ditugu zalantzak, urriko data hori nahiko ondo datorrelako eskumuturreko hau kaleratzeko. Adi egon beharko da beste dendaren batek ustekabean aspaldiko Xiaomi eskumuturrekoak berriro isurtzen dituen ikusteko.

Jaitsiera ikusgarria

Gainontzeko planetako guztiak Xiaomi Mi Band-aren zortzigarren belaunaldia gure lurraldeetara noiz iritsiko den irrikitan zain dauden bitartean, Asiako erraldoia bere azken sorkuntzaren Pro eredua gizartean aurkeztera ausartzen da. Baina orain, zurea izan daitekeen Xiaomi Smart Band 8an zentratuko gara, 37 euroren truke AliExpressen.

Merkatuan dagoen eskumuturreko adimendunetako bat zurea izan liteke, 8 edizio dituena, diru gutxirekin eskumuturrean tramankulu aurreratu bat izan dezakezula frogatzen duena. Xiaomi Smart Band 8-k 59,99 euroko prezio ofiziala du, nahiz eta 44 eurotan ere lor dezakezun Miravian. Smart Band 8 hau beste urte batez itzuliko da funtzio berriekin. Diseinutik hasita, zortzigarren belaunaldi honek material eta akabera ezberdinetako uhal ofizial berriak dakartza. Mi Band 8-k 27 gramo pisatzen ditu silikonazko uhal ofiziala barne eta bere pantaila 1,62 hazbeteraino hazten ikusi du. Horrez gain, urarekiko eta hautsarekiko erresistentea da, eta ordu erdiz 1,5 metroko uretan murgil daiteke.

Orain Amoled pantaila luzangak 192 x 490 pixeleko bereizmena du (326 PPP) 60 Hzko freskatze-abiadurarekin, 600 nits-eko distira gehienez heltzeko gai da eta argi-

maila horrek giro-argiaren arabera doitzen duen sentsore bat du. Pantaila oso erresistentea den beira tenplatu batez babestuta dago, pantailan kalteak saihesten dituena.

2.5D kurbadura du, eta sentipena askoz premiumagoa egiten du.

Smart Band 8 honen 190 mAh-ko bateriak 16 bat eguneko autonomia eman dezake ordubeteko karga oso bakar batekin, bere kargagailu magnetikoarekin. Jakina, Always on display (AOD) modua aktibatuta badugu, autonomia 6 egunetara jaitsiko da. Industria estandarra da eta gaur egun fabrikatzaile gutxi ausartzen dira Mi Band baino autonomia txikiagoa lortzera. Aplikazio batzuen jakinarazpenak edo sarrerako deiak aktibatuta baditugu, abisatzen gaituen bibrazio-motor bat integratzen du. Bluetooth 5.1 teknologia ere badugu, smartphoneaz gain, beste kirol-tresna bateragarriak konektatu ahal izateko, hala nola uhalak, entrenamendu garaian zure biziseinaleen erregistro osoagoa egiteko.

Euskal bateria bat asmatu da U

PV/EHUko ikertzaileek erakutsi dute zientziak eta teknologiak bat egin dezaketela irtenbide iraunkor eta iraultzaile bat sortzeko. Haien azken aurkikuntzak, 10.000 aldiz baino gehiagotan kargatu daitekeen bateria konpostagarri batek, energia ulertzeko modua betirako aldatzeko ahalmena du.

Arauei aurre eginez: bateria

konpostagarria

Bateria hori benetan apartekoa egiten duena konpostatzeko gaitasuna da. Zelulosa bezalako material naturalez eta moluskuek harkaitzetan itsasteko erabiltzen duten kolatik sortua, bateria hori edukiontzi marroira bota daiteke ingurumenari kalterik eragin gabe.

Bilboko Ingeniaritza Eskolako irakaslea eta ikerketaren egileetako bat den Erlantz Lizundiak adierazi duenez, helburua litiozko baterien ohiko alternatiba jasangarri eta merke bat garatzea izan da, haiek botatzerakoan kalte handiak eragiten baitzaizkio ingurumenari.

Etorkizunerako bateria 27 urteko

bizitza erabilgarria

Baina bateria konpostagarria ingurumena errespetatu ez ezik, oso iraunkorra da. Lizundiaren esanetan, bateria egunero kargatu daiteke 27 urtez, lorpen harrigarria, gaur egungo bateria askoren iraupena askoz gainditzen duena. Energia atxikitzeko eta askatzeko aurrekaririk gabeko gaitasun hori aldaketa bat izan liteke energiaren industrian.

Hurrengo urratsa: masifikazioa eta

aplikazio praktikoa

Ia hiru hamarkada iraun dezakeen eta segurtasunez konposta daitekeen bateria ba-

tekin, ikertzaile bilbotarrek zalantzan jarri dute energia teknologiari dagokionez posible zela uste genuena. Baina hau hasiera besterik ez da. Hurrengo urratsa teknologia hau masa-merkatura nola eraman eta egoera praktikoetan nola aplikatu daitekeen asmatzea izango da. Azken finean, bateria bat elika ditzaketen gailuak bezain erabilgarria da.

Iraunkortasuna eta energia-eraginkortasuna gero eta foku handiagoan dauden mundu honetan, garapen horrek ondorio nabarmenak izan ditzake. Gure gailuak elikatzeko modua alda lezake, sortzen ditugun hondakin toxikoen kopurua murriztea eta etorkizun berdeago eta iraunkorrago baterantz aurrera egiten lagunduko digu.

Laburbilduz, euskal ingeniarien aurkikuntza oso ondo izan daiteke baterien etorkizuna: konpostagarriak, iraunkorrak eta eraginkorrak. Eta guztia zelulosa pixka bat, molusku kola pixka bat eta euskal asmamen dosi on bati esker.

20 milioi mugikor bazterrera urtero Espainian

Gaur egun, ezingo genituzke gure eguneroko zereginak bete mugikorrik eta bestelako gailu elektronikorik gabe. Baina, zoritxarrez, gailu horien bizi-itxaropena nahiko mugatua da. Espainian, 20 milioi telefono mugikorren gailu baino gehiago baztertzen dira urtero.

Kopuru horren atzean, alde batetik, zaharkitze planifikatua dago, bai hardware bateraezintasunagatik, bai sistema eragilearen eguneratze faltagatik. Gailu mota honen beste funtsezko alderdi bat bateria da, normalean litio-ioi teknologian oinarritzen dena. Bateria hauek normalean

1.000 karga baino gutxiagoko bizitza erabilgarria dute.

Hala, telefono adimendunek batez beste 18 hilabeteko erabilera izaten dute, eta oso kasu bakanetan lauzpabost urte baino gehiago erabiltzen dira.

Arazo horiek konpontzeko estrategietako bat bateria iragankorrak garatzea izango litzateke, azpiproduktu ez-toxikoetan degradatzen diren material ugarietan oinarrituta. Hori guztia, ohiko litio-ioizko pilek dituzten errendimendu estandarrak mantenduz. Baina hau benetan posible al da?

Ekonomia zirkularra, konponbide partziala

Gaur egun hedatuena den irtenbidea ekoizpen-sistema linealetik aldentzen diren eredu zirkularrak hartzean datza. Hau da, “ekoiztu, kontsumitu, bota”-tik ohitura berrietara pasatzea, gailu mugikorrak, edo horien zati bat, beste aplikazio batzuetan berrerabili ahal izateko.

Ikuspegi zirkularra kontuan hartzen badugu, birziklapena baino gehiago berrerabiltzea edo birmanufakturako alternatibak hobetsi behar dira. Aukera posible bat berme-sistemak, bilketa sistemak eta bigarren eskuko merkatuak dira.

Badaude gaikako bilketa egin ondoren mugikorrak birkondizionatzen dituztenak, gero kostu txikiagoan saltzeko. Horrelako ekimenek ingurumen, gizarte eta ekonomia onura handiak sortzen dituzte.

Beste aukera bat bateriak birziklatzea da.

Tratamendu kimiko eta termiko ezberdinen bidez, baterietatik ekonomikoki garrantzi-

tsuak diren materialak atera daitezke, gero bateria berriak fabrikatzeko erabiliko direnak. Horrela, litioa, kobaltoa edo manganesoa bezalako materialen eragin kaltegarriak mugatzen dira, eta meatzaritzako metalak erauzteko prozesu tradizionalen beharra saihesten da.

Baina zer gertatzen da tratatu ezin diren gailu elektronikoekin?

Biltzen ez diren mugikorrak

Kontuan izan behar da sakelako telefonoak direla bilketa tasa baxuenak dituzten gailu elektronikoak. Hainbat erakunde publikok ahaleginak egin arren, hala nola laguntzarik gabeko puntu garbi mugikorren instalazioa, oso arrisku handia dago ingurunean sakelako telefono ugari galtzeko. Hondakin elektronikoen % 17,4 baino ez da behar bezala jasotzen, tratatzen eta birziklatzen. Gainerakoa ez dago dokumentatuta, eta zati handi bat helmuga ezberdinetan amaitzen da, zabortegietatik baso, ibai edo itsasoetaraino. Horrek esan nahi du material ez-biodegradagarri eta oso toxikoen kopuru handi batek, hala nola kobaltoa, nikela, manganesoa eta elektrolito organikoak, lurzorua, airea, ura eta izaki bizidunak kutsatzen amaitzen duela; gizakiak barne.

