Laguntzen du
0004. zkia.
doakoa
2018ko iraila
gadgetWorld
gameWorld
digitalWorld
appWorld
startupWorld
Etxeko Wifi arazoak konpontzeko irtenbidea
Holfraine, arrakasta bizkorreko jokoa
Galaxy Note 9, 2018ko gailurik onena
Pribatutasunarekin eta Internet gabe hitz egin
Orkli, garapenaren ikur
Donostia, smart city izatear Donostia Lighthouse Replicate (H2020) proiektu europarraren koordinatzaile izango da, Donostiako Sustapenaren bitartez. Bere xedea da Gipuzkoako hiriburua hiri iraunkor baten eredu bilakatzea eraginkortasun energetiko, mugikortasun iraunkor eta IKT/Azpiegituren eremuan. Honela, teknologia berritzaileen zabalkuntza areagotzen da, hiritarren bizi-kalitatea hobetuz. Ekimen honetan Donostiak 38 bazkide izango ditu, Donostiak bai eta 29 milioiko aurrekontua ere.
Hiriaren modelo sozio-ekonomikoaren eraldatzea da helburua, berriki sortutako sektoreen garapena sustatuz. Donostia Smart City hiriak bilatzen duen lerro estrategikoa da iraunkortasuna sustatzea gizarte, ekonomia eta ingurumena arloetan. Hori dela eta, Donostiako Sustapenak Smart Donostia / San Sebastiรกn Plana burutu du, non 200 eragile inguruk parte hartuko baituten. Era berean, Ekintza Plan bat zehaztu da 2016-2020 aldirako. Horren bitzar-
tez, hiriak bere garapeneko proiektuak modu eraginkorrean eta planifikatuan gauzatuko ditu, ikuspuntu integratzaile eta Smart batetik. Halaber, SmartKalea proiektua nabarmen daiteke, proiektu aitzindaria, zeinak hiriko kale bakar batean eraginkortasun iraunkorreko irtenbide ezberdinak biltzen baitituen. Hauek, maila txikiko, koordinazio eta integrazioa eskatuko dute eta esperientzia pilotu bezala balioko du Donostiako beste inguruetara hedatzeko.
2
eWorld aldizkaria
infoWorld
2018 iraila
INFORMAZIO EUROPARREKO ZENTROAK
BERRIKUNTZAKO ZENTRUAK SAIOLAN BIC GIPUZKOA ARRASATE BIC BIZKAIA EZKERRALDEA KBI DITIAL DEUSTOKABI ZITEK BILBAO BEAZ, P.S.A. IKERBASQUE SPRI, S.A. BILBAO LAB COWORKING BILBAO COWORK ALZOLA COWORKING ESPACIO OPEN THE MAKERY BIC BIZKAIA BIC GIPUZKOA BERRILAN AMARA COWORKING KUTXA KULTUR ENEA IMPACT HUB DONOSTIA GALERNA STUDIO A9 COWOEKING ESPAZIOA COWORKING SPACE SS BERRIUP ACELERADORA DE STARTUPS ASUAKOWORKING EIBAR COWORKING COWORKING KABITAN COWORKING IRUN KOMOREBI COWOEKING WELINK COWORKING INIZIA SENDA15 COWORKING COCUBO COWORKING GUREKIN COWORKING CO-VI COWORKING VITORIA COWORKING VITORIA - OFIWORKING HUB GASTEIZ 2GETHER BIZIA METXA - EMPRENDE CEIN BIC ARABA COWORKING MUTILVA ORIZONT SODENA DESARROLLO DE NAVARRA LA TIERRA COLABORA COCOWORKING PAMPLONA AGORA COWORKING TALLER 14 COWORKING COWORKING EL CUBO BLANCO CENTRO GEOINNOVA INNOBASQUE
Arrasate Arrasate Barakaldo Bilbao Bilbao Bilbao Bilbao Bilbao Bilbao Bilbao Bilbao Bilbao Bilbao Bilbao Derio Donostia Donostia Donostia Donostia Donostia Donostia Donostia Donostia Erandio Eibar Hondarribia Irún Irún Leioa Vitoria-Gasteiz Vitoria-Gasteiz Vitoria-Gasteiz Vitoria-Gasteiz Vitoria-Gasteiz Vitoria-Gasteiz Vitoria-Gasteiz Vitoria-Gasteiz Vitoria-Gasteiz Vitoria-Gasteiz Noain Miñano Mutilva Alta Pamplona Pamplona Pamplona Pamplona Pamplona Pamplona Pamplona Pamplona Zamudio
Goiru Kalea, 1 Edif. A 4º Goiru Kalea nº 1, Edificio A 4º Avenida Altos Hornos de Vizcaya nº 33 Matiko Kalea nº 6 Unibertsitate Etorbidea nº 24 Plaza Ingeniero Torres Quevedo nº 1 Sabino Arana Etorbidea nº 8 María Díaz Haroko Kalea nº 3 Urkixo Zumarkalea nº 36 C/ Done Bikendi nº 5 C/ Zugastinovia nº 7 (La Casilla) Calle Pablo de Alzola nº 2 Ribera de Botica Vieja nº 70 Uribitarte Pasalekua nº 3 Astondo Bidea, Edificio nº 612 Mikeletegi Pasalekua nº 83 Calle Maestro Santesteban nº 3 4º Pº Duque de Mandas nº 52 Andre Zigarrogileak Plaza nº 1 Planta 3 Ametzagaña Kalea nº 25 Ametzagaña nº 9 behea Federico García Lorca nº 2 bajo Portuetxe Kalea nº 23 Edificio Enekuri Dpto. 9 Txikito de Eibar nº 8 bajo Donostia Kalea nº 25 Hospital Santa Margarita Kalea nº 1 Letxumborro Hiribidea nº 92 Paseo Landabarri nº 1 Dpto. 103 Avenida Miguel de Unamuno nº 3 San Prudencio Kalea nº 6 Cubo Kalea nº 1 Paseo Juan Pablo II nº 32 bajo Salvador de Azpiazu Ibilbidea nº 13 Brusela Hiribidea nº 3 Pintore Kalea nº 13 Bulevar de Mariturri Kalea nº 42 Floria Kalea nº 60 Calle San Prudencio nº 6 2ª Planta Mocholí Kalea Calle Albert Einstein nº 15 Calle Nueva nº 8 Oficina 11 Avenida Carlos III nº 36 1º Avenida Carlos III el Noble nº 36 3ª Dcha. Calle Larrabide nº 21 San Pedro nº 43 Avda. Marcelo Celayeta nº 75 2ª Pl. Nave AA3 Ofic 34 Calle Emilio Arrieta nº 11 Bis Piso 7 Pta. 2 Pascual Madoz nº 5 C/ Luis Morondo Urra nº 8 bajo A C/Laida Bidea nº 203
943 712 072 943 712 072 944 184 100 944 205 379 944 139 108 946 013 936 944 395 622 944 052 660 944 037 000 946 941 104 944 020 995 946 854 652 944 751 275 946 033 596 944 030 606 943 000 999 943 474 660 943 001 217 943 458 485 608 001 406 657 713 374 943 320 369 943 942 117 609 505 216 688 734 292 620 557 404 843 630 967 630 202 866 944 979 301 945 014 500 945 138 264 945 562 267 945 254 122 676 938 803 945 711 960 945 710 670 945 148 442 945 139 560 945 032 674 848 426 000 945 298 282 948 983 399 848 421 942 848 421 942 626 888 185 948 383 808 672 177 693 686 831 760 646 422 742 948 117 137 944 209 488
UPV/EHU Ekonomia eta Enpresa Zientzien Fakultatea. Lehendakari Aguirre Etorbidea, 83. 48015 - BILBAO Tel.: (+34) 946 013 651/ 652 E-maila:cde@ehu.eus http://www.ehu.eus/es/web/cde/home
Deustuko Unibertsitatea Liburutegi Unibertsitarioa Ramón Rubial, 1. 48009 - BILBAO Tel.: (+34) 944 139 417 E-maila: begona.prado@deusto.es http://www.iee.deusto.es Nafarroako Unibertsitatea Zuzenbideko Eraikina. Campus Unibertsitarioa. 31080 IRUÑA Tel: 948 425 634 E-maila: cee@unav.es EUROPE DIRECT CEDERNA GARALUR. NAFARROA Barriobide, 40, 001 bulegoa 31013 ANSOAIN Tel.: 948 206 697 E-maila:europadirect@cederna.es EUROPE DIRECT HAZI Granja Modeloa,z/g 01192 ARKAUTE Tel.: 945 0003 208 http://www.hazi.es EUROPE DIRECT BIZKAIA Simón Bolivar Kakea, 8B 48010 BILBAO Tel.: 946 072528 E-maila: europedirect@fundacionede.org http://www.europedirectbizkaia.org EBri buruzko informazio orokorra eta kontsulta espezializatuak eskintzen ditu, dibulgazioko ekitaldeak egiten ditu eta lan-gela bat dauka. EUROPE DIRECT DONOSTIA Prim kalea,14 2D 20006 DONOSTIA Tel.: 943 470 962 E-maila:europedirect@kaebnai.net http://kaebnai.net Informazioa, orientazioa eta europar herritartasunarekin erlazionaturiko eskubideei buruzko aholkularitza, parte-hartze aktiboa eta gaztetasuna eskaintzen ditu.
