Ramina Saadatkhan
Ramina Saadatkhan
Ramina
Metamorfozun görünməz həddi və ya apofeozu TEYMUR DAIMİ rəssam, sənətşünas, fəlsəfə elmləri doktoru
Rəngin cilovlanmayan enerjisi... kətandan sanki aşıbdaşan qeyri-adi ritmlər... peyda olan, yaxud sanki qeyb olan ecazkar formalar... sükutun doğduğu bir fəryad və əksinə... Bu verbal ifadələr Ramina Səadətxanın yaradıcılığı ilə tanış olarkən ilk ağla gələnlərdir. Sırf nominal olaraq bu əsərləri abstrakt ekspressionizm, bəzən də nadir hallarda kəskin fiqurativ elementlərlə dolu rəngkarlığa aid etmək olar. Amma hər şey göründüyü kimi bariz deyildir.
Rəssamın bəzi işlərinin maraqlı adlarına diqqət yetirək: “Sevgililər”, “Nəzər. İblisin gözü”, “Xaos qadın olmaq istərdi”, “Cənnətdə son gün”, “Təcrid”, “Qara mələk”, “İkarın arzuları” və s. Rəssamın yaradıcılığının müəyyən tematik istiqaməti, yəni metafizik yönümü göz qabağındadır. Qəfil yaxalanan tamaşaçıya sarsıdıcı təsir göstərən xətt və rənglər qarışımının həddən ziyadə ekspressivliyi “sehrli” funksiyanı yerinə yetirir – bu rənglər ziyafəti insanda, sözlə ifadə edilə və gözlə görülə bilməyən, onun tükənməz ruhi özəyini təşkil edən və dəyişməz qalan içindəki ülviliyi və qeyri-müəyyənliyi oyadır. Başqa sözlə desək, Ramina diqqətimizi heç də konkret və abstrakt hədlərin astanasındakı rəngarəng tarazlaşmış oyuna deyil, həmişə insanın diqqətindən qaçana-onun təsviredilməz, qəribə mahiyyətinə cəlb etmək üçün kətan üzərində rəng, xətlər və formaların səksəkəli-coşqun bayramını göstərir.
Raminanın əsərləri bizi ilkin kosmik elementlərin dramının baş verdiyi bəşəriyyətdən əvvəlki dünyaya aparır. Bu göz qamaşdırıcı, həm də gözlənilməz təşvişli gözəlliyilə Ədən məkanıdır. Fövqəladə rəngarəngliyi və obrazlarının ekspressivliyilə heyratamiz Cənnət bağı. Bu saf atmosferdə ağır fiziki dünyanın qanunları işləmir. Bu təsəvvür və xəyallar kainatı, ruhsuz sosiallaşmanın dəyirmanında öz uşaqlığımızın qalıqlarını itirdiyimiz üçün bizə tanış gəlmir. “Yetkinlər dünyasına”, yəni bəsit qaydalar cəmiyyətinə məcburi adaptasiya prosesində, bioloji yaşam uğrunda bir vasitə olaraq şüurumuzun içinə hiyləgərcəsinə həndəsi ifadə düsturları kodlaşdırılmışdır. Buna baxmayaraq, içimizdə – ürəyimizin qaranlıq və dərin labirintlərində gizli qalan bir şey - şüuraltı olaraq taleyimiz üçün son dərəcə əhəmiyyətli, lakin çoxdan unudulmuşcasına müdrik körpə xəyalını bizdən nə qədər uzaq qalsa da, tanıya bilir. Yorğun əsəblərimizi incə təkidlə qıdıqlayan bir şey bizə əlçatmaz bir sirrin hədsiz sevincini, eyni zamanda anlaşılmaz təşvişini bəxş edir. Burada insan öz fiziki gücüylə yeni yaranır və tez-tez özünü ibtidai sənətçilərin
07 bizə naməlum məqsədlər üçün ustalıqla hazırladığı mürəkkəb ritual maskalara – malaqanlara bənzər qorxulu antropomorfik obrazında təqdim edir. Ancaq bu efemer humanoid varlıqlar şəklindəki bir proto-insan başlanğıcı, digər canlı varlıq formalarından – qəribə “mezozoy” bitkilərindən, fantastik çiçəklərdən, qədimi həşərat və heyvanlardan az əhəmiyyətli deyildir. Bütün bu coşqun, maqmatik “panoptikum”, sanki Raminanın tablolarının zəngin vizual intensivliyi ilə canlanır və hər baxanı hipnotik transa salır.
Kainatımızın bütün parlaq müxtəlifliyinin ortaya çıxması, bu iki başlanğıcın qarşılıqlı əlaqəsi sayəsindədir ki, müxtəlif dünya ənənələri onları fərqli olaraq adlandırır – xeyir və şər, in-yan, qadın-kişi. Çox vaxt müasir dünyada son interaktiv əlaqədən, kişi və qadın barəsində danışırlar. Amma Ramina Səadətxanın sənəti dinamik, lakin gözə çarpmayan erotizmə baxmayaraq, bu sosial-mədəni “gender” məsələlərindən daha yüksəkdədir. Rəssam, idarə edilə biləcək bir xaos yaradır ki, onun alovunda bəzi obrazlar digərlərində əriyir... Və məqsəd qadınlıq və ya kişilikdən onların hərfi mənasında bəhs etmək deyil. Bu əsərlərin müəllifi üçün başlıca şey onların qarşılıqlı yaranma və təsir kontekstində fövqəlinsan, arxetipik enerjilərin kəşf edilməsi və təzahürüdür.
Məhz burada biz Raminanın yaradıcılığının əsas məqsədlərilə bağlı əsl niyyətinin özəyini (bu sətirlərin müəllifinin fikrincə) müşahidə edirik. Güman edirəm ki, söhbət ən vacib məsələ – reallıqdan gedir (realizmlə qarışdırılmamalıdır!). Daha doğrusu, hər birimizin daxilindəki Realın nəfəsi olan ağlımızdan sürüşüb gedən mahiyyətin aşkarlanmasından gedir.
Siz soruşacaqsınız: kobud materiyalara aid bədii sənətkarlığın atributları vasitəsilə bu mütləq saflığı, radikal təsvirolunmazlığı necə çatdırmaq olar? Axı, rəngkarlıq materiyasının bütün incəliklərinə baxmayaraq, o, heç efemer-axıb gedən musiqi sədaları da deyil...
Hər şey dediyimiz kimi olsa da, Ramina Səadətxanın əsərlərinə bu şamil olunmur. Onun əsərlərindəki təsvirlər ağıllı sözlərə konvertasiya olunmağa sərt müqavimət göstərir və hər hansı bir inandırıcı izahat cəhdinə və əsərin əhəmiyyətinə dair sübutlara qarşı yaddır. Deməli, bu əsərlər öz təməlində musiqidir. Onlar saf ehtirasların
və günahsız affektlərin danışıq dili öncəsi dünyasına aiddirlər. Burada əsas söz məsumluqdur. Yaxud bakirəlik, paklıq. Rəssamın tabloları öz vizual zənginliyində uşaqlara xas olduğu kimi dünyanın bilavasitə qavranılmasının hədsiz sadəlik və təmizliyini nümayiş etdirir. Bəli, əlbəttə ki, dünya incəsənət cəmiyyəti “qara kvadratlar”ı da, boş, ağ əsərləri və reallığın saflığına nail olmaq üçün digər “boş məkan” cəhdləri də görmüşdür. Amma boşluğun hərfi reprezentasiyası tez-tez əks təsirə gətirib çıxarır. Məsələn, Maleviçin “Qara kvadrat”ını seyr edən sənətşünaslar o qədər mürəkkəb izahatlar verdilər ki, onlardan adamın az qalsın başı hərlənir. Və, saflıq, boşluq yerinə, biz nəticədə oradakı təsvirlərin izahı və mənasına dair dərin fikirli konsepsiyaların fasiləsiz axınını müşahidə edirik.