Pibot, robot humanoide bat hegazkin bat pilotatzen

Robotak bere besoak eta behatzak kontrola ditzake hegaldi-tresnak trebetasunez erabiltzeko, nahiz eta hegazkin batean bibrazio handiak izan. Robotaren memoria hain da handia non Jeppesen nabigazio-karta guztiak memoriza ditzakeen, giza pilotuentzat ezinezkoa den zeregina. Adimen artifizialak (AI) zein robotikak bide luzea egin dute azken urteotan, hau da, gizakien lan gehienak laster gainditu ahal izango ditu teknologiak, bai lehorrean, bai zeruan. Koreako Zientzia eta Teknologia Institutuko (KAIST) ingeniari eta ikertzaile talde bat hegazkinak pilotatzeko gai den robot humanoide bat garatzen ari da, kabina aldatu beharrik gabe.

"Pibot hegazkin bat giza pilotu batek bezala gidatu eta kabinako kontrol guztiak manipulatu ditzakeen robot humanoide bat da, gizakientzat diseinatuta dagoena", azaldu dio David Shimek, KAISTeko ingeniaritza elektrikoko irakasle elkartuak, Euronews Next-i. Robotak bere besoak eta hatzak kontrola ditzake hegaldi-tresnak trebetasunez maneiatzeko, nahiz eta hegazkin batean bibra-

zio handiak izan, doitasun handiko kontrolteknologia erabiliz.

Kanpoko kamerek Pibot-ek hegazkinaren egungo egoera kontrolatzen laguntzen dute eta barnekoek kontrol paneleko funtsezko etengailuak funtzionatzen laguntzen dute. Pibot gai da hizkuntza naturalean aurkeztutako eskuliburu konplexuak memorizatzeko, hegazkin ezberdinetara moldagarritasuna hobetzen duen balentria.

Bere memoria hain da handia non munduko Jeppesen nabigazio aeronautikoko mapa guztiak memoriza ditzake, giza pilotuentzat ezinezkoa den zerbait, KAIST taldearen arabera.

"Gizakiek hegazkin asko hegan egin ditzakete, baina ohitura horiek barneratuta dauzkate. Beraz, hegazkinez aldatzen saiatzen direnean, beste titulazio bat lortu behar dute. Batzuetan, hori ez da hain erraza, ohitura gure buruan geratzen delako eta ezin dugulako sinpleki batetik bestera aldatu", azaldu du Shimek.

"Robot pilotuarekin, hegazkinaren konfigurazio indibiduala erakusten badugu, orduan hegazkina pilota dezakezu hegazkin motaren gainean klik eginda", gaineratu du.

ChatGPT-k aurrerapen handia egin

Ikerketa-taldeak dio Pibotek jatorriz gizakientzat idatzitako eskuliburuak "ulertzen" eta memorizatzen dituela, hizkuntza-eredu handietan (LLMs) egindako azken aurrerapenei esker.

"2016an izan genuen gure robot pilotuaren aurrekoa. Garai hartan, ez genuen AI teknologia onik, beraz, eraiki genuena robot

soil bat zen. Hauek ezin dute ezer ikasi literaturatik edo eskuliburutik. Baina duela gutxi, ChatGPTrekin, edo beste hizkuntza-eredu sistema handi batzuekin, teknologiak ikaragarri egin du aurrera", azaldu du Shimek.

LLM-ri esker, Pibot-ek akatsik gabeko hegaldiak egitea espero da, eta larrialdi-egoeretan bere kideek baino askoz azkarrago erreakzionatuko dutela.

Robot hau gai da hegazkinaren funtzionamendurako eta larrialdietarako eskuliburuak (QRH, tripulazioa hegaldian arazoak izanez gero aipa daitekeen kabinako eskuliburua) memorizatzeko eta berehala erantzuteko. Ibilbide seguru bat ere kalkula dezake denbora errealean hegaldian dagoen hegazkinaren egoeraren arabera.

ChatGPT erabiltzeaz gain, ikerketa-taldea bere hizkuntza naturalaren eredua garatzen eta probatzen ari da, Pibot-ek Interneteko konexio baten menpe egon gabe kontsultak egin ditzan.

Egokitutako hizkuntza ereduak pilotutzari buruzko informazioa soilik kudeatuko du eta ontzian eraman daitekeen ordenagailu txiki batean gordeko da.

zake ahots-sintesia erabiliz, pilotu edo lehen ofizial gisa jarduteko aukera emanez. Bere moldagarritasuna hegazkintzaren eremutik haratago doa. 160 cm-ko altuera eta 65 kg-ko pisua du. Pibot-en giza-diseinuari esker, gizakiak ezin hobeto ordezkatu ditzake funtzioetan, hala nola, autoak gidatzea, tankeak maneiatzea edo itsaso zabalean itsasontziak agintzea.

Shimek dio robot hau gizaki bat "eserita eta lanean" dagoen edozein tokitan erabil daitekeela.

"Giza forma agian ez da guztiz eraginkorra, baina Pibot berariaz diseinatu dugu humanoide forma izateko, gauza guztiak gizakientzat eginak daudelako. Zortzi beso eta lau begi izan ditzakegu, baina giza forma optimoa iruditzen zaigu", Shimek azaltzen du. Robota garapen fasean dago oraindik eta 2026rako amaituta egotea espero da. Ikerketa-proiektua Defentsa Garapenerako Agentziak (ADD) enkargatu zuen, Hego Koreako defentsa-teknologien ikerketaz arduratzen den gobernu-agentziak, KAISTen arabera. Shimek etorkizunean aplikazio militar posibleak aurreikusten ditu.

humanoidea

Hegan bakarrik edo kopilotu gisa

Pibot hegazkinetara ere konekta daiteke haiekin zuzenean komunikatzeko. Gaur egun, giza esku-hartzea onuragarria ez den muturreko egoeretan erabiltzeko diseinatuta dago.

Robot humanoideak aire-kontrolatzaileekin eta kabinako gizakiekin ere komunikatu de-

'Pibot': hegazkin bat gidatu eta abiazio-eskuliburu guztiak memoriza ditzakeen robot

Gamescom 2023ko joko onenak

Gamescom 2023 Alemaniako Kolonia hirian egin berri den azokaren edizio berria da. Jarraitu beharreko ekitaldia, azken urteotan, aisialdi digitalari dagokionez, urteko egutegiko garrantzitsuena dela kontuan hartuta.

Noski, bideojokoak dira azokako izar handia.

Dolar mordoa mugitzen jarraitzen dute eta softwareaz gain, berebiziko garrantzia dute Gaming etiketarekin sustatzen diren ordenagailu pertsonalak, osagaiak, periferikoak eta osagarriak saltzeko.

Gamescom hasi aurreko kongresuetan aurrerapen batzuk ikusi ziren, batez ere NVIDIAren eskutik, DLSS 3.5 aurkeztearekin, Half-Life 2 RTXren garapenarekin edo Microsoftekin bere tituluak joko-zerbitzura ekartzeko (NVIDIA hodeian, GeForce Now) egindako akordioarekin. Monitore edo teknologia berri batzuk ere ikusi ziren, hala nola HDR10+ Gaming izenekoa.

Gamescom 2023, joko onenak

Nahiz eta joko-banatzaile nagusiek (guztiek ez) hitzaldi pribatuak egin zituzten, azokaren abiapuntua normalean Opening Light Live bat izaten da, eta beti iragarki, joko eza-

gun eta berrien kaleratze-data asko uzten dizkigu.

- Starfield. Gutxi esateko dago Bethesdaren zientzia-fikziozko rol-jokoari buruz, Baldurs Gate 3 bikainaren ondoren merkatura aterako den hurrengo A hirukoitza handia eta hazkunde zantzuak erakusten dituena. Laster eskuragarri, irailaren 6an, PC eta Xboxerako. Oso itxura ona du, baina ea nola optimizatzen den eta ea joko "handi" baten promesak betetzen dituen.

- Call of Duty Modern Warfare III. Lehen pertsonan tiro-jokoen sagaren atal berria, historiako arrakastatsuenetakoa eta jokalari anitzekoan gehien jokatutakoen artean. Azaroaren 10ean argitaratuko da: PC (Steam eta Battle.net), PS4 eta PS5, Xbox One eta Xbox Series X/S.

- Diablo IV - Odolaren denboraldia. 'Evil'-en 1. denboraldia abian da oraindik, Blizzardek hurrengoa iragarri du, urriaren 17an hasiko den 'Season of Blood', Halloweenetik gertu, akzio-rolen izenburuaren iraupena luzatzeko.

