LEYLA ŞİRƏLİ rəngkarlıq
LEYLA ŞİRƏLİ rəngkarlıq
Y
arı qaranlıq, o qədər də geniş olmayan çardağ. Divarlara yapışdırılmış eskizlər. Molber n önündə tamamlanmamış mənzərə, cürbəcür boyalar, fırçalar, tablolar... Bura gənc rəssam Leyla Şirəlinin yaşadığı evdəki emalatxanasıdır. Rəssamla birgə divarın küncündə pərçimlənən tabloları bir-birindən ayırıb yaratdıqlarına baxıram. Müxtəlif mənzərələrə, natürmortlara, portretlərə, eskizlərə nəzər ye rdikcə məni qürur hissi ilə yanaşı, heyrət də bürüyürdü. Təəccübümə səbəb gənc Leylanın rəssamlıq aləminə yenicə qədəm qoyması ilə yanaşı, ən başlıcası onun rəng seçimi idi. İs rəngin demək olar bütün çalarları rəssamın tablolarına, xüsusən də mənzərələrinə əlvanlıq, zəriflik gə rirdi. Elə görüşdən öncə rəssamın ustadı, akademik Sakit Məmmədovdan Leylanın yaradıcılığı haqqında soruşanda da, məşhur rəssamın söylədiyi ilk fikir məhz tələbəsinin is rənglərə verdiyi önəm oldu: «Rəssamlıq öyrədilmir, öynənilir. Leyla da öyrənməyə son dərəcə həvəsli bir tələbədir. Onun rəng hissiyatı var və bu, rəssam üçün ən vacib sayılan bir amildir. Leylanın çirkdən uzaq, tərtəmiz rənglərdən is fadə etməsi onun daxili aləminin saflığından xəbər verir. İstərdim ki, Leyla rəssamlıq dünyasının Leylası, tamaşaçıları isə sənə nin Məcnunlarına çevrilsin. Bu fikrimə əminlik onun istedadı və zəhmətkeşliyindən irəli gəlir. Misal çəkə bilərəm ki, təxminən beş il əvvəl Turan Muxtarzadə mənim emalatxanamda tələbə kimi məşğul olmağa başladı. Leylanın da bir rəssam olaraq formalaşmasında Turan xanımın böyük əziyyə var. Əminəm ki, nə vaxtsa Leyla da öz tələbələrinə bizlərdən öyrəndiyini onlara ötürəcək. Sevindirici haldır ki, bu, ar q ənənə halını alıb».
Söylədiyim kimi Leylanın kətanın üzərinə yaxdığı rənglər diqqə mi çəkdiyindən ona verdiyim ilk sual da məhz bununla bağlı oldu: «Parlaq rəngləri çox sevirəm. Bu insanda xoş əhval-ruhiyyə yaradan rənglərdir. Bilirik ki, yaşından, mövqeyindən asılı olmayaraq hər bir insanın qayğıları olur. İstəyim odur ki, tablolarıma baxanlar bir anlıq da olsa kədərlərini, sıxıntılarını unutsurlar. Bir də axı, biz Azərbaycanda yaşayırıq. Ölkəmiz Odlar Yurdu kimi dünyada tanınır. Məncə, mülayim, parlaq təbiətli bir məkanda yaşayıb, əlvan rənglərdən is fadə etməmək günah olar. Düzdür, Azərbaycanda soyuq rənglərdən is fadə edən rəssamlarımız az deyil. Yəqin bu, daxildən gələn bir istək, eh yacdır...» Leyla ilə söhbət etdikcə, onun rəsmlərinə baxdıqca ağılın yaşda deyil, başda olması fikrini özlüyümdə bir daha təsdiqlədim. Gənc rəssam 1996-cı ildə Bakı şəhərində tanınmış ne çi İsgəndər Şirəlinin ailəsində dünyaya gəlib. Yəni rəngkar bu il Azərbaycan Rəssamlıq Akademiyasında təhsil almaq arzusundadır və bu istəyini gerçəkləşdirmək üçün gündüzləri oxuyub, gecələri rəsm çəkməklə məşğuldur. Valideynlərinin söylədiklərinə görə Leyla əvvəllər rəssamlığa yox, həkimliyə, özü də ürək həkimliyinə maraq göstərirmiş. Rəssamlıq istedadının Leylanı necə yaxalaması isə onları da təəccübləndirib. Çünki belə bacarığa sahib olanların böyük əksəriyyə nin gen yaddaşında sənətlə məşğul olan insanlar yer alır. Leyla isə Şirəlilər ailəsində rəssam olan ilk övladdır. Sevindirici