Vugar Muradov Solo exhibition Catalogue 2017 / Baku Moma by Fa-Design

VÃ¼qar Muradov

04 / VÜQAR MURADOV

...V.Muradovun “xalça” silsiləsində gözlənilməz, bəlkə də, müəlliﬁn özünün dərk etmədiyi təsviri kompozisiyanın həllinin iki konseptual yanaşmasının – şərqi-islam və uzaq şərqi-buddist yanaşmalarının sintezi özünü büruzə verir. ...“iki Şərq”in simvolik görüşü baş tutur...

VÜQAR MURADOV / 05

İki Şərq Teymur Daimi Rəssam, fəlsəfə doktoru Bəzi rəssamların yaradıcılığına aid fərqli cəhət onların bir növ, silsilələrlə çalışmalarıdır. Bu elə bir təsvir üsuludur ki, burada bitkin vizual fikri çatdırmaq üçün bir və ya iki-üç əsər kifayət etməz. Elə Azərbaycan rəssamı Vüqar Muradov da son zamanlar silsilələrlə çalışaraq, özünün orijinal bədii ideyalarını ardıcıl şəkildə işləyib çatdırır. Bu dəfə isə öz axtarışlarında o, Azərbaycan vizual ənənələrinin ən müqəddəs nümunəsi olan xalçaya müraciət edib! Xatırladaq ki, Azərbaycan xalçaçılıq sənəti ən qədim və fundamental sənət ənənəsi olmaqla bərabər, həm də, özünün əsrlər boyu formalaşmış qaydalar strukturunda dəyişilməyə meylli olmayan konservativ bir ənənəni təşkil edir. Bu sahədə istənilən yenilik soyuq və inamsız qarşılanır. Lakin, mənim fikrimcə, V. Muradov bu həssas mövzunun işlənməsində ən uyğun yolu tapa bilmişdir. O, təsvirə heykəltəraşlıq prizmasından yanaşır: hələ Mikelancelonun öz heykəllərinin mərmərin təbii hissələrində artıq mövcud olması və onun bir rəssam kimi bu heykəlləri üzə çıxarmaq üçün sadəcə, bütün artıq olanı yonub götürmək lazım gəldiyini söyləməsi hər kəsə məlumdur. Vüqar da analoji üsuldan istifadə edir. O, bu və ya digər xalçaçılıq məktəbinə aid (Azərbaycan xalçaçılıq sənətinin isə bir neçə mərkəzi var: Bakı, Gəncə, Qazax, Şirvan, Şamaxı, Qarabağ, Quba, Ərdəbil və Təbriz məktəbləri) özünü maraqlandıran xalçanı seçərək diqqətlə ornament və naxışları seyr edib onlarda yad baxışlardan gizli şərti, lakin kifayət qədər təsviri kompozisiyaların cizgilərini aşkar edir. Daha sonra sanki fikrində digər hissəni (müəllif tərəfindən tapılmış yeni kompozisiya üçün “artıq” olanı) yumşaq çalarla əhatə edərək yeni bir təsvir əldə edir. Bütün bunları, sadəcə olaraq, kətan üzərində fırça ilə yenidən yaratmaq qalır. Bu isə heç bir çap üsulundan istifadə olunmadan yalnız əllə yaradılır. Kənardan elə görünə bilər ki, xalça üzərinə kəsilmiş fiqurlarla hansısa trafaret vurulmuş və yeni bir kompozisiya alınmışdır – hamar doldurulmuş fon üzərində xalça ornamenti ilə doldurulmuş fiqurlar. Lakin bu ənənəvi xalçaya “kəsilmiş” fiqurların təsadüfi düzülüşü deyil. Müəllif xalçanın elə bir hissələrini seçərək yeni obrazlı təsvirləri elə bir şəkildə onun üzərinə düzür ki, sonuncular bu təsvirə uyğun, daha

06 / VÜQAR MURADOV

“Bağçada güllər”, Qarabağ – Qarabağ, 2014 kətan, akril 107 x 160 sm

dəqiq desək, onunla vəhdət yaratsın. Bu zaman müəyyən ornamentlər yeni (üstdən düzülmüş) fiqurların ya şərti gözlərinə, ya üzə, ya baş örtüyünə, ya da geyim hissələrindən birinə çevrilir (bəzən yaradılmış kompozisiyanın bütövlüyü üçün müəllif hər-hansı yeni elementləri də əlavə edə bilər, məsələn, musiqiçilərlə olan qrupda o, musiqi alətlərini əlavə edir...). Bir sözlə, yeni şərti-obrazlı kompozisiya yaranır ki, onun hamar, eyni rənglə boyanmış fonu üzərində insan və heyvanların xalça fiqurları peyda olur. Demək olarmı ki, rəssam, artıq bir çox rəssamların etdiyi kimi, mövcud strukturun müəyyən deformasiyaları vasitəsilə xalçanın zahiri görünüşünü necəsə dəyişməyə çalışır? Əminəm ki, yox. Müəllif xalçanın ənənəvi təsviri strukturuna müdaxilə etmədən hər şeyi olduğu kimi saxlayır. Yalnız müəyyən (rəssamın özü tərəfindən seçilən) xalça elementlərinə yeni həyat bəxş edən yeni bir kompozisiya üsulu (yuxarıda qeyd edildiyi “artıq olanın” çıxarılması üsulu ilə eyni) gətirmiş olur. Mövcud silsilənin vizual şəkildə təqdim edilməsi prinsipi barədə danışdığımız halda bu cür ola bilər. Lakin, rəssamın bu cür yanaşma üsulu nəyə işarə edə bilər? Vüqar Muradovun öz yaradıcılığında görünən reallığın xəyali təsviri olan perspektivli, dərin fəzanın prinsiplərindən çoxdan yan keçdiyini qeyd etmək artıq adi hala çevrilib. Rəssamın əsərləri dekorativ müstəvi və səthin təsvirini mədh edir – müəllif həmin xalça və miniatürdən mənbələnən kompozisiya məkanının qurulmasında şərq ənənələrinə