2. denboraldiak argumentu berri bat, banpiro-ahalmenak, azken 5 buruzagi berri aurkeztuko ditu, harrapakin gisa elementu paregabeak eta ultra-bakarrak botako dituztenak eraikuntza berriak sortzeko eta ohiko akatsen konponketa eta klaseen arteko mailaketa ezagutzen ditugu.

- Assassin's Creed Mirage. Datorren udazkenerako espero den beste bat Ubisoft-en

akzio eta abentura sagaren hurrengo atala izango da. Eta ekoiztetxeak agintzen duen bideo-joko bat baino gehiago izango da, beste jokorik ez bezala garai zirraragarri batera hurbilduko gaituen Bagdadeko Historia batekin: abasidar kalifatura. 2023ko urriaren 12an eskuragarri egongo da PC, PlayStation 5, PS4, Amazon Luna, Xbox Series X/S eta Xbox Onerako eta hiru ediziotan, estandarra, deluxea eta bildumazalea, orain erreserba daitezkeenak.

- Lords of the Fallen. 2014ko izen bereko izenburuaren oinordekoa den hirugarren pertsonako akzio-jokoa, baina hutsetik sortua Unreal Engine 5-ekin. Dark Souls-en Soulsborne estiloa gustatzen bazaizu, honek asko izango du. 2023ko urriaren 13an eskuragarri Windows PC, PlayStation 5 eta Xbox Series X eta Series S-etarako.

- Cyberpunk 2077 - Phantom Liberty Ekintza, rol eta lehen pertsonan shooter tituluaren hedapena, asko agintzen zuena, baina nahiko egoera txarrean iritsi zen. Abian jarri zenetik asko hobetu da eta hedapen edukiarekin batera CD Projekt-ek jokoa 2.0 bertsiora eguneratuko du.

- Mortal Kombat 1. MK11-ren segida, borroka-joko ezagunenetako baten hamabigarren atala izango da. Frankiziako pertsonaia ikoniko batzuk berrituak (Li Mei, Tanya, Baraka, Reptile, Ashrah, Havik...), hainbat kameo, istorio modua, lineaz kanpoko jolasa eta lineako multiplayer ere barne hartuko dituen seriearen beste berrabiaraketa bat. Estreinaldia irailaren 19rako aurreikusita dago.

- Destiny 2 - The Final Shape. Bungie-k Destiny 2ren hurrengo 'The Final Shape' hedapenaren xehetasunak eta aurre-eskaerak iragarri ditu, 2024ko otsailaren 27an kaleratuko dena. Gainera, Destiny 2ren azken hedapenerako oinarriak jarriko dituzten joko-metraje eta istorio gako berriak ere aurkeztu ditu. "Argia eta Iluntasuna” saga, baita datorren urtean jokora datozen hainbat ezaugarri garrantzitsu ere.

- Age of Empires 4: Anniversary Edition. Microsoft-ek Gamescom 2023 esparrua aprobetxatu du Xbox Series X|S eta Xbox One kontsoletan denbora errealeko estrategia jokoa abian jarri dela eta Xbox Game Pass katalogoan sartu dela iragartzeko. Dudarik gabe, ordenagailuan hobekien jokatzen den joko mota baterako bereziki optimizatutako kontroladorearen diseinua agintzen dute.

- Warhammer Age of Sigmar: Realms of Ruin. Warhammer izenak industrian erreferentzia izaten jarraitzen duela baieztatzen duen denbora errealeko estrategia jokoa. Eta dagoeneko badakigu kaleratze data: 2023ko azaroaren 17a.

- Tekken 8. Borroka jokoaren jokalari bakarreko arcade modua eta kaleratze dataren berrespena: 2024ko urtarrilaren 26a PS5, Xbox Series X|S eta PCrako.

- Alan Wake 2 - The Dark Place. Remedyren hurrengo beldurrezko jokoak lehen pertsonan amesgaizto bat bizitzea nolakoa izan daitekeen erakusten digu. Dark and Spectacular urriaren 27an iritsi beharko litzateke Xbox Series X, PS5 eta PCra.

- Little Nightmares III. Namco Bandaik beldurrezko mundu batean kokatutako abentura, plataforma eta puzzle jokoa. Nobedaderik handiena da lagun batekin jolastu dezakegula kooperatiba moduan. 2024an iritsiko da.

Langileak behar dira teknologian

Espainian teknologiaren eta komunikazioaren sektorearen hedapenak -sektore digitala barnean hartuta- ez du eragozten, ordea, gurean gaur egun hutsik dauden lanpostuak estaltzeko profil teknikoen defizita egotea; zehazki, 200.000 lanpostu, 2022ko Talentu Digitalaren Indizean jasotako eta duela gutxi Vass Fundazioak Madrilgo Unibertsitate Autonomoa Fundazioarekin batera aurkeztutako Infojobs txosten batean islatzen den moduan.

Egoera paradoxikoa, Espainiak EBko herrialde handien artean goi-mailako ikasketak dituzten IKT (Informazio eta Komunikazio Teknologiak) espezialisten tasa handiena baitu

(% 82). Hala ere, gure herrialdea atzeratuta dago oraindik IKT espezialisten proportzioan, enplegu osoaren aldean. Gai transzendentala, langileen gabeziak 2.300 milioi eurotik gorako aukerak eta jarduera ekonomikoa galtzea eragiten duelako. Txosten honen V. edizioan, IKT espezialista gazteen panorama aztertzen da. Talentu digitalaren hutsuneari buruzko datu argigarriak eskaintzen ditu, izan ere, iaz bakarrik 200.000 lanpostu huts identifikatu baitziren informatika eta komunikazioaren alorrean, betetzeko zailak diren postuen gero eta joera handiagoan.

Puntako 47 enpresa eta erakundetako eta Espainiako 29 unibertsitatetako 60 adituk prestatua; 104 unibertsitateko irakasle eta

716 ikasle ingeniaritza amaierako ikasketetan, Digital Talent Index-ek gure herrialdean kontratatzeko zailtasunak aztertzen ditu, sektore eta herrialde ezberdinetako profilen eskasia ere okerrera egiten ari den lan merkatuan. Vass Fundazioak eta Madrilgo Unibertsitate Autonomoko Fundazioak oihartzun duten beste lan ugariren batean islatzen den kezka ardatza, Tech Cities Experis-ek egindako ikerketaren kasua. "Espai-

niak 240.000 profesional baino gehiago behar ditu informatika sektorerako, Manpower Group-en Enplegu Proiekzioak 2023ko lehen hiruhilekoan defendatzen duenaren arabera, enplegua sortzeko itxaropenetan abangoardian dagoen sektorea".

2.300 milioi eurotik

Enpresa teknologikoen arazoa

INEren datuek egoera hori behatzen dute eta, esparru digitalari eutsiz, Estatistikako Institutu Nazionalak dio IKT espezialistak bilatzen ari ziren Espainiako enpresen % 61ak zailtasunak izan zituela lanpostuak betetzeko 2022an.

Vass Fundazioaren dokumentua Manpower-en beste ikerketa batean ere oinarritzen da. Eta harago doa honek, eta orokorrean dio Espainiako 10 enpresetatik zortzik zailtasun handiak dituztela profil egokiak aurkitzeko. Azken 12 urteotako zifrarik txarrena da.

Ildo horretatik, Espainiako Bankuak iazko urrian jada ohartarazi zuen langileen gabeziaren eraginpean dauden enpresa nazionalen ehunekoaz, hau da, aurreko urtean erregistratutakoaren bikoitza.

KPMG/CEOE Espainiako Ekonomiaren Aurreikuspenak bat egiten du erregulatzailearekin, eta, aldi berean, agerian uzten du eraldaketa digitalak lehentasun estrategikoa izaten jarraitzen duela inkestatutako ku-

Laguntzen du

deatzaileen % 59rentzat (% 67ren ustez 2023rako inbertsio-lehentasun gisa) eta, gainera, % 59k aitortzen dute arazoak dituztela behar duten talentua erakartzeko eta % 65ek, berriz, talentu eskasak bere negozio-helburuak arriskuan jartzen dituela.

650.000 lanpostu aurten

Beste klabe batzuetan, Vass-en eta Unibertsitate Autonomoaren txostenak -bere aurkezpenean The Objective izan zen- azpimarratzen du informazioaren eta komunikazioaren teknologien (IKT) sektoreak

% 19,8ko hazkundea izan duela 2020tik. Izan ere, Espainiak 601.233 IKT espezialista ditu, azken urtean ia 72.000ko igoera, eta horrek gure herrialdea Europako ekonomia handien artean dinamikoen gisa kokatzen du.

Teknologiaren sektoreak alarma piztu du: 200.000 langile behar ditu

Espainian

2022an IKT profesionalen eta teknikarien

kopuruan % 13,6ko hazkunde historikoa ikusi bada ere, IKT espezialisten oinarria

600.000 baino gehiagora igoz, "enpresek gutxi gorabehera % 15 enplegu gehiago sor

litezke profil egokiak eta eskuragarri egongo balira", adierazi zuen Javier Latasak, Vass eta Vass Fundazioko zuzendari nagusiak eta presidenteak ikerketaren aurkezpenean.