BILBOKO UDALAK DIRUZ LAGUNDUTAKO PROIEKTUA DA, ORDEA, BERE EDUKIA ERAKUNDE ONURADUNAREN ERANTZUKIZUN ESKUSIBOA DA EKINTZA HONEK NAFARROAKO GOBERNUAREN LAGUNTZA JASO DU
EKINTZA HONEK BIZKAIKO FORU ALDUNDIAREN LAGUNTZA JASO DU
EDITZAILEA: Fundación Orienta Zaitez Fundazioa Alameda Recalde nº 27 Planta 2 Oficina 2 48009 Bilbao
KOORDINATZAILEAK: Jon Lasa eta Irene Urizar.
MATERIALAK BIDALTZEA ETA KONTAKTUAK : C/ Particular de Ategorrieta nº 2 Bajo Local 10. 20013 Donostia. Tfnoa.: 943 053 488 http://www.elperiodicouniversitario.com posta-e: asun@europedigitalhub.eu Lege Gordailua: BI-2079-2017 ISSN: 2603-6207
ARGAZKIAK: Cristina Domínguez eta Irene Urizar.
LAGUNTZAILEAK: Jon Lasa, Ana Belén Sánchez, Irene Urizar, Lourdes Sánchez, Unai Urizar eta Cristina Domínguez. DISEINUA ETA MAKETAZIOA: Fundación Orienta Zaitez Fundazioa. KOLABORATZAILEA: Universitario Vasco Navarro S.L. Uni. PUBLIZITATEA: Bizkaia/ Gipuzkoa/ Araba/ Nafarroa: 629 229 185 Fundación Orienta Zaitez Fundazioa ez du bertan azaltzen diren iritzi eta edukien gaineko ardurarik hartzen.
gadgetWorld
2018 iraila
Google Wifi, etxeko bazter guztiak konektatzeko
G
oogle Wifi routerra gurean dago eta seinale indartsua igorriko du etxeko edozein txokora. Mountain View konpainiak iragarri berri duenez, Google Home Espainiara iritsi dela, baina bere bozgorailu adimentsuarekin batera Google Wifi dator, erabilgarriagoa den produktu bat. Teknologiazaleak Google Home-en etorreraren zain zeuden, azken hilabeteetako gertakari teknologiko garrantzitsuenetarikoa bat den heinean. Sektoreko erraldoi guztiak borroka bizian daude egun beren bozgorailu adimentsuak lehiakideen horien aurretik ipintzeko eta horrek urduritasuna sortu du testuinguru honetan. Eta une horretan bertan iritsi da, Google Homeen protagonismoaren ondoren, zaratarik egin gabe, sorpresa handi bat, Google-en 'router'a, Google Wifi bezala ezaguna, arreta gehiago merezi omen duena. Izan ere, Googlek esan bezala, gailu hau bitxi bat da etxeko produktuen artean bilatzailearentzat, eta merkaturatzen hasiko da Espainian laster. Estatu Batuetako merkatuan presente dago Google Wifi 2016. urtetik. Espaniako kontsumitzaileak ez ohi du interes handirik ipintzen mota honetako gaiuletan, routerretan alegia, agian badagoelako ustea hauen zaintzea bakoi-tzari zerbitzua ematen dio konpainiari dagokiola.
Sareari etekina atera Bere estetika preziosistaz gain, oso ezberdinak ohituta gauden beste routerrekiko, gailu txuri hau, argidun lerro batekin, barne oso deigarri bat du ere, etxeetan eduki ohi ditugun routerrekin hausten duena. Bere sistema adimentsuak aprobetxatuz, Google Wifik etxeko sareari onura handiago ateratzen laguntzen du eta azkenik bukatzen du etxeko toki horiekin non konexioa ez den ondo iristen. Horretarako, asmakizun honek Network Assist izeneko teknologia bat du. Sare adimentsu baten antzekoa da hau, konexioa banatzen duena puntu horietan non gehien behar den. Horrela, esate bateako, etxeko zonalde batean Netflix ikusten ari bagara eta beste batean WhatsAppa erabilia izaten ari bada, banda zabalagoa emango zaio behar handiagoa duen txoko horretara banda zabal gehiago bidaliko du. Kasu honetan, Netflix ikusten ari den gela. Hau guztia gutxi balitz, gailu honek 'app' bat du ere, baimentzen duena edonork kudeatzea be-
re sarearen erabilera bere kabu. Adibidez, aukera dago ikusteko konektatuta dauden gailuak eta zenbat kontsumitzen duten, seinalea lehenesteko gero. Eta guztiz sinistezina, ez dituzu malabarismoak egin beharko lagun edo gonbidatuei kodea emateko; 'app'ean izango da eta hortik partekatu ahal izango da. Hau bai dela aurrerapen bat!
Konexio beharra duten toki guztietara hedatzen du Google Wifik Ahultasunak? Funtsean bere prezioa (139 euro) eta unitate extren 'sekretu'a. Etxearen handitasunaren arabera, gailu txiki bat baino gehiago behar izango dira bere aukerei etekin handiena ateratzeko. Teorian, Googlek ziurtatzen du gailu hauetako batekin 140 metrotako eremu bat estali ahal izango de, baina gehiago behar badira, aukera ematen du ere 3 unitateko pack bat erosteko 349 eurogatik, 50 euro aurreztuz bakoitza banatuta erosten bada.
eWorld aldizkaria
3
4
eWorld aldizkaria
gadgetWorld
2018 iraila
Xiaomi, merkatuaren jabe, Mi A2ri esker
X
iaomik bere lehen aurkezpena egin du Espainian, tokiko merkatuak Europan zehar hedatzeko duen garrantzia azpimarratuz honela. Gertakizun honen berritasunak honako hauek izan dira: alde batetik, Xiaomi Mi A2 eta, bestetik, Mi A2 Lite gailu berriak. Gama ertaineko bi smartphone hauek beren prezioak adierazten duenaz askoz haraindi doazen prestazioak dituzte. Bi modelo hauek uztaila amaieratik daude eskuragai merkatu europarrean, 249 eta 179 euroren truke hurrenez hurren. Mi A2k prozesatzaile eta kamera-joko berri batzuk ditu eta horrexegatik da garestiago. Mi A2 Litek, bere aldetik, ahalmen gehiagoko bateria bat du baina errendimendu gutxiagoko prozesatzaile nagusi bat du, nahiz eta gaitasun nahikoa izan eguneroko jardunarentzat. 7,3 mm.ko lodiera bat du eta kurbadura leun bat, eskuan arintasun sentsazioa sortzen duena. Mugikorra handia eta mehea da modu berean. 6 hazbetetako pantaila bat du gailu honek. Tamaina hau geroz eta erabiliagoa da fabrikatzaileek markoa murrizteko duten joerarengatik.
Bestetik, Mi A2 Litek Snapdragon 625 du eta RAM oroimeneko 3 GB. Ez da errendimenduko galera handi bat modelo nagusiarekin alderatuz, baina jokalariek ezberdintasun hau nabarituko dute 3Dko bere joko gogokoenetara jokatzen duten unean. Beste ekintza xumeetarako, sare sozialak eta mezularitza kasu, ez da ia alderik egongo egunerokoan. Lite modelo honetako aldaketa nagusia da bere bateria, % 30 handiagoa modelo nagusiarena baino. Konpainiaren arabera 6 ordutako erabilpena menperatzen du erraz. Bere kanpoaldean, tamainari dagokionez, pantailak neurri bera du ia (5,84�) eta hoska bat du pantailaren goiko aldean, iPhone Xaren edo konpania bereko Xiaomi Mi 8ren estiloan.