VÜQAR MURADOV / 07

sadiq qalır. Lakin “xalça silsiləsində” biz rəsm fəzası və müstəvisinin daha mürəkkəb izahının şahidi oluruq. İlk növbədə, rəssam özünün müstəvi həllinə sadiq qalmaqda davam edir – rəsm əsəri iki müstəqil vizual müstəvinin düzülüşündən ibarət olur: ornamental naxışlarla dolu olan bədii cəhətdən zəngin xalça müstəvisi və bir növ, “kəsilmiş” obrazlı fiqurların müstəvisi. Burada da müəllif amerikalı müasir incəsənət şərhçisi Rozalinda Kraussun tətbiq etdiyi “hörgü” vizual (və konseptual) prinsipinə riayət edir ki, bu prinsipin müəllifi onun bütün modernist təsviri sənətinin, xüsusilə onun sırf abstrakt seqmentinin özülü olduğunu saymışdır. Lakin V.Muradovun xalça silsiləsinə gəlincə qeyd olunmuş iki müstəvi strukturları arasında qaçılmaz bədii-plastik gərginliyin yaranmasının şahidi oluruq. Xalça reallığı üzərinə düzülən qeyd etdiyimiz ikinci “işlək” müstəvi vasitəsilə xalçanın əhəmiyyətli hissəsi aradan götürülür və “kənar edilmiş” xalça naxışlarının yerində biz bərabər şəkildə boyanmış müstəvini görə bilirik. Məhz bu üsul xalça kompozisiyasının qurulmasına zidd olduğuna görə müəyyən innovativ bir gərginlik yaradır. Axı, xalça kompozisiyası hər santimetrinin hansısa detalla əhatə olunduğu müstəvinin təsviri məkanının maksimal fərqliliyini ehtiva edir ki, bu halda xalça təsvirinin bütün səthi sıx şəkildə ornamental formalarla doldurulmuş olur. Əgər bu plastik fərqliliyin daxilində müəyyən boş fəzanın olmasına yol verilmişdisə də, - başdanbaşa doldurulmamış xalçalara da rast gəlmək olar – istənilən halda, xalçanın “boş sahəsi” ahəngdar şəkildə ümumi təsviri kontekslə birləşib yabançı bir ifadə vasitəsi kimi qəbul edilmirdi. V.Muradovun “xalça” kompozisiyalarına gəlincə isə, biz yalnız iki müxtəlif mənşəli vizual struktur olan xalça və “trafaretli” təsviri kompozisiyanın ahəngdar şəkildə qovuşmasını deyil, daha çox, sanki həssas bir qarşıdurma, güclə sezilə bilən “dramaturji” konflikt kimi görünür ki, həmin bədii münaqişə nəinki bütövlüyün ahəngini pozmur, əksinə, bu bütövlüyə xüsusi dekorativ cazibə də əlavə edir. Elə bu məqamda yuxarıda qeyd olunanlarla əlaqədar uzaq şərqin, xüsusilə çin və yapon incəsənətində mövcud olan canlı kompozisiyanın qurulması prinsipləri ilə bir paralel aparmaq yerinə düşərdi. Məlumdur ki, uzaq şərqin incəsənəti doldurulmamış məkana qarşı bir “həssaslığa” malik olub (çərçivələri daxilində “boşluq” konsepsiyası inkişaf etdirilən buddist fəlsəfəsi və dao ənənələrinin təsiri): çin və yapon rəssamlarının əsərlərində tam şəkildə doldurulmuş fəzalara rast gəlmək mümkün deyil; bir qayda olaraq həmin əsərlərdə aktiv təsviri elementlər böyük hissəsi boş olan məkanın yalnız kiçik bir hissəsini təşkil edir. Beləcə, V.Muradovun “xalça” silsiləsində bu cür gözlənilməz, bəlkə də, müəllifin özünün dərk etmədiyi təsviri kompozisiyanın həllinin iki konseptual yanaşmasının – şərqi-islam və uzaq şərqi-buddist yanaşmalarının sintezi özünü büruzə verir. Bu maraqlı və məhsuldar sintez hər iki vizual-plastik ənənənin Şərq incəsənətinə aid olduğu halda, tam şəkildə müxtəlif dinifəlsəfi ənənələrə əsaslanan və yekcins olmayan Şərqin müasir incəsənətinə bundan əvvəl təsəvvürə gətirilməyəcək bir stilistik bütövlük bəxş edir. Ayrı sözlə desək, “iki Şərqin” simvolik görüşü baş tutur.