haldır ki, valideyləri qızlarının bu istedadını üzə çıxartmaqla kifayətlənməyib, onun gələcəkdə böyük rəssamlıq yolunun yolçuluğuna çıxmasına dəstək olublar. «Leylada qeyri-adi bacarığı görəndə biganəlik göstərə bilməzdim. Rəssam olmasam da bu sənətə böyük hörmə m var və övladımın da məhz rəssam olmaq istəyi bir ata olaraq məni yalnız və yalnız fərəhləndirir. Qızıma arzum onu sağlam, xoşbəxt və sənə n zirvəsində görməkdir.» - deyən İsgəndər müəllimin bu istəklərinə Leylanın anası Minəxanım xanım da qoşuldu. Şübhə yoxdur ki, Leyla sənə nə ürəyini qoyan rəssamlardan olduğu üçün o, çox qəlbləri müalicə edəcək. Gənc rəngkarın keçdiyi məktəb, Azərbaycan və eləcə də dünya rəssamlarından bəhrələnməsi onu sənə n elə ilk pillələrindəcə inamla addımlamasına səbəb olub. Bunu rəssamın əsərlərində tərəddüdsüz vurduğu yaxmalarla yanaşı, elə onun fikirləri də təsdiqləyir: «Dünya rəngkarlıq ənənəsini davam etdirib, öz dəs xə mlə tanınmaq istəyirəm. Çünki hər bir rəssamın özünəməxsusluğu olmalıdır. Sənətdə öz yolunu tapmaq üçünsə böyük axtarışlar etməlisən. Ümid edirəm, mən də gec-tez öz yolumu tapıb, qismət olarsa onu sonadək davam edəcəyəm. Çünki yalnız bu yol vasitəsilə özümü sənətdə sübut edə biləcəyimə inanıram. Daim çalışacam ki, gələcəkdə xalqımızın sevilən rəssamı və Azərbaycanın layiqli bir vətəndaşı olum.» Mənə elə gəlir ki, Leylanın bu arzusuna yalnız onun ailəsi, ustadı, bəndəniz deyil, kataloqu əlinə alıb gənc rəssamın əsərləri ilə istər qiyabi, istərsə də canlı şahid olan insanlar da qoşulur. Çünki onun yaratdığı rənglərin is sində isinməyə dəyər. Ülviyyə Heydərova Yazıçı-publisist
3
In the warmth
of the colors A
ÇƏHRAYI GÜLLƏR / kətan, yağlı boya PURPLE FLOWERS / oil on canvas
small, dark a c. Sketches on the walls. Uncompleted landscapes on the easel, diverse dyes, brushes, pain ngs... This is promising ar st Leyla Shirali's studio organized up on the house- top. Being profoundly immersed in the world of various landscapes, s ll lifes, portrays, sketches I experienced a tremendous feeling of proud not men on overwhelming enthusiasm. This was Leyla's color preference alongside with her first steps to the world of art that caused my amazement. Almost all traits of warm colors infuse brilliance and tenderness to ar st's tableaus, in par cular to the landscapes. Just a li le bit earlier before the interview when I first asked Leyla's master Sakit Mammadov about her artwork he had specifically highlighted essen ality she a aches to warm colors: «You cannot teach pain ng but study. And Leyla is indeed eager to learn. She feels the colors and this is the most paramount factor for an ar st. U lizing crystal-clean colors refers to the purity of Leyla's inner world. I would like her to be Leyli of overall art world whereas observers to be Majnun of this art. My cer tude in this emanates from her talent and diligence. For example, about five years ago Turan Muxtarzada began to study as a student in my studio and she did really shape Leyla in her occupa on. I am sure once Leyla will share the acquried experience with her own followers in the same way. Glad to know that it is ge ng to be a tradi on now»