Xiaomi, hirugarrena postuan Europako mugikorren salmentan
Arrakastatsua Xiaomi Mi A2 Litek salmentan arrakasta handia lortzeko aukera asko ditu. Qualcommen Snapdragon 660ko prozasatzaile batekin eta RAM oroimeneko 4 GBekin Mi A2 berria intentsitate ertain eta altuko lanetarako prest dator. Bere errendimendu gordin izendatua ez da Snapdragon 845 prozesatzailea bezain aldua, konpainiaren indartsuena, baina guztia egin ahal izango du arintasunarekin. Memoriari dagokionez, honako bertsioak ditu: 32 GB (249 euro), 64 GB (279 euro) eta berezi bat, 128 GBkoa, espainiar merkatuarentzat, 349 eurogatik. Txartel mikro SD du bere barneko erretiluan. Horri onura atera ahal zaio nanoSIM bigarren txartel bezala. Beraz, memoriako mugek ez dute zertan arazo bat izan behar. Wang Xiang, firma pekinarraren lehendakariordeak, merkatu europarraren garrantzia aipatu zuen, non dagoeneko hirugarrenak dira mugikorren salmentan Samsung eta Huaweiren atzetik. Apple menperatu du eta Xiaomiren nahiak oso altuak dira Espainian Mi A2 eta Mi A2 Literekin. Hauekin liderraren postura hurbilduko direla dirudi.
gadgetWorld
2018 iraila
Uber: partekatzeko bizikletak eta patin elektrikoak
U
ber enpresa amerikarrak eta Lyft bere lehiakideak bere app-en eskaintza zabaldu nahi dute, mugikortasunaren arloko enpresa nagusiak bilakatu nahian. Dirudienez, 'smart city'en defendatzaile amorratuek iragartzen zuten hiri-mugikortasunaren iraultza egi bihurtuko da. Hori sinisten dute, behintzak, Uberrek eta bere lehiakide nagusi, Lyftek. Travis Kalanickek sortutako enpresa erraldoiak Jump bizikleta elektrikoen hyperlinka erosi zuen apirilean, 200 milioi dolarren truke. Lyft, bere aldetik, ezezaguna da Europan baina AEBetako eta Kanadako 300 hiritan lan egiten du; eta antzeko operazio bat gauzatu eta Ipar Amerikako bizikletak partekatzeko enpresarik handiena den Motivate erosi zuen 250 milioi ordainduz. Baina hauek ez dira bi konpainia handi hauen mugimendu bakarrak izan mugikortasun berdearen eremuan. Uber 335 milioi dolarretako finantziazio-erronda batean sartu du Lime-rengatik, patin elektriko partekatuetako startup bat. Aparatu hauek azken moda dira San Franziskon eta apurka apurka hirietako erdiguneak konkistatu nahi dituzte, Ofo edo Mobike-en amarratzerik gabeko bizikletek (dockless) egin duten bezala. Lyft ezin zen atzean geratu eta kaliforniar hirian ibilgailu elektriko txiki hauekin operatzeko baimenak lortzeko tramiteetan dago. Izan ere, tresna hauen arrakasta handia da azken miliako ibilbideetan (desplazamenduetako azken tarteetan).
Garraiotik mugikortasunera Mugikortasun adimentsuko ideologoek, smart cityetako apostu handia, mantentzen dute egunen batean garraio tipoa honelakoa izango dela: geltokira autoan joan, metroa edo trena hartu eta, irteeran, bizikleta bat hartu bulegoruntz.
Eskema hau jada posible da bizikleten udal-zerbitzuari esker eta orain dela gutxiko bizikleta partekatu asiarraren bidez. Mugikortasun partekatuko enpresek denbora daramate udaletxeak presionatzen beren zerbitzuak egoki daitezen formula honetan. Beraien ustez, lagun dezakete hiritradikoa murrizten. Uberren obsesioa beti izan da kontura ateratzea autoa garajean uztez. Bere inperioa honako premisarekin sortu zen: jendeari axola ez izatea bere ibilgailuan edo hirugarren batenean lanera joatea; interesatzen dena modu azkar, eroso eta merkeenean iristea. Badirudi konpainiak honakoa txertatu nahi diola bere leloari: nahi duzun tokira eramaten zaitugu zuk aukeratutako bitartekoekin.
eWorld aldizkaria
5
6
eWorld aldizkaria
digitalWorld
2018 iraila
Eguzki-Motxilak sorbaldan
E
XOk, irtenbide teknologikoetako enpresa nazionalak, EXO Energy Eguzki-Motxila merkaturatu du azken aldian. Motxila honek gailu elektronikoak kargatzen ditu, energia iraunkorren bidez. Panel bat du bere kanpoko aldean eguzki-argia jaso eta biltzeko. Energia hori gailu elektronikoak kargatzeko erabiltzen da ondoren, mugikorrak eta tabletak esaterako, horiek garraiatzen ditugun bitartean.
Motxilak 2 gailu aldi berean guztiz kargatzeko ahalmena du
“Energia berritzaileek asko egin dute aurrera Argentinan eta EXOk joera hori babesten du. Honela, EXO Energy irtenbidea kaleratu berri du, panel fotovoltaikoekin, enpresa, eraikin eta erabiltzaile xumeentzak. Orain, motxilaren berritasuna dator kontsumitzailearentzat. Opari paregabea da porretan zehar erabiltzeko”, esan zuen EXOko Marketing eta Prentsako arduradun Javier Mussik. EXO Energy Eguzki-Motxilak bizkarralde barrubigun bat du ehun arnasgarri batekin, 25 litro metatzeko ahalmena, barruko poltsiko pilo bat ditu eta notebooka gordetzeko tokia. Gainera, lokarri batekin dator betaurrekoentzat, kanpo-
poltsikoak botilentzat, goi-irteera bat aurikularrentzat eta lapurketen kontrako poltsiko bat. Kanpoko aldean, eguzki-panel bat du intentsitate altuko (6v/o.72w) plastikoko zeldekin, eguzki-argiarekin kargatzen dena eta energia metatzen du 5Vko bateria batean 4500mAh elkartrukaketako ahalmenarekin, bi zelularren karga osoa ahalbidetuz. “Gainera, erabilgarria da estutasuneko une batean beste gailuren bat kargatzeko, tableta bezala”, gehitzen du Mussik. Halaber, EXO Energy Eguzki-Motxilak kableak ditu ere: Emea - arra USB 68 zm eta Arra USB Mini USB 48.5 zm, gailuak kargatzeko bai barrutik bai kanpotik.
Ezaugarriak Motxila eskuragarri dago Espainiako retail garrantzitsuenetan eta hauek dira bere ezaugarri teknikoak: - Materiala: Ehun Iragazgaitza Poliester 600D - Nuerriak: 50 x 30,5 x 20 zm - Litioko Polimero Bateria: 5V 4500mA - Eguzki-paneleran bizitza erabilgarria: 3-5 urte - Panelaren erresistentzia: ura, higadura eta korrosioa - Zainketa: sua eta substantzia kimikoetatik urrun mantendu - Motxilaren bizitza erabilgarria: 3-5 urte - Motxilaren erresistentzia: ura egozten du baina ez da iragazgaitza - Karga-ahalmena: 15 Kg. gehienez
publizitatea
2018 iraila
eWorld aldizkaria
8
8
eWorld aldizkaria
digitalWorld
2018 iraila
Samsung Galaxy Note 9, iraultza berria
I
txaronaldia bukatu da! Samsung Galaxy 9 Notea merkatuan dago dagoeneko! Kezkatzen al zaitu Galaxy S9 eta S9 Plusa txikiegiak direla zure eskuetarako? Mugikor adimentsu handiago bat nahi al duzu? Orduan Galaxy Note gama da zure eta Note 9ak zure interesa piztuko du ziurrenik. Hilabete luzez zain egon ostean eta, batez ere, Galaxy Note 9ari buruzko zurrumurru asko entzun ondoren, Samsungek bere gailu berria aurkeztu zuen duela aste batzuk, Samsung Galaxy Unpacked ekitaldean. Samsungen telefono berria barne-metatzerako bi aukera ditu: 128 GB edo 512 GB eta, gainera, zirrikitu batekin daro MicoSD txartel bat (banatuta saltzen dena) sartzeko. Barne-oroimena gehi extra hori batuz, gailuak 1TBko oroimena izan dezake milaka argazki, bideo eta dokumentu gordetzeko, non zauden herrialdearen eta aldez aurretik ezarritako software-aren arabera. Espero zen bezala, Galaxy Note9k 4000 mAh-ko bateria bat du, egun oso bateko erabilera jasateko gai dena, haririk gabeko karga azkarrarekin.