08 / VÜQAR MURADOV

“Çələbi”, Qarabağ – Vahə, 2014 kətan, akril 83 x 140 sm

VÜQAR MURADOV / 09

10 / VÜQAR MURADOV

“Xilə Əfşan”, Bakı – Səmavi, 2014 kətan, akril 160 x 134 sm

12 / VÜQAR MURADOV

“Qobustan”, Şirvan – Trio, 2014 kətan, akril, 78 x 120 sm

VÜQAR MURADOV / 13

14 / VÜQAR MURADOV

“Qollu-çiçi”, Quba – Muğam, 2014 kətan, akril 110 x 145 sm

16 / VÜQAR MURADOV

“Bağçada güllər”, Qarabağ – Tubə, 2014 kətan, akril 119 x 100 sm

VÜQAR MURADOV / 17

18 / VÜQAR MURADOV

“Bakı”, Şirvan – Dərya, 2014 kətan, akril 120 x 175 sm

VÜQAR MURADOV / 19

20 / VÜQAR MURADOV

“Bağçada güllər”, Qarabağ – Qızılgül, 2014 kətan, akril 98 x 150 sm

VÜQAR MURADOV / 21

22 / VÜQAR MURADOV

“Sərabi Buta”, Təbriz – Səs, 2014 kətan, akril 120 x 91 sm

24 / VÜQAR MURADOV

“Qollu-çiçi”, Quba – Yallı, 2014 kətan, akril 121 x 160 sm

VÜQAR MURADOV / 25

26 / VÜQAR MURADOV

“Qımıl”, Quba – Tərəkəmə, 2014 kətan, akril 130 x 170 sm

28 / VÜQAR MURADOV

“Buynus”, Qarabağ – Ovçu, 2014 kətan, akril 176 x 110 sm

30 / VÜQAR MURADOV

“Şıxlı”, Qazax – Meşə, 2014 kətan, akril 112 x 110 sm

VÜQAR MURADOV / 31

32 / VÜQAR MURADOV

“Zeyxur”, Quba – Minə, 2014 kətan, akril 140 x 100 sm

34 / VÜQAR MURADOV

“Şəddə”, Naxçıvan – Tərəqqi, 2014 kətan, akril 107 x 130 sm

VÜQAR MURADOV / 35

36 / VÜQAR MURADOV

“Zili”, Bakı – Ustad, 2014 kətan, akril 170 x 125 sm

38 / VÜQAR MURADOV

Xronologiya

1967 Bakıda anadan olub 1982-1986 Ə.Əzimzadə adına Rəssamlıq məktəbi, Rəsm və rəsmxətt fakültəsi 1986-1988 Hərbi xidmət, Moskva 1986-1990 Qobustan Dövlət Tarixi Bədii Qoruğu müdiriyyətində rəssam 1989 Novruz-89, SSRİ rəssamlarının sərgisi, S.Bəhlulzadə adına Rəsm qalereyası 1990-1992 Vətən səsi qəzetində rəssam, Bakı 1992-1993 Millət qəzetində rəssam, Bakı 1997-1998 Azərxalça Elmi İstehsalat Birliyində baş rəssam 1997 Azərbaycan Rəssamlar İttifaqının üzvü Rəsm sərgisi, V.Səmədova adına Rəsm qalereyası, Bakı 1998 Müasir Azərbaycan Rəssamları, sərgi, World Bank Headquarters, Lobby Qalereyası; Central and East European Art Foundation, Vaşinqton, ABŞ Gənc rəssamların sərgisi, R.Mustafayev adına Dövlət İncəsənət Muzeyi, Bakı, Azərbaycan 2000 Gənc rəssamların sərgisi, V.Səmədova adına Rəsm qalereyası,

Bakı, Azərbaycan 2001 Lambris International şirkəti ilə müqavilə, Amsterdam, Hollandiya Fərdi sərgi, Fransa Səﬁrliyi, Bakı, Azərbaycan 2002 İncəsənət sərgisi, Bakı Əyləncə Mərkəzi, Bakı, Azərbaycan 2003 Zamanın gənc və tanınmış rəssamları, 'Am Tunnel' & Espace Edward Steichen Müasir İncəsənət qalereyası, Lüksemburq Zamanın gənc və tanınmış rəssamları, Grands Et Jeunes D'Aujourd'hui 43eme rəsm salonu, Espace Auteil, Paris, Fransa MDB rəssamlarının qrup sərgisi, Mərkəzi Rəssamlar Evi, Moskva, Rusiya 2004 Expectations ﬁlmində çəkiliş, MANA şirkəti, Paris, Fransa 2005 Qadın və Kişi, Müasir incəsənət sərgisi, S.Bəhlulzadə adına sərgi salonu, Bakı, Azərbaycan 2006 TÜRKSOY-9, İncəsənət simpoziumu, Kuşadası, Türkiyə Vüqar, fərdi sərgi, Fransa Mədəniyyət Mərkəzi, Bakı, Azərbaycan Qrup sərgi, Muzey Mərkəzi, Bakı, Azərbaycan 2007 FECO Karikaturaçılar Təşkilatları

VÜQAR MURADOV / 39

Federasiyanın üzvü Göy qurşağı, qrup sərgi, Muzey Mərkəzi, Bakı, Azərbaycan 3-cü Alüminium. Arzuların reallıqları, Müasir İncəsənət Biennalesi, Muzey Mərkəzi, Bakı, Azərbaycan Qobustandan gələn naxışlar, Azərbaycan rəssamlarının sərgisi. NATO departamenti, Cenevrə, İsveçrə 5+, qrup sərgi, Muzey Mərkəzi, Bakı, Azərbaycan 2008 Beynəlxalq İncəsənət Festivalı, Kopenhagen,Danimarka Art is not only ugly, qrup sərgisi, Xarici İşlər Nazirliyi atriumu, Berlin, Almaniya Yay təəssüratları, Muzey Mərkəzi, Bakı, Azərbaycan Qrup sərgi, Konstanto Brankuzi adına sərgi salonu, Kişenyov, Moldova 2009 VugART, fərdi sərgi, Park Cafe, Bakı, Azərbaycan Ağ və Qara, qrup sərgi, Muzey Mərkəzi, Bakı, Azərbaycan 2010 Yüzilliklərin kəsişməsində,qrup sərgi, Muzey Mərkəzi, Bakı, Azərbaycan

2011 Azərbaycan Fotoqraﬂar Birliyinin üzvü İncəsənət Festivalı, Park Bulvar, Bakı, Azərbaycan

Luçiano Benetton, sərgi-layihə və kitab, The Art of Humanity – Treviso, Casa Dei Carraresi, İtaliya

Golden Eye, beynəlxalq ﬁlm festivalında jüri, Batumi, Gürcüstan

2015 Azərbaycan xalşaları Kannda, Azərbaycan mədəniyyəti günləri, Kann, Fransa

Qrup sərgi, Xətai Miniatür Qalereyası, Bakı, Azərbaycan

Beynəlxalq İncəsənət Festivalı, Nyu York, ABŞ

2012 Retrospektiv fərdi sərgi, Muzey Mərkəzi, Bakı, Azərbaycan

2016 Expo 2016 Antaliya, Azərbaycan Pavilyonu, Antaliya, Türkiyə

Fərdi sərgi, Qəbələ Musiqi Festivalı ərəﬁndə, Qafqaz RiverSide Hoteli, Qəbələ, Azərbaycan

