6| ył październik 2008 roku. Wraz z moją starszą córką Sigal stanęłam na tej ziemi i z szacunkiem dotknęłam trawy rosnącej na polach w Pociesze i Sieprawkach. Mogłam oddychać polskim powietrzem, którego nigdy nie zapomniałam... Pamiętam ojca, który w chwilach złości lub w żartach powtarzał do mojej mamy: „Pociecha! Ach, ta Twoja Pociecha!”. Po bez mała 60 latach znów zobaczyłam Lublin. Lecz najpierw podążyłam w kierunku Pociechy i Sieprawek. Przedstawię się czytelnikom: Nazywam się Yochi Rabinovitz i pochodzę właśnie stąd. Moja mama, Masza Wroncberg, urodziła się w miejscowości Pociecha, 19 lutego 1920 roku. Pochodziła z zamożnej rodziny, była najmłodszym z siedmiorga dzieci. Rodzice Maszy Zvi-Szyje Wroncberg i Yocheved Chana Mandel byli właścicielami kilku młynów w okolicy. Rodzina mieszkała w miejscowości Sieprawki. Polsko-żydowskie relacje sąsiedzkie przed II wojną światową były pełne wzajemnej przyjaźni i życzliwości. Moja mama jeszcze przed wojną poślubiła Szmuela Erlicha, który urodził się w 1913 lub 1914 roku, w Bychawie. Pochodził z kupieckiej rodziny, która także posiadała i dzierżawiła kilka młynów w okolicy Lublina. Gdy w roku 1939 wybuchła wojna i Niemcy zajęli polskie miasta i wioski, życie wszystkich mieszkańców Polski miało się drastycznie zmienić. Żydzi zostali zmuszeni do opuszczenia swoich domów, następnie wywieziono ich do getta w Lublinie; również moja mama, Szmuel i ich trzyletni synek Zvi-Hirsch znaleźli się w getcie. Egzystencja tam była niewyobrażalnie ciężka: ścisk, głód, choroby, zimno
B
HISTORIA
Z Ziemi Święte i śmierć były codziennością. Masza i ciec z getta Szmuel zdołali wraz z synem uciec ą. Ukryniedługo przed jego likwidacją. wce w wali się w podziemnej kryjówce ci, a jednej z pobliskich miejscowości, zy. razem z nimi dwaj bracia Maszy. u Pewnego zimowego wieczoru moja mama z bratem opuścili kryjówkę w poszukiwania jedzenia. Odkryli ich miejscowi ludzie i oddali strzały, w wyniku których wujek zginął na miejscu, a mama została ranna. Śnieg, na który upadła, powstrzymał krwawienie. a Masza żyła, lecz nie zdołała ukryć się przed Niemcami. Ci zu schwytali ją i wysłali do obozu asza na Majdanku. Od tej pory Masza ynem. utraciła kontakt z mężem i synem. Szmuel słyszał z ukrycia strzały i krzyki, więc nabrał pewności,, iż żona i szwagier nie żyją. i na Po półtorarocznym piekle żżycia Majdanku, w czerwcu 1944 roku Niemcy wysłali moją mamę do Oświęcimia, gdzie przebywała do listopada 1944 roku, po czym dołączono ją do transportu do Nie-
Masza Wroncberg miec. Celem był Bergen-Belsen, trzeci obóz koncentracyjny w życiowej historii Maszy. Tam mama zachorowała na tyfus. 15 kwietnia 1945 roku armia brytyjska wyzwoliła więźniów obozu, w tym moją mamę, która była bardzo słaba; w tym czasie ważyła tylko 28 kg. Mama spędziła dwa miesiąca w szpitalu. W czerwcu 1945 roku, odzyskawszy siły, zdecydowała się
Pociecha, październik 2008 KWIECIEŃ 2021