Pantaila, diseinua eta iraunkortasuna Galaxy Note 9k Note modeloan inoiz ikusi ez den pantailarik handiena du. Super AMOLED In-
finity Display pantaila, 6.4 hazbetetakoa (zurrumurruek ziotenaren arabera), erabateko murgiltze-esperientzia bat ematen du. Gainera, estereo adarrak daude, AKGk afinatuak, Dolby Atmos hartzeko ahalmena dutenak.
S Pen-a da mugikorraren ezaugarririk bereziena Datu gehigarri bezala, pena merezi du adierazteak YouTubek Galaxy Note9 izendatu zuela gailu bakarra bezala YouTubeko esperientzia onena izateko bere eremuan. Halaber, gailu honek ura eta hautsa jasaten du, IP685eko balioespen batekin.
S Pen Inongo zalantzarik gabe, S Pen-a da Note saileko ezaugarririk bereizleena: erabiltzaileek beren urratsa nola utzi duten modua da eta Samsungek telefono adimentsu batek egin dezakeena handitu du honela. Idatzi eta marrazteko tresna bat bezala hasi zenak botere gehiago ipintzen du orain zure eskuetan. Galaxy Note 9ko S Penak energia baxuko Bluetooth euskarri bat du, Note erabiltzeko modu guztiz berri bat ematen duena. Click bakar batekin, selfieak hartu eta irudiak taldekatu daitezke, diapositibak aurkeztu, musika geldi eta erreproduzitu, eta gehigo. S Pena telefonoan kargatzen da minutu bakar batean. Beraz, prest dago minutu gutxi batzuen kontuan. Garatzaileek S Penaren BLE funtzionalitate barri eta aurreratuak sar ditzakete ere aplikazioetan aurten zertxobait aurrerago.
Zehaztasunak -Tamaina: 161.9 x 76.4 x 8.8 mm -Pisua: 201 gr. -Pantaila: 6,4 hazbete Quad HD+ Super AMOLED -Erresoluzioa: 2960x1440 (516ppi) -Prozesatzailea: 10nm 64-bit Octa-core (Max. 2.8 GHz + 1.7 GHz) -Prezioa: 999 / 1249.99 dolar, 1000 euro inguru
publizitatea
2018 iraila
eWorld aldizkaria
9
10
eWorld aldizkaria
gameWorld
2018 iraila
Holfraine, 10 egunetan finantzatutako jokoa
K
ickstarter crowdfunding plataformak beste proiektu espainiar handinahi bat du. Tiro eta tiro aritzeko joko berri bat da, MOBA jokoen ezaugarriekin nahasi dena, Overwatch famatua bezalako proiektu bat sortzeko. Holfraine: Black Eyes Troopers delako Murtziako FluXar bideo-joko estudioaren proposamena da. Enpresak 15.000 dolar inguru bildu zituen, 10 egun eskasetan, jokoa finantzatzeko. Historiari dagokionez, Holfraine unibertsoa etorkizunean kokatzen da eta, bertan, gobernuek planeta ezberdinetan energia jasotzeko baseak sortu dituzte; Holfraine-a bilatzen dute, mineralik baliotsuena balio energetikoari dagokionez. Jokoan mertzenario-taldeak kontrolatzen dira, planeta hauetan sartuko direnak beren etsaiekin amaitu eta Holfraine preziatua eskuratzeko helburuarekin. Mineralak izena eman dio jokoari.
Akzioa eta Overwatch filosofia nahasita Jolasgarritasunari eutsiz, Holfrainek tiroketaekintza pertsonaiaren definizio konplexu batekin nahasten du, MOBAkoetatik gertu. Heroi bakoitzak bere ezaugarri propioak ditu, laguntzen dituztenak borroka-egoera konplexu eta hunkigarriak sortzen. Overwatchen kontzeptu eta filosofia bera da, baina Holfrainen pertsonaia kontrolatzen da hirugarren pertsonan, Fortnite-en estiloan. Bideojoko espainiar berri honek proposamen oso interesgarri bat dakar, batez ere joko-moduaren arloan. Garatu duen taldeak esan du
pentsatuta dutela sartzea joko-modu bat shooter generoaren klasiko guztiak batuz. Partida berdin batean hil edo biziko borrokak izango dira eta helburuen defentsak. Modu horretan, jokalari bakoitzak bere jokatzeko modua egokitu behar du partidak aurrera egin ahala eta erasotzaile edo defendatzaile moduan jokatu, beren interesen arabera. Holfrainen garapenean laguntzeko, euro 1eko emari-tarifak daude, 100 eurotik gainekoetara iritsi arte. Emari bakoitzak emaleei produktu ezberdinak emango dizkie, jokoaren kopia digitaletik eskuz margotutako heroi gogokoenaren figuretara. Hau ez Kickstarter-en arrakasta lortzen duen joko espainiar bakarra; TemTem-ek ere egin zuen, PokĂŠmonen antzeko proposamen bat, milaka pertsonen laguntza jaso zuena, milioi erdi dolar bilduz.
Jokoa Holfraine: Black Eyes Troopers-en 5 pertsonetako bi talde elkarlehiatzen dira. Partidak oso dinamikoak dira, izan ere jokatzeko modu berri bat sartu da dagoeneko existitzen diren ezaugarriekin, tartakatuz joango direnak jokoan zehar: zonaldea harrapatu, taldeko duelua, bandera harrapatu eta karga defendatu. Modu hauek partidak aurrera egin ahala gertatuko dira. Hori dela eta, jokalaria egokituz joan beharko da uneoro, bai estrategiaz edo bai pertsonaiaz aldatzen (hobekuntza aleatorioak lortuko dira jokoa indartzeko). Joko-modu hauek sartzen joateko era berri honek ALL-IN-1 du izena. Gertaera eta misio dinamikoak ezberdintzen dituena partidan zehar.
Holfraine eta bere historia 2085 urtea da eta Lurrean baliabideak amaitu dira. Gobernuak energia jasotzaileak ipintzen saiatu dira planetetan eta ilargi ezberdinetan galaxia osoan zehar, energia jasotzea lan ikaragarria izanik. Holfraine mineralik eskatuena da, balio izango duelako erreserba energetiko guztiak betetzeko. Baina ez dira gizakiak horren bila dabiltzan bakarrak. Grimm-ak, arraza, intsektoide oso garatu batek Holfraine-a behar du ere bizirauteko. Horregatik jaio dira Black Eyes Troopers-ak, kontrabandista talde bat, mineral hau edozein modutan lortzen saiatzen dena ondoren Lurreko korporazio handiei birsaltzeko, mineralaren hainbesteko beharra dutelako.
publizitatea
2018 iraila
eWorld aldizkaria
11
12
eWorld aldizkaria
appWorld
2018 iraila
Firechat, Internet gabeko app-a
E
ta mezularitza aplikazio batek Interneteko konexiorik gabe funtzionatuko balu eta libreki komunikatzeko aukera emango balu hirugarrenen (gobernua barne) kontrolik gabe? Firechat da aplikazio hori, app mugikorra, hurbileko jendearekin txateatzeko aukera ematen duena Android edo iOS gailu ia guztien bitartez.
Zer da Firechat? Firechat mezularitza aplikazio bat da, Whatsapp, Telegram, Hangouts (zeinen emotikonoak hartu baitituen). Beste app ezagunen oso antzekoa itxura dauka, nahiz eta mantendu iraganeko txat anonimoek pertsona ezezagunekin hitz egiteko ematen zuten aukera hori. Alderdi teknikoa da, hala ere, bere ezaugarririk berritzaileena: Ez du Interneteko konexiorik behar (WiFi, 3G eta 4G datu-planak) erabilia izan ahal izateko. Konexioa 70 metrora arteko distantziara dauden pertsonen artean egin daiteke. Mugikorretan eta tabletetan erabil daiteke, Androiden zein iOSen.
