Academy Manual (SW)

Imechapishwa na:

Forum For African Women Educationalists (FAWE) FAWE House, Chania Avenue, off Wood Avenue, Kilimani S.L.P 21394 - Ngong Road, 00505 Nairobi, Kenya.

Simu: (254-020) 3873131/3873359 Faksi: (254-020) 3874150

Barua pepe: fawe@fawe.org www.fawe.org

Kanusho: Mwongozo huu wa Mkufunzi umetayarishwa kwa ajili ya FAWE ©Forum For African Women Educationalists (FAWE). Julai 2021

Chapisho hili lilinakiliwa na kutengenezwa na: EKAR COMMUNICATIONS © Nairobi, Kenya

W: www.ekarcommuncations.com

E: info@ekarcommunications.com T: +254711409860

MWONGOZO WA MAFUNZO YA CHUO CHA KIKANDA CHA USHIRIKI NA WANAWAKE KATIKA SIASA

MWONGOZO WA MAFUNZO YA CHUO CHA KIKANDA CHA USHIRIKI NA WANAWAKE KATIKA SIASA

Shukrani

Utayarishaji wa mwongozo huu wa ujifunzaji haungewezekana bila ushirikiano baina ya wahusika anuwai ambao tunawia shukrani zetu na utambuzi.

Tungependa kutoa shukrani zetu za dhati kwa IDEA na Sida ambao, kupitia kwa mradi uliotajwa hapo juu, walitoa msaada wa kifedha na kiufundi kutekeleza mradi huu. Kufanikiwa kwa mwongozo huu wa ujifunzaji ni sehemu ya shughuli za mradi huu.

Vivyo hivyo, shukrani zetu za kipekee ziwaendee wanachama wa ushirika kwa mchango wao muhimu katika kufanikisha mwongozo huu wa ujifunzaji.

Kwa namna ya kipekee, shukrani zetu zinawaendea washauri wa kikundi wakiongozwa na Dkt. Rutebuka Balinda kwa mchango wao wa kitaaluma katika utayarishaji wa mwongozo huu wa ujifunzaji. Hatimaye tunashukuru uongozi na kikundi kilichotoka FAWE kwa wajibu wao muhimu katika kuandaa mwongozo huu wa ujifunzaji.

Ufupisho wa Mtendaji

Katika miongo iliyopita, uwezeshaji wa wanawake umekuwa kiini cha mjadala kuhusu jinsi ya kufanikisha usawa wa kijinsia kati ya wanawake na wanaume kote ulimwenguni. Uwezeshaji wa wanawake unachukuliwa kuwa sharti muhimu katika ufanisi wa mipango na juhudi za maendeleo. Kuhusu suala hili, mipango, ahadi, na juhudi kadhaa zimeanzishwa katika kiwango cha kimataifa, kikanda na katika nchi ili kuboresha ushiriki wa wanawake na wasichana katika siasa, ikijumuisha azimio la Beijing, CEDAW, UNSCR 1325 na itifaki ya Maputo nk.;. Hata hivyo, licha ya juhudi ambazo zimefanywa katika kuongeza ushiriki wa wanawake katika siasa katika nchi nyingi za Kiafrika, bado

wanawake hawana uwakilishi wa kutosha katika nafasi mbalimbali za kisiasa na utoaji wa maamuzi kote ulimwenguni.

Ili kuziba pengo la hapo juu, na ili waweze kushiriki kikamilifu katika siasa, kuna haja ya kuwaandaa wanawake na wasichana na kuwapa uwezo na mitazamo inayotakiwa. Kwa hiyo, FAWE kwa ushirikiano na Taasisi ya Kimataifa ya Usaidizi wa Uchaguzi (International IDEA) inatekeleza mradi wa Wanawake katika Ushirika wa Kisiasa (WWP) kwa kipindi cha miaka mitatu (3). Mradi huo unakusudia kuongeza ushiriki wa kisiasa na uwakilishi wa wanawake barani Afrika.

Ms. Martha R.L. Muhwezi Mkurugenzi Mtendaji, FAWE Africa

Kila ndoto kubwa huanza na mtu anayeota. Kumbuka, unayo nguvu na uvumilivu.

Shukrani.....................................................................................................................................................4

Ufupisho wa mtendaji............................................................................................................................5

Muhtasari wa moduli............................................................................................................................13

Usuli.......................................................................................................................................13

Mbinu ya kusanifu mwongozo.........................................................................................17

Mchakato wa utayarishaji wa moduli.............................................................................18

Methodolojia na mbinu za kutumiwa kuelekeza mafunzo.........................................19

Moduli ya 0: Utangulizi wa jumla wa joduli ya mafunzo..................................................................22

Zoezi la 1: Makaribisho na kujitambulisha.....................................................................23

Zoezi la 2: Matarajio ya washiriki.....................................................................................24

Zoezi la 3: Malengo na muhtasari wa moduli................................................................25

Zoezi la 4: Kuweka kanuni na utaratibu wa mambo....................................................25

Zoezi la 5: Zoezi la mapitio ya moduli.............................................................................27

Moduli ya 1: Utangulizi wa siasa na utawala....................................................................................29

Muhtasari wa Moduli ya 1.................................................................................................29

Zoezi la 1: Zoezi la utangulizi wa moduli ya 1...............................................................30

Zoezi la 2: Utangulizi wa siasa..........................................................................................31

Tabia ya kisiasa....................................................................................................................31

• Zoezi la 3: Mfumo wa kisiasa...........................................................................................32

Mfumo wa kisiasa ni nini?.................................................................................................33

Zoezi la 4: Mfumo wa uchaguzi........................................................................................39

Mfumo upi wa uchaguzi?...................................................................................................39

A. Mifumo ya uamuzi wa wengi .............................................................................. 40

B. Uwakilishi wiano ..................................................................................................... 41

3.Ufuataji wa katiba na uchaguzi .................................................................... 44

Zoezi la 5: ushiriki wa kisiasa ................................................................................... 45

Ushiriki wa kisiasa ni nini? ........................................................................................ 45

Kupanua ushiriki ........................................................................................................ 46

Kupanua Dhana ya ushiriki ...................................................................................... 46

Vizuizi vya ushiriki wenye ufanisi wa wanawake katika mchakato wa uchaguzi Mikakati ya ushiriki wa kisiasa wenye ufanisi ...............................48

Zoezi la 6: Aina na taratibu za ushiriki wa kisiasa ................................................. 49

Ushirikishaji wa raia .................................................................................................... 49

Taipolojia kamili ............................................................................................................ 51

Zoezi la 7: Hali ya demokrasia barani afrika ........................................................... 54 Maendeleo chanya ....................................................................................................... 54 Changamoto za demokrasia ..................................................................................... 57

Zoezi la 8: Dhana ya utawala na utawala wa kimtandao ................................... 57

Miktadha kadhaa ya kijumla ya utawala ............................................................... 57 Kufafanua utawala na utawala bora ..................................................................... 58

Zoezi la 9: Ngazi za utawala .................................................................................... 60

Ngazi za utawala ....................................................................................................... 60

Zoezi la 10: Hitimisho ................................................................................................ 63

Moduli ya 2: Mfumo wa Kisheria wa Kimataifa wa Ushiriki wa Wanawake katika Siasa .. 64

Muhtasari wa moduli ya 2 ......................................................................................... 64

Zoezi la 1: Utangulizi ................................................................................................. 65

Jione kama mwenye mafanikio .................................................................................... 92

Sahau makosa yako ya zamani .................................................................................... 93

Kuwa na ujasiri .............................................................................................................. 97

Vaa vizuri ....................................................................................................................... 95

Jitie uthibitisho mzuri ....................................................................................................... 95

Zoezi la 4: Majukumu ya wanawake katika Siasa ...................................................... 97

Majukumu ya wanawake katika siasa ......................................................................... 97

Zoezi la 5: Jinsi ya kuwashirikisha wanawake na wasichana wadogo katika siasa

Maswali yanayoongoza majadiliano ..............................................................................98

Jinsi ya kushirikisha wanawake na wasichana wadogo katika siasa .................... 98

Lengo la maendeleo endelevu # 5 ................................................................................. 99

Wanawake wenye ulemavu ................................................................................ 100

Zoezi la 6: Kusajili mgombea wa kisiasa ......................................................... 102

Je, ni mikakati ipi inafanya kazi? ....................................................................... 102

Zoezi la 7: Ushauri wa kisiasa ............................................................................ 102

Kusudi la ushauri .................................................................................................. 103

Majukumu matatu muhimu za mshauri ....................................................... 103

Zoezi la 8: Hali ya Ushiriki wa Wanawake katika Siasa (WPP) barani Afrika........104

Zoezi la 9: Uchunguzi Kifani wa Ushiriki wa Wanawake katika Siasa .................. 105

Mfano wa Afrika Kusini ........................................................................................ 107

Zoezi la 10: Hitimisho .......................................................................................... 108

Moduli ya 4: Wanawake katika uchaguzi.............................................................. 109

Muhtasari wa moduli ya 4...............................................................................................109

Zoezi la 1: Zoezi la utangulizi..........................................................................................110

Zoezi la 2: Kujitayarisha kisiasa............................................................................... 111

Je, kujitayarisha kisiasa ni nini?................................................................................112

Lengo la kujiweka katika nafasi nzuri kisiasa .......................................................114

Zoezi la 3: Ujenzi wa kundi la wafuasi.....................................................................112

Zoezi la 4: Ujenzi ufaao wa manifesto.....................................................................113

Zoezi la 5: Kuchangisha pesa za kampeni..............................................................115

Sheria za Utafutaji ufadhili wa kisiasa.....................................................................115

Kutambua wafadhili walengwa..................................................................................118

Zoezi la 6: Utafutaji wa rasilimali na ufadhili wa kampeni...................................118

Je, kampeni ni nini?.....................................................................................................118

Mahitaji ya kampeni....................................................................................................118

Zoezi la 7: Uchunguzi kifani.......................................................................................119

Mfano wa Rwanda........................................................................................................119

Mfano wa Afrika Kusini...............................................................................................119

Mfano wa Senegali......................................................................................................120

Zoezi la 8: Hitimisho ...................................................................................................120

Moduli ya 5: Ujuzi wa mawasiliano, mahusiano ya umma na kujijenga upya.....................121

Muhtasari wa moduli ya 5..........................................................................................122

Zoezi la 1: Utangulizi wa mawasiliano.....................................................................122

Umuhimu wa mawasiliano.........................................................................................123

Zoezi la 2: Aina za mawasiliano.................................................................................123

Aina za mawasiliano....................................................................................................124

Mawasiliano ya kisiasa yasiyo ya maneno..............................................................124

Mitandao ya kijamii.......................................................................................................127

Teknolojia ya Habari na Mawasiliano (ICT) na siasa za Afrika............................128

Propaganda ya uandikishaji wa wanachama........................................................128

Zoezi la 3: Vidokezo vya mawasiliano yenye ufanisi............................................129

Vidokezo vya mawasiliano yenye ufanisi................................................................129

Zoezi la 4: Vizuizi vya mawasiliano yenye ufanisi.................................................133

Vizuizi vya mawasiliano yenye ufanisi:...................................................................133

Zoezi la 5: Mawasiliano ya kisiasa............................................................................135

Jinsi ya kuandika taarifa kwa vyombo vya habari ................................................136

Toleo kamili la taarifa kwa vyombo vya habari.......................................................137

Majadiliano ya kisiasa................................................................................................138

Hotuba za lifti ...............................................................................................................140

Maudhui ya hotuba ya lifti...........................................................................................140

Zoezi la 6: Kuongea mbele ya watu .........................................................................140

Kuongea mbele ya watu kisiasa................................................................................140

Zoezi la 7: Mahusiano ya umma...............................................................................141

Mambo matano kila mtu anapaswa kujuakuhusu mahusiano ya umma 142

Zoezi la 8: Kujijengea chapa ya umma.....................................................................148

Je, kujijengea chapa ya umma ni nini?.....................................................................144

Je, hatua za kujijenga kama chapa yenye ufanisi kwa umma ni zipi?..............144

Je, kuna tofauti gani katika kujijenga kama chapa kwa umma na mahusiano ya Umma?...........................................................................................................................144

Zoezi la 9: Uchunguzi kifani........................................................................................145

Mfano wa Louise Mushikiwabo.................................................................................145

Zoezi la 10: Hitimisho..................................................................................................146

Moduli ya 6: Jinsia na ushirikishwaji wajinsia...............................................................147

Muhtasari wa Moduli ya 6:........................................................................................147

Zoezi la 1: Utangulizi....................................................................................................148

Zoezi la 2: Jinsia na vurugu za kijinsia.....................................................................155

Zoezi la 3: Ushirikishwaji wa kijinsia.........................................................................153

Zoezi la 4: Uchambuzi wa kijinsia.............................................................................156

Zoezi la 5: Bajeti inayozingatia jinsia........................................................................164

Zoezi la 6: Uhamasishaji wa rasilimali.....................................................................167

Vipengele muhimu katika mkakati wa uhamasishaji wa rasilimali....................168

Changamoto kuu za ushirikishwaji wa kijinsia.......................................................168

Zoezi la 7: Uwezeshaji wa wanawake kiuchumi....................................................169

Uwezeshaji wanawake kiuchumi ni nini...................................................................169

Zoezi la 8: Maarifa ya kifedha....................................................................................174

Zoezi la 9: Hitimisho.....................................................................................................178

Moduli ya 7: Maendeleo na ushawishi wa wanawake katika siasa..................................179

Zoezi la 1: Utangulizi......................................................................................................180

Zoezi la 2: Jinsi ya kuathiri mkondo wa siasa.........................................................180

Zoezi la 3: Siasa endelevu..........................................................................................188

Zoezi la 4: Kupigania na kutetea haki za kisiasa....................................................190

Zoezi la 5: Mazungumzo ya kupatana.....................................................................192

Zoezi la 6: Uundaji wa miungano ya kisiasa............................................................195

Zoezi la 7: Tajriba na uwekaji wa rekodi...................................................................196

Zoezi la 8: Urithi wa kisiasa.........................................................................................197

Zoezi la 9: Kutatua mizozo..........................................................................................202

Zoezi la 10: Hitimisho...................................................................................................207

MWONGOZO WA MAFUNZO YA CHUO CHA KIKANDA CHA USHIRIKI NA WANAWAKE KATIKA SIASA MWONGOZO WA MAFUNZO YA CHUO CHA KIKANDA CHA USHIRIKI NA WANAWAKE KATIKA SIASA

Moduli ya 8: Uongozi wenye mabadiliko kwa wanawake walio katika siasa...................208

Muhtasari wa moduli ya 8...........................................................................................208

Zoezi la 1: Utangulizi.....................................................................................................209

Zoezi la 2: Uongozi wenye mabadiliko wa wanawake barani Afrika...................210

Zoezi la 3: Haki za kijinsia na haki za wanawake...................................................212

Zoezi la 4: Mabadiliko na mamlaka...........................................................................213

Zoezi la 5: Mabadiliko katika uongozi kwa ajili ya haki za wanawake................215

Zoezi la 6: Kielelezo na sifa za kiongozi bora..........................................................216

Zoezi la 7: Hitimisho.....................................................................................................221

Moduli ya 9: Kusawazisha maisha na kazi.....................................................................222

Muhtasari wa moduli ya 9..........................................................................................223

Zoezi la 1: Utangulizi....................................................................................................223

Zoezi la 2: Umuhimu wa kusawazisha maisha na kazi.........................................224

Zoezi la 3: Dalili za ukosefu wa usawazishaji katika maisha...............................225

Zoezi la 4: Ushauri wa kisaikolojia.............................................................................228

Moduli ya 10: kuwahusisha wanawake wanaoishi na ulemavu katika siasa...................235

Muhtasari wa moduli ya 10........................................................................................235

Zoezi la 1: Utangulizi.....................................................................................................236

Zoezi la 2: Mfumo wa kisheria wa kuwahusisha wanawake katika ushiriki wasiasa wasiasa...............................................................................239

Zoezi la 3: Kuwahusisha wanaoishi na ulemavu katika siasa.............................241

Zoezi la 4: Vikwazo/vizuizi vinavyotinga usawa wa kushiriki katika ............... 242

Zoezi la 5: Mikakati ya kufanikisha kuhusishwa kwa wanawake wanaoishi na ulemavu katika siasa...................................................244

Zoezi la 6: Hitimisho.....................................................................................................245

MUHTASARI WA MODULI

Msukumo wa kuwa na wanawake katika nafasi za kufanya maamuzi ulimwenguni ulishika kasi katika miaka ya 1980 na mapema miaka ya kupitia mfululizo wa makongamano ya kimataifa miaka ya1990. Msukumo zaidi ulitoka kwa Kongamano la Dunia la Wanawake la nne, lililofanyika Beijing, Uchina, mnamo 1995, ambalo lilidai kwamba pawepo na asilimia 30 ya uwakilishi wa wanawake katika serikali za mitaa na kitaifa. Mnamo Septemba 2000 katika Mkutano wa Milenia wa Umoja wa Mataifa huko New York, viongozi wa dunia waliahidi “kukuza usawa wa kijinsia na uwezeshaji wa wanawake kama njia bora ya kupambana na umaskini, njaa na magonjwa na kuchochea maendeleo ambayo ni endelevu kikweli.” Katika mkutano huo, viongozi wa dunia walipitisha lengo la usawa wa kijinsia na malengo mengine saba, ambayo yanajulikana kwa pamoja kama Malengo ya Maendeleo ya Milenia ambayo baadaye yaliitwa Malengo ya Maendeleo Endelevu (SDGs). Tangu wakati huo, idadi ya wanawake katika nafasi za uongozi imekuwa ikiongezeka.

Licha ya kujitolea, maendeleo katika kuongeza ushiriki wa wanawake katika nafasi muhimu za uongozi kote ulimwenguni yamekuwa ya polepole. Wanawake wanaendelea kuwa na ufikiaji mdogo wa vyombo vya kufanya maamuzi katika taasisi za umma na za kibinafsi. Katika ofisi za umma, ingawa idadi ya wabunge wanawake inaongezeka, bado ilikuwa asilimia 22 tu katika mwaka 2015 (O’Neil & Domingo 2015). Bado wanawake wanaunda idadi ndogo kabisa ya maafisa wakuu watendaji katika kampuni zilizofanikiwa sana za Fortune 500: 26 kati ya 2015 (imeshatajwa). Kaida madhubuti za kijamii, kama fikra kwamba wanaume ni viongozi bora kuliko wanawake, hufanya maendeleo kuwa magumu. Pale ambapo maendeleo yamepatikana, yametokana na juhudi za kubadilisha taasisi na kaida zinazohusu ushiriki wa wanawake (kwa mfano, mgao) na kupanua uwezo wa wanawake.

Usuli

Mkutano wa Dunia wa Wanawake, Beijing China, 1995 (Chanzo cha Picha: Wikipedia)

Kwa mfano, huko Honduras, ushiriki wa kisiasa ni mojawapo ya maeneo ambapo hatua ndogo kabisa ya maendeleo imepigwa katika kupunguza ukosefu wa usawa wa kijinsia. Sheria ya Usawa wa Fursa kwa Wanawake ilianzisha mgao wa asilimia 30 kwa wanawake katika nyadhifa za kisiasa, lakini nchi imekuwa na mafanikio madogo katika kutimiza hili. Mafanikio makubwa ambayo nchi hiyo ilipata yalikuwa kati ya mwaka 2006 na mwaka 2009 wakati asilimia 25 ya maafisa waliochaguliwa kuingia Bungeni walikuwa wanawake (USAID 2013). Vikundi vya wanawake vimeendelea kupigania msaada zaidi kwa ushiriki wa kisiasa wa wanawake, wakifanikiwa kuongeza mgao hadi asilimia 40. Mafanikio makubwa zaidi yamepatikana katika kiwango cha kitaifa kuliko cha manispaa. Kati ya 2005 na 2009, idadi ya wanachama wanawake waliochaguliwa katika nafasi za kiwango cha manispaa ilipungua kutoka asilimia 25 hadi asilimia 19.5 (USAID 2013).

Kulingana na ripoti ya Umoja wa Mataifa (2019), katika kupigania usawa wa kijinsia, wanawake kote ulimwenguni wameendelea kwa namna ndogo na kubwa. Lakini kwa wanawake barani Afrika, maendeleo hupimwa kwa hatua ndogo na safari ya mapambano bado ni ndefu. Habari njema ni kwamba uwakilishi wa wanawake katika maamuzi ya kisiasa umekuwa ukiongezeka ulimwenguni. Habari ambazo si nzuri sana ni kwamba ongezeko hili limekuwa la polepole sana, kiasi kisichofikia 1% katika mwaka 2018 ikilinganishwa na mwaka uliotangulia. Katika mwaka 2018, idadi ya wanawake mawaziri kote ulimwenguni ilifikia kiwango cha juu zaidi cha 20.7% (812 kati ya 3922).

Katika Afrika, kusini mwa Jangwa la Sahara, idadi ya wanawake walio bungeni iliongezeka katika mwaka 2008, kukiwa na wastani ya kieneo ya 23.7%, kulingana na tolea la hivi karibuni la 2019 la Ramani ya Wanawake katika Siasa ya Muungano wa Mabunge (IPU) linalotolewa kila baada ya miaka miwili.

IPU, iliyoundwa na zaidi ya mabunge 170 ya kitaifa kutoka kote ulimwenguni, inafuatilia idadi ya wanawake waliochaguliwa kuingia bungeni ulimwenguni kila mwaka na hutoa uchanganuzi ambao husaidia kufuatilia maendeleo, vikwazo na mienendo.

Djibouti, ambayo katika mwaka 2000 haikuwa na wanawake bungeni, ilipata mafanikio makubwa zaidi ulimwenguni. Idadi ya wanawake bungeni iliongezeka katika mwaka 2018 kutoka 10.8% hadi 26.2% (ongezeko la alama 15.4), jumla ya wanawake 15, kama inavyosema ripoti ambayo ilizinduliwa wakati wa Tume ya Hadhi ya Wanawake (CSW) katika makao makuu ya Umoja wa Mataifa, mjini New York, mwaka 2019.

Ethiopia ilipata ongezeko kubwa zaidi la uwakilishi wa kisiasa wa wanawake katika tawi la utendaji, kutoka kwa mawaziri wanawake 10% katika mwaka 2017 hadi 47.6% katika mwaka 2019.

Kuhusu nafasi za uwaziri, ripoti hiyo inaangazia faida nyingine ya kushangaza – sasa wanawake zaidi barani Afrika wanashikilia nyadhifa ambazo kwa kawaida zilishikiliwa na wanaume kuliko ilivyokuwa mwaka 2017. Kuna mawaziri wanawake wa ulinzi 30% zaidi, mawaziri wanawake wa fedha 52.9& zaidi, na mawaziri wanawake wa mambo ya nchi za nje 13.6% zaidi.

Utaratibu ambao umekuwepo ni wa kuwateua wanawake kwa nyadhifa “zinazochukuliwa kuwa rahisi”, kama vile maswala ya kijamii, watoto na familia.

“Bado safari ni ndefu, lakini idadi kubwa ya mawaziri wanawake inatia moyo, hasa tunapoona ongezeko katika idadi ya nchi zilizo na mabaraza ya mawaziri yenye usawa wa kijinsia,” alisema Phumzile Mlambo-Ngcuka, Mkurugenzi Mtendaji wa Umoja wa Mataifa, wakati wa uzinduzi wa ripoti hiyo. Alihimiza nchi zichukue hatua zenye ujasiri ili kuongeza kwa kiasi kikubwa uwakilishi wa wanawake katika ufanyaji wa maamuzi. Wanawake zaidi katika siasa husababisha maamuzi jumuishi zaidi na huweza kubadilisha fikra za watu kuhusu jinsi kiongozi anavyoonekana, aliongeza Bi. Mlambo-Ngcuka, waziri wa zamani na Naibu Rais nchini Afrika Kusini.

Miongoni mwa nchi za Afrika zinazoongoza kwa kuwa na asilimia kubwa ya mawaziri wanawake ni Rwanda (51.9%), Afrika Kusini (48.6%), Ethiopia (47.6%), Ushelisheli (45.5%), Uganda (36.7%) na Mali (34.4%).

Asilimia ndogo kabisa barani Afrika ilikuwa nchini Moroko (5.6%), ambayo ina waziri mmoja pekee wa kike katika baraza la mawaziri la 18. Nchi zingine zilizo na mawaziri wanawake wanaopungua 10% ni pamoja na Nigeria (8%), Mauritius (8.7%) na Sudan (9.5%).Ifahamike kwamba Rwanda, inayoongoza ulimwenguni katika idadi ya wanawake bungeni, ilipata punguzo dogo la idadi hiyo, kutoka 64% katika

MWONGOZO WA MAFUNZO YA CHUO CHA KIKANDA CHA USHIRIKI NA WANAWAKE KATIKA

Mawaziri Wanawake duniani kote katika mwaka wa 2018

Idadi ya Wanawake walioketi Bungeni katika Afrika Kusini mwa Jangwa la Sahara mwaka 2019

Ongezeko la polepole la uwakilishi wa wanawake katika kufanya maamuzi ya kisiasa duniani kati ya 2018 na

Ongezeko la asilimia ya wanawake katika vyeo vya kawaida vinavyoshikiliwa na wanaume.

Nchi 6 bora za Kiafrika zenye asilimia kubwa zaidi ya wanawake katika nyadhifa za mawaziri.

Nchi 4 za chini za Afrika zenye asilimia ndogo zaidi ya wanawake katika nyadhifa za mawaziri.

mwaka 2017 hadi 61.3% katika mwaka 2018. Nchi zingine za Kiafrika zilizo na asilimia kubwa ya wabunge wanawake zinajumuisha Namibia (46.2%), Afrika Kusini (42.7%) na Senegal (41.8%), kulingana na ripoti hiyo.

Nchi zinazofikia alama teule ya 30% zinaonekana kuwa zimepitisha aina fulani ya hatua za kutetea makundi yaliyotengwa. Kwa mfano, Rwanda ina vifungu vya katiba vinavyohifadhi 30% ya viti vya wanawake katika mabunge yake mawili huku Sheria ya Manispaa ya Afrika Kusini ya 1998 inahitaji vyama vya kisiasa “kuhakikisha kuwa 50% ya wagombea walio kwenye orodha ya vyama ni wanawake” na kwamba “lazima wanawake wawakilishwe kwa usawa katika kamati ya wodi.” Ingawa hakuna adhabu ya kutofuata sheria hiyo nchini Afrika Kusini, chama tawala cha nchi hiyo, African National Congress, hutenga kwa hiari 50% ya viti vya bunge kwa wanawake.

Hata hivyo, kulingana na UN Women (Wanawake wa Umoja wa Mataifa) kuna vizuizi viwili vikuu vinavyozuia wanawake kushiriki kikamilifu katika maisha ya kisiasa. Hivi ni vizuizi vya kimuundo, ambapo sheria na taasisi za kiubaguzi bado zinapunguza uwezo wa wanawake

lake likijumuisha wanawake, wakati Uganda imeorodheshwa ya ishirini na moja ulimwenguni huku uwakilishi wa wanawake katika bunge la kitaifa ukikadiriwa kuwa asilimia 31.5. Kwa kweli, Burundi (ya 22) na Tanzania (ya 23) haziko mbali sana na Uganda zikiwa na asilimia 31.4 na asilimia 30.7 ya uwakilishi wa wanawake katika mabunge yao ya kitaifa (mtawalia). Bado haijulikani nchi hizi zitaenda umbali gani katika kuongeza idadi ya viongozi wa kisiasa wanawake. Daima kutakuwepo na kazi inayohitaji kufanywa na wanasiasa wanawake wanaogombea viti ili kuhakikisha kuwa kweli wananufaika na sheria hii. Wanahitaji kuelewa upungufu uliopo katika sheria kuhusu uwezo wao wa kushindana kikamilifu na wanaume unahusika. Wao na wafuasi wao wanahitaji kuweka mikakati kuhusu kile kinachoweza kufanywa, ili kuimarisha uwajibikaji ndani ya miundo ya chama, katika Seneti na Bunge la Kitaifa (mtawalia), kuhusu ukamilifu wa usawa na ulinganifu wa kijinsia; taratibu za uwajibikaji zinaonekana kuwa dhaifu.

Zaidi ya haya, ni muhimu pia kuweka juhudi katika kukuwa uwakilishi wa wanawake katika uongozi serikalini – yaani katika wizara, mamlaka za serikali zinazojitegemea kiasi (SAGAs) na mashirika ya serikali yanayojitegemea. Bunge ni eneo moja tu (japo muhimu) ambapo wanawake wanaweza kutekeleza uwezo wao wa uongozi. Ni muhimu kwamba katika usimamizi wa kila siku wa rasilimali za serikali, na katika utoaji wa huduma, wanawake wawezeshwe kuchukua nafasi za uongozi. Hii ni njia moja muhimu ya kupinga kaida na labda ya kubadilisha uelewa wetu wa maana ya uongozi, katika nyanja za umma na kibinafsi.

Licha ya kuwa moja ya maeneo maskini zaidi ulimwenguni, kiwango cha uwakilishi wa wanawake bungeni katika Afrika iliyo Kusini mwa Jangwa la Sahara ni cha juu kuliko ilivyo katika nchi nyingi tajiri.

Uchunguzi wa hivi karibuni ulifichua kwamba wasichana huwa na uhakika wa kisiasa kama wavulana hadi wanapoingia shule za upili, wakati ambao idadi hiyo inapungua kwa nusu (Phillips, n.d). Kwa kawaida, upangaji wa maendeleo huzingatia afya ya vijana wa kike, elimu, nguvu za kiuchumi, na uwezo wa uongozi, lakini hauingilii zaidi ushirikishaji wa kiraia na kisiasa. Hata hivyo, utambuzi wa vijana wa kike kuhusu uwezo wao wa kuwa viongozi katika jamii zao ni muhimu.

Mbinu ya kusanifu mwongozo Kimsingi, utayarishaji wa moduli hii uliegemezwa kwenye mambo matatu:

Lugha iliyorahisishwa: ili kuifanya moduli hii isomeke kwa urahisi na iwe rahisi kutumiwa na wote, moduli ilitayarishwa kwa lugha iliyorahisishwa ambayo inaweza kueleweka na wakufunzi na wakurufunzi.

kugombea nafasi, na mapengo ya uwezo, ambayo hutokea wakati kuna uwezekano mdogo wa wanawake kuliko wanaume kuwa na kiwango cha elimu, mawasiliano na rasilimali zinazohitajika kuwa viongozi bora.

Huku nchi zikijitahidi kutekeleza Lengo la Maendeleo Endelevu la 5, “Kufikia usawa wa kijinsia na kuwawezesha wanawake na wasichana wote,” lazima serikali pia zijitahidi kuingiza usawa wa kijinsia katika katiba na mifumo ya kisheria. Lazima wafuate sheria kikamilifu, waondoe aina zote za vurugu dhidi ya wanawake na wahakikishe kuwa wasichana wanapata elimu bora.

Katika Jumuiya ya Afrika Mashariki, Uganda na Rwanda zimeongoza katika Ushirki wa Wanawake katika Siasa (WPP). Kulingana na takwimu zilizopo kutoka kwa Muungano kati ya Mabunge, Rwanda inashika nafasi ya kwanza ulimwenguni, huku asilimia 56.3 ya bunge

2

Matumizi ya mfano na ufafanuzi/picha (hasa katika mwongozo wa mkufunzi): ingawa hili si sharti la mteja, inashauriwa kwamba katika utayarishaji wa moduli ya mafunzo, maneno yanafaa kukuzwa. Inasemekana kuwa “picha ina thamani ya maneno elfu”

3

Toa mazoezi: katika kila hatua ya mafunzo, tutahakikisha kuwa zoezi linatolewa ili kuongeza ujuzi wa washiriki kuhusu yaliyomo kwenye mafunzo.

MWONGOZO WA MAFUNZO YA CHUO CHA KIKANDA CHA USHIRIKI NA WANAWAKE KATIKA SIASA

MWONGOZO WA MAFUNZO YA CHUO CHA KIKANDA CHA USHIRIKI NA WANAWAKE KATIKA SIASA

Mchakato wa utayarishaji wa moduli

This training module contains seven modules, and each module has specific Objectives:, as well as a number of activities. Each activity of the Module contains information available at the beginning of the module as follows:

Malengo ya moduli ya kuwaongoza watumiaji kuhusu lengo la kila moduli. Malengo yanapatikana mwanzoni kabisa kwenye kijisanduku cha maandishi.

Jedwali la muhtasari wa moduli ambalo linajumuisha jina la kikao, jina la zoezi, muda unaohitajika na mahitaji ya kiuandishi.

Mahitaji ya kiuandishi: orodha ya kazi zote ambazo washiriki wanatarajiwa kukamilisha kufikia mwisho wa moduli.

Vifaa/nyenzo na Maandalizi: orodha ya vifaa vyote na maandalizi yanayohitajika kukamilisha mazoezi yaliyo kwenye moduli hii.

Mwisho, Vifaa vya Mkufunzi vinaonyeshwa kote kwenye moduli. Baadhi ya mazoezi huhitaji habari mahususi ambazo washiriki wanahitaji kufahamu ili wafanye mazoezi. Mfano ni maelezo ya uigizaji na majukumu ya watu binafsi. Hizi zimeonyeshwa kama Kifaa X.Y cha Mkufunzi na zinaweza kupatikana mwishoni mwa zoezi. Zinahitaji kunakiliwa au kuandikwa kwenye chati mgeuzo ikiwa mashine ya kunakilisha haipo, ili washiriki waweze kuzipata wakati wa kazi zao.

METHODOLOJIA NA MBINU ZA KUTUMIWA KUELEKEZA MAFUNZO

Mpangilio wa moduli hii unaashiria matumizi ya aina zifuatazo za methodolojia / mbinu wakati wote wa kuongoza mafunzo kwa kutumia mwongozo huu:

Kushiriki katika jozi na kazi ya jozi:

Katika kiwango cha zoezi, mazoezi binafsi yana maelezo ya kina yanayojumuisha yafuatayo:

Zoezi X:

Jina na namba ya zoezi;

Mbinu:

Orodhesha mbinu tofauti za mafunzo zitakazotumiwa wakati wa zoezi;

Malengo:

Maarifa, stadi, saadili na sielekeo ambayo washiriki watapata kufikia mwisho wa zoezi;

Nyenzo:

Nyenzo zozote zinazohitajika kwa ajili ya zoezi na vifaa ambavyo mkufunzi atahitaji, ambavyo vinapaswa kukusanywa mapema ili kujiandaa kwa zoezi hilo;

Muda:

Muda uliopendekezwa wa kufanya zoezi hilo;

Hatua:

Maelezo ya hatua kwa hatua ya kile ambacho mkufunzi anahitaji kufanya ili kuendesha zoezi hilo, ikijumuisha maagizo ya kimsingi kwa washiriki, maswali ya kuulizwa, mada za kufundisha na kazi anuwai za kutendwa wakati wa mafunzo na watu binafsi, katika jozi au katika vikundi.

Wakati wa kuanzisha zoezi jipya au wakati wa kufanya kazi na kikundi kikubwa, huenda mkufunzi akapata kwamba ni muhimu kuwa na watu wawili wanaokaa wakiwa wamekaribiana ili wafanye kazi pamoja au kuchangia maoni yao kuhusu moduli. Mkufunzi anapaswa kukumbuka kutoa maagizo yaliyo wazi na kuzingatia muda uliowekwa.

Majadiliano ya kikundi kidogo na kikubwa:

Majadiliano yatatokea katika kila zoezi iwe ni kufanya kazi katika vikundi vidogo au vikundi vikubwa. Kama mkufunzi, ni muhimu kuwa wazi juu ya kile kitakachozungumziwa katika kazi/ moduli, kuwaweka washiriki wakilenga moduli, na kuhakikisha kuwa kila mmoja ana nafasi ya kushiriki, kuzingatia muda na kupima viwango vya nguvu na hamu ya washiriki.

Kazi ya kikundi kidogo:

Mazoezi mengi yatafanywa katika vikundi vidogo ili kuruhusu ushiriki mkamilifu. Wakati wa kufanya kazi katika vikundi vidogo, ni muhimu kuwagawanya washiriki kwa njia tofauti na katika vikundi vya ukubwa tofauti, kulingana na zoezi (na uchanganye vikundi kila wakati hivi kwamba hawatakuwa wanafanya kazi kila wakati na watu wale wale).

WA MAFUNZO YA CHUO CHA KIKANDA CHA USHIRIKI NA WANAWAKE KATIKA SIASA MWONGOZO WA MAFUNZO YA CHUO CHA KIKANDA CHA USHIRIKI NA WANAWAKE KATIKA

Kazi ya mtu binafsi:

Katika vikao vyote, washiriki watahusishwa na kazi za kibinafsi, kutoka ufanyaji wa tathmini za kibinafsi hadi kutayarisha mipango ya utekelezaji na kuandika manifesto. Kiasi kikubwa cha kazi hii kinaweza kufanywa moja kwa moja katika kitabu cha mshiriki au kama sehemu ya shughuli au zoezi.

Maigizo:

Maigizo hutoa nafasi kwa washirki kutumia ujuzi mpya na mielekeo katika usalama wa eneo la chumba cha mafunzo kabla ya kuujaribu katika ulimwengu halisi. Maigizo yanaweza kupangwa kabla ya wakati kupitia kwa mswada au yatayarishwe na washiriki wenyewe kuhusu suala fulani.

Kwa pamoja, wafanyikazi na wakufunzi wanapaswa kuamua utaratibu unaofaa zaidi wa kuwasaidia washiriki kujifunza, kwa kawaida wakihusisha mchanganyiko wa nadharia na mazoezi. Badala ya warsha ambapo wakufunzi na weledi wa masuala mbalimbali huzungumza wakati wote, kwa kawaida vikao vya mtagusano na shirikishi hupendelewa na washiriki kwa sababu wanaruhusiwa kutumia ujuzi wao mpya, kuuliza maswali na kila mmoja kujifunza kutoka kwa mwingine.

Kulingana na modeli hii, wakufunzi wanapaswa kutoa wasilisho fupi juu ya moduli fulani, inayoangazia baadhi ya mambo ya kinadharia, kabla ya kuwaongoza washiriki katika zoezi ambalo hawatafanya mazoezi yale waliyojifunza peeke, lakini pia watapokea maoni ya haraka kutoka kwa wakufunzi na wenzi wao. Mazoezi yanaweza kutekelezwa kupitia kazi ya vikundi au kukamilishwa na watu binafsi, kulingana na hali ya zoezi na kikundi.

“Ikiwa nitaisoma, labda sitakumbuka. Ikiwa nitaifanyia mazoezi habari hiyo peke yangu huenda nikaikumbuka, lakini ikiwa nitaifanyia mazoezi na wewe kwa hakika nitaikumbuka”

Uchunguzi kifani/ matukio:

Uchunguzi kifani huwapa washiriki nafasi ya kutumia maarifa mapya waliyopata katika visa halisi ili kutambua, kuchambua na kutatua shida. Uchunguzi kifani unaweza kuwa umekitwa katika hali halisi ya maisha au kuundwa ili kuakisi suala ambalo wanaweza kukabiliwa nalo mahali pao pa kazi.

Mawasilisho:

Mawasilisho ni njia ya jadi zaidi ya kutoa habari kwa washiriki na ni muhimu wakati mbinu zingine shirikishi hazitafikia vyema habari ambazo unajaribu kutoa. Wakati wa kutoa wasilisho, ni vyema uliandae mapema, utumie muda mfupi iwezekanavyo na uingize humo ndani maswali na majibu kutoka kwa washiriki.

Majadiiano ya jopo:

Majadiliano ya jopo huhusisha watu wenye uzoefu au washiriki wenyewe ambao wamekuwa na aina fulani ya uzoefu wakijadili moduli fulani. Washiriki wanapewa fursa ya kuuliza maswali na wale walio kwenye jopo wanatoa habari kulingana na uzoefu wao.

Hatua muhimu ya mbinu hizi ni kusaili na kupata habari kuhusu zoezi mwishoni. Katika hatua hii, mkufunzi anawauliza washiriki mfululizo wa maswali ili kuwasaidia kutafakari juu ya uzoefu walioupata wakati wa zoezi hilo, kubainisha waliyojifunza, na kuunganisha mafunzo hayo na moduli iliyopo.

Utangulizi wa Jumla Wa Moduli Ya Mafunzo

Malengo ya Utangulizi jumla ya moduli

Kufikia mwisho wa moduli hii, washiriki wataweza:

(a) Kujuana baada ya kujitambulisha kwa uwazi na ujasiri; (b) Kuelewa malengo na muhtasari wa Moduli;

(c) Kuunda mazingira ya ujifunzaji ya kushirikiana, kusaidiana na yaliyo salama; (d) Kuwajulisha washirikishi kuhusu hali na muundo wa mafunzo. Muhtasari wa Moduli ya utangulizi

Zoezi Muda

1: Makaribisho na kujitambulisha kwa washiriki Dak 5

2: Matarajio ya washiriki Dak 5

3: Malengo na muhtasari wa Moduli Dak 10

4: Kuweka kanuni na Utaratibu wa Matukio Dak 5

5: Shughuli za Mapitio ya Moduli ya Utangulizi Dak 5

Muda Jumla Dak 30

Kumbuka: Muda uliotengwa kwa kila zoezi unaweza kubadilishwa kulingana na idadi ya wakurufunzi

Kufikia mwisho wa zoezi, washiriki wataweza kujitambulisha waziwazi na kwa uhakika na wajuane baada ya kujitambulisha. Dakika 5

Kazi ya kibinafsi

Hakuna

Washiriki wanajitambulisha kwa wenzao. Hii inapaswa kuwa fupi kwa sababu watashiriki pia katika vivunja ukimya na mazoezi mengine. Watakuwa na nafasi ya kusema mengi kujihusu wakati huo.

Mwelekezaji anaanza kwa kujitambulisha. Hii inapaswa kuwa yenye ubunifu na ijumuishe:

• Jina lake mtu,

• Taasisi yake,

• Na habari zingine zozote kumhusu.

Zoezi la 1: Makaribisho na kujitambulisha

Malengo Muda unaohitajika Mbinu Nyenzo Hatua

Zoezi la 2: Matarajio ya washiriki

Zoezi la 3: Malengo na muhtasari wa moduli

Kufikia mwisho wa zoezi hili, washiriki wataweza kueleza malengo ya kozi.

Matarajio

Malengo

Muda unaohitajika

Mbinu Nyenzo

Kufikia mwisho wa zoezi, washiriki wataweza kujitambulisha waziwazi na kwa uhakika na wajuane baada ya kujitambulisha

Dakika 5

Kazi ya kibinafsi

Hakuna

Dakika 10

Wasilisho la mwelekezaji

Chati mgeuzo na kalamu ya wino mzito, Malengo yaliyotayarishwa awali kwenye PPT

Washiriki wataelezana matarajio yao kuhusu mafunzo hayo. Matarajio haya yanaweza kufikiwa/kutimizwa wakati wa na baada ya mafunzo.

Kadi na kalamu zinasambazwa na kila mshiriki anaulizwa kuandika tarajio moja la mafunzo hayo kabla, wakati wa na baada ya mafunzo.

Baada ya kuandika matarajio, washiriki wawili wanaombwa kujitolea, mmoja asome kwa sauti mmoja baada ya mwingine, huku mwingine akiiandika kwenye chati mgeuzo au kuibandika kwenye ubao mweupe.

Weka matarajio yao kwenye chati mgeuzo jinsi wanavyoendelea kuyatoa. Baadaye, pitia orodha hiyo pamoja kisha uwafahamishe kwamba itajadiliwa zaidi wakati malengo na muhtasari wa kozi hiyo vitawasilishwa kwa kina zaidi.

Washiriki watakumbushwa kuhusu lengo jumla la mfumo wa sheria za jinsia na ukatili wa kijinsia (GBV), ujumuishaji wa kijinsia katika upangaji wa maeneo mahususi na mafunzo ya utawala shirikishi. Malengo mahususi ya mafunzo yatawasilishwa kwa kutumia kiduruweo (powerpoint) na ikiwa itahitajika kwenye chati mgeuzo.

Mwezeshaji anashiriki/anajadiliana na washiriki moduli kuu ambazo zitapitiwa katika mafunzo.

Mwezeshaji anawaeleza washirki kuwa mazoezi yaliyo katika moduli yamepangwa kuwa shirikishi, tendaji na yanayohitaji utekelezaji. Kwa njia hiyo, watajifunza habari mpya kwa njia za kufurahisha na watapata nafasi ya kutumia stadi mpya. Kama mfano wa hii, uliza kikundi kifikirie kuhusu na wataje kile ambacho wamekifanya katika zoezi lililopita.

la 4: Kuweka kanuni na utaratibu wa mambo

Kufikia mwisho wa zoezi, washiriki wataweza kutambua na kukubaliana kuhusu sheria za mafunzo ambazo zitakuza mazingira ya kuunga mkono na uwazi. Pia wataweza kuelewa mpangilio wa masuala mengine ya mafunzo.

Dakika 5

kazi ya mtu binafsi, wasilisho la kikundi kikubwa

Tepu ya kurekodi sauti, chati mgeuzo na kalamu ya wino mzito, ubao mweupe, pini/stika, ajenda iliyochapishwa kwa washiriki wote.

Hatua

1. Mwelekezi anawaeleza washiriki kwamba ili kuunda na kudumisha mazingira ya kusaidia, ni muhimu kwao kutambua na kukubaliana kuhusu sheria au kanuni za mafunzo. Toa mfano wa kanuni kama “usiingilie kati wakati mwingine anazungumza”.