2012 / 50 x 40
3
3
ÇƏHRAYI GÜLLƏR / kətan, yağlı boya PURPLE FLOWERS / oil on canvas 2012 / 50 x 40
As I men oned before the way Leyla appliying the colors on the easel had drawn my wonder and my first ques on linked namely to this topic: «I pre y like oustanding colors. They posi vely impact on people's mood. It is well known that everybody has problems regardless of age and outlook. I wish they could at least for an instant forget their grief and problems. A er all, we are living in Azerbaijan interna onally recognized as Land of Fire. In my opinion, it would be a grand sin to live in such a bright and gentlenatured place and not to introduce joyfull colors. Admi edly, there is a great deal of azerbaijananian ar sts using cold colors. It seems to be an internal desire, necessity ». While talking with Leyla and looking at her works I am ge ng added evidence that the point is not the age but the mind. A young ar st was born in 1996 in the city of Baku to the family of a well-known oil-industry worker Isgandar Shirali. She is eager to study in the Azerbaijan State Academy of Fine Arts and she is working around the clock in order to realize this dream. As her parents say Leyla used to tend to be a doctor rather than an ar st; even a cardilologist. They were also astounded how Leyla had been gi ed this talent inasmuch there is always a gene -factor behind this talant. But Leyla is the first in Shirali family who is pain ng. It is very glad to know that her parents did not confine themselves to reveal this gi ed person but they also nurtured and supported her talant in this thorny path to art work. «I could not help react when unexpectedly discovered her talent. Though I am not an ar st I par cularly respect this art and my daughter's wish to be an ar st only makes me feel very proud. I want my daughter to be healthy, happy and at the very height of her mastery». Leyla' s mother Minaxanim also joined these promising words. There is absolutely no doubt that Leyla who is inser ng her heart and soul for pain ng will heal plethora of hearts... Her background as well as inspira on from giants of the art world shaped her confident endevours to be a part of that magnanimous art mileu. We can observe it not only in her confident touches on her works but also her thoughts can confirm this: «I would like to con nue the tradi on of the art world but to contribute something mine. As every ar st should have its pecularity. If you want to achieve success in artwork you have to make tremendous efforts. I very much hope that I will finally find my way and will succesfully carry on crea ng. Because only in this case I believe to confirm myself in the world of art. I will always be trying to be a beloved ar st of my na on and a deserving ci zen of Azerbaijan» It seems to me that not only me, her family, her tutor but everyone who will have an opportunity to get the catalogue will ungrudgingly join Leyla's dream. Because it is really worth enjoying the warmth of her colors. Ulviyya Heydarova writer-publicist
3
ÇƏHRAYI GÜLLƏR / kətan, yağlı boya PURPLE FLOWERS / oil on canvas 2012 / 50 x 40