R. Səadətxanın vizual oriyentasiyasının təsiri başqadır – formaların hərfi sadəliyi ilə deyil, əksinə, təsviri quruluşların ağlasığmaz mürəkkəbliyinin nümayişi ilə – təmiz abstraksiyadan tutmuş fiqurativ “sadəlövhlüyə” qədər. Qədim Azərbaycan xalçalarında, orta əsr Təbriz miniatürləri, Buddist ikonoqrafiyası (tanka), mandala və s.-də olduğu kimi. Amma bəlli ciddi qanunlara tabe olan sakral vizualizmin sadalanan formalarından fərqli olaraq, Raminanın rəsmləri daha əvvəl də qeyd etdiyimiz başqa bir fərqli keyfiyyətə malikdir- uşaq qavrayışının sərbəstlik və spontanlığına. Buna görə də onların uşaq rəsmləriylə bənzərliyi var. Axı uşaqların qavrayışı hələ təzə və məsumdur. Uşaqlar böyüklərin süni və aldadıcı dünyası ilə tanış deyillər. Bu fiziki cazibə dünyasına cismən “atılsalar” da, zehni olaraq hələ də cənnət bağındadırlar ki, bu müasir (yalan və sosial oyunların içində boğulmuş) bir insan üçün əlçatmazdır. Onlar hələ bacarıqsızlıq və “sadəlövh” müdriklik mühitindədirlər. Dünyanın hələ kişi və qadına, xeyir və şərə, işıq və qaranlığa, seksuallıq və məsumluq, salehlik və günah, yaxşılıq və pislik, din və dünyəviliyə bölgünün, dindar və ateistlərin, dinlərin və sekulyar formaların mövcud olmadığı sözlü maqma dövrünədək var olmuş sözsüzlüyün cənnətindədirlər hələ... Bu, bütün ağlagəlməz və ağlasığmaz ziddiyyətlərin haşiyəsində görünməyən bir həddir. Realın əl ilə tutula bilməyən mahiyyəti. Və kənardan görünməz olan sıfır nöqtəsi (ideal qavrayış mövqeyi). Məhz bu nöqtədən, dünyanın necə olduğuna dair heç bir ifadə və şərhlər olmadan səssiz və valehedici hekayəsinin nəqli mümkündür.
Ramina
Müəllif yanaşması ELÇİN ŞAMİLLI
Sənətşünaslıq üzrə fəlsəfə elmlər namizədi
Azərbaycanlı rəssam Ramina Səadatxan (d. 1977) həm Ə. Əzimzadə adına Rəssamlıq məktəbini, həm də Azərbaycan Dövlət İncəsənət Akademiyasının təsviri incəsənət fakültəsini bitirmişdir. Rəsm və qrafika ilə yanaşı, rəssamın işlərinə fotoqrafiya ilə bağlı eksperimentlər də daxildir. Müəllif yanaşmasını formalaşdıran Ramina universal rəngkarlıq dilini seçib. Bu dil müasir dövrlə, həmçinin mif və ekzotik aləmlərlə rezonans yaradır. Müxtəlif estetika və üslubları birləşdirərək, yaradıcılığında abstrakt ekspressionizm elementləri ilə kolaj pop sənəti üsullarından istifadə edir. İncil təsvirlərinə istinad edən Ramina, nəticədə ümumiləşdirmə tələb edən bəzi formalar yaratmaq üçün özünütəhlilə üz tutur. İstifadə etdiyi rənglər isə onun əsərlərinə əlavə şərh qatır və ya əksinə, görüntünü şifrələyir. "İkarın arzuları" diptixi bizi yoğun bitkilərlə ifadə olunan bir xəyal dünyası ilə tanış edir ki, burada bitkilər rəsm əsərinin klassik fonu olaraq təqdim edilmir; əksinə, onlar, arasında zoomorfik canlılar da olsa da, xarici reallığa istinad etmədən rəqəmlərlə birləşən, qeyri -müəyyən rəng palitrasına malik şərti bir dünya olan zehni toqquşmaların ifadəsidir. İkar, sanki bu xəyallara, bu təcrübələrə, bu şüuraltı dəryaya “düşür”. Rəng kompozisiyada “yuxarıdan” və “aşağıdan” asılı olmayaraq, “uzaqdan” və “öndən”, “rəqəmdən” və “fondan” sərbəst şəkildə şərh olunur. Rəng ifadəsi, İkarın öz inikasını tapmasında dramatik bir intensivlik yaradır. İkar, xəyal və təxəyyülün sintezi olaraq, rəssam obrazının bir növ modelidirmi? Yəqin ki. Əsərlərin müəllifi, adətən, əsərlərinin içində, qismən də olsa, var olur. Eyni zamanda onlarda heç bir şəxsi tərənnüm yoxdur, oraya tam sığmaq mümkün deyil.
Bədii yaradıcılıq məntiqində əsərlərdə gizli şəkildə görünən və ya içərisində “gizlənən” görünən və görünməyən komponentlər var. Bu nöqteyi-nəzərdən, “Xaos qadın olmaq istərdi” adlı əsər xüsusi maraq kəsb edir. Əsərin kompozisiyanı təşkil edən formalar fərqli fiqurlardan ibarətdir ki, üstəlik, bəzi tək forma eyni anda bir neçə dənədir, hətta. Burada, vizual qavrayışın müəyyən edilməsi prinsipi işə düşür. Sıx düzülüş, bütün elementləri arxada fona ehtiyacı olmayan formalara çevirir. Bu qarşılıqlı əlaqə Xaosun görünüşünü deyil, müəyyən bir kollektiv təsviri yaradır. Eyni zamanda, kompozisiyada, təbii rənglərə və formanın modelləşdirilməsinə istinad edilməyən Qadının şərti
11 fiquru “oxunur”. Bütün elementlər formal həndəsə ilə uzlaşdırılır ki, bu da semantik əlaqə effekti yaradır. Rəssamın niyyəti özlüyündə çox maraqlıdır: qeyrimümkünün mümkün olması. Qadın xaosdan törəyir, halbuki xaosun özü qadın ola bilməz. Bu mesaj sərbəst forma və canlı doyğun rənglərlə ötürülən bir gərginlik yaradır.