2. Washiriki wajadili mawazo, wakiandika kanuni kwenye chati mgeuzo jinsi wanavyokubaliana. Unaweza kurejelea orodha iliyo hapa chini ikiwa utahisi kuna kitu muhimu kimeachwa. Mambo muhimu ni yafuatayo:

a. Kutochelewa: Fika kwa wakati kwa kila kikao cha mafunzo. Kuchelewa ni ishara ya kukosa heshima mwa mwelekezaji na kwa washiriki wenzako na kunaweza kuchelewesha kikao.

b. Hakuna usumbufu: Simu za mkononi zinapaswa kuzimwa mwanzoni mwa warsha na zinastahili kubaki hivyo hadi mwisho isipokuwa wakati wa mapumziko. Epuka mazungumzo ya pembeni – ikiwa huelewi Moduli inayojadiliwa au maagizo, tafadhali mwulize mwelekezi afafanue.

c. Waheshimu wengine: Kila mmoja amheshimu mwenzake, mjiheshimu, na mheshimu mwelekezaji. Usizungumze wakati mtu mwingine anazungumza. Sikiliza kwa makini. Mwelekezaji atakuwa anaongoza majadiliano kwa usaidizi wako.

d. Kushiriki kikamilifu: Wewe ndiye rasilimali yako bora. Mengi yaliyomo kwenye mafunzo yatatoka kwako. Kila mmoja wenu analeta uzoefu mwingi kwenye programu hiyo. Warsha hii inaweza tu kufaulu ikiwa itakuwa ya kubadilishana mawazo na ikiwa kila mtu atashiriki kikamilifu. Mpe kila mtu nafasi ya kuchangia kwa kuwa “kila jibu linathaminiwa”.

e. Kukubaliana kutokukubaliana: Wakati wa warsha hii lazima kila mtu ahisi yuko huru kutoa maoni na kueleza matatizo yaliyopo. Tafadhali angalia majadiliano yenye uwazi (kwa mfano kuhusu siasa) kama mabadilishano mazuri badala ya mashambulizi ya kibinafsi. Kunapaswa kuwepo na uvumilivu wa tofauti na kila mtu anapaswa kuchangia mazingira salama/yasiyo ya hukumu.

f. Uliza maswali: Hakuna maswali ya kijinga. Ikiwa una swali ambalo hutaki kuuliza mbele ya wengine, liulize faraghani wakati wa mapumziko au mwandikie mwelekezaji ujumbe. Tafadhali usifikirie kwamba swali lolote ulilo nalo si muhimu.

g. Toa mrejesho au maoni ya kweli: kila mwisho wa siku utapewa fomu ya kutoa maoni yako ili kuyafanya mafunzo haya kuwa bora wakati mwingine yatakapotolewa. Tafadhali kuwa mkweli! Ukosoaji wenye kujenga unathaminiwa na ndiyo njia pekee ya kutufanya kuwa bora.

3. Sisitiza kwamba orodha ya kanuni ambazo wametayarisha kwa kweli ni kanuni ambazo watu wengine hufuata mahali pa kazi pia. Pia, kila siku kila mmoja wao (washiriki) atatakiwa kuchukua majukumu kama njia ya kumhusisha kila mmoja. Kazi hizo zinaweza kujumuisha maombi ya kufungua na kufunga; shughuli za kuchangamsha; msaidizi wa mkufunzi na mtunza muda, kuwa ‘macho’ na ‘masikio’ na kuripoti juu ya hisia za kijumla za washiriki kulingana na kile alichoona na kusikia siku nzima.

4. Mwelekezaji awape washiriki ajenda ya mafunzo, ikionyesha siku, nyakati za vikao na mazoezi, na vipindi vya mapumziko. Kuna haja ya kuitayarisha hii kabla ya siku ya mafunzo, ingawa kunaweza kuwepo na mabadiliko wakati wa vikao vya mafunzo. Pitia pamoja na mtoe ufafanuzi kama inavyohitajika.

5. Mwelekezaji hushughulikia mambo yoyote yanayohitajika kwa ajili ya kozi hii – pitia programu ya warsha na mpango wa kikao kwa haraka nao ili waweze kujua cha kutarajia.

Mwelekezaji anawafahamisha washiriki:

•wakati wa kutarajia mapumziko ya kahawa, chamcha nk.;

•mahali palipo na huduma kama vyoo;

•ikiwa na wakati wanapaswa kuandika kumbukumbu au maelezo;

•weka kanuni za msingi.

Zoezi la 5: Zoezi la mapitio ya moduli

Malengo

Kufikia mwisho wa zoezi, washiriki wataweza:

• Kupitia mambo muhimu yaliyopitiwa katika kikao (Makaribisho na kujitambulisha, matarajio ya washiriki, malengo na muhtasari wa mtaala, kuweka kanuni na Utaratibu wa mambo mengine)

• Kutafakari juu ya mbinu tofauti za mafunzo.

Muda unaohitajika Mbinu Nyenzo

Dakika 5

Kazi ya jozi, maonyesho, majadiliano ya kikundi kikubwa

Chati mgeuzo na karatasi, kalamu ya wino mzito, tepu ya kurekodi sauti

Hatua

MODULI YA 1:

Utangulizi Wa Siasa Na Utawala

Mwelekezi anawaeleza washiriki kwamba wamefika mwisho wa moduli ya utangulizi. Anataja kuwa mazoezi yanayohusu kuwaelekeza washiriki katika kozi, matarajio ya washiriki, malengo na muhtasari wa mtaala, kuweka kanuni na mahitaji vimefanywa.

1. Kufanya kazi katika jozi: washiriki wanaulizwa wafikirie juu ya jambo moja au mawili ambayo walijifunza kwa kila mojawapo ya shughuli 4 za awali. Watahitaji kuandika yale waliyojifunza kisha waonyeshe jinsi walivyojifunza mambo hayo.

2. Katika kikundi kikubwa: kila jozi itaulizwa kueleza jambo moja kwa kila zoezi na kikundi kikuu. Acha waonyeshe jinsi walivyojifunza jambo hilo kwanza na wengine wote kikundini wanaweza kukisia kile wanachorejelea.

3. Washiriki wanakumbushwa juu ya moduli za kushughulikia na mazoezi yaliyo katika kila moduli.

4. Washiriki wanakumbushwa kwamba warsha hiyo itatumia mbinu anuwai za mafunzo ambazo kimsingi ni tendaji na shirikishi. Kila mshiriki atajifunza kutoka kwa mwenzake, kutoka kwa mkufunzi, na kutoka kwa kushiriki katika mazoezi mbalimbali.

Baada ya kukamilisha moduli hii, mshiriki ataweza: Baada ya kukamilisha moduli hii, mshiriki ataweza:

• Kutambulishwa kwa siasa

• Kujua mifumo ya kisiasa

• Kuelewa mfumo wa uchaguzi

• Kupata ujuzi wa ushiriki wa kisiasa

• Kujua aina na taratibu mbalimbali za ushiriki wa kisiasa

• Kuelewa hali ya demokrasia barani Afrika

• Kuwa na ufahamu kuhusu utawala

• Kuelewa ngazi za utawala Muhtasari wa moduli ya 1

S/N Mazoezi

Muda

Utangulizi wa moduli Dakika 30

Utangulizi wa siasa Saa 1

Mifumo ya kisiasa Saa 1

Dhana ya Utawala na utawala-meme Saa 1

Mfumo wa uchaguzi Saa 1

Ushiriki wa kisiasa Saa 1

Aina na taratibu za ushiriki wa kisiasa Saa 1

Hali ya demokrasia barani Afrika Saa 1

Ngazi za utawala Saa 1

Hitimisho

Dakika 30 Jumla: Saa 9

Muda unaohitajika

Mbinu Nyenzo

Baada ya kukamilisha zoezi hili, washiriki wataweza:

• Kuwa na ufahamu kamili wa yaliyomo kwenye moduli hii

• Kujua muda utakaohitajika kupitia moduli hii na mazoezi

• Kufahamishwa juu ya utendaji mzuri wa kuweza kuikamilisha moduli hii na kuzalisha matokeo

VDakika 30

Uwasilishaji wa mwelekezi na mtu binafsi

Kalamu, chati mgeuzo na karatasi

Hatua

Mwelekezi ataanza kwa kuwafahamisha washiriki juu ya moduli mpya. Baada ya utangulizi, mwelekezaji anaweza kuongeza maoni na miongozo itakayofuatwa katika vikao vya moduli. Mwelekezi anaweza kufafanua orodha ya nyenzo zinazohitajika kutumiwa katika Moduli hii na hasa kwa kila zoezi, ikiwa zipo.

Mwelekezi anawauliza washiriki kuuliza maswali ikiwa yapo na watoe majibu. Mwelekezi anaeleza yaliyomo katika moduli na kuweka kipaumbele kwa kila zoezi linalounda moduli. Washiriki wanaweza kuuliza maswali pale ambapo hawakuelewa vizuri na msimamizi anawapatia majibu.

Mwelekezi pia anaweza kuwauliza washiriki maswali kuona kama wamejiandaa kuendelea na moduli mpya.

Zoezi la 2: Utangulizi wa siasa

Hatua

Tabia ya kisiasa

Kufikia mwisho wa zoezi, washiriki: Saa 1

Wataelewa dhana, masuala, na nadharia za kimsingi zilizo muhimu kwa siasa linganishi na uhusiano wa kimataifa, na Wataweza kueleza mfanano na tofauti kati ya aina mbalimbali za siasa na jinsi zinavyoathiri tabia zao

Kazi ya jozi, maonyesho, majadiliano ya kikundi kikubwa

Chati mgeuzo na karatasi, kalamu ya wino mzito, tepu ya kurekodi sauti

Tabia ya kisiasa inaweza kuelezwa kama tendo lolote kuhusu mamlaka kwa ujumla na serikali hasa. Mamlaka hii inajumuisha kanisa, shule, na zingine zozote lakini hasa mamlaka ya serikali. Mfano dhahiri wa kitendo cha tabia ya kisiasa ni kitendo cha kupiga kura. Katika kupiga kura yako, upo katika demokrasia, ukihusiana na serikali yako kwa kumpigia kura yule

Zoezi la 1: Zoezi la utangulizi wa moduli ya 1

Malengo

Malengo

Muda unaohitajika Mbinu Nyenzo

unayehisi anastahili kuunda serikali. Katika kitendo hiki cha tabia ya kisiasa, unaamua pia yule usiyetaka aunde serikali. Hata hivyo, kuna vitendo vingne vya tabia ya kisiasa ambavyo tunahitaji kutambua, hasa kwa sababu vinazidi kuenea ulimwenguni kote. Vinarejelea malalamiko, maandamano, na vizuizi vya barabarani, ambavyo ni vitendo vya tabia ya kisiasa kwa sababu vinahusiana na mamlaka fulani.

Mifano ya mamlaka hizi ni serikali kwa ujumla, au mamlaka nyingine ambayo inatoa maji, inarekebisha barabara, au inatekeleza sheria. Ili kuimarisha uelewa wetu, ni muhimu kutofautisha tabia ta kisiasa na aina zingine mbili za tabia, tabia za kiuchumi na kijamii. Tabia ya kiuchumi inaweza kuelezwa kama kitendo chochote kinachohusiana na soko: kitendo chochote cha uzalishaji, matumizi, au usambazaji, utengenezaji, uuzaji, au ununuzi wa bidhaa na huduma. Unapoingia kwenye duka la vitabu na kununua kitabu utangulizi wa siasa, unashiriki katika kitendo cha tabia ya kiuchumu. Kitendo chochote kinachohusiana na soko kinaitwa ipasavyo tabia ya kiuchumu.

Tabia ya kijamii ni ya kijumla zaidi. Tabia ya kijamii inahusu mwingiliano, mahusiano yasiyohusisha shughuli za kiuchumi au mamlaka ya aina yoyote, ya serikali au nyingineyo. Kwa mfano, unapoondoka humu darasani kisha ukutane na mkusanyiko wa wanafunzi, kinachotokea hapo ni tabia ya kijamii. Tabia ya kijamii ni sehemu muhimu sana ya maisha, kwa sababu inahusu jinsi tunavyoshughulikia wenzetu. Ikiwa tuna mabishano au tofauti ya maoni, tutashughulikiaje tofauti hiyo ya maoni? Ja, tunalaani, kurushiana maneno au vitendo vyenye vurugu, au tunajaribu kufikia maelewano kuhusu maoni ya kila mmoja? Tabia ya kijamii ni muhimu sana katika kuyapanga maisha pale tulipo.

Zoezi la 3: Mfumo wa kisiasa

Muda unaohitajika

Mbinu Nyenzo

Kufikia mwisho wa zoezi, washiriki: Saa 1

Wataelewa mifumo ya kimsingi ya siasa ulimwenguni.

Wataweza kueleza mfanano na tofauti kati ya mifumo mbalimbali ya kisiasa.

Watajadili faida na hasara za demokrasia wakilishi.

Watafafanua ni kwa nini tawala za kimabavu na kiimla haziko thabiti kama demokrasia na tawala za kifalme.

Mfumo wa Kisiasa ni Nini?

Mfumo wa kisheria ni seti ya taasisi rasmi za kisheria ambazo zinaunda “serikali” au “taifa.” Huu ndio ufafanuzi uliotumiwa na tafiti nyingi za mpangilio wa kisheria au kikatiba wa hali ya juu ya kisiasa. Hata hivyo, ikifafanuliwa kwa upana zaidi, istilahi hii inajumuisha aina halisi pamoja na aina iliyoamuriwa ya tabia ya kisiasa, si tu shirika halali la taifa lakini pia ukweli wa jinsi taifa linavyofanya kazi. Ikifafanuliwa kwa upana zaidi, mfumo wa kisiasa huonekana kama seti ya “michakato ya mwingiliano” au kama mfumo mdogo wa mfumo wa kijamii unaoingiliana na mifumo mingine midogo isiyo ya kisiasa, kama mfumo wa kiuchumi. Hili linaonyesha umuhimu wa michakato ya kijamii na kisiasa isiyo rasmi na linasisitiza utafiti wa maendeleo ya kisiasa.

Ni wazi kuwa mataifa na serikali nyingi zipo ulimwenguni. Katika muktadha huu, serikali inamaanisha kitengo cha kisiasa ambamo uwezo na mamlaka hupatikana. Kitengo hiki kinaweza kuwa taifa zima au sehemu ndogo katika taifa. Serikali ni kundi la watu wanaoongoza mambo ya kisiasa ya taifa, lakini pia inaweza kumaanisha aina ya utawala ambao unatumika kuendesha taifa. Istilahi nyingine yenye maana hii ya pili ya serikali ni mfumo wa kisiasa, ambayo tutatumia hapa pamoja na serikali. Aina ya serikali wanamoishi watu ina athari za kimsingi kuhusu uhuru wao, ustawi wao, na hata maisha yao.

KURA KURA KURA KURA

Kazi ya wawili wawili, maonyesho, majadiliano ya kikundi kikubwa

Chati mgeuzo na karatasi, kalamu ya wino mzito, tepu ya kurekodi sauti

Demokrasia

Aina ya serikali ambayo tunaijua sana ni demokrasia, au mfumo wa kisiasa ambamo raia wanajitawala ama moja kwa moja au kwa njia isiyo ya moja kwa moja. Asili ya istilahi demokrasia ni Ugiriki na inamaanisha “utawala wa watu.” Katika maneno ya kusisimua ya Lincoln kutoka kwa Hotuba ya Gettysburg, demokrasia ni “serikali ya watu, na watu, kwa ajili ya watu.” Katika demokrasia ya moja kwa moja (au halisi), watu hufanya maamuzi yao wenyewe kuhusu sera na usambazaji wa rasilimali zinazowaathiri moja kwa moja. Mfano wa demokrasia kama hiyo inayotumika ni mkutano wa mji wa New England, ambapo wakazi wa mji hukutana mara moja kwa mwaka na kupiga kura juu ya bajeti na masuala mengine.

MWONGOZO WA MAFUNZO YA CHUO CHA KIKANDA CHA USHIRIKI NA WANAWAKE KATIKA SIASA

MWONGOZO WA MAFUNZO YA CHUO CHA KIKANDA CHA USHIRIKI NA WANAWAKE KATIKA SIASA

Malengo

Hata hivyo, demokrasia za moja kwa moja kama hiyo haziwezekani idadi ya watu inapozidi mamia machache. Demokrasia wakilishi ndizo zinazopatikana kila mahali. Katika aina hizi za demokrasia, watu huchagua maafisa kuwawakilisha katika kura za bunge kuhusu mambo yanayoathiri umma.

Demokrasia wakilishi ina uhalisia zaidi kuliko demokrasia ya moja kwa moja katika jamii ya ukubwa wowote, lakini wanasayansi wa kisiasa wametaja faida nyingine ya demokrasia wakilishi. Angalau kinadharia, inahakikisha kuwa watu wanaosimamia jamii na kwa njia zingine husaidia jamii kufanya kazi ni watu ambao wana vipawa, ustadi na maarifa yanayofaa kufanya hivyo. Kwa njia hii, umma, kwa jumla, haujui kinachoendelea, haujaelimika sana, na haujali sana kuendesha jamii wenyewe. Kwa hiyo demokrasia wakilishi inaruhusu “watu bora kupanda hadi juu” ili watu ambao kwa kweli wanatawala jamii ndio wenye sifa zaidi ya kutekeleza jukumu hili muhimu (Seward, 2010).

Sifa muhimu ya demokrasia wakilishi ni upigaji kura katika uchaguzi. Wakati Marekani ilipoanzishwa zaidi ya miaka 230 iliyopita, serikali nyingi ulimwenguni zilikuwa tawala za kifalme au tawala zingine za kimabavu (zitajadiliwa baada ya muda mfupi). Kama wakoloni, watu katika mataifa haya waliteswa chini ya mamlaka ya kidhalimu. Mfano wa mapinduzi ya Marekani na maneno ya kusisimua ya Azimio la Uhuru yalisaidia kuhamasisha Mapinduzi ya

Ufaransa ya 1789 na mapinduzi mengine tangu wakati huo, kwa kuwa watu kote ulimwenguni wamekufa ili kujinyakulia haki ya kupiga kura na kupata uhuru wa kisiasa.

Uhuru wa Raia)”

kinaonyesha mataifa ya ulimwengu kulingana na kiwango cha haki zao za kisiasa na uhuru wa kiraia. Mataifa huru zaidi yanapatikana Marekani Kaskazini, Ulaya Magharibi, na sehemu zingine za ulimwengu, wakati zenye uhuru mdogo kabisa zinapatikana Asia, Mashariki ya Kati, na Afrika..

Utawala wa kifalme

Kwa kweli demokrasia si kamilifu. Utaratibu wake wa kufanya maamuzi unafanya kazi polepole sana na haufai; kama ilivyotajwa, uamuzi unaweza kufanywa kwa masilahi maalum na si “kwa ajili ya watu”; na ukosefu wa usawa ulioenea wa tabaka la kijamii, mbari na kabila, jinsia, na umri vinawezi kuwepo. Pia, si katika demokrasia zote ambapo watu wamefurahia haki ya kupiga kura. Kwa mfano, kule Marekani, Wamarekani weusi hawangeweza kupiga kura hadi baada ya vita vya wenyewe kwa wenyewe, ambapo kulipitishwa marekebiso ya 15 mnamo 1870, na wanawake hawakupata haki ya kupiga kura hadi 1920, ambapo marekebisho ya 19 yalifanywa.

Utawala wa kifalme ni mfumo wa kisiasa ambao uwezo huwa katika familia moja ambayo inatawala kutoka kizazi kimoja hadi kingine. Uwezo ambao familia inafurahia ni wa mamlaka ya jadi, na wafalme wengi huheshimiwa kwa sababu raia wao huwapa mamlaka ya aina hiyo. Hata hivyo, falme zingine zimehakikisha kuna heshima kupitia kwa udikteta na hata utiaji hofu. Bado familia za kifalme zinatawala leo, lakini uwezo wao umepungua kutoka karne zilizopita.

Taifa la Eswatini (zamani likiitwa Swaziland) ndio ufalme kamili pekee uliobaki barani Afrika. Mfalme Mswati III pamoja na mama

Mwanamke anapiga kura nchini Nigeria.

Bure

Sehemu ya bure Si bure

yake, Malkia Mama Ntombi, wanatawala kama wafalme na wana kura ya turufu juu ya matawi matatu ya serikali. Kuna mabunge mawili ambayo ni Bunge la Seneti na Bunge la Kitaifa, kila moja ikijumuisha wajumbe waliochaguliwa na wajumbe walioteuliwa na mfalme. Mfalme pia anateua waziri mkuu. Jukumu la vyama vya kisiasa linapingwa na halieleweki hata katika katiba ya 2005. Vyama vya kisiasa haviruhusiwi kugombea uchaguzi. Masuala ya haki za binadamu yanajumuisha vizuizi katika ushiriki wa kisiasa, ufisadi, ubakaji na dhuluma dhidi ya wanawake ambavyo vinahusishwa kwa kiasi fulani na kutoshughulika kwa serikali na ajira ya watoto. Mfalme Mswati III wa Eswatini (Zamani ikiitwa Swaziland).

Utawala wa kimabavu na kiimla

Kwa kawaida, serikali haichunguzi, haifungulii mashtaka, au kuwaadhibu kiutawala maafisa wanaokiuka haki za binadamu. Isipokuwa kwa visa vichache, serikali haikutambua maafisa walotekeleza dhuluma. Ukosefu wa adabu umeenea. Mfalme Mswati III hutenda kana kwamba ufalme ni mali yake binafsi. Mazingira ya biashara hayafai kwa biashara kwa sababu ya kuingiliwa kisiasa kuliko hasi na kusikotabirika kupitia familia ya kifalme na kampuni zinazohusishwa nayo. Maisha ya kifahari wanayoishi familia ya kifalme ni tofauti na hali ya maisha ya watu wengi kote nchini.

Katika mifumo ya ufalme kamilifu, familia ya kifalme hudai haki ya kiungu ya kutawala na kuwa na mamlaka juu ya ufalme wao. Mifumo ya ufalme kamilifu ilikuwa ya kawaida nyakati za kale (kwa mfano, Misri) na enzi za kati (kwa mfano, Uingereza na Uchina). Kwa kweli, uwezo wa watawala wa ufalme mkamilifu haukuwa mkamilifu; kwa kuwa wafalme na malkia walipaswa kuzingatia mahitaji na matakwa ya vikundi vingine vyenye nguvu, vikiwemo makasisi na malodi au wangwana. Baada ya muda mrefu, wafalme kamili waliwapisha wafalme wa kikatiba. Katika tawala hizi za kifalme, familia ya mfalme huwa ishara na hujitokeza tu katika sherehe na huwa na uwezo mdogo, au huwa haina uwezo wowote. Badala yake, matawi ya kiutendaji na kisheria ya serikali, yaani waziri mkuu na bunge, katika nchi nyingi ndiyo huendesha serikali, hata kama familia ya kifalme inaendelea kushangiliwa na kuheshimia. Falme za kikatiba bado zipo leo katika nchi nyingi, zikiwemo Denmark, Uingereza, Norway, Uhispania, na Uswidi.

Utawala wa kimabavu na kiimla ni istilahi za kijumla za mifumo ya kisiasa isiyo ya kidemokrasia inayotawaliwa na mtu binafsi au kikundi cha watu ambao hawajachaguliwa kwa njia huru na watu wao na ambao mara nyingi hutumia uwezo wao kidhalimu. Ili kubainisha zaidi, utawala wa kimabavu hurejelea mifumo ya kisiasa ambayo mtu au kikundi cha watu hushikilia madaraka, inazuia au inakataza ushiriki unaopendelewa katika utawala, na inakandamiza wenye maoni tofauti. Utawala wa kiimla hurejelea mifumo ya kisiasa ambayo inajumuisha sifa zote za utawala wa kimabavu lakini ni ya ukandamizaji zaidi kwa kuwa inapojaribu kudhibiti vipengele vyote na vya maisha na mali ya raia. Watu wanaweza kufungwa gerezani kwa kukiuka mazoea yanayokubalika au hata kuuawa ikiwa watatoa upinzani wowote mdogo. Mengi ya mataifa yaliyoonyeshwa kwa rangi zambarau katika Kielelezo cha 1.1 “Uhuru kote ulimwenguni (Kulingana na kiwango cha haki za kisiasa na uhuru wa raia)” ni ya kiimla, na yale yaliyo na rangi ya machungwa ni ya tawala za kimabavu. Ikilinganishwa na demokrasia na mifumo ya utawala wa kifalme, serikali za kimabavu na kiimla si thabiti kisiasa. Sababu kubwa ya hili ni kwamba serikali hizi hazina mamlaka halali. Badala yake, nguvu zao hutegemea hofu na ukandamizaji. Umma unaoongozwa na serikali hizi hautoi utii wao kwa hiari kwa viongozi wao na hugundua kuwa viongozi wao huwatendea vibaya. Kwa sababu hizi mbili, kuna uwezekano mkubwa kwao kuliko watu walio katika mataifa ya kidemokrasia kutaka kuasi. Wakati mwingine huwa wanaasi, na uasi ukiwa mkubwa na kuenea, mapinduzi hutokea. Kinyume chake, kwa kawaida watu walio katika mataifa ya kidemokrasia huhisi kwamba wanatendewa haki, na kwamba wanaweza kubadilisha mambo wasiyoyapenda kupitia kwa mchakato wa uchaguzi. Kwa kuwa hawaoni haja ya mapinduzi, hawaasi.

Huku Marekani ikibaki kuwa ishara ya uhuru na matumaini kwa watu wengi ulimwengni, msaada wake kwa ukandamizaji katika siku za hivi karibuni na siku za zamani unaonyesha kwamba uangalifu wa nje unahitajika ili kuhakikisha kuwa “uhuru na haki kwa wote” si tu kauli mbiu tupu.

APRILI 19, 2018: Mfalme Mswati wa Tatu akitangaza kwamba atabadilisha jina la Swaziland hadi Ufalme wa eSwatini, mara moja.

Ubabe

Utawala wa kiimla

Barani Afrika

Ni mara chache ambapo Afrika imehusishwa na mifumo ya kiimla ya serikali. Mifumo ya kiimla hutofautishwa na aina zingine za udikteta kupitia kwa itikadi ya jamii kamilifu, harakati za umati, na kanuni kwamba kuna kiumbe mkuu mmoja pekee. Matokeo yake ni muungano wa taifa, chama, serikali, usalama, uchumi, na asasi za kiraia kadri inavyowezekana. Ingawa hii haipatikani tu katika serikali za kiimla, sifa kama vile matumizi ya ugaidi, propaganda, uchunguzi, mauaji ya halaiki, na ubeberu pia huhusishwa nazo. Afrika imepatwa na aina mbalimbali za udikteta, lakini hadi sasa imeonekana kuwa na upungufu mkubwa wa kiteknolojia, yenye hali mbaya sana ya kijamii, isiyo na maendeleo ya kisiasa yanayoweza kuruhusu kupitishwa kwa mifumo ya kiimla ya utawala. Kwa kweli, utawala wa kiimla umejaribiwa mara kwa mara barani Afrika, na leo unaweza kutambuliwa kuwa umefanikiwa kukua katika nchi chache. Kama vile tu ukandamizaji wa usasa baadaye unavyoibuka Uchina na sehemu zingine za ulimwengu, utawala wa kiimla unatoa njia mbadala ya utawala ambayo inazua changamoto kubwa kwa demokrasia za Afrika zinazochechemea.

Hoja muhimu za kukumbukwa

Aina kuu za mifumo ya kisiasa ni demokrasia, tawala za kifalme, na tawala za kimabavu na kiimla.

Tawala za kimabavu na kiimla hazina uthabiti wowote kisiasa kwa sababu viongozi wao hawafurahii mamlaka halali na badala yake wanatawala kwa kutia watu hofu.

Kwa Mapitio Yako

Kwa nini demokrasia kwa ujumla ni thabiti zaidi kuliko tawala za kimabavu au za kiimla?

Kwa nini uhalali si sifa ya tawala za kimabavu au za kiimla?

Malengo

Kufikia mwisho wa zoezi, washiriki:

Wataelewa maana ya mfumo wa uchaguzi Wataweza kutofautisha mifumo ya uchaguzi duniani

Muda unaohitajika

Mbinu Nyenzo

Mfumo upi wa uchaguzi?

Saa 1

Kazi ya wawili wawili, maonyesho, majadiliano ya kikundi kikubwa

Chati ya mgeuzo na karatasi, kalamu ya wino mzito, tepu ya kurekodi sauti

Mfumo wa uchaguzi au mfumo wa upigaji kura ni seti ya sheria zinazoamua jinsi uchaguzi na kura za maoni hufanywa na jinsi matokeo yanavyofikiwa. Mifumo ya uchaguzi wa kisiasa hupangwa na serikali, huku chaguzi zisizo za kisiasa zinaweza kufanyika katika biashara, mashirika yasiyo ya faida na mashirika yasiyo rasmi. Mifumo ya uchaguzi inayotumika sasa katika demokrasia wakilishi inaweza kugawika katika aina mbili za kimsingi: mifumo ya wengi wape na uwakilishi wenye uwiano (mara nyingi hurejelewa kama PR).

MWONGOZO WA MAFUNZO YA CHUO CHA KIKANDA CHA USHIRIKI NA WANAWAKE KATIKA SIASA

MWONGOZO WA MAFUNZO YA CHUO CHA KIKANDA CHA USHIRIKI NA WANAWAKE KATIKA SIASA

Zoezi la 4: Mfumo wa uchaguzi

Orodha ya uwakilishi wenye uwiano

Mfumo mwingine wa uwiano

PR uchanganyiko na ushindi kuchukua viti vyote

Kura za kikundi zenye mwelekeo mmoja

RCV ya mshindi mmoja

Nyingine (RCV Kiasi) Katika mpito

A. Mifumo ya uamuzi wa wengi

Upigaji kura wa unaowapanga washindi Wingi

Mfumo wa awamu mbili

Aina zingine za mshindi kuchukua viti vyote

Nyingine (Hesabu ya borda iliyobadilishwa)

Haitumiki

Katika mifumo ya uchaguzi ya wengi wape, wagombea walioshinda ni wale ambao walipata kura nyingi katika eneo fulani la uchaguzi. Mifumo ya wengi wape hutofautiana kulingana na idadi ya wawakilishi waliochaguliwa katika eneo la uchaguzi na aina ya wingi (sahili au kamilifu) ambao lazima washindi wapate.

1. Mifumo ya wingi wa mwanachama mmoja

Mifumo ya wingi wa mwanachama mmoja (SMP) kwa kawaida hupatikana katika nchi ambazo zimerithi vipengele vya mfumo wa bunge la Uingereza; ni aina hii ya mfumo wa uchaguzi ambao unajulikana zaidi Canada.

Katika maeneo ya uchaguzi yanayowakilishwa na mjumbe mmoja katika mkutano wa waliochaguliwa, wingi sahili badala ya wingi mkamilifu unatosha kuamua mshindi wa shindano la uchaguzi. Kila mpiga kura huweka alama “X” moja (au alama nyingine inayofanana na hiyo) kando ya jina la mgombeaji anayemtaka. Ingawa wagombea kadhaa wanaweza kushindania kiti, mshindi anahitaji tu kupata idadi kubwa zaidi ya kura zilizopigwa. Kwa sababu hii, mfumo huu wa uchaguzi hurejelewa kama “wingi wa mwanachama mmoja” au “mfumo wa anayeongoza kwa kura nyingi”. Mifumo ya uchaguzi ya aina hii hutumiwa nchini Canada, Marekani, New Zealand na Uingereza.

2. Mifumo ya wingi wa wanachama wengi

Katika mifumo ya uchaguzi ya wengi wape, zaidi ya mwanachama mmoja katika kila eneo la uchaguzi anaweza kupelekwa bungeni. Wapiga kura katika mfumo wa aina hii huweka alama kwenye majina mengi kwenye karatasi zao za kupigia kura kulingana na idadi ya nafasi zilizopo kujazwa. Kama ilivyokuwa katika mifumo ya mwanachama mmoja, wagombea walio na kura nyingi hutangazwa kuwa washindi.

3. Mifumo ya maamuzi ya mengi ya Mmwanachama mmoja

Kinyume na mifumo iliyoelezwa hapo juu, mfumo wa wingi wa mwanachama mmoja inajaribu kuhakikisha kuwa mgombea anayeshinda anaungwa mkono na wapiga kura wengi katika wilaya yake. Kuna njia mbili za kupata matokeo haya: a. Kura mbadala

Nchi ambazo zinatumia kura mbadala (pia hujulikana kama mfumo wa upendeleo wa upigaji kura au PV) huhitaji wapiga kura wapange mapendeleo yao kwenye kura zao. Wapiga kura wanaandika namba 1 kando ya chaguo lao la kwanza, 2 kando na chaguo la pili, na kadhalika. Ikiwa, wakati kura zinahesabiwa, hakuna mgombea anayepata idadi kubwa kabisa, mgombea aliye na kura chache zaidi anaondolewa na kura zake zinasambazwa tena kulingana na chaguo la pili lililoandikwa juu yake. Utaratibu huu unaendelea hadi mshindi atakapopatikana akiwa na zaidi ya nusu ya kura zote. Mfumo mbadala wa kura umetumiwa kwa uchaguzi wa Bunge la Wawakilishi la Australia (Bunge la pili la Australia) tangu 1918.

b. Mfumo wa Kura mbili

Mfumo wa kura mbili au kura ya pili ni njia nyingine ya kuhakikisha kuwa mgombea aliyeshinda anaungwa mkono na wapiga kura wengi. Katika mfumo huu, upigaji kura unaweza kufanyika katika hatua mbili. Katika hatua ya kwanza, wapiga kura wanaweza kuchagua kati ya wagombea kadhaa, na ni mmoja pekee ambaye wanaweza kumpigia kura. Ikiwa hakuna mshindi wa wazi kutokana na duru ya kwanza ya upigaji kura, kura ya pili inafanyika kati ya wagombea wawili wenye kura nyingi kuliko wengine (Katika kibadala cha mfumo huu, wakati wagombea zaidi ya wawili wanajitokeza kwenye kura ya pili, wingi rahisi huamua mshindi.)

Mfumo huu ulitumiwa nchini Ufaransa katika uchaguzi wa bunge mnamo Machi 1993. Wafaransa waliubadilisha mfumo huu kwa muda mfupi, katika mwaka wa 1986, wakiubadilisha na uwakilishi wiano (tazama hapo chini), lakini wakarejesha mfumo wa kura mbili muda mfupi baadaye. Mfumo huu unatumika sana katika uchaguzi wa rais, ukijumuisha zile zilizofanywa huko Ufaransa.

B. Uwakilishi wiano

Kategoria kuu ya pili ya mfumo wa uchaguzi inajulikana kama uwakilishi wiano au PR. Mifumo ya PR imeundwa mahususi kugawa viti kulingana na uwiano wa kura, kwa matumaini kwamba manunge na serikali zitaonyesha kwa usahihi matakwa ya wapiga kura. Sasa mifumo ya PR ndiyo mifumo ya uchaguzi inayotumiwa zaidi katika demokrasia za magharibi.

Katika PR, vyama vya kisiasa hupewa viti kadhaa bungeni kulingana na kiwango cha uungwaji mkono waliopokea katika wilaya fulani ya uchaguzi; kilicho muhimu, mpangilio huu unaelekeza kwamba mifumo yote ya PR inategemea wilaya zenye wanachama wengi. Mifumo ya PR ni ya aina mbili: mifumo ya orodha ya vyama na mifumo ya kura moja inayoweza kuhamishwa (STV).

Kielelezo cha 1.2. Mifumo ya uchaguzi ulimwenguni

Mifumo ya orodha ya chama

Katika mfumo wa orodha ya chama, wapiga kura katika wilaya ya uchaguzi huchagua kutoka kwa orodha ya wagombea wanaowasilishwa na vyama mbalimbali vinavyoshiriki uchaguzi. Wakati kura zinapohesabiwa, kila chama kinastahili kupata viti kulingana idadi ya wanachama kutoka kwa orodha yake ambayo inalingana na sehemu yake ya kura iliyopigwa; kwa mfano, ikiwa chama fulani kitapata 30% ya kura, basi kingetuma wanachama 3 bungeni kutoka kwa orodha ya wagombea 10.

Ili kuzuia kuchipuka kwa vyama vingi kutokana na migawanyiko, mamlaka zinazotumia mfumo huu wakati mwingine huweka kiwango cha juu cha kura ambacho vyama vinapaswa kupata ili kustahili viti. Viwango vya juu vya kura hutofautiana kutoka mamlaka moja hadi nyingine. Kwa mfano huko Israeli, lazima vyama vipokee kiwango cha chini cha 1% cha kura zote ili kistahili kupata viti katika Knesset. Kwa upande mwingine, huko Ujerumani, lazima vyama vishinde kura zisizopungua 5% za kitaifa au vishinde viti katika maeneo bunge matatu ya mwanachama mmoja kabla ya kupewa viti kwa uwiano. Mara kiwango cha juu kinapofikiwa, mbinu tofauti, zilizoelezwa hapo chini (Tazama ugawaji wa viti), hutumiwa kuhesabu jinsi viti vitagawanywa kati ya vyama. Baada ya mgao wa chama wa viti vilivyopatikana kubainika, lazima iamuliwe ni wagombea gani katika orodha yao watatangazwa kuchaguliwa. Katika mamlaka nyingi hili hutegemea mpangilio uliopo wa majina ya wagombea. Kwa hiyo, wale ambao majina yao yapo juu kwenye orodha ya wagombea ya vyama vyao wana nafasi bora ya kuchaguliwa, na wale walio chini wana nafasi ndogo.

a) Mifumo ya orodha ya chama: vibadala

Mifumo ya orodha imekosolewa kwa sababu inatoa mamlaka mengi katika vyama vya kisiasa, kwa kuwa vinaamua mfuatano wa majina ya wagombea kwenye karatasi za kura na kwa hiyo wagombea ambao wana uwezo mkubwa zaidi wa kuingia ofisini. Matokeo yake ni kuwa wapiga kura wananyimwa kiasi kikubwa cha uamuzi na kura yenyewe inapewa maana ndogo. Ili kurekebisha ukosefu huu wa usawa, mamlaka zingine zinazotumia mfuo wa orodha huwapa wapiga kura kiwango cha juu cha uchaguzi kati ya wagombea. Badiliko hili linalofanyiwa mfumo wa orodha ya chama linaweza kuwa la aina mbili. Katika aina ya kwanza, wapiga kura wana chaguo kati ya wagombea, lakini lazima wawe wanatoka kwa chama kimoja pekee. Katika aina ya pili, inayojulikana kama panachage (inayotumiwa nchini Uswizi), wapiga kura wanaruhusiwa kufanya uchaguzi wao bila kujali chama. Kanuni za kimsingi za mfumo wa orodha ya chama bado zinafanya kazi, lakini vyama vinapewa viti kwa msingi wa wingi wa kura wanazopokea.

Ugawaji wa viti

Katika mifumo yote ya PR, lazima pawepo na namna ya kuamua ugawaji wa viti kati ya wale wanaoshiriki uchaguzi. Kwa kawaida fomula tatu hutumiwa kutekeleza hili: a) Mbinu ya salio kubwa zaidi

Katika mfumo huu, hatua ya kwanza ni kuweka mgao au kiwango cha juu cha kura ambazo lazima kila chama kipate ili kushinda kiti. Kisha kura ya kila chama hugawanywa na mgao wake wa uchaguzi. Mbinu rahisi sana ya kuanzisha mgao (“Mgao wa Hare”) hufanya kazi ifuatavyo: idadi ya kura zilizopigwa hugawanywa na idadi ya viti vitakavyojazwa. cast is divided by the number of seats to be filled.

Mgawo wa quota

Chama Manjano -eupe -ekundu Kijani Buluu Waridi Jumla

Kura 47,000 16,000 15,800 12,000 6,100 3,100 100,000 Viti 10 Mgao wa hare 10,000 Kura/Kiasi 4.70 1.60 1.58 1.20 0.61 0.31 Viti vya moja kwa moja 4 1 1 1 0 0 7 Vilivyobaki 0.70 0.60 0.58 0.20 0.61 0.31 Viti vingi zaidi vilivyobaki 1 1 0 0 1 0 3 Idadi Jumla ya viti 5 2 1 1 1 0 10

Mgao wa Droop

Chama Manjano -eupe -ekundu Kijani Buluu Waridi Jumla

Kura 47,000 16,000 15,800 12,000 6,100 3,100 100,000 Viti 10+1=11

Mgao wa Droop 9,091 Kura/kiasi 5.170 1.760 1.738 1.320 0.671 0.341 Viti vya moja kwa moja 5 1 1 1 0 0 8 Vilivyobaki 0.170 0.760 0.738 0.320 0.671 0.341 Viti vingi zaidi vilivyobaki 0 1 1 0 0 0 2 Idadi Jumla ya viti 5 2 2 1 0 0 10

Mgao wa Droop hutumiwa katika uchaguzi nchini Afrika Kusini

b) Mbinu ya wastani wa juu

Kuna aina mbili: orodha iliyofungwa (ambamo chama huchagua utaratibu wa uchaguzi wa wagombea wao) na orodha wazi (ambao uchaguzi wa wapiga kura huamua utaratibu).

Mfano

Katika mfano huu, wapiga kura 230,000 huamua jinsi viti 8 vitatolewa kwa vyama 4. Kwa kuwa viti 8 vitatolewa, jumla ya kura za kila chama hugawanywa na 1, kisha na 2, 3, na 4 (halafu, ikiwa ni lazima, na 5, 6, 7 na kadhalika). Viingizo 8 vya juu zaidi, vilivyowekewa alama ya nyota, huwa kuanzia 100,000 vikipungua hadi 25,000. Kwa kila moja, chama kinacholiingana nacho kinapata kiti.

Kwa kulinganisha, safu ya “Uwiano Halisi” huonyesha namba za akisami halisi za viti vinavyotazamiwa, vikiwa vimekokotolewa kwa uwiano na idadi ya kura zilizopokelewa. (Kwa mfano, 100,000/230,000 × 8 = 3.48) Ni dhahiri kuwa kuna upendeleo mdogo wa chama kikubwa zaidi dhidi ya chama kidogo zaidi.

duru (kiti 1 kila duru) 1 2 3 4 5 6 7 8 Viti vilivyoshindwa

Mgao wa viti wa Chama A baada ya duru (bold)

Mgao wa viti wa Chama B baada ya duru 100,000 50,000 50,000 33,333 33,333 25,000 25,000 25,000 4

Mgao wa viti wa Chama C baada ya duru 1 1 2 2 3 3 3 4

Mgao wa viti wa Chama D baada ya duru 80,000 80,000 40,000 40,000 26,667 26,667 26,667 20,000 3

Viti vilivyobaki baada ya raundi 0 1 1 2 2 2 3 3

Chama C 30,000 30,000 30,000 30,000 30,000 30,000 15,000 15,000 1

Viti vilivyobaki baada ya raundi 0 0 0 0 0 1 1 1

Chama D 20,000 20,000 20,000 20,000 20,000 20,000 20,000 20,000 0

Viti vilivyobaki baada ya raundi 0 0 0 0 0 0 0 0

Asili /1 /2 /3 /4 Viti vilivyoshindwa (*) Uwiano Halisi

Chama A 100,000* 50,000* 33,333* 25,000* 4 3.5

Chama B 80,000* 40,000* 26,667* 20,000 3 2.8

Chama C 30,000* 15,000 10,000 7,500 1 1.0

Chama D 20,000 10,000 6,667 5,000 0 0.7 Jumla 8 8 8 8

Mfano wa Zimbabwe: Kulingana na Reynolds, et al (2005) uwakilishi wenye uwiano hukuza usawa wa kikanda na uwakilishi sawa wa kijinsia bungeni. Husaidia pia kuunda mazingira ya kisiasa yanayofaa kuwawezesha wanawake kisiasa. Unatoa nafasi ambayo kupitia kwake wanawake wanaoshindwa katika vyama vya kisiasa bado wanaweza kushiriki katika masuala ya utawala; kwa mfano nchini Zimbabwe, wanawake watatu kutoka MDC ambacho kiliongozwa na Profesa Welshman Ncube wakati huo ambacho hakikushinda viti vyovyote vya kwanza kiliweza kuwa bungeni kupitia kwa uwakilishi wiano. Uwakilishi wiano huzingatia ujumuishaji wa vikundi vyote katika nchi fulani ambavyo kwa kawaida vingetengwa. Nchini Zimbabwe katiba ya kitaifa inatenga viti 60 kwa wanawake katika bunge la kitaifa na inaeleza kwamba orodha za vyama vya kiti cha useneta zinapaswa kutayarishwa kwa kutumia fomula ya wanawake kwanza kisha wanaume.

Mfumo wa uchaguzi unaotegemea uwakilishi wiano unamaanisha kuwa vyama vya kisiasa vinashindana kuungwa mkono katika maeneo bunge yenye wanachama wengi na kwamba mgawanyiko wa viti huamuliwa na uungwaji mkono halisi ambao chama kinapata. Msingi unaohimili mifumo yote ya PR ni fasiri/uhusiano tambuzi wa mgao wa chama wa kura unaowiana na mgao wa viti katika bunge.

Nchini Zimbabwe, katiba ya kitaifa inahifadhi viti vya

KINAMAMA

Ushiriki wa Kisiasa ni Nini?

Kufikia mwisho wa zoezi hili, washiriki wataweza kueleza vizuri sababu ambazo raia wanapaswa kushiriki katika utawala wa kidemokrasia na faida za ushiriki wa kisiasa

Saa 1

Kazi ya vikundi na uwasilishaji wa mwelekezi

Chati ya mgeuzo na karatasi, kalamu ya wino mzito na tepu ya kurekodi sauti

Ushiriki wa kisiasa unaweza kufafanuliwa kama shughuli za raia zinazoathiri siasa. Tangu hotuba maarufu ya mazishi ya Pericles (431 BC), wanasiasa na wasomi wamesisitiza tabia ya kipekee ya demokrasia kwa kusisitiza jukumu la raia wa kawaida katika masuala ya kisiasa. Kufikia sasa, orodha ya shughuli shirikishi imekuwa isiyo na kikomo kikamilifu na inajumuisha vitendo kama kupiga kura, kuonyesha, kuwasiliana na viongozi wa umma, utetezi, kususia, kuhudhuria mikutano ya kisiasa ya chama, uanzishaji bustani, kuchapisha blogu, kujitolea, kujiunga na vikundi vya watu, kutia saini maombi, kununua bidhaa za biashara za maonyesho, na hata maandamano ya kujiua.

Chati iliyo hapa chini inaonyesha njia rahisi ya kukokotoa:

3. Ufuataji wa katiba na uchaguzi

Zoezi la 5: Ushiriki wa kisiasa

Malengo

Ushiriki wa kisiasa ni muhimu kwa mfumo wowote wa kisiasa, lakini ni sifa muhimu ya demokrasia: “Pale ambapo watu wachache wanashiriki katika maamuzi kuna demokrasia hafifu; jinsi ushiriki unavyoongezeka katika maamuzi, ndivyo demokrasia inavyoongezeka” (Van Deth, 2016). Kwa hiyo, kiwango na upeo wa ushiriki wa kisiasa ni muhimu – pengine hata vigezo vya uamuzi wa kutathmini ubora wa demokrasia.