2017 Azərbaycan sirli rənglər kainatı, qrup sərgisi, Milli İncəsənət Qalereyası, Soﬁya, Bolqariya

Art Energy, Socar, neft sərgisi, Bakı Biznes Mərkəzi, Bakı, Azərbaycan 4-cü Karikatura Muzey Konfransı, Avropa Karikatura Mərkəzi, Kruishoutem, Belçika Punctum Contra Punctum, Beynəlxalq Təsviri İncəsənət sərgisi, Milli İncəsənət Muzeyi, Tiﬂis, Gürcüstan 1-ci Qız Qalası beynəlxalq festivalı, İçəri Şəhər, Bakı, Azərbaycan 2013 Home Sweet Home, qrup sərgi, Azərbaycan Mədəniyyəti Mərkəzi, Paris, Fransa Inkognito, beynəlxalq incəsənət sərgisi, Naples İncəsənət Muzeyi, Naples, ABŞ

Baharın ﬁlosoﬁyası, qrup sərgi, Muzey Mərkəzi, Bakı, Azərbaycan

Portretlərin melodiyası, 3-cü Qəbələ Beynəlxaıq İncəsənət Sərgisi, Qəbələ Mədəniyyət Mərkəzi, Qəbələ, Azərbaycan

Yay vernisajı, qrup sərgi, Muzey Mərkəzi, Bakı, Azərbaycan

2014 Küləyin və Odun rəngləri,

Rusiya Rəssamlar Yaradıcılıq Birliyinin üzvü Beynəlxalq YUNESKO rəssamlar federasiyasının üzvü Bənzəmə, fərdi sərgi, Müasir İncəsənət Muzeyi, Bakı, Azərbaycan

42 / VUGAR MURADOV

The two Easts Teymur Daimi Artist, PhD

One of the distinguishing features in the artwork of some artists is experiment with the chain of paintings. It appears when one or two-three art pieces are not enough to fulfill and express complete visual idea. In that way, Azerbaijani artist Vugar Muradov prefers to work with the chain of artworks in the recent time, consistently developing his original artistic ideas. This time in his quests, he dared to apply to the holiest of all Azerbaijani visual traditions – to carpet! We should remind that Azerbaijani carpet constitutes not only the ancient and the most fundamental, but exceedingly conservative tradition, not inclined to modification of its established through many centuries set of rules. Any innovation in this sphere is being received with mistrust and neglect. But, as I see, V.Muradov has managed to find the most suitable way for working out this delicate issue. He applies sculptural attitude towards the image: It was earlier said by Michelangelo that his sculptures are already made inside the natural pieces of marble and he as an sculptor only have to cut off all unnecessary to release these sculptures. Vugar applies exactly the same method. He chooses intriguing him carpet, belonging to certain carpet weaving centers, which are several: Baku, Ganja, Gazakh, Shirvan, Shamakhi, Karabah, Guba, Ardebil and Tabriz – carefully observes ornaments and patterns of the chosen rug and reveals hidden from the strangers' eyes lines of conventional, but quite figurative compositions. Further on, as if in his mind, covers remaining part (“excessive” for detected by the author new composition) with plain shade and obtains new picture. Just left to reproduce all of this on canvas with a brush. Everything is being done manually, without usage of any print. It may seem like certain stencil with derived figures is imposed on the carpet and the new composition is being created – figures, filled up with carpet ornaments on the smoothly filled

background. However, it is not random imposition of “derived” figures on the traditional carpet. The author selects precise parts of the carpet and imposes new figurative image on the rug ornaments and patters in particular order to guarantee they make a perfect match, or more precisely, are connected with this picture. Thereby, certain ornaments are transforming either to conventional eyes, face, head cover or outfit part of the new (imposed on the surface) figures (sometimes the artist adds certain new element to obtain integrity of composition, for instance, he adds musical instruments to the group of musicians…). Cut a long story short, the new conditionally figurative composition is being created, where on the plane, covered with single color background occur carpet figures of humans and animals. May we consider that the artist tries to somehow modify carpet through certain deformations of existing structure, in the similar way with the other major painters? Surely, not. The author does not interfere into traditional visual structure of the carpet, leaving everything as it is, he just adds some new compositional method (as was mentioned above, similar to sculptural method of cutting off all “excessive”), enabling certain (chosen by the artist himself) carpet ornaments coexist independently. This is acceptable if we talk about visual representation of given series. However, what does this attitude of the artist tell us? It is quite common to claim that Vugar Muradov has long ago refused of the principles of perspective, profound space in his artwork, which reflects visible reality in an illusionary way. The artist's canvases praise decorative flatness and depict the surface – the author remains faithful to the eastern principles of compositional space construction, dating back to the same carpet and miniature art. Nevertheless, in his