Rəssamın işinin təhlili, “Təcrid” adlanan indiki dövrün rəsminin ikonik və xarakterik xüsusiyyətini ifadə edən əsərilə tamamlana bilər. Kompozisiya, əsasən qeyri-təbii rəngli bitki elementlərinin əlavə edilməsi ilə zoomorf formalardan ibarətdir. Təbii formalar xəstəlik nəticəsində mutasiyaya uğrayır. Şəkildə qeyri-müəyyənlik əhvalı var. Elementlər aqressiv hərəkətlər, böyümə, mutasiyalar, transformasiyalar vəziyyətindədir. Müəllif Raminanın yaradıcılığı üzərində düşünərkən, “Cənnətdə əsəri vasitəsilə mövcud dünya fenomeninin son gün” rəsminə diqqəti cəlb etmək maraqlı olardı. ümumiləşdirilmiş bir formulunu, ilk növbədə kollektiv Kompozisiya elementləri və rəngləmə, təbiətin geri şüurun bir təsviri olaraq çatdırmağa çalışır. Bu fiqurlar, dönməz bir harmoniya itkisi əlamətləri göstərdiyi zaman virusun görünmədiyi və infeksiyanın təsirinin açıq xarici insanların lütfdən düşdükdən sonrakı vəziyyətindən bəhs əlamətlərinin olmadığı xarici dünyaya uyğun gəlmir. edir. İlana bənzər formalar, təcavüzkarlıq havasını əks Bunlar hamısı daxili vəziyyətin, şüurun, ruhun etdirən nəhəng bitki gövdələri ilə iç-içədir. Burada təzahürüdür. Rəssam ümumi bir nəticə əldə etmək üçün çiçəkləri olan tikanlı bir kaktus kolu var; çiçəklər sevinc şəkillər və rənglərlə sərbəst işləyir. Bu formatda sənətkar, və ya xoşbəxtlik yaymır, əksinə itki və nostalji hissidir. ənənələr ilə bədii dilin avanqardı arasındakı əlaqənin sərhəddində özünü tapır. Çox güman ki, təqdim olunan Cənnət Adəm və Həvva ilə əlaqəli olsa da, “Sevgililər” rəsm əsərində kişi və qadının ümumiləşdirilmiş təsvirləri əsərlər müəllifin yaradıcılığında forma, rəng və kompozisiyaya yanaşmanın əsas prinsiplərini qorumaqla göstərilir; xəsis cizgilərlə işlənmiş olsalar da, onların yanaşı, başqa bir təsviri sənətin yeni davamına keçə fiqurları tanınır. Birlikdə olan bu cütlüyün idilliyası biləcək müəyyən bir keçid mərhələsidir. cismani olaraq “iti küncləri” simvolizə edən bitki elementlərinin kəskin formaları ilə təzad təşkil edir. Çöhrə və bədənlərin qırmızı rəngi süjetə dramatizm qatır. Əsərdə feyzdən daha çox, gələcək qayğısından bixəbər coşqun ehtiras mövcuddur.
Xəyallar, uçuş, sevgi, səmavi hisslər, intuisiya, ehtiraslar nəticədə ölüm mövzusu və ölüm vəziyyətini aşa bilmir. Bu məntiqi ardıcıllıqla “Ölüm” tablosu digər rəsm vəziyyətləri üçün bir növ akkord-xatırlatmadır. Bu əsər möhkəm və bir-biri ilə əlaqəli formaları uğurla bir araya gətirir, qırılmış formaları da birləşdirir. Əsər, həm ölüm öncəsi halı, həm də ölümün özünü və onun nəticələrini müəyyən bir zaman haşiyəsində ifadə edir. Parlaq bir rəngə baxmayaraq, faciə və dram havası rəng sxeminin üzərində gəzir və “niyə ölüm?” sualı ilə qəbul edilməməyə işarə edir. Buradakı zebraya bənzər at fiquru ölüm səhnəsindəki səssizliyin simvolu olan vəhşi həyatı təcəssüm etdirir. Rəsm təbii olaraq mücərrəd və tanınan elementləri müəllifin niyyətini və motivlərini ortaya çıxaran üzvi bir vəhdətdə birləşdirir. Bu mənada Ramina Səadətxanın rəsmləri qədim Azərbaycan xalçaları və orta əsr miniatür rəsmləri ilə formaların düzülüşü, rəng kompozisiyaları və ecazkar mühitin ötürülməsi üsulları ilə müəyyən əlaqəyə malikdir.
Ramina Saadatkhan
Anubisin qara ürəyi kətan, akril Black heart of Anubis acrylic on canvas Черное сердце Анубиса холст, акрил 2020 / 160 x 120 Siren kətan, akril Siren acrylic on canvas Сирена холст, акрил 2021 / 125 x 70
Ramina Saadatkhan
Əkizlərin rəqsi kətan, akril, kollaj Twins dance acrylic on canvas, collage Танец близнецов холст, акрил, коллаж 2018 / 60 x 80
Sevgililər kətan, akril, kollaj Lovers acrylic on canvas, collage Влюбленные холст, акрил, коллаж 2020 / 160 x 120
17
Qara bağ kətan, akril, kollaj Black garden acrylic on canvas, collage Черный сад холст, акрил, коллаж 2020 / 200 x 115
19
Gəzinti kətan, akril Walk acrylic on canvas Прогулка холст, акрил 2020 / 60 x 50
21
Ölüm kətan, akril, kolaj Death canvas, acrylic, collage Смерть холст, акрил, коллаж 2018 / 110 x 160
23
Adsız kətan, akril Untitled acrylic on canvas Без названия холст, акрил 2020 / 147 x 100
Meksika səyahəti kətan, akril Journey to Mexico acrylic on canvas Путешествие в Мексику холст, акрил 2020 / 150 x 115
Ramina Saadatkhan
Adsız kağız, akril Untitled paper, acrylic Без названия бумага, акрил 2018 / 40 x 58
Mağara adamı kətan, akril, kolaj The Caveman acrylic on canvas, collage Пещерный человек холст, акрил, коллаж 2021 / 150 x 100
25
27
Xaos Qadın olmaq istərdi kətan, kollaj Chaos Would like to Become a Woman Acrylic on canvas, collage Хаос хотел бы стать Женщиной холст, акрил, коллаж 2020 / 120 x 160
Ruhun sahibi kətan, akril The master of the soul acrylic on canvas Хозяин души холст, акрил 2019 / 75 x 100
29
Rəqs kətan, akril Dance acrylic on canvas Танец холст, акрил 2019 / 85 x 120
Ramina Saadatkhan
Məsumiyyətə qayıdış kətan üzərində yağlı boya, kollaj Return to innocence oil on canvas, collage Возвращение к невинности холст, масло 2019 / 100 x 100
Vəd edilmiş cənnət kətan, akril Promised Paradise acrylic on canvas Обещанный рай холст, акрил 2019 / 133 x 77
33
Yay axşamı kətan, akril, kolaj Summer evening acrylic on canvas, collage Летний вечер холст, акрил, коллаж 2020 / 160 x 120
Ramina Saadatkhan
Həvvanın tamahı kətan, akril The Temptation of Eve acrylic on canvas Искушение Евы холст, акрил 2020 / 160 x 120
Nəzər. Şeytanın gözü kətan, akril Nazar. The Eye of Devil acrylic on canvas Назар. Глаз дьявола холст, акрил 2021 / 153 x 100
Ramina Saadatkhan
Sehrli Qobustan kağız, akril, kollaj Magic of Gobustan paper, acrylic, collage Магия Гобустана бумага, акрил, коллаж 2017 / 51 х 68
O biri tay kağız, akril The other side paper, acrylic Другая сторона бумага, акрил 2018 / 34 х 30
37
Adsız kətan, akril Untitled Acrylic on canvas Без названия холст, акрил 2021 / 180 x 97
39
İnsan ovu, kətan, akril Hunting for a man, acrylic on canvas Охота на человека холст, акрил 2018 / 100 x 100
Ramina Saadatkhan
İkarın arzuları diptix, akril, kətan, kolaj Icarus's dreams diptych, acrylic, canvas, collage Мечты Икара, диптих, акрил, холст, коллаж 2020 / 204 x 124,5
41
Ramina Saadatkhan
Gözəllik və əbədiyyət kətan, akril Beauty and eternity acrylic on canvas Красота и вечность холст, акрил 2020 / 160 x 120 Təcrid akril, kətan, kollaj Isolation acrylic on canvas, collage Изоляция акрил, холст, коллаж 2010 / 149 x 49
45
Sevgililər kağız, akril Lovers paper, acrylic Влюбленные бумага, акрил 2020 / 160 x 120
Flamingo və kanabis kətan, akril Flamingos and cannabis acrylic on canvas Фламинго и каннабис холст, акрил 2020 / 160 х 70 Fərhad Şirini görür kətan, akril Farhad meet Shirin acrylic on canvas Фархад встречает Ширин холст, акрил 2020 / 150 х 120
47
Ramina Saadatkhan
Qara mələk akril, kətan, kollaj Black angel acrylic on canvas, collage Черный ангел акрил, холст, коллаж 2019 / 69 x 149