Kupanua ushiriki

Sifa kuu za ushiriki wa kisiasa ziko wazi na hazina ubishi. Kwanza, unaeleweka tu kama zoezi (au kitendo). Kutazama runinga au kuvutiwa na siasa si ushiriki. Pili, ushiriki wa kisiasa ni wa hiari na hauamriwi na tabaka tawala au kulazimishwa na sheria fulani. Tatu, ushiriki hurejelea shughuli za watu katika jukumu lao kama watu wasio wataalamu au wanagenzi na si, kama wanasiasa, watumishi wa serikali, au washawishi. Nne, ushiriki wa kisiasa unahusu serikali, siasa, au taifa kwa maana pana ya maneno haya na hauwekewi mipaka kurejelea tu virai mahususi (kama michakato ya ufanyaji maamuzi ya bunge au utekelezaji sheria), au kwa viwango au maeneo mahususi (kama vile uchaguzi wa kitaifa au mawasiliano na maafisa wa chama). Kwa hiyo, shughuli isiyo ya kitaalamu inayohusu serikali, siasa, au taifa ni mfano wa ushiriki wa kisiasa (Van Deth, 2016).

Kupanua dhana ya ushiriki

Ushiriki wa kisiasa unaweza kuelezwa kwa namna mbalimbali (Fox, 2013; van Deth, 2016) kuanzia kwa uelewa mfinyu kama “zile shughuli zinazofanywa na wananchi binafsi ambazo kwa namna moja au nyingine zimekusudiwa moja kwa moja kushawishi uteuzi wa wafanyikazi wa serikali na/au vitendo vyao” hadi kwa mitazamo mipana inayorejelea ushiriki wa kisiasa kama “istilahi ya moja kwa moja ya uwezo wa wananchi” au kwa shughuli zote zenye kusudi la kushawishi mifumo ya uweo iliyo. Kama mifano hii inavyoonyesha, kuongeza kiwango cha udhahania huturuhusu kushughulikia aina mpya za ushiriki kwa urahisi kwa hasara ya kupoteza umakini wa uchanganuzi na usahihi unaotegemea majaribio. Si utafutaji wa mambo ya kawaida kati ya fafanuzi zinazopatikana (za nomino) za ushiriki wa kisiasa, wala uorodheshaji wa aina mbalimbali za ushiriki huonekana kufikia ujumuishaji wa kidhahania wa ushiriki wa kisiasa. Njia ya kivitendo zaidi inahitajika kulingana na utambuzi wa mahitaji ya lazima ya jambo fulani ili kutambuliwa kama mfano wa ushiriki wa kisiasa. Kwa maneno mengine, swali la mwanzo “ushiriki wa kisiasa ni nini” hubadilishwa kuwa shughuli ya kiutendaji: jinsi ya kutambua hali ya ushiriki ukiona moja. (Van Deth, 2016).

Vizuizi vya ushiriki wenye ufanisi wa wanawake katika mchakato wa uchaguzi

Katika kipindi chote cha uchaguzi, wanawake wanaweza kukabiliwa na vizuizi kadha wa kadha katika kufikia ushiriki wenye ufanisi na kutimiza haki zao za uchaguzi. Ingawa hii si orodha kamili, vizuizi vingine ambavyo wanawake walio na uwezo tofauti wanaweza kukumbana navyo wakati wa mchakato wa uchaguzi vinaweza kupatikana hapa chini: (Beaudoux, 2017)

Kama wagombea, wanachama wa vyama vya siasa na wanaharakati wa kisiasa:

• Majukumu ya kijinsia ya jadi, dhanagande zilizojikita katika jinsia na mitazamo na kanuni za kiubaguzi.

• Mfano wa siasa zinazotawaliwa na wanaume ambazo zina mwelekeo wa kudhoofisha thamani ya michango ya wanawake na ushiriki wao.

• Ukosefu wa usaidizi kutoka kwa chama na kutengwa na miundo ya chama inayofanya maamuzi.

• Mfumo wa sheria usiozingatia jinsia.

• Ukosefu wa pesa za kampeni.

• Ukosefu wa rasilimali za kifedha ili kuchukuliwa kama wanachama muhimu wa vyama vya kisiasa.

• Ukosefu wa elimu rasmi au ya kisiasa na ufikiaji mdogo wa habari.

• Ukosefu wa uzoefu wa kisiasa.

• Mzigo mara mbili na sehemu kubwa ya kazi ya nyumbani.

• Ukosefu wa kutangazwa kwenye vyombo vya habari na maoni potofu ya kijinsia na upendeleo katika vyombo vya habari.

• Katika nchi ambazo wagombea wanatakiwa kuwajibikia wachunguzi wao wa chama siku ya uchaguzi, ukosefu wa wachunguzi wa vyama wanaolinda maslahi ya wagombea wanawake.

• Dhana kuwa siasa ni “chafu”.

• Vurugu kutoka ndani na nje ya chama.

Kama wapiga kura:

• Majukumu ya kijinsia ya jadi, dhanagande zilizojikita katika jinsia na mitazamo na kanuni za kiubaguzi.

• Ukosefu wa kitambulisho na hati zinazohitajika kwa usajili wa wapiga kura, vituo vya usajili ambavyo havifikiki, karibu au kufunguliwa kwa wakati wa kutosha na ukosefu wa habari na ufahamu wa taratibu za usajili wa wapiga kura.

• Ukosefu wa habari na ufahamu wa upigaji kura, michakato ya uchaguzi, na haki za kisiasa kwa jumla.

• Upungufu wa programu za elimu ya uraia zilizopangwa, au kutoweza kufikia zile zilizopo.

• Mahali pa vituo vya kupiga kura.

• Ukosefu wa taratibu madhubuti za kuhakikisha usiri wa kura.

• Upigaji kura wa familia na shinikizo kutoka kwa familia na jamii kuhusu utekelezaji wa haki zao za kisiasa.

• Taratibu za utambulisho zisizoruhusu faragha (kwa wapiga kura huntha, wapiga kura waliovaa utando, nk.)

• Dhana kuwa siasa ni “chafu”.

• Vurugu kutoka ndani na nje ya fanilia.

WA MAFUNZO YA CHUO CHA KIKANDA CHA USHIRIKI NA WANAWAKE KATIKA SIASA

MWONGOZO WA MAFUNZO YA CHUO CHA KIKANDA CHA USHIRIKI NA WANAWAKE KATIKA SIASA

Kama Wasimamizi wa Uchaguzi:

• Majukumu ya kijinsia ya jadi, dhanagande zilizojikita katika jinsia na mitazamo na kanuni za kiubaguzi.

• Ukosefu wa uwakilishi kati ya wafanyikazi wa EMB, hasa katika nafasi za uongozi.

• Kutengwa kutoka kwa miundo ya kufanya uamuzi katika EMB.

• Ukosefu wa nafasi za kujiendeleza kitaaluma.

• Ukosefu wa hatua za kupatanisha maisha ya kibinafsi na kitaaluma.

• Ukosefu wa mafunzo na uhamasishaji wa kijinsia kwa wafanyikazi wa uchaguzi.

• Ukosefu wa sera za ndani za kupambana na unyanyasaji wa kijinsia na uonevu ndani ya EMB.

• Vurugu kutoka ndani na nje ya EMB.

Kama wawakilishi wa asasi za kiraia (waangalizi wa uchaguzi, wapatanishi, watetezi wa haki za binadamu, wanaharakati wa kijamii, nk.):

• Majukumu ya kijinsia ya jadi, dhanagande zilizojikita katika jinsia na mitazamo na kanuni za kiubaguzi.

• Ukosefu wa uwakilishi kati ya waangalizi wa uchaguzi, wapatanishi, nk.

• Kutengwa kutoka miundo ya kufanya uamuzi katika asasi za kiraia.

• Vurugu kutoka ndani na nje ya shirika.

Modeli kadhaa imependekezwa ili kuelewa vyama jinsi vizuizi hivi vinaathiri wanawake katika taaluma zao za kisiasa na maendeleo ya kitaaluma. Wanasiasa wanawake, pamoja na wanaofanya kazi katika EMB na mashirika mengine, mara nyingi hukutana na “vizuizi vya kupanda cheo vya wanawake na waliotengwa” kizingiti cha shirika kinachoeleweka kama “kizuizi kinachomkabili mwanamke anayetamani kushika wadhifa wa juu wenye mshahara sawa na mazingira ya kazi […].” Kizuizi kingine katika shirika ni “kizuizi kinachomzuia mwanamke au aliyetengwa kupanda hadi nafasi nzuri”, kinachojumuisha ubaguzi wa kimlalo ambacho kinawashusha wanawake kutekeleza majukumu madogo au kuwanyima kufikia taaluma fulani. “Dari ya saruji”, kizuizi cha asili ya kisaikolojia, hurejelea kukataa kwa wanawake kukubali nafasi za uongozi kwa sababu wanafikiria itakuwa vigumu kusawazisha maisha ya kibinafsi na ya kazi. Mwishowe, “sakafu inayonata” ni kizuizi cha kitamaduni ambacho huwasukuma wanawake kushughulikia kazi za nyumbani na majukumu ya utunzaji, ambazo zinazuia ukuaji wao kitaaluma.

Mikakati ya ushiriki wa kisiasa wenye ufanisi Bunge ambalo linatimiza mahitaji na maslahi ya wanaume na wanawake katika miundo, shughuli, mbinu na kazi zake. Mabunge yanayojali jinsia huondoa vizuizi vya ushiriki kamili wa wanawake na kutoa mfano mzuri kwa jamii kwa jumla.

Kamati za usawa wa kijinsia zimethibitisha kuwa zenye mafanikio zaidi katika kupitisha mifumo ya sheria inayojali na inayopendelea jinsia. Vikundi hivi vimejitolea kukuza sera na taratibu zinazojumuisha usawa wa kijinsia na zina uwezo wa kuanzisha sheria mpya tano.

Kamati zenye majukumu mengi haziwezi kutunga mawazo yake tu katika masuala ya usawa wa kijinsia, lakini yanaweza kutumia mitazamo inayojali jinsia na inayojumuisha masuala ya kijinsia katika msururu wa mapendekezo ya kisheria ambayo wanapitia. Kamati zenye majukumu mengi zilizo na jukumu maalum la usawa wa kijinsia huchangia uwezeshaji wa wawakilishi wa wanawake waliochaguliwa kwa kukuza ujuzi wao katika kuandaa sheria na katika usimamizi na ufikiaji.

Mikutano ya wabunge wanawake na mabaraza hutekeleza majukumu muhimu katika utetezi na shughuli za kuongeza uelewa, na kukuza uhusiano na watendaji walio nje ya ofisi iliyochaguliwa. Michango yao ni dhahiri katika kutetea uwakilishi sawa wa wanawake na wanaume katika ofisi iliyochaguliwa kupitia hatua maalum za muda, kushiriki katika kukuza uelewa wa umma kuhusu masuala yanayohusiana na sera, na kukuza mageuzi ya sheria inayohusu jinsia. Kwa kuwa mikutano mingi haina uwezo wa kuanzisha au kutunga sheria, inaweza kushawishi bunge kupitia kwa utafiti, kukuza uelewa na kushirikiana na watetezi wa jinsia wa nje. Mikutano inaweza pia kuchangia katika kuunda kambi za kupiga kura kisheria (tazama Sanduku la 4). Kambi ya kupiga kura iliyofanikiwa haihitaji tu idadi ya kutosha ya wabunge lakini pia utayari na uwezo wa kufanya kazi bila kujali chama, hata wakati mwingine wakikaidi maagizo ya viongozi wa chama na waratibu wa vyamana kupiga kura kinyume na matakwa ya chama. Mbali na kushawishi kupitishwa kwa sheria ya usawa wa kijinsia, mikutano ya wabunge wanawake imefanikiwa katika kuleta mageuzi yanayojali jinsia katika utaratibu wa sheria za bunge.

Mitandao ya ndani ya vyama hufanya kazi ili kujenga uwezo wa wabunge wanawake. Mipango ya ushauri wa ndani ya chama inakua katika umaarufu kulingana na mafanikio yao. Ijapokuwa mipango mingi ya ushauri inazingatia ujenzi wa uwezo wa wanawake kuwania nafasi za uchaguzi katika eneo lao au kitaifa, ushiriki wa wabunge wanawake katika shughuli hizi unazungumzia athari ambazo vikundi vya usawa wa kijinsia vya bunge vinaweza kuwa nao katika kuwawezesha wanawake kama watendaji wa kisiasa.

Zoezi la 6: Aina na taratibu za ushiriki wa kisiasa

Kufikia mwisho wa zoezi hili, washiriki wataweza kueleza vizuri aina na taratibu za ushiriki wa kisiasa. Pia watafahamu taratibu tofauti za kukuza ushiriki wa kisiasa. Saa 1

Kazi ya vikundi na uwasilishaji wa mwelekezi

Chati mgeuzo na karatasi, kalamu ya wino mzito na tepu ya kunasa sauti

Ushirikishaji wa raia

Kwa kawaida, ushirikishaji wa raia hurejelea shughuli za raia wa kawaida ambazo zinalenga kushawishi hali katika jamii ambayo ni muhimu kwa wengine, nje ya familia yao na kikundi cha marafiki wa karibu (Adler, Goggin 2005, 241).

WA MAFUNZO YA CHUO CHA KIKANDA CHA USHIRIKI NA WANAWAKE KATIKA SIASA

MWONGOZO WA MAFUNZO YA CHUO CHA KIKANDA CHA USHIRIKI NA WANAWAKE KATIKA SIASA

Malengo

Katika taipolojia yetu, dhana hiyo hurejelea hasa vitendo hivyo vya kibinafsi na vya pamoja (cf. Zukin et al. 2006). Watu hujishughulisha na jamii kwa njia mbalimbali: wanajadili siasa, wanafuata masuala ya kisiasa, wanaandika kwa wahariri, wanachanga pesa, na wanarejesha vitu vitumiwe tena kwa sababu za mazingira. Watu hufanya kazi ya hiari kusaidia wengine. Watu hujipanga kusuluhisha shida za maeneo yao au kuboresha hali ya vikundi fulani katika jamii.

Katika jedwali lililo hapa chini, tunaweza shughuli zote hizo chini ya anwani “ushiriki wa raia”, ambayo tunaweza kufikiria hapa kama ushiriki wa kisiasa uliofichika. Kwa kweli, vitendo vya raia tunavyorejelea bila shaka vinadhihirisha (inayoonekana) tabia pia, lakini ni “fiche” kuhusiana na vitendo mahususi vya bunge la kisiasa na zaidi ya bunge. Tena, hii inaonyesha hamu yetu ya kushughulikia sio tu vitendo vilivyokusudiwa kushawishi matokeo halisi ya kisiasa kwa kulenga kundi aali la kisiasa au kijamii na aina za ushiriki ambazo zinaweza kuwa na umuhimu mkubwa kwa mfano, kwa hatua za kisiasa za baadaye, hata kama ni za “kabla ya siasa” au “zenye uwezekano wa kuwa za kisiasa” badala ya kuwa za kisiasa moja kwa moja.

Ushiriki wa raia (ushiriki wa kisiasa uliofichika)

Kuhusika (umakini) Ushirikishaji wa raia (kitendo)

Ushiriki Dhahiri wa kisiasa

Ushiriki rasmi wa kisiasa Uanaharakati (ushiriki wa zaidi ya bunge)

Halali Haramu Aina za kibinafsi

Maslahi ya kibinafsi katika siasa na maswala ya kijamii

Usikivu kwa masuala ya kisiasa

Shughuli zinazotegemea maslahi ya kibinafsi na kuzingatia siasa na masuala ya kijamii

Ushiriki wa uchaguzi na shughuli za mawasiliano

Aina za ushiriki za zaidi ya bunge: kuifanya sauti moja isikike au kuleta mabadiliko kwa njia ya mtu binafsi (k.m. kutia saini malalamiko, matumizi ya kisiasa)

Vitendo haramu vilivyochochewa kisiasa kuhusu mtu binafsi

Hisi ya kuwa katika kikundi au mkusanyiko wenye sifa mahususi au ajenda ya kisiasa

Siasa zinazohusiana na mtindo wa maisha (kv. utambulisho, nguo, muziki, chakula,

Kazi ya hiari kuboresha hali katika jamii ya mahali hapo, kwa hisani, au kusaidia wengine (nje ya familia na kikundi cha marafiki)

Aina jumuishi

Ushiriki wa kisiasa uliopangwa: uanachama katika vyama vya kisiasa vya kawaida, vyama vya wafanyikazi na mashirika

Aina zisizo na mpangilio thabiti au ushiriki wa kisiasa unaotegemea mtandao:harakati mpya za kijamii, maandamano, migomo, na malalamiko

Shughuli haramu na zenye vurugu na malalamiko: maandamano, ghasia, kuwa skuota katika majengo, kuharibi mali, makabiliano na polisi au wapinzani wa kisiasa

Taipolojia kamili

Kwa madhumuni ya kufafanua, tumejumuisha mifano kadhaa mahususi ya mielekeo na vitendo ambavyo ni vya kawaida kwa kila “aina”. Jambo muhimu, hata hivyo, si yaliyomo kwenye sanduku, bali ni anwani, kama vile kategoria/aina. Mtu anaweza bila shaka kujitokeza na mifano mingine ambayo ingefaa kila kategoria, na baadhi ya mifano kwenye jedwali lililo hapa chini ingeweza kupingwa. Msomaji anapaswa kuzingatia tunachotaka kufanikisha na jedwali hili, ni kuwasilisha taipolojia ambayo inaweza kunasa kimsingi aina zote tabia za kisiasa ambazo tungechukulia kuwa muhimu wakati wa kuchanganua ushirikishaji wa raia na ushiriki wa kisiasa.

Algeria - Machi 08 2019 : Ijumaa ya 2 ya maandamano nchini Algeria yanayolingana na siku ya wanawake. Waandamanaji hao wanadai kuondolewa kwa rais wa sasa Abdelaziz Bouteflika.

ya aina tofauti za kujitenga, ushiriki, ushirikishaji wa raia na ushiriki wa kisiasa

Kutoshiriki (kujitenga) Ushiriki wa raia

Aina zinazotumia (zisizo za kisiasa)

Aina zisizotumika (zisizo za kisiasa)

Kuhusika kwa jamii (umakini) Ushirikishaji wa raia (kitendo)

Ushiriki wa kisiasa (dhahiri) (uliofichika – siasa)

Ushiriki rasmi wa kisiasa Uanaharakati (ushiriki wa kisiasa wa zaidi ya bunge)

Vitendo au malalamiko ya zaidi/kisheria ya bunge

Aina za kibinafsi Kutopiga kura Kuepuka kikamilifu kusoma magazeti au kutazama runinga kuhusu masuala ya kisiasa Epuka kuzungumza juu ya siasa Kuona siasa kama kitu kinachochukiza Kutoridhika kisiasa

Kutopiga kura Kuona kuwa siasa hazifurahishi na si muhimu Kutojihusisha na siasa

Kuvutiwa na siasa na jamii Kuona kuwa siasa ni muhimi

Kumwandikia mhariri

Kutoa pesa za hisani Kujadili siasa na maswala ya kijamii, na marafiki au kwenye mtandao Kusoma magazeti na kutazama runinga kuhusu masuala ya kisiasa Kutumia tena

Kupiga kura katika uchaguzi na kura ya maoni Vitendo vya kimakusudi vya kutopiga kura au kupiga kura tupu Kuwasiliana na wawakilishi wa kisiasa au watumishi wa umma Kugombea au kushikiia ofisi za umma Kuchanga pesa kwa vyama vya kisiasa au mashirika

Uanaharakati mpya, kususia na matumizi ya kisiasa

Kutia saini malalamiko Kutoa vipeperushi vya kisiasa

Malalamio au vitendo visivyo halali

Uasi wa raia Mashambulio ya kisiasa dhidi ya mali

Aina jumuishi Mitindo ya kimakusudi isiyo ya kisiasa, nk. Imani kuwa anasa ni muhimu, matumizi ya wateja Katika hali mbaya: vitendo visivyo vya kawaida vya vurugu zisizo za kisiasa (ghasia), kuonyesha kuchanganyikiwa, kutengwa, au kutohusishwa na jamii

Mitindo ya maisha isiyo ya kisiasa

Kuwa katika kikundi chenye umakini wa kijamii Kujitambulisha na itikadi fulani na/au chama Ushiriki unaohusiana na mtindo wa maisha: muziki, kitambulisho cha kikundi, nguo nk Kwa mfano: kutotumia bidhaa za wanyama, wakereketwa wa Nazi, au wakereketwa wa muziki wa punk

Kujitolea katika kazi za kijamii nk kutoa msaada kwa makazi ya wanawake au kusaidia watu wasio na makazi Kazi ya hisani au kazi ya jamii yenye Imani fulani Shughuli katika mashirika ya kijamii

Kuwa mwanachama wa chama cha kisiasa, shirika au cham cha wafanyikazi Shughuli ndani ya chama, shirika au chama cha wafanyikazi (kazi ya hiari au kuhudhuria mikutano)

Kuhusika katika harakati mpya za kijamii au vikao Kushiriki katika maandamano, migomo, malalamiko na vitendo vingine (k.v. sherehe za barabarani zilizo na ajenda mahususi ya kisiasa)

Vitendo vya uasi wa raia Kuhujumu au kuzuia barabara na reli

Kuwa skuota katika majengo Kushiriki katika maandamano ya vurugu au vitendo vya haki za wanyama Makabiliano ya vurugu na wapinzani wa kisiasa au polisi

WA MAFUNZO YA CHUO CHA KIKANDA CHA USHIRIKI NA WANAWAKE KATIKA SIASA MWONGOZO WA MAFUNZO YA CHUO CHA KIKANDA CHA USHIRIKI NA WANAWAKE KATIKA

Taipolojia

Muda unaohitajika Mbinu Nyenzo

Maendeleo chanya

Kufikia mwisho wa zoezi hili, washiriki watajua hali ya demokrasia barani Afrika kwa ujumla lakini pia watapewa maoni ya kiulinganishi juu ya hadhi ya kimataifa na ya nchi yao.

Saa 1

Kazi ya vikundi na uwasilishaji wa mwelekezaji

Katika mwaka wa 1975, nchi 41 hazikuwa za kidemokrasia wakati nchi 3 tu ziliainishwa kama demokrasia. Kufikia 2018, idadi ya demokrasia ilikuwa imeongezeka mara tano hadi nchi 20, na kuifanya demokrasia kuwa aina ya utawala wa kawaida barani Afrika (asilimia 41).

Serikali ya uwakilishi imeimarishwa barani Afrika. Kati ya nchi 20 zilizoainishwa kama demokrasia, idadi kubwa ina viwango vya kati vya serikali ya uwakilishi. Hata hivyo, ni nchi moja pekee (Mauritius) ambayo ina kiwango cha juu cha serikali ya uwakilishi.

• Kati ya 1975 na 2018, faida zilizopatikana kutokana na serikali ya uwakilishi zilifuatwa na maendeleo katika ufuatiliaji wa utendaji wa serikali na haki za kimsingi.

• Matarajio ya kidemokrasia barani Afrika bado yana nguvu. Uhamasishaji maarufu unaodai mabadiliko ya kidemokrasia katika nchi zilizo na viongozi wa kidikteta wa muda mrefu umeonekana hivi karibuni huko Ethiopia (2014–2018) na nchini Gambia (2016), na kusababisha mabadiliko ya mwanzo ya kidemokrasia katika nchi ya Ethiopia na mapito ya kidemokrasia katika nchi ya Gambia baada ya miaka 22 ya utawala usio wa kidemokrasia. Maandamano makubwa yanayounga mkono demokrasia ambayo yalitikisa Algeria na Sudan katika mwaka wa 2019 pia yanashuhudia mahitaji yanayokua ya demokrasia katika kuvumilia serikali za mseto na zisizo za kidemokrasia barani Afrika.

• Uchaguzi umekuwa jambo la kawaida barani Afrika na si vinginevyo. Ni nchi nne pekee katika eneo hili (Eritrea, Libya, Somalia na Sudan Kusini) ambazo hazifanyi aina yoyote ya uchaguzi, zikipata sifuri katika uchaguzi huru na ujumuishaji wa haki ya kupiga kura na, kwa sababu hiyo, kuhusu serikali ya uwakilishi. Ingawa Libya na Sudan Kusini zilikuwa na uchaguzi 2014 na 2010 mtawalia, uchaguzi wa mara kwa mara haukufanywa katika nchi hizi mbili kwa sababu ya vita vya wenyewe kwa wenyewe vilivyoendelea kwa muda mrefu. Katika nchi za Afrika Magharibi kama Liberia na Sierra Leone, uchaguzi wa kidemokrasia na serikali zenye uwezo zimechukua nafasi ya vita vya wenyewe kwa wenyewe vya muda mrefu.

Kuhusu demokrasia za mkondo wa tatu, Tunisia imeshuhudia maendeleo makubwa zaidi na sasa inahesabiwa kati ya asilimia 25 za juu ulimwenguni katika saba za sifa zake za kidemokrasia. Gambia ni nchi nyingine iliyo katika mkondo wa tatu wa demokrasia ambayo imeshuhudia maendeleo makubwa sana ya kidemokrasia tangu kipindi chake cha mpito katika mwaka 2017.

Changamoto za demokrasia Huku demokrasia zikiwa zinashikilia sehemu kubwa zaidi ya aina ya utawala katika eneno hili, jumla ya nchi 11 za Kiafrika bado zimeainishwa kama zisizo za kidemokrasia, zikiwakilisha asilimia 22 ya nchi barani Afrika.

• Afrika pia ina sehemu kubwa zaidi ya tawala mseto duniani, ikiwa na zaidi ya theluthi moja ya nchi (18) katika kategoria hii. Nchi ya hivi karibuni kurudi nyuma na kuwa ya mseto ni Tanzania, katika mwaka wa 2018.

Chati mgeuzo na karatasi, kalamu ya wino mzito na tepu ya kunasa sauti

Upanuzi wa demokrasia barani Afrika tangu 1975 ni wa pili tu kwa Amerika Kusini na Caribbean.

Afrika imepata upanuzi wa ajabu wa kidemokrasia katika miongo michache iliyopita, hasa tangu mwanzoni mwa miaka ya 1990 wakati nchi nyingi barani Afrika zilianzisha uchaguzi wa vyama vingi.

• Uhuru wa raia ni mojawapo ya mambo yanayoendelea vizuri sana katika demokrasia barani Afrika. Katika mwaka wa 2018, asilimia 33 ya nchi zilikuwa na viwango vya juu vya Uhuru wa Raia. Utendaji huu wa juu umejikita katika eneo la Afrika Magharibi, likifuatwa na Kusini mwa Afrika. Katika nchi ambazo zinafanya vizuri sana kwa mujibu wa kigezo hiki, asilimia 87 (14) ni demokrasia, huku asilimia 12 (2) pekee ni serikali za mseto. Hakuna serikali moja isiyo ya kidemokrasia iliyo na kiwango cha juu cha Uhuru wa Raia.

• Licha ya mafanikio katika miongo iliyopita, uendeshaji wa uchaguzi katika nchi kadhaa za Kiafrika bado una kasoro. Huku eneo hili likiwa limeshuhudia ongezeko katika idadi ya mabadiliko kutoka vyama tawala hadi vyama vya upinzani, nchi nyingi zimeshindwa kutekeleza mageuzi muhimu ambayo yataongeza uadilifu wa michakato ya uchaguzi. Uchaguzi wenye mzozo ni jambo la kawaida katika michakato ya uchaguzi katika eneo hili, na wakati mwingine huzusha vurugu zinazohusiana na uchaguzi.

MWONGOZO WA MAFUNZO YA CHUO CHA KIKANDA CHA USHIRIKI NA WANAWAKE KATIKA SIASA MWONGOZO WA MAFUNZO YA CHUO CHA KIKANDA CHA USHIRIKI NA WANAWAKE

Zoezi la 7: Hali ya demokrasia barani Afrika

NAMPULA, MSUMBIJI - OKTOBA 6, 2014: Mkutano wa upinzani wa uchaguzi huko Nampula huku wanawake wakiwa na mabango ya kampeni

Malengo

• Changamoto nyingine ya uimarishaji wa demokrasia inayoonekana katika sehemu nyingi za Afrika leo inahusiana na migogoro na vita vya wenyewe kwa wenyewe. Katika nchi kadhaa, mafanikio ya mapema yamebatilishwa kwa sababu ya vurugu, kurudia utawala wa kijeshi, au kutoweza kubadilisha mchakato wa kijeshi.

• Changamoto kadhaa zinazuia utekelezaji wa juhudi za ngazi ya kanda na nchi barani Afrika kuhusu usawa wa kijinsia. Kwa viwango tofauti, wanawake barani Afrika wanakosa ufikiaji sawa wa nguvu za kisiasa na hali ya kijamii na kiuchumi, na ujumuishaji wao unabaki kuwa kikwazo kikubwa kwa nchi nyingi.

Muhtasari kuhusu serikali ya uwakilishi barani Afrika, 2018

Wastani wa ukanda: Viwango vya kati (0.45)

Juu (>0.7) Mauritius

Viwango vya kati (0.4–0.7)

Angola, Benin, Botswana, Burkina Faso, Jamhuri ya Afrika ya Kati, Côte d’Ivoire, Gabon, Gambia, Ghana, Guinea, Guinea-Bissau, Kenya, Lesotho, Liberia, Madagaska, Malawi, Mali, Morocco, Mozambique, Namibia, Niger, Nigeria, Senegal, Sierra Leone, Afrika Kusini, Tanzania, Togo, Tunisia, Zambia na Zimbabwe

Chini (<0.4) Algeria, Burundi, Cameroon, Chad, Jamhuri ya Kidemokrasia ya Congo, Misri, Equatorial Guinea, Eritrea, Eswatini, Ethiopia, Libya, Mauritania, Jamhuri ya Congo, Rwanda,Somalia na Sudan Kusini.

Data za kielezo cha GSoD za mwaka 2018 zinaonyesha kuwa Serikali ya Uwakilishi imeimarishwa barani Afrika. Kulingana na data, sasa nchi 20 zimeainishwa kama demokrasia, ambazo zote isipokuwa moja (Mauritius) zina viwango vya kati vya Serikali ya Uwakilishi. Hata hivyo, kina na mawanda ya demokrasia hutofautiana sana, kulingana na utendaji wa nchi binafsi.

Zoezi 8: Dhana ya Utawala na Utawala Mtandao

Malengo

• Licha ya upanuzi wa demokrasia katika ukanda huu, nchi nyingi zimepitia ufifiaji mkubwa wa demokrasia katika miaka ya hivi karibuni. Ufifiaji huo umedhihirika katika nchi kama vile Misri ambayo, kufuatia Uasi wa Uarabuni, ilipitia ufifiaji zaidi wa demokrasia na udikteta ukakita mizizi.

• Uhuru wa mahakama ni moja ya maeneo dhaifu sana ya demokrasia barani Afrika. Viwango vya Uhuru wa Mahakama viko chini karibu katika nusu ya nchi katika ukanda huu.

• Afrika ndilo eneo lenye viwango vya juu sana vya ufisadi na pia sehemu kubwa zaidi ya

demokrasia iliyo na viwango vya juu zaidi vya ufisadi. Viwango vya juu vya ufisadi huhusiana sana na viwango vya chini vya maendeleo ya binadamu.Hii, kwa hivyo, ina athari mbaya kwa maendeleo endelevu katika ukanda huu.

Serikali ya uwakilishi

Global State of Democracy Indices (GSoD Indices) hutumia sifa ya Serikali ya Uwakilishi kutathmini utendaji wa nchi kuhusu uendeshaji wa uchaguzi, kiwango ambacho vyama vya siasa vinaweza kufanya kazi kwa uhuru, na kiwango ambacho ufikiaji wa serikali huamuliwa na uchaguzi. Sifa hii ni mkusanyiko wa sifa ndogo nne: Uchaguzi Huru, Haki ya Kupiga Kura kwa Wote, Vyama vya Kisiasa vilivyo Huru na Serikali Iliyochaguliwa.

Muda unaohitajika Mbinu Nyenzo

Kufikia mwisho wa zoezi hili, washiriki watajua maana halisi ya Utawala, watajua pia matumizi tofauti ya istilahi utawala. Watajua namna ya kutofautisha serikali na utawala.

Saa 1

Kazi ya vikundi na uwasilishaji wa mwelekezaji

Chati mgeuzo na karatasi, kalamu ya wino mzito na tepu ya kunasa sauti

MWONGOZO WA MAFUNZO YA CHUO CHA KIKANDA CHA USHIRIKI NA WANAWAKE KATIKA SIASA

MWONGOZO WA MAFUNZO YA CHUO CHA KIKANDA CHA USHIRIKI NA WANAWAKE KATIKA SIASA

Mwanamke wa Misri akishiriki katika maandamano wakati wa siku ya kimataifa ya kuunga mkono mapinduzi ya Misri Januari 21 2012

Miktadha kadhaa ya kijumla ya utawala Utawala umekuwa neno la kimtindo siku hizi likieleza njia na mbinu nyingi za kuboresha uratibu kati ya viwango mbalimbali vya jamii. Labda kisawe cha karibu zaidi cha utawala kitakuwa: kulingana na mtazamo wa kisasa; uratibu, uliojikita katika ushirikiano na majadiliano. Kueleza maana ya utawala, kunaweza kuonekana kuwa rahisi sana licha ya ukweli kwamba kuna kutokukubaliana kwingi kati ya wanasayansi jamii kuhusu maana ya neno hilo. Hasa, utawala una maana mbili tofauti.

Kwanza: utawala ni: hali ya kutawaliwa.

Maana ya pili ya utawala ni kitendo, mchakato, au uwezo wa kutawala. Kwa upande mwingine, njia hii inaonyesha shughuli zinazohusika, sharti la mwanzo la utawala na sifa yake muhimu.

Kufafanua utawala na utawala bora

Hakuna ufafanuzi bia wa utawala bora. Badala yake, kuna fasili kadhaa zinazotumika na nchi tofauti, mashirika tofauti ya pande mbili nay a kimataifa.

BENKI YA DUNIA: ‘Utawala unarejelea jinsi ambavyo maafisa wa umma na taasisi hupata na kutumia mamlaka kuelekeza sera ya umma na kutoa bidhaa na huduma’.

UNDP: : hufafanua utawala kama “mfumo wa maadili, sera na asasi ambazo kupitia kwake jamii husimamia masuala yake ya kiuchumi, kisiasa na kijamii kupitia kwa mwingiliano na ndani ya Taifa, asasi za kiraia na sekta binafsi. Ni namna jamii hujipanga ili kufanya na kutekeleza maamuzi – kufikia uelewano, makubaliano na vitendo.

Kwa Tume ya Ulaya “utawala unahusu uwezo wa Taifa kuwatumikia raia. Unarejelea sheria, michakato na tabia ambazo kupitia kwake maslahi hufafanuliwa, rasilimali husimamiwa na uwezo hutumika katika jamii.

Benki ya Maendeleo ya Afrika: Utawala ni mchakato unaohusu namna uwezo unavyotumiwa katika usimamizi wa masuala ya taifa, na uhusiano wake na mataifa mengine.

Kielezo cha Ibrahim hufafanua utawala kama utoaji wa bidhaa muhimu za kisiasa: usalama na ulinzi; utawala wa sheria, uwazi na ufisadi; ushiriki na haki za binadamu; fursa ya maendeleo endelevu; maendeleo ya binadamu.

Utawala bora kulingana na UNDP, unahusu michakato pamoja na matokeo; michakato ambayo ni shirikishi, wazi, yenye uwajibikaji, na ufanisi, na inayohusisha sekta binafsi na asasi za kiraia na pia kitaifa.

Uwajibikaji - uwezo raia kuwawajibisha viongozi, serikali na mashirika ya umma

Uwezo wa Taifa - uwezo na mamlaka ya viongezi, serikali na mashirika ya umma kufanya mambo

Usiskivu - jinsi viongizoz, serikali na mashirika ya umma yanavyotenda katika mahitaji na haki za raia

Mwelekeo wa Makubaliano, Shirikishi Inafuata Utawala wa Sheria, Uwajibikaji kwa Ufanisi na Ufanisi, Msikivu wa Uwazi, Usawa na Jumuishi.

MWONGOZO WA MAFUNZO YA CHUO CHA KIKANDA CHA USHIRIKI NA WANAWAKE KATIKA SIASA

Utawala Bora

Muundo wa Mabunge (Mikoa Yote)

Malengo

Muda unaohitajika Mbinu Nyenzo

Ngazi za utawala

Utawala mkuu

Kazi ya kikundi na wasilisho la mwelekezi

Chati mgeuzo na karatasi, kalamu ya wino mzito na tepu ya kunasa sauti

Bicaemral Unicameral

Utawala mkuu ni utawala ambao unadhibiti uwezo katika taifa lenye vitengo vilivyoungana. Daima hali hii katika shirikisho inalingana na utawala wa shirikisho, ambao unaweza kuwa na uwezo mahususi katika viwango mbalimbali vilivyoidhinishwa au kukasimiwa kwake na majimbo yaliyomo katika shirikisho, ingawa kivumishi “kuu” wakati mwingine hutumiwa kuierejelea (serikali ya shirikisho la Marekani, 2017).

Istilahi kama ‘serikali kuu’ na ‘serikali za mtaa’ pia hutumiwa sana katika maandishi ya ugatuzi. Kwa jumla, istilahi ‘serikali kuu’ hurejelea vitengo vyote vya utawala wa umma ambavyo kiwima hutegemea Baraza la Mawaziri na mawaziri wanaosimamia sehemu tofauti za utawala mkuu. Vitengo hivi vinaweza kupatikana katika makao makuu ya serikali kuu au katika sehemu tofauti za eneo hilo huku vikiwa na majukumu tofauti, kulingana na ikiwa vinafanya kazi katika ukanda, mkoa, wilaya au katika kiwango cha chini. Kwa upande wa majimbo ya shirikisho, serikali kuu kwa kawaida ndiyo serikali ya shirikisho; hata hivyo, serikali za majimbo zina uhuru mkubwa wa kujiamulia mambo mengi, na hufanya kazi kama serikali kuu katika maeneo yake kuhusu mambo hayo. Kwa kawaida mipango yake haihitaji idhini kutoka kwa mamlaka ya kiwango cha juu (FAO, 2015).

Muundo wa kimsingi Kama ilivyoainishwa katika katiba, uwezo wa serikali kuu umetengwa na kutekelezwa na matawi matatu.

• Tawi la kutunga sheria, bunge moja au mabunge mawili ya wabunge yaliyoundwa na Seneti na Baraza la Wawakilishi, hutunga sheria ambazo zinatumika katika taifa lote. Baraza la kutunga sheria lenye mabunge mawili huwa na wabunge katika mabunge, vyumba, au nyumba mbili tofauti. Mfumo wa mabunge mawili hutofautishwa na ule wa bunge moja, ambapo washiriki wote hujadili na kupiga kura kama kikundi kimoja. Kufikia 2015, karibu 40% ya mabaraza ya kitaifa ya kutunga sheria ulimwenguni yalikuwa ya mabunge mawili, na karibu 60% yalikuwa ya bunge moja (IPU PALINE, 2015)

59.07% 41.03%

Tawi la utendaji (linaloendesha serikali), likiwa na Rais kama mtendaji mkuu, hutekeleza na sheria za shirikisho akitumia baraza la mawaziri, idara na mashirika ya shirikisho, na kanuni.

Tawi la mahakama, mahakama ya nchi, hufasiri sheria kwa kusikiliza hoja kuhusu maana ya sheria na jinsi zinavyotekelezwa. Mahakama ya Juu pia ina uwezo wa uhakiki wa kimahakama, yaani huamua ikiwa sheria inakubaliana na Katiba au la.

Wajibu na majukumu ya Serikali Kuu

Serikali kuu inawajibikia sera za kitaifa zinazoelekezwa katika kuchangia maendeleo endelevu ya uchumi na afya na usalama wa watu kwa kudumisha na kuboresha hali ya maisha bila kuathiri vizazi vijavyo.

Kwa kweli, serikali kuu husimamia maeneo mengi ambayo yanaathiri maisha yetu ya kila siku. Mamlaka ambayo mwanzoni yalipewa serikali kuu na raia wa Taifa yameorodheshwa (wakati mwingine huelezwa kuwa yamekasimiwa) katika Katiba. Mamlaka ambayo haukutolewa kwa serikali kuu yamehifadhiwa, au kuachiwa majimbo. Acha tuainishe baadhi ya mamlaka ya serikali kuu yaliyoorodheshwa.

Fedha: hutathmini na kukusanya ushuru; kukopa pesa; kutengeneza (au kuchapisha) pesa na kudhibiti thamani yake; na kuadhibu wanaoghushi

Biashara: kudhibiti biashara kati ya majimbo na ya nje; kuanzisha sheria za ufilisi; kuanzisha ofisi za posta na barabara za posta; kutoa hata na za hakimiliki

Ulinzi wa kitaifa: kutangaza vita; kuongeza na kudumisha vikosi vya jeshi; kuwaita wanamgambo wa nchi ili kutekeleza sheria; kukandamiza uasi na kuzuia uvamizi; na kuadhibu uanaharamia

Mambo ya nje: kuendesha diplomasia na kuidhinisha mikataba na nchi za nje Sheria zote ‘muhimu na sahihi’: kwa kuongezea mamlaka yaliyotajwa hapo juu, Katiba inaipa bunge uwezo wa kutayarisha sheria zote muhimu na sahihi. Hii inajulikana kama kishazi nyumbufu kwa sababu kinaruhusu bunge kupanua uwezo wake kama inavyohitajika ili kutekeleza majukumu yake.

Zoezi 9: Tabaka za Utawala

Kufikia mwisho wa zoezi hili, washiriki watajua ngazi tofauti za utawala. Pia watajua viwango tofauti vya utawala. 1 Hour

Majukumu tofauti hutekelezwa na serikali kuu na serikali za maeneo mahususi. Baadhi ya majukumu hutokea wakati mmoja au yanashirikiwa, kama vile mamlaka ya kutoza ushuru. Pia ni muhimu kukumbuka kwamba serikali kuu ina mamlaka ya juu ya kitaifa. Mzozo unapotokea kuhusu mamlaka ya serikali kuu au serikali ya eneo husika, serikali kuu inapewa kipaumbele (au inashinda). Hii ni kwa sababu Katiba inaeleza kwamba serikali kuu ndiyo ‘sheria kuu ya nchi.’

Utawala uliogatuliwa

Ufafanuzi wa serikali ya mtaa

Istilahi ‘serikali ya mtaa’ kwa kawaida hurejelea vitengo vya utawala wa umma ambavyo havitegemei kiwima utawala wa serikali kuu kwa zile kazi za umma ambazo zina mamlaka ya kutekeleza kwa njia huru. Mifano ya kawaida ni wilaya, lakini katika nchi zingine viwango muhimu vya uhuru hutolewa pia katika viwango vya kikanda, mkoa, au manispaa. Serikali za Manispaa mara nyingi huundwa tu katika maeneo ya miji ya ukubwa fulani, ilahali ugatuaji wa majukumu kwa maeneo ya vijijini mara nyingi husiamia katika ngazi ya wilaya. Hata hivyo, nchi zingine, kwa mfano Bolivia, Mali na Cape Verde, huhamisha majukumu ya maeneo ya vijijini hadi kiwango cha manispaa. Nchi zingine, kwa mfano India, zimeanzisha serikali za mitaa za vijijini katika ngazi ya vijiji (Panchayat).

Watu wanaohusika na serikali ya mitaa wanaweza kuchaguliwa kutoka mahali hapo au kuteuliwa na serikali kuu. Hata hivyo, istilahi ‘serikali ya mtaa’ inazidi kuhusishwa na mfumo wa kidemokrasia wa uteuzi. Ni muhimu kutochanganya vitengo vya mahali mahususi vya serikali kuu na utawala wa serikali za mitaa. Ingawa tawala hizo mbili zinafanya kazi ndani ya mipaka ya eneo moja, kazi zao kwa jumla hutofautiana. Vitengo vya kwanza vinawajibika kwa wanasiasa wanaohusika na serikali kuu, na vya mwisho kwa wanasiasa wanaohusika na serikali za mitaa, na hatimaye, kwa makundi tofauti ya wanasiasa walio madarakani katika ngazi hizo mbili.

Wajibu na majukumu ya Serikali za Mtaa

Mamlaka za mitaa ni vikundi vyenye malengo mengi vinavyohusika na kutoa huduma anuwai kuhusiana na barabara; trafiki; upangaji; makazi; maendeleo ya kiuchumi na kijamii; mazingira, huduma za burudani na starehe; huduma za moto na kudumisha daftari la wapiga kura. Wajibu katika mabaraza hugawanywa katika maeneo mawili: • kazi zilizohifadhiwa (kwa baraza lililochaguliwa) • kazi za kiutendaji (kwa mtendaji mkuu)

Maamuzi ya sera hufanywa kwa maazimio yaliyopita kwa wingi wa kura yaliyopitishwa na madiwani waliochaguliwa wakati wa mikutano ya baraza. Haya huachiwa tu baraza lililochaguliwa na ni ‘kazi zilizohifadhiwa’. Baadhi ya kazi zilizohifadhiwa ni pamoja na, kupitisha bajeti ya mwaka, maamuzi ya sera ya makazi na sera kuhusu utunzaji wa mazingira.

Maamuzi haya yanaweza kufanywa katika viwango viwili:

• baraza kamili (kiwango cha washiriki wote)

• kiwango cha manispaa/mji mkuu/mji katika wilaya

Wajumbe wa wilaya ya manispaa hufanya kazi kama kikundi kidogo cha kutoa maamuzi cha baraza kwa ujumla kuhusu eneo la wilaya yao ya manispaa.

Ni jukumu la mtendaji mkuu pamoja na wakurugenzi wa huduma na wanachama wengine wa timu ya usimamizi wa serikali za mitaa kushauri na kusaidia baraza lililochaguliwa huku wakitekeleza ‘kazi za utendaji’. Mtendaji mkuu, akisaidiwa na kikundi cha wasimamizi waandamizi, anasimamia mamlaka ya mitaa siku baada ya siku. Baadhi ya majukumu ya mtendaji mkuu ni pamoja na kutekeleza malengo ya kimkakati kama yalivyoainishwa katika mpango wa shirika, kusimamia miradi na kutoa misaada. Maeneo ya sera chini ya jukumu la mtendaji mkuu yanajumuisha uchukuzi, makazi ya jamii, ukuzaji wa uchumi na utawala wa serikali za mitaa.