VUGAR MURADOV / 43

“carpet series” we are witnessing rather complicated interpretation of image space and the surface. First of all, the artist stays true to his adherence to solution of flatness – the painting consists of imposed two independent visual flats: rich in the artistic way flatness of carpet with abundance of ornamental patterns and with the flat of sort of “derived” figurative figures. Here as well the author follows visual (and conceptual) principle of “lattice”, introduced by the American modern art critic Rosalind E.Krauss, who considered this principle fundamental for all modernist art, particularly in its purely abstract segment. But in V.Muradov's carpet series case, inevitable artisticfigurative tension between the mentioned flat structures occurs. Through the second “working” flat imposed as we said on the carpet reality, considerable part of the carpet is being removed and in the place of “excluded” carpet patterns we can see smoothly painted over flat. Precisely this method brings certain innovative tension as contradicts to principle of carpet composition creation. As a carpet composition assumes ultimate differentiation of visual space of flatness, every inch covered with certain detail, hereby, the entire surface of carpet image becomes tightly filled with ornamental forms. Even if presence of particular free space inside this figurative diversity was assumed at some point, as there are certain carpets not filled “from top to bottom” – even in that case, “free space” of the carpet organically integrated with overall visual context and was not perceived as something heterogeneous. In case of V.Muradov's carpet compositions we can experience more of subtle confrontation, hardly recognized “dramatic” conflict, not just preserving harmony of integrity, but on the contrary, introducing special poignancy to this integrity, rather than organic integration of two dissimilar visual structures – carpet and “stencil” figurative composition. Hereby, in

connection with all the pronounced above, it would be relevant to make a link with principles of graphical composition construction principle existing in the visual art the Far East, particularly in the pictorial art of China and Japan. It is well known about “sensitiveness” of the far eastern art towards the blank space (influence of Buddhist philosophy and traditions of Dao, in the frames of which was scrupulously developed conception of “emptiness”): you will never see entirely filled space in the works of Chinese and Japanese artists; as a rule, dynamic visual elements cover only tiny field of the space, remaining excessively blank. Thereby, in V.Muradov's “carpet” series appears unexpected, probably even unperceived by the author synthesis of two conceptual attitudes to visual composition solution – of estern-islamic and far eastern-buddhist. This interesting and productive synthesis attaches stylistic integrity to modern art of diversified East, being unimaginable up to present, as was based on entirely different religious-philosophical traditions, although both visual-figurative traditions belonged to the eastern art. In the other word, we may witness symbolic engagement of “the two Easts”.

44 / VUGAR MURADOV

The Exhibition of the Young Talents Azerbaijan State Museum of Art named after R.Mustafayev, Baku, Azerbaijan 2000 State Exhibition of the Young Talents, V.Samedova Gallery, Baku, Azerbaijan 2001 Contract on creative activity was signed with the company Lambris International, Holland Solo Exhibition at the Embassy of France in Azerbaijan, Baku 2002 Art Exhibition, Baku Entertainment Center, Azerbaijan 2003 Contemporary Famous Young Artists, Am Tunnel Modern Art Gallery, Edward Station Exhibition Hall, Luxemburg Grands Et Jeunes D'Aujourd'hui 43eme Salon, Espace Auteil-Paris, France The Exhibition of Young Artists of CIS, Central House of Artists, Moscow, Russia 2004 Demonstration of the works at Expectations ďŹ lm, MANA company, France 2005 Man and Woman Fine Arts Exhibitions, S. Bakhlulzade Exhibition Hall, Baku, Azerbaijan 2006 TURKSOY-9 The joint Administration of Turkish Arts and Culture, Turkey Vugar, Solo Exhibition at the French Cultural Center, Baku, Azerbaijan Art Exhibition, Museum Center, Baku, Azerbaijan

VUGAR MURADOV / 45

2007 Member of FECO (Federation of Cartoonists Organisations) Seven colours of rainbow, Museum Center, Baku, Azerbaijan III Aluminium. Realities of dreams International Biennale of Modern Art, Baku, Azerbaijan Patterns From Gobustan. Exhibition of Azerbaijan artists. National palace of Geneva department of UNO. Geneva, Switzerland 5+, exhibition-project. Museum Center, Baku, Azerbaijan 2008 International Art Festival â&#x20AC;&#x201C; Denmark Art is not only ugly, Atrium of the Ministry of Foreign Affairs in Berlin, Germany Summer Impressions, Museum Center, Baku, Azerbaijan Central exhibition salon named after Konstanto Brankuzy, Kishinev, Moldova 2009 VugART Solo Exhibition at the Park Cafe, Baku Azerbaijan Black and White, Museum Center, Baku, Azerbaijan 2010 The Azerbaijani art on a boundary of centuries, Museum Center, Baku, Azerbaijan Summer Vernissage, Museum Center, Baku, Azerbaijan

Art Festival, Park Bulvar, Baku, Azerbaijan Jury at International Festival of Cameramen Golden Eye Batumi,Georgia Khatai Miniature Gallery, Baku, Azerbaijan 2012 Retrospective Solo Exhibition at the Museum Center, Baku, Azerbaijan Solo exhibition, Caucasus River Side Hotel, Gabala, Azerbaijan Art Energy, by Socar, group exhibition contest, Baku Business Center, Baku, Azerbaijan 4th Cartoon Museum Conference, Kruishoutem, Belgium Punctum Contra Punctum, International Exhibition of Visual Art, National Museum of Fine Arts, Georgia 1st Giz Galasi international festival, Old City, Baku, Azerbaijan 2013 Home Sweet Home, group exhibition, Azerbaijan Culture Center, Paris, France Incognito, international art exhibition, Naples Museum of Art, USA Melody of portraits, 3rd Gabala International Art Exhibition, Gabala Culture Center, Gabala, Azerbaijan

Philosophy of Spring, Museum Center, Baku, Azerbaijan

2014 Imago Mundi: The Art of Humanity Treviso, by Benetton, Casa Dei Carraresi, Treviso, Italy

2011 Member of Azerbaijan Photographers Union

2015 Azerbaijan Carpets in art, Azerbaijan Culture Days, Cannes, France

2016 EXPO 2016, Azerbaijan Pavilion, Antalya, Turkey Formula of Colours, solo exhibition, Museum Center, Baku, Azerbaijan 2017 Azerbaijan is the universe of magic colors, National Art Gallery, SoďŹ a, Bulgaria Member of Creative Union of Russian Artists Member of International Federation Artists UNESCO Resemblance, Solo Exhibition, Museum of Modern Art, Baku, Azerbaijan