Yüz ilin tənhalığı kətan, akril One hundred years of solitude acrylic on canvas Сто лет одиночества холст, акрил 2019 / 178 x 84
Babil fahişəsi kətan, akril, qarışıq texnika Whore of Babylon canvas, acrylic, mixed media Вавилонская блудница холст, aкрил, смешанная техника 2021 / 176 x 95 Cənnətdəki son gün kətan, kollaj The last day in paradise acrylic on canvas, collage Последний день в раю холст, акрил, коллаж 2020 / 185 х 150
51
53
Apokalipsis kətan, akril, kolaj Apocalypse canvas, acrylic, collage Апокалипсис холст, акрил, коллаж 2018 / 160 x 120
Keçid kətan, akril, kolaj Transition canvas, acrylic, collage Переход холст, акрил, коллаж 2019 / 60 x 60
Ramina (d. 1977, Bakı) Bakı şəhərində yaşayır, yaradır Təhsil
1995-2000 Ə. Əzimzadə adına Azərbaycan Dövlət Rəssamlıq Texnikumu, Bakı, Azərbaycan
54
Muzey Mərkəzi, Bakı, Azərbaycan
Kafa, Koreya incəsənət festivalı incəsənət sərgisi, Kintex 3Hall, Seul, Cənubi Koreya
2018
Beynəlxalq incəsənət mübadiləsi və simpoziumu, HANRU! İndi incəsənət, Seul, Cənubi Koreya
2001-2005 Azərbaycan Dövlət Rəssamlıq Akademiyası, Bakı, Azərbaycan
2017
2002-ci ildən Azərbaycan Rəssamlar İttifaqının üzvü
2011
Fərdi sərgilər
2010
İncəsənət festivalı çərçivəsində fərdi sərgi, Yaxın Şərq Universiteti, İrfan Günsel konqres zalı, Şimali Kipr
Qış hədiyyələri, rəsm sərgisi, Muzey Mərkəzi, Bakı, Azərbaycan
Üzvlük
2006-cı ildən Azərbaycan Fotoqraflar İttifaqının üzvü
2019
2012
Başlamamış həyat, fotoqrafiya sahəsində seçilmiş əsərlərin fərdi sərgisi, Müasir İncəsənət Mərkəzi, Bakı, Azərbaycan
1997
Fərdi sərgi, Müasir İncəsənət Mərkəzi, Bakı, Azərbaycan
1995
Fərdi sərgi, Müasir İncəsənət Mərkəzi, Bakı, Azərbaycan
1994
İlk fərdi sərgi, Uşaq Rəsm Qalereyası, Bakı, Azərbaycan
Qrup sərgiləri
2021
Baharın gözəlliyi, qadın rəssamların onlayn layihəsi, TN Assosiasiyası, Paris, Fransa
4 fəsil – Dostluq palitrası, IV Beynəlxalq incəsənət festivalı, Batumi, Gürcüstan
Naxçıvan – Bəşəriyyətin Beşiyi, V Beynəlxalq incəsənət festivalı, Naxçıvan, Azərbaycan
2020
Evə gedən yol, xeyriyyə satış-sərgisi, Qazelli Art House, Bakı, Azərbaycan
2019
Adlar, Bakı fotoqrafiya evi, Bakı, Azərbaycan
Beynəlxalq İncəsənət simpoziumu, Nikosiya, Şimali Kipr
Zamanla üz-üzə, reinkarnasiya 5, Qobustan rəssamların gözü ilə,
Beynəlxalq incəsənət sərgisi, Carousel du Luvr, Paris, Fransa
Qurama, bədii layihə, Gənc Tamaşaçılar Teatrı, Bakı, Azərbaycan
X Point, qrup sərgisi, Muzey mərkəzi, Bakı, Azərbaycan
2009
Ağ və qara, bədii layihələr sərgisi, Muzey Mərkəzi, Bakı, Azərbaycan
Simulyakr, Yaradan Rəsm Qalereyası, Bakı, Azərbaycan
2008
Beynəlxalq sərgi müasir incəsənət XII Qalereyası, Bakı, Azərbaycan
Qış harmoniyası, incəsənət sərgisi, Muzey Mərkəzi, Azərbaycan
Rəssamlar Dünyası, Beynəlxalq incəsənət salonu, Mərkəzi rəssam Evi, Moskva, Rusiya 2004
Gənc rəssamların sərgisi, Azərbaycan Rəssamlar İttifaqı, V. Səmədova adına sərgi salonu, Bakı, Azərbaycan
1996
Gənc rəssamların sərgisi, Azərbaycan Rəssamlar İttifaqı, V. Səmədova adına sərgi salonu, Bakı, Azərbaycan
Mükafatlar 2019
Gümüş Açar, Yaxın Şərq Universiteti, Nikosiya, Şimali Kipr
2012
Gümüş Arqus, İlin fotoqrafı mükafatı çərçivəsində,Azərbaycan Fotoqraflar İttifaqının təşkilatçılığı ilə, Bakı, Azərbaycan
www.raminasaadatkhan.com
Ramina Saadatkhan Page 23
An invisible bound, or the apotheosis of change
Teymur Dami Artist, art critic, PhD
An unbridled energy of color... unearthly rhythms that stretch the space of canvas... bizarre forms that come to existence and disappear at the same time... a scream that brings silence and the other way around... – these verbal maxims are the first to spring into mind when you look at Ramina Saadatkhan's paintings. This canvas can be attributed – in a purely nominal sense – to abstract expressionism, sometimes with rare inclusions of expressive figurative elements. But it is not as easy as it seems.
Let us review some interesting titles of the painter's program works: “The Lovers”, “Nazar, The Eye of Devil”, “Chaos Would Love to Become a Woman”, “The Last Day in Paradise”, “The Isolation”, “The Black Angel”, “Icarus's Dreams” etc. The painter's thematic scope, that is, a definitely metaphysical scope, is evident. An extreme expression of lines and colorful spots, which sometimes have a stunning effect on an inexperienced spectator, perform a “magical” function: they wake up a person who is taking in this feast of colors and elevate them towards the sublime and indefinite that exists in them, something that is absolutely unchanged, a kind of indestructible spiritual core that cannot be described by words or made visible. In other words, Ramina creates on her canvas an alarming, yet triumphant feast of colors, lines, and shimmering forms bringing our attention, not to the vivid play that is delicately balancing on the border between the concrete and the abstract, but rather something that always eludes a human mind: its indescribable, strange essence.
Ramina's canvas introduces us to a primordial, pre-human realm, where a drama of archetypal cosmic elements is unfolding before our eyes. It is the space of Eden; brilliant yet unsettling in its sheer unpredictability. Images of the Garden of Eden fascinate with their unearthly brightness and expression. The laws of the dense physical world are powerless in this virgin environment' this realm of active imagination and lush dreams has been beyond our reach ever since we lost what was left of our childhood in the millstones of the soulless civilization. In forcibly adapting us to the “world of adults”, that is, to the society of annoying banalities, a finely designed geometrical mesh of deceitful words was cast on our conscience to provide for our biological survival. Despite these sad circumstances, though, there is still something deep inside our being, in the dark and wet mazes of our heart, something that, subconsciously, recognizes this magical realm far far away as something crucial for our fate yet longforgotten dream of a wise baby. Something is tenderly and insistently tickling our exhausted nerves, bringing us a feeling of unspecific joy coupled with an unsettling sensation of ineffable mystery. Humanity here is only beginning to show its potential, so it happens rather often
ENG that it presents itself as scary anthropomorphic images that bear a close resemblance to sophisticated ritual masks (malagan) that ancient artists used to create for reasons unknown to us. Yet this proto-human origin, shaped as ephemeral humanoid creatures, are not a bit more significant than other life forms, such as wonderful “mesozoic” flowers and prehistorical insects and animals. It seems the entirety of this swirling, magmatic “panopticon” is coming to life on Ramina's canvas, generous in visual intensity, and sends a spectator into some kind of hypnotic trance.