10: Hitimisho

Malengo Muda unaohitajika Mbinu Nyenzo

Kufikia mwisho wa zoezi hili, washiriki watajua ngazi tofauti za utawala. Pia watajua viwango tofauti vya utawala Muda Saa 1

Kazi ya kikundi na wasilisho la mwelekezi

Chati ya mgeuzo na karatasi, kalamu ya wino mzito na tepu ya kunasa sauti

Mwelekezi anaanza kwa kuwakaribisha washiriki kwa zoezi la mwisho la moduli ya 1: Utangulizi wa Siasa na Utawala.

Mwelekezi anawasaidia washiriki kuichunguza moduli kwa kurekebisha kila zoezi. Inatarajiwa kwamba kufikia mwisho wa moduli hii, yaliyomo yaliyopitiwa yatapitishwa kikamilifu kwa washiriki. Wataweza kutofautisha mifumo ya kisiasa, mifumo ya uchaguzi. Pia wataweza kueleza ushiriki wa kisiasa. Wataibuka na maarifa juu ya demokrasia barani Afrika. Tena watakuwa na ufahamu wa dhana ya utawala na mwisho watajua ngazi za utawala.

Mwishowe, inatarajiwa kwamba washiriki wanaweza kuweka katika muktadha wa nchi yao yaliyomo katika moduli hii.

WA MAFUNZO YA CHUO CHA KIKANDA CHA USHIRIKI NA WANAWAKE KATIKA SIASA

MWONGOZO WA MAFUNZO YA CHUO CHA KIKANDA CHA USHIRIKI NA WANAWAKE KATIKA SIASA

Shughuli

Baada ya kukamilisha zoezi hili, washiriki wataweza:

Kuwa na ufahamu kamili wa muundo wa Moduli

Kuwa na ufahamu wa muda moduli hii na mazoezi yatadumu

Kufahamu manufaa ya kukamilisha Moduli hii na kutoa matokeo

Dakika 30

Wasilisho la mwelekezi

Kalamu ya wino mzito, chati mgeuzo na karatasi

Mwelekezi ataanza kwa kutanguliza moduli mpya kwa washiriki na kuwaeleza matokeo yanayotarajiwa.

Baada ya utangulizi, mwelekezi anaweza kuongeza maelezo machache na miongozo itakayofuatwa katika vipindi vya moduli. Mwelekezi anaweza kufafanua orodha ya nyenzo zinazohitajika ili kushughulikia moduli na hasa kwa kila zoezi, ikihitajika.

Mwelekezi anauliza washiriki kuuliza maswali ikiwa wanayo na kuwajibu.Mwelekezi anafafanua yaliyomo kwenye moduli na kuweka umakini kwa kila zoezi linalounda moduli. Washiriki wanaweza kuuliza maswali pale ambapo hawakuelewa vyema na mwelekezi anawajibu.

Mwelekezi anawakumbusha washiriki kuhusu sheria inayoongoza ukamilishaji mwema wa kila moduli.

Mwelekezi anaweza kuuliza washiriki maswali ili kuona ikiwa wamejitayarisha kuendelea na moduli mpya.

Zoezi la 1: Utangulizi

Malengo

Muda unaohitajika Mbinu Nyenzo Hatua

Malengo

Kuwa na ufahamu kamili wa jinsi UNSCR 1325 ilianzishwa

Kufahamu na kuipa UNSCR 1325 umakini

Kuwa na ufahamu wa nguzo nne za UNSCR 1325

Muda unaohitajika

Mbinu Nyenzo

Je, UNSC 1325 ni nini?

UNSC 1325 ni Azimio la Baraza la Usalama la Umoja wa Mataifa 1325.

UNSCR 1325 ilianzishwaje?

UNSCR 1325 ilipitishwa kama matokeo ya kujitolea na dira ya asasi za kiraia na nchi wanachama wa Umoja wa Mataifa (UN) ili kushughulikia pengo la sera ya kujumuisha jukumu la wanawake katika ujenzi wa amani na athari ya muda mrefu ya mizozo katika maisha yao. Kabla ya kupitishwa, mikutano mikuu kadhaa ya kimataifa na mifumo ya sera ilipigiwa debe kuendeleza haki za wanawake na wasichana. Kuanzia 1975, Umoja wa Mataifa uliitisha mikutano ya kimataifa ili kulipiga msasa suala la usawa wa kijinsia katika kiwango cha kimataifa. Mnamo 1995, Mkutano wa Nne wa Kimataifa kuhusu Wanawake ulitoa Azimio na Jukwaa la Beijing uliokuwa na malengo muhimu ambayo yalikuza jukumu la wanawake katika ujenzi wa amani.

Kama mwitikio na chombo kikuu cha ushawishi cha uundaji wa UNSCR 1325, Muungano wa Wanawake na Amani na Usalama wa Kimataifa uliundwa. Mnamo 2000, juhudi za Muungano zilifanikiwa wakati Namibia ilishikilia urais wa Baraza la Usalama na kufanya kikao wazi kuhusu Wanawake, Amani, na Usalama. Katika kikao hicho, Baraza la Usalama la Umoja wa Mataifa (UN) lilikubali mabadiliko ya hali ya vita, ambayo raia bado walikuwa wakizidi kulengwa, na wanawake waliendelea kutengwa kushiriki katika michakato ya amani, hali iliyosababisha kupitishwa kwa Azimio la Baraza la Usalama la Umoja wa Mataifa 1325.

Licha ya hatua hizi muhimu, kumeendelea kuwepo na ukosefu wa jumla wa kutambuliwa katika sera katika kiwango cha kitaifa na kimataifa kwa michango muhimu ya wanawake, hasa kuhusu kulinda amani na ushiriki wao katika michakato ya amani.

Lengo la UNSCR 1325

Azimio 1325 linashughulikia maswala mawili muhimu—athari mbaya ya mizozo na vita kwa wanawake na wasichana, na pia jukumu muhimu ambalo wanawake wanapaswa, na tayari wanatekeleza katika kuzuia migogoro na ujenzi wa amani. Ushiriki kamili wa wanawake na ujumuishaji ni muhimu kwa kila nyanja ya kufanikisha na kudumisha amani na utulivu katika Jamii. Azimio hili linawahimiza wahusika wote kuongeza ushiriki wa wanawake na kuongeza ujumuishaji wa mitazamo ya kijinsia katika juhudi zote za amani na usalama za Umoja wa Mataifa. Wahusika wanaohusika katika mizozo lazima wachukue hatua maalum kuwalinda wanawake na wasichana kutoka kwa aina zote za unyanyasaji wa kijinsia, hasa ubakaji na aina zingine za unyanyasaji wa kijinsia ambazo zinaenea sana wakati wa mizozo.

Nguzo nne za UNSCR 1325

Kila lengo la azimio linahusiana na mojawapo ya nguzo zifuatazo: Ushiriki, Ulinzi, Kinga, na Usaidizi na Uponaji. Kila nguzo ipo hapo chini kama ilivyoelezewa na azimio.

NGUZO ZA

UNSCR 1325

Ushiriki: Wito wa kuongezeka kwa ushiriki wa wanawake katika ngazi zote za maamuzi, zikiwemo taasisi za kitaifa, kikanda na kimataifa; katika mbinu za kuzuia, kudhibiti na kusuluhisha mizozo; katika mazungumzo ya amani; katika oparesheni za amani, kama askari, polisi, na raia; na kama Wawakilishi Maalum wa Katibu Mkuu wa Umoja wa Mataifa.

Ulinzi: Inatoa wito hasa wa kulinda wanawake na wasichana kutoka kwa unyanyasaji wa kingono na kijinsia, ikiwemo katika hali za dharura na za kibinadamu, kama vile katika kambi za wakimbizi.

Uzuiaji: Wito wa kuboresha mikakati ya kuingilia kati katika kuzuia unyanyasaji dhidi ya wanawake, kwa kuwashtaki wale waliohusika na ukiukaji wa sheria za kimataifa; kuimarisha haki za wanawake katika sheria za kitaifa; na kusaidia mipango ya amani ya wanawake na michakato ya utatuzi wa migogoro.

Usaidizi na uponaji: Wito wa kuendeleza hatua za misaada na ahueni ili kushughulikia mizozo ya kimataifa kupitia mtazamo wa kijinsia, kwa kuheshimu hali ya raia na ya kibinadamu katika kambi za wakimbizi, na kuzingatia mahitaji ya wanawake na wasichana katika kupanga kambi za wakimbizi na makazi.

Dakika 30

Wasilisho la mwelekezi na kushiriki katika kikundi

Kalama ya wino mzito, chati mgeuzo na karatasi

Baada ya kukamilisha zoezi hili, washiriki wataweza:

Malengo

Baada ya kukamilisha zoezi hili, washiriki wataweza:

Kuwa na uelewa wa msingi wa wanawake kushiriki katika siasa

Kuingia katika uhusiano wa kina na wanawake katika ushiriki wa kisiasa na CEDAW na jinsi inawapa wanawake jukwaa la kuelezea mawazo yao.

Muda unaohitajika

Mbinu

Nyenzo

Maelezo muhimu kuhusu CEDAW

Saa 1

Majadiliano ya vikundi

Kalamu ya wino mzito, chati mgeuzo na karatasi

Nchi Wanachama zitachukua hatua zote zinazofaa katika nyanja zote, hasa katika nyanja za kisiasa, kijamii, kiuchumi na kitamaduni, pamoja na kisheria, kuhakikisha maendeleo kamili na maendeleo ya wanawake, kwa madhumuni ya kuwahakikishia utumiaji na ufurahiaji wa haki za kibinadamu na uhuru wa kimsingi kwa msingi wa usawa na wanaume.

Nchi Wanachama zitachukua hatua zote zinazofaa katika nyanja zote, hasa katika nyanja za kisiasa, kijamii, kiuchumi na kitamaduni, pamoja na kisheria, kuhakikisha maendeleo kamili na maendeleo ya wanawake, kwa madhumuni ya kuwahakikishia utumiaji na ufurahiaji wa haki za kibinadamu na uhuru wa kimsingi kwa msingi wa usawa na wanaume.

Nchi wanachama zitachukua hatua zote zinazofaa:

(A) Kurekebisha mienendo ya kijamii na kitamaduni ya wanaume na wanawake, kwa lengo la kufanikiwa kuondoa upendeleo na mila na mazoea mengine yote ambayo yanategemea wazo la udhalilishaji au ubora wa mojawapo ya jinsia au majukumu yanayopendelewa kwa wanaume na wanawake;

(B) Kuhakikisha kuwa elimu ya familia inajumuisha uelewa mzuri wa uzazi kama kazi ya kijamii na utambuzi wa jukumu la kawaida la wanaume na wanawake katika malezi na maendeleo ya watoto wao, huku ikieleweka kuwa maslahi ya watoto ni jambo la msingi zaidi katika hali zote.

Nchi wanachama zitachukua hatua zote zinazofaa, pamoja na sheria, kukandamiza aina zote za biashara ya usafirishaji haramu wa wanawake na unyonyaji wa wanawake kupitia kwa ukahaba.

Nchi wanachama zitachukua hatua zote zinazofaa kuondoa ubaguzi dhidi ya wanawake katika maisha ya kisiasa na ya umma ya nchi na, hasa, zitahakikisha kuwa wanawake wanapata haki sawa na wanaume ya: (A) Kupiga kura katika uchaguzi wote na kura za maoni ya umma na kustahiki kuchaguliwa katika vyombo vyote vilivyochaguliwa hadharani; (B) Kushiriki katika uundaji wa sera ya serikali na utekelezaji wake na kushikilia ofisi ya umma na kufanya kazi zote za umma katika ngazi zote za utawala; (C) Kushiriki katika mashirika yasiyo ya kiserikali na vyama vinavyohusika na maisha ya umma na kisiasa ya nchi.

Wahusika wa Mataifa watachukua hatua zote zinazofaa kuhakikisha kuwa wanawake, wana usawa na wanaume na hakuna ubaguzi wowote, wana fursa ya kuwakilisha Serikali zao katika kiwango cha kimataifa na kushiriki katika kazi ya mashirika ya kimataifa.

Zoezi la 3: Mkataba wa Kutokomeza Aina zote za Ubaguzi Dhidi ya Wanawake (CEDAW)

Makubaliano ya Maputo

Makubaliano ya Mkataba wa Kiafrika wa Haki za Binadamu na Umma kuhusu Haki za Wanawake Barani Afrika (Makubaliano ya Maputo) yanabaki kuwa mojawapo ya vyombo vya kisheria vinavyoendelea zaidi kutoa seti kamili ya haki za binadamu kwa wanawake wa Kiafrika

Tofauti na chombo kingine chochote cha haki za binadamu za wanawake, makubaliano yanaelezea haki za kibinadamu pana na muhimu kwa wanawake zinazoshughulikia mpango mzima wa haki za kiraia na kisiasa, kiuchumi, kijamii na kitamaduni na haki za mazingira.

Baada ya kukamilisha zoezi hili, washiriki wataweza:

Kuelewa nafasi ya Afrika katika ulinzi wa haki za wanawake.

Kuelewa athari za Makubaliano ya Maputo katika kuwawezesha wanawake.

Saa 1

Wasilisho la mwelekezi, majadiliano ya watu wawili na katika kikundi

Kalamu ya wino mzito, chati mgeuzo na karatasi

Maswali ya kuwaongoza washiriki yanaweza kujumuisha lakini si haya pekee:

• Je, makubaliano ya Maputo yanatumiwa katika nchi zote?

• Je, nafasi ya Afrika kuhusu haki za wanawake ni ipi?

• Je, athari za makubaliano ya Maputo katika kuwawezesha wanawake ni ipi?

Kidokezo

Makubaliano ya Maputo yamesababisha kupitishwa na kutangazwa kwa sheria, sera na njia zingine za kitaasisi zilizo mpya na za kimaendeleo ili kuendeleza haki za binadamu za wanawake katika kiwango cha kitaifa. Kukuza uthibitisho na utekelezaji wa Makubaliano ya Maputo, Wakuu wa Nchi na Serikali za Afrika, walipitisha mnamo 2004, Azimio Kuu la Usawa wa Jinsia Barani Afrika (SDGEA), ambapo walijitolea kuidhinisha Makubaliano ya Maputo ili kufungua njia ya utumiaji katika nchi mahususi na utekelezaji wa Makubaliano sambamba na vyombo vingine vya kitaifa, kikanda na kimataifa kuhusu usawa wa kijinsia na uwezeshaji wa wanawake.

Nchi nne katika Afrika Kusini mwa Jangwa la Sahara zimechaguliwa kama mifano ya utekelezaji wa makubaliano ya Maputo kwa sababu zipo katika awamu tofauti katika mchakato wa ujenzi wa taifa kuanzia zile hazijawahi kuhusika katika mzozo (Malawi), hadi zile ambazo sasa zinahusika katika mzozo (Sudani Kusini), hadi kwa nchi zinazotoka kwa mzozo (Somalia), na zilizopo katika ujenzi mpya baada ya mzozo na zilizo katika mchakato wa kuendeleza demokrasia (Msumbiji). Nchi hizi zote zinawakilisha mfanano na tofauti katika changamoto zinazowakabili katika kufikia amani na usalama kwa wanawake.

Je, makubaliano ya maputo yanatumiwa katika nchi za Afrika?

Sio nchi zote za Kiafrika zinatumia vipengele vyote vya makubaliano ya Maputo, ikimaanisha kuwa chombo hiki cha bara kiko hatarini kusalia tu kwenye karatasi.

Hata hivyo, makubaliano haya yanahitaji kuingizwa katika sheria za nchi ili kutekelezwa katika kiwango cha kitaifa. Hii inaweza kuwa haina maana kwa hali halisi ya wanawake.

Mfumo wa kikatiba na kisheria

Katiba ya nchi inachukuliwa kuwa sheria ya juu zaidi ya nchi hiyo na inatoa mfano kwa mfumo wa kisheria ambao unaongoza serikali na raia wake. Kwa hivyo:

Katiba zina umuhimu kwa wanawake. Njia maalum ambayo katiba ya nchi inaelekeza kila kipengele cha mamlaka ya serikali itawezesha au kupunguza fursa za kuendeleza usawa wa kijinsia. Katiba iliyoundwa vizuri iliyo na vifungu vya usawa wa kijinsia hufungua milango mingi. Katiba iliyozama katika maadili ya mfumo dume huwafunga wanawake (UN Women, 2012).

Uvumilivu au kutovumiliana kwa ubaguzi dhidi ya wanawake katika katiba ya nchi kutajitokeza katika sheria zake za kitaifa, hasa sheria zinazohusika na ubaguzi au vurugu dhidi ya wanawake. Makubaliano ya Maputo yanatambua umuhimu wa mfumo huu wa kikatiba na kisheria. Kifungu cha 2 kinazitaka nchi wanachama kujumuisha katika katiba zao za kitaifa na vyombo vingine vya kisheria […] kanuni ya usawa kati ya wanawake na wanaume na kuhakikisha utekelezaji wake mzuri, wakati Kifungu cha 4 kinahimiza nchi wanachama ‘kutunga na kutekeleza sheria zinazokataza aina zote za ukatili dhidi ya wanawake (ACHPR, 2003)

Zoezi la 4: Makubaliano ya Maputo

Malengo

Muda unaohitajika

Mbinu

Nyenzo

Haitakuwa sahihi kuiita Sheria ya Haki za Kiafrika ya Haki za Binadamu za Wanawake.

Mifano ya Utekelezaji wa Makubaliano ya Maputo

Ulinganisho: katiba, usawa wa kijinsia na sheria na sera za unyanyasaji wa kingono na kijinsia katika nchi nne za Afrika

Nafasi ya Afrika kuhusu haki za Kibinadamu za Wanawake

mfano, kama mawakala hai katika michakato rasmi na isiyo rasmi ya kujenga amani.

Kifungu cha 13: usawa wa kijinsia

Kifungu cha 24: haki za wanawake

Kifungu cha 30: haki ya maendeleo ya kijamii-kiuchumi Kifungu cha 68: mgao katika Seneti

Kifungu cha 26: ibara ya vikwazo vinavyohusiana na utamadani (Serikali ya Jamhuri ya Malawi, 2006)

Kifungu cha 1: usawa

Kifungu cha16: haki za wanawake (kushiriki katika maisha ya umma, kukabiliana na tamaduni hatari)

Kifungu cha 109: mgao katika Baraza la Mawaziri

Kifungu cha 142: mgao wa kamati huru

Kifungu cha 162: mgao katika kila uchombo cha sheria na utawala

Kifungu chca 166: kinatambua mamlaka ya kitamaduni na sheria ya kimila (Serikali ya Sudani Kusini, 2011)

Kifungu cha 11: usawa wa kijinsia

Kifungu cha 15: usalama wa mtu na kupigwa marufuku kwa ukeketaji wa wanawake

Kifungu cha 27: haki za kijamii na kiuchumi za wanawake

Kifungu cha 111D: mgao wa wanawake katika Bunge

Kifungu cha 127:haki ya kushiriki katika vikosi vya ulinzi

Kifungu cha 40: kinatambua sharia na sheria ya kimila (Jamhuri ya Shirikisho la Somalia, 2012)

Kifungu cha 11: usawa wa wananchi mbele ya sheria Kifungu cha 122: haki sawa za wanawake kwa maendeleo ya Kisiasa, kiuchumi, kijamii na kitamaduni

Kifungu cha 118: kinatambua mamlaka ya kitamaduni na sheria za kimila (Serikali ya Jamhuri ya Msumbiji, 1990)

GENEVA/ADDIS ABABA (Machi 7, 2017) –Ofisi ya Haki za Binadamu ya Umoja wa Mataifa (UN) pamoja na Umoja wa Afrika na UN Women, walizindua ripoti kuhusu haki za wanawake barani Afrika. Ripoti hii ni ya kwanza katika mfululizo uliopangwa kuhusu haki za binadamu za wanawake barani ambao utashughulikia maswala ya mada mbalimbali.

Kumekuwepo na mafanikio makubwa katika kutambua haki za wanawake barani Afrika - kwa mfano, ushiriki wa wanawake katika mabunge ya Afrika unazidi ule wa nchi nyingi zilizoendelea. Sasa kuna vifungu vya kisheria vya ukatili wa kingono na vurugu za kijinsia, haki za kiuchumi, kijamii na kitamaduni na kutobagua katika katiba na sera kote barani. Lakini katika kila nchi barani Afrika, kama ulimwenguni kote, wanawake wanaendelea kuzuiwa kufurahia haki zao kikamilifu.

Miongoni mwa mapendekezo yake, ripoti hiyo inataka serikali za Afrika kuhimiza ajira kamili na yenye tija kwa wanawake, kutambua umuhimu wa huduma bila malipo na kazi za nyumbani, na kuhakikisha wanawake wanaweza kupata na kudhibiti rasilimali zao za kiuchumi na kifedha.

Makubaliano ya Maputo kuhusu uwezeshaji wa wanawake

Azimio la Kigali la Jopo la 3 la Kiwango cha juu la Umoja wa Afrika kuhusu Usawa wa Kijinsia na Uwezeshaji Wanawake Pia linatoa Mwito kwa nchi wanachama kuhusisha Wizara za Jinsia katika masuala yote yanayoathiri maisha ya wanawake na wasichana kupitia kuimarisha jukumu lao katika kufanya maamuzi na utekelezaji wa programu katika mipango ya serikali na wafadhili.

Sera na sheria za usawa wa kijinsia

Sheria ya Jeshi la Malawi Vikosi vya Ulinzi (2004)

Sheria ya Usawa wa Kijinsia (2013)

Sheria ya Mahusiano ya Ndoa, Talaka na Familia (2015) Familia (2015)

Programu ya Usawa wa Kijinsia na Uwezeshaji wa

Wanawake (2012–2016)

Sera ya Kitaifa ya Jinsia na Mpango wa Mkakati (2013)

Somali Compact (2014–2016) Sheria ya Familia (2004) Sera ya Kitaifa ya

Usawa wa Kijinsia Mpango wa Kitaifa wa

Utekelezaji wa Maendeleo ya Wanawake

Miongoni mwa baadhi ya takwimu za ripoti hiyo: katika nchi sita za Kiafrika, hakuna ulinzi wa kisheria kwa wanawake dhidi ya vurugu za nyumbani. Mnamo 2013, wanawake na wasichana wa Kiafrika walichangia asilimia 62 ya vifo vyote ulimwenguni kutokana na sababu zinazoweza kuzuilika zinazohusiana na ujauzito na ujifunguaji. Wasichana na wanawake wanaokadiriwa kuwa milioni 130 walio hai leo wamefanyiwa ukeketaji, hasa barani Afrika. Ikiwa hali ya sasa itaendelea, karibu nusu ya bi harusi watoto ulimwenguni mnamo 2050 watakuwa Waafrika.

Azimio linatoa mwito kwa serikali kuchukua njia kamili ya kutimiza haki za wasichana za upatikanaji, kubaki na kumaliza elimu yao, hasa viwango vya elimu ya sekondari na ya juu, kupitia ushirikiano wa maana kati ya wizara husika.

Sheria ya Kuzuia Vurugu za Nyumbani (2006)

Utunzaji wa Watoto (Sheria ya Haki na Ulinzi (2010)

Utaratibu wa Jinai na Kanuni za Ushahidi (2010)

Kanuni ya Adhabu (Sheria ya Marekebisho) (2011)

Sheria na sera za jinsia na vurugu za kijinsia

Hakuna Mkakati wa Kikundi Maalum wa Vurugu za Kijinsia (2014-2016)

Rasimu ya Sera ya Kitaifa ya Jinsia Mpango wa Kitaifa wa Utekelezaji Dhidi ya Ukatili wa Kijinsia katika Migogoro (2014)

Sheria ya Vurugu za Nyumbani (2009) Kanuni ya Adhabu (2015)

Barani Afrika, na ulimwenguni, ni wazi kwamba wakati wanawake wana uwezo wa kutumia haki zao za kupata elimu, ujuzi, na kazi, kuna kuongezeka kwa mafanikio, matokeo mazuri ya afya, na uhuru zaidi na ustawi, sio tu kwa wanawake lakini kwa jamii nzima.

Katika nchi nyingi, upungufu katika kulinda haki za wanawake unazidishwa na hali ya kuyumbayumba na mizozo ya kisiasa. Ripoti hiyo inasisitiza kuwa wanawake hawapaswi kuonekana tu kama wahasiriwa lakini, kwa

Linapanua nafasi ya ushiriki wa wasichana wadogo kwa kutekeleza mipango na shughuli zinazokuza kufurahia haki zao na ushiriki wa asasi za kiraia na vile vile kuimarisha ushirikiano na wadau wote kutafuta rasilimali na kutekeleza mipango na shughuli zinazolenga utendaji kwa usawa wa kijinsia na uwezeshaji wa wanawake.

Inahimiza nchi wanachama kuendeleza na kutekeleza sera kamili na jumuishi ili kuimarisha ushirikiano kati ya Waafrika Nje ya Bara na Asasi za Kiraia za Kiafrika (CSO); kuhusisha vijana na kufadhili mipango yao ili kuendeleza usawa wa kijinsia ikiwa ni pamoja na kuwekeza katika elimu yao na ujasiriamali kupitia ushirikiano wa umma na wa kibinafsi; na kushirikiana na wanawake katika bahari ili kuunda fursa za ajira kwa wanawake vijana.

WA MAFUNZO YA CHUO CHA KIKANDA CHA USHIRIKI NA WANAWAKE KATIKA SIASA MWONGOZO WA MAFUNZO YA CHUO CHA KIKANDA CHA USHIRIKI NA WANAWAKE KATIKA

Malawi Kusini Sudan Somalia Musumbiji Katiba

JUKWAA LA USAWA LA KIZAZI

Baada ya kukamilisha zoezi hili, washiriki wataweza:

Kuwa na uelewa mzuri wa idadi ya wanawake katika nyumba moja/ya chini ya mabunge ya kitaifa.

Kuwa na ufahamu kuhusu idadi ya wanawake katika mabunge ya kikanda ya nchi wanachama, inapofaa.

Kufahamu Sera za kukuza ushiriki sawa katika chaguzi za kisiasa.

Kuelewa kiwango na idadi ya wanawake na wanaume miongoni mwa mawaziri wakuu/wadogo katika nyanja tofauti za utekelezaji

Saa 1

Majadiliano ya kikundi na wasilisho la mwelekezi

Kalamu ya wino mzito, chati mgeuzo na karatasi

182Licha ya harakati zilizoenea kuelekea demokrasia katika nchi nyingi, wanawake wamewakilishwa kwa kiwango kidogo katika ngazi nyingi za serikali, hasa katika ngazi za uwaziri na utawala wa nchi, na wamefanya maendeleo madogo katika kupata nguvu za kisiasa katika vyombo vya kutunga sheria au kufikia lengo lililokubaliwa na Baraza la Uchumi na Jamii la kuwa na asilimia 30 ya wanawake katika nafasi za viwango vya kufanya uamuzi ifikapo 1995.

Ulimwenguni, asilimia 10 tu ya wanachama wa vyombo vya kutunga sheria na asilimia ndogo ya nafasi za uwaziri sasa zinashikiliwa na wanawake.

Usambazaji sawa wa uwezo na uamuzi katika ngazi zote unategemea Serikali na watendaji wengine wanaofanya uchambuzi wa kijinsia wa takwimu na kuzingatia mtazamo wa kijinsia katika utengenezaji wa sera na utekelezaji wa mipango. Usawa katika kufanya maamuzi ni muhimu kwa uwezeshaji wa wanawake. Katika nchi zingine, hatua ya upendeleo wa waliotengwa imesababisha asilimia 33.3 au uwakilishi mkubwa katika Serikali za mitaa na kitaifa.

Kwa Serikali, mashirika ya kitaifa, sekta ya kibinafsi, vyama vya siasa, vyama vya wafanyikazi, mashirika ya waajiri, taasisi za utafiti na taaluma, Mashirika ya kanda ndogo na ya kikanda na mashirika yasiyo ya kiserikali na ya kimataifa:

(A) Kuchukua hatua chanya kujenga kundi kubwa la viongozi wanawake, watendaji na mameneja katika nafasi za uamuzi wa kimkakati;

(B) Kuunda au kuimarisha, inavyofaa, njia za kufuatilia ufikiaji wa wanawake kwa viwango vya juu vya uamuzi;

Wanawake na umaskini

Wanawake wanapokuwa maskini, haki zao hazilindwi na wanakabiliwa na ubaguzi maradufu, kwa sababu ya jinsia yao na hali ya kiuchumi. Matokeo yake ni kuwa wanawake, familia zao, jamii na uchumi huathirika.

Elimu na mafunzo ya wanawake

Education is essential for women to reach gender equality and become leaders of change. While women and girls today are far more educated than ever before, gaps remain. Educated women benefit entire societies, contributing to flourishing economies and the improved health, nutrition and education of their families. Education and training are also tools to help change harmful gender stereotypes.

Zoezi la 5: Azimio la Beijing na Jukwaa la Utekelezaji (BPFA)

Malengo

Azimio la Beijing Azimio la Beijing

Wanawake na uchumi

Iwe ni katika biashara, mashambani, kama wajasiriamali au wafanyikazi, au kupitia kazi ya nyumbani isiyolipwa au huduma ya nyumbani, wanawake hutoa michango mikubwa kwa uchumi. Ubaguzi wa kijinsia unamaanisha wanawake mara nyingi huishia katika kazi zisizo salama, kazi za mishahara ya chini, na huunda idadi ndogo ya wachache walio katika nafasi za juu.

Ili kuhakikisha kuwa wanawake wanaweza kuchangia kikamilifu na kufaidika na uchumi, UN Women inaendesha programu nyingi za uwezeshaji wanawake kiuchumi na kukuza uwezo wa wanawake kupata kazi nzuri, kumiliki ardhi, kukusanya mali, na kuathiri taasisi na sera za umma zinazoamua ukuaji na maendeleo. UN Women pia hufanya kazi na washirika ili kuhakikisha kuwa maeneo ya kazi hayana vurugu na unyanyasaji wa kijinsia.

MSHAHARA

ya wanawake duniani wamo katika ajira ya kulipwa na ajira ya mashahara

Wanawake katika ngazi za uongozi na kufanya maamuzi Wanawake huleta mabadiliko wakiwa katika majukumu ya uongozi. Lakini wanawakilishwa kwa kiwango cha chini kama wapiga kura na katika nafasi za juu, iwe katika ofisi iliyochaguliwa, utumishi wa umma, vyumba vya bodi za mashirika au wasomi.

UN Women wanatetea mageuzi ili kuhakikisha upatikanaji wa haki za wanawake katika kufanya maamuzi. Programu za UN Women kuhusu uongozi na ushiriki hutoa mafunzo kwa wagombea wanawake wa kisiasa ili kusaidia kujenga ujuzi wao, na pia wapiga kura na elimu ya uraia na kampeni za uhamasishaji kuhusu usawa wa kijinsia. UN Women inafanya kazi na timu za nchi za Umoja wa Mataifa, vyama vya wafanyakazi na asasi za kiraia kuhakikisha kuwa uchaguzi unadumisha haki za wanawake, pamoja na kupiga kura na kufanya kampeni bila vurugu. Kupitia Mfuko wa Usawa wa Kijinsia, UN Women pia inatoa msaada kwa vikundi vya wanawake vya mitaani na kusaidia kuwawezesha wanawake kusikilizwa katika maswala mbalimbali.

Angalao

Rais wa Tanzania Samia Suluhu Hassan akizungumza wakati wa kampeni ya chanjo kubwa dhidi ya Covid-19 Ikulu jijini Dar es Salaam, Julai 28, 2021.

Baada ya kukamilisha zoezi hili, washiriki wataweza:

Kujua walengwa wa Lengo la 5 la Maendeleo Endelevu Kufahamu kwa nini lengo hilo ni muhimu Kuelewa Mkataba wa ILO kuhusu kuondoa vurugu na unyanyasaji katika ulimwengu wa kazi Kufahamu kwa nini mkataba huu ni muhimu Kujua Ajenda ya AU ya 2063

Saa 1

Majadiliano ya kikundi na wasilisho la mwelekezi

• Kuhakikisha upatikanaji wa jumla wa afya ya ngono na uzazi na haki za uzazi kama ilivyokubaliwa kwa mujibu wa Programu ya Utekelezaji ya Mkutano wa Kimataifa wa Idadi ya Watu na Maendeleo na Jukwaa la Utekelezaji wa Beijing na hati za matokeo ya Kufanya mageuzi ili kuwapa wanawake haki sawa za rasilimali za kiuchumi, na pia upatikanaji wa umiliki na udhibiti wa ardhi na aina zingine za mali, huduma za kifedha, urithi na maliasili, kwa mujibu wa sheria za kitaifa;

• Kuongeza matumizi ya teknolojia inayowezesha, hasa teknolojia ya habari na mawasiliano, kukuza uwezeshaji wa wanawake;

• Kupitisha na kuimarisha sera nzuri na sheria inayotekelezeka ya kukuza usawa wa kijinsia na uwezeshaji wa wanawake na wasichana wote katika ngazi zote.

kwa nini ni muhimu

USAWA WA KIJINSIA

USAWA WA KIJINSIA

Lengo ni nini hapa Ili kufikia usawa wa kijinsia na kuwawezesha wanawake na wasichana wote.

baadhi ya nchi, wasichana wananyimwa huduma ya afya au lishe bora, na hivyo kusababisha kiwango cha juu cha vifo.

Kalamu ya wino mzito, chati mgeuzo na karatasi

Malengo

• Kumaliza aina zote za ubaguzi dhidi ya wanawake na wasichana kila mahali;

• Kuondoa aina zote za vurugu dhidi ya wanawake na wasichana wote katika nyanja za umma na za kibinafsi, ikiwa ni pamoja na biashara ya usafirishaji haramu wa wanawake na biashara ya ngono na aina nyingine za unyonyaji;

• Kuondoa mazoea yote mabaya, kama vile ndoa za watoto, ndoa ya mapema na ya kulazimishwa na ukeketaji wa wanawake;

• Kutambua na kuthamini utunzaji na kazi za nyumbani ambazo hazilipwi kupitia utoaji wa huduma za umma, miundombinu na sera za ulinzi wa jamii na kukuza jukumu la pamoja ndani ya nyumba na familia kama inavyofaa kitaifa;

• Kuhakikisha ushiriki kamili na mzuri wa wanawake na fursa sawa kwa uongozi katika ngazi zote za maamuzi katika maisha ya kisiasa, uchumi na umma;

Kwa nini? Wanawake na wasichana wanawakilisha nusu ya idadi ya watu duniani na kwa hiyo pia nusu ya uwezo wake. Lakini, leo hii ukosefu wa usawa wa kijinsia unaendelea kila mahali na unadumaza uongozi wa kijamii. Kotekote ulimwenguni, wanawake na wasichana hufanya sehemu nyingi sana za kazi za nyumbani zisizolipwa. Ukosefu wa usawa unaowakabili wasichana unaweza kuanza mara tu wanapozaliwa na kuwafuata maisha yao yote. Katika baadhi ya nchi, wasichana wananyimwa huduma ya afya au lishe bora, na hivyo kusababisha kiwango cha juu cha vifo.

Tumepiga hatua kiasi gani?

Ahadi za kimataifa za kuendeleza usawa wa kijinsia zimeleta maboresho katika baadhi ya maeneo

Mnamo 2019, wanawake walishikilia nyadhifa za usimamizi wa asilimia 28 tu ulimwe-nguni

Mkutano Mkuu wa Shirika la Kazi Duniani, uliofanyika mjini Geneva na baraza linaloongoza la Ofisi ya Kazi ya Kimataifa, na uliokutana katika kikao chake cha 108 (maadhimisho ya miaka mia moja) mnamo 10 Juni 2019, na ukikumbuka kwamba Azimio la Philadelphia linathibitisha kwamba wanadamu wote, bila kujali rangi, imani au jinsia, wana haki ya kutafuta ustawi wao wa mali na maendeleo yao ya kiroho katika hali ya uhuru na utu, usalama wa kiuchumi na fursa sawa.

Zoezi la 6: Lengo la Maendeleo Endelevu-5, ILO 190 na Ajenda ya AU 2063

Malengo

Muda unaohitajika

Mbinu Nyenzo

Mkataba Wa 190 Wa Ilo: Kuhusu Kuondoa Vurugu Na Unyanyasaji Katika Ulimwengu Wa Kazi

Ufafanuzi

Kifungu cha 1 1. Kwa ajili ya madhumuni ya Mkataba huu:

a) istilahi “vurugu na unyanyasaji” katika ulimwengu wa kazi inahusu tabia na mazoea yasiyokubalika, au vitisho vyake, liwe tukio moja au linalorudiwa, ambayo inakusudia, kusababisha, au inaweza kusababisha madhara ya kimwili, kisaikolojia, madhara ya kingono au kiuchumi, na inajumuisha vurugu za kijinsia na unyanyasaji;

b) istilahi “vurugu za kijinsia na unyanyasaji” inamaanisha vurugu na unyanyasaji unaowalenga watu kwa sababu ya jinsia au uana wao, au kuathiri watu wa jinsia fulani au jinsia bila usawa, na ni pamoja na unyanyasaji wa kingono.

Kifungu cha 3

Mkataba huu unatumika kwa vurugu na unyanyasaji katika ulimwengu wa kazi unaotokea wakati wa kazi, unaohusishwa na au kutokea kwa kazi:

a) Mahali pa kazi, ikiwa ni pamoja na nafasi za umma na za kibinafsi ambapo ni mahali pa kufanyia kazi;

b) Mahali ambapo mfanyikazi analipwa, anapumzika au kula chakula, au anatumia vifaa vya usafi, kuosha na kubadilisha vifaa;

c) Wakati wa safari zinazohusiana na kazi, safari, mafunzo, hafla au shughuli za kijamii;

d) Kupitia mawasiliano yanayohusiana na kazi, pamoja na yale yanayowezeshwa na teknolojia ya habari na mawasiliano;

e) Katika makazi yaliyotolewa na mwajiri;

f) Na wakati wa kusafiri kwenda na kurudi kazini.

Kanuni za msingi

Kifungu cha 4

1. Kila Nchi mwanachama inayoidhinisha Mkataba huu itaheshimu, kukuza na kutambua haki ya kila mtu kwa ulimwengu wa kazi bila vurugu na unyanyasaji.

2. Kila Nchi mwanachama itachukua, kwa mujibu wa sheria na mazingira ya kitaifa na kwa kushauriana na wawakilishi wa waajiri na mashirika ya wafanyikazi, njia jumuishi, inayounganisha na inayozingatia jinsia kwa kuzuia na kuondoa vurugu na unyanyasaji katika ulimwengu wa kazi. Mtazamo kama huo unapaswa kuzingatia vurugu na unyanyasaji unaowahusisha wengine, pale inapofaa, na ni pamoja na: (a) kupiga marufuku vurugu na unyanyasaji kisheria;

Ajenda ya Umoja wa Afrika ya 2063

Kifungu cha 2

Mkataba huu unalinda wafanyikazi na watu wengine katika ulimwengu wa kazi, pamoja na wafanyikazi kama inavyofafanuliwa na sheria na utendaji wa kitaifa, na pia watu wanaofanya kazi bila kujali hali yao ya kandarasi, watu katika mafunzo, pamoja na wafanyikazi na wanaofundishwa, wafanyikazi ambao ajira zao zimesimamishwa, wafanyikazi wanaojitolea, wanaotafuta kazi na waombaji kazi, na watu wanaotumia mamlaka, majukumu au majukumu ya mwajiri.

Mkataba huu unatumika kwa sekta zote, iwe za kibinafsi au za umma, katika uchumi rasmi na usio rasmi, na iwe mijini au vijijini.

Tamanio la 6: Afrika ambayo maendeleo yake yanaongozwa na watu, kutegemea uwezo wa watu wa Kiafrika, hasa wanawake na vijana, na kuwatunza watoto: Kuimarisha jukumu la wanawake wa Afrika kupitia uhakikishaji wa usawa wa kijinsia na usawa katika nyanja zote za maisha (kisiasa, kiuchumi na kijamii); kuondoa aina zote za ubaguzi na unyanyasaji dhidi ya wanawake na wasichana; kuunda fursa kwa vijana wa Afrika kujitambua, kupata afya, elimu na ajira; na kuhakikisha usalama na ulinzi kwa watoto wa Afrika, na kusaidia katika maendeleo ya awali ya watoto.

Lengo la 17: Usawa za Kijinsia kamili katika nyanja zote za maisha

• Maeneo ya vipaumbele:

• Uwezeshaji wa Wanawake na Wasichana

• Vurugu na Ubaguzi dhidi ya Wanawake na Wasichana

WA MAFUNZO YA CHUO CHA KIKANDA CHA USHIRIKI NA WANAWAKE KATIKA SIASA MWONGOZO WA MAFUNZO YA CHUO CHA KIKANDA CHA USHIRIKI NA WANAWAKE KATIKA

Mfanyikazi wa kiume akitenda isivyofaa kwa mwenzake wa kike - mfano wa unyanyasaji wa kijinsia

kuhusu demokrasia, uchaguzi na utawala

Baada ya kukamilisha zoezi hili, washiriki:

• Wataelewa vifungu vinavyobainisha haki za wanawake katika nchi za Afrika

Saa 1

Majadiliano ya kikundi na wasilisho la mwelekezi

Kalamu ya wino mzito, chati mgeuzo na karatasi

Wahusika wa serikali wataondoa aina zote za ubaguzi, hasa ule unaegemea maoni ya kisiasa, jinsia, kabila, dini na rangi na vile vile aina nyingine ya kutovumiliana.

Wahusika wa serikali watachukua hatua za kisheria na kiutawala kuhakikisha haki za wanawake, makabila madogo, wahamiaji, watu wenye ulemavu, wakimbizi na watu waliokimbia makazi yao na vikundi vingine vya kijamii vilivyotengwa na vilivyo hatarini.

Wahusika wa serikali watatambua jukumu muhimu la wanawake katika maendeleo na uimarishaji wa demokrasia.

29Wahusika wa serikali wataunda mazingira muhimu ya ushiriki kamili wa wanawake katika michakato ya maamuzi na miundo katika ngazi zote kama jambo la msingi katika kukuza na kutekeleza utamaduni wa kidemokrasia.

Wahusika wa serikali watachukua hatua zote kuhimiza ushiriki kamili wa wanawake katika mchakato wa uchaguzi na kuhakikisha usawa wa kijinsia.

43Wahusika wa serikali watajitahidi kutoa elimu ya msingi isiyolipiwa na ya lazima kwa wote, hasa wasichana, wakazi wa vijijini, wachache, watu wenye ulemavu na vikundi vingine vya kijamii vilivyotengwa.

Kwa kuongezea, wahusika wa serikali watahakikisha kuna uwezo wa kusoma na kuandika kwa raia waliozidi umri wa lazima wa kwenda shuleni, hasa wanawake, walio wakazi wa vijijini.

Zoezi la 8: Mifano ya baadhi ya katiba za Afrika

Baada ya kukamilisha zoezi hili, washiriki:

Watajua ni nini nchi za Kiafrika zilipitisha katika katiba zao haswa katika nchi zinazohusika na mafunzo haya.

Saa 1

Majadiliano ya kikundi na wasilisho la mwelekezi

Kalamu ya wino mzito, chati mgeuzo na karatasi

Mifano ya Katiba

Botswana

Katiba ya Botswana haitoi kifungu chochote cha mgao ili kuhakikisha uwakilishi wa wanawake katika vyombo vya umma vilivyochaguliwa katika kiwango chochote. Lugha ya katiba ni ya kiume; kwa mfano, Kifungu cha 4(1) kinadai kwamba, “Hakuna mtu atakayenyimwa maisha yake kimakusudi ila katika kutekeleza hukumu ya korti kwa sababu ya kosa chini ya sheria inayotumika nchini Botswana ambayo amehukumiwa” [mkazo wa mwandishi]. Kwa hivyo neno “he” linaonekana katika maandishi zaidi ya mara 150 na neno “she” halionekani hata mara moja. Neno “wanawake” halipo kabisa na

Malengo

Muda unaohitajika

Mbinu Nyenzo

MAKALA

Malengo

Muda unaohitajika

Mbinu Nyenzo

MAKALA MAKALA

kwa mara moja tu inapoonekana kuwa Botswana inaweza kuwa nchi isiyo ya kiume, kwa kuwa inaeleza kwamba: “kila mtu nchini Botswana anastahili haki za kimsingi na uhuru wa mtu binafsi, hiyo ni kusema, haki, bila kujali kabila lake, mahali anakotoka, maoni ya kisiasa, rangi, imani au jinsia ...”

Jamhuri ya Kidemokrasia ya Kongo Kifungu cha 14

Mamlaka ya umma yanashukuru kwa kuondoa aina zote za ubaguzi dhidi ya wanawake na kuhakikisha ulinzi na kukuza haki zao. Wanachukua maeneo yote, na hasa katika maeneo ya kiraia, kisiasa, kiuchumi, kijamii na kitamaduni, hatua zote zinazofaa ili kuhakikisha utambuzi kamili wa uwezo wa wanawake na ushiriki wao kamili katika maendeleo ya taifa.

Wanachukua hatua ili kupambana na aina zote za vurugu dhidi ya wanawake katika maisha yao ya umma na ya kibinafsi. Wanawake wana haki ya uwakilishi sawa katika taasisi za kitaifa, mkoa na mitaa. Serikali inahakikishia kufanikiwa kwa usawa kati ya wanaume na wanawake katika taasisi hizo. Sheria huamua masharti ya utumiaji wa haki hizi.

Katiba ya Eswatini sehemu ya 1(b) Haki ya uwakilishi (kifungu cha 84)

(1) Kwa kuzingatia vifungu vya Katiba hii, watu wa Swaziland wana haki ya kusikilizwa na kuwakilishwa na wawakilishi wao waliochaguliwa kwa hiari katika serikali ya nchi hiyo.

(2) Bila kudharau ujumla ya kifungu kilichotangulia, wanawake wa Uswazi na vikundi vingine vilivyotengwa wana haki ya uwakilishi sawa katika Bunge na vyombo vingine vya umma.

Uwakilishi wa wanawake (kifungu cha 86)

(1) Ambapo katika mkutano wa kwanza wa bunge baada ya uchaguzi mkuu wowote inaonekana kwamba wabunge wanawake hawatakuwa angalau asilimia thelathini ya idadi ya wabunge wote, basi hapo, na hapo tu, masharti ya kifungu hiki yatatumika.