48 / ВУГАР МУРАДОВ

Два Востока Теймур Даими художник, доктор философии

Одной из отличительных черт творчества некоторых художников является работа сериями. Это когда одной или двух-трeх работ не хватит, чтобы донести завершённую визуальную мысль. Вот и азербайджанский художник-живописец Вугар Мурадов в последнее время работает сериями, последовательно разрабатывая свои оригинальные художественные идеи. На этот раз, в своих поисках он замахнулся на святая святых азербайджанской визуальной традиции – на ковeр! Напомним, азербайджанский ковeр является не просто древней и наиболее фундаментальной, но и крайне консервативной традицией, не склонной к модификации собственной, сформированной на протяжении многих веков канонической структуры. Любое новшество в этой сфере встречается прохладно и с недоверием. Но Вугар Мурадов нашёл, как мне кажется, оптимальный путь разработки этой щепетильной темы. Он применяет скульптурный подход к изображению. Известно, что ещё Микеланджело говорил, что его скульптуры уже имеются в готовом виде внутри природных кусков мрамора и ему, как художнику, нужно лишь отсечь лишнее, чтобы высвободить эти скульптуры. Аналогичным образом поступает и Вугар. Он берёт заинтересовавший его ковёр, принадлежащий к тому или иному центру (школе) ковроделия, а их несколько – Бакинская, Гянджинская, Газахская, Ширванская, Шамахинская, Карабахская, Губинская, Ардебильская и Тебризская – внимательно рассматривает орнаменты и узоры выбранного ковра, и находит в них скрытые от чужих глаз контуры условных, но вполне фигуративных композиций. Затем как бы мысленно покрывает остальную часть (“лишнюю” для найденной автором новой композиции) ровным тоном, и получается новое изображение. Остаётся только всё это воспроизвести кистью на холсте. Всё делается от руки, никакой печати. Со стороны

кажется, что на ковер наложили некий трафарет с вырезанными фигурами, и получилась новая композиция – фигуры, заполненные ковровым орнаментом на ровно заполненном фоне. Но это не просто случайное наложение “вырезанных” фигур на традиционный ковёр. Автор выбирает такие места в ковре и так накладывает новое фигуративное изображение на ковровые орнаменты и узоры, чтобы последние как-то соответствовали, точнее, были бы связаны с этим изображением. И тогда определённые орнаменты становятся или условными глазами, или лицом, или головным убором или частью одежды новых (наложенных сверху) фигур (иногда художник добавляет какието новые элементы, чтобы полученная композиция достигла цельности, например, в группе с музыкантами он добавляет музыкальные инструменты...). Одним словом, получается новая условнофигуративная композиция, где на ровном, залитом одним цветом фоне появляются ковровые фигуры людей или животных. Можно ли говорить, что художник каким-то образом, посредством определенных деформаций имеющейся структуры пытается модифицировать ковёр, как это делают уже многие художники? Уверен, что нет. Автор не вмешивается в традиционную изобразительную структуру ковра, оставляя всё, как есть, он только привносит некий новый композиционный приём (как было отмечено выше, схожий со скульптурным приёмом отсечением “лишнего”), который позволяет определённым (выбранным самим художником) ковровым орнаментам зажить новой жизнью. Это если говорить о принципе визуальной репрезентации данной серии. Но о чём говорит этот подход художника? Вугар Мурадов в своём творчестве давно отказался от принципов перспективного, глубинного пространства, которое иллюзорно отображает видимую действительность. Картины художника

ВУГАР МУРАДОВ / 49

воспевают декоративную плоскость и живописуют поверхность – автор остаётся верен восточным принципам построения композиционного пространства, восходящих к тому же к самому ковру и миниатюре. Но в “ковровой серии” мы становимся свидетелями более усложнённой трактовки картинного пространства и поверхности. Во-первых, художник остаётся верен своей приверженности плоскостному решению – картина состоит из наложения двух автономных визуальных плоскостей – богатой в художественном отношении плоскости ковра с обилием орнаментальных узоров и плоскости с как бы “вырезанными” фигуративными фигурами. И здесь автор следует визуальному (и концептуальному) принципу “решётки”, введённому американским аналитиком современного искусства Розалиндой Краусс, которая считала этот принцип основополагающим для всей модернистской живописи, особенно, в её чисто абстрактном сегменте. Но в случае с ковровой серией Вугара Мурадова возникает неизбежное художественнопластическое напряжение между двумя упомянутыми плоскостными структурами. Посредством второй “рабочей” плоскости, которая, как мы сказали, накладывается на ковровую реальность, отсекается значительная часть ковра, и на месте “исключённых” ковровых узоров мы видим равномерно закрашенную плоскость. И вот этот приём вносит инновационное напряжение, так как противоречит принципу построения ковровой композиции. Ведь ковровая композиция предполагает максимальную дифференциацию плоскостного изобразительного пространства, каждый сантиметр которого покрыт какой-нибудь деталью и, таким образом, вся поверхность коврового изображения оказывается плотно заполненной орнаментальными формами. Даже если и допускалось наличие определённого свободного пространства внутри этого пластического разнообразия, встречаются и

такие ковры, которые не заполнены “с ног до головы” – всё равно “пустое поле” ковра органично входило в общий изобразительный контекст, и не воспринималось как нечто чужеродное. В случае же с “ковровыми” композициями Вугара Мурадова мы видим не столько органичное проникновение двух разнородных визуальных структур – ковра и “трафаретной” фигуративной композиции, сколько тонкое противоборство, еле заметный “драматургический” конфликт, который, тем не менее, не только не нарушает гармонию целого, а наоборот, придаёт целому особую декоративную пикантность. И вот здесь в связи с вышесказанным хотелось провести параллель с принципами построения живописной композиции, существующими в дальневосточном изобразительном искусстве, в частности, в китайской и японской живописи. Известно, что дальневосточное искусство питает “слабость” к незаполненному пространству (влияние буддистской философии и традиции Дао, в рамках которых тщательно разрабатывалась концепция “пустоты”). В работах китайских и японских художников вы не увидите полностью заполненного пространства; как правило, активные изобразительные элементы в этих работах заполняют не слишком большой участок пространства, которое в значительной степени остаётся пустым. И вот в “ковровой” серии проявляется такой неожиданный, возможно неосознаваемый самим автором синтез двух концептуальных подходов к решению изобразительной композиции – восточноисламского и дальневосточно-буддийского. Этот интересный и плодотворный синтез придаёт современному искусству неоднородного Востока стилистическую цельность, которая была доселе не представима, так как базиро-валась на совершенно разных религиозно-философских традициях, хотя обе визуально-пластические традиции относились к искусству Востока. То есть, происходит символическая встреча “Двух Востоков”.