One way or the other, but this painter-created realm clearly displays two origins that are bound to result in the birth of the multidimensional human universe. Interacting and producing the whole sheer diversity of our space, these two origins go by different names in global traditions: good and evil, Ying and Yang, female and male. In the world today, people mostly refer to the last notion, the female and male principles. Ramina's works, although displaying a dynamic yet subtle eroticism, are above these socio-cultural “gender” issues. The painter creates controlled chaos, a red-hot cauldron that transmutes some images into others... but not to speak of male or female principles in their trivial sense. The main point for the painter is discovering and displaying superhuman, archetypical energies as they mutually penetrate and attenuate each other...
Stop! This is the very point where we encounter (important disclaimer: as the author believes) Ramina's core intention as to the goals of her oeuvre. I would risk assuming that what we have here is the Real (do not confuse with realism!). More specifically, it is about us discovering the very inner elusive essence that is a breath of Real per se.
But you may ask: how on earth could this sheer indescribability, this absolute Pureness be displayed through such brute matter as the symbols of painting art? For, no matter how subtle the painting matter, it is no match even for ephemerally elusive sounds of music...
That is true. But is definitely not the case with Ramina Saadatkhan's works. Images on her canvas put up active resistance to conversion into high-brow words; they effectively thwart any attempts to convincingly explain and prove their significance. That is to say, these works are musical at the very core; They belong to the prelinguistic world of pure passions and innocent emotions. The key word here is 'innocent'. Or it can be referred to as 'virginity' or 'chastity'. Displaying an extreme visual saturation, the painter's works show us a limitless simpleness and purity of immediate perception of the world, which is attributed to children. Of course, the global artistic community has already seen “black squares”, an empty canvas, white canvas, and other “void-inspired” attempts to reach the purity of the Real. But the literal representation of the void often leads to a reverse effect; with the number of word-laden narratives produced by the art critique community in relation to, for instance, Malevich's Black Square, it can make your head go for a spin. So, what we ultimately get instead of purity and void is a neverending flow of wise concepts about what is really depicted there.
The visual orientation Ramina sticks to acts in a different way; not
57
through a literal simplicity of forms but, au contraire, through refined complexity of pictural structures – from pure abstractions through to a figurative “naivety”. In some ways it resembles ancient Azerbaijani carpets, medieval Tabriz miniatures, Buddhist iconography (thangkas), Mandala etc. But in contrast to these sacral visuality forms, which are still drawn true to canon, Ramina's paintings have another distinguishing feature we discussed above; they display freedom and immediate perception of a child. This is exactly why they look so much like kid's drawings; for a child's perception is so fresh and innocent. Children know nothing about the artificial and deceitful world of adults. Having been hurled into this world of physical gravitation, their mind still resides in the Garden of Eden, in the air of unsophistication and “naïve” wisdom, unbearable for a modern human (who wallows in deceit and social games). In this very Paradise of preverbal magma, where the world is not yet split to male and female, good and evil, light and darkness, sexuality and innocence, righteousness and sin; there are no confessions and secular forms, believers and atheists there... This is the very invisible bound, beyond the dimensions of any extremes you can think of. It is the very elusive essence of Real. And it is the very zero point (ideal perception position), which is invisible from a distance; the only point where one can silently and admiringly bear witness of the world as it is... without words or explanations.
***
Page 23
Ramina Saadatkhan: The Authorial Approach
Elchin Shamilli PhD in Art Studies
Azerbaijani painter Ramina Saadatkhan (b. 1977) is a graduate of the Fine Arts Faculty in both the A. Azimov Art School and the Azerbaijan State Academy of Fine Arts. Apart from painting and graphic arts, the painter's work includes experiments with photography. Shaping her authorial approach, Ramina has chosen the universal language of painting, which resonates with the modern age, as well as with myths and exotic realms. Bringing together various aesthetics and styles, her oeuvre combines collage pop-art techniques with abstract expressionism elements. Dwelling on biblical images, Ramina enters an introspection mode to create some shapes that eventually claim for generalization. The color she employs brings up an additional layer of interpretation or, the other way round, cyphers the image. The diptych “Icarus's Dreams” introduces us to a world of fantasies, expressed through lush vegetation; the latter, however, does not play the role of plants in conjunction with other elements in a classical understanding of the painting. They rather represent an expression of mental collisions, a conditional realm with an ambiguous array of colors combined with shapes that have no connection whatsoever to the outer reality, although there are also zoomorphic creatures among
them. It seems that Icarus is “delving” into these dreams, feelings as he dives into this ocean of the subconscious. The color has a free interpretation in the composition; “top” and “bottom”, “distant” and “front”, “figure” and “backdrop” seem irrelevant. The color expression creates dramatic tension in Icarus's selfreflection. Does Icarus, a synthesis of dream and volitation, represent the quintessence of the painter's character? Probably. An author of the work is always present (although partially) inside their oeuvre, but the total identity is not there: they are unable to fit in there completely.
The artwork logic has visible and invisible components that either find a latent display in the oeuvre or “hide” therein. In this row, of some interest is the painting “Chaos Would Love to Become a Woman”. Shapes within the composition belong to different figures, a single shape attributed to several figures at once. They set in motion the visual perception identification mechanism; a dense composition transforms all elements into figures that do not need a field (background). This interrelation creates a composite character of Chaos rather than its physical form. Too, the composition “hints” at a conditional figure of the Woman without any reference whatsoever to natural colors or shape modeling. All the elements are brought together by formal geometry, creating a conceptual link effect. The painter's intention is interesting by itself: the possibility of impossible. The Woman is separated from Chaos, but the latter falls unable to become the Woman. This message creates tension, expressed by free shapes and bright, saturated colors.
Pondering over Ramina's oeuvre, it would be interesting to bring your attention to the painting “The Last Day in Paradise”. The composition elements and coloration tell about the way humans feel after they have fallen from grace when nature itself shows signs of an irreversible loss of harmony. Snake-like shapes intertwine with lush vegetation, projecting the air of aggression. A spiky cactus with flowers here is a symbol of a sort; the flowers do not radiate joy or bliss, but rather the feeling of loss and nostalgia.
While paradise is associated with Adam and Eve, the painting “Lovers” shows generalized images of a man and a woman; a scanty outline, they are still recognizable. The idyll of these two being together is in a physical discord with pointy shapes of vegetation elements, which symbolize “sharp corners” in relations. The red color of faces and bodies adds drama to the plot. It shows rather wild passion than relaxation, a state where no future can be predicted.
Dreams, volitation, love, heavenly feelings, premonitions, passions are eventually unable to bypass the topic and state of death. In this logical sequence, the painting “Death” is a kind of chord, a reminder to other state-displaying paintings. This work successfully brings to coexistence solid and interrelated shapes, and it combines broken shapes as well. The canvas display both an image of a terminal state and the picture of death and consequences thereof, without a specific time reference. Despite a bright coloration, the air of tragedy and drama hovers over its color scheme, creating a feeling of resentment through the unspoken question “Why death?” The
Ramina Saadatkhan zebra-like horse shape here embodies the wildlife, a symbol of voicelessness at the death scene. The painting naturally weaves abstract and recognizable elements into an organically sold pattern that uncovers the author's intention and motives. In this sense, Ramina Saadatkhan's paintings are somewhat akin to the shape composition, conventional color and ambiance display methods utilized in ancient Azerbaijani carpets and medieval miniature painting.