(2) Kwa madhumuni ya kifungu hiki, bunge litajibadilisha kuwa chuo cha uchaguzi na litachagua wanawake wasiozidi wanne kwa msingi wa eneo kuingia bunge hilo kwa mujibu wa masharti ya kifungu cha 95

Katiba ya Jamhuri ya Kenya Usawa na uhuru kutoka kwa ubaguzi (kifungu cha 27).

(3) Wanawake na wanaume wana haki ya kutendewa sawa, pamoja na haki ya kupata fursa sawa katika nyanja za kisiasa, kiuchumi, kitamaduni na kijamii.

Uanachama wa Seneti (kifungu cha 98).

(1) Seneti inajumuisha:

(b) wanawake wanachama kumi na sita ambao watateuliwa na vyama vya kisiasa kulingana na idadi yao ya wajumbe wa Seneti waliochaguliwa chini ya kifungu (a) kwa mujibu wa Kifungu cha 90;

Kukuza uwakilishi wa vikundi vilivyotengwa (kifungu cha 100). Bunge litatunga sheria za kukuza uwakilishi katika Bunge wa (a) wanawake; (b) watu wenye ulemavu; (c) vijana; (d) kabila na watu wengine wachache; na (e) jamii zilizotengwa.

Jamhuri ya Muungano wa Tanzania Wabunge wa Bunge la Kitaifa. Sehemu ya II

Kifungu cha 66 (1) Wanachama wa bunge la kitaifa watakuwa ni: (a) Wabunge waliochaguliwa kuwakilisha maeneo ya ubunge; (b) Wabunge wanawake wa idadi isiyopungua asilimia thelathini ya Wabunge wote

(e) Wabunge wasiozidi kumi watateuliwa na Rais na, angalau watano miongoni mwao watakuwa wanawake;

Jamhuri ya Zimbabwe Kifungu cha 17. Usawa wa kijinsia

1. Serikali inapaswa kukuza usawa kamili wa kijinsia katika jamii ya Zimbabwe, na Hasa; a. Serikali inapaswa kukuza ushiriki kamili wa wanawake katika nyanja zote za jamii ya Zimbabwe kwa msingi wa usawa na wanaume;

MWONGOZO WA MAFUNZO YA CHUO CHA KIKANDA CHA USHIRIKI NA WANAWAKE KATIKA SIASA

MWONGOZO WA MAFUNZO YA CHUO CHA KIKANDA CHA USHIRIKI NA WANAWAKE KATIKA SIASA

b. Lazima Serikali ichukue hatua zote, pamoja na hatua za kisheria, zinazohitajika ili kuhakikisha kuwa;

i. Jinsia zote zinawakilishwa sawa katika taasisi zote na mashirika ya serikali katika kila ngazi; na

ii. Wanawake wanaunda angalau nusu ya uanachama wa Tume zote na vyombo vingine vya serikali vinavyochaguliwa na kuteuliwa vilivyoanzishwa na au chini ya Katiba hii au sheria yoyote ya Bunge;

c. Lazima serikali na taasisi zote na mashirika ya serikali katika kila ngazi zichukue hatua za vitendo kuhakikisha kuwa wanawake wanapata rasilimali, pamoja na ardhi, kwa msingi wa usawa na wanaume.

2. Lazima Serikali ichukue hatua chanya kurekebisha ubaguzi wa kijinsia na ukosefu wa usawa unaotokana na mazoea na sera za zamani.

Zoezi la 9: Hitimisho

Malengo

Baada ya kukamilisha zoezi hili, washiriki wataweza:

Kueleza kwa upana maudhui yote ya moduli hii na kuyamuktadhaisha katika nchi zao za nyumbani. Kujua zana tofauti za kisheria zinazopatikana kwa haki za wanawake

MODULI 3:

Siasa Na Ushiriki Wa Wanawake

Muda unaohitajika

Mbinu

Nyenzo

Hatua

Dakika 30

Majadiliano ya kikundi na wasilisho la mwelekezi

Muhtasari wa Moduli S/N Mazoezi Muda

Utangulizi Dakika 30

Wanawake katika siasa Saa 1

Kalamu ya wino mzito, chati mgeuzo na karatasi

Mwelekezi anaweza kuanza kwa kuwakumbusha washiriki yaliyomo na mazoezi yaliyopitiwa katika moduli hii.

Mshiriki ataulizwa kufafanua kile walichopata tangu mwanzo wa moduli. Mwelekezi anaweza kumwuliza mshiriki kuweka yaliyomo katika Moduli katika muktadha waa wa nchi yao na kutoa maana ya UNSC 1325, CEDAW, Mapatano ya Maputo na BPfA katika nchi yao.

Wakati wa mchakato huu, mwelekezi anajaribu kuhakikisha kwamba yaliyomo katika moduli yanahifadhiwa na kuwekwa katika muktadha wa nchi ya mshiriki. Kufikia hapa, mwelekezi anaweza kutayarisha hoja ya kutathmini ili kuhakikisha kuwa washiriki walipata maarifa ya kutosha ya mfumo wa sheria wa kimataifa unaodhibiti ushiriki wa wanawake katika siasa.

Maendeleo ya kibinafsi ya wanawake na kujenga uwezo wa kujiamini Saa 1

Jukumu la wanawake katika siasa Saa 1

Jinsi ya kushirikisha wanawake na wasichana wadogo katika siasa Saa 1

Uandikishaji wa watu kisiasa Saa 1

Ushauri wa kisiasa Saa1

Hali ya ushiriki wa wanawake katika siasa barani Africa Saa 1

Mifano ya Ushiriki wa Wanawake katika Siasa -WPP (mifano ya ufanisi) Saa 1

Hitimisho Dakika 30 Jumla Saa 9

Muda unaohitajika

Mbinu Nyenzo

ya kukamilisha zoezi hili, washiriki wataweza:

Kuwa na ufahamu kamili wa yaliyomo kwenye moduli Kufahamu muda ambao somo na mazoezi yatadumu

Kufahamishwa kuhusu mbinu bora za kupitia moduli hii na kutoa matokeo

Dakika 30

Wasilisho la mwelekezi na mtu binafsi

Kalamu ya wino mzito, chati mgeuzo na karatasi

Jinsi ya kuwaleta wanawake katika siasa? Kwa kutumia sera

1. Kudai ujumuishaji wa wanawake katika taasisi za mpito, hasa vyombo vya kuandaa katiba.

2. Kusaidia vifungu vya kikatiba, kama vile mgao wa bunge, ambao unahakikisha ushiriki wa wanawake katika matawi yote na katika ngazi zote za serikali.

3. Kuanzisha mifumo ya uchaguzi ambayo inakuza uwakilishi wa wanawake, pamoja na mgao wa vyama vya siasa, uchaguzi usio wa moja kwa moja, na mifumo ya uwakilishi wiano na orodha zilizofungwa (”zilizowekwa zipu”), ambazo hubadilisha majina ya wagombea wa kiume na wa kike.

4. Kuunga mkono mifumo ya uchaguzi ambayo inahitaji wapiga kura kuchagua wagombea wa kiume na wa kike.

5. Kuhimiza vyama vya kisiasa kuhamisha wagombea wa kike kwenye sehemu za juu za orodha za uchaguzi na katika nafasi za uongozi.

Mwelekezi ataanza kwa kutanguliza moduli hii mpya kwa washiriki. Baada ya utangulizi, mwelekezi anaweza kuongeza maoni na miongozo itakayofuatwa katika vikao vya moduli. Mwelekezi anaweza kufafanua orodha ya nyenzo zinazohitajika kushughulikia moduli na hasa kwa kila zoezi ikiwa zipo.

Mwelekezi anawauliza washiriki kuuliza maswali ikiwa yapo na anajibu. Mwelekezi anaeleza yaliyomo kwenye moduli na kuweka kipaumbele kwa kila zoezi linalounda moduli. Washiriki wanaweza kuuliza maswali ambapo hawakuelewa vizuri na mwelekezi anawapatia majibu. Mwelekezi pia anaweza kuuliza washiriki maswali ili kuona ikiwa wamejiandaa kuendelea na moduli mpya.

6. Kuwahimiza wakuu wa nchi na serikali kutumia usawa wa kijinsia katika uteuzi wa nafasi za juu za serikali.

7. Kuunda miundo ya kisiasa kama mahali pa kuingilia kwa wanawake wanaotamani kuhudumu katika serikali.

8. Kutetea na kuunga mkono wizara za maswala ya wanawake na vitengo vinavyolenga masuala ya kijinsia katika wizara nyingine ili kuendeleza usawa wa kijinsia.

9. Kujumuisha viashiria kuhusu ushiriki wa wanawake katika siasa katika mipango ya maendeleo ya kitaifa na mikakati ya kupunguza umaskini.

10. Kuwahitaji wakufunzi na waundaji uwezo kufuatilia asilimia ya washiriki wa kiume na wa kike katika programu.

Malengo

Baada ya kukamilisha zoezi hili, washiriki wataweza:

Kuelewa jinsi ya kuwaleta wanawake katika siasa

Kuelewa vyema zaidi njia bora ya kuwaleta wanawake katika siasa.

Kupitia programu

1. Kufadhili kampeni za mijini na vijijini ambazo zinatangaza michango ya wanawake na uwezo wa kuongoza.

Muda unaohitajika

Mbinu Nyenzo

Saa 1

Wasilisho la mwelekezi na mtu binafsi

Kalamu ya wino mzito, chati mgeuzo na karatasi

2. Kuanzisha mipango ya ushauri ambayo wanasiasa wanawake waliofanikiwa wanahimiza wengine kugombea ofisi.

3. Kutoa msaada wa kiutendaji kwa wagombea wa kike na maafisa wa serikali, kama vile usafirishaji, utunzaji wa watoto, usalama zaidi wakati unahitajika, na ufikiaji kwa vyombo vya habari.

Baada

Zoezi la 1: Zoezi la utangulizi kwa moduli ya 2

Zoezi la 2: Wanawake katika siasa

Malengo

Hatua

4. Kukuza vikao vya kisheria vya wanawake wasioegemea upande wowote na kuwaunga mkono kiufundi na kifedha.

5. Kutoa msaada wa kifedha na kiufundi kwa mashauriano ya asasi za kiraia kuhusu mikakati ya kisheria.

6. Kuongeza ufanisi wa viongozi wanawake serikalini kupitia mafunzo na mafunzo ya wakufunzi kwa mashirika ya wanawake kuhusu michakato ya kisheria, ujenzi wa umoja, utetezi, na kuzungumza kwa umma; kushirikisha wanaume katika mafunzo ili kuimarisha uungaji mkono wao kwa ushiriki wa wanawake.

Zoezi la 3: Maendeleo ya kibinafsi ya wanawake na kujenga uwezo wa kujiamini

Mawazo mazuri Nguvu ya mawazo mazuri ni ya kushangaza.

Baada ya kukamilisha zoezi hili, washiriki wataweza:

Kuelewa umuhimu wa uelewa wa mchakato wa ukuaji wa kibinafsi wa wanawake

Kuhusisha maadili ya kibinafsi na maisha yao ya kila siku kulingana na ukuaji wao wa kibinafsi

Saa 1

Kazi ya kibinafsi, kazi katika kundi dogo, majadiliano katika kikundi kikubwa

Kalamu ya wino mzito, chati ya mgeuzo, karatasi

Kwa kweli, wazo kwamba akili yako inaweza kubadilisha ulimwengu wako karibu linaonekana kuwa zuri sana kuwa kweli.

Ninaweza kukuhakikishia, hata hivyo, kwamba nimepitia na kushuhudia mema ambayo kuzingatia mazuri kunaweza kuleta.

Lakini kabla sijaingilia hilo, acha nikuulize swali. Je, unaweza kufikiri kile ambacho watu waliofanikiwa zaidi na wenye furaha wanafikiri juu yake siku nzima?

Jibu ni rahisi mno… Wakati mwingi, watu wenye afya, wenye furaha hufikiria kuhusu kile wanachotaka, na jinsi ya kukipata. Kwa njia hii, kukuza mtazamo chanya kwa kweli kunaweza kubadilisha maisha yako yote.

Jinsi ya kuwa na mawazo chanya

Kulingana na vipimo vingi vya kisaikolojia, watu wenye furaha wanaonekana kuwa na ubora maalum unaowawezesha kuishi maisha bora kuliko kile kiwango cha wastani. Je, unaweza kufikiri ni nini?

Ni ubora wa matumaini! Habari bora zaidi kuhusu matumaini ni kwamba ni ubora ambao mtu anaweza kujiifunza. Hiyo inamaanisha kuwa unaweza kujifunza jinsi ya kufikiri vyema kwa kuwa na mtazamo wa matumaini mazuri.

Kulingana na sheria ya kisababishi na athari, ikiwa utafanya na kusema kile watu wenye furaha wenye mitazamo chanya hufanya na kusema, hivi karibuni utahisi vivyo hivyo, utapata matokeo sawa, na utafurahia hali kama wanayopitia.

MWONGOZO WA MAFUNZO YA CHUO CHA KIKANDA CHA USHIRIKI NA WANAWAKE KATIKA SIASA MWONGOZO WA MAFUNZO YA CHUO CHA KIKANDA CHA USHIRIKI NA WANAWAKE KATIKA

Ukuaji wa hulka ya wanawake

Malengo

Muda unaohitajika Mbinu Nyenzo

Kuwa Mkakamavu Sahau makosa ya zamani

Vaa Vizuri jione kama uliyefanikiwa

Toa Kauli za mawazo mazuri Mawazo chanya

Wasiliana vyema Ujuzi mzuri wa kusikiliza

Jione kama mwenye mafanikio

Mbinu za kitaswira za kuthibitisha matokeo yako unayotamani: Mwongozo wa hatua kwa hatua kutumia mbinu za kitaswira kulenga malengo na matamanio yako kunaleta manufaa manne muhimu sana.

1.) Kunaamsha ufahamu wako wa ubunifu ambao utaanza kuzalisha maoni ya ubunifu ili kufikia lengo lako.

2.) Kunapanga ubongo wako kugundua na kutambua kwa utayari zaidi rasilimali ambazo utahitaji ili kufikia ndoto zako.

3.) Kunaamsha sheria ya kuvutia, na hivyo kuchora maishani mwako watu, rasilimali, na hali utakayohitaji ili kufikia malengo yako.

4.) Kunajenga motisha yako ya ndani ili kuchukua hatua zinazohitajika kufikia ndoto zako. Matumizi ya taswira ni rahisi sana. Unakaa katika nafasi nzuri, funga macho yako na ufikirie kwa undani zaidi kadri uwezavyo kile ungekuwa ukiangalia ikiwa ndoto uliyo nayo tayari imetimizwa. Fikiria uko ndani yako mwenyewe, ukiangalia kwa macho yako matokeo bora.

Pitia hatua tatu zifuatazo:

HATUA YA 1. Fikiria umeketi kwenye ukumbi wa sinema, taa zinabadilika kuwa hafifu, halafu sinema inaanza. Ni sinema yako wewe ukifanya vyema zaidi chochote ambacho unataka kufanya. Angalia maelezo mengi unayoweza kufikiria juu yake, ikiwa ni pamoja na mavazi yako, mwonekano wa uso wako, harakati ndogo za mwili, mazingira na watu wengine wowote ambao wanaweza kuwa karibu. Ongeza sauti zozote ungekuwa unasikia kama trafiki, muziki, watu wengine wakiongea, wakishangilia. Na mwishowe, unda upya mwilini mwako hisia zozote unazofikiria ungekuwa unapata wakati unashiriki katika shughuli hii.

HATUA YA 2. Toka kwenye kiti chako, tembea hadi kwenye skrini, fungua mlango kwenye skrini na uingie kwenye sinema. Sasa pata jambo lote tena kutoka ndani mwako, ukiangalia kupitia macho yako. Hii inaitwa “picha ya ufikiaji matarajio” badala ya “picha ya mbali.” Itaongeza athari ya kile unachofikiria. Tena, angalia kila kitu kwa undani zaidi, sikia sauti ambazo ungesikia, na hisi hisia ambazo ungezihisi.

HATUA YA 3. Mwishowe, rudi kwenye skrini ambayo bado inaonyesha picha yako ukifanya vizuri, rudi kwenye kiti chako kwenye ukumbi wa michezo, fikia na ushike skrini na uipunguze hadi udogo wa kitafunio. Kisha, leta skrini hii ndogo hadi kinywani mwako, itafute na uimeze. Fikiria kwamba kila kipande kidogo kama hologramu kina picha kamili yako ukifanya vizuri. Fikiria skrini hizi ndogo zinazosafiri kwenda ndani ya tumbo lako na kutoka kupitia damu hadi kwenye kila seli ya mwili wako. Kisha fikiria kwamba kila seli ya mwili wako imeangazwa na sinema yako ukifanya vizuri. Ni kama mojawapo ya madirisha ya duka la vifaa ambapo televisheni 50 zote zimewekwa kituo kimoja.

Unapomaliza mchakato huu unapaswa kuchukua chini ya dakika tano kufungua macho yako na kuendelea na shughuli zako. Ukifanya mchakato huu kama sehemu ya maisha yako ya kila siku, utastaajabishwa na kiasi cha ustawi utakachoona katika maisha yako.

Sahau makosa yako ya zamani

Je, vidokezo vya kusahau makosa ya zamani ni vipi?

Kubali yaliyopita ni ya zamani

Hakuna unachoweza kufanya kubadilisha chochote kilichotokea maishani mwako. Kukubali ukweli kwamba hakuna kitu unachoweza kufanya kuhusu kitu sio jambo rahisi kila wakati kwa sababu inakufanya uhisi huna nguvu, na acha tu tukubali, hakuna mtu anayependa kuhisi hana nguvu.

Kurudisha fadhila

Hatimaye, wasaidie wale ambao walikusaidia. Hii ni hatua nzuri katika kujenga uhusiano mpya na wa maana kukusaidia kulenga ya sasa. Huenda, yanategemeana pia.

Acha kutegemea tajriba yako katika kila Kitu

Hata kama una uzoefu na maarifa sana katika hali mbalimbali, hali zote ni tofauti, hata ikiwa ni kidogo tu. Ndiyo, unaweza kujifunza kutoka kwa matukio ya zamani, lakini kuna uwezekano mdogo sana kwamba chochote kitatokea kwa njia ile ile mara mbili.

Ikiwa unajuta kwa sababu ulifanya uamuzi mbaya ambao sio makosa yako, huo unaitwa uzoefu ambao hautoki tu kwa kufanya uamuzi sahihi, lakini mchanganyiko wa yote mawili. Unapaswa kulenga mambo yaliyoko mbele, panga maisha yako ya baadaye kwa kuwa ni juu yako jinsi utakavyoyapanga.

Jiwekee malengo

Njia mojawapo muhimu zaidi ambayo unaweza kutumia kusahau mambo mabaya ambayo yalitokea zamani ni kuweka malengo ya maisha yako ya baadaye. Unahitaji kutambua ukweli kwamba sio mwisho wa dunia na una uwezo kamili wa kufikia mambo makubwa maishani.

Eleza uchungu wako na jukumu lako.

Eleza uchungu ambao kuumizwa kulikufanya uuhisi. Kufanya hivyo pia kutakusaidia kuelewa hasa kuumizwa kwako kunahusu nini.

Wacha yaliyopita yapite

Acha yaliyopita yapite, na uache kujaribu kuyaishi tena. Acha kujiambia hadithi hiyo ambapo mhusika mkuu yaani wewe ni mwathiriwa wa vitendo vya kutisha vya mtu huyu mwingine. Huwezi kuyabadilisha yaliyopita, unachoweza kufanya ni kuifanya leo iwe siku bora zaidi ya maisha yako.

Na mwishowe

Wasamehe

na ujisamehe

Labda hatupaswi kusahau tabia mbaya za mtu mwingine, lakini karibu kila mtu anastahili msamaha wetu. Wakati mwingine tunakwama katika maumivu yetu na ukaidi wetu, hatuwezi hata kufikiria msamaha. Msamaha sio ishara ya udhaifu. Msamaha ni njia ya kukiacha kitu kiende. Pia ni njia ya kumhurumia mtu mwingine, na kujaribu kuona mambo kwa mtazamo wake.

Kuwa na uhakika

Mambo 11 unayoweza kufanya ili kukuza kujiamini

1. Kushinda imani ya mapungufu yanayokuzuia 2. Amua kilicho muhimu kwako 3. Tathmini hitaji lako la juu la mwanadamu 4. Boresha mazungumzo yako ya kibinafsi 5. Jizoeshe kushukuru 6. Badilisha fisiolojia yako 7. Jizoeshe kuwa na mkao wa mamlaka 8. Fikiria mafanikio ya zamani 9. Tumia taswira ya malengo 10. Wasiliana macho kwa macho 11. Ishi sasa Vaa vizuri

Nguo unazovaa na jinsi unavyojipamba kutabadilisha jinsi watu wengine wanasikia unachosema. Kutawaambia bila kujua ikiwa uko kama wao au ikiwa wewe ni tofauti. Kutaamua ikiwa wanasikiliza au wanapuuza. Wanakuamini au kutokuamini.

Zoezi la 4: Majukumu ya wanawake katika siasa

Jitie uthibitisho mzuri

1. Anza na maneno “Mimi ndiye.” Haya ni maneno mawili yenye nguvu zaidi katika lugha ya Kiswahili.

2. Tumia wakati uliopo.

3. Eleza kwa lugha chanya.

4. Yawe mafupi.

5. Yafanye yawe mahususi.

6. Jumuisha kitendo ninachoanza

7. Jumuisha angalau hisia moja ya nguvu au neno la kuhisi.

8. Jifanyie uthibitisho mwenyewe, sio wengine.

Mifano ya uthibitisho wa kila siku

Hapa kuna mfano wa uthibitisho unaofuata mwongozo huu:

“”Ninatosha - sitafuata au kupunguza viwango vyangu ili kutuliza au kufurahisha mtu yeyote ambaye hanikubali kwa jinsi nilivyo na nilicho”

Au ikiwa unayapenda mazingira zaidi, unaweza kuyafanya kuwa Tesla mpya.

Unaweza kutumia fomula hii rahisi ifuatayo: ”Nimefurahi sana na nashukuru kwamba sasa mimi ni…” na kisha ujaze nafasi iliyo wazi.

Kufikia mwisho wa zoezi, washiriki wataweza:

Kufafanua majukumu ya wanawake katika siasa

Saa 1

Mshiriki kufanya kazi binafsi, kazi ya kikundi kidogo, majadiliano ya kikunda kikubwa

Kalamu ya wino mzito, chati mgeuzo, karatasi

Kuwakaribisha washiriki katika zoezi la 3: Jukumu la wanawake katika siasa na kukagua baadhi ya mambo muhimu yaliyofafanuliwa wakati wa utangulizi wa mafunzo (malengo, sheria za mafunzo, majukumu ya vikundi...).

Kupitia malengo ya zoezi la 3 na washiriki. Eleza kwamba katika moduli hii watagundua kile tunachomaanisha kwa kusema “Jukumu la wanawake katika siasa”. Zoezi hili litalenga kutambua uzoefu na kiwango cha uelewaji kuhusu “jukumu la wanawake katika Siasa”.

Acha washiriki wafikirie kuhusu maana ya “wajibu wa wanawake katika siasa” na watafakari katika vikundi vya watu wawili juu ya jinsi ya kuunganisha “haya na uzoefu wao wa maisha”.

Waelezee washiriki “majukumu ya wanawake katika siasa”ni yepi kama yanavyoelezwa katika kitini.

Majukumu ya wanawake katika siasa

Kwa haki za wanawake na wanawake

• Kuboresha maoni ya umma juu ya uwezo wa wanawake: Wanawake wanazidi kutazamwa kama viongozi wenye vipawa na viongozi wa umma wa kuaminika.

• Kuzingatia vurugu za nyumbani: Madiwani wa kike wanaelimisha umma juu ya sheria za vurugu za nyumbani, jambo ambalo ni muhimu katika mazingira ya baada ya migogoro, ambapo vurugu za nyumbani huwa mbaya zaidi.

• Msaada wa chama wa wagombea wa kike uliongezeka: CPWP ilipata ahadi za maneno kutoka kwa vyama vya siasa kujumuisha mgao wa wanawake kwenye orodha za vyama.

Malengo Muda unaohitajika Mbinu Nyenzo Hatua

Kwa taifa kwa jumla

• Mawasiliano baina ya vyama yameendelezwa: Kushiriki katika mipango ya kujengea uwezo na mkutano husaidia kuunda ushirika wa vyama kati ya wanasiasa wa kike.

• Ushirikiano kati ya serikali na asasi za kiraia uliongezeka: Kupitia mipango kama WFP na ushirikiano kama CPWP, wanawake wanakuza mazungumzo kati ya sekta za jamii na kuleta mtazamo wa kimsingi katika utengenezaji wa sera.

• Serikali inawajibika zaidi: Viongozi wa kike katika serikali za mitaa wanashinikiza uwazi wa bajeti na uangalizi, wakipinga mifumo ya jadi ya upendeleo wa ndani inayozaa ufisadi.

• Vipaumbele vya Sera vinaambatana zaidi na mahitaji ya Jamii: USAID inataja utafiti unaofafanua kwamba wanawake wa Cambodia wana ujuzi zaidi kuliko wenzao kuhusu vipaumbele vya maendeleo ya Jamii.

Zoezi la 5: Jinsi ya kuwashirikisha wanawake na wasichana wadogo katika siasa

Kufikia mwisho wa zoezi hili, washiriki wataweza:

Kujua njia bora zaidi ya kupata wanawake na wasichana wadogo kushiriki katika siasa

• Kufadhili na kusaidia wanawake katika ngazi ya kitaifa: Mafanikio ya wanawake katika uongozi wa kisiasa yanafanywa kwa kiwango kikubwa katika ngazi za mitaa. Programu zinaweza kutetea na kusaidia wanasiasa wanawake hasa katika kiwango cha kitaifa.

• Mgao wa taasisi: Vyama vya kisiasa nchini Cambodia vinakuza utoaji wa wagombea wa kike wenye vipawa; mfumo wa mgao wa kitaifa unaweza kuhimiza vyama vya siasa kutumia maarifa na utaalam huu kufanya kazi.

• Kuhakikisha wanawake wanapata elimu ya juu: Pengo la kijinsia katika huduma ya serikali linahusiana na pengo la kijinsia katika elimu, kwani nafasi za juu za serikali zinahitaji viwango vya juu vya elimu. Kutoa mipango ya elimu ya juu kwa wanawake kunaweza kupunguza pengo la kijinsia katika huduma ya serikali.

Lengo la maendeleo endelevu # 5

Lengo la maendeleo endelevu # 5 (SDG 5) linataka usawa wa kijinsia na uwezeshwaji kamili wa wanawake na wasichana ifikapo mwaka 2030. Mojawapo ya malengo yake ni uwezeshaji wa wanawake kisiasa. Ukweli unaonyesha kwamba wakati uwakilishi wa kisiasa unaendelea kuongezeka barani Afrika, uwakilishi sawa haupatikani katika nchi nyingi za Kiafrika. Wakati wanawake wanashinda vizuizi na kupata viti vya kisiasa, hawawezi hata kuongoza nafasi muhimu zaidi za kisiasa.

Muda unaohitajika Mbinu Nyenzo

Saa 1

Majadiliano ya kikundi kikubwa na wasilisho la mwelekezi

Kalamu ya wino mzito, karatasi ya chati mgeuzo

Maswali yanayoongoza majadiliano

1. Je, wanawake wanakumbana na vizuizi vipi vya kibinafsi, kiasasi, na kitamaduni?

2. Je, wanawake vijana hasa hukumbana na vizuizi vipi vya kibinafsi, kisiasa, na kitamaduni?

3. Je, mifumo tofauti ya kisiasa inaathiri vipi ushiriki wa wanawake katika siasa?

4. Je, elimu ya uraia ina jukumu gani katika ushiriki wa kisiasa wa wanawake vijana?

Jinsi ya kushirikisha wanawake na wasichana wadogo katika siasa

• Kukuza wanawake ndani ya vyama vya siasa: Vyama vingine vya kisiasa vinaweza kujitolea hadharani kukuza wanawake katika orodha za vyama.

Cha kushangaza zaidi, wanapata ushawishi mdogo na nguvu ya kufanya maamuzi katika sheria na bajeti. Nchi zingefaidika sana kwa kuongeza ushawishi na uwezo wa kufanya maamuzi ya wanasiasa wa kike. Kuwapa watunga sera wa kike ushawishi zaidi kutasaidia nchi nyingi za Kiafrika kuwa na usawa na haki kwa wanawake na wasichana. Kuongezeka kwa uwakilishi wa kisiasa wa wanawake kunaweza kusaidia katika kufanikisa SDGs, lakini tu wakati uwakilishi unakuja na ushawishi halisi na uongozi.

MWONGOZO WA MAFUNZO YA CHUO CHA KIKANDA CHA USHIRIKI NA WANAWAKE KATIKA SIASA

MWONGOZO WA MAFUNZO YA CHUO CHA KIKANDA CHA USHIRIKI NA WANAWAKE KATIKA SIASA

Malengo

Tatizo ni Lipi?

Inakadiriwa kuwa mmoja kati ya wanawake watano anaishi na ulemavu. Kihistoria, ushiriki wao sawa na kujumuishwa katika jamii kumezuiliwa na utengwaji wa kimfumo na vizuizi vya muundo, ambavyo mara nyingi husababisha upatikanaji mdogo wa: elimu, huduma ya afya (pamoja na afya ya kijinsia na uzazi), habari, huduma za umma, haki na pia ushiriki mdogo katika michakato ya kiraia na kisiasa na ufanyaji maamuzi.

Wanawake bado wanawakilisha idadi ndogo ya watoa maamuzi ulimwenguni kote, na hakuna data rasmi juu ya uwakilishi wa wanawake wenye ulemavu katika maamuzi ya kisiasa. Kwa kutambua kuwa ushiriki na uwakilishi sawa wawanawake ni ufunguo wa kufikia maendeleo endelevu, nchi nyingi ulimwenguni zimekubali kufikia “usawa wa kijinsia” katika utoaji wa maamuzi, ikiwemo Jukwaa la Utekelezaji la Beijing 1995. Leo bado asilimia 24 pekee ya wabunge duniani kote ndio wanawake. Ni asilimia 6 pekee ya Viongozi wa Nchi na asilimia 5 ya Viongozi wa Serikali ni wanawake. Kwa ufupi, sauti za wanawake hazipo.

Zaidi ya miaka 10 baada ya kupitishwa kwa Mkataba wa Haki za Watu Wenye Ulemavu, mapungufu makubwa yanaendelea kati ya ahadi na hatua za kufikia usawa wa kijinsia na uwezeshaji wa wanawake na wasichana wenye ulemavu.

Hata hivyo, wanawake wengine wenye ulemavu wanachukua jukumu muhimu katika uwanja wa umma, wakionyesha uwezo wao na jukumu la mabadiliko katika uongozi wa kisiasa.

Programu za UN Women kuhusu uongozi na ushiriki katika siasa zinaongozwa na ahadi kwa uwakilishi wa wanawake, pamoja na Mkataba wa kutokomeza Aina Zote za Ubaguzi dhidi ya Wanawake (CEDAW), ambao unasimamia haki ya wanawake kushiriki katika maisha ya umma, Jukwa la Utekelezaji la Beijing ambalo linatoa mwito wa kuondolewa kwa vizuizi vya ushiriki sawa, na Malengo ya Maendeleo Endelevu ambayo hupima maendeleo kuelekea usawa wa kijinsia kwa kiwango fulani kulingana na idadi ya wanawake katika mabunge ya kitaifa na serikali za mitaa.

Kwa kushirikiana na washirika wa kitaifa na washirika wa Umoja wa Mataifa, UN Women imeunga mkono ukuzaji wa michakato ya uchaguzi jumuishi na ushiriki wa wanawake wenye ulemavu katika siasa. Msaada huu ni pamoja na:

* Misaada ya kiufundi kwa washikadau wa uchaguzi kuhusu kukuza mipango shirikishi ya uchaguzi na kuwezesha ushiriki wa watu wenye ulemavu (kwa mfano, taratibu za upigaji kura zinazopatikana, vifaa na nyenzo)

* Kujenga uwezo, kulenga maafisa wa uchaguzi na wagombea watarajiwa wa kike wenye ulemavu.

* Kuendeleza elimu ya uraia na wapiga kura, kuhamasisha uelewa wa jumla kuhusu haki za kisiasa za watu wenye ulemavu;

Kujenga uwezo na uhamasishaji wa vikosi vya usalama ili kuhakikisha kuwa mahitaji ya watu wenye ulemavu, hasa yale ya wanawake yanazingatiwa wakati wa kukuza mazingira salama na yanayofaa watu kwa ajili ya kutumikiza haki zao za kisiasa.

WA MAFUNZO YA CHUO CHA KIKANDA CHA USHIRIKI NA WANAWAKE KATIKA SIASA

MWONGOZO WA MAFUNZO YA CHUO CHA KIKANDA CHA USHIRIKI NA WANAWAKE KATIKA SIASA

Ushiriki wa Wanawake wenye ulemavu katika siasa

Hatua

Je, ushauri wa kisiasa ni upi?

Kufikia mwisho wa zoezi, washiriki wataweza:

•Kujua mikakati bora zaidi ya kusajili wa kugombea siasa

• Kuelewa kwa nini usajili wa kisiasa.

Saa 1

Majadiliano ya kikundi na wasilisho la mwelekezi

Kalamu ya wino mzito, karatasi ya chati mgeuzo.

Je, ni mikakati ipi inafanya kazi?

Hii inazingatia vitendo ambavyo wanawake katika vyama vya kisiasa wanaweza kuchukua kibinafsi na kwa pamoja kuongeza ushiriki mkubwa wa wanawake na usawa wa kijinsia katika vyama vya kisiasa.

Ili kufanya hivyo kwa ufanisi, wanawake wanaotaka kuwa wanasiasa wanapaswa kulenga:

• Kupanga kazi zao za kisiasa na kujitangaza kupitia safu za siasa;

• Kujenga ushirikiano na wanawake wengine na kutenda kwa pamoja juu ya maswala ya kuwajulisha wote; na

• Kuweka usawa wa kijinsia katika sera, michakato na mazoea ya vyama vya kisiasa, na kushirikisha wanaume kama washirika na watetezi wa jinsia.

Ushauri wa kisiasa hutofautiana na ushauri wa jadi kwa kuwa unatimizwa bila mawasiliano ya karibu ya kibinafsi ambayo hutambatana na ushauri wa jadi. Hata hivyo, ushauri wa kisiasa unatimiza lengo lile lile: unaruhusu mfuasi kuhama kutoka ujana wa kisiasa hadi utu uzima wa kisiasa. Ukomavu wa kisiasa hufafanuliwa sio kama kazi ya kiumri lakini badala yake hufafanuliwa kama kufanikiwa kwa ukomavu wa kisiasahiyo ni nguvu ya mtu binafsi ya kupinga kulazimishwa kwa jamii juu ya maswala yanayohusu kanuni ya maadili ya ulimwengu.

Kusudi la ushauri

Mshauri anaweza kushiriki na mshauriwa (au mfuasi) habari juu ya taaluma aliyochagua, na pia kutoa mwongozo, motisha, msaada wa kihisia, na mfano wa kuigwa. Mshauri anaweza kusaidia kufafanua taaluma mbalimbali, kuweka malengo, kukuza mawasiliano, na kutambua rasilimali.

Majukumu matatu muhimu ya mshauri

• Jukumu la 1: Mtaalamu. Hili ndilo jukumu wazi zaidi ambalo mshauri huchukua.

• Jukumu la 2: Mshauri. Kusikiliza.

Ujumbe Muhimu

Kufikia mwisho wa somo, washiriki wataweza:

Kuelewa ushauri wa kisiasa ni nini

Kujua majukumu na madhumuni ya ushauri wa kisiasa

Saa 1

Majadiliano ya kikundi na wasilisho la mwelekezi

Kalamu ya wino mzito, karatasi ya chati mgeuzo

Katika sekta ya kibinafsi, mipango ya ushauri imethibitishwa kufanikiwa katika kuunda kizazi kipya cha viongozi. Sekta ya umma ilijifunza kutoka kwa mafanikio haya na kuiga kwa kuandaa mipango yake ya ushauri. Kwa hivyo, mabunge mengine yalifuata mfano huo kwa kutoa programu za ushauri kwa Wabunge wanaoingia au mipango inayoruhusu watu kumfuatilia mbunge katika kazi yake ya kila siku ili kuelewa vizuri kazi ya Bunge na ya mbunge huyo na eneo lake la ubunge.

Kwa kuzingatia uchangamano wa Bunge, wagombea na wabunge wa mara ya kwanza wanapenda kupata ushauri kutoka kwa wale ambao wana uzoefu wa zamani na maswala fulani. Programu za ushauri zimeandaliwa katika ngazi ya kitaifa na za kikanda. Katika ngazi ya kitaifa, mabunge yanachunguza njia mpya za kuwaongoza wabunge vijana kupitia miundo changamano ya Bunge. Katika ngazi ya kikanda, Mabunge yanatoa miradi ya ushauri, ambayo ni zaidi ya ziara za jadi za masomo, kupitia mitandao ya mkondoni na ushirikiano mkubwa kati ya wabunge.

Zoezi la 6: Kusajili mgombea wa kisiasa

Zoezi la 7: Ushauri wa kisiasa

Malengo Muda unaohitajika

Mbinu Nyenzo

Malengo Muda unaohitajika

Mbinu Nyenzo

1. Karibisha washiriki kwenye Zoezi la 7: Hali ya Ushiriki wa Wanawake katika Siasa barani Afrika na kupitia baadhi ya mambo muhimu yaliyoshughulikiwa wakati wa mazoezi ya awali.

2. Pitia malengo ya zoezi la 7 na washiriki. Eleza kwamba katika moduli hii watagundua kilicho muhimu kwao na jinsi wanaweza kukitumia kukua na kusonga mbele. Zoezi hili litazingatia Hali ya Ushiriki wa Wanawake katika Siasa barani Afrika.

3. Acha washiriki wafikirie kuhusu Hali ya Ushiriki wa Wanawake katika Siasa (WPP) barani Afrika na watoe mfano wao wenyewe, muweke mshiriki mmoja na mwingine na washiriki kazi zao.

4. Waeleze washiriki maendeleo ya kibinafsi ya wanawake ukirejelea kitini na uwafanye washiriki wafikirie juu ya nchi zao asili.

Hali ya Ushiriki wa Wanawake katika Siasa (WPP) barani Africa

Wanawake daima wamekuwa wakishiriki katika mashirika ya kisiasa, na pia katika harakati za vyama vya wafanyikazi na asasi nyingine za kiraia. Katika miongo ya hivi

karibuni uwakilishi wa wanawake wa kisiasa umeongezeka sana barani Afrika. Kuanzia 2000 hadi 2018, idadi ya wabunge wanawake karibu iliongezeka maradufu, na uwakilishi wa wanawake katika baraza la mawaziri uliongezeka mara tano hadi 22% kati ya 1980 na 2015. Wabunge wanawake waliongezeka kutoka 40% mnamo 2014 hadi 46% mnamo 2019. Rwanda, Namibia na Afrika Kusini zimeorodheshwa katika nchi 20 bora katika kupunguza pengo la kijinsia (World Economic, 2020). Kwa bahati mbaya, idadi haimaanishi ushawishi. Uwakilishi wa kisiasa wa wanawake barani Afrika ni wa kimaelezo zaidi kuliko ule wa kiutendaji.

Wanawake wanawakilisha karibu nusu ya idadi ya watu barani Afrika, na bado kuna uwezekano mdogo kwao kushikilia nyadhifa za kisiasa na kutumia mamlaka kote barani. Mara nyingi, wanasiasa wa kike barani Afrika hushinda vizuizi na vikwazo vingi ili kupata nafasi za kisiasa. Lakini wakishafika huko, wengi wao wana uwezo mdogo wa kufanya maamuzi au wametengwa na maamuzi muhimu ya serikali kuhusu sheria, sera na ugawaji wa bajeti.

Maazimio mengi yamezungumzia hitaji la kuendeleza haki na hadhi ya wanawake barani Afrika. Mnamo Agosti 2007, kwa mfano, Azimio la Jumuiya ya Maendeleo Kusini mwa Afrika (SADC) kuhusu Jinsia na Maendeleo lilithibitisha lengo la chini la kuwa na asilimia 50 ya uwakilishi wa wanawake bungeni. Hata hivyo, licha ya uungwaji mkono unaoendelea wa umma kwa aina hizi za hatua, hadhi ya wanawake, hasa katika maeneo ya kisiasa na utawala, imeonekana kuboreshwa tu kitakwimu. Nchini Botswana na Lesotho, wanawake wanawakilisha asilimia 11.1 na 25 tu ya wabunge, mtawalia, ambayo inaiweka katika viwango vya chini kwa nchi za SADC. Shida hii ipo hasa kwa sababu vyama vya kisiasa, ambavyo vina jukumu kuu katika kubaini na kufundisha viongozi wa kisiasa, havioni thamani katika wanawake kuchukua nafasi za uongozi wa chama au kugombea ofisi inayochaguliwa. (National Democratic Institute, 2020).

Zoezi la 9: Uchunguzi Kifani wa Ushiriki wa Wanawake katika Siasa (WPP) (Hadithi za mafanikio)

Kufikia mwisho wa zoezi hili, washiriki wataweza:

Malengo Muda unaohitajika Mbinu Nyenzo

Kuelewa kwamba ushiriki wa wanawake katika siasa (WPP) unawezekana kupitia hadithi za mafanikio Kupata vidokezo vya jinsi nchi zinaweza kuongeza ushiriki wa wanawake katika siasa (WPP)

Saa 1

Majadiliano ya kikundi na wasilisho la mwelekezi

Kalamu ya wino mzito, karatasi ya chati mgeuzo

Mfano wa Rwanda

CHA KIKANDA CHA USHIRIKI NA WANAWAKE KATIKA SIASA MWONGOZO WA MAFUNZO YA CHUO CHA KIKANDA CHA USHIRIKI NA WANAWAKE KATIKA

Zoezi la 8: Hali ya Ushiriki wa Wanawake katika Siasa (WPP) barani Afrika

Saa 1

Majadiliano ya kikundi na wasilisho la mwelekezi

Kalamu ya wino mzito, karatasi ya chati mgeuzo

Kufikia mwisho wa zoezi hili, washiriki wataweza: Kuelewa hali ya Ushiriki wa Wanawake katika Siasa barani Afrika Kuwa na vidokezo vya jinsi ya kuongeza Ushiriki wa Wanawake katika Siasa barani Afrika

Malengo Muda

unaohitajika

Mbinu Nyenzo

Hatua

Picha ya Kigali, mji mkuu wa Rwanda. ()

Mauaji ya halaiki ya 1994 ya zaidi ya Watutsi 1,000,000 na Wahutu wa wastani yalikuwa ya kutisha kuhusiana na watu kupoteza maisha na urithi wa kiwewe kwa wale walionusurika. Waathirika wengi walionusurika walikuwa wanawake ambao walikuwa wamepitia taabu kuu ya kimwili na kihisia. Kuanzia 1994 hadi 2003, serikali ya mpito ya Rwandan Patriotic Front iliagiza mchakato wa mageuzi ili kugawanya mamlaka na kupanua ushiriki katika serikali. Ushiriki wanawake katika siasa ukawa kanuni muhimu ya ajenda ya serikali.

Matokeo ya uchaguzi usio wa moja kwa moja unaofuata huzalisha baraza la wilaya lililochaguliwa kutoka kwa washindi wa kiwango cha kisekta. Mchakato kama huo unahakikishia wanawake uwakilishi wa asilimia 30.

Mabaraza ya wanawake: Mabaraza haya huchaguliwa na wanawake. Yanajumuishwa katika serikali za mitaa kupitia viti vilivyohifadhiwa kwa viongozi wa baraza la mitaa, kuhakikisha uhusiano rasmi kati ya masuala ya wanawake hawa na serikali za mitaa.

Wizara ya Jinsia na Ukuzaji wa Wanawake: Wizara hii inafanya kazi na vitengo vya kijinsia katika wizara zingine kufuatilia masuala ya wanawake. Wizara pia inakuza uwezeshaji wa wanawake kisiasa kupitia kampeni za uhamasishaji na ngazi zote za wafanyikazi wa serikali na umma kwa jumla.

Mnamo 2003, uchaguzi wa kwanza wa bunge baada ya mauaji ya kimbari uliwapa wanawake asilimia 49 ya viti katika bunge la chini, na kuifanya Rwanda kuongoza duniani katika ushiriki wa wanawake katika siasa. Jumuiya ya Kimataifa na asasi za kiraia ziliitikia kwa msaada wa kiprogramu uliosaidia ushiriki wa wanawake katika serikali kuwa wenye ufanisi zaidi. Mnamo 2008, wanawake walichaguliwa kwa asilimia 56 ya viti katika bunge la chini, na kuifanya Rwanda kuwa nchi ya kwanza na ya pekee ulimwenguni kuwa na wanawake wengi katika bunge lake. Sasa Rwanda bado inaongoza na wanawake wanashikilia 62% ya viti.

Mbinu za kukuza ushirikishwaji wa wanawake. Kupitia sera na mipango ya serikali.

Uandishi wa katiba: Wanawake walikuwa vijenzi muhimu katika kuunda katiba ya Rwanda, kama watetezi wa asasi za kiraia na kama wanachama wa Tume ya Katiba, tume inayohusika na utengenezaji wa katiba.

Vifungu vya katiba: Katiba ya 2003 inaamuru kwamba asilimia 30 ya nafasi zote katika vyombo vya kufanya uamuzi zihifadhiwe kwa wanawake. Kati ya viti 80 katika bunge la chini, viti 24 vimetengwa. Agizo hili la kikatiba pia limetumika kutafuta asilimia 30 ya uwakilishi wa wanawake katika mahakama, tawi kuu la serikali, na kwenye orodha za vyama vya kisiasa. Kupigia wagombea watatu kura: Katika ngazi ya eneo, wanawake wanahakikishiwa asilimia ya viti kupitia kupigia wawakilishi watatu kura ambapo wapiga kura huchagua mgombea mmoja mkuu, mgombea mmoja wa kike, na mgombea mmoja wa vijana.