Nola funtzionatzen du Nahiz eta funtzionamendu-metodo ezberdinak izan iOS eta Androiden sistema bakoitzeko konposizio teknikoagatik eta eusten duten duten gailuengatik, P2P edo Peer to peer sareak dira gakoa bere funtzionamendua ulertzeko: Firechat ezarrita duen gailu bakoitza nodo bat da hurbil dagoen beste gailu batekin komunikatze-
ko, software espezializatu baten bidez (Firechat) WiFi Direct-en konexioei onura ateratzen diona (Internet gabe) eta beste ekipo batzuen Bluetooth-a ere. Ulertzeko beste modu bat tren batean pentsatzea da: lehen bagoiko pertsonak bigarrenean dauden pertsonekin komunikatu daitezke beren gertutasunagatik, eta bigarrenekoak hirugarrenekoekin... horrela azkenekora iritsi arte. Konexio-kate horri esker, zenbateko urruntasunak axola gabe eta Interneteko konexiorik behar gabe, lehenengokoak azkenekoarekin komunika daitezke hurbileko konexioen bidez, nahiz eta teknikoki gertu ez egon. Lehenengo kasuetan konexioa “Nearby (gertukoa)� motakoa izango da eta besteak konexio Everyone (guztiak) izango da.
iOS gailuetan iPhone-ak eta iOS 7 edo goragoko sistemek, zeinentzat izan zer sortuta Firechaten lehen bertsioa, framework bakar bat erabiltzen dute, Multipeer Connectivity Framework, Apple gailuen arteko konexio bereziez baliatzen den, bere ahalmenarekin WiFi Direct eta Bluetootha esplotatzeko eremu txikietan, etxea bezala, eduki ezberdinak partekatzeko.
Android gailuetan Android mugikor eta tabletetan Open Garden teknologia erabiltzen da, berezko konexio-protokoloaz balitzen dena, baita WiFi Direct (edo WiFi P2P) eta Bluetootharen bidez, gailuen arteko konektibitate-sare bat sortzeko. Sareko ekipo bakoitzak beste nodoekin konexioa erabiliko du zenbateko eraginkortasuna duten arabera.
Nola izena eman Ez du erregistrorik behar. Bakar-bakarrik izen bat aukeratu eta txateatzen has zaitezke fisikoki hurbil dauden beste pertsona batzuekin Interneteko konexiorik ez izan arren. Argitu behar da kontua ez dela ezgaitzea WiFi sareetarako eta Bluetootherako konexioa, baizik eta onura ateratzea konexio automatikoko sareei.
Mugak Kontakturik behar ez izateak alde txar bat du: posible egin ahal izatea firechats (edo txat gelo) asko sortzea aplikazioan, eduki hutsal eta garrantzirik gabekoaz bete dezaketena gailua, inor ez dagoelako sarbidea kontrolatzen.
publizitatea
2018 iraila
eWorld aldizkaria
13
14
eWorld aldizkaria
2018 iraila
trainingWorld
Laguntzen du
Zer nolako, gaitasun digitalak behar dituzu?
T
eknologiak aurrera egin du eta gaur egun beharrezkoa da oinarrizko konpetentzia digitalak izatea ia edozein lan egiteko. Konpainiek, gainera, beren baliabideak optimizatu nahi dituzte. Baina garrantzitsua da haratago joatea egun eskatzen diren konpetentzia digitalak balioestean. Eta are garrantzitsuagoa da aldaketari beldurrik ez izatea eta egokitzeko gaitasuna eta ikasteko gogoa izatea ezaguera teknologikoak menderatuta irestea baino. Izan ere, ez du ezertarako balio Google Drive bezalako lan-tresna kolaboratiboa bat erabiltzen jakiteak taldean lan egiten ez badakigu; ez du baliorik sare sozial aktiboak izateak mezuak argitaratzean sarea sutan jarri eta enpresaren irudia kaltetzen badugu. Baina pausoz pauso joan gaitezen. Zer dira gaitasun digitalak? Konpetentzia digitalak beharrezko ezaguera eta gaitasun multzo bat dira teknologia eta informazio digitalari onurak atera ahal izateko gure bizitzako eremu guztietan, lana eta hezkuntza bertan sartuz. Hori guztia kontutan hartuta, komenigarria da azaltzea zeintzuk diren egundo enpresek gehien eskatzen dituzten konpetentzia digitalak: 1. Ezaguera digitala. Moldatzeko gaitasuna izatea profesional eta pertsonalki ekonomia digitalean. Ezaguera digitala duen profesionala honakoa egiteko gai da: modu eraginkorrean erabili baliabide eta tresna digitalak; tresna eta bitarteko digitalak erabili bere garapen profesionalean; bitartekari digital berrien hipertestualitate eta multimodalitateak ulertu.
2. Informazioaren kudeaketa. Testuinguru digitaletan informazioa bilatzeko, lortzeko, ebaluatzeko, antolatzeko eta partekatzeko gaitasuna. Informazioaren kudeaketa egiten dakien profesionalak, era berean, honakoa daki: Interneten nabigatu informaziora, baliabideetara eta zerbitzuetara iristeko; bere helburuetarako garrantzitsuak diren bilaketa eraginkorrak egin Interneten. 3. Komunikazio digitala. Ingurune digitaletan tresnekin komunikatzeko, erlazionatzeko eta lankidetza egiteko gaitasuna modu eraginkorrean. Horrela, honetarako gai da: era asinkronean modu eraginkorrean komunikatu; elkarrizketa eta eztabaida onlinetan parte hartu ekarpen baliotsuak eginez. 4. Lana sarean. Ingurune digitaletan lan egiteko, lankidetza egiteko eta kooperatzeko gaitasuna. Beraz, honakoa dago barne: komunikabide digitalekin prozesu, lan eta helburu partekatuetan lan egin; dokumentu kolaboratiboak ekoiztu linean; bitartekari digitalak erabiliz, modu eraginkor eta produktiboan komunikatu bere lankideekin. 5. Ikasketa jarraitua. Ikasketa modu autonomoan kudeatzeko gaitasuna, baliabide digitalak ezagutu eta erabili eta ikasketa-komunitateetan mantendu eta parte hartu. Gehituz: bere trebakuntza digitala kudeatu; bere espezialitate edo ezaguera-eremuaren inguruan eguneratua egoteko Internet erabili. 6. Ikuspegi estrategikoa. Fenomeno digitala ulertzeko gaitasuna eta erakundeko proiektuetako orientazio estrategikoetan sartu. Honekin batera, fenomeno digitalaren gako eta joera nagusiak ezagutu; ulertu logika digital berriek nola eragin dezaketen bere erakundeko estrategia, erabiltzaile eta lehiakideetan. 7. Lidergoa sarean. Lan-taldeak zuzendu eta koordinatzeko gaitasuna, sarean eta ingurune digitaletan banatuta. Horrela, taldean tresna digitalak erabiltzea sustatu, bultzatu eta erraztea helburuak eta emaitzak lortzeko; egitura antolatzaileak sustatu eta erraztea taldean informazioa zirkulatzeko. 8. Bezeroari orientazioa. Bezero berrien beharrak uler eta asetzeko gaitasuna testuinguru digitaletan. Ahaztu gabe bere bezero/erabiltzaile nagusien ekintza monitorizatu Sarean; bezeroen profila ezagutu eta Sarean nola erlazionatzen jakin; Sarea erabili bezero eta erabiltzaileen egungo indarreko beharrak ezagutzeko.
trainingWorld
2018 iraila
Ekintzaile gehiago Euskadin
G
EM 2017/18 txostenak adierazten duenez, gorakada bat izan da Euskal Autonomia Erkidegoan negozioak sortzeari ekiten dioten pertsonen kopuruan. Deustuko Unibertsitateko, Euskal Herriko Unibertsitateko eta Mondragon Unibertsitateko GEM (Global Entrepreneurship Monitor) ikertzaile taldeak Euskal Autonomia Erkidegoko ekintzailetzaren inguruko azken datuak aurkeztu ditu. Datu horieri esker, erakunde mailako agintariek ekonomia eta enpresa jarduera sustatzeko beharrezkoak diren politika publikoak zehazteko aukera dute. Ikerketak lurralde honetako ekintzailetzaren argazki eguneratua erakutsi du ere.
EAEko prozesu ekintzailea EAEko ekintzailetzak nabarmenki egin du aurrera 2017-18n: 2016ko % 3,3tik aurtengo % 5,8ra pasa da. Enpresa-finkatzearen adierazlea apurka errekuperatuz doa eta herritarren zahartzea dezente igo da, agerikoak direlako erretiroa hartu duten enpresaburuen zifrak, hau da, beren jarduera utzi dutenen zifrak.
Ekintzailearen profila EAEko pertsona ekintzailearen profila gizonezko batena da (% 59), 40 urteko batez besteko adin batekin, hezkuntza maila altu batekin eta errenta maila altu batekin ere. Aukeren identifikazioa da ekiteko arrazoi nagusiena.