We can wrap up the analysis of the painter's oeuvre with the painting “The Pandemic”, a landmark and present-day work. The composition is mainly built by zoomorphic shapes with the addition of vegetation elements of an unnatural color. That is to say, a disease brings about the mutation of natural shapes. The painting has the air of unpredictability, its elements moving aggressively, growing, mutating, transforming. Through painting, the author attempts displaying a generalized formula of this global event, chiefly as a painting of collective consciousness. These shapes are unrelated to the outer world, where the virus is invisible and one is unable to see how the plague spreads. They are but manifestations of an inner state, consciousness, and a soul. The painter works freely with shapes and colors to achieve a general result. Using this format, she is bordering on traditions and a vanguard of the artistic language. The works on display most likely represent a certain phase in the author's career path, and they may shift into some new extension of some other pictorialism, still keeping the basic principles of approach to shape, color and composition. ***
Page 23
Chronologie
Ramina Saadatkhan (b. 1977, Baku) lives and works in Baku, Azerbaijan
Education 1995-2000 Art College named after A. Azimzadeh, Baku, Azerbaijan 2001-2005 Academy of Fine Arts of Azerbaijan, Baku, Azerbaijan
Membership Since 2002 member of the Union of Artists of Azerbaijan Since 2006 member of the Azerbaijan Photographers Union
Solo shows 2019 Solo exhibition in frame Art Exhibition, Yakin Dogu University, Irfan Gunsel Congress Hall, Cyprus Solo exhibition, Cello Art Caffe, Baku, Azerbaijan 2012 Unbeginning life, Solo exhibition of selected photography works, Center of Contemporary Art, Baku, Azerbaijan 1997 Solo Exhibition, Center of Contemporary Art, Baku, Azerbaijan 1995 Solo exhibition, Contemporary Center of Art, Baku, Azerbaijan
58
1994 First solo exhibition, Children Art Gallery, Baku, Azerbaijan
Group exhibitions 2021 Beauty of Spring, woman artists online project, Association TN, Paris, France 4 Seasons – Palette of Friendship, fine arts IV International festival, Batumi, Georgia Nakhchivan – Cradle of Mankind, V International Art Festival, Nakhchivan, Azerbaijan 2020 Way back home, a charity sale-exhibition, Gazelli Art House, Baku, Azerbaijan 2019 Names, photography exhibition, Baku Photo House, Baku, Azerbaijan International Art Symposium, Nicosia, Northern Cyprus Face to face with time, Reincarnation 5, Gobustan through eyes of artists, Museum Center, Baku, Azerbaijan KAFA, Korea Art Festival Art Fair, Kintex 3Hall, Seoul, South Korea 2018 International Art Exchange and Symposium, HANRYU! Now is an Art, Seoul, South Korea 2017 International Art Fair, Carrousel du Louvre. Paris, France 2011 Gurama, art project, Young Spectators Theater, Baku, Azerbaijan 2010 X Point, group exhibition, Museum Center, Baku, Azerbaijan Winter Presents, art exhibition, Museum Center, Baku, Azerbaijan 2009 White & Black, Art project exhibition, Museum Center, Baku, Azerbaijan Simulacrum, Yaradan Art Gallery, Baku, Azerbaijan 2008 International exhibition XII Gallery of Contemporary Art, Baku, Azerbaijan Harmony of the Winter, art exhibition, Museum Center, Azerbaijan The world of artists, International Art salon, Central House of Artists, Moscow, Russia 2004 Exhibition of young artists, Union of Artists of Azerbaijan, exhibition hall named after V.Samedova, Baku, Azerbaijan 1996 Exhibition of young artists, Union of Artists of Azerbaijan, exhibition hall named after V.Samedova, Baku, Azerbaijan
Awards 2019 Silver Key, Near East University, Nikosia, Northern Cyprus 2012 Silver Argus, in frame Photographer of the Year, organized by Azerbaijan Photographers Union, Baku, Azerbaijan
www.raminasaadatkhan.com
Ramina Saadatkhan
Səh. / Page / Стр. 59
Abstract mənzərə kətan, akril, kolaj Abstract landscape acrylic on canvas, collage Абстрактный пейзаж холст, акрил, коллаж 2021 / 70 х 60
Abstrakt kompozisiya kətan, akril Abstract composition canvas, acrylic Абстрактная композиция холст, акрил 2021 / 50 x 50
Adsız kağız, qarışıq texnika Untitled paper, mixed media Без названия Бумага, смешанная техника 2021 / 60 x 60
61
Abstrakt kağız, qarışıq texnika Abstract paper, mixed technique Абстракция бумага, смешанная техника 2020 / 85 x 60
Ramina Saadatkhan
Adsız kətan, kolaj Untitled canvas, collage Без названия холст, коллаж 2021 / 70 х 60 Adsız kətan, kolaj Untitled canvas, collage Без названия холст, коллаж 2021 / 30 х 40
Adsız Karton, kolaj Untitled cardboard, collage Без названия картон, коллаж 2017 / 50 х 40
63
65
Adsız kətan, kolaj Untitled canvas, collage Без названия холст, коллаж 2021 / 40 х 60
Рамина Саадатхан Стр. 23
Невидимый предел или апофеоз метаморфозы
Теймур Даими Художник, искусствовед, доктор философии
Необузданная энергия цвета... нездешние ритмы, распирающие пространство холста... причудливые формы, то ли рождающиеся, то ли исчезающие... крик, рождающий тишину и, наоборот... – эти вербальные максимы первыми приходят на ум при знакомстве с живописью Рамины Саадатхан. Чисто номинально эти полотна можно отнести к живописи абстрактного экспрессионизма, иногда с редкими вкраплениями выразительных фигуративных элементов. Но не всё так просто.
Обратим внимание на любопытные названия некоторых программных работ художницы: «Влюбленные», «Назар-Глаз дьявола», «Хаос хотел бы стать женщиной», «Последний день в раю», «Изоляция», «Черный ангел», «Мечты Икара» и т.д. Налицо вполне определенная тематическая направленность творчества художницы, а именно – метафизическая направленность. Предельная экспрессия линий и красочных пятен, оказывающих подчас ошеломляющее воздействие на неискушенного зрителя, выполняют «магическую» функцию – пробудить воспринимающего это красочное пиршество, человека, к тому возвышенному и неопределённому в нём, что абсолютно неизменно, что является его несгораемым спиритуальным ядром, которое невозможно обозначить словами или сделать видимым. Иначе говоря, Рамина устраивает тревожно-ликующий праздник красок, линий и мерцающих форм на полотнах, чтобы обратить наше внимание отнюдь не на живописную игру, которая деликатно балансирует на грани конкретного и абстрактного, а на то, что вечно ускользает от человека, – на его неописуемую, странную суть.
Полотна Рамины вводят нас в первозданный до-человеческий мир, где разыгрывается драма первичных космических стихий. Это – ослепительное, но и беспокойное в своей непредсказуемости пространство Эдема. Фасцинирующие неземной яркостью и экспрессией образы Райского Сада. В этой девственной атмосфере не работают законы тяжёлого физического мира. Эта вселенная активного воображения и насыщенных грёз незнакома нам с тех пор, как мы потеряли остатки собственного детства в жерновах бездушной социализации. В процессе принудительной адаптации к «миру взрослых», то есть к обществу назойливых банальностей, на наше сознание накинули чётко выверенную, геометрическую сеть лживых слов в качестве средств для биологического выживания. Но несмотря на это печальное обстоятельство,
RU нечто, сокрытое глубоко внутри нас – в тёмных и влажных лабиринтах нашего сердца – подсознательно опознаёт эту далёкую от нас волшебную вселенную, как предельно значимое для нашей судьбы, но давно забытое сновидение мудрого младенца. Что-то нежно и настойчиво щекочет наши усталые нервы, доставляя нам неопределённую радость, но, вместе с тем, и тревожное ощущение некой непостижимой тайны. Здесь человеческое только-только проступает в своей потенции и часто дарит нам себя в качестве пугающих антропоморфных образов, очень похожих на сложные ритуальные маски, – малаганы – которые виртуозно мастерят первобытные художники в неведомых нам целях. Но это прото-человеческое начало в образе эфемерных гуманоидных существ, ничуть не значимее других живых форм сущего, – диковинных «мезозойских» растений, фантастических цветов, доисторических насекомых и животных. Весь этот бурлящий, магматический «паноптикум» словно оживает на щедрых по визуальной интенсивности полотнах Рамины и вводит созерцающего (всё это) в гипнотический транс.