"2022an IKT espezialistak bilatzen zituzten enpresen % 61ek zailtasunak izan zituzten lanpostu hutsak betetzeko eta urte horretan bertan, 10.500 lanpostu tekniko berri arte bete gabe geratu zirela kalkulatzen da".

Azterketak berak erakusten duenez, profil eskasiak hazkunde ekonomikoa eta enple-

gua arriskuan jartzen ditu Espainian, 2.300 milioi eurotik gorako aukerak eta jarduera ekonomikoa galtzearekin. Ikerketaren aurkezpenean, Carme Artigas Digitalizazio eta Adimen Artifizialaren Estatuko Idazkaritzak Vass Fundazioaren eta Madrilgo Unibertsitate Autonomoaren Fundazioaren txostenaren zorroztasun handiena nabarmendu zuen eta "sakontzeko ezinbesteko gida gisa suposatzen duen balioa" eta Espainiak behar duen talentua eta enplegu digitala sustatzeko politika publikoak bideratzea. Era berean, azpimarratu zuen "gure herriaren digitalizazioaren arrakasta, neurri handi batean, etengabe eraldaketan egongo den produkzio- eta laneredu batek utzitako hutsunea estaltzeko gai izatearen menpe dago eta, oreka hori lortzeko giltzarria aurreikustea da, etorriko diren aldaketak, joerak eta agertoki berriak; hortik datorkigu prestakuntzaren garrantzia, enpresek beraiek lanbide-profil horietan", azpimarratu zuen.

Laguntzen du

Espainiako enpresek gehien eskatzen dituzten profil digitalak

Espainiako enpresek gehien eskatzen dituzten profilen artean, profil digitalak daude. Hala erakusten du Telefónica

Fundazioaren Enplegu Mapak. Mapa hori Big Datan eta Adimen Artifizialean oinarritutako tresna da, Infojobs, Tecnoempleo eta Ticjob atarietan azken hiru hilabeteetan argitaratutako lan-eskaintzak aztertzen dituena, Espainiako lurraldean eta probintzietan gehien eskatzen diren profilak eta gaitasun digitalak bisualki eta interaktiboki erakusteko.

Espainiako enpresek gehien eskatzen dituzten profil digitalak

Martxoan argitaratutako azken datuetan, Enplegu Mapak guztira 87.391 lan-eskaintza erregistratu zituen Espainian lanbide digitaletarako.

Gehien eskatutako bost profilak honako izan dira:

- Software-garatzailea, 15.200 lanpostu baino gehiagorekin.

- Proiektu digitalaren arduraduna, 9.500etik gora.

- IKT teknikari profesionalak, 9.000tik gora.

- Sistemen administratzailea, 8.000tik gora.

- IKT aholkularia, 7.400 lan-eskaintza ingururekin.

Eskaerarik handiena duten

gaitasun digitalak

Enplegu-mapak lurralde nazionalean gehien eskatzen diren gaitasun digitalak erregistratu eta aztertzen ditu. Azken hiru hilabeteetan, Java izan da gehien eskatutakoa, argitaratutako ia 11.600 eskaintzetan presente.

Trebetasun horren atzetik dator Cloud Computing, 6.800 lanpostu huts baino gehiagotan eskatzen dena; hirugarren tokian, JavaScript 6.800 eskaintza baino gehiagotan eta GIT, 5.000 baino gehiagotan presente.

Madril, Katalunia eta Andaluzia, profesional digitalak gehien eskatzen dituzten CCAAk Enplegu Mapari esker azken hiru hilabeteetan jasotako datuen arabera, Madril kokatzen da profesional digitalentzako lan eskaintza gehien dituen autonomia erkidegoan, 22.197 guztira.

Software-garatzailea, Proiektu Digitalaren arduraduna eta IKT teknikaria; horiek

Ondoren, Katalunia dago 14.118rekin, 12.400 baino gehiago Bartzelonako probintziari dagozkionak, eta Andaluzia, aurreko hiruhilekoarekin alderatuta postu bat igotzen baita, 4.285 lan eskaintzarekin. Sailkapen nazionalari jarraipena ematen dio Valentziak, 4.117rekin; Euskadi, 2.984rekin; eta Galiziak 1.296 plazarekin.

Telefónica Fundazioa, inklusio digitalaren sustatzailea

Jende justuago baten parte aktibo izan nahi dugu, non pertsonek beren potentzial osoa garatu ahal izateko, digitalaren indar

Laguntzen du

eraldatzailea erabiliz, aurrerapen sozial handiagoa lortzeko.

Hori dela eta, Fundación Telefónican, gaitasun digitalen garapena sustatzen dugu pertsonen bizitza aldatzen duten irtenbide berritzaileen bidez, haien enplegagarritasuna hobetzeko, hezkuntza-arraila murrizteko eta ahultasun sozial eta digital berriari aurre egiteko. Ikusi gure doako prestakuntzaeskaintzak!

Gure eginkizuna

Pertsonen bizitza aldatzen laguntzen dugu enplegagarritasuna hobetzeko, hezkuntzaarraila murrizteko eta ahultasun sozial eta digital berriari aurre egiteko.

Fundación Telefónica-n gizarte digital ireki, konektatu eta humanista batean sinesten dugu, non aurrerapena denona den eta denona den, zeinean denok dugun potentziala eta gure hondar alea ematen digun. Eta teknologian sinesten dugu gehitzeko, hazteko eta hobetzeko baliabide gisa, zeinaren bidez gaitasunak eta aukerak zabaltzeko eta desberdintasunekin hausteko.

Aurrerapenean eta gizartearen eraldaketan sinesten dugu, mugarik, hutsunerik edo ahultasunik gabeko etorkizunean, eta horregatik uste dugu digitalizazioa funtsezko

tresna dela etorkizun horretara elkarrekin aurrera egiteko, integraziorako eta gizarte bilakaerarako bitartekoa. Mundu digital hau ulertzea ahulagoak izan daitezkeenengana ere hurbiltzen ari da, ez bakarrik arlo sozialean, baita teknologikoan ere.

Gizarte digital ireki, konektatu, inklusibo eta humanista batean sinesten dugu

41 herrialdetan jarduten dugu bokazio eraldatzailearekin, pertsona bakoitzaren beharrak asetzen eta komunitate bakoitzaren garapen ekonomiko, sozial eta kulturalean lagunduz.

¡Telefónica Fundazioak gizarte osoaren garapen digital inklusiboa sustatzeko eta pertsonei beren potentzial osoa askatzeko beharrezko gaitasun digitalak hornitzeko lan egiten du. Irtenbide berritzaileen bidez, Fundación Telefónicak hiru gizarte-erronka handiei erantzuteko lan egiten du: enplegagarritasuna, hezkuntza eta ahultasun soziala eta digitala, Garapen Iraunkorreko Helburuen (GEH) esparruan. Hala, 2022an zehar, 24,2 milioi pertsonako aztarna soziala lortu du. Telefónica Fundazioak gizarte osoaren garapen digital inklusiboa sustatzeko eta pertsonei beren potentzial osoa askatzeko beharrezko gaitasun digitalak hornitzeko lan egiten du. Irtenbide berritzaileen bidez, Fundación Telefónicak hiru gizarte-erronka handiei erantzuteko lan egiten du: enplegagarritasuna, hezkuntza eta ahultasun soziala eta digitala, Garapen Iraunkorreko Helburuen (GEH) esparruan. Hala, 2022an zehar, 24,2 milioi pertsonako aztarna soziala lortu du.

Laguntzen du

Blockchain eta Web3, teknologia digitalaren ardatz

Hong Kongeko finantza-idazkariak esan du Blockchain eta Web3 izango direla teknologia digitalaren hazkundearen hurrengo olatu handia eragingo dutenak.

Hong Kongeko finantza-idazkari Paul Chan Mo-pok blokeo-kateen teknologiaren alde egiten duela errepikatu du, esanez hori izango dela teknologia digitalaren industrian "hazkunde iraultzailea" eragingo duena.

Hong Kongeko erregulatzaileak tokenizazioa kontuan hartzen du bonuen merkatua hobetzeko. Abuztuaren 27an argitaratutako blog batean, Chan-ek idatzi zuen Web3 teknologiaren sektorean sortzen ari diren NFT, GameFi, Play-to-Earn jokoek eta murgiltze-entretenimenduak aisialdi digitalaren hurrengo belaunaldia gidatuko dutela.

"Web3-ren oinarrizko blockchain teknologia, bere desintermediazioa, segurtasuna, gar-

dentasuna, aldaezintasuna eta kostu baxuko ezaugarriak dituena, hainbat arlotan aplika daiteke, hala nola finantzetzan, merkataritzan, trukean, hornikuntza-katearen kudeaketan eta baita eguneroko bizitzan ere...". Chanen oharrak Cyberport-en (Hong Kongen) egin zen Digital Entertainment Leaders Forum izeneko hiru eguneko blockchainean ardaztutako ekitaldira egindako bisitaren ostean etorri ziren.