50 / ВУГАР МУРАДОВ

ARTIST'S CHRONOLOGY 1967 Born in Baku, Azerbaijan 1982-1986 Education at Azerbaijan State Art School named after A.Azimzade, Baku, Azerbaijan 1986-1988 Military service, Moscow 1986-1990 Artist at the Gobustan State History and Art Administration 1989 The all-union art Exhibition Novruz-89, S.Bahlulzade Exhibition Hall, Baku, Azerbaijan 1990-1992 Artist at the Veten Sesi Newsletter, Baku, Azerbaijan 1992-1993 Artist at the Millet Newsletter, Baku, Azerbaijan 1997-1998 Head artist at the Azerkhalcha ScientiﬁcProduction Association 1997 The member of Artist Union of Azerbaijan Art Exhibition, V.Samedova Gallery, Baku, Azerbaijan For me, one of the most famous artist of our time Vugar Muradov's bright masterpieces personify multi-colours of tapestry and national rags craft. Emilie Brzezinski USA, Artist, Sculpture 1998 Contemporary Artists from Azerbaijan The World Bank Headquarters, Lobby Gallery, Washington D.C., USA Contemporary Artists from Azerbaijan Central and East European Art Foundation, Washington D.C., USA The Exhibition of the Young Talents Azerbaijan State Museum of Art named after R.Mustafayev, Baku, Azerbaijan 2000 State Exhibition of the Young Talents, V.Samedova Gallery, Baku, Azerbaijan

2001 Contract on creative activity was signed with the company Lambris International, Holland Solo Exhibition at the Embassy of France in Azerbaijan, Baku 2002 Art Exhibition, Baku Entertainment Center, Azerbaijan 2003 Contemporary Famous Young Artists, Am Tunnel Modern Art Gallery, Edward Station Exhibition Hall, Luxemburg Grands Et Jeunes D'Aujourd'hui 43eme Salon, Espace Auteil-Paris, France The Exhibition of Young Artists of CIS, Central House of Artists, Moscow, Russia 2004 Demonstration of the works at Expectations ﬁlm, MANA company, France 2005 Man and Woman Fine Arts Exhibitions, S. Bakhlulzade Exhibition Hall, Baku, Azerbaijan 2006 TÜRKSOY-9 The joint Administration of Turkish Arts and Culture, Turkey Vugar, Solo Exhibition at the French Cultural Center, Baku, Azerbaijan Art Exhibition, Museum Center, Baku, Azerbaijan 2007 Member of FECO (Federation of Cartoonists Organisations) Seven colours of rainbow, Museum Center, Baku, Azerbaijan III Aluminium. Realities of dreams International Biennale of Modern Art, Baku, Azerbaijan Patterns From Gobustan. Exhibition of Azerbaijan artists. National palace of Geneva department of UNO. Geneva, Switzerland 5+, exhibition-project. Museum Center, Baku, Azerbaijan 2008 International Art Festival – Denmark Art is not only ugly, Atrium of the Ministry of Foreign Affairs in Berlin, Germany

ВУГАР МУРАДОВ / 51

Summer Impressions, Museum Center, Baku, Azerbaijan Central exhibition salon named after Konstanto Brankuzy, Kishinev, Moldova You can always identify the art works created by Vugar Muradov, even in a gallery where hundreds of Azerbaijani artists are on display. His works are marked by their originality, experimental technique, unique color palette and alluring playfulness. But above all, his art conveys a profound sense of humanity and empathy in its expression of the psychological pain and loneliness, suffered in society. His brush strokes on canvas make us ponder the meaning of life, much like the pens of the world's great novelists. Betty Blair USA, Founder of AZgallery.org 2009 VugART Solo Exhibition at the Park Café, Baku Azerbaijan Black and White, Museum Center, Baku, Azerbaijan 2010 The Azerbaijani art on a boundary of centuries, Museum Center, Baku, Azerbaijan Summer Vernissage, Museum Center, Baku, Azerbaijan Philosophy of Spring, Museum Center, Baku, Azerbaijan 2011 Member of Azerbaijan Photographers Union Art Festival, Park Bulvar, Baku, Azerbaijan Jury at International Festival of Cameramen Golden Eye Batumi,Georgia Khatai Miniature Gallery, Baku, Azerbaijan I have known Vugar for already more than 15 years. In 2000 we met for the ﬁrst time and talked during several hours like two old friends who had not seen each other for a long time and wanted to discuss lots of things. Thus, before meeting a Vugar-painter I met a Vugar-man and appreciated

straight away his extraordinary personality, kindness, openness, his broad outlook on life and his interest in everything and everyone. Next, I saw some paintings, his « babies » as Vugar called them himself. I remember there was an amazing amount of works in Vugar's flat. They were exposed along the walls, in the entrance, in each room. For getting acquainted with them one should have picked and put aside a drawing, or a sketch, or a painting. Having wandered around, it was better to look at every work under a different angle and in a different light – either by the sunlight or, alternatively, in the semi-darkness, or by candle light. As any artist, Vugar seemed to be the one living in his own world totally disconnected with reality. But, as any artist he could not exist outside the society and the distance Vugar was keeping from other people played a role of a certain observation point where the painter was carefully observing the world and taking his inspiration from. Getting acquainted with Vugar more closely I started realizing that the process of creation was a hard work which merited to be respected together with its final result - even if understanding of paintings was not always easy. I think never having difficulties in this understanding which may be explained by the poetism penetrating every “baby”. Moreover, thanks to Vugar I had the possibility to follow the process of creation, more or less long periods of reflexion, maturation of ideas and work on paintings. With the inexorable passage of time and the distance separating us from each other I realized that meeting one day Vugar I found not a friend but a brother. Thibaut Fourrière France, Consul general of France in Saint-Petersburg, Russia 2012 Retrospective Solo Exhibition at the Museum Center, Baku, Azerbaijan