Finantziazioa EAEn frogatzen da ekiteko kapital haziaren gorakada, 23.500 euro (eremu estataleko 15.000 euroren aurrean). Ikusten da gainera inbertsio altu bat eskatzen duten proiektu hasiberrien igoera garrantzitsu bat (> 150.000 euro). Talde sustatzailearen emariak dira, ohikoa denez, finantziazio iturri nagusia (% 45). Instituzio finantzieroak daude ondoren (% 15,71), inbertsore espezializatuak (% 10,72), familiako emariak (% 10,36) eta laguntza programa publikoak (% 9,82).
Enplegu sortzea, berrikuntza eta nazioartekotzea Enpresa berriek enplegua sortzeko duten ahalmena igo da: gutxiago dira autoenplegura zuzenduriko iniziatibak eta gehiago dira lanpostu bat edo bost sortzea suposatzen duten proiektuak. Berrikuntzari dagokionez, produktu edo zerbitzu berritzaile bat dira, lehiakide falta eta urte bat baino gutxiagoko teknologiak dira, berriz ere, euskal ekintzailetzaren indarguneak. Negozio berrien nazioartekotzea, berriz, egonkor mantentzen da.
Euskal herritargoaren pertzepzio eta jarrerak Negozio-aukera onen existentziari buruzko pertzepzioa igoz joan da azken urteetan, % 30,6ra iritsi arte, eta errekuperatu da krisi ekonomikoaren aurteekin konparatuz. Porroterako beldurra ekintzailetzarako oztopo bezala murriztu da azken urtean. Datu baikor bat da hau, erraztuko baitu pertsona gehiagok enpresa berri bat sortzeko erabakia hartzea. Euskal emakume ekintzaileen bultzada berezi bat nabari da ere: beraiek aukera gehiago detektatzen ditute, porrotera beldur gutxiago dute eta beren ezagueretan eta trebetasunetan konfiantza gehiago dute gizonezkoen aurrean. Euskal Herriko kultura ekintzailearen inguruko adierazleak egonkor mantentzen dira gutxi gora behera, nahiz eta joera interesgarriak erakusten dituzten. Herritargoaren bizitza estandarretako ekitatearen adierazlea balio baikor bat da, bere joerak goruntz jarraitzen du, krisialdi finantzieroarekin hasi zena. Beste adierazle batzuk neurtzen dute ekintzailetza aukera profesional on bat de edo ekintzaileek status sozial eta ekonomiko altu bat duten eta balio horiek goruntz dihoaz ere, krisi ekonomikoan zehar larrialdi bat jasan eta gero. Komunikabideetan ekintzaile arrakastatsuei buru ateratzen diren albisteen kopurua igo da ere, kontuan hartzen bada neurtutako denbora-horizontea (2005etik), isladatzen duena instituzio publikoek kontu honi ikusgarritasuna emateko egin duten esfortzua.
eWorld aldizkaria
15
16
eWorld aldizkaria
2018 iraila
smartcityWorld
Taxi hegalariak gertu
E
uropa etorkizuneko taxi hegalarietan lanean ari da, erakustaldiak egin ahal izateko hirietan 2019 urtetik aurrera. Izan ere, taxi hegalariak garapen-prozesuan daude. Hiri barruko garraioa aldatzen ari da eta, ibilgailuak eskatu eta erabiltzeko aplikazio eta sistemen etorrerak iraultza bat suposatu badu taxiaren sektorean. Aire-mugikortasuneko irtenbidean dagoeneko lanean ari diren enpresek eta publiko-pribatu arloetako erakundeen arteko lankidetzek paradigma-aldaketa bat suposa dezakete hiri barruko mugikortasuna ulertzeko moduan. Ingolstadt izan liteke mota honetako ibilgailu elektriko eta autonomoak hegan izan zitzakeen Europako lehen hiria. Bavariako estatuan kokatuta (Alemania), duela hilabete batzuk bere aginteek Urban Air Mobility-ren (UAM) ekimenean hiri aitzindaria izatea erabaki zueten. Ekimen hor Hiri eta Komunitate Adimentsuetako Berrikuntzarako Elkarte Europarrak (EIP-SCC, jatorrizko siglak) bultzatu du, Europako Batzordearen laguntzarekin. Ekimen honek enpresak, hiriak eta gizarte zibila gehitu nahi ditu "mugikortasuna hirugarren dimentsioan" deitu duten honetan garatzeko. Proposatzen da ideiak partekatzea, hiri adimentsuak batzea eta ibilbide-orri bat definitzea hurrengo hiri-mugikortasunari buruz, aire-dimentsioan fokuratuta. Ekimena Airbus multinazionak burututa dago eta bere bazkideen artean ditu instituzioak Aireko Segurtasunaren Agentzia Europarra (EASA, ingeleseko siglak) eta Aireko Nabigazioaren Segurtasuneko Erakunde Europarra (Eurocontrol) bezala.
“Aireko taxientzako proiektu pilotu bat, bidaiarientzat, pertsona gaixoentzat edo organoak garraiatzeko perfektoa da guretzat eta gure profila handitzen du hiri aitzindari bezala mugikortasun digitalizatu eta autonomoan”. Horrela adierazten zuen bere sartzea UAM ekimenean Inglostadt-eko alkateak, Christian Lösel-ek, aurreko ekainean, Airbusekin akordioa sinatzen zuenean, zeinaren bidez taxi hegalariaren proba-operazioak egingo diren. Erronka da pilotuak aurrera eramatean 2019an hiri eta erregio ezberdinetan, ondorioak lortzea eta UAMeko inplementazio-estrategia bat formulatzea, baita ibilbide-orri bat ere.
2019n taxi hegalariaren froga pilotuak egitea da helburua Airbusen helburua Hau ez da ibilgailu hegalarien arloan Airbusek duen proiektu bakarra hiriko-mugikortasunak dakartzan arazoak konpontzeko. Konpainia, urte honetako amaierarako, CityAirbusen lehen hegaldia prestatzen ari da, beste ibilgailu bertikal elektriko bat, aireratzeko eta lurreratzeko gai dena, bidaiarientzako aireko hiri-garraioko ibilgailu bat bezala diseinatuta. Lau bidaiari garraia ditzake eta, 2017ko amaieran, jada gainditu zuen probetako lehen fase bat. Airbusen helburua aireko ibilgailu hau hiriak bidaiariekin gainetik hegan aritzea da 2023an. Bestalde, Audirekin elkartuta, dagoeneko probatzen ari da São Paulo eta Mexikoko Hirian eskakizun-menpeko bere helikopteroen plataforma, Voom deituta, hiriko garraiorako pentsatuta eta eskuragarri eta errazago egiteko helikopteroen bidaiak. “Automobil konektatuek, elektrikoek eta autonomoek hiri-mugikortasuna erosoago eta garbiagoa izatea egingo dute”, nabarmentzen zuen Bram Schotek, Audiko lehendakari bitartekoa Urban Air Mobility-ren (UAM) ekimen europarrarekin batzean, “espazioa aurreztuko du ere, esan nahi duena hirian bizi diren pertsonek bizikalitatea hobea izango dutela. Hemen da non hirugarren dimentsioko mugikortasunak ekarpen baliotsu bat egingo duen etorkizunean”.
publizitatea
2018 iraila
eWorld aldizkaria
17
18
eWorld aldizkaria
smartcityWorld
2018 iraila
Donostia, smart cityrako trantsizioan
D
onostiako hiria Lighthouse Replicate (H2020) Europako proiektuaren koordinatzaile izango da, smart cityrako trantsizioan, Donostiako Sustapenaren bitartez. Helburua da garapena gauzatzea eta baloratzea Donostia, Florentzia eta Bristol faro-hirietan, hiri iraunkorrerako eredu izan daitezen, SmartCity delakoranzko bidean hobekuntzak egin daitezen energia-eraginkortasunari, mugikortasun iraunkorrari eta IKT/Azpiegiturei dagokienez. Honela, teknologia berria hedatzea bizkortuko da, hiritarren bizi-kalitatea hobetuz eta erreplikazio prozesua hasiz. Donostia 38 bazkide dituen proiektu honen buru izango da eta 29 milioiko aurrekontua izango du horretarako. Donostiako Sustapena udal-elkarte publiko bat da, hiriaren garapen sozial eta ekonomikoaren promozioan lan egiten duena berrikuntzaren bitartez, ezagueraren sortze eta eraldatzearen bidez, sareko lanaren bidez eta proiektuen kudeaketa eta sustatzearen bidez, hori guztia jasangarritasuneko irizpideen menpe. Donostiako Sustapenetik hiriaren modelo sozio-ekonomikoaren eraldatzea burutzen da sektore sortuberrien garapena sustatzen, klusterizazio lokaleko modeloaren finkatzeren bidez eta, bultzatuz ehun enpresariala eraldatze horretan, erakunde kohesionatu baten bitartez, lan egiten duena ekonomikoki jasangarriak diren proiektuetan eta sortutako ezaguera kapitaliza eta hedatzen duena.