Paul

Cyberport 25 hektareako erabilera mistoko teknologia eta media zentro bat da, eta diru-laguntzak, finantzaketa eta bulegoak eskaintzen dizkie teknologia, finantza eta entretenimendu digitalaren sektoreko enpresa ugariri.

Hain zuzen ere, Chanek aipatu zuen urte hasieran Cyberport-i aurtengo aurrekontutik 50 milioi dolar gehiago esleitu zizkiola Web3 ekosistema "bizi" baten garapena azkartzen laguntzeko.

Chanek adierazi du Cyberport-ek Web3-rekin lotutako 180 teknologia-enpresa baino gehiago bildu dituela bere teilatupean, startup-ak eta trukeak barne, eta enpresen % 20 atzerritik zetorrela adierazi du.

Txinak ia hamarkada erdiz kriptomoneten aurkako jarrera gogorra mantendu badu ere, Hong Kong-ek kriptografia-moneta errespetatzen duen legedi berria ezarri du aktibo digitalen gune global gisa kokatzeko.

Hong Kongeko gobernuak Web3-ren aurrerapena bultzatzeko lantalde bat aurkeztu du. Ekainaren 30eko adierazpen baten arabera, gobernuko funtzionario nagusiek eta industriako parte-hartzaileek osatzen dute taldea.

Hong Kong-ek, Web3 garapenaren megajoeran inbertitzeko etengabeko konpromisoaren baitan, eskualde administratibo bereziak Web3 lan-talde bat sortu zuen, industriaren garapen iraunkor eta arduratsuari buruzko gomendioak emateko.

Abuztuaren 3an, tokiko kriptomoneta truke

HashKey-k iragarri zuen arrakastaz lortu zituela beharrezko lizentzia guztiak txikizkako inbertitzaileei kriptografia-aktiboak eskaintzen hasteko, eta horrela Hong Kongeko lurzoruko lehen trukea bihurtu zen bere negozioa zabaltzeko eta inbertitzaileei soilik zerbitzatzeari uzteko.

Hong Kong eta tokenizazioa

Bestalde, Hong Kongeko erregulatzaileak tokenizazioa kontuan hartzen du bonuen merkatua hobetzeko.

Hong Kongeko diru-agintaritzak bere Project Evergreen azterketari buruzko txosten bat kaleratu zuen, azken bonu tokenizazio-jardueraren gorabeherak aztertu zituena.

Zehazki, Hong Kongeko Moneta Agintaritzak (HKMA) abuztuaren 25ean txosten bat argitaratu zuen bere Project Evergreen ikerketaren ondorioak zehazten dituena, zeinak bonoen tokenizazioaren merkatuaren eragina aztertzen zuena.

24 orrialdeko laburpen batean, Hong Kongeko erregulatzaileak azterketan zehar aurkitutako erabilera kasuak, onurak eta hutsuneak zehazten ditu. Ondorioa da tokenizazioak bonuen merkatua hobetzen duela.

Eddie Yue-k, HKMAko zuzendari nagusiak, esan zuen azterketak Hong Kong-eko egungo lege-esparruan kapital-merkatuen transakzioetarako erregistro banatuaren teknologia (DLT) zabaltzearen potentziala nabarmendu zuela. "DLTren potentziala ere erakutsi zuen bonuen merkatuetan eraginkortasuna, likidezia eta gardentasuna hobetzeko".

Azterketan agerian utzitako bonu-tokenizazioaren eraginkortasunaren gako batzuk paperik gabe geratu eta ziurtagiri fisiko global baten beharra ezabatzea, orduak eta akatsak aurreztea, hainbat alderdiren artean elkarreragin ahal izatea DLT plataforma komun batean eta gardentasun handiagoa denbora eta datuen sinkronizazioan izan dira. Gainera, DvP likidazio atomikoak ahalbidetzen ditu hobariak transferitzeko eta amaierako DLT adopzioa bultzatzen du.

Yuek-ek esperimentuaren gabeziak ere adierazi zituen, bonoen tokenizazioa oraindik "hastapenean" dagoela esanez. Masiboki onartu baino lehen, erronka asko gainditu beharko liratekeela esan zuen.

Web3 jokoen beharra

Bestetik, Nolan Bushnell-ek, Atari-ren sortzaileak, Web3 jokoak ezinbestekoak ikusten ditu jabetza birtualerako eta hezkuntzarako. Bushnell, Atari-ren sortzailea eta Pong-en asmatzailea -komertzialki arrakasta duen lehen bideo-jokoetako bat-, baikor agertu da Web3 jokoen etorkizunari buruz, batez ere jabetza mundu birtualetara eramateko orduan. Abuztuaren 25ean Hong Kong-en ospatu zen Digital Entertainment Leadership Forumean, Bushnell-ek Yat Siu Animoca Brands-eko sortzailekidearekin batera hitz egin zuen jokoen iraganaz, orainaz eta etorkizunaz.

Bushnellek, Siuk "jokoen aitona" gisa aitortu zuena, Web3 jokoak goraipatu zituen jabetza kontzeptua panorama digitalera zabaltzeko duten gaitasunagatik.

Agur ohiko kutxazainari: iraultza dirua ateratzekoan

Etengabeko bilakaera teknologikoan dagoen mundu honetan, eguneroko zereginak ere eraldatzen ari dira gure bizitzeko eta ingurunearekin erlazionatzeko modua aldatzen duten berrikuntzak. Aldaketa nabarmenetako bat kutxazain automatikoetatik eskudirua ateratzeko moduan gertatzen ari da. Iraultza heldu da, eta kutxazain zaharraren ordez dirua erosoago eta seguruago lortzeko modu berriekin egiten ari da.

NFC (Near Field Communication) teknologia izan da eskudirua ateratzeko esperientziaren errotiko aldaketa horren protagonista. Inguruko gailuen arteko haririk gabeko komunikazioa ahalbidetzen duen teknologia horrek mugikorreko ordainketaren eta finantza-transakzioen aro berrirako ateak ireki ditu txartel fisikoak erabili beharrik gabe.

Konfiguratu ezazu NFC

Jada ez da beharrezkoa zordunketa- edo kreditu-txartel bat baino gehiago erama-

tea. Mugikorreko ordainketaren iraultzak zure telefonoa zure zorro digital berria bihurtu du. Nola dabil? Sinplea da. Apple Wallet, Samsung Pay eta Google Wallet aplikazioen eta antzekoen bidez, zure txartelak modu seguruan eta azkar lotu ditzakezu. Behin konfiguratuta, telefonoa kutxazain automatikoetatik dirua ateratzeko tresna bihurtzen da.

Google Wallet erabiltzen duten Android gailuen erabiltzaileentzat, prozesua bereziki erraza da. Urrats hauek jarraitu besterik ez duzu egin behar:

- Instalatu eta ireki Google Wallet aplikazioa.

- Hautatu "Gehitu zorroan" eta aukeratu "Ordainketa txartela".

- Eskaneatu zure txartela edo sartu datuak eskuz.

- Gorde informazioa eta onartu zure bankuaren baldintzak.

- Garrantzitsua da Google-ren sistema eragilearen aukeren barietateak banku batzuek beren aplikazioak erabiltzea mugikorreko ordainketak egiteko. Edozein zerbitzu konfiguratu aurretik, egiaztatu zure bankuak eginbide honetarako aplikazio zehatzik eskaintzen duen.

Apple Wallet duten iPhone erabiltzaileentzat, prozesua oso erraza da:

- Ireki Wallet aplikazioa zure iPhonean.

- Sakatu "+" botoia txartel bat gehitzeko.

- Jarraitu pantailako argibideei eta osatu txartelaren xehetasunak.

- Egiaztatu informazioa zure bankuarekin, behar izanez gero haien aplikazioa deskargatzea barne.

- Konfigurazio-prozesua amaitu ondoren, hurrengo urratsa 'kontakturik gabeko' funtzioa duen kutxazain batera joatea da. Tek-

nologia honek zure telefonoaren eta kutxazainaren arteko komunikazioa ahalbidetzen du, kontaktu fisikorik behar gabe. Telefonoa hurbiltzen duzunean, kutxazainak informazioa txartel fisiko batekin egingo lukeen antzera interpretatuko du.

Ezagutu nola aldatzen ari diren teknologia berriak dirua ateratzeko modua

Kutxazain batera joatea eta eskudirua ateratzea banku-kontua duten pertsonen artean jarduera ohikoenetako bat da.

Eskudirua lortzeaz gain, beste eragiketa mota batzuk ere egiteko aukera ematen dute gailu hauek, hala nola saldo erabilgarria edo azken mugimenduak egiaztatzea.

Hala ere, Espainiako Bankuak (BdE) erabiltzaileak euren eskubideez ohartarazi ditu eta gailu hauek erabiltzean galdera nagusi batzuei erantzun die.