Mfano wa Afrika Kusini

Afrika Kusini inaendelea kuongoza katika ushiriki wa wanawake siasani katika ukanda huo huku 46% ya wanawake wakiwa katika Baraza la Bunge na mabunge ya mikoa yakiwa na 50% ya wanawake katika baraza la mawaziri baada ya uchaguzi wa Mei 2019. Maspika wote katika mabunge ya kitaifa na ya mikoa ni wanawake isipokuwa Mkoa wa Magharibi ya Cape ambao spika wake ni mwanamume. Wabunge wanawake waliongezeka kutoka 40% mnamo 2014 hadi 46% mnamo 2019.

MWONGOZO WA MAFUNZO YA CHUO CHA KIKANDA CHA USHIRIKI NA WANAWAKE KATIKA SIASA

MWONGOZO WA MAFUNZO YA CHUO CHA KIKANDA CHA USHIRIKI NA WANAWAKE KATIKA SIASA

Watalii wakitembelea Kumbukumbu ya Kitaifa ya wahanga wa Mauaji ya Kimbari huko Kigali, Rwanda ()

Muonekano wa angani wa Cape Town, Afrika Kusini ()

Afrika Kusini inaandika ukurasa mpya katika historia yake kutokana na uchaguzi wa Nkosazana Dlamini-Zuma (alichaguliwa mnamo 2012 kuwa rais wa Tume ya Umoja wa Afrika akawa mwanamke wa kwanza kuongoza shirika hili, na kwa sasa anahudumu kama Waziri wa Mipango, Ufuatiliaji, na Tathmini katika Serikali ya Afrika Kusini) na wanawake wengine, kama vile Lindiwe Nonceba Sisulu (waziri wa Uhusiano wa Kimataifa na Ushirikiano hadi 2019) kwenye uwanda wa kisiasa.

Baada ya hapo, wanawake wamekuwa wakishiriki katika mashirika ya kisiasa kila wakati, na pia katika harakati za vyama vya wafanyikazi na asasi zingine za kiraia. Ingawa wanaibuka kutoka kwenye mfumo wa ubabedume kwa sababu ya jukumu la kijamii ambalo wanawake walikuwa wamepewa, hawakungoja “idhini ya wanaume”. Utamaduni huu wa ushiriki wa wanawake katika siasa nchini Afrika Kusini umesababisha kuandikwa kwa Katiba inayowalinda wanawake katika kipindi cha baada ya uongozi wa ubaguzi wa rangi na muktadha usio wa kijinsia.

Kufikia mwisho wa zoezi hili, washiriki wataweza:

Kupitia na kung’amua yaliyomo kwenye moduli hii

Kuwa na muhtasari wa yaliyomo kwenye moduli hii na kuyahusisha na kila mojawapo

Dakika 30

Majadiliano ya kikundi na wasilisho la mwelekezi

Kalamu ya wino mzito, karatasi ya chati mgeuzo

Kwa muhtasari, hata kama nchi za Kiafrika kama Rwanda na Afrika Kusini zina uwakilishi zaidi wa wanawake na zinafanya vyema kwa kupitisha sheria na hatua zinazohitajika, usawa wa kijinsia ni suala gumu zaidi barani Afrika, kutokana na sababu za kitamaduni kama jamii za mfumo wa ubabedume uliokithiri, mikakati ya kijamii, shinikizo ya familia au unyanyapaa wa mama wanaolea watoto wao bila uwepo wa baba, usawa wa kijinsia haupatikani kwa urahisi barani Afrika. Kwa kawaida, wanawake barani Afrika hutegemea sana waume zao, na mara nyingi wanateseka kimya ili wasiachwe peke yao bila msaada wa kifedha.

MODULI

4: WANAWAKE KATIKA UCHAGUZI

Malengo ya Moduli ya Wanawake katika Chaguzi

• Baada ya kukamilisha moduli hii, mshiriki atakuwa na ujuzi kuhusu:

• Kujitayarisha kisiasa

• Ujenzi wa eneo bunge

• Utayarishaji wa manifesto

• Ufadhili wa kampeni (ninapendekeza kutafuta ufadhili) Kampeni

Muhtasari wa moduli ya 4

Zoezi Muda

Utangulizi Dakika 30

Kajitayarisha kisiasa Saa 1

Ujenzi wa eneo bunge Saa 1

Utayarishaji wa manifesto Saa 1

Ufadhili wa Kampeni Saa 1

Kampeni Saa 1

Mifano Saa 1

Hitimisho Dakika 30

Jumla: Saa 7

Zoezi la 10: Hitimisho

Malengo

Muda unaohitajika Mbinu Nyenzo

Kupata

Kutambua

Karatasi

Karibisha washiriki kwenye moduli ya 4. Wanawake katika uchaguzi na kukagua haraka mambo muhimu kwenye moduli ya Siasa na ushiriki kwa wanawake kuwasaidia wajihushishe na moduli hii ya awali, kwa kuonyesha majukumu muhimu wanawake wanatakiwa kufanya katika uchaguzi.

Acha washiriki waende kwenye ukurasa wa kwanza wa moduli ya 4 katika vitabu vyao vya maelekezo na wapitie malengo ya moduli nawe. Waulize kile wanachofikiria ni umuhimu kati ya ukweli na moduli. Je, unahusiana vipi na maisha halisi?

Eleza kwamba wakati wa moduli hii watajifunza kuhusu wanawake katika uchaguzi. Sisitiza kwamba wanawake wanaweza kuwa viongozi kwa njia fulani au nyingine, aidha kwa kupigiwa kura au la. Wapiga kura au wagombea wanaweza kuwa wanawake, wanaume, watu wenye ulemavu, vijana, watu ambao wana VVU, watu wasio matajiri; kila mtu ana uwezo wa kuwa mgombea.

Je, kujityarisha kisiasa ni nini?

Kujitayarisha kisiasa ni kutumia zana za kisiasa za mtu, kama vile sifa yake ya kisiasa, uhusiano wa serikali na wataalamu wa maswala ya umma, mitaji ya kisiasa, ufadhili wa kampeni, na nguvu za kisiasa, kumweka mtu huyo katika nafasi nzuri zaidi na wakati mzuri zaidi kufikia suluhisho zenye faida zaidi za sera za umma. Kunahusu kutafuta na kupata faida ya ushindani wa kisiasa dhidi ya wanasiasa na upinzani wa wenzake (Healy, 2016).

Lengo la kujitayarisha kisiasa

Kujitayarisha katika uuzaji na usimamizi wa kisiasa hufafanuliwa kwa upana kama mkusanyiko wa mitazamo inayolenga kuhakikisha shughuli faafu kwa madhumuni kama:

– Kuunda bidhaa zinazovutia kwa walengwa; – Kuboresha ushindani;

– Kujifunza na kuanzisha ofa za kisiasa; – Kukuza bidhaa za kisiasa; – Kufanya maamuzi yanayomotishwa kisiasa (Nedyak, 2008).

Kuna mahitaji fulani ya kutayarisha wagombea katika ili wafikie malengo yanayofaa. Kwa msingi huu, mgombea lazima awe na picha nzuri ya kisiasa.

Na jambo kuu ni kuwa, mgombea anapaswa kujitayarisha vyema, kulingana na muundo wa wapiga kura yaani uamuzi kama huo wa vikundi vyote vya kijamii ambao kupitia kwao anaweza kushinda uchaguzi.

WA MAFUNZO YA CHUO CHA KIKANDA CHA USHIRIKI NA WANAWAKE KATIKA SIASA

MWONGOZO WA MAFUNZO YA CHUO CHA KIKANDA CHA USHIRIKI NA WANAWAKE KATIKA SIASA

Dakika 30

Majadiliano katika kikundi kikubwa, zoezi la kikundi kikubwa

ya chati mgeuzo, kalamu za wino mzito, chaki au kamba Kupitia malengo ya moduli.

Kufikia mwisho wa zoezi, washiriki wataweza:

ufahamu wa mazoezi ambayo yatashughulikiwa katika Moduli hii

moduli zinazoshughulikiwa katika vikao hivi Kufanya kazi vyema kama kikundi

Zoezi la 1: Zoezi la utangulizi

Malengo

Muda unaohitajika Mbinu Nyenzo

Hatua

Dakika 30

Majadiliano katika kikundi kikubwa, zoezi la kikundi kikubwa

Karatasi ya chati mgeuzo, kalamu za wino mzito, utepe, chaki au kamba

Kufikia mwisho wa zoezi hili, washirii wataweza:

Kupata ufahamu wa mazoezi yanayoshughulikiwa katika moduli hii Kutambua moduli zinazoshughulikiwa katika vikao Kufanya kazi vyema kama kikundi

Zoezi la 2: Kujitayarisha kisiasa

Malengo

Muda unaohitajika Mbinu Nyenzo

Malengo Muda unaohitajika

Mbinu Nyenzo

Kufikia mwisho wa zoezi hili, washiriki wataweza

Kuelewa ufafanuzi wa dhana ya ujenzi wa kundi la wafuasi

Kufahamu jukumu la ujenzi wa kundi la wafuasi katika kukuza usawa za kijinsia

Saa 1

kazi katika makundi ya watu wawili, uigizaji, majadiliano katika kikundi kikubwa

Chati mgeuzo na karatasi, kalamu za wino mzito

Je, ujenzi wa eneo bunge ni nini?

Ujenzi wa kundi la wafuasi unapaswa kutazamwa kama njia ya kushawishi maoni ya umma na kuwamotisha watu kuchukua hatua za pamoja kufanikisha mabadiliko ya kijamii au sera, ambayo katika hali hii ni usawa wa kijinsia.

Ujenzi wa kundi la wafuasi unahusu kujenga msingi wa kuungwa mkono katika maendeleo ya kuelekea usawa wa kijinsia. Unajumuisha kugharamia utetezi wa kijamii kuhusu usawa wa kijinsia na juhudi kubwa kuelekea ushirikiano na ujenzi wa muungano.

Jukumu la ujenzi wa kundi la wafuasi katika kuendeleza usawa wa kijinsia

Tangu kutano wa kwanza wa kanawake duniani mnamo 1975 uliotoa mwito wa kuanzishwa kwa mitambo ya kitaifa ya kuwaendeleza wanawake, serikali zimefanya juhudi za kujumuisha mazingatio ya kijinsia kwa kufafanua mipango ya kitaifa ya jinsia, kuzingatia jinsia katika michakato inayohusiana na upangaji, ufafanuzi wa mikakati ya kitaifa ya maendeleo, mipango ya usalama wa kitaifa na sera za mazingira. Hata hivyo, juhudi hizi hazitatoa matokeo ikiwa kuna ukosefu wa ujenzi wa kundi la wafuasi na watendaji wasio wa serikali.

Tangu wakati huo, njia nyingi zimebuniwa kama njia ya kufikia usawa wa kijinsia na asasi za kiraia, serikali na sekta binafsi. Kuendelea kukagua michakato hii kila mara kunaunganisha hitaji la ujenzi wa kundi la wafuasi kama njia ya kufikia usawa wa kijinsia.

Kinachofanya ujenzi wa kundi la wafuasi uwe sehemu muhimu ya usawa wa kijinsia ni hali ya mwingiliano wa jinsia na nyanja zote za ubinadamu.

Ikitazamwa kama mkusanyiko maalum wa kitamaduni unaotambulisha tabia za kijamii za wanawake na wanaume na uhusiano kati yao, jinsia kwa hivyo, inaonyeshwa katika nyanja zote za maisha.

Kujenga kundi la wafuasi kunaboresha mistari ya ulinganifu katika maeneo anuwai ulimwenguni kote kulingana na istilahi ya kijinsia.

Zoezi la 4: Ujenzi Ufaao wa Manifesto

Kufikia mwisho wa zoezi hili, washiriki wataweza kuwa na maarifa ya: Kwa nini unahitaji kuwa na manifesto Maudhui na muundo wa manifesto Uwasilishaji wa manifesto ya kisiasa

Saa 1

Kazi katika makundi ya watu wawili, majadiliano ya kikundi kikubwa

Kazi katika makundi ya watu wawili, majadiliano ya kikundi kikubwa

Zoezi la 3: Ujenzi wa kundi la wafuasi

Je, manifesto ni nini?

Manifesto ni chapisho linalotolewa na chama cha kisiasa au mgombea binafsi kabla ya uchaguzi mkuu.

Inajumuisa mkusanyiko wa sera ambazo chama kinasimamia na kingependa kutekeleza ikiwa kitachaguliwa kutawala.

Kwa nini uwe na manifesto?

Mwelekezi anawauliza washiriki kubungua bongo kuhusu madhumuni ambayo manifesto ya uchaguzi inapaswa kuwawakilishia. Anaweza kutumia maswali kama:

• Nia: Je, ni nini kusudi la kampeni yako? Je, malengo na sera zako ni zipi?

• Maoni: Je, unaamini nini?

• Motisha: Kwa nini unagombea jukumu hili?

Manifesto itasaidia wanawake kueneza ujumbe wao kwa upana iwezekanavyo, kwa hivyo, kuwa wazi kuhusu nia na maoni yako. Hii ni fursa yako kumjulisha mpiga kura kukuhusu.

Maudhui na muundo wa manifesto

Mwelekezi anawaelekeza washiriki kuhakikisha kwamba lazima yaliyomo kwenye manifesto yao kama wanawake yawe SMART:

1. S- Mahususi: je, unataka kufanya nini?

2. M- Kupimika: Utajuaje wakati umefanikiwa?

3. A- Kufikiwa: Je, iko katika uwezo wako wa kufikia?

4. R- Kweli: Je, unaweza kuifikia kweli?

5. T- Vipimo vya wakati: Je, ni lini unataka kuitimiza?

Kuwauliza washiriki kutumia njia hii kunamaanisha kuweka maoni na nia kwa njia iliyowasilishwa vizuri, na washiriki wanaopiga kura katika uchaguzi watavutiwa zaidi na jinsi utakavyofanya na kufikia malengo wanayoweka. Chini ya mstari, washiriki wataweza kukuwajibisha kwa urahisi pia. Washiriki wakikaa katika kikundi cha watu wanne au watano, wahojiwa watakusanya maoni bora ya kujumuisha katika manifesto na wawasilishe mawazo kwa kikundi cha washiriki wote na wapange mawazo kulingana na kushawishi kutoka kwa mawazo madhubuti hadi dhaifu.

Waelekezi na washiriki wanashauriwa kujadili kwa kurejelea mfumo wa kisiasa katika nchi zao.

Kisha mawazo haya yatatumika kama ujenzi wa manifesto. Kwa kufafanua manifesto, maoni mazuri yatakaribishwa kujumuishwa katika manifesto ili kuwashawishi wapiga kura.

Kufikia mwisho wa zoezi, washiriki wataweza: Kufahamu sheria za kuchangisha fedha za kisiasa Kujua vyanzo vya ufadhili wa kampeni

Saa 1

Kazi katika vikundi vya watu wawili, maonyesho, majadiliano ya vikundi vya watu wengi

Chati mgeuzo na karatasi, kalamu ya wino mzito

Sheria za kuchangisha fedha za kisiasa

Kuna ukosefu wa uelewa mwingi kuhusu jinsi uchangishaji fedha wa kisiasa unavyofanya kazi. Ni muhimu kuondoa ukosefu huu wa uelewa, au “hadithi potofu za uchangishaji fedha za kisiasa” - kabla ya kuchunguza jinsi uchangishaji unavyofanywa.

Hapa chini kuna fumbo kuhusu hadithi potofu za uchangishaji fedha wa kisiasa. Katika upande wa kulia wa ukurasa kuna taarifa kuhusu kutafuta kuchangisha kifedha za kisiasa ambazo sio kweli. Katika upande wa kushoto wa ukurasa kuna picha zinazoonyesha taarifa hizi.

MWONGOZO WA MAFUNZO YA CHUO CHA KIKANDA CHA USHIRIKI NA WANAWAKE KATIKA SIASA

MWONGOZO WA MAFUNZO YA CHUO CHA KIKANDA CHA USHIRIKI NA WANAWAKE KATIKA SIASA

Zoezi la 5: Kuchangisha Pesa za Kampeni

Kuchangisha fedha ni kuomba au aibu.

Ni watu walio na pesa nyingi tu ndio wanachangia

Malengo Muda unaohitajika Mbinu Nyenzo

Ikiwa nitamwuliza mtu pesa, nitamkasirisha.

Uchangishaji unahusu pesa tu.

Ikiwa hadithi hizi za kutafuta kuchangisha pesa za kisiasa sio kweli, basi ni nini? Kuna sheria na ukweli muhimu za kuzingatia wakati unafikiria kuhusu jinsi ya kupata rasilimali mpya kwa chama chako.

Maoni potofu Ukweli

Ni watu wenye pesa nyingi tu ndio wanachangia vyama vya kisiasa.

Sio matajiri tu ambao wako tayari kuwa wafadhili wa kisiasa.

Katika nchi nyingi, watu ambao wanapata kiwango kidogo cha pesa hutoa asilimia kubwa ya mapato yao.

Inawezekana kukusanya pesa nyingi katika viwango vidogo.

Ikiwa nitamwuliza mtu pesa, nitamkasirisha.

Wakati mwingine, tuna wasiwasi kwamba tutamtukana mtu ikiwa tutamwuliza kuchangia chama chetu cha kisiasa au kampeni yetu, au tunafikiri itabidi tuwape kitu kama malipo ya mchango wao.

Ukweli ni kwamba wakati unamwuliza mtu achangie chama chako, unamwuliza achukue uongozi na kuunga mkono dira ya chama chako au kampeni yako kwa ajlii ya nchi na siku zijazo. Watu mara nyingi huhisi kuheshimiwa wanapoulizwa kuchukua jukumu kama hilo.

Kuchanga kunahusu pesa tu. Pesa ni muhimu, lakini sio kila kitu.

Ikiwa mfuasi hawezi kutoa pesa, wanaweza kutoa nafasi ya ofisi, vifaa vya ofisi, kompyuta, uchapishaji, viyoyozi, ufikiaji wa intaneti, usafirishaji, vifaa vya bafu, chakula na vinywaji, n.k, au kuwa wenyeji wa tukio la chama au wagombea.

Haijalishi sheria inasema nini; hakuna mtu atakayejua.

Haijalishi sheria inasema nini; hakuna mtu atakayejua.

Wapiga kura wana wasiwasi kuhusu uhusiano kati ya pesa na siasa na, kusema ukweli, wanapaswa kuwa nao.

Lazima kila kitu unachofanya kama mchangishaji wa kisiasa kifanywe kisheria, kiwe adilifu na chenye kimaadili.

Jua sheria: ni nani anayeweza kutoa, kiasi gani, lini na nini kinapaswa kutangazwa hadharani. Ikiwa sheria haipo au haijulikani wazi, weka viwango vyako mwenyewe, uvifanye viheshimiwe na uzingatie.

Jiulize kila wakati: ningehisije ikiwa hili litaonekana kwenye gazeti (au ikiwa mama yangu angejua)?

Kuchangisha fedha ni kuomba na aibu Uchangishaji pesa za kisiasa sio kuomba na haupaswi kuzingatiwa kuwa jambo la kuaibisha au la aibu.

Uchangishaji pesa za kisiasa ni aina maalum ya kujitangaza, unaunganisha dira ya chama na watu binafsi ambao wangependa kuona dira hiyo ikitimia.

Kukusanya pesa kwa ajili ya siasa ni kuwafanya watu washiriki katika matukio ya kisiasa yanayoathiri jamii zote.

Hatuhitaji kwenda nje na kupata wafadhili; watatutafuta!

Hatuna haja ya kwenda nje na kupata wafadhili; watatutafuta!

Kuwauliza watu wawekeze zaidi katika siku zijazo za kisiasa za nchi yao kunapaswa kuzingatiwa kama ombi la heshima badala ya la aibu au la kuchosha.

Ni nadra sana kwa pesa kujipata kwenye kampeni yako bila uchangishaji.

Aina hii maalum ya kujitangaza inahitaji utafiti na usambazaji wa habari ili kutambua na kuwasiliana moja kwa moja na wafadhili watarajiwa.

Njia pekee ya kukusanya pesa ni kuomba!

Kutambua wafadhili walengwa

Uchangishaji pesa wa kisiasa ni kuwasiliana na wafadhili wako walengwa kwa njia wazi na sahihi jinsi wanaweza kushiriki katika kampeni zako au maono ya chama na jinsi wanavyoweza kuunga mkono kile unachojaribu kufikia. Wakati wafadhili wanashiriki dira sawa na wanataka kuona mafanikio sawa yanatimizwa kwa nchi au Jamii yao, ni rahisi kwao kuunganisha mahitaji yao wenyewe kwa pesa nyingi za kampeni au chama. Kwa hivyo, unapata wapi watu kama hawa?

Malengo

Muda unaohitajika

Mbinu Nyenzo

Je, kampeni ni nini?

Saa 1

Kuigiza, maonyesho, majadiliano katika kikundi kikubwa

Zoezi la 7: Uchunguzi kifani

Malengo Muda unaohitajika

Mbinu Nyenzo

Mfano wa Rwanda

Kufikia mwisho wa somo hili, washiriki wataweza: Kuwa na ufahamu wa hali ya wanawake katika chaguzi katika nchi fulani za Afrika Kujua watendaji bora na watendaji dhaifu

Saa 1

Kuigiza, maonyesho, majadiliano katika kikundi kikubwa

chati mgeuo na karatasi, kalamu za wino mzito, utepe

Katika uchaguzi uliopita wa wabunge wa Septemba 2018, wanawake walichukua viti 61.3% katika bunge la chini na 38.5% katika bunge la juu. Spika wa bunge ni mwanamke na katibu wa bunge ni mwanamke (IPU Paline, 2020).

Chati mgeuzo na karatasi, kalamu za wino mzito, tepe

Umri katika uchaguzi uliopita au uliokaguliwa upya Jumla Wanaume Wanawake

Asilimia ya wabunge wenye umri wa miaka 30 au chini 2.5% 1.25% 1.25%

Kampeni ya kisiasa ni juhudi iliyopangwa inayotaka kuathiri maendeleo ya kufanya uamuzi katika kikundi fulani. Katika demokrasia, kampeni za kisiasa mara nyingi hurejelea kampeni za uchaguzi, ambazo wawakilishi huchaguliwa au kura za maoni zinaamuliwa.

Mahitaji ya kampeni

Watu: Wanaweza kuwa wa timu yako ya kampeni, timu yako ya kisheria au uhusiano wa umma.

Wakati: Utumie kuzungumza na watu, kutembelea nyumba, kupeana vipeperushi, kufanya mikutano na waandishi wa habari, kutafuta ufadhili, kushawishi, kufanya utafiti, kufanya mahojiano na waandishi wa habari, kuzungumza kwa umma, kufanya mawasiliano mpya. Pesa: Zitumie kufanya utafiti, kusafiri kuchapisha vipeperushi, machapisho maalum na machapisho mengine, kuandaa mikutano, mikutano ya waandishi wa habari, n.k lakini kwa kweli sio kutoa rushwa - ingawa vidokezo vinakubalika kulingana na majukumu yanayofanywa.

Amua ni watu gani ambao wanaweza kubadilisha sheria au kukusaidia kufikia malengo yako. Watu wafuatao wanaweza kubadilisha sheria au kushawishi mabadiliko kwa njia zingine. Andika hawa kwenye chati ya mgeuzo au chati. Mwelekezi na washiriki wanapaswa kuchagua majibu yanayofaa na kuyaongeza kwenye orodha ifuatayo: Waundaji sera, Wabunge, Wanawake wa soko, Madiwani wa Mtaa, Watumishi wa umma waliostaafu, Waajiri, Wafanyakazi

Asilimia ya wabunge wa miaka 40 au chini 18.75% 8.75% 10%

Asilimia ya wabunge wenye umri wa miaka 45 au chini 46.25% 16.25% 30%

Wanachama ambao data inapatikana 80

Mfano wa Afrika Kusini

Katika uchaguzi uliopita wa wabunge wa Mei 2019, wanawake walichukua viti 46.8% katika bunge la chini na 37.7% katika bunge la juu. Spika wa Bunge ni mwanamke na Kaimu Katibu wa Bunge ni mwanamke (IPU Paline, 2020).

Umri katika uchaguzi uliopita au uliokaguliwa upya Jumla Wanaume Wanawake

Asilimia ya wabunge wenye umri wa miaka 30 au chini 4.71% 2.94% 1.76%

Asilimia ya wabunge wa miaka 40 au chini 24.12% 12.65% 11.47%

Asilimia ya wabunge wenye umri wa miaka 45 au chini 35.29% 18.24% 17.06%

Wanachama ambao data inapatikana 340

Kufikia mwisho wa zoezi hili, washiriki watawezaKuelewa kampeni ni nini

Kufafanua hatua za kampeni Kuelewa mahitaji ya kampeni

Zoezi la 6: Utafutaji wa rasilimali na ufadhili wa kampeni

Mfano wa Senegali

Katika uchaguzi uliopita wa wabunge wa Julai 2017, wanawake walichukua 43% ya viti katika bunge moja. Rais wa Bunge ni mwanamume na katibu mkuu ni mwanamke (IPU Paline, 2020).

Umri katika uchaguzi uliopita au uliokaguliwa upya

Jumla Wanaume Wanawake

Asilimia ya wabunge wenye umri wa miaka 30 au chini 0% 0% 0%

Asilimia ya wabunge wa miaka 40 au chini 11.04% 5.52% 5.52%

Asilimia ya wabunge wenye umri wa miaka 45 au chini 18.4% 11.66% 6.75%

Wanachama ambao data inapatikana 163

Mbinu Nyenzo

Kufikia mwisho wa zoezi hili, washiriki wataweza: Kukumbuka maudhui yote yaliyoshughulikiwa katika moduli hii.

Kuwa na uhusiano wazi kati ya shughuli zilizoendelezwa kwenye moduli hii.

Dakika 30

Majadiliano katika kikundi kikubwa na wasilisho la mwelekezi

Chati mgeuzo na karatasi, kalamu za wino mzito, utepe

Hatua

Mwelekezi anaanza kwa kuwakumbusha washiriki kwamba wamefika mwisho wa moduli ya 4 na kuwapa muhtasari wa malengo ya moduli.

Wanajadili kwa ufupi malengo ya moduli na wanapata kutoa mahitimisho na kujaribu kuleta yaliyomo kwenye moduli kwa nchi yao asili.

Mwelekezi anahakikisha kuwa yaliyomo kwenye moduli hii yamepitishwa kwa washiriki.

MODULI 5: UJUZI WA MAWASILIANO, MAHUSIANO YA UMMA NA KUJIJENGA UPYA

MODULE 5:

Communication, Public Relation and Branding Skills

Malengo

Objectives of communication, public relations and branding skills

• Utangulizi wa mawasiliano

• Aina za mawasiliano

After completion of this module, the participant will have knowledge of:

• Vidokezo vya mawasiliano yenye ufanisi

• Introduction to communication

• Vizuizi vya mawasiliano yenye ufanisi

• Types of communication

• Tips for effective communication

• Mawasiliano ya kisiasa

• Barriers to effective communication

• Political communication

• Kuongea mbele ya watu

• Public speaking

• Mahusiano ya umma

• Public relations

• Public branding

• Kujijengea chapa ya umma

• Case study

• Conclusion

• Uchunguzi kifani

• Hitimisho

MWONGOZO WA MAFUNZO YA CHUO CHA KIKANDA CHA USHIRIKI NA WANAWAKE KATIKA SIASA

Zoezi la 8: Hitimisho

Malengo Muda unaohitajika

REGIONAL ACADEMY LEARNING MANUAL FOR WOMEN IN POLITICAL PARTICIPATION

ya Ujuzi wa Mawasiliano, Uhusiano wa Umma na Kujijenga Upya.

Muhtasari wa Moduli ya 5

Umuhimu wa mawasiliano

Muda

Dakika 30 2 Aina za mawasiliano Saa 1 3 Vidokezo ya mawasiliano yenye ufanisi Saa 1 4 Vizuizi vya mawasiliano yenye ufanisi Saa 1 5 Mawasiliano ya kisiasa na propaganda Saa 1 6 Kuongea mbele ya watu Saa 1 7 Mahusiano ya umma Saa 1 8 Kujijenga chapa ya umma Saa 1 9 Uchunguzi kifani Saa 1 10 Hitimisho Dakiak 30

1 Utangulizi kwa mawasiliano

Zoezi la 1: Utangulizi wa mawasiliano

Malengo

Jumla: Saa 9

Muda unaohitajika

Mbinu Nyenzo

Baada ya kukamilika kwa shughuli hii, washiriki wataweza:

Jua yaliyomo kwenye moduli na tofauti shughuli.

Kuwa na miongozo ya usindikaji laini wa vikao.

Dakika 30

Majadiliano makubwa ya kikundi, uwasilishaji wa mwezeshaji.

Chati Mgeuzo na Karatasi, Alama, Tepu

Tunatumia mawasiliano kila siku katika karibu kila mazingira, ikiwemo mahali pa kazi. Iwe unatingisa kidogo kichwa kwa makubaliano au unawasilisha habari kwa kikundi kikubwa, mawasiliano ni muhimu kabisa wakati wa ujenzi wa mahusiano, kushiriki maoni, kupeana majukumu, kusimamia timu na mengi zaidi.

Kujifunza na kukuza ustadi mzuri wa mawasiliano kunaweza kukusaidia kufanikiwa katika taaluma yako, kukufanya uwe mgombea wa kazi mwenye ushindani, na ujenge mtandao wako. Ingawa inachukua muda na mazoezi, stadi za mawasiliano na maingiliano hakika zinaweza kuongezwa na kunadhifishwa.

Kuna aina kuu nne za mawasiliano tunayotumia kila siku: Maneno, yasiyo ya maneno, yaliyoandikwa na ya kuona. Wacha tuangalie kila aina ya mawasiliano, kwa nini ni muhimu na ni jinsi gani unaweza kuiboresha kwa mafanikio katika taaluma yako.

Malengo

Kufikia mwisho wa zoezi, washiriki wataweza:

Kujua aina za mawasiliano

Kufahamu mikao tofauti ya mwili na maana yake

Muda unaohitajika

Mbinu Nyenzo

Saa 1

Majadiliano katika kikundi kikubwa, wasilisho la mwelekezi

Karatasi ya chati mgeuzo, kalamu za wino mzito, utepe, chaki au kamba

• Pitia malengo ya somo hili.

Zoezi la 2: Aina za mawasiliano

AINA ZA MAWASILIANO

MAWASILIANO

NA MTINDO NA MADHUMUNI

Types of nonverbal Communication

4. Describe the impacts of media and technology on nonverbal messages.

5. Identify steps you can take to improve your nonverbal effectiveness.

Types of nonverbal Communication

Mawasiliano ya kisiasa yasiyo ya maneno

Baada ya kumaliza zoezi hili, washiriki wanapaswa kuonyesha uwezo wa ufahamu wa matokeo yafuatayo ya kujifunza somo: Kufafanua mawasiliano yasiyo ya maneno, kufafanua hali yake asili ya kimawasiliano, na kujadili majukumu na sifa zake.

• Kufafanua na kutofautisha kati ya aina zifuatazo za mawasiliano yasiyo ya maneno: mwendo wa mwili (kainesisi), viziada lugha, matumizi ya nafasi katika mawasiliano, mawasiliano ya kupitia mguso (hapitiki), mawasiliano stadi ya kutumia vifaa vinavyoundwa na mkono wa binadamu na jinsi vinavyoonekana, mawasiliano yanayohusiana na sauti, rangi na matumizi ya muda katika mawasiliano (Kronemiki).

• Kulinganisha na kulinganua mitindo ya mawasiliano ya wanaume na wanawake.

• Kutofautisha kati ya tamaduni za mguso na zisizo za mguso.

• Kueleza athari za vyombo vya habari na teknolojia kwenye mawasiliano yasiyotumia maneno.

• Kutambua hatua unazoweza kuchukua ili kuboresha ufanisi wako wa mawasiliano yasiyo ya maneno.

Eye -contact Facial Expressions Hand Gestures

Kuna njia nyingi za kuainisha ishara za mikono; walakini, msingi zaidi ni mgawanyiko katika ishara zisizohusika na kile unachosema na zile zinazohusika na kile unachosema. Picha ya 1 inaonyesha mifano maarufu ya ishara za mkono zinazohusiana na kile unachosema ambazo hutumiwa na wanaozungumza na umma:

There are many ways of classifying hand movements; however, the most basic is the division into speech unrelated and speech related gestures.

Picha ya 1. Mifano ya ishara maarufu za mkono kama ishara zinazohusiana na usemi.

Fig. 1 shows examples of the most popular speech related gestures used by public speakers:

Picha ya 1a. Viganja kusogezwa juu kuashiria ukosefu wa kujiamini

Fig. 1 Examples of some more popular hand movements as speech related gestures.

Picha ya 1b. Viganja kusogezwa chini kuonyesha

Fig. 1a Palms moved upwards signalise lack of confidence.

Picha ya 1c. Mikono iliyoinuliwa na kuelekezwa kwa hadhira ni ishara ya uhakikisho.

Fig. 1b Palms directed downwards show decisiveness.

Picha ya 1d. Mikono iliyoelekezwa kwa mzungumzaji inaelezea nia ya kuchukua udhibiti.

Fig. 1c Hands raised and directed toward the audience are a signal of assuarance.

Picha ya 2 na 3 inawasilisha ishara nyingine za mikono zinazotumiwa na wanasiasa.

Fig. 1d Hands directed towards the speaker express the will of taking control.

Figures 2 and 3 present other hand sisgnals used by politicians.

KULINGANA NA MBINU ZA

UMBALI

REGIONAL ACADEMY LEARNING MANUAL FOR WOMEN IN POLITICAL PARTICIPATION

2. Steeple

3: Mouth guard gesture

Macho kuonana Ishara za uso Ishara za mkono

2. Mnara

3. Ishara ya kulinda kinywa

Fig 4: The standard way of sitting

Katika picha ya 4 mwanamke ameketi na miguu imevuka kwa magoti. Ikiwa mkao huu utajumuishwa na dalili nyingine hasi zisizo za maneno, kwa mfano, mikono iliyokunjwa, ishara hii inamaanisha kuwa mtu huyo ni mkali na ana maoni duni kuhusu anaozungumza nao.

In the fig. 4. the woman is sitting with her legs crossed at the knees. If combined with other negative non-verbal clues, e.g. folded arms, this gesture implies that the person is rather aggressive and has low opinion of her interlocutors.

Walakini, katika tamaduni ya Uropa, wanawake ambao huketi na miguu yao ikiwa imevukana kwenye magoti wanachukuliwa kuwa wenye nia kubwa mono na wanaojiamini.

However, in the European culture, women who sit with their legs crossed at knees are considered determined and self-confident.

Njia ya kukaa ya “Mkao wa Kimarekani wa mguu juu ya mwingine na mikono nyuma ya kichwa” huchanganya na ishara za ncha za vidole kukutanishwa. Mtu mwenye tabia kama hii anajiamini sana na anahisi raha katika hali hiyo. Anafahamu hoja zake muhimu na anajiona kama mtaalamu katika uwanja huo. “Yeye ni mtu mzuri mahali pazuri”. Picha za 6 na 7 zinawasilisha mikao maarufu ya kusimama na kuketi.

Majukumu ya mawasiliano yasiyo ya maneno

Fig 5: The American Four

The “American Four” form of sitting is combined with the gesture of clasped hands. A person who behaves like this is very self-confident and feels comfortable in the situation. She is aware of his strong points and considers himself to be a specialist in the given field. “She is a good person on a good place”. Figures 6 and 7 present the most popular sitting and standing positions.

Unaukunja uso wako. macho yako yanapunguka na nyusi zinakunjwa. Lakini, unapiga kelele, “Sina hasira!” Unatuma ujumbe mchanganyiko/ujumbe wa misimamo miwili.

Unapunga kidole chako kwa mashtaka na unainua sauti yako kuonyesha hasira yako huku ukisema. “Ni kosa lako, sio langu.”

Baada ya kuelezea msimamo wako kuhusu jambo, unaongeza kisha unapunguza sauti yako unavyosema, “Na ndio sababu ninahisi vile ninavyohisi.” Hii, pamoja na ukimya wako, inaashiria umemaliza kuzungumza na mtu mwingine anaweza kutoa maoni. Tabia yako huathiri mtiririko wa mwingiliano wa maneno.

Fig 6: Sitting and leaning forward position

The position in Fig. 6 means that the person is ready to work and take up an action. He is slightly leaning forward and his both hands are comfortably resting on the legs. One leg is moved backwards as if it was hidden under the chair whereas the second is visible and directed towards the listener

Mkao katika Picha ya 6 unammanisha kwamba mtu huyo yuko tayari kufanya kazi na kuchukua hatua. Anaegemea mbele kidogo na mikono yake yote miwili imelala vyema kwenye miguu. Mguu mmoja umerudishwa nyuma kana kwamba umefichwa chini ya kiti wakati mguu wa pili unaonekana na umeelekezwa kwa msikilizaji

Kichwa chako kimeinamishwa na mkao wako wa mwili umelegea wakati bosi wako anakuambia jinsi hafurahii na utendaji wako wa kazi. Vidokezo vyako vya mawasiliano yasiyo ya maneno hutoa dalili kwa uhusiano ambao wewe na bosi wako mnashiriki; pia husaidia kufikisha mtazamo wako kwa bosi wako.

Unakutana na rafiki anayekuuliza, “Kwa hivyo, unapendaje kazi yako mpya?” Unageuza macho yako tu, ukitumia vidokezo visivyo vya maneno badala ya maneno.

Mkao wa 7 unajulikana kama “mkao wa bosi”. Mikono imefichwa mifukoni kwa hivyo haionekani. Uso hauonyeshi hisia zozote. Mtu huyo anaonekana kujiamini sana na anafahamu msimamo wake wa kijamii. Anajua kwamba yeye ni kiongozi.

Figure 7 position is called “the posture of the boss”. Hands are hidden in the pockets so they are not visible. Face does not express any emotions. The man seems to be very self-confident and aware of his social position. He knows that he is a leader.

Fig 7: The posture of the boss

Mitandao ya Kijamii

Mitandao ya kijamii inaonyesha jinsi mbinu za mawasiliano ya kijamii zinabadilisha ushiriki wa kisiasa barani Afrika kwa kutumia mifano ya kipekee kutoka kanda zima. Simu mahiri na mitandao ya kijamii imebadilisha Afrika, ikiruhusu watu kote bara kushiriki maoni, kuandaa, na kushiriki katika siasa kama haijawahi kufanywa hapo awali.

Wakati wanaharakati wote na serikali kwa pamoja wamegeukia mitandao ya kijamii kama njia mpya ya uhamasishaji wa kisiasa, mataifa mengine ya Kiafrika yamenuia kutaka kubana teknolojia hiyo, yakileta sheria zenye vizuizi au kuzima mitandao kabisa. Tukitumia dazeni

Fig 4: Njia ya kawaida ya kukaa

Fig 5: Wanne wa marekani

Nafasi ya kukaa na kuegemea mbele

Fig 7: Mkao wa bosi

Jukumu

Mfano Kupinga hoja Kusisitiza

Kudhibiti Kuchangiana

Kubadilishana

ya mifano mipya; kutoka Kenya hadi Somalia, Afrika Kusini hadi Tanzania, hii ina lengo la kuchunguza jinsi matumizi ya mitandao ya kijamii yanayokua kwa kasi yanarekebisha upya ushiriki wa kisiasa barani Afrika. Lakini wakati mitandao ya kijamii mara nyingi imekuwa ikisifiwa kama chombo cha ukombozi, mwongozo huu unaonyesha jinsi mara nyingi imekuwa ikitumika kuimarisha nguvu za uongozi zilizopo, badala ya kuzipinga.

Teknolojia ya Habari na Mawasiliano (ICT) na siasa za Afrika

Afrika, mahali ambapo miundombinu ya mawasiliano ya kidijitali imebadilisha jamii dhaifu zilizounganishwa, kuna mengi yanayoonekana kuwa muhimu. Mawasiliano ya kidijitali yanaleta mabadiliko makubwa na kutoa fursa kwa ufuatiliaji unaoenea na biashara mpya ya uchimbaji wakati pia yanasaidia kukuza hatua mahiri za umma na za kisiasa. Je, ni nani mwenye nguvu ya kisiasa, aliye na uwezo wa muundo, udhibiti, na ubadilishaji wa miunganisho ya ni nani atayekuwa kuwa mwenye udijitali? Je, ni jukumu gani kampuni za uchambuzi wa data, kampuni za mawasiliano, na kampuni za uchunguzi zinaweza kuchukua katika kutambua, kuagiza, na kutenda kwa raia? Je, ni vipi hali na uwezekano wa maandamano inavyobadilika kadri inavyojitokeza kwenye miundombinu ya kidijitali, na kuleta diaspora katika siasa za mitaa na kubadilisha aina ya hatua na kutotenda?

Propaganda ya uandikishaji wa wanachama

Uhitaji ulioendelea wa makurutu hatimaye ulisababisha mamlaka ya Entente kuelekeza wazi hatua zao za propaganda kwa Waafrika wasio Waislamu kwa matumaini ya kuwashawishi kujiandikisha. Huko Nyasaland, serikali ya Uingereza ilitangaza sana tishio kutoka Afrika Mashariki ya Ujerumani iliyokuwa hapo karibu katika juhudi za kuongeza uandikishaji. Maafisa wa serikali na machifu wa mitaa waliitisha mikutano ya watu wengi ambapo waliwaambia wale waliokuwepo kwamba, ikiwa Wajerumani

watachukua Nyasaland, watachukua ardhi yote na kuwaua au kuwatumikisha wenyeji. Vivyo hivyo, wanaume wa Igbo huko Nigeria waliambiwa kwamba walipaswa kwenda kupigana dhidi ya Wajerumani huko Kameruni ili kuwazuia wasije Nigeria na kuichoma. Wakuu hao na viongozi ambao waliunga mkono juhudi za vita walitambuliwa hadharani na saluti na katika hafla za uwasilishaji wa wafanyikazi wa serikali wakati wa sherehe za Siku ya Utawala wa Ufalme. Nchini Afrika Kusini, waajiri wanaotafuta wanaume kuhudumu Ufaransa kama sehemu ya Kikosi cha Wafanyikazi cha Nchini Afrika Kusini (SANLC) mara kwa mara walichora picha za kuvutia za ukandamizaji unaokuja, ukatili, na utumwa ikiwa Uingereza ingepoteza vita na Wajerumani kuchukua uongozi.

Serikali ya Cape pia ilifanya mfululizo wa mikutano maalum ambapo waheshimiwa wa Kiafrika na Uingereza walihutubia umati katika hotuba zilizosisitiza uaminifu, uzalendo, na faida ya huduma kwa njia ya chakula kizuri, malipo, nguo, na fursa za elimu zinazopatikana katika huduma za ng’ambo nje ya nchi.

Mwisho wa 1917, serikali ya Afrika Kusini ilichapisha kijarida na Francis Zaccheus Santiago Peregrino (1851-1919) kilichoitwa His Majesty’s Black Labourers: Mkataba kuhusu Maisha ya Kambi ya Kikosi cha Wafanyikazi wa Asili wa Afrika Kusini kwa matumaini kwamba ungewapigia debe kupata makurutu zaidi kwa kukuza hali huko Ufaransa.

Peregrino aliunga mkono magazeti ya watu weusi ya eneo hilo, ambayo yalisema kwamba huduma katika SANLC ingewapa Waafrika utambuzi kama raia wa taji na kuinua mahitaji ya kuzingatiwa na kushughulikiwa vyema, wakati huo huo ikiwashauri kwamba ikiwa watashindwa kuongeza nguvu watahamishwa na Waasia na kwa hivyo watapoteza nafasi ya kuthibitisha uanaume wao. Serikali ya Afrika Kusini pia ilitumia barua kutoka kwa Waafrika walio mbele kwa madhumuni ya propaganda, ikiwazuia sana kuonyesha hali nzuri nchini Ufaransa.

Barua hizi zilisambazwa sana katika jamii za Kiafrika kwa matumaini tupu zingethibitisha kuwa shawishi zaidi kuliko propaganda rasmi. Wakati mpango huo ulishindwa, serikali iliamua kuwaondoa maveterani ishirini waliochaguliwa kwa uangalifu wa SANLC na kuwapeleka nyumbani kuandaa mikutano ambapo walisimulia hadithi za uaminifu wa Afrika na kuridhika na huduma yao nje ya nchi. Wengine pia walipongeza uwezekano wa burudani huko Ufaransa, chakula cha huko, na nafasi ya kuchumbiana na wanawake kwa hiari yao.

Zoezi

Wengine waliunda maoni kwamba kazi inayotakiwa kwao ilikuwa rahisi, ya kupumzisha na inalipa vizuri. Kama kichocheo cha nyongeza cha kuajiri wafanyikazi, serikali pia ilianza kutoa bonasi za kuandikwa kazi, ilijaribu kutuliza vikundi ambavyo vingeweza kutotii idhini kwa makubaliano, na ikatumia mashindano ya kikabila kuleta roho ya ushindani kwa upande wa takwimu za uandikishaji wa makurutu.

la 3: Vidokezo vya mawasiliano yenye ufanisi

Malengo

Kufikiwa mwisho wa zoezi hili, washiriki wataweza:

Kuwasiliana kwa ufanisi

Kuandaa na kuwasilisha hotuba kwa ufanisi

Kuwasiliana kwa mdomo na katika maandishi kwa ufanisi

Kutofautisha cha kuwasiliana na nani na lini

Muda unaohitajika Mbinu Nyenzo

Dakika 30

Majadiliano katika kikundi kikubwa, wasilisho la mwelekezi

Karatasi ya chati mgeuzo, kalamu za wino mzito, utepe, chaki na kamba

Vidokezo vya mawasiliano yenye ufanisi

Andika ujumbe wako. Eleza nia na malengo yako. Tambua na uandae ujumbe mmoja rahisi na mfupi unaohusiana na malengo yako Sema suala moja ambalo linavutia wasikilizaji.

Mfano: Ujue ujumbe wako - Pigia wanawake zaidi kura bungeni. Fafanua lengo lako - Kushawishi wasikilizaji kupiga kura kwa wanawake. Tambua na uandike ujumbe - Wanawake watasuluhisha shida za wanawake na wanaume Taja maswala ambayo yanavutia - Wanawake watahakikisha elimu ya bure kwa watoto wako.

Baada ya dakika tano muulize kiongozi wa kila kikundi awasilishe matokeo yao na wajadili kwa kifupi.