Как бы то ни было, но в этом мире художницы уже проявлены два начала, которые должны повлечь за собой рождение многомерной человеческой вселенной. Эти два начала, от взаимодействия которых происходит всё вопиющее многообразие нашего космоса, разные мировые традиции называют по-разному – добро-зло, инь-янь, женское-мужское. Чаще всего в современном мире говорят о последней интерактивной связке, о мужском и женском. Но творчество Рамины Саадатхан, несмотря на динамичный, хоть и ненавязчивый эротизм, выше этих социокультурных «гендерных» проблематик.
Художница создаёт контролируемый хаос, в пылающем котле которого одни образы переплавляются в другие... не для того, чтобы говорить о женском или мужском в их тривиальном понимании. Для автора этих полотен главное – обнаружение и проявление сверхчеловеческих, архетипических энергий в их взаимопроникновении и взаимопогашении...
Стоп! Вот здесь мы и сталкиваемся (важная оговорка: как видится автору этих строк) с ядром подлинного намерения Рамины относительно главных целей своего творчества. Рискну предположить, что речь идёт о самом главном – о Реальном (не путать с реализмом!). Точнее об обнаружении внутри каждого из нас той самой ускользающей сути, которая и есть само дыхание Реального.
Но вы спросите: а как эту радикальную неописуемость, эту абсолютную Чистоту можно передать с помощью таких грубых материй, каковой является атрибутика художественного ремесла? Ведь, невзирая на всю утонченность живописной материи, это даже не эфемерно-ускользающие звуки музыки...
Всё так. Но не в случае с произведениями Рамины Саадатхан. Изображение на этих полотнах активно сопротивляется
67
конвертации в умные слова и чуждо любым попыткам убедительного объяснения и доказательств своей значимости.
Следовательно, эти произведения – музыкальны в самой своей основе. Они принадлежат до-языковому миру чистых страстей и невинных аффектов. Здесь главное слово – невинность. Или – девственность, непорочность. Картины художницы в своей предельной визуальной насыщенности выказывают беспредельную простоту и чистоту непосредственного восприятия мира, которое присуще детям. Да, конечно, мировое художественное сообщество видело и «черные квадраты», и пустые, белые холсты и другие «пустотные» попытки достичь чистоты Реального. Но буквальная репрезентация пустоты часто приводит к обратному эффекту. Например, лицезрев «Черный квадрат» Малевича, арткритическое сообщество наплодило столько тяжеловесных нарративов, что от них голова идёт кругом. И, вместо чистоты и пустоты, мы, в итоге, получаем непрекращающийся поток глубокомысленных концепций относительно того, что же там изображено.
Стр. 23
Авторский подход Рамины Саадатхан
Азербайджанский художник Рамина Саадатхан (р. 1977 г.), окончила отделение живописи художественного училища им. А. Азимзаде и Академии Художеств Азербайджана. В своем творчестве помимо живописи и графики, художник экспериментировала с фотографией. Формируя свой авторский подход, Саадатхан избрала интернациональный язык живописи, который перекликается с современностью, с мифами и экзотическими пространствами. Комбинируя разную эстетику и стили, в ее творчестве коллажные техники п о п - а р т а с о ч е т а ю т с я с э л е м е н т а м и а б с т р а к т н о г о экспрессионизма. Опираясь на библейские образы, Саадатхан в режиме самоанализа формирует формы, претендующие на некие обобщения. Цвет вносит дополнительный слой прочтения, или наоборот, кодирования изображаемого. Визуальная ориентация, которой придерживается Р. Картина-диптих «Мечты Икара» отсылает нас в мир Саадатхан действует иначе – не через буквальную простоту фантазий, выраженнои ̆ через буйную растительность, форм, а, наоборот, через демонстрацию изощрённой которая не выполняет роль растений в композиции в сложности изобразительных структур – от чистой абстракции соотношении с другими элементами в классическом до фигуративного «наива». Как на древних азербайджанских понимании картины. Они, скорее, выражение душевных коврах, средневековой тебризской миниатюре, буддийской коллизий, условного мира с неоднозначной палитрой цвета в иконографии (танках), мандале и т.д. Но в отличии от сочетании с фигурами без привязки к внешней реальности, перечисленных форм сакральной визуальности, которая всё же хотя среди них есть еще и зооморфные существа. Икар, как бы, подчиняется жёстким канонам, картины Рамины обладают и «падает» в эти мечты, в эти переживания, в этот океан другим отличительным качеством, о котором мы уже подсознания. Цвет интерпретирован в композиции свободно, упомянули выше – свободой и непосредственностью детского безотносительно от «верха» и «низа», от «дальнего» и восприятия. Именно поэтому у них такое внешнее сходство с «переднего», от «фигуры» и «фона». Экспрессия цвета создает драматический накал в саморефлексии Икара. Является ли детским рисунком. Икар, как синтез мечты и полета, некои ̆ квинтэссенцией Ведь детское восприятие свежо и невинно. Дети незнакомы с образа художника? Вероятно. Автор работ обычно всегда искусственным и лживым миром взрослых. Они, будучи частично присутствует внутри своих работ, но при этом нет телесно заброшенными в этот мир физической гравитации, тождества, невозможно туда вместиться полностью. ментально ещё пребывают в Эдемском Саду, в невыносимой Логика художественного творчества имеет видимую и для современного (погрязшего во лжи и социальных играх) невидимую компоненты, которые подспудно проявляются в человека, атмосфере безыскусности и «наивной» мудрости. В произведениях, или «прячутся» в них. В этом ряду интересна том самом бессловесном Раю до-вербальной магмы, где мир картина под названием «Хаос хотел стать Женщинои ̆». пока ещё не разделён на мужское и женское, добро и зло, свет и Формы, из которых состоит композиция, принадлежат тьму, сексуальность и невинность, праведность и грех, хорошее различным фигурам, при том, некоторые из них одновременно и плохое, где нет религий и секулярных форм, верующих и нескольким. Здесь срабатывает принцип идентификации атеистов... Это и есть тот самый невидимый предел за гранью зрительного восприятия. Плотная компоновка делает все любых мыслимых и немыслимых противоположностей. Та элементы фигурами, которые не нуждаются в фоне, как самая ускользающая суть Реального. И та самая невидимая со заднике. Эта взаимосвязанность создает не внешнии ̆ вид стороны нулевая точка (идеальная позиция восприятия), с Хаоса, а некии ̆ его собирательныи ̆ образ. При этом, в которой только и возможно молчаливо-восхищённое композиции «прочитывается» условная фигура Женщины, не свидетельствование о мире, таким каким он есть... без слов и имеющая отсыла к естественным цветам и моделировке объяснений. формы. Все элементы связаны формальнои ̆ геометриеи ,̆ что создает эффект смысловои ̆ связи. Интересен сам замысел ***
Рамина Саадатхан художника: возможность невозможного. Из Хаоса вычленяется Женщина, но сам Хаос не может стать Женщинои ̆. Этот посыл создает напряжение, которыи ̆ передан свободными формами и яркими насыщенными цветами.