Smart City proiektuak hirien gizarte,ekonomia eta ingurumen iraunkortasuna bermatu nahi du Zehatzago esanda, Donostia Smart City hiriak bilatzen duen lerro estrategikoa da jasangarritasun sozial, ekonomiko eta ingurugirokoa sustatzeko. Horrela, Donostiako Sustapenak Smart Donostia / San Sebastiรกn Plana burutu du, non parte harte duten 200 agente inguruk, helburu partekatudun lerro estrategiko bat finkatzeko. Definitu du, era berean, Ekintza Plan bat 20162020 aldirako, zeinaren bitartez hiriak txerta
ditzan modu eraginkorrean eta modu planifikatuan bere garapeneko proiektuak hiri-inguruan ikuspuntu integratzaile eta Smart baten pean.
Erreplika Donostiako Sustapenetik hiriko proiektu asko garatzen ari dira, amaitzen direnak irtenbideen txertatzean smart hiri bateruntz. Horien artean nabarmentzen da Erreplika (Replicate) proiektu europarra, garatzen dituenak smart irtenbideak hiriko distrito batea, balio duena auzo jasangarri baten erakusle bezala. Era berean, SmartKalea proiektua azpimarra daiteke, proiektu aitzindari bat oinarrituta txertatze smart ezberdinetan balioztatzeko modelo integral bat bere erreplikaziorako beste eremu geografikoetan, Donostiako hiria bihurtzeko Smart erreferentzia mundu batean. Ekimenak lankidetza publiko-pribatuko modelo bat du ere, barne duena hiriko eremu batean elkarbizitzen diren agente ezberdinak Smart ikuspuntu batetik: hiritargoa, negozioak, enpresa tekonologikoak eta Udal Sailak, Donostiako Sustapenaren koordinazioaren pean. SmartKaleak biltzen ditu hiriko kale bakar batean eraginkortasun jasangarriko irtenbide ezberdinak, eskatzen dutenak maila txikian koordinazio eta integrazio maila bat, esperientzia pilotu bezala balio duena hiriko beste zonaldeetara hedatzeko. Donostiako Sustapenak bultzatzen du horrela dinamizazio sektorial lokala klusterizazio-politika baten bitartez, sortu eta gero, besteak beste, Smart Klusterra. Honen barne daude instituzio eta eragile ezberdinak, hala nola Zentro Teknologikoak, Unibertsitateak eta Hezkuntza Zentroak, Elkarteak eta Eskola Profesionalak, Entitate Finantzieroak eta Instituzio Sektorialak, Entitate Publikoak eta smart eremuko enpresa lokalak, sinergiak identifikatu eta garatzeko helburuarekin, ahalbidetzen dietenak partaideei bere hiriko smart strategiaren gauzatzearen garapen eta aurrerapenen parte izatea. Erreplika (Renaissance of Places with Innovative Citizenship and Technology) proiektu europarra lighthouse (faro) Horizon 2020 programako ekimen bat da, smart inplementaziokoa (SCC1 Smart Cities and Communities deialdia). Europar Batasuneko proiektu handiena da hirietara orientatutako ikerkuntza eta berrikuntzarako. Esan bezala, Donostia hiriak burutzen du proiektua, Donostiako Sustapenaren koordinazioarekin.
publizitatea
2018 iraila
eWorld aldizkaria
19
20
eWorld aldizkaria
2018 iraila
healthWorld
Zaurietarako hesgailu adimentsua
H
esgailu adimentsu bat sortu dute zauriak tratatzeko eta sendagaiak administratzeko. Hesgailuak pH eta tenperaturako sentsoreak ditu. Aipatuek, infekzioa eta hantura arakatzea baimentzen dute. Hesgailu adimentsuak, errealitate bat dira daogeneko, sendagaiak administratzeko eta zauri kronikoak tratatu eta monitorizatzeko. Izan ere, Tufts Unibertsitateko ikertzaileek hesgailu adimentsu baten prototipoa garatu dute, zauri kronikoen egoera aktiboki monitorizatu ahal izateko, bai eta sendagai egokiak administra-tzeko ere. Honela, sendatzeko aukerak hobetu egin dira. Helburu nagusia, ikertzaileek diote, tratamendu pasibo baten hesgailu tradizionalak eraldatzea da alde aktibo batera pasatzeko sendatzeko prozesuan. Azaleko zauri kronikoek erreduragatik, diabetesagatik eta beste medikuntza-gaitzengatik azalaren ahalmen birsortzaileak gainezkatu ditzakete eta, askotan, infekzioak eta anputazio iraunkorrak sortu. Zentro unibertsitarioak azaldutakoaren arabera, sendaketa naturalari laguntza emateko nahiarekin, ikertzaileek hesgailuak diseinatu dituzte beroketako osagaiekin eta erantzun termikoko farmako-eramaileekin, neurrira egindako tratamenduak egin ditzaketenak kontutan izanik tenperatura eta pH sentsoreak, infekzioa eta hantura arakatzen dituztenak.
Tenperaturako sentsorea indikatzaile on batean bihurtzen da zauriaren hantura neurtzeko eta horren arabera ekiteko. Zentzu honetan, esan behar da zauri kroniko ez sendagarriak medikuntzako arazo garrantzitsu bat direla. Horrela, Medicare-ren onura hartzen dutenen ia % 15ak tratamendua behar dute gutxienez zauri kroniko batentza edo infekzio batentzat 28.000 milioi dolarretako (23.865 milioi dolar) kostu batetara, 'Value in Health'-ek argitaratutako ikerketa baten arabera. Azkotan, gaixoak helduak dira, ez anbulatorioak eta norberaren zainketako ahalmen mugatu bat dute. Nahiz eta orokorrean zauriak ez sendatu, modu anbulatorioan edo etxean tratatzen dira. Hesgailu adimentsuek monitoretza eskaini lezakete denbora errealean, baita tratamenduaren administrazioa ere, gaixo edo zaintzaileen esku-hartze mugatu batekin.
Zauriekin bukatzen lagundu Zauri kroniko baten pHa parametro giltzarri bat da bere garapena kontrolatzeko. Zauri arruntek 5.5etik 6.5era aldatzen den pH bat dute eta, bitartean, orbaintzen ez diren zauri infektatuek 6.5etik oso gorako pH bat izan dezakete. Tenperatura ere parametro garrantzitsu bat da, zaurian eta bere inguruan dagoen hanturamailari buruzko informazioa ematen duena. Premisa honetan oinarrituta, pHko sentsoreek erraztasunez detektatuko lukete zauri bat noiz dagoen infektatuta. Bestalde, tenperatura-sentsorea adierazle on bihurtzen da zauriaren hantura neurtzeko eta horren arabera zer egin behar den jakiteko. Jarraian, mikroprozesatzaile batek sentsoreen datuak irakurtzen ditu eta farmakoa libera dezake bere eramaileen eskakizun pean, gela berotuz. Guztia zinta mediku garden batera batuta dago hesgailu malgu bat osatzeko, 3 milimetrotako lodierarekin. Osagaiak kostu baxuko eta erabili eta botatzeko heusgailua mantentzeko aukeratuak izan ziren, mikroprozesatzailea izan ezik, berrerabilia izan daitekeena. Oraindik hesgailu adimentsu hauek ez dira frogatuak izan testuinguru klinikoan; bere eraginkortasuna bakarrik in vitro baldintzetan frogatu da. Egun, ikerketa aurre-klinikoak egiten ari dira beren abantaila klinikoak zehazteko eta sendaketa errazteko hesgailu tradizionalekin eta zauriak zaintzeko produktuekin alderatuz.
publizitatea
2018 iraila
eWorld aldizkaria
21
22
eWorld aldizkaria
2018 iraila
startupWorld
“Lan-merkatuaren egungo egoera larria da�
O
rklik Lidergo Industrialeko Trumpf saria jaso du ekoizpeneko teknologia digitalen erabilpenean. Enpresaek Ordizian (Gipuzkoa) du bere egoitza eta berokuntzarako, etxeko ur berorako, ur-beroketarako eta etxetresna elektrikoetarako osagaiak fabrikatu eta saltzen ditu. Bere eskaintza zabala ia mundu osora hedatu da; izan ere, Orklik lantegiak ditu Txinan eta Brasilen, eta berezko ordezkari eta eragileen sare bat dauka. Orkliko Antolaketa-Garepeneko Teknikari Axier Lekuonarekin hitz egin dugu. Lidergo Industrialeko Trumpf saria jaso berri duzue ekoizpeneko teknologia digitalen erabilpenean. Nola jaso duzue albistea? Itxaroten ez diren sariak dira orokorrean. Egunerokoan sartuta zaudenean, modu jarraituan nola aurrera egin eta hobetzean, beste enpresen errealitatearen nozioa galtzen duzu, baita egiten ari zarenak maila altu bat duen ala ezaren inguruko nozioa ere. Mota honetako ekitaldietara aurkezten zarenean da kokatzen zaituztenean inguruarekin eta, modu batean, beste enpresekiko, beste sektoreekiko eta beste errealitateekiko balioesten zaituztenean. Hau bezalako albisteek zuk egokia deritzozun bidean lan egiteko gogoak berpiztea baino ez dute eragiten, non ezin duzun azkartzeari eta ibiltzeari utzi, bestela zu gainditzen bukatzen baitute.