CHUO CHA KIKANDA CHA USHIRIKI NA WANAWAKE KATIKA SIASA

MWONGOZO WA MAFUNZO YA CHUO CHA KIKANDA CHA USHIRIKI NA WANAWAKE KATIKA

Uwasilishaji wa kibinafsi na picha binafsi

Soma kauli zifuatazo na uweke alama kwa zile ambazo ni muhimu kwa mzungumzaji wa umma:

Jane amemaliza kutoa hotuba na umeulizwa kupima umahiri na ufanisi wake kwa kuchagua kile kinachomfaa kutoka kwa yafuatayo:

Alidhibiti hisia zake na alikataa kujibu kwa jeuri au kwa hasira alipokasirishwa.

Alikasirika sana alipoulizwa kuhusu maisha yake ya kibinafsi.

Lugha yake ya mwili ilipendekeza kwamba alikuwa na ujasiri mdogo.

Alizungumza mengi kuhusu nyadhifa zote alizowahi kushikilia hapo zamani.

Alikataa kwa aibu kuzungumza kuhusu majukumu yake ya zamani ya uongozi.

Angeweza kujibu tu maswali ambayo yanahusiana na jukumu lake kama mke na kama mama.

Alijifurahisha kabisa: alivuta sigara na kunywa mvinyo kwenye mkutano wote.

Hana wasiwasi kuhusu kumdunisha mtu yeyote hadharani.

Mwishowe wa mkutano huo kile wanawake wengine wote wangeweza kuzungumza kumhusu kilikuwa ni nguo zake kali, za bei ghali.

Wanawake hao pia walizungumza juu ya jinsi ustadi wa virembeshaji vyake vya machoni na mdomo vilikuwa vimepakwa.

Hakuna mtu aliyeweza kusema kile alichokuwa akifikiria hata wakati watu walisema mambo ya kumkasirisha.

Hakuwahi kumtazama mtu yeyote machoni wakati anaongea.

Wakati wa hotuba yake, Jane:

• Alizungumza waziwazi ili kila mtu asikie.

• Aliongea haraka sana ilikuwa vigumu kuelewa anachosema.

• Alitoa suluhisho chache kwa shida ambazo zinatuhusu.

• Hakufafanua tatizo lake vizuri.

• Alieleza msimamo wake wazi kabisa.

• Aliongea kwa muda mrefu juu ya maono yake.

• Aliifanya hadhira kuhisi kama walikuwa wakimfahamu kwa muda mrefu.

• Aliongea kwa muda mrefu hivi kwamba watu wengine walianza kuondoka.

• Alionyesha kuwa alikuwa akiifikiria hadhira yake wakati wa kuandaa hotuba yake.

• Hakuchukua wala kujibu maswali yoyote.

• Alionyesha kuwa anajua kidogo sana kuhusu hadhira yake.

• Aliambia hadhira yake haswa yeye alikuwa nani na anataka wafanye nini.

• Alizungumza vyema na kwa ujasiri kuhusu mipango yake ya siku zijazo.

• Mara nyingi alipotea kutoka kwa hoja aliyokuwa akizungumzia.

Maandalizi ya hotuba

Ukitumia habari ambayo umeweka pamoja, tumia dakika tano kuandika hotuba fupi ya maneno yasiyozidi 150, ukijitambulisha na chama chako. Jumuisha hoja tatu kuu kuhusu kile unachopanga kufanyia jamii yako ikiwa utachaguliwa

Kushughulikia hali mbaya katika mawasiliano Washiriki kuigiza michezo ifuatayo ya kuigiza ili kuonyesha jinsi ya kutoshughulikia na jinsi ya kushughulikia hali mbaya katika mawasiliano: Mchezo wa kuigiza wa 1

Fikiria unawasilisha hotuba kwa hadhira yako na hadhira inageuka kuwa yenye vurugu. Mtu mmoja anakukabili. Je, utashughulikia vipi hali hii?

Zakeeya: Kwa hivyo, nilivyokuwa ninasema, ukiwapigia wanawake zaidi kura…

Jurai: Toka hapa. Nyinyi nyote ni wezi. Mnataka tu kuvaa nguo nzuri na kuendesha magari makubwa na pesa ambazo mme…

Zakeeya: Je, unamwita nani mwizi?

Jurai: Wewe! (Umati wa watu unashangilia)

MWONGOZO WA MAFUNZO YA CHUO CHA KIKANDA CHA USHIRIKI NA WANAWAKE KATIKA SIASA

MWONGOZO WA MAFUNZO YA CHUO CHA KIKANDA CHA USHIRIKI NA WANAWAKE KATIKA SIASA

JANE

Zakeeya: (Anamwendea kwa vitisho): Ukiniita mwizi mara nyingine nitakuonyesha mimi ni nani.

Mchezo wa kuigiza wa 2

Fatu: Kwa hivyo, nilivyokuwa ninasema, ukiwapigia wanawake zaidi kura…

Isha: Toka hapa. Nyinyi nyote ni wezi. Mnataka tu kuvaa nguo nzuri na kuendesha magari makubwa na pesa ambazo mmeiba. Baada yetu kuwapigia kura, mtasahau yote kutuhusu na kila wakati tutasalia kuwa maskini na bila kazi.

Fatu: Rafiki yangu, ninajua unachohisi. Hivi ndivyo mambo yamekuwa hapo awali lakini tunataka kubadilisha hayo yote. Na hii ndio sababu niko hapa.

Isha: Hayo yote ni uongo.

Fatu: (Kwa ushawisi) Kwa nini usinijaribu kwanza? Kila mtu si sawa, unajua?

Jurai: Ninakubali. Hebu tumpe mwanamke fursa wakati huu. Wanawake ni mama na dada zetu.

Watu wengi kwenye hadhira wanakubali kwa kutingisa vichwa. Mwongozo kwa waelekezi

Baada ya majadiliano mafupi, endelea mjadili yafuatayo. Baadhi ya taarifa zinaweza kuwa zisizofaa.

Uandishi wa kisiasa

Mawasiliano ya kisiasa

Uandishi rasmi wa kisiasa

Kuandikia vyombo vya habari

Vidokezo na mazoezi ya vitendo

Jifunze kutoka kwa washauri wa Connect kuhusu jinsi unavyoweza kuhakikisha kuwa kazi yako iliyoandikwa inafanya haki kwa kampeni yako ya kisiasa.

Zoezi la 4: Vizuizi vya mawasiliano yenye ufanisi

a Select Committee or preparing a response to a consultation if you work in public affairs you need to master the written word. This new course explores different styles of writing from a punchy tweet to an extended piece of writing.

Political correspondence Formal political writing

Writing for the media Practical tips and exercises

Kufikia mwisho wa zoezi hili, washiriki wataweza:

Kuelewa vizuizi vya kawaida kwa mawasiliano yenye ufanisi

Kushinda vizuizi vya mawasiliano yenye ufanisi

Saa 1

Kazi ya makundi ya watu wawili, kuonyesha mifano, majadiliano ya kikundi cha watu wakubwa

Learn from Connect consultants about how you can ensure that your written work does justice to your political campaigning.

Chati mgeuzo na karatasi, kalamu za wino mzito, utepe

Activity 4: Barriers to effective communication

Objectives

Vizuizi vya mawasiliano yenye ufanisi: Matumizi ya maneno ya kitaaluma na magumu. Maneno magumu zaidi, yasiyojulikana na/au ya kiufundi.

After completion of this activity, the participants will: Understand the common barriers to effective communication.

Vizuizi vya kihisia na miiko: Watu wengine wanaweza kupata ugumu kuelezea hisia zao na Masomo mengine yanaweza kuwa “kizuizi” kabisa au miiko. Miiko au Masomo ya ugumu yanaweza kujumuisha, lakini sio tu, siasa, dini, ulemavu (akili na mwili), ujinsia na jinsia, ubaguzi wa rangi na maoni yoyote ambayo yanaweza kuonekana kama yasiyopendwa.

Time Needed

Overcome the barriers to effective communication.

1 hour

Malengo

Muda unaohitajika Mbinu Nyenzo

Ukosefu wa umakini kutovutiwa na mada, usumbufu, au ukosefu wa umuhimu kwa mpokeaji: (Angalia ukurasa wetu wa Vikwazo vya mawasiliano Yenye Ufanisi ili upate maelezo zaidi).

Tofauti katika mitazamo na maoni. Ulemavu wa mwili kama vile matatizo ya kusikia au matatizo ya kuongea.

Vizuizi vya mwili kwa mawasiliano yasiyo ya maneno: Kutoweza kuona dalili zisizo za maneno, ishara, mkao na lugha ya mwili kwa jumla kunaweza kufanya mawasiliano kukosa kuwa yenye ufanisi. Kupiga simu, kutuma ujumbe wa maandishi na mbinu nyingine za mawasiliano ambazo hutegemea teknolojia mara nyingi hukosa ufanisi ikilinganishwa na mawasiliano ya ana kwa ana.

Tofauti za lugha na ugumu wa kuelewa lafudhi zisizo za kawaida.

Matarajio na mapendeleo ambayo yanaweza kusababisha dhana za uwongo au maoni potofu: Watu mara nyingi husikia kile wanachotarajia kusikia badala ya kile kinachosemwa na kutoa mahitimisho sahihi. Ukurasa wetu The Ladder of Inference unaelezea haya kwa undani zaidi.

Tofauti za kitamaduni: Kanuni za maingiliano ya kijamii hutofautiana sana katika tamaduni tofauti, kama zilivyo njia ambazo hisia huonyeshwa. Kwa mfano, dhana ya nafasi ya kibinafsi inatofautiana kati ya tamaduni na kati ya mipangilio tofauti ya kijamii. Angalia ukurasa wetu wa Uelewa wa Utamaduni wako na Tamaduni Zingine kwa maelezo zaidi.

Zoezi

la 5: Mawasiliano ya kisiasa

Malengo

Baada ya kukamilisha zoezi hili, washiriki wataweza:

Kujua jinsi ya kuwasiliana kisiasa

Kufahamu jinsi ya kujiendeleza kama mwanasiasa unapowasiliana na wafuasi na wapinzani

Muda unaohitajika

Mbinu Nyenzo

Saa 1

Majadiliano ya kikundi na wasilisho la mwelekezi, kuigiza na video fupi.

Kalamu ya wino mzito, chati mgeuzo na karatasi

Njia za mawasiliano

Sehemu za mawasiliano ya kisiasa

Mawasiliano na majadiliano ya kitaasisi

Serikali/utawala, mabunge, mahakama

Katikati

Mawasiliano ya kisiasa kati umma dhaifu

Maoni yaliyochapishwa

Mfumo wa vyombo vya habari

Maoni yaliyopigiwa kura

Wanasiasa Washawishi

Washiriki wa asasi ya kiraia

Mfumo wa kisiasa

Pembeni

Hadhira

Mazungumzo ya kila siku miongoni mwa umma kuhusu masuala

Mitandao ya vyama na harakati za kijamii

Asasi za kiraia

TAARIFA KWA VYOMBO VYA HABARI

Wakati bora wa kutuma

Kati ya Saa 3 Asubuhi Saa 8 alasiri

Fikira maeneo ya wakati

GMT: Wastani wa Majira ya Jua CTA: GMT +2 CET: GMT +1

KWA NINI?

Kiwango cha wazi cha Jumanne ni zaidi ya 22% na pia ni siku maarufu zaidi ya kutuma matangazo kwa waandishi wa habari ikifuatwa na Jumatano

KWA NINI?

Kiwango cha wazi ni zaidi ya 45% kwa nyakati hizo. Baada ya chakula cha mchana, kiwango cha wazi kinashuka hadi chini ya 15%

KWA NINI?

Kwa kuzingatia maeneo ya wakati utahakikisha kuwa habari zako zilizotolewa kwa waandishi wa habari zinamfikia mwandishi kwa wakati mzuri, popote walipo.

Inahusisha kuhoji mgombea wa kisiasa kwa nia ya kupata habari kutoka kwao.

Maudhui ya hotuba ya lifti

Hotuba ya lifti ni njia fupi fupi inayolenga zaidi ya sekunde 30 ya kushiriki ujumbe wako.

Jina linaonyesha ukweli kwamba hotuba ya lifti inaweza kutolewa katika muda wa safari ya lifti. Kawaida huwa haijapangwa na mara nyingi ni mazungumzo ya ana kwa ana.

Maudhui ya hotuba ya lifti

UJUMBE:

Unahitaji wasikilizaji wako wajue

HADITHI NA DATA MUHIMU:

Unganisha ujumbe hasa na kazi yako, na ukweli / data ya haraka na hadithi

ULIZA: Zingatia unayezungumza naye, wanajali nini, na kile wanachochoweza kuathiri. Toa ombi maalum

HOTUBA YA LIFTI: Inawasilisha yaliyo hapo juu kwa njia fupi, ya kibinafsi na inayokumbukwa.

Majadiliano ya kisiasa

Activity 6: Public speaking

Objectives

After completion of this activity, the

To know how to speak in public confidently.

Kufikia mwisho wa zoezi hili, washiriki wataweza:

Learn how to stay calm in a provocating situation.

Kujua jinsi ya kuzungumza hadharani kwa ujasiri

• Utumaji ujumbe

• Maudhui

• Muundo

• Kushirikisha hadhira

• Kukumbukwa

• Kutumia ucheshi

• Kushughulikia Maswali na majibu

• Kutumia sauti kuonyesha umuhimu

Time Needed

Methodology

Materials

Objective After completion of this activity, the participants will: Understand the real meaning of public relations.

Political Public Speaking

Time Needed

1 hour

Kujifunza jinsi ya kuwa watulivu katika tukio la uchokozi na kukasirisha

• Kudhibiti vipindi vya umakini

• Inalenga hadhira

• Maandalizi ya sauti

• Lugha ya mwili

• Kuendeleza mtindo wako wa kibinfasi

• Kuwasilisha kama sehemu ya kikundi

• Athari za kibinafsi na kuonekana

Large group discussion, facilitator presentation, role play.

Saa 1

• Uchambuzi wa hadhira

• Kuleta athari

• Kusongasonga

• Kusimamia Uendeshaji shughuli

Understand the difference between PR and advertizing. Understand what is news Use social media in Public Relations Find out if PR is measured or not

Majadiliano katika kikundi kikubwa, wasilisho la mwelekezi, kuigiza

• Kutumia jukwaa

Flipchart paper, markers, tape, chalk or rope

• Visaidizi vya Kuona

Karatasi ya chati mgeuzo, kalamu za wino mzito, chaki au kamba

Zoezi la 7: Mahusiano ya umma

Core programme modules covered

Kuongea mbele ya watu kisiasa

Methodology

Masomo makuu ya programu yanayoshughulikiwa

These can be focused on specific aspects of speaking e.g. content / structure / audience engagement / Q&A handling / vocal skills / handling nerves / movement or body language.

Materials

The 4 types of public speaking

Haya yanaweza kuzingatiwa kwenye mambo maalum ya kuongea k.v. yaliyomo / muundo / ushiriki wa hadhira / Kushughulikia maswali na majibu / ustadi wa sauti / kushughulikia wa neva / kusongasonga au lugha ya mwili. REGIONAL ACADEMY LEARNING MANUAL FOR WOMEN IN POLITICAL PARTICIPATION (WPP)

Kufikia mwisho wa somo hili, washiriki wataweza: Kuelewa maana halisi ya Mahusiano ya Umma Kuelewa tofauti kati ya Mahusiano ya Umma na utangazaji

Kuelewa habari ni nini? Kutumia mitandao ya kijamii katika Mahusiano ya Umma

Kugundua ikiwa Mahusiano ya Umma hupimwa au la Saa 1

Kuigiza, kuonyesha mifano, majadiliano katika kikundi kikubwa

Chati mgeuzo na kalamu, kalamu za wino mzito, utepe.

Mambo matano kila mtu anapaswa Kujua kuhusu mahusiano ya umma Je, uhusiano wa umma ni nini?

Hivi ndivyo Shirika la Uhusiano wa Umma la Amerika (PRSA) lilikubaliana baada ya elfu chache za maoni kuwasilisha: “Mahusiano ya umma ni mchakato wa kimkakati wa mawasiliano ambao hujenga uhusiano wa faida kati ya mashirika na umma wao.”

Je, uhusiano wa umma hutofautiana na matangazo kwa njia gani?

Kutolipiwa dhidi ya Kulipiwa. Kutuzwa dhidi ya Kununuliwa. Kuaminika dhidi ya uvumi. Mahusiano ya umma hupendeza sana, matangazo hayatoshelezi kikamilifu.

Kuna msemo mzee unaosema: “Matangazo ndio unayolipia, kuvutiwa kwa hadhira umma unachoombea.”

Hapa kuna chati nzuri kutoka safu ya awali:

Matangazo Mahusiano ya umma

Inalipwa Inatuzwa Hujenga mfichuo Hujenga uaminifu

Hadhira haina uhakika Vyombo vya habari hutoa uthibitisho wa shirika lingine

Unahakikisha kutangazwa Hakuna dhamana, lazima ishawishi vyombo vya habari

Udhibiti kamili wa ubunifu Vyombo vya habari hudhibiti toleo la mwisho

Matangazo picha zaidi Mahusiano ya umma hutumia lugha zaidi Ghali mno Si ghali mno Nunua bidhaa hii Hii ni muhimu sana

Je, habari ni nini?

Kabla ya kuajiri kampuni ya mahusiano ya umma au kuanza kampeni yako mwenyewe, ni muhimu kuelewa hali ya habari. Kuna njia mbili tu za kuunda habari: 1) Kuunda hadithi au 2) Kufuata hadithi Kumbuka, waandishi wa habari, wasemaji, wanablogu na washawishi wengine sio wanastenografia (wataalamu wa kuandika kwa kifupi). Watauliza “Je, mimi na hadhira yangu tutafaidika vipi?” Kwa maneno mengine, jifanye wewe mpokezi. Jibu haya: Je, hadithi ni ipi? Kwa nini niishughulikie? Kwa nini niishughulikie sasa?

Hapa kuna vigezo zaidi vya kuzingatia: Je, ni habari? Je, hili si jambo la kawaida? Je, kuna mtazamo wa maslahi ya kibinadamu hapa? Hapa kuna njia mbili za kuunda habari.

Je, mitandao ya kijamii inaweza kuchukua nafasi ya vyombo vya habari vya kijadi?

Mitandao ya kijamii inaweza kuongeza juhudi za uahusiano ya umma na kutumika kama kipaza sauti. “Kuchosha hakufanyi kazi kwenye mitandao ya kijamii,” Jambo la mwisho unalotaka kufanya ni kuchukua taarifa kwa vyombo vya habari na kuichapisha kwenye mitandao ya kijamii. Ni bora kubadilisha tangazo lako kwa njia ya kibinadamu kwa kila mtandao wa kijamii ambao hadhira yako inavutiwa nao. Kwenye Twitter, ibuka na njia ya kufurahisha ya kutangzaza tangazo lako katika herufi 107, kumbuka utahitaji kuokoa herufi 23 kwa ajili ya kiungo chako.

Je, unaweza kupima mahusiano ya umma

Labda ndio lakini sio sayansi halisi. Kuna watu wengi na makampuni ambayo yameunda miundo kadhaa ya lahajedwali, na makadirio. Na tuwe wazi zaidi. Haya yote ni makadirio tu.

Malengo Muda unaohitajika Mbinu Nyenzo

Baada ya kukamilisha zoezi hili, washiriki wataweza:

Kuelewa maana ya neno kujijengea chapa ya umma

Kujua jinsi ya kutofautisha kati ya kujijengea chapa ya umma na mahusiano ya umma katika siasa

Kufahamu hatua zinazohitajika katika kujijengea chapa ya umma

Saa 1

Wasilisho la mwelekezi, majadiliano ya watu wawili au kundi

Kalamu ya wino mzito, chati mgeuzo na karatasi

Zoezi la 9: Uchunguzi kifani

Baada ya kukamilisha zoezi hili, washiriki wataweza:

Kuwa na mfano mzuri wa neno kujenga chapa katika siasa.

Kupata picha ya kujenga chapa kuliko maandishi.

Saa 1

Majadiliano ya kikundi cha watu wawili, makundi madogo, makundi makubwa

Kalamu ya wino mzito, chati mgeuzo na karatasi

Mfano wa Louise Mushikiwabo

Kuzaliwa: Mushikiwabo alizaliwa mnamo 1961 karibu na Kigali na anawafafanua wazazi wake kama “kutoka kizazi cha uhuru”.

Je, kujijengea chapa ya umma ni nini?

Chapa ya umma ni dhana mpya zaidi kwenye uwanda wa umma. Hiki ni kiungo ambacho kinaruhusu mashirika ya umma kupata utambulisho wao, kusisitiza uhalali wao na kutoa alama kwa ajili ya tathmini ya matendo yao.

Je, hatua za kujijenga kama chapa yenye ufanisi kwa umma ni zipi? Hapa kuna hatua nne za kujijenga kama chapa kwa umma.

Fafanua jinsi unataka kutambuliwa. Panga biashara yako kulingana na ahadi hii.

Wasilisha ahadi yako. Kuwa thabiti.

Je, kuna tofauti gani katika kujijenga kama chapa kwa umma na Mahusiano ya Umma?

Kwa kifupi, mahusiano ya umma ni kuhusu kudhibiti uhusiano huku chapa inalenga kuunda utambulisho.

Elimu: Mushikiwabo alisoma shule ya msingi na sekondari huko Kigali kabla ya kujiunga na Chuo Kikuu cha Kitaifa cha Rwanda (kwa sasa ni Chuo Kikuu cha Rwanda) mnamo 1981 akisomea digrii ya shahada ya kwanza kwa Kiingereza. Alihitimu mnamo 1984 akichukua kazi kama mwalimu wa shule ya upili kwa karibu miaka miwili.

Kisha alihamia Marekani mnamo 1986 kwa masomo zaidi ambapo alijiandikisha kwa digrii ya uzamili katika Lugha na Ufasiri katika Chuo Kikuu cha Delaware, akichukua utaalamu katika Kifaransa.

Kazi: Alipohitimu, Mushikiwabo mnamo 1988, aliendelea kufanya kazi Marekani katika nafasi kadhaa kwa karibu miaka 20 kabla ya kuhamia Tunisia kujiunga na Benki ya Maendeleo ya Afrika ambapo alihudumu katika nyadhifa kadhaa ikiwa ni pamoja na Mkurugenzi wa Mawasiliano.

Serikali ya Rwanda: Mnamo Machi 2008, alialikwa na Rais Paul Kagame kujiunga na

Zoezi la 8: Kujijengea chapa ya umma

Malengo

Muda unaohitajika Mbinu Nyenzo

wakati akihudumu kama Waziri wa Mambo ya Nje, ametoa mchango mkubwa wakati wa zamu ya Rwanda katika Baraza la Usalama la Umoja wa Mataifa kati ya 2013 na 2014 katika masuala kama vile utatuzi wa mizozo. Alihusika pia katika mageuzi yanayoendelea ya Umoja wa Afrika.

Ilikuwa katika wakati wake kama Waziri wa Mambo ya Nje kwamba alipoonyesha nia au msimamo huo.

Hivi sasa anahudumu kama Katibu Mkuu wa Shirika la Kimataifa la Francophonie (OIF), wadhifa ambao ameshikilia tangu 2018.

Machapisho: Mnamo mwaka wa 2016, aliandika kitabu “Rwanda Maana ya Ulimwengu”, kumbukumbu ya kizazi na historia ya kijamii na kihistoria. Kitabu hiki kililenga sana mada ya mauaji ya halaiki ya 1994 dhidi ya Watutsi.

Amechapisha pia nakala kadhaa katika media ya kuchapisha na ya dijitali.

Tuzo na utambuzi: Mushikiwabo ni mpokeaji wa tuzo la 2004 la Outstanding Humanitarian Award kutoka Chuo Kikuu cha Amerika na Shule ya Mafunzo ya Kimataifa.

Mnamo Mei 2018, Jeune Afrique jarida mashuhuri la habari la Ufaransa lilimworodhesha kama mmoja wa Waafrika wenye ushawishi mkubwa barani.

Zoezi la 10: Hitimisho

Malengo

Kufikia mwisho wa zoezi hili, washiriki wataweza:

Kukumbuka yote yaliyomo kwenye moduli hii Kuwa na muunganisho wazi kati ya mazoezi yaliyofanywa katika moduli hii.

Muda unaohitajika

Mbinu

Nyenzo

Dakika 30

Majadiliano katika kikundi kikubwa na wasilisho la mwelekezi

Chati mgeuzo na karatasi, kalamu za wino mzito, tepu ya kunasa sauti

Mwezeshaji anaanza kwa kuwakumbusha washiriki kwamba walifikia mwisho wa moduli ya 5 na kupitia muhtasari wa malengo ya moduli.

Wanajadili kwa ufupi malengo ya moduli na wanaendelea kupata hitimisho na kujaribu kuleta yaliyomo ya moduli hiyo kwa nchi ya asili.

Pitia na washiriki matokeo ya majadiliano ya kawaida ya majadiliano juu ya shughuli nyingi zilizomo kwenye moduli: ujuzi wa mawasiliano, uhusiano wa umma na kujenga chapa. Mwezeshaji anahakikisha kuwa yaliyomo kwenye moduli yanapitishwa kwa washiriki.

MODULI 6: JINSIA NA USHIRIKISHWAJI WA JINSIA

Malengo ya Moduli 6: Jinsia na ushirikishwaji wa jinsia

Jinsia na vurugu za kijinsia Ushirikishwaji wa jinsia Uchambuzi wa jinsia Bajeti inayojali jinsia Utafutaji wa rasilimali Uwezeshaji wa wanawake kiuchumi S/N ZOEZI MUDA 1 2 3 4 5 6 7 8

Utangulizi Jinsia na vurugu za kijinsia Ushirikishwaji wa jinsia Uchambuzi wa jinsia Bajeti inayozingatia jinsia Utafutaji wa raslimali Uwezeshaji wa wanawake kuichumi Hitimisho

Dakika 30 Saa 2 Saa 1 Saa 1 Saa 1 Saa 1 Saa 1 Dakika 30

Jumla: Saa 7

Malengo

Kufikia mwisho wa kikao hiki, washiriki wanatarajiwa:

Kuelewa mpangilio wa moduli hii

Kujua mazoezi yatakayoshughulikiwa kwenye moduli

Kujua muda wa kushughulikia kikamilifu Moduli hii

Muda unaohitajika

Mbinu Nyenzo Hatua

Dakika 20

kazi kati ya watu wawili, maonyesho, majadaliano katika kikundi kikubwa

Chati mgeuzo na karatasi, kalamu za wino mzito

What is Gender?

Je, jinsia ni nini?

1. Karibisha washiriki kwenye Somo la 6: Jinsia na ushikishwaji wa kijinsia na upitie kwa haraka baadhi ya mambo kadhaa muhimu wakati wa Somo la 5: Mawasiliano, mahusiano ya umma na ujuzi wa kujijenga kama chapa kwa kuwasaidia washiriki kuunganisha haya na masomo ya awali yaliyotangulia.

2. Acha washiriki waende kwenye ukurasa wa 6 wa somo katika miongozo yao na upitie malengo ya somo nao. Waulize kile wanachofikiria ni umuhimu kati ya uhalisi na somo hili. Je, linahusiana vipi na maisha halisi? Waeleze kwamba wakati wa somo hili ushiriki wao ni muhimu sana.

Zoezi la 2: Jinsia na Vurugu za Kijinsia

Kufikia mwisho wa kikao hiki, washiriki wanatarajiwa:

Gender is used to describe those characteristics of men and women which are socially determined, in contrast to those which are biologically determined. The word ‘gender’ was used by Ann Oakley and others in the 1970s to emphasise that everything women and men do, and everything expected of them, with the exception of their sexually distinct functions (childbearing etc.) can change, and does change, over time and according to changing and varied social, economical, political, and cultural factors.

Jinsia hutumiwa kuelezea zile sifa za wanaume na wanawake ambazo zimedhamiriwa kijamii, tofauti na zile ambazo zimedhamiriwa kibayolojia. Neno ‘jinsia’ lilitumiwa na Ann Oakley na wengine katika miaka ya 1970 kusisitiza kwamba kila kitu wanawake na wanaume hufanya, na kila kitu kinachotarajiwa kutoka kwao, isipokuwa kazi zao tofauti za ujinsia (kuzaa watoto n.k.) zinaweza kubadilika, na hubadilika, kwa muda na kulingana na mabadiliko na vipengele tofauti vya kijamii, kiuchumi, kisiasa, na kiutamaduni.

People are born female or male, but learn to be girls and boys who grow into women and men. They are taught what the appropriate behaviour and attitudes, roles and activities are for them, and how they should related to other people.

Malengo

Kueleza vurugu za kijinsia (GBV) ni nini

Kuelewa aina za vurugu za kijinsia.

Kutoa Mifano ya vurugu za kijinsia

Muda unaohitajika Mbinu Nyenzo

Saa 1

Kazi ya kikundi cha watu wawili, kuonyesha mifano, majadiliano ya kikundi kikubwa na kuigiza.

chati mgeuzo na karatasi, kalamu za wino mzito

Watu huzaliwa wakiwa wa kike au wa kiume, lakini hujifunza kuwa wasichana na wavulana wanaokua na kuwa wanawake na wanaume. Wanafunzwa tabia na mitazamo inayofaa ni ipi, majukumu na shughuli zao, na jinsi wanavyopaswa kuhusiana na watu wengine. Tabia hiyo wanayojifunza ndio inayounda kitambulisho cha jinsia, na huamua majukumu na wajibu wa kijinsia. Majukumu ya kijinsia hutofautiana sana kutoka kwa utamaduni moja hadi mwingine, na kutoka kwa kikundi kimoja cha kijamii, kisiasa, na kiuchumi hadi kikundi kingine katika utamaduni sawa.

This learned behaviour is what makes up gender identity, and determines gender roles and responsibilities. Gender roles vary greatly from one culture to another, and from one social, political, and economic group to another within the same culture.

Why is Gender important

Je, kwa nini jinsia ni muhimu?

Since the mid 1980s there has been a growing consensus that sustainable development requires an understanding of both women’s and men’s roles and responsibilities within the community and their relations to each other. This has come to be known as the Gender and Development (GAD) approach.

Tangu katikati ya miaka ya 1980 kumekuwa na makubaliano yanayoongezeka kuwa maendeleo endelevu yanahitaji uelewa wa majukumu na wajibu wa wanawake na wanaume katika jamii na mahusiano yao kwa kila mmoja. Hii imekuja kujulikana kama mtazamo wa Jinsia na Maendeleo (GAD). Lengo kuu la Jinsia na Maendeleo (GAD) ni kuzingatia ushirikishaji wa mahitaji na mitazamo ya wanawake katika shughuli zote. Ushirikishaji unatambua kuwa shughuli zote za maendeleo zina athari za kijinsia na haziwanufaishi wanaume na wanawake kwa kiwango sawa.

The main objective of GAD is mainstreaming women’s needs and perspectives into all activities. Mainstreaming acknowledges that all development operations have a gender impact and do not automatically benefit men and women equally.

Thus it is necessary to adopt GAD approach for development programmes to benefit both men and women, and also for sustainable development and positive impacts on the society as whole.

Kwa hivyo, inahitajika kutumia mtazamo wa Jinsia na Maendeleo (GAD) kwa mipango ya maendeleo ili kuwanufaisha wanaume na wanawake, na pia kwa maendeleo endelevu na athari chanya kwa jamii nzima. REGIONAL ACADEMY LEARNING MANUAL FOR WOMEN IN POLITICAL PARTICIPATION (WPP) 141

Zoezi la 1: Utangulizi

Wenye nguvu, wajeuri, wenyu vurugu, wababe, wanaofanya uamuzi, hawawasiliani

Jinsia kibayolojia na kijamii Bayolojia inatofautisha jinsia.

Wanyonge, wanyenyekevu, wenye amani, watiifu, wasiofanya uamuzi, wanaowasiliana

Je, kwa nini Jinsia inazingatiwa kuwa uwezeshaji wa wanawake?

Ingawa ‘jinsia na maendeleo’ inajumuisha wanawake na wanaume, hata hivyo, katika hali nyingi umakini unapewa wanawake tu. Hii ni kwa sababu ya ukosefu wa usawa na hali ya ukosefu wa usawa wa wanawake katika jamii nyingi ambapo wanawake hawana fursa sawa na uhuru wa kibinafsi kama wanaume. Kwa hivyo, kuna haja ya kuzingatia wanawake ikilinganishwa na wanaume. Ni kama glasi mbili, ambapo moja imejaa nusu na nyingine haina kitu, kwa hivyo, glasi tupu inapaswa kupata maji kwanza na glasi zote zinapokuwa sawa basi jaza zote mbili. Ikiwa mtu anajaribu kujaza glasi zote mbili bila kutambua kiwango cha maji haitafanya kazi.

Je, Vurugu za Kijinsia (GBV) ni nini?

• Vurugu za Kijinsia (GBV) ni unyanyasaji unaoelekezwa kwa mtu kwa sababu ya jinsia ya mtu huyo au vurugu ambazo zinaathiri watu wa jinsia fulani bila usawa.

Vurugu dhidi ya wanawake unaeleweka kama ukiukaji wa haki za binadamu na aina ya ubaguzi dhidi ya wanawake na itamaanisha vitendo vyote vya unyanyasaji wa kijinsia vinavyosababisha, au vinavyoweza kusababisha

Jamii hutofautisha majukumu ya kiume na ya kike.

Jukumu la kijinsia walilopewa wanaume na wanawake hutofautiana sana kutoka tamaduni hadi tamaduni.

Jinsia kibayolojia: Kipengele cha maumbile ya kibayolojia ambayo hutegemea ikiwa mtu huzaliwa na sehemu za siri za kiume au za kike na mpango wa maumbile ambao hutoa homoni za kiume au za kike ili kuchochea ukuzaji wa mfumo wa uzazi.

Jinsia kijamii: Hisia ya mtu za kuwa wa kiume au wa kike na kuchukua majukumu ya kiume au ya kike kwa njia zilizoelezwa kuwa zinafaa na utamaduni na jamii ya mtu.

• Kudhuru mwili,

• Madhara ya kingono,

• Kisaikolojia,

• Au madhara ya kiuchumi

• Au kuteseka kwa wanawake.

Inaweza kujumuisha unyanyasaji dhidi ya wanawake, unyanyasaji wa nyumbani dhidi ya wanawake, wanaume au watoto wanaoishi katika kitengo kimoja cha nyumbani. Ingawa wanawake na wasichana ndio wahasiriwa wakuu wa Vurugu za Kijinsia (GBV), hii pia husababisha madhara makubwa kwa familia na jamii.

Aina za ukatili wa kijinsia

Kimwili: husababisha majeraha, shida na shida za kiafya. Aina za kawaida za unyanyasaji wa mwili ni kupiga, kunyonga, kusukuma, na utumiaji wa silaha.

Kingono: ni pamoja na vitendo vya ngono, kujaribu kupata tendo la ngono, vitendo vya usafirishaji haramu, au vitendo vingine vilivyoelekezwa dhidi ya hali ya kingono bila idhini ya mtu.

Kisaikolojia: ni pamoja na tabia za unyanyasaji wa kisaikolojia, kama vile udhibiti, kulazimisha, vurugu za kiuchumi na usaliti. 43% ya wanawake katika nchi 28 za Umoja wa Ulaya (EU) wamepata aina fulani ya unyanyasaji wa kisaikolojia kutoka kwa mwenzi wa karibu.

Mifano ya vurugu za kijinsia

Vurugu za nyumbani ni pamoja na vitendo vyote vya unyanyasaji wa mwili, kijinsia, kisaikolojia na kiuchumi vinavyotokea ndani ya familia, kitengo cha nyumbani, au kati ya wapenzi wa karibu. Hawa wanaweza kuwa wapenzi wa zamani au wa sasa pia wakati hawashiriki makazi sawa.

Unyanyasaji wa kingono ni pamoja na tabia isiyokubalika ya kujiendeleza kwa maneno, kwa mwili au nyingine isiyo ya maneno yenye asili ya ngono kwa kusudi au athari ya kumnyanyasa mtu utu wake.

Kiwango cha unyanyasaji wa kijinsia na madhara yake kazini

Nchini Papua New Guinea, unyanyasaji wa kijinsia (GBV) umeenea, huku asilimia 94 ya waajiri wakisema wafanyikazi wao wamepitia vurugu za kijinsia. Vurugu hii huathiri wanawake nyumbani na kazini. Athari zake kazini ni nyingi na tofauti: Tishio la vurugu kazini huongeza hasara, huleta hatari za kiusalama na kiafya kazini, na hupunguza uzalishaji kwa kuathiri utendaji kazi wa wahasiriwa. Pia inachangia kasi kubwa cha wafanyakazi kuondoka na inazuia maendeleo ya kikazi.

Kwa sekta binafsi, gharama hizi zikijumuishwa, pamoja na gharama za moja kwa moja za vurugu za kijinsia, zinafika asilimia 3 hadi asilimia 9 kwa jumla ya gharama za malipo na gharama zisizo za moja kwa moja zinazoongeza asilimia nyingine 45.

Ili kukabiliana na changamoto hizi na zingine zinazohusiana na jinsia, kikundi cha makampuni kutoka Papua New Guinea kilikusanyika chini ya mwavuli wa Umoja wa Wanawake Unaofadhiliwa na IFC (BCFW). Kwa kuandaa na kutekeleza sera za Vurugu za Kijinsia (GBV) na kufanya kazi kwa pamoja kubadili maoni ya umma, wanachama wa umoja wamefanikiwa kusaidia wafanyikazi wao na kupunguza gharama za vurugu za kijinsia.

Zoezi la 3: Ushirikishwaji wa kijinsia

Kufikia mwisho wa zoezi hili, mshiriki ataweza:

Kujua ushirikishwaji wa kijinsia ni nini

Kueleza kanuni za ushirikishwaji wa kijinsia

Kueleza wazi changamoto za ushirikishwaji wa kijinsia

Saa 1

Kazi ya kikundi cha watu wawili, kuonyesha mifano, majadiliano katika kikundi kikubwa

Chati mgeuzo na karatasi, kalamu za wino mzito

Ushirikishwaji wa kijinsia ni mkakati wa kustawisha ubora wa sera za umma, mipango na miradi, kuhakikisha ugawaji bora wa rasilimali. Matokeo bora yanamaanisha kuongezeka kwa ustawi wa wanawake na wanaume, na kuundwa kwa jamii yenye haki zaidi na endelevu.

Kanuni tano za ushirikishwaji wa kijinsia

1. Lugha inayozingatia jinsia

Maandishi yanayotaja au kuwashughulikia wanawake na wanaume lazima yawafanye wanawake na wanaume waonekane sawa. Hii inatumika kwa, miongoni mwa aina nyingine, fomu, nyaraka, saraka za simu, maandishi kwenye mitandao na mtandaoni, matangazo ya matukio, folda, mabango na filamu.

Uangalifu lazima pia uwekwe kwa uchaguzi wa picha zenye uzingatiaji wa jinsia zote mbili wakati wa kuandaa nyenzo za uhusiano wa umma

2. Ukusanyaji na uchambuzi wa data mahususi ya kijinsia

Data zinapaswa kukusanywa, kuchambuliwa na kuwasilishwa kulingana na jinsia. Mitazamo ya kijamii, kama vile umri, kabila, mapato na kiwango cha elimu pia inapaswa kuonyeshwa pale inapowezekana.

Uchambuzi maalum wa kijinsia wa hali ya kwanza lazima utoe msingi wa maamuzi yote.

MWONGOZO WA MAFUNZO YA CHUO CHA KIKANDA CHA USHIRIKI NA WANAWAKE KATIKA SIASA

MWONGOZO WA MAFUNZO YA CHUO CHA KIKANDA CHA USHIRIKI NA WANAWAKE KATIKA SIASA

ya waajiri nchini Papua New Guinea wanasema wafanyakazi wao wana uwezekano wa kukumbwa na visa vya GBV

Malengo Muda unaohitajika Mbinu Nyenzo

3. Ufikiaji sawa na matumizi ya huduma

• Huduma na bidhaa lazima zitathminiwe kwa kutegemea athari zao tofauti kwa wanawake na wanaume.

• Ni muhimu kutambua:

• Ni nani anatumia huduma (wanawake au wanaume au wote wawili)?

• Wateja ni nani (wanawake au wanaume au wote wawili)?

• Je, makundi lengwa ni yepi?

• Je, wanawake na wanaume wana mahitaji tofauti?

• Je, kuna hali tofauti za wanawake na wanaume zinazozingatiwa wakati wa kupanga na kubuni huduma?

• Je, vikundi vyote lengwa vinafikia vyanzo sawa vya habari?

• Je, ni nani anayenufaika zaidi?

• Je, ni kundi lipi lingeumia zaidi ikiwa halingeweza kutumia huduma zinazotolewa?

• Je, ofisi zinatoa huduma kwa muundo wa kijinsia na bila vizuizi (kwa mfano maeneo ya kusubiri, taa, ufikiaji bila ghorofa, ishara)?

4. Wanawake na wanaume wanahusika kwa usawa katika kufanya

maamuzi

Kuna malengo ya lazima ya uwiano wa kijinsia katika viwango vyote vya kufanya uamuzi. Hatua na mikakati inayolenga uwiano mzuri wa kijinsia lazima ichukuliwe katika ngazi zote za kufanya uamuzi.

Hii ni muhimu pia wakati wa uteuzi wa vikundi vya kufanya kazi, timu za miradi, tume na bodi za ushauri, na pia wakati wa kuandaa hafla, n.k. wakati wa kuchagua spika.

Sehemu za kazi lazima zizingatie mazingatio ya kijinsia na zisizo na vizuizi inapowezekana (k.v ishara za jinsia, taa ya kutosha, kuzuia hali zinazoweza kutisha kama kwenye kumbukumbu za chini zisizofikika kwa urahisi, ufikiaji bila orofa za kupanda, vyumba vya kijamii kwa kazi tofauti).

5. Kushughulikiwa kwa njia sawa kunajumuishwa katika michakato ya uendeshaji shughuli

Vyombo vya uendeshaji shughuli ni pamoja na usimamizi bora na bajeti inayozingatia jinsia, miongoni mwa vingine. Ni muhimu kufahamu kwamba:

Kuzingatia hali tofauti za wanawake na wanaume huongeza kiwango cha mafanikio, ufanisi na matumizi makubwa ya wafanyakazi na fedha.

Malengo yote yanayohusiana na watu hufafanuliwa kwa misingi kamili ya usawa na malengo yaliyofikiwa yanawasilishwa kulingana na jinsia.

Kudhibiti ratiba kama jambo muhimu hujumuisha tathmini maalum ya jinsia ya matokeo na usimamizi wa utaratibu wa uwiano wa kijinsia, kwa maneno mengine, ukuzaji na utekelezaji wa malengo, mikakati na hatua (mpya na zilizobadilishwa).

MWONGOZO WA MAFUNZO YA CHUO CHA KIKANDA CHA USHIRIKI NA WANAWAKE KATIKA SIASA

MWONGOZO WA MAFUNZO YA CHUO CHA KIKANDA CHA USHIRIKI NA WANAWAKE KATIKA SIASA

Zoezi la 4: Uchambuzi wa kijinsia

Malengo

Kufikia mwisho wa zoezi hili, washiriki wataweza kujua:

Je, zana za uchambuzi wa kijinsia ni zipi?

Je, ni nini kinahitaji kujumuishwa katika uchambuzi wa kijinsia?

Je, uchambuzi wa jinsia una vitengo vipi tofauti?

Je, Matriksi ya Uchambuzi wa Kijinsia ni nini?

Je, kwa nini uchambuzi wa kijinsia ni muhimu katika mradi wowote?

Je, Matriksi ya Uchambuzi wa Kijinsia ni nini?

Bajeti inayojali jinsia ni bajeti inayofanya kazi kwa kila mtu (wanawake na wanaume, wasichana na wavulana) kuhakikisha usambazaji sawa wa rasilimali na kwa kuchangia fursa sawa kwa wote. Bajeti inayojali jinsia ni muhimu kwa haki za kijinsia na haki za kifedha.

WA JINSIA

• Mkakati

Muda unaohitajika

Mbinu Nyenzo

Uchambuzi wa kijinsia ni nini?

Saa 1

Kazi katika kikundi cha watu wawili, kuonyesha mifano, majadiliano katika kikundi kikubwa

Chati mgeuzo na karatasi, kalamu za wino mzito

• Sera, sheria, programu, miradi ya jamii na mipango ya maendeleo ya jamii.

• Upatikanaji wa rasilimali, fursa na malipo na manufaa ya kazi.

• Mahitaji na maslahi mahususi yanashughulikiwa.

• Kushiriki na kuchangia katika kufanya maamuzi.

Uchambuzi wa kijinsia unarejelea mbinu tofauti zinazotumiwa kuelewa mahusiano kati ya wanaume na wanawake, ufikiaji wao kwa rasilimali, shughuli zao, na vizuizi wanavyokabili ikilinganishwa na kila jinsia. Uchambuzi wa kijinsia hutoa habari inayotambua kuwa jinsia, na uhusiano wake na rangi, kabila, utamaduni, tabaka, umri, ulemavu, na/au hadhi nyingine, ni muhimu katika kuelewa mitindo tofauti ya ushiriki, tabia na shughuli ambazo wanawake na wanaume wanazo katika miundo ya kiuchumi, kijamii na kisheria.

Je, zana za uchambuzi wa kijinsia ni nini?

Zana ya uchambuzi wa kijinsia, iliyotengenezwa na Global Affairs Canada (Zamani lilijulikana kama Shirika la Maendeleo la Canada, CIDA), inaweza kutumiwa katika kuchunguza tofauti kati ya majukumu ambayo wanawake na wanaume wanachukua na kuelewa vyema zaidi jinsi tofauti hizi zinavyoathiri maisha yao katika mazingira tofauti. Je, ni nini kinachopaswa kujumuishwa katika uchambuzi wa kijinsia?

Uchambuzi wa kijinsia hujumuisha maelezo kuhusu wanawake, wanaume, wasichana na wavulana kulingana na mgawanyo wao wa kazi, majukumu na wajibu, ufikiaji kwa, na udhibiti wa rasilimali, hali yao na nafasi yao katika jamii.

Je, uchambuzi wa kijinsia una vitengo vipi?

Tumia GAF, ambayo inajumuisha vitengo vinne (ufikiaji kwa mali, imani na maoni, mazoea na ushiriki, na taasisi, sheria, na sera, zenye nguvu kote kwenye vitengo hivyo vinne) ili kupanga maelezo juu ya tofauti za kijinsia kutoka vyanzo vilivyopo.