Komisioaren ordainketa

Onurak

Iraultza erosotasunaz gain, segurtasuna ere bada. Dirua ateratzeko modu berri honekin, arriskutsua izan daitekeen ingurune batean txartel fisikoak eta PIN kodeak manipulatzeko beharra murrizten duzu. Gainera, telefonoa galdu edo lapurtzen badizute, mugikorreko ordainketa-aplikazio gehienek segurtasun-neurri aurreratuak eskaintzen dituzte, hala nola autentifikazio biometrikoa edo zure txarteletarako sarbidea urrunetik blokeatzeko aukera.

Hala ere, kontuan izan behar da, iraultza hau izan arren, ohiko kutxazain automatikoak ez direla guztiz desagertuko epe laburrean. Teknologiak aurrera egiten jarraitzen duen heinean, ohiko dirua ateratzeko metodoen eta mugikorreko ordainketa berrien arteko elkarbizitza errealitatea izango da.

Hala ere, iraultza abian da jada, eta gero eta jende gehiagok hartzen du dirua ateratzeko modu berritzaile eta seguru hori.

Espainiako Bankuaren abisua

kutxazain automatikoei buruz

Kutxazain automatikoa erabiltzea jarduera ohikoenetako bat bada ere, erabiltzaileengan galdera ugari sor ditzakeen operazioa da.

Banku-arduratzaileak gogoratzen du kutxazainaren jabe den finantza-entitateak ezin diela komisiorik kobratu zuzenean erabiltzaileei.

Hala ere, kutxazain automatikoa den bankuak kuota bat kobra dezake txartela eman duen finantza-erakundeari, azken erabiltzaileari kobra diezaiokeen modu berean.

Nolanahi ere, Pablo Hernández de Cosek zuzentzen duen finantza erakundeak argi uzten duenez, fakturak agertu baino lehen, kutxazainak komisioak kobratuko dituen ala ez jakinarazi eta zenbatekoa zehaztu beharko du.

Dirua ateratzea

Banku-txartelik ez baduzu eskudirua ateratzea posible den galdetzen duten erabiltzaileei erantzunez, Espainiako Bankuak zehaztu du finantza-erakunde askok eskaintzen dutela aukera hori.

"Eskudiru mugikorrean", "txartel gabe dirua atera", "kodearekin dirua atera" edo "diru mugikorra" dira kutxazainek eskudirua ateratzeko erakusten dituzten aukeretako batzuk.

Horretarako, dirua bidali nahi diozun pertsonaren mugikor-zenbakia sartu behar duzu. Ondoren, SMS bat jasoko duzu zenbatekoarekin eta gako sekretu batekin.

Adinekoak zaintzen dituen erlojua

6

0 urtetik gorako pertsonentzako eta mendekotasun-maila txikia duten pertsonentzako proposamen berria mikrofonoa eta bozgorailua dituen erlojua da, larrialdietarako botoiarekin, GPSarekin eta erorketak detektatzeko aukerarekin, etxe barruan zein kanpoan.

Soluzioak, gainera, alerta-sistema duen aplikazio bat du, senideei larrialdi-egoeren berri ematen diena, denbora errealean haien kokapenaren eta bizi-seinaleen berri emanez.

Reloj TeCuida izenekoa hilero 24,90 euroko abiarazte-eskaintza batekin batera dator, terminalaren kostua barne, eta maiatzaren

22tik aurrera dago eskuragarri Movistarren 800 denda baino gehiagotan, 1004

zenbakian eta www.movistar.es/relojtecuida webgunean.

Movistarrek Reloj TeCuida aurkeztu du, 60 urtetik gorako eta mendekotasun maila baxuko pertsonei zuzendutako telelaguntzazerbitzu berria, erorketak detektatzen dituena, etxe barruan zein kanpoan. Era berean, larrialdi-egoeretan laguntzen die, edonon, eguneko 24 orduetan, asteko 7 egunetan, pertsona aurkitzen, bere kontaktuei jakinaraziz eta beharrezko laguntza emanez. Alerta-egoeretan, hala nola, bat-bateko ondoeza, desorientazioa edo pertsona arriskuan sentitzen den beste sentsazio motaren batean, erlojuaren erabiltzaileak alerta bat sor dezake erlojuaren larrialdi-botoia sakatuz, kontrol zentroarekin harremanetan jartzen dena. Movistar Prosegur Alarms hornitzaileak, horrela, larrialdi-protokoloa martxan jartzen du. Segundo batzuetan, agente zentralak erlojuari deitzen dio pertsonaren egoera egiaztatzeko eta beharrezko laguntza bidaltzen du. Erlojuaren erabiltzailearekin harremanetan jarri ezin bada, agenteak larrialdietako kontaktuetara deituko du alerta kudeatzeko.

Era berean, erloju adimendunak erorketak detektatzeko aukera ematen du eta Movistar Prosegur Alarma zentrora automatikoki alerta bat bidaltzen du aurreko protokoloa aktibatuz. Horrez gain, adinekoen edo mendekotasuna duten pertsonen zaintzaile edo senideentzako aplikazio bat du zerbitzuak, non erlojuaren kokapena eta pertsonaren jarduera-parametroak egiaztatzen dituen, hala nola pauso kopurua, bihotz-taupadak eta odol-oxigenoa, betiere partekatzeko baimena ematen bada.

Soluzioak jakinarazten du erabiltzailea bidaiatzen ari den ohiko guneetatik irten ote den eta zerbitzuak sortzen dituen abisuen jakinarazpenak jasotzen ditu. Eta larrialdi

kasuetan, aplikazioko jakinarazpenaz gain, lehen mailako kontaktuek SMS bat jasotzen dute beti informatuta egon daitezen. Reloj TeCuidarekin, Movistarrek bere bezeroen bizitza erraztera bideratutako soluzioeskaintza zabaltzen jarraitzen du 'Movistar, hobeto'-ren posizionamenduaren arabera, eta horrekin etxearen eta pertsonentzako zerbitzuen hornitzaile integrala izan nahi du. INEren datuen arabera, 2022an 60 urte edo gehiagoko pertsonak Espainiako biztanleriaren % 26 baino gehiago ziren. “Gure konektibitatea, teknologia eta esperientziak onartzen duen irtenbide hau erabiltzaileen eguneroko bizitza erraztera zuzenduta dago, seguruago senti daitezen, euren independentzia mugatu gabe. Haiei eta ondoan daudenei, hala nola, senideei eta zaintzaileei. "Teknologia erabiltzen duen proposamen bat da zerbitzu pertsonalizatua emateko, berrikuntza pertsonen zerbitzura jarriz", dio Micaela Martelli Telefónica Españako Osasun arloko zuzendariak.

Abian jartzearen harira, erabiltzaileek hilero 24,90 euroko eskaintza bat eskuratu ahal izango dute, erlojuaren kostua eta hiru urteko bermea barne.

Zerbitzu berria eskuragarri dago, bai Movistarren bezeroentzat bai bezero ez direnentzat, maiatzaren 22tik aurrera Espainian zehar banatutako Movistarren 800 denda baino gehiagotan. Sarean ere eros daiteke, www.movistar.es/relojtecuida helbidean, eta 1004 telefono-zenbakian.

Telelaguntza erlojuaren ezagurriak

- Erorketa gertatuz gero antzematea eta laguntza. Erlojuak erorketak detektatzen ditu eta automatikoki jakinaraziko die familiartekoei eta larrialdi zerbitzuei arazoren bat izanez gero. Aplikazioa egiaztatu dezakezu non dagoen jakiteko.

- Larrialdi botoia. Erlojuak larrialdi-botoi bat du, edozein unetan sakatu daitekeena zer-

bait gaizki gertatzen bada, laguntza jasotzeko. Gainera, bozgorailua eta mikrofonoa ditu larrialdi zentroarekin hitz egiteko. Ez da beharrezkoa telefono mugikorra eramatea.

- Odoleko oxigenoa, pultsua eta pausoak neurtzen ditu. Jakin denbora errealean odoleko oxigeno maila, bihotz-taupadak eta egindako pausoak eta distantzia. Neurrien kontsulta eta bistaratzea aplikazioan.

- Kokapen partekatua. Erlojuak soinean daraman pertsonaren kokapena adierazten du, lokalizatu eta laguntza behar izanez gero etorri ahal izateko. Zerbitzuak familiako hainbat kideri aplikaziora atzitzeko aukera ematen die. Lurralde nazional osoan du estaldura.

Zer sartzen da TeCuida Erlojuan?

- Erorketa hautematea. Jakinarazi automatikoki familiako kideei eta larrialdi zerbitzuei GPS integratuari esker, etxe barruan zein kanpoan.

- Larrialdi botoia. Movistar Prosegur Alarms hornitzailearekin konektatua larrialdia kudeatzeko, zerbait ondo ez dagoela ikusten bada.

- Pertsonalizatua. Pertsona espezializatu batek erlojuaren erabiltzaileari lagunduko dio larrialdi kasuetan.

- Larrialdi jakinarazpena. Esleitutako senitartekoei eta behar izanez gero 112ri jakinaraziko zaie.

- Jardueren jarraipena. Bihotz-taupadak, oxigeno maila eta urratsak denbora errealean neurtzea eta erregistratzea.