Orklik 36 urte ditu. Zein izan da enpresaren garapena? Orkli 1982 urtean jaiotako enpresa bat da, Copreci kooperatibako ekoizpen-fabrika bezalako aldi baten ondoren, eta bere ekintza hasi zuena termoelektrikako segurtasuneko osagaien fabrikazioaren bidez (termopar eta talde magnetikoa) nagusiki. Jada bere hasieran berogailuetako osagaien fabrikazioko ekintza hasiberri bat bezala finkatu zen, nagusiki erradiadoreetako balbulak. Enpresaren garapena markatuta izan da hainbat gertaera giltzarri batzuengatik bere 36 urteetan zehar kooperatiba independente bezala. Lehen jauzi kualitatibo bat eman zen 80. hamarkadaren hasieran, ekoizpen-prozesuen automatizazio-prozesuen hasierarekin, gure ekoizpen-modeloaren oinarriak finkatu zituena, giltzarri izan dena proiektuaren arrakastan azken hamarkadetan zehar.
“Enpresek, egun, langile proaktiboak bilatzen dituzte�
Zeintzuk dira Orkliren arrakastaren gakoak? Enpresa batek hobetzean pentsatzen duenean, bereahala datoz burura kudeaketa tradizionaleko liburu eta modeloak. Kostuen murrizketa, optimizazio industriala, Lean prozesuak, Kaizen, Smeg eta sigla eta nomenklatura mugagabe bat orain arte balio izan dutenak eta baliotzen jarraituko dutenak barrurantz begiratzeko joera duten enpresentzat. Orokorrean, baliabideen barruko optimizazioruntz enfokatu ohi da eta horrekin produktuari balio erantsi bat eman nahi da, horrela bezerora lehiakidea baino lehenago iritsiz. Modu tradizionala da, irakasten dena eta horrela modu intuitiboan lehenago ipintzen dena mahai gainean. Zerk desberdintzen du Orkli sektore bereko beste enpresekiko? Ez da erraza faktore bakar bat finkatzea. Gure izaera kooperatiboa alderdi bereizle argi bat da, horrek dakarrenarekin bazkide-langilearen inpli-
startupWorld
kazioaren materian. Gure operazio enpresarialen kudeaketari dagokionez, bezeroarekiko hurbiltasuna, bere beharrak ulertu eta asetzeko esfortzua ere elementu oso garrantzitsu bat izan da gure historian zehar. Gure bezeroen itxaropenak asetzeko eta ahal den neurrian gainditzeko egindako esfortzuek emaitza oso nabarmenak eman dituzte azken urteetan, merkatu-kuota irabaztea utzi diguna sektore helduetan non produktuari lotutako zerbitzua garrantzia irabazten joan den lehikortasuneko faktore bezala. 10 urte bete dira krisi ekonomikoak eztanda egin zuenetik. Nola bizi izan duzue eta nola aurre egin diozue? Orklik krisia modu espezifikoan bizi izan du bere negozio bakoitzean, alde ezberdinen oinarrian, bere eragina handitu edo txikitu dutena enpresan. Gure salmenten dibertsifikazio maila altuak, eta bereziki gure negozio batzuen kasuan bezalako merkatu nazionalerako erakusketa murritzak, baimendu dute fakturazio-zifra ez ahultzea krisialdi ekonomikoan zehar modu hain nabarian. Baina egia da ere eraikuntza berrien hornikuntzara gehiago zuzentzen diren negozioak, eta non modu zuzen edo zeharkakoan merkatu espainiarraren pisua handiagoa zen, finantza-krisia gordintasunarekin sufritu dutela, eta zehazki higiezinen barbuilaren eztanda. Nola ikusten duzue lan-merkatua egun? Lan-merkatuaren egungo egoera larritzat joko nuke. Gure egungo egoerak konbinatzen du gure langilegoaren belaunaldi-berriztatze bat (Orkliko bazkide-fundatzaile asko erretiratzen ari dira gaur egun) eskulan gaitua sartzeko beharrarekin, bereziki industria-eremuan. Era berean, Orkli kokatua dago eskualde batean, Goierrin, non industria-enplegu tasa oso altu bat dagoen, eta gurekin modu aktiboan lehia
2018 iraila
egiten duten enpresekin gauden, erakundeetan talentua sartzeko nahian.
“Modu bizian prestatzeko gomendioa egingo nieke gazteei�
eWorld aldizkaria
23
Gako batzuk lehenago aipatu ditugu. Hautagai ideal batek bildu behar litzake ezaguera tekniko eguneratua, denboran jarraitua den ikasketa-bidai bat hasteko gaitasun eta borondatea, eremu erlazional guztia kudeatzeko trebetasuna bere lanera lotuta modu onean, eta azkenik, proiektu kooperatibo bateko kide izateko bokazio espezifiko bat erakustea, nahasiz horrela kooperatibara lotutako kudeaketa-dinamiketan, kontzientzia hartuz bere langile-jabearen egoera bikoitzaz. Zer egin behar du enpresa batek bere langileak mantentzeko?
Zer bilatzen dute enpresek gaur bere langileetan? Bilatzen den hautagaiaren profil osoa marraztu nahi izan gabe, nabarmendu genezake, gaitasun teknikoa zalantzarik gabe faktore garrantzitsu bat izanik, gure proiektuan sartuko diren pertsonetan bilatzen duguna dela beraiek erakus dezaketen eboluzio-gaitasuna inguru oso aldakor batean. Gaur jakiten dena bezain garrantzitsua da modu jarraian ikasteko gaitasuna, bai arlo teknikoan, bai zeharkako izaerako konpetentzietan, guztiz beharrezkoak direnak gure eguneroko erantzukizunak betetzeko. Pertsona proaktiboak bilatzen dira, beren erantzukizunen egitean gainditze pertsonalaren adibide direnak, gaur egungo mundu laboralak inposatzen duen bilakaera pertsonalaren beharraz kontziente direnak eta, aurreko guztiari gehituz, Orkli bezalako proiektu kooperatibo batean sartzeko prest daudenak eta kontzientzia hartzea bere jabe-langilearen egoera bikoitzaz, betebehar eta eskakizun espezifiko batzuk daramatzan egoera. Nolakoa izan behar da hautagai ideal bat lan baterako?
Talentuaren atxikipena izan liteke agian faktore eragile askoko alderdi bat. Ordainsariaren baldintzak bezalako faktore higienikoak zalantzarik gabe garrantzitsuak dira, baina epe luzean pertsonen ilusioa eta konpromezua mantentzeko, ulertzen dugu, enpresa bezala, gure baliodun proposamenen eboluzio jarraitua, gure kudeaketa prozesuen hobetze jarraituaren aldeko ahalegina (fabrikatzea, merkaturatzea...), egiten dutena Orkiz enpresa erakargarri bat hazkundeko itxaropena duten proiektuak bilatzen dituzten pertsonentzat, non profesionalki bilakaera izan dezaketen. Zer gomendatuko zenieke lan-munduan sartzear dauden gazteei? Modu bizian presta daitezela aukerez beteta dagoen lan-merkatu bati heltzeko, baina era berean oso exijentea dena. Ikasketa jarraitu bateko pentsamolde bat manten dezatela, bilakaera jarrai batekoa trebakuntza baten bila, ezaguera teknikoez harago joan behar dena. Presta daitezela lan-merkatu baterako non 'soft-skill'ak eta egunetik egunera hobetzeko nahia diren hautagaien artean bereizketa markatzen dutenak, ez sartzen diren egunean, baizik eta hasierako aldietan non erakundeek monitorizatzen dituzten bere hasiberriak indar handiagoarekin.