Продолжая рассуждения о творческои ̆ линии Рамины Саадатхан, интересно зафиксировать внимание на картине «Последнии ̆ день в раю». Элементы композиции и колорит образно передают состояние людеи ̆ после грехопадения, когда сама природа подает знаки о неотвратимости утраты гармонии после случившегося. Змееподобные формы переплетаются со стволами буи ̆нои ̆ растительности, в режиме агрессивности. Здесь как знак присутствует кустарник колючего кактуса с цветами. Цветы не несут нагрузку радости и блаженства, а наоборот, утраченного и ностальгического.
Если раи ̆ ассоциируется с Адамом и Евои ,̆ то в картине «Влюбленные» мы видим обобщенные образы мужчины и женщины, решенные скупыми средствами, но при этом узнаваемые. Идиллия нахождения рядом этих персонажеи ̆ телесно диссонирует с острыми формами растительных элементов, которые информируют об «острых углах» о т н о ш е н и и ̆ . К р а с н ы и ̆ ц в е т л и ц и т е л д о б а в л я е т дополнительныи ̆ драматизм в сюжет. Расслабленности нет, есть режим буи н ̆ ои ̆ страсти, без предсказуемости будущего.
Мечты, полет, любовь, раи ̆ское состояние, предчувствия, страсть не могут в конце концов обои т̆ и тему и режим смерти. В этои ̆ смысловои ̆ последовательности, картина «Смерть» является неким аккордом-напоминанием для других картинсостоянии ̆ . В работе удачно сосуществуют цельные и взаимосвязанные формы, а также, наряду с ними — разорванные формы. Живописное полотно образно передает как предсмертное состояние, так и картину самои ̆ смерти и ее последствии ̆ вне конкретнои ̆ временнои ̆ привязки. Несмотря на яркую палитру, цветовая гамма создает атмосферу трагедии и драматизма с неприятием через вопрос: «почему смерть?». При этом фигура зеброобразнои ̆ лошади олицетворяет животныи ̆ мир, как знак немоты в режиме смерти. Картина органично связывает абстрактные и узнаваемые элементы в единое целое, раскрывающии ̆ замысел и мотивы автора. В этом смысле картины Рамины Саадатхан имеют определенное родство с методом компоновки форм, условности цвета и приемов передачи атмосферы с древними азербаи ̆ д жанскими коврами и средневековои ̆ миниатюрнои ̆ живописью.
Завершить анализ творчества художника можно знаковои ̆ и характернои ̆ для актуального времени картинои ̆ под названием «Пандемия». Композиция скомпонована в основном из зооморфных форм с добавкои ̆ растительных элементов неестественного цвета. То есть, природные формы в результате болезни подвергаются мутации. В картине присутствует настроение непредсказуемости. Элементы – в
состоянии агрессивных движении ̆ , роста, мутации ̆ , трансформации .̆ Через живопись, автор пытается передать обобщенную формулу происходящего мирового явления, прежде всего как картины коллективного сознания. Эти фигуры не соотносятся с внешним миром, где вирус невидим и нет явных внешних признаков действия заразы. Это все явления внутреннего состояния, сознания, души. Художник работает свободно с формами и цветом для достижения общего результата. В этом формате художник находится в пограничнои ̆ ситуации соотношения традиции ̆ и авангарда художественного языка. Скорее всего, представленные работы, являются определенной ̆ фазой ̆ в творчестве автора, могущий ̆ перейти в некое новое продолжение иной ̆ изобразительности с сохранением базовых принципов подхода к форме, цвету и композиции. ***
Стр. 23
Chronologie
Рамина Саадатхан (р. 1977, Баку) живет и работает в Баку, Азербайджан
Образование 1995-2000 Художественный колледж имени А. Азимзаде, Баку, Азербайджан 2001-2005 Академия Изящных искусств Азербайджана, Баку, Азербайджан
Членство С 2002 года член Союза художников Азербайджана С 2006 года член Союза фотографов Азербайджана
Персональные выставки 2019 Персональная выставка в рамках художественной выставки, Ближневосточный университет, Конгресс-холл Ирфан Гюнсел, Кипр 2012 Не начатая жизнь, Персональная выставка избранных фотографий, Центр современного искусства, Баку, Азербайджан 1997 Персональная выставка, Центр Современного искусства, Баку, Азербайджан 1995 Персональная выставка, Центр современного искусства, Баку, Азербайджан 1994 Первая персональная выставка, Детская художественная галерея, Баку, Азербайджан
Групповые выставки 2021 Красота весны, онлайн-проект женщин-художников, Ассоциация TN, Париж, Франция 4 Сезона – Палитра дружбы, IV Международный фестиваль
69
изобразительных искусств, Батуми, Грузия Нахчыван – Колыбель Человечества, V Международный фестиваль искусств, Нахчыван, Азербайджан 2020 Дорога домой, благотворительная распродажа-выставка, Газелли Арт-хаус, Баку, Азербайджан 2019 Имена, фотовыставка, Бакинский Дом фотографии, Баку, Азербайджан Международный художественный симпозиум, Никосия, Северный Кипр Лицом к лицу со временем, Реинкарнация 5, Гобустан глазами художников, Музейный центр, Баку, Азербайджан КАФА, Корейский фестиваль искусств Художественная ярмарка, Kintex 3Hall, Сеул, Южная Корея 2018 Международный художественный обмен и Симпозиум, ХАНРЮ! Сейчас это искусство, Сеул, Южная Корея 2017 Международная художественная ярмарка, Карусель дю Лувр. Париж, Франция 2011 Гурама, художественный проект, Театр юного зрителя, Баку, Азербайджан 2010 X Point, групповая выставка, Музейный центр, Баку, Азербайджан Зимние подарки, художественная выставка, Музейный центр, Баку, Азербайджан 2009 Белое и черное, Выставка художественных проектов, Музейный центр, Баку, Азербайджан Симулякр, Художественная галерея Ярадан, Баку, Азербайджан 2008 Международная выставка XII Галерея современного искусства, Баку, Азербайджан Гармония зимы, художественная выставка, Музейный центр, Азербайджан Мир художников, Международный художественный салон, Центральный Дом художника, Москва, Россия 2004 Выставка молодых художников, Союз Художников Азербайджана, выставочный зал имени В. Самедовой, Баку, Азербайджан 1996 Выставка молодых художников, Союз Художников Азербайджана, выставочный зал имени В. Самедовой, Баку, Азербайджан
Награды 2019 Серебряный Ключ, Ближневосточный университет, Никосия, Северный Кипр 2012 Серебряный Аргус, в рамках премии Фотограф года, организованный Союзом фотографов Азербайджана, Баку, Азербайджан
www.raminasaadatkhan.com
Ramina Saadatkhan
Həvvanın qızı Kətan, akril Eve's daughter Acrylic on canvas Дочь Евы Холст, акрил 2021 / 126 x 93
Adsız Karton, kolaj Untitled Cardboard, collage Без названия картон, коллаж 2021 / 50 х 40
This catalogue published on the occaion of the Ramina Saadatkhan’ Solo Exhibition
Energy Chaos
Museum Of Modern Art Baku, Azerbaijan
24.09 – 24.10.2021
Special Thanks Altay Sadikhzade Hikmet Ismayilov Isfar Sarabski Akif Saadatkhan Mehriban Saadatkhan Farkhad Mammadov Katana Gazi Fakhriyya Mammadova Adil Yusif Samir Kerimoglu Niyaz Mammadov Catalogue Design by Fakhriyya Mammadova
Texts by authors Artist’s portraits by Ramina Bocharova
Printed in CBS Polygraphic Production, Baku, Azerbaijan 300 pieces
ISBN 9898989889877658 www.raminasaadatkhan.com
Kompozisiya karton kolaj Composition cardboard collage Композиция картон коллаж 2018 / 50 х 40
www.raminasaadatkhan.com