Nork kontrata dezake TeCuida Erlojuak?

TeCuida zerbitzua erlojua erabiliko duenak zein senitarteko edo zaintzaile batek kontrata dezake. Zerbitzua kontratatzen duenak smartphone bat izan behar du aktibatzeko. Zerbitzua Movistarreko bezeroek zein bezero ez direnek kontrata dezakete.

Ekintzailetza oso aberasgarria da, baina, aldi berean, oso sakrifikatua"

Gorka Lorenzo Aglaya Virtual startuparen sortzaile eta zuzendari nagusia da. 2020an jaiotako konpainia horrek mundu birtualetan marka, enpresa eta mota guztietako entitateentzako espazioak sortzen ditu, non ekitaldi txikiak egin daitezkeen, hala nola, bilerak, aurkezpenak, mahaiinguruak, hitzaldiak... Elkarrizketa honetan, Gorkak Aglaya Virtuali buruz, metabertsoari buruz eta ekintzailetzari buruz hitz egindo digu, besteak beste.

Zer da Aglaya Virtual?

Aglaya Virtual pandemia baten testuinguruan jaio zen oinarri teknologikoko startup bat da, konfinamenduan alegia, ekitaldiak eta mundu birtualak, azokak eta bestelakoak egiteko plataforma gisa hasi zena. Duela

urte eta erdi, gure teknologian bira bat egin genuen eta ekitaldi masiboak egitean soilik zentratu izatetik mundu birtualetan irudikatu nahi duten marka, enpresa eta mota guztietako entitateentzako topaguneak sortzera igaro gara, non, besteak beste, ekitaldi txikiak egin daitezkeen, baina batez ere, mundu birtualen bidezko elkarrekintzara gehiago bideratzen da, izan bilerak, produktuen aurkezpenak, mahai-inguruak, hitzaldiak... mundu birtualetan modu sozialean egin daitekeen guztia.

Nola bururatu zitzaizuen ideia?

Startup-a 2020an sortu zen. Garai hartan unibertsitatean nengoen. Lidergo Ekintzaile eta Berrikuntzako gradua egin dut, LEINN, Mondragon Unibertsitatean, eta pandemia dela eta, hirugarren mailan nengoela, Indiara eta Txinara joan behar izan genuen garaian, eta pandemia dela eta ezin izan zen egin. Beraz, etxetik, unibertsitateak laugarren mailan prestatu ziguten plana bizkortu zuen, hau da, Euskal Herrian zegoen startupen ekosistema ezagutzearekin lotutako prozesu bat zen, ideiak burutzeko eta prozesuak, bi 'venture builders'ekin, hasierako faseetatik proiektuak inbertitzen eta laguntzen dituzten

"

"Sarean egotea guztiz oinarrizkoa eta ezinbestekoa da edozein enpresarentzat"

entitate moduko bat bezala. Nolabait, zurekin batera sortu dute proiektua, baliabideak eskaintzen dizkizute eta, batez ere, startup-a abian jartzeko gai zehatz batean euren espezializazioa eta ezagutza ematen dizute. Gure kasuan, Eiwa Spacerekin ari ginen lanean, hau da, errealitate birtualeko eta errealitate areagotuko 'venture builder' bat, teknologia horietan oinarritutako proiektuak onartzen dituena.

Garai hartan, ondorioztatu genuen pandemia osoarekin lotuta, eta merkatu-segmentu ezberdinetan tresna digitalak hartzean izango zen bizkortzea zela eta, interesgarria zela ikusi genuen azoka eta biltzarren sektoreari laguntzeko tresna bat martxan jartzea, beren jarduera egin ahal izateko premium plataforma bat izan ahal izateko, ezin baitzuten normaltasunez egin. Merkatuan zegoen behar hori ikusita, bezero potentzial gutxi batzuekin eta sektoreko eragile ezberdinekin balioztatu ondoren, ideia hau Eiwa Space-ren laguntzarekin jarri zen martxan, zeinaren laguntza mantentzen jarraitzen dugun gaur egun.

Nori zuzendua dago Aglaya Virtual?

Mundu birtualak demokratizatzea dugu xedea, hau enpresa handiek bakarrik egin dezaketen zerbait izan ez dadin. Beraz, gure helburua espazio horien demokratizazioa da, eta horregatik, beti hitz egiten dugu nola gustatzen zaigun mota eta tamaina guztietako enpresek mundu birtual bat izateko sarbidea izatea. Jakina, bakoitzak bitarteko zehatzak ditu, eta orduan proiektu handiagoak edo txikiagoak sortu ahal izango ditu bere beharren arabera.

Benetan, modu ezberdin eta berritzaile batean komunikatu nahi duen eta, batez ere, termino hauetan enpresa berritzaile gisa kokatu nahi duen edozein enpresa motatan jartzen dugu arreta. Ondoren, markatzen ditugun osagai desberdinak interesgarria den merkatu-segmenturik al dagoen detektatu ahal izateko, adibidez, produktu bat modu bi-

sualean aurkeztearen eta ematen duten irudi horren menpe dauden enpresak.

Zein abantaila ditu mundu birtual horien erabilerak enpresa batentzat?

Bada mundu birtualei buruzkoa ez den zati bat, baizik eta biltegi digital hauek daudela, une edo momentu zehatz batean konektatu ezin diren azken erabiltzaileek eduki hori kontsumitu dezaten, eta hori normaltasun batekin egin daiteke, jakina YouTube bideo batekin edo nahi duzunarekin biltegi bat sortzen duzun webgunea, baina bada mundu birtualek asko mesedetzen duten gauza bat, eta hori da esperientzia horiek guztiak gamifika daitezkeela. Hau da, ekitaldi bat egin den espazio batean sartzen zara, espazio horrek bere horretan jarraitu dezake, esperientzia gamifikatzen duten elementu desberdinak egon daitezke, erabiltzaileak denbora gehiago igarotzen duena, dituen produktuak edo edukiak kontsumitzen dituena. Ekitaldiaren barruan babesleak barne, azken finean dena parke tematiko bat bezalakoa delako, esperientzia oso berezia delako, eta horrek, batez ere, erabiltzaileak pasatzen duen denborari mesede egiten dio mota honetako erabiltzailearekin lortzen dugun konpromisoari esker, espazio eta ekitaldi birtualak eginez, dela 3Dko webgune bat edukiz. Webgune batean sartu eta orrialde lau batean edukia irakurtzen dugunean, dagoeneko dena oso dinamikoa egiten saiatzen ari gara, baina 3D webgune bat ere sor dezakegu, non sartu, espazioan zehar mugitzen zaren eta gidatzen zaituen

"Uste dut erabiltzaileen ohiturek esperientzia birtualak jasoko dituztela"

gidari bat duzun, webgune arrunt batean dagoen eduki guztia kontsumitu dezakezula. Beraz, oso esperientzia-alderdi bat egin behar zaio erabiltzaileari eta kanal berri batean esperientzia ezberdina izan duen sentsazioa geratzen da.

Nola ikusten duzu mota honetako ekitaldien etorkizuna? Gero eta birtualagoak edo hibridoagoak izango direla uste al duzu?

Gertaerak soilik ikusita, ez dut guztiz argi mota honetako ekintzen birtualizazio osoa egongo denik. Ekitaldiak gizakiaren kontaktua oso garrantzitsua den inguruneak dira eta aberasgarria izan daiteke hori. Pandemiagatik ekitaldietan inbertsioak murrizteagatik mota honetako ohiturak moteldu badira ere, badago oso puntu garrantzitsu bat, eta hau da, ekitaldi batean presentzia hori izan nahi denean, presentziala izango dela. Beraz, ez dut guztiz argi hau masiboa izango denik. Hori dela eta, ekitaldietan soilik zentratzetik gure teknologiaren erabilera-espektroa apur bat zabaltzera ere egin dugu aldaketa hori, baina uste dut erabiltzaileen ohiturek esperientziak jasoko dituztela kasu honetan. Digitalizazioa pauso bat haratago doa eta bideo-konferentziak egitenan, Zoom batean egotetik mugimendu librea dugun hiru dimentsioko espazio batean izatera pasa-

ko gara eta jardunaldi hauek modu naturalean, kamerarekin, egiten jarraitu ahal izango dugu. modu berean, Inguruan zehar mugitu eta edukiak beste era batera igotzeko gai izango garela besterik ez da.

Erabiltzaileek esperientziak eskatzen dituzte eta hauek estandarizatu egingo dira urteak pasa ahala. Ez da gaurtik biharko adopzioa izango, oso urrun dago, baina hardwarearen garapena eta errealitate birtualeko betaurrekoen garapena eta gailu hauek etxeetan eta bulegoetan hartzea hurrengo 10-20 urteetan funtsezkoa izango da esperientzia mota hauek ohiko izaten jarraitzeko.

Enpresa batek sarean egon behar al du etorkizuna izateko?