Uchambuzi wa Jinsia katika Mzunguko mzima wa Mradi

Ujumuishaji ni mchakato

Rasilimali Ugawaji

Kuzingatia jinsia Pointi au Vitengo

UONGOZI

•

•

•

•

•

•

NJIA YA ATHARI KUU YA JINSIA YA MYXOTOXIN

Mchakato wa Kuingiza Jinsia

Mapengo katika hadhi na ushiriki wa wanawake na wanaume yanaweza kuzuia matokeo ya jumla ya mradi

Uchambuzi wa kijinsia

Matokeo ya mradi ambayo yanaweza kuziba mapengo katika hadhi na ushiriki wa wanawake na wanaume

Athari ambayo mradi unaweza kuwa nayo kuhusu utofautishaji wa wanaume na wanawake

Mikakati ya uhusishwaji wa kijinsia

Uchambuzi wa mzunguko wa programu Utekelezaji

Sehemu za kuingilia za uhusishwaji wa kijinsia

Hatua mahususi za kuzuia / kupunguza vizuizi

Takwimu zilizotenganishwa na jinsia

Orodha ua ukaguzi wa jinsia (maelezo) Ufuatiliaji na tathmini

Je, Matriksi ya Uchambuzi

JINSIA KUONGOZA KUU

Kijinsia

Bajeti inayojali jinsia ni bajeti inayofanya kazi kwa kila mtu (wanawake na wanaume, wasichana na wavulana) kuhakikisha usambazaji sawa wa rasilimali na kwa kuchangia fursa sawa kwa wote. Bajeti inayojali jinsia ni muhimu kwa haki za kijinsia na haki za kifedha.

Matrix ya Uchambuzi wa Kijinsia ni zana ya uchambuzi inayotumia mbinu shirikishi ili kuwezesha ufafanuzi na uchambuzi wa maswala ya kijinsia na jamii zinazoathiriwa nayo. Kutumia Matrix ya Uchambuzi wa Kijinsia kutatoa ufafanuzi wa kipekee wa maswala na pia kukuza uwezo wa uchambuzi wa kijinsia kutoka ngazi ya chini.

Matrix ya Uchambuzi wa Kijinsia inategemea kanuni zifuatazo: Ujuzi wote unaohitajika kwa ajili ya uchambuzi wa kijinsia upo miongoni mwa watu ambao maisha yao ndio mada ya uchambuzi

Uchambuzi wa kijinsia hauhitaji utaalamu wa kiufundi wa wale walio nje ya jamii ili uchambuliwe, isipokuwa kama wawezeshaji

Uchambuzi wa kijinsia hauwezi kuleta mabadiliko isipokuwa uchambuzi ufanywe na watu wanaochunguzwa.

Aina ya #1 Aina ya #2 Aina ya #3 Aina ya #4 Aina ya #5 VIWANGO

Kikundi cha wadau cha #1

Kikundi cha wadau cha #2

Kikundi cha wadau cha #3

Mgawanyo wa kazi

Hii inahusu mabadiliko katika majukumu, kiwango cha ustadi unaohitajika (wenye ujuzi dhidi ya wasio na ujuzi, elimu rasmi, mafunzo) na uwezo wa kazi (je, ni watu wangapi na ni kiasi gani wanaweza kufanya kazi; je, watu wanahitaji kuajiriwa au wanafamilia wanaweza kuifanya?)

Wakati

Hii inahusu mabadiliko katika muda (saa 3, siku 4, na kadhalika) inachukua kutekeleza jukumu linalohusiana na mradi au shughuli.

Rasilimali

Hii inahusu mabadiliko katika upatikanaji wa mtaji (mapato, ardhi, mikopo) kama matokeo ya mradi, na kiwango cha udhibiti wa mabadiliko katika rasilimali (zaidi au chini) kwa kila ngazi ya uchambuzi.

MALENGO YA MRADI YALIYOBAINISHWA YA KIJINSIA :

VYA UCHAMBUZI

AINA ZA UCHAMBUZI

Utamaduni

Vipengele vya kitamaduni hurejelea mabadiliko katika nyanja za kijamii za maisha ya washiriki (mabadiliko katika majukumu ya jinsia au hadhi) kama matokeo ya mradi huo.

Kwa nini uchambuzi wa kijinsia ni muhimu katika mradi wowote?

Uchambuzi wa kijinsia ni jambo muhimu katika uchambuzi wa kijamii na kiuchumi. Uchambuzi wa kina wa kijamii na kiuchumi utazingatia mahusiano ya kijinsia, kwani jinsia ni jambo muhimu katika mahusiano yote ya kijamii na kiuchumi.

Uchambuzi wa mahusiano ya kijinsia hutoa habari juu ya hali tofauti ambazo wanawake na wanaume wanakabiliwa nazo, na athari tofauti ambazo sera na programu zinaweza kuleta kwao kwa sababu ya hali zao. Maelezo kama haya yanaweza kuarifu na kuboresha sera na mipango, na ni muhimu katika kuhakikisha kuwa mahitaji tofauti ya wanawake na wanaume yanatimizwa.

Katika ngazi ya mtaa, uchambuzi wa kijinsia unaonyesha wazi majukumu tofauti wanawake, wanaume, wasichana na wavulana huchukua katika familia, katika jamii, na katika miundo ya kiuchumi, kisheria na kisiasa. Mtazamo wa kijinsia unazingatia sababu za mgawanyiko wa sasa wa majukumu na faida na athari zake kwa usambazaji wa tuzo na motisha.

Ni hatua sio tu kuelekea kwa uwajibikaji kwa haki za wanawake, bali pia kuelekea kwa uwazi zaidi kwa umma na inaweza kubadilisha sera za kiuchumi, hali inayochangia faida kwa jamii zote.

Hatua za Bajeti Inayojali Jinsia (GRB) Tathmini ya Hali(Tatizo)

Je, sera inazingatia jinsia? (shughuli)

Je, bajeti iliyotengwa inatosha? (Pembejeo)

Zoezi la 5: Bajeti inayozingatia jinsia

Malengo

Kufikia mwisho wa zoezi, washiriki wataweza:

Kuelewa maana ya bajeti inayozingatia jinsia

Kueleza kwa nini bajeti inayozingatia jinsia ni muhimu

Muda unaohitajika

Mbinu

Nyenzo

Kujua mahali bajeti Inayozingatia jinsia imefanikiwa Saa 1

Kazi katika kikundi cha watu wawili, kuonyesha mifano, majadiliano katika kikundi kikubwa

Chati mgeuzo na karatasi, kalamu za wino mzito

Kwa nini bajeti inayojali jinsia ni muhimu?

Uchambuzi wa bajeti inayojali jinsia, pamoja na sheria, na hatua nyingine za sera unaweza kushughulikia upendeleo wa kijinsia na ubaguzi.

Je, mgao wa matumizi ulitumika jinsi ulivyopangwa (Matokeo)

Je, matumizi yalipunguza mapengo ya kijinsia? (Matokeo)

Mfano wa ni wapi bajeti inayojali jinsia imefanikiwa “Moroko ni mojawapo ya nchi zinazoongoza katika uwanja wa bajeti inayojali jinsia” . Moroko ina historia ndefu ya bajeti inayojali jinsia kufanya kazi kutokana na nia iliyodumishwa, ya kiwango cha juu cha kisiasa ya kushughulikia usawa kijinsia. Tangu kupitishwa kwa sheria mpya ya fedha mnamo Januari 2014, mahitaji ya wanawake na wasichana yanazidi kuangaziwa kupitia jinsi serikali zinatumia fedha na jinsi vipaumbele vya kijinsia vimejumuishwa katika mchakato wa bajeti.

Jitihada zinazoendelea zimesababisha Bajeti Inayojali Jinsia (GRB) kutiwa nanga katika mchakato wa mageuzi ya bajeti ya Moroko. Uzoefu wenye msingi wa matokeo na usimamizi wa fedha za umma wa kuzingatia jinsia kwa zaidi ya miaka 10 huko Moroko ulisababisha kupitishwa kwa sheria mpya ya fedha, na Baraza la Serikali, ambalo linaweka kisheria usawa wa kijinsia katika michakato ya bajeti.

MWONGOZO WA MAFUNZO YA CHUO CHA KIKANDA CHA USHIRIKI NA WANAWAKE KATIKA SIASA

MWONGOZO WA MAFUNZO YA CHUO CHA KIKANDA CHA USHIRIKI NA WANAWAKE KATIKA SIASA

Sheria iliyopiga msasa michakato ya Bajeti Inayojali Jinsia, sheria hiyo mpya inataja wazi kwamba usawa wa kijinsia lazima uzingatiwe katika ufafanuzi wa malengo, matokeo na viashiria vya utendaji wa bajeti. Sheria hiyo mpya pia inaweka Ripoti ya Jinsia kama hati rasmi ambayo ni sehemu ya Muswada wa Fedha wa kila mwaka - mafanikio muhimu.

Kila mwaka, Moroko hutoa Ripoti ya Jinsia ambayo hujumuisha habari kuhusu kazi inayofanywa na kila sekta iliyogawanywa kwa misingi ya jinsia (ambapo data inaruhusu), ripoti ambayo imekuwa nyenzo muhimu ya uwajibikaji na ufuatiliaji, ikiendeleza utekelezaji wa Bajeti Inayojali Jinsia (GRB) kutoka mwaka mmoja hadi mwingine. Kufikia mwaka 2012, jumla ya idara 27 zilijiunga na ripoti hiyo, idara zinazojumuIsha zaidi ya 80% ya bajeti yote ya serikali. Ripoti imefanikiwa katika kuhitaji ripoti kutoka kwa sekta za kijadi zaidi (kwa ajili ya Bajeti Inayojali Jinsia -GRB), kama vile afya na elimu, na pia sekta zisizo za kijadi, kama vile wizara za miundombinu na uchukuzi.

Idara ya Kusoma na Kuandika sasa inafanya mipango ya bajeti ya miradi yake kulingana na “malengo” yake ambayo kwa kiasi kikubwa ni wanawake, ambao sasa ni asilimia 85 ya wanaonufaika na programu kama hizo za kusoma na kuandika nchini Moroko. Mwelekeo huu, ulioanza mnamo 2009, umeruhusu Idara kuwiana vyema na mahitaji ya walengwa wake. Kama matokeo, programu kadhaa tofauti pia zimeundwa kulingana na umri (miaka 15-24; 25-45 na 45+), pamoja na hali ya ajira (mfanyakazi au kutafuta ajira).

Mafanikio mengine yalikuwa ni ujumuishaji wa vifungu kwa ajili ya usawa wa kijinsia katika Katiba mpya ya nchi mnamo Julai 2011. Kifungu cha 19 kinaweka wazi usawa wa kijinsia katika kufurahia haki za kiraia, kisiasa, uchumi, kijamii, kitamaduni na mazingira. Katiba hiyo mpya pia inaleta kanuni ya usawa wa kijinsia kupitia vifungu kadhaa vinavyotaja kujitolea kwa serikali kufanya kazi ili kuunda mazingira ya kuruhusu kupatikana kwa usawa wa kijinsia na uwakilishi sawa wa wanawake na wanaume katika maeneo yote, na ufikiaji wa kamati na mashirika yanayohusika na kufanya maamuzi.

Zoezi la 6: Uhamasishaji wa rasilimali

Kufikia mwisho wa somo, washiriki wataweza:

Kuunda Mkakati wa Uhamasishaji wa Rasilimali na Mpango wa Utekelezaji

Kufafanua vipengele muhimu katika mkakati wa uhamasishaji wa rasilimali

Saa 1

Kazi katika kikundi cha watu wawili, kuonyesha mifano, majadiliano katika kikundi kikubwa

Chati mgeuzo na karatasi, kalamu za wino mzito

Je, uhamasishaji wa rasilimali ni nini?

Uhamasishaji wa rasilimali unamaanisha shughuli zote zinazohusika katika kupata rasilimali mpya na za ziada kwa ajili ya shirika lako. Inajumuisha pia, matumizi bora na kutumika kikamilifu, rasilimali zilizopo.

Sababu za uhamasishaji wa rasilimali

Faida za kuwa na Mkakati wa Uhamasishaji wa Rasilimali na Mpango wa Utekelezaji ni kwamba:

Iinazingatia juhudi za uhamasishaji wa rasilimali kwenye matokeo ya kiwango cha juu cha mfumo wa programu; Inaratibu mwelekeo kwa washirika wa rasilimali;

Inaepuka ujumbe unaochanganya kwa washirika wa rasilimali;

Hufanya kazi kuzuia ushindani wa rasilimali “katika shirika”

Huepusha juhudi “kidogo kidogo zisizokamilika”;

Hutoa kipaumbelea kwa haja ya kuongeza uwezo wa Uhamasishaji wa Rasilimali katika ngazi zote; Huunda umiliki wa pamoja na uwajibikaji;

MWONGOZO WA MAFUNZO YA CHUO CHA KIKANDA CHA USHIRIKI NA WANAWAKE KATIKA SIASA

MWONGOZO WA MAFUNZO YA CHUO CHA KIKANDA CHA USHIRIKI NA WANAWAKE KATIKA

Malengo

Muda unaohitajika

Mbinu Nyenzo

Vipengele muhimu katika mkakati wa uhamasishaji wa rasilimali

Mchakato na mazungumzo yanayohusika katika kuandaa mkakati wa uhamasishaji wa rasilimali ni muhimu kama ilivyo hati ya mwisho yenyewe. Kwa hivyo, ni muhimu kwamba wadau washiriki katika hatua zote zifuatazo za uundaji wake:

A. Kuangalia haraka: uko tayari kuanza?

B. Msimamo wa kimkakati

C. Kupitia mahitaji ya rasilimali kwa ajili ya mfumo wa programu (RRs, CPF n.k.) na pia mahitaji ya programu au miradi mahususi iliyopewa kipaumbele hapo

D. Kuchambua mazingira ya nje ya rasilimali

E. Kuimarisha malengo na matokeo yanayokusudiwa ya Mkakati wa Uhamasishaji wa Rasilimali na vile vile kanuni za kuongoza ushiriki wa washirika wa rasilimali

F. Kutambua washirika wanaoweza kuwa washirika wa rasilimali na ulinganishe masilahi ya washirika wa rasilimali na maeneo yako ya kipaumbele ya kazi

H. Kuunda njia za kufuatilia na kutathmini maendeleo ya Mkakati wa Uhamasishaji wa Rasilimali.

Changamoto kuu za ushirikishwaji wa kijinsia

Ukosefu wa usawa wa kijinsia

Kuepuka adhabu

Uwekezaji duni wa binadamu, kiufundi na kifedha

Uratibu dhaifu na mifumo dhaifu ya ufuatiliaji

Ukosefu wa data ya kutosha na utafiti

Umakini mdogo kwa vikundi vilivyopuuzwa na masuala yaliyopuuzwa

Upungufu wa tathmini na msingi wa ushahidi wa kuongoza programu

Upeo mdogo na ushughulikiaji mdogo wa huduma na mikakati

Mahitaji ya chini ya huduma na manusura

Kugawanyika kwa juhudi za kuzuia na kuitikia vurugu

Kufikia mwisho wa zoezi hili, washiriki wataweza: Kuelewa uwezeshaji wa wanawake kiuchumi ni nini Kuwa na ufahamu wa umuhimu wa uwezeshaji wa wanawake kiuchumi

Saa 1

Kazi katika kikundi cha watu wawili, vikundi vidogo, vikundi vikubwa na wasilisho

Kalamu ya wino mzito, chati mgeuzo na karatasi

Uwezeshaji wanawake kiuchumi ni nini

Uwezeshaji wanawake kiuchumi ni uwezo wa wanawake na wanaume kushiriki, kuchangia na kufaidika na michakato ya ukuaji kwa njia zinazotambua thamani ya michango yao, kuheshimu utu wao na kufanya iwezekane kujadili usambazaji mzuri wa faida za ukuaji.

Uwezeshaji wa kiuchumi ni kilio cha hitaji la saa hii. “Ajira ya mshahara inamaanisha nguvu ya kiuchumi” (Elliott, 2008, uk. 86). Kupitia ajira wanawake wanapata pesa na inawawezesha wanawake na wasichana kuwa ‘wanaoweza kukimu mahitaji’, wachangiaji mahitaji ya nyumba wenye hisia thabiti za uhuru wao wa kiuchumi. “Uwezeshaji wa kiuchumi ni zana yenye nguvu dhidi ya umaskini” (Biswas, 2010, uk. 27). Azimio la Djakarta (1994) linachunguza kwa kina kwamba, “uwezeshaji wa wanawake sio tu kuzingatiwa kwa usawa; ulikuwa sharti muhimu kwa maendeleo endelevu ya kiuchumi na kijamii.”

Zoezi la 7: Uwezeshaji wa wanawake kiuchumi

Malengo Muda unaohitajika Mbinu Nyenzo

Umuhimu wa uwezeshaji

Kuwekeza katika uwezeshaji wa wanawake kiuchumi kunaweka njia ya moja kwa moja kuelekea usawa wa kijinsia, kutokomeza umaskini na ukuaji jumuishi wa uchumi. Wanawake hutoa michango mikubwa kwa uchumi, iwe katika biashara, kwenye mashamba, kama wajasiriamali au wafanyikazi, au kwa kufanya kazi ya utunzaji bila malipo nyumbani.

Lakini pia wanaendelea kuathiriwa na umaskini, ubaguzi na unyanyasaji. Ubaguzi wa kijinsia unamaanisha wanawake mara nyingi huishia katika kazi zisizo na usalama, za mshahara mdogo, na hujumuisha kikundi cha wanawake wachache walio katika nyadhifa za juu. Hali hii inapunguza uwezo wa kufikia rasilimali kama vile ardhi na mikopo. Hii inapunguza ushiriki wa wanawake katika kuunda sera za kiuchumi na kijamii. Na, kwa sababu wanawake hufanya kazi nyingi za nyumbani, mara nyingi wana wakati mdogo wa kutafuta fursa za kiuchumi.

Hii inamaanisha kwamba aina za shughuli zinazoshughulikiwa lazima ziwekwe wazi na urefu wa kipindi cha kampeni (kilichodhibitiwa) umebainishwa ili kuhakikisha kikomo cha matumizi ni faafu.

Ni muhimu pia kuweka wazi ni matumizi ya nani yanakabiliwa na kikomo - kwa kawaida mipaka inapaswa kutumika kwa wote wanaotengeneza matumizi ya fedha yanayohusiana na uchaguzi (kwa mfano, vyama vya kisiasa, wagombea na wapiga kampeni wasio wa vyama) ingawa mipaka haitahitajika kuwekwa kwa kiwango sawa. Mbali na mipaka ya matumizi, nchi nyingine pia zinajumuisha marufuku kwa aina fulani za matumizi. Marufuku ya kawaida mno huwa ni marufuku ya matumizi mabaya ya rasilimali

za serikali, makatazo kwenye matangazo ya vyombo vya habari na shughuli za ununuzi wa kura.

Sheria za uwazi

Uwazi ni zingatio kuu la utawala wowote wa kifedha wa kisiasa: maelezo kuhusu ni wapi vyama na wagombea wanapata pesa zao na jinsi wanavyozitumia huangaza mwanga katika hali tata zinazoweza kuwepo ambazo zinaweza kukuza tuhuma na kuficha shughuli za ufisadi. Mahitaji ya kuripoti na kutoa taarifa yanatofautiana kutoka nchi hadi nchi kama vile ilivyo mitazamo inayochukuliwa katika kutekeleza mahitaji kama hayo. Vipengele muhimu, kulingana na muktadha wa nchi, vinaweza kuonyeshwa kama ifuatavyo:

Vyombo vya uangalizi

Udhibiti wa matumizi

Ikiwa vyanzo vya ufadhili vya kifedha vinajumuisha “upande wa usambazaji” wa fedha za kisiasa, basi udhibiti wa matumizi unaarifu “upande wa mahitaji”. Udhibiti huu kwa kawaida huweka mipaka ya matumizi kwa kampeni na vyama, wagombea na wahusika wengine (kwa mfano, wapiga kampeni wasio wa vyama) katika kuelekea uchaguzi. Nchi ambazo zinaweka mipaka ya matumizi zimetumia njia tofauti kuhesabu kikomo cha matumizi. Baadhi ya nchi huweka takwimu kamili ambayo haitofautiani, nyingine huhesabu kikomo kulingana na wastani wa mshahara wa kila mwezi au mshahara wa chini zaidi nchini, na nyingine huhesabu

kikomo cha matumizi kwa kushirikiana na idadi ya wapiga kura au wakaazi katika eneo la uchaguzi.

Licha ya mtazamo unaochukuliwa, kikomo kilichowekwa lazima kiwe cha busara. Ikiwa kimewekwa juu sana, hakitakuwa na “manufaa” na kitakuwa hakina maana yoyote. Ikiwa kikomo kimewekwa chini sana, huenda hakitaruhusu kampeni za kutosha za uchaguzi na kinaweza pia kushawishi washiriki wengine kukwepa kikomo. Sheria lazima ifafanue wazi dhana ya gharama za uchaguzi.

Usimamizi na utekelezaji

Kipengele cha mwisho cha fedha cha utawala wowote wa kisiasa ni hitaji la utaratibu mzuri wa usimamizi. Hii inamaanisha kuwa lazima kuwe na taasisi/vyombo ambavyo vimepewa jukumu la kusimamia ufuataji wa sheria na kwamba kuna vikwazo ambavyo vinatumika katika hali ambapo sheria hazifuatwi. Kuna mifano tofauti ya kamati za usimamizi inayotumika duniani kote. Nchi nyingine hupeana jukumu la usimamizi kwa chombo cha usimamizi wa uchaguzi; nyingine hupeana jukumu hili kwa wizara ya serikali. Chaguzi nyingine ni pamoja na kutenga malipo ya usimamizi kwa korti, wakala wa ukaguzi wa serikali au chombo maalum. Kama ilivyojadiliwa zaidi hapa chini, chombo cha uangalizi lazima kisiwe na upendeleo, kiwe huru, na kiwe na rasilimali za kutosha.

hupokea ripoti, vinafuatilia utii wa sheria, huchapisha habari

Waandishi wa habari asasi za kiraia zilizopangwa na raia hupata habari zilizochapishwa

Vyama vya kisiasa na wagombea huweka rekodi / maelezo ya ripoti za kifedha Uwazi

Licha ya ni chombo kipi kinachobeba jukumu la uangalizi na usimamizi, chombo cha usimamizi kinahitaji kuwa na mamlaka, sera, watu na taratibu sahihi za kufanya kazi yake. Na, muhimu, lazima kiwe na nia ya kisiasa ya kutimiza majukumu yake.

Vikwazo vinaweza kuwa adhabu ya kiutawala, kunyang’anywa fursa, hatua ya lazima ya kurekebishwa, upotezaji wa ufadhili wa umma, kuondolewa kwa usajili na/au adhabu ya jinai. Madhumuni ya vikwazo yanapaswa kuwa vinarekebisha makosa, kumwadhibu mkosaji ili wasifaidike na ufisadi wao na kuzuia hali za kutofuata sheria. Kuna makubaliano ya kimataifa kwamba vikwazo vinapaswa kuwa “vyenye ufaafu, sawia kwa wote na vinavyoshawishi kutofanya kosa tena.”

Kwa kweli, haitoshi tu kwamba sheria inatoa masharti ya vikwazo kama hivi bali pia sheria ihakikishe vikwazo vinatumiwa kwa lengo linalofaa na kwa njia isiyotegemea msimamo wowote. Kwa hivyo, ni muhimu kuhakikisha kuwa kuna “njia bora za kutafuta haki dhidi ya maamuzi ya kiutawala”, kama vile kuwekewa vikwazo.

Kanuni muhimu na viwango vya kimataifa

Udhibiti wa fedha za kisiasa huanza na dhana kwamba vyama vya kisiasa na wagombea wana jukumu muhimu katika demokrasia na wanahitaji fedha za kutosha kufanikiwa katika kutekeleza majukumu yao. Pia, ni muhimu kutambua kwamba kanuni katika eneo hili nyeti zinahitaji usawa wa haki za msingi na uhuru.

Kwa upande mmoja, makubaliano ya kimataifa hayaimairishi tu haki ya kushiriki katika maswala ya umma na kupiga kura, pia yanatambua haki ya kushirikiana/kukutana, haki ya faragha na uhuru wa kujieleza. Haki na uhuru huu ni muhimu katika muktadha wa mazungumzo ya kisiasa na uchaguzi. Kwa upande mwingine, udhibiti au ukiukaji wa uhuru na haki hizi za kimsingi kwa kiwango fulani unavumiliwa ili kuhakikisha kuwa mchakato wa uchaguzi unabaki huru na wa haki.

Kwa mfano, uhuru wa kujieleza unaweza kupendelea kutoweka kikomo cha pesa ambacho mtu anaweza kuchangia kumuunga mkono au kumpinga mgombea au chama fulani. Hata hivyo, kuruhusu michango isiyo na kikomo kunaweza kukuza ushawishi usiofaa wa wafadhili matajiri na hivyo kudhoofisha haki ya kupiga kampeni ya uchaguzi. Swali muhimu basi ni wapi pa kuweka mstari kati ya maslahi haya yanayoshindana.

Athari za ulipaji deni kwa haki za wanawake

Kama vile ripoti ya mwaka wa 2018 ya Mtandao wa Jinsia na Maendeleo (GADN) yenye mada ya kutambua haki za wanawake, jukumu la deni la umma barani Afrika, inavyoeleza, “Deni la umma na ulipaji wa deni ni shida mahususi kwa bara la Afrika, inayodhoofisha uwezo wa serikali kufikia ahadi zao za usawa wa kijinsia na kukuza haki za wanawake. Gharama za kulipia deni hili zinachukuliwa kwa kiasi kikubwa na wanawake, wakati fedha zilizokopwa hazitumiwi sana kwa njia ambazo zinazopeana haki za wanawake kipaumbele.

Mfano wa Jinsia na biashara (Zana ya Biashara na Jinsia: Je, Mkataba wa Ushirikiano wa Kiuchumi kati ya Umoja wa Ulaya (EU) na Jumuiya ya Afrika Mashariki utaathiri vipi wanawake wa Kenya?)

Kuondoa vizuizi vya uagizaji bidhaa wa EAC kutoka EU hatua kwa hatua

Kuongezeka kwa ushindani kwa bidhaa za ndani Marekebisho ya kampuni zingine za Kenya

Tofauti katika mapato ya ushuru

Marekebisho ya ushuru

Zana: Makadirio ya CGE

Zana: Viashiria vya ufuatiliaji

Mabadiliko ya ajira na mishahara halisi Uwezeshaji wa wanawake au upunguzaji wa uwezo

Marekebisho katika bajeti ya matumizi ya umma

Zana: Makadirio ya CGE

Mabadiliko katika nguvu za ununuzi Mabadiliko katika matumizi ya umma

Uwezeshaji wa wanawake au upunguzaji wa uwezo

Kuongezeka au kupungua kwa kazi ya huduma isiyolipwa

Zana: Orodha ya ukaguzi

Mabadiliko katika tofauti za kijinsia na ustawi wa wanawake

MWONGOZO WA MAFUNZO YA CHUO CHA KIKANDA CHA USHIRIKI NA WANAWAKE KATIKA

unaohitajika Mbinu Nyenzo

Kufikia mwisho wa zoezi hili, washiriki wataweza:

Kuelewa maarifa ya kifedha ni nini

Kufahamu vipengele vinavyojumuisha maarifa ya kifedha

Kujua jinsi ya kutathmini maarifa yako ya kifedha

Kufahamu jinsi ya kuboresha maarifa yako ya kifedha hivi sasa

Saa 1

Kazi katika kikundi cha watu wawili, vikundi vidogo, vikundi vikubwa na wasilisho

Kalamu ya wino mzito, chati mgeuzo na karatasi

Vipengele vitano muhimu vya maarifa ya kifedha

Changamoto nyingine za kifedha zinaweza kuwa nje ya udhibiti wako, lakini upangaji wa kifedha unaweza kukupa uwezo wa kushughulikia chochote kinachokujia. Kuwezeshwa kufanya uchaguzi mzuri wa kifedha huitwa maarifa ya kifedha, na ni jambo ambalo kila mtu mzima anahitaji.

1. Kupata pesa: Elewa malipo yako

Kabla ya kuanza kutumia, kuweka akiba, na kuwekeza, unahitaji kujua ni pesa ngapi unapata. Ukiwa unapata kiwango sawa kila mwezi, sehemu hii ni rahisi sana. Chunguza vizuri malipo yako ili utambue jumla ya mapato yako na mapato baada ya punguzo za kila mwezi kufanywa, na kumbuka punguzo nyingine zozote, kama vile bima ya afya inayofadhiliwa na mwajiri au mpango wa kustaafu.

Ikiwa wewe ni mmoja wa 32% ya Wamarekani ambao mapato yao yanatofautiana kila mwezi, kuhesabu mapato yako kunaweza kuwa kugumu zaidi, lakini bado ni muhimu. Jifunze jinsi ya kuhesabu jumla ya mapato yako na mapato yako baada ya punguzo kulingana na historia ya mapato yako hapa. Mara tu utakapoamua mapato yako ya kila

mwezi baada ya punguzo, uko tayari kutumia (kwa uwajibikaji!) pesa zako kwa bajeti ya kibinafsi.

2. Kutumia pesa: Kutayarisha bajeti ya kibinafsi

Bajeti ya kibinafsi ni mpango tu wa jinsi unataka kutumia pesa zako, lakini pia ni zana muhimu zaidi kufikia malengo yako ya kifedha. Ili kuunda bajeti ya kila mwezi ya kibinafsi, utahitaji kufuatilia matumizi yako kwa kipindi cha mwezi mmoja, na kisha ugawanye kila kitu katika aina kadhaa. Aina hizi zinaweza kuwa pana, kama zilivyo katika sheria maarufu ya 50 30 20 ya bajeti, au maalum, kwa wale ambao wanataka kuingia katika ustadi wa kina wa tabia zao za matumizi ya fedha.

MWONGOZO WA MAFUNZO YA CHUO CHA KIKANDA CHA USHIRIKI NA WANAWAKE

Zoezi la 8: Maarifa ya kifedha

Malengo

Muda

3. Kukopa: Kadi za mkopo, mikopo, na alama zako za mkopo

Hata kama wewe ni mwekaji akiba mwenye bidii, wakati fulani unaweza kulazimika kukopa pesa ili kufidia gharama kubwa kama nyumba au gari. Labda ulikopa pesa kama mwanafunzi wa chuo kikuu na kwa sasa unalipia mikopo ya wanafunzi au deni la kadi ya mkopo. Kukopa sio jambo bayamaadamu unajua jinsi ya kulinganisha mikopo na kudumisha alama nzuri ya mkopo APR (Kiwango cha Asilimia ya Kila Mwaka) ni ufunguo wa kulinganisha mikopo na kadi za mkopo. APR inazingatia kiwango cha riba na ada ili kukupa wazo sahihi zaidi la kiwango gani cha riba utakayolipa kila mwaka. APR ya chini inamaanisha utalipa riba kidogo kwa muda, lakini unaipataje?

Kwa ujumla, kadiri alama yako ya mkopo inavyoongezeka, ndivyo unatozwa kiwango kidogo cha riba. Hiyo inamaanisha kuwa ikiwa umekuwa na shida za kifedha hapo zamani, unaweza kukwama katika mzunguko mbaya ambapo pesa zako zote zinalipa riba. Hii ndiyo sababu muhimu kwamba kujenga afya nzuri ya mikopo ni mojawapo ya hatua muhimu zaidi za kufahamu maarifa ya kifedha.

Kuweka usawa kwenye kadi yako ya mkopo ni mojawapo ya njia rahisi za kumaliza deni, lakini kuchagua kadi sahihi ya mkopo na kuitumia kwa uwajibikaji kunaweza kukusaidia kuboresha alama yako ya mkopo. Jifunze zaidi kuhusu jinsi kadi za mkopo zinavyofanya kazi katika mwongozo wetu kamili.

4. Kujilinda: Kuzuia ulaghai na kununua bima

Mara baada ya kujiwekea bajeti thabiti na mkakati wa uwekezaji, ni muhimu kulinda pesa ambazo umepata. Hii inamaanisha kukagua mara kwa mara akaunti zako za benki na taarifa za kadi ya mkopo kwa makosa au shughuli za tuhuma; kuweka nyaraka na maneno siri kwa njia salama ili kuzuia utapeli na wizi wa utambulisho; na kununua aina sahihi ya bima ili kujikinga katika hali ya dharura.

Jinsi ya kutathmini maarifa yako ya kifedha

Njia rahisi ya kutathmini maarifa yako ya kifedha ni kujiuliza maswali kadhaa juu ya pesa zako za kibinafsi.

• Je, unajua jinsi ya kuunda bajeti ya kibinafsi?

• Je, una mfuko wa dharura ambao hushughulikia angalau miezi mitatu ya gharama za msingi za maisha?

• Je, una mpango kwa ajili ya kustaafu?

• Ikiwa una deni, je, una mpango wa kulipa?

• Je, unajua alama yako ya mkopo na jinsi ya kuiboresha?

Jinsi ya kuboresha maarifa yako ya kifedha hivi sasa

• Ikiwa umejibu hapana kwa maswali kadhaa (au zaidi!) hapo juu, usijali. Kuna mambo kadhaa madhubuti ambayo unaweza kufanya hivi sasa ili udhibiti fedha zako na kuboresha maarifa yako ya kifedha.

• Tayarisha bajeti ya kila mwezi ya kibinafsi. Bajeti yako ni msingi wa afya yako ya kifedha, na ni rahisi sana kuanza. Jifunze jinsi ya kuunda bajeti ya kibinafsi hapa.

• Anza mfuko wa dharura. Wataalam wanapendekeza kutenga gharama za kimsingi za maisha za angalau miezi mitatu ikiwa kuna mzigo wa kifedha usiotarajiwa kama vile kufutwa kazi au gharama kubwa ya matibabu.

• Tengeneza mpango kwa ajili ya kustaafu. Njia rahisi zaidi ya kuanza kuwekeza ni kuwekeza katika akaunti ya kustaafu: 401 (k), IRA ya jadi, au Roth IRA ni chaguzi zote nzuri.

• Fanya mpango wa kujiondoa katika deni. Ikiwa umeshikwa katika mzunguko wa deni, kufanya mpango wa kuilipa kunaweza kuokoa maelfu ya dola kwa riba.

• Baini alama zako za mkopo na ujifunze jinsi ya kuziboresha. Kuboresha alama zako za mkopo ni njia nyingine ya kuokoa pesa kwenye riba.

MWONGOZO WA MAFUNZO YA CHUO CHA KIKANDA CHA USHIRIKI NA WANAWAKE KATIKA SIASA

MWONGOZO WA MAFUNZO YA CHUO CHA KIKANDA CHA USHIRIKI NA WANAWAKE KATIKA SIASA

Hitimisho

Malengo

Kufikia mwisho wa zoezi hili, washiriki wataweza:

Kukumbuka maudhui yote yaliyomo kwenye moduli hii

Kuwa na muunganisho wazi kati ya mazoezi yaliyofanywa katika moduli hii

MODULI 7: MAENDELEO NA USHAWISHI WA WANAWAKE KATIKA SIASA

Muda unaohitajika

Dakika 30

Majadiliano ya kikundi kikubwa na wasilisho la mwelekezi

Malengo:

Kufikia mwisho wa moduli hii, wanaoshiriki wanapaswa kutia fora katika:

Chati mgeuzo na karatasi, kalamu za wino mzito, utepe

• Kutoa ushawishi wa kisiasa

• Kuendeleza siasa zao

• Kutetea na kupigania haki za kisiasa

• Kufanya majadiliano ya maridhiano

• Kuunda miungano ya kisiasa

• Tajriba na uhifadhi wa rekodi

• Urithi wa kisiasa

Mwelekezi anaanza kwa kuwakumbusha washiriki kwamba wamefika mwisho wa somo la 6 na kushiriki muhtasari wa malengo ya somo.

Wanapitia kwa muhtasari malengo ya somo. Na wanaendelea kujadili mahitimisho na kujaribu kuleta suala la bajeti inayojali jinsia kwa muktadha wa nchi ya nyumbani. Shiriki na washiriki matokeo ya majadiliano ya washiriki wote kuhusu mazoezi mengi yaliyofanywa kwenye somo hili. Jinsia na ushirikishwaji wa jinsia. Mwelekezi anahakikisha kuwa yaliyomo kwenye somo yamepitishwa kwa mshiriki.

Utangulizi

Jinsi ya kutoa ushawishi wa kisiasa Kuendeleza siasa zao Kuteta na kupigania haki za kisiasa Kufanya majadiliano ya maridhiano Kuunda muingano ya kisiasa Tajiriba na uhifadhi wa rekodi Urithi wa kisiasa

Dakika 30 Saa 1 Saa 1 Saa 1 Saa 1 Saa 1 Saa 1 Saa 1

Hitimisho Dakika 30

Mbinu Nyenzo

Hatua

Zoezi la 1: Utangulizi Malengo

Kufikia mwisho wa kikao hiki, washiriki wanapaswa:

Kuulewa mtiririko wa moduli hii

Kufahamu mazoezi yatakayofanywa katika moduli hii

Kujua muda utakaotumika kukamilisha moduli hii

Dakika 30

unaohitajika

Mbinu Nyenzo

Kazi ya washiriki wawili wawili, maonyesho, majadiliano katika vikundi vikubwa

Chati ya mgeuzo, karatasi na kalamu yenye wino mzito

Wakaribishe washiriki katika moduli ya 7: Maendeleo na ushawishi wa wanawake katika siasa kisha rejelea baadhi ya mambo muhimu yaliyoshughulikiwa katika moduli ya 6: bajeti inayozingatia jinsia na utafutaji wa rasilimali kwa kuwasaidia washiriki kuunganisha moduli hii na zile zilizopita.

Waulize washiriki wafungue ukurasa wa kwanza wa moduli ya 7 katika vitabu vao vya maelekezo na yapitie malengo ya moduli nao. Waulize wanachofikiri ni umuhimu kati ya yaliyomo katika moduli na hali halisi. Hii inaingilianaje na maisha halisi? Waeleze kwamba wakati wa moduli hii ushirikiano wao mkamilifu utakuwa muhimu sana.

Zoezi la 2: Jinsi ya kuathiri mkondo wa siasa

Hatua Malengo

Kufikia mwisho wa kikao hiki, washiriki wanapaswa:

Kuathiri mkondo wa siasa kama mwananchi wa kawaida.

Kuwa na athari kama mwanasiasa

Muda unaohitajika

Mbinu

Nyenzo

Dakika 30

Kazi ya washiriki wawili wawili, maonyesho, majadiliano katika vikundi vikubwa

Chati mgeuzo, karatasi na kalamu za wino mzito

HOW TO BE A POLITICAL INFLUENCE AS AN AVERAGE CITIZEN

NAMNA YA KUWA MSHAWISHI WA KISIASA AKIWA RAIA WA WASTANI

Je, mwananchi wa kawaida anakuwaje na athari kwenye siasa? Kujihusisha kunaweza inaonekana kuwa ya kutisha, lakini kwa kufuata hatua zilizo hapa chini kujihusisha, na kutumia rasilimali nyingi huko nje, unaweza kuwa kwenye njia yako ya kuwa ushawishi wa kisiasa. Kukaa na habari, kutambua viongozi wako waliochaguliwa, kuwasiliana na viongozi, hasa kupitia simu na kuhudhuria kumbi za miji, na kuandika maoni ya ummazote ni njia za kufanya sauti yako isikike!

How does an average citizen make an impact on politics? Getting involved can seem daunting, but by following the below steps to engage, and utilizing the many resources out there, you can be on your way to being a political influence.

Staying informed, identifying your elected officials, communicating with officials, especially through calls and attending town halls, and writing public comments are all ways to make your voice heard!

MWONGOZO WA MAFUNZO YA CHUO CHA KIKANDA CHA USHIRIKI NA WANAWAKE KATIKA SIASA

MWONGOZO WA MAFUNZO YA CHUO CHA KIKANDA CHA USHIRIKI NA WANAWAKE KATIKA SIASA

Muda

REGIONAL ACADEMY LEARNING MANUAL FOR WOMEN IN POLITICAL PARTICIPATION

Mwananchi wa kawaida anaweza kuathiri vipi mkondo wa siasa? Hatua za mwanzo zinaweza kuwa ngumu mno ila kwa kufuata hatua hizi pamoja na kutumikiza rasilimali nyingi zilizoko kotekote, unaweza kuwa katika safari ya kuathiri mkondo wa siasa. Kuwa na habari kila wakati, kuwatambua viongozi wako waliochaguliwa, hasa kwa kuwapigia simu pamoja na kuhudhuria mikutano ya kisiasa mijini pamoja na kuandika tahariri zinazogusa umma. Zote hizi ni hatua za kukufanya usikike.

MWONGOZO WA MAFUNZO YA CHUO CHA KIKANDA CHA USHIRIKI NA WANAWAKE KATIKA SIASA

MWONGOZO WA MAFUNZO YA CHUO CHA KIKANDA CHA USHIRIKI NA WANAWAKE KATIKA SIASA

JINSI YA KUATHIRI MKONDO WA SIASA – KAMA MWANANCHI WA KAWAIDA

JINSI YA KUWA MSHAWISHI

Tambua wawakilishi wako waliochaguliwa

Wapige simu wawakilishi wako waliochaguliwa

Piga kura

Hudhuria mijadala ya kisiasa

Andika maoni kwa umma

Kuwa mwenye maarifa

MWONGOZO WA MAFUNZO YA CHUO CHA KIKANDA CHA USHIRIKI NA WANAWAKE KATIKA SIASA

MWONGOZO WA MAFUNZO YA CHUO CHA KIKANDA CHA USHIRIKI NA WANAWAKE KATIKA SIASA

MWONGOZO WA MAFUNZO YA CHUO CHA KIKANDA CHA USHIRIKI NA WANAWAKE KATIKA SIASA

MWONGOZO WA MAFUNZO YA CHUO CHA KIKANDA CHA USHIRIKI NA WANAWAKE KATIKA SIASA

Kufikia mwisho wa kikao hiki, wanaoshiriki wanapaswa:

Kufahamu vipengele vya siasa endelevu

Kuelewa nadharia za siasa endelevu

Dakika 30

Kazi ya washiriki wawili wawili, maonyesho, majadiliano katika vikundi vikubwa

Chati za kugeuza, karatasi na vifaa vya kuweka alama.

Ni nini maana ya siasa endelevu?

Siasa endelevu ni juhudi na miradi inayofanywa ili kufanikisha malengo ya chama au jukwaa linaloshughulikia masuala ya kisiasa. Siasa endelevu zinalenga kuhifadhi uhuru wa vyama vya kutetea haki za binadamu pamoja na taasisi za kidemokrasia.

Mfano wa demokrasia iliyodumu Ghana Msingi wa mafanikio yake

Swali kuu kwa historia ya bara Afrika baada ya uhuru limekuwa ni ikiwa demokrasia ina nafasi katika mustakabali wa bara hili. Labda hakuna visa vyovyote vinavyoweza kudhihirisha maendeleo ya kidemokrasia zaidi ya ilivyo visa vya upigaji kura kuwachagua viongozi. Hata hivyo, tukizingatia mambo muhimu yanayofafanua mabadiliko ya uongozi kisiasa, ni rahisi kupuuza misingi mikuu ya ufanisi wa uongozi wa kidemokrasia ambayo hujikita katika taasisi muhimu na utamaduni ufaao wa kisiasa unaoziunga taasisi hizi mkono.

Uchaguzi wa uraisi wa Desemba 2016 huko Ghana ulikuwa wa saba tangu nchi hiyo kurejelea demokrasia mnamo mwaka wa 1992. Ikumbukwe kuwa nchi hiyo inaweza kuwa kielelezo kwa matukio yafaayo. Uchaguzi huo ambapo Nana Akufo-Addo alishinda katika uchaguzi wa Urais kwa chama cha New Patriotic Party (NPP), ulikuwa wa wazi, huru na wa kushindaniwa mno. Mataifa ya nje pia yalipongeza namna shughuli za kuhesabu kura zilivyoendeshwa. Kinachoifanya nchi ya Ghana kubainika waziwazi ni namna ilivyojenga historia yake ya kipekee katika kuzijenga taasisi za kisiasa pamoja na taifa kwa ujumla. Mafanikio ya namna hii yatahitaji sana ugavi sawa wa mapato ya taifa husika kwa miaka ya baadaye.

Ni nini kinachoiunganisha nchi ya Ghana?

Miaka ya awali kabla ya wakoloni kuja, eneo ambalo sasa ndio nchi ya Ghana halikuwa geni kwa uongozi thabiti: Ilitawaliwa na falme kadhaa ikiwemo Waashanti ambao katika miaka ya mwishomwisho wa karne ya kumi na saba waliunda utawala mkubwa pamoja na jeshi lao. Katika kilele utawala huo, kukajengwa nchi ya sasa ya Ghana.

Kufikia wakati wa kujipatia uhuru wake mwaka wa 1957, Ghana ilikuwa imejijengea uchumi wake wa kikarne. Aidha, viongozi wake walikuwa wamejiimarisha katika viwango wa kutawala na kudhibiti serikali iliyoungwa mkono na taasisi thabiti. Sawa na yalivyo mataifa yake jirani, Ghana imekumbwa na vita vya kikabila. Vya kukumbukwa zaidi ni vita vya mwaka wa 1994 Kaskazini mwa nchi hiyo vilivyosababisha vifo vya kati ya watu 1,000 na 2,000. Limekuwa eneo la vita vya kimbari kwa muda sasa. Uthabiti wa Ghana ni mojawapo wa mafanikio yake katika kujenga utambulisho wake wa kuzuia mizozo ya ndani

kwa ndani. Mtindo wa kukuza utambulisho ulianza miaka michache baada ya Ghana kujipatia uhuru, wakati Kwame Nkuruma, waziri wa kwanza na rais wa nchi hiyo. Alipiga marufuku vyama vya kisiasa vilivyoundwa kwa misingi ya kimaeneo, kidini na kikabila. Aliogopa kusambaratika kwa Ghana. Pia alipinga makundi yoyote yaliyotaka kuwepo kwa majimbo. Ili kudumisha uhusiano wa jamii na serikali, Nkuruma alihakikisha kuwa kila mmoja anapata elimu bila malipo; pia alifanikisha uhuru wa kiuchumi kupitia ujenzi wa miundo misingi kama vile bwawa la mto Volta; (Arditti, 2007).

Washirika Familia