Solo exhibition, Caucasus River Side Hotel, Gabala, Azerbaijan Art Energy, by Socar, group exhibition contest, Baku Business Center, Baku, Azerbaijan 4th Cartoon Museum Conference, Kruishoutem, Belgium Punctum Contra Punctum, International Exhibition of Visual Art, National Museum of Fine Arts, Georgia 1st Giz Galasi international festival, Old City, Baku, Azerbaijan 2013 Home Sweet Home, group exhibition, Azerbaijan Culture Center, Paris, France Incognito, international art exhibition, Naples Museum of Art, USA Melody of portraits, 3rd Gabala International Art Exhibition, Gabala Culture Center, Gabala, Azerbaijan 2014 Imago Mundi: The Art of Humanity Treviso, by Benetton, Casa Dei Carraresi, Treviso, Italy 2015 Azerbaijan Carpets in art, Azerbaijan Culture Days, Cannes, France 2016 EXPO 2016, Azerbaijan Pavilion, Antalya, Turkey Formula of Colours, solo exhibition, Museum Center, Baku, Azerbaijan

54 / VÜQAR MURADOV

Qarabağ, 2014, kətan, akril, 107 x 160 sm Garabagh, 2014, canvas, acrylic, 107 x 160 cm Карабах, 2014, холст, акрил, 107 x 160 см

Muğam, 2014, kətan, akril, 110 x 145 sm Mugham, 2014, canvas, acrylic, 110 x 145 cm , 2014, , , 110 x 145

Vahə, 2014, kətan, akril, 83 x 140 sm Oasis, 2014, canvas, acrylic, 83 x 140 cm , 2014, , , 83 x 140

Tubə, 2014, kətan, akril, 119 x 100 sm Tuba, 2014, canvas, acrylic, 119 x 100 cm , 2014, , , 119 x 100

Səmavi, 2014, kətan, akril, 160 x 134 sm Divine, 2014, canvas, acrylic, 110 x 145 cm , 2014, , , 160 x 134

Dərya, 2014, kətan, akril, 120 x 175 sm Ocean, 2014, canvas, acrylic, 120 x 175 cm , 2014, , , 120 x 175

Trio, 2014, kətan, akril, 78 x 120 sm Trio, 2014, canvas, acrylic, 78 x 120 cm , 2014, , , 78 x 120

Qızılgül, 2014, kətan, akril, 98 x 150 sm Rose, 2014, canvas, acrylic, 98 x 150 cm , 2014, , , 98 x 150

VÜQAR MURADOV / 55

Meşə, 2014, kətan, akril, 112 x 110 sm Forest, 2014, canvas, acrylic, 112 x 110 cm , 2014, , , 112 x 110

Səs, 2014, kətan, akril, 120 x 91 sm Sound, 2014, canvas, acrylic, 120 x 91 cm , 2014, , , 120 x 91

Yallı, 2014, kətan, akril, 121 x 160 sm Dance, 2014, canvas, acrylic, 121 x 160 cm , 2014, , , 121 x 160

Minə, 2014, kətan, akril, 140 x 100 sm Mina, 2014, canvas, acrylic, 140 x 100 cm , 2014, , , 140 x 100

Tərəkəmə, 2014, kətan, akril, 130 x 170 sm Terekeme, 2014, canvas, acrylic, 130 x 170 cm , 2014, , , 130 x 170

Tərəqqi, 2014, kətan, akril, 107 x 130 sm Progress, 2014, canvas, acrylic, 107 x 130 cm , 2014, , , 107 x 130

Ovçu, 2014, kətan, akril, 176 x 110 sm Hunter, 2014, canvas, acrylic, 176 x 110 cm , 2014, , , 176 x 110

Ustad, 2014, kətan, akril, 170 x 125 sm Master, 2014, canvas, acrylic, 170 x 125 cm , 2014, , , 170 x 125

Vüqar Muradov BƏNZƏMƏ Müasir İncəsənət Muzeyi, Bakı, Azərbaycan May 2017 www.moma.az

Kataloq Mətn: Teymur Daimi Tərcümə: Günay Məmmədli Foto: Mirnaib Hasanoğlu, Rauf Umud, Fəxriyyə Məmmədova Dizayn: Fəxriyyə Məmmədova Redaktor: Rizvan Ələsgər Kataloqun üz qabığı: Qarabağ, 2014, kətan, akril, 107 x 160 sm Səh. 78 - 79 Meyvələrin söhbəti, 2015, kətan, yağlı boya, 45 x 64 sm Forzas: Fraqment, Qarabağ, 2014 Emalatxanadan görüntü, 2017, Bakı Çap: CBS Mətbəəsi, Bakı Bakı – 2017 © Vüqar Muradov Bütün hüquqlar qorunur. Müəlliﬂik hüquqlarının sahiblərindən öncə yazılı surətdə icazə almadan bu kitabın heç bir hissəsini istər elektron, istərsə də mexaniki vasitələrlə dərc etdirmək, eləcə də surətçıxarma, köçürmə və digər saxlama və ya paylaşma sistemləri vasitəsilə yaymaq olmaz. #vugarmuradov www.artvugar.com