Bai, noski. Orain, nahiz eta kale-mailako edozein negoziok bere bezeroa bertatik pasatzen eta leialtzen duelako etortzen dela pentsatzen duen, bezero hori gutxienez Google-n indexatu behar du, My Business-en fitxategi bat izan behar du, helbide zuzena jakiteko, bestela, ez baituzu jakingo negoziora nola iritsi. Guztiz oinarrizkoa eta ezinbestekoa da edozein enpresarentzat.

Jada ez gara enpresa handiez ari, noski sortzen den trafikoaren zati handi bat iragarkien bidez egiten baita euren webgunetik birbideratu ahal izateko eta hitzordua hartu eta euren produktu edo zerbitzuak aurkeztu ahal izateko. Enpresa txikiek ere primeran dakite Interneten egon behar dutela gutxienez oinarrizko presentzia batekin.

Jendea Metabertsoa bezalako terminoak ezagutzen dituela uste al duzu? Nola azalduko zenuke hitz gutxitan?

Gero eta gehiago. Metarekin, Facebookekin egon den zalaparta hori, mota honetako ingurune birtualei buruz hitz egiten ari dena, nolabait demokratizatu du teknologia hori. Zer zen ez zekiten jende askori ulertarazi dio birtualki komunikatzeko modu berri bat

dela; jendeari gehiago ulertzen lagundu dio. Bai, egia da jende asko dagoela terminoak nahasten jarraitzen dutenak. Errealitate areagotuaren eta errealitate birtualaren arteko aldea ez dago argi jende arruntarentzat, uste dute betaurrekoak jartzea dela eta errealitatea gainjartzen duten gauza birtualak besterik gabe gertatzen direla. Ez dakite nola bereizten gauza bat bestetik, baina badago prozesu askoz aurreratuago bat, sartzen zaren hiru dimentsioko espazioak daudela ulertzen duena, non mugitu eta avatar baten bidez irudikatzen direla. Metabertsoa espazio birtual bat da, non jendea elkartzen den gizarteratzeko, lan egiteko edo jolasteko. Eta hiru dimentsioko espazio hori bideo-joko bat bezalakoa da. Leku erreal baten antzekoa izan daitekeen espazioa da, edo esperientzia paregabea sortzeko diseinatu den fikziozko espazio bat izan daiteke. Itxura alda dezakezun avatar batek irudikatzen zaitu, ilea luzea edo laburra egin dezakezu, arropa alda dezakezu eta pertsonaiari nahi duzun izena edo ezizena eman diezaiokezu. Identitate birtual horrek irudikatuko zaitu eta espazio horren barruan dauden pertsona horiekin elkarreragin ahal izango duzu. Hau da, ingurune mota honetan ere badago denborazkotasuna.

Zer da ekintzailetzaren onena eta txarrena?

Onena, pausoak modu arinean ematen jakitea da, hau da, norberaren bidea markatu ahal izatea, nahiko garrantzitsua den guztiaren lider izan ahal izatea. Nire inguruan korporazio tradizionaletan dauden pertsonak ikusten ditudanean, erabakiak hartzea edo ekintza-uneak askoz prozesu motelagoak edo absurdoak izan ohi dira uneren batean gauzatzeko oso errazak diren gauzak daudenean. Ekintzailetzak hori modu arinean egiteko aukera ematen du eta zure estrategian oinarritutako emaitzak lortu ahal izatea oso erosoa da. Eta gero, bistan dena, lan karga zuk

zeuk kudeatu ahal izatea. Zama asko dagoenean, pentsa dezakezu: "Nekatuta nago, oso erreta nago, proiektua asko bultzatzen dut eta gauza asko izaten ari naiz", baina, bestalde, positiboa da aurrera egiten ari zarelako. ekintzaile gisa ezarri diozun helburu horretan. Beraz, oso aberasgarria den zerbait da, baina, aldi berean, oso sakrifikatua da.

Ikusten dudan puntu negatiboa da askotan ekintzailetzak daukana da baliabiderik gabe zaudela, Goliaten aurka David bat eginez, enpresa handiagoak daudelako zuk ere ikusi duzun merkatu aukera ere ikusi dutenak, baliabide askoz gehiagorekin, markatuta ikusi duzun bide beretik bultzatu eta tira egin nahian. Beraz, askoz sakrifikatuagoa da, batzuetan emaitzak ez baitira iristen. Proiektu batean jartzen duzun lanaren eta ilusioaren artean ez dago erlaziorik jasotzen duzunarekin. Kontuan hartu edo neurtu dezakezu lana ondo egiten ari zarela, urratsak ematen ari zarela eta abar, baina gero batzuetan emaitza ez da iristen enpresa batentzat. Ekonomikoaz ari garenean, zabalkunde handia izan dugun arren komunikabideetan, Aldi berean, metabertso eta mundu birtualen inguruko formatzaile eta hedatzaile ere banaiz eta hezkuntza entitate pare batekin elkarlanean aritu izan naiz... Badaude prozesuan oso aberasgarriak diren zenbait gauza, baina badira beste batzuk oso sakrifikatuak direnak, badirudi makilak eta harriak daudela gerra batean, baliabide askorekin enpresa handiak daudelako eta aurrera egitea zaila delako.

"Metabertsoa espazio birtuala da, non jendea elkartzen den gizarteratzeko, lan egiteko edo jolasteko"

Nola animatuko zenituzke ideiak dituzten gazteak ekintzailetzara ausartzera?

Honetan ematen dudan aholkurik handiena da hastea har dezakezun erabakirik onena dela. Ez dut esaten enpresa bat sortu eta bide bat markatu eta baliabideetan inbertitzeko edo zure proiektuan inbertitzeko norbait bilatzean inplikatu behar denik, baina lehen urratsa martxan jartzea eta saiatzea izan daitekeela. Ideiak jende askok dauzkate, eta azkenean, aldea egiten duena gauzatzeko modua da. Jendea ibiltzen hastera animatuko nuke, batez ere horrek gero profilen arteko aldea egiten duelako. Ekiten hasten zarenean, bost zentzumenak jartzen dituzu bertan, dituzun trebetasun guztiak, eta gaitasun zehatzago batzuk eskuratu ahal izan dituzu trebetasun teknikoagoko karrera batean, baina gero beste trebetasun sorta bat dago, oso garrantzitsuak direnak. Lan-ingurunean ez ezik, enpresa-ingurunean ere, enpresekin harremanak dituzunean, bezero horiek bilatzen saiatzen zara eta abar... Beraz, badaude trebetasun jakin batzuei esker eskuratu ahal izango dituzunak urrats hori eman ahal izateko. Eta, jakina, gomendatzen dudana da igerilekura salto egin eta aurrera egitea, batez ere gogoak daudenean.

Nola animatuko zenuke jendea

Aglaya Virtual erabiltzera?

Animatuko nizuke zure enpresan mundu birtualean nola sartu kezkatzen bazaitu. Modu desberdinak daude egiteko. 3D webgune bat izatea den, bisitari bakoitza informazioa nola kontsumitzen duen harritu dezan eta eskaintza ezberdinekin edo espazio gamifikatuekin egin dezakegu hori, erabiltzaileek zure markaren inguruan esperientzia paregabea izan dezaten, eta hori animatuko nuke. Beldurra badute, harremanetan jartzea, teknologia mota honek dituen bertuteez eta negozioetarako duen potentzialaz jabe daitezen. Bere bezeroekin eskuz esku lan egiten

duen bazkidea gara. Guk ez dugu plataforma bertan jartzen gero zuk bakarrik kudeatzeko, baizik eta konpainiak duen helburu horretan oso laguntza sendoa ematen dugu eta harekin bat egiten dugu, batez ere, aholkuak emanez zein tresna diren egokienak edo zein den informazioa banatzeko modurik onena, duten helburu horretan eragin positiboa izateko.

Zer etorkizuneko plan duzue Aglaya Virtual-en?

Epe luzera, nahi duguna da konfiguratzaile bat proposatzea, bezeroak berak, proiektuak gure eskuetatik pasatu behar duen ala ez kontuan hartu gabe, konfiguratzaile bat izan dezan, non bere espazio birtuala sortu eta martxan jarri ahal izateko. Hau da, mundu birtual bat sor dezaketen espazio bat, txantiloi bat erabil dezakete, elementu batzuk mugitzea erabaki dezakete, logotipoa, testuak... Erabilera horietarako espazio birtual bat dutela, baina beraiek sortu duten espazioa, konfiguratzaile batetik. Horrek egiten diguna da tresna eskalagarriagoa edukitzea, eta bezeroaren arretara bideratu eta beraiek erabil dezaketen teknologia eskaini izana.

Azkenean, bezeroari laguntzean eta aholkatzean zentratzen gara, eta mota honetako prozesuak egiten jarraituko genuke, baina gure etorkizuneko planak estilo honetako tresna bat sortzea dakar hazten jarraitu ahal izateko eta Aglaya Virtuala startup eskalagarriago bat egiten jarraitu ahal izateko.

"Mundu birtualak demokratizatzeko helburua dugu, hau ez dadin izan enpresa handiek bakarrik egin dezaketen zerbait"