səh. 4
ŞAM AĞACLARI / kətan, yağlı boya PINE TREES / oil on canvas 2012 / 50 x 70
3
3
ÇƏHRAYI GÜLLƏR / kətan, yağlı boya PURPLE FLOWERS / oil on canvas 2012 / 50 x 40
3
3
ÇƏHRAYI GÜLLƏR / kətan, yağlı boya PURPLE FLOWERS / oil on canvas
ÇƏHRAYI GÜLLƏR / kətan, yağlı boya PURPLE FLOWERS / oil on canvas
ÇƏHRAYI GÜLLƏR / kətan, yağlı boya PURPLE FLOWERS / oil on canvas
2012 / 50 x 40
2012 / 50 x 40
2012 / 50 x 40
3
3
3
ÇƏHRAYI GÜLLƏR / kətan, yağlı boya PURPLE FLOWERS / oil on canvas
ÇƏHRAYI GÜLLƏR / kətan, yağlı boya PURPLE FLOWERS / oil on canvas
2012 / 50 x 40
2012 / 50 x 40
3
ÇƏHRAYI GÜLLƏR / kətan, yağlı boya PURPLE FLOWERS / oil on canvas
ÇƏHRAYI GÜLLƏR / kətan, yağlı boya PURPLE FLOWERS / oil on canvas
ÇƏHRAYI GÜLLƏR / kətan, yağlı boya PURPLE FLOWERS / oil on canvas
2012 / 50 x 40
2012 / 50 x 40
2012 / 50 x 40
3
3
ÇƏHRAYI GÜLLƏR / kətan, yağlı boya PURPLE FLOWERS / oil on canvas
ÇƏHRAYI GÜLLƏR / kətan, yağlı boya PURPLE FLOWERS / oil on canvas
2012 / 50 x 40
2012 / 50 x 40
3
ÇƏHRAYI GÜLLƏR / kətan, yağlı boya PURPLE FLOWERS / oil on canvas 2012 / 50 x 40
3
ÇƏHRAYI GÜLLƏR / kətan, yağlı boya PURPLE FLOWERS / oil on canvas
ÇƏHRAYI GÜLLƏR / kətan, yağlı boya PURPLE FLOWERS / oil on canvas
2012 / 50 x 40
2012 / 50 x 40
ÇƏHRAYI GÜLLƏR / kətan, yağlı boya PURPLE FLOWERS / oil on canvas 2012 / 50 x 40
3
3
ÇƏHRAYI GÜLLƏR / kətan, yağlı boya PURPLE FLOWERS / oil on canvas 2012 / 50 x 40
3
ÇƏHRAYI GÜLLƏR / kətan, yağlı boya PURPLE FLOWERS / oil on canvas 2012 / 50 x 40
3
ÇƏHRAYI GÜLLƏR / kətan, yağlı boya PURPLE FLOWERS / oil on canvas
ÇƏHRAYI GÜLLƏR / kətan, yağlı boya PURPLE FLOWERS / oil on canvas
2012 / 50 x 40
2012 / 50 x 40
3
ÇƏHRAYI GÜLLƏR / kətan, yağlı boya PURPLE FLOWERS / oil on canvas 2012 / 50 x 40
3
3
3
ÇƏHRAYI GÜLLƏR / kətan, yağlı boya PURPLE FLOWERS / oil on canvas 2012 / 50 x 40
3
ÇƏHRAYI GÜLLƏR / kətan, yağlı boya PURPLE FLOWERS / oil on canvas 2012 / 50 x 40
3
3
ÇƏHRAYI GÜLLƏR / kətan, yağlı boya PURPLE FLOWERS / oil on canvas 2012 / 50 x 40
3
ÇƏHRAYI GÜLLƏR / kətan, yağlı boya PURPLE FLOWERS / oil on canvas
ÇƏHRAYI GÜLLƏR / kətan, yağlı boya PURPLE FLOWERS / oil on canvas
2012 / 50 x 40
2012 / 50 x 40
3
ÇƏHRAYI GÜLLƏR / kətan, yağlı boya PURPLE FLOWERS / oil on canvas 2012 / 50 x 40
3
ÇƏHRAYI GÜLLƏR / kətan, yağlı boya PURPLE FLOWERS / oil on canvas 2012 / 50 x 40
3
ÇƏHRAYI GÜLLƏR / kətan, yağlı boya PURPLE FLOWERS / oil on canvas 2012 / 50 x 40
3
ÇƏHRAYI GÜLLƏR / kətan, yağlı boya PURPLE FLOWERS / oil on canvas
ÇƏHRAYI GÜLLƏR / kətan, yağlı boya PURPLE FLOWERS / oil on canvas
2012 / 50 x 40
2012 / 50 x 40
3
3
ÇƏHRAYI GÜLLƏR / kətan, yağlı boya PURPLE FLOWERS / oil on canvas 2012 / 50 x 40
səh. 4
ŞAM AĞACLARI / kətan, yağlı boya PINE TREES / oil on canvas 2012 / 50 x 70
3
In the warmth
of the colors
Gənc rəssam Leyla Şirəlinin ilk fərdi sərgisinin kataloqu. Cataloq of the young ar st Leyla Shirali first solo exhibi on. Gallery 1969 14 - 18.05.2013 Bakı / Baku
Üz qabığı / on cover:
ÇƏHRAYI GÜLLƏR / kətan, yağlı boya PURPLE FLOWERS / oil on canvas 2012 / 50 x 40 Bədii tər bat / fotoların müəllifi:
Məmmədova Fəxriyyə CBS Mətbəəsində çap olunmuşdur. Bakı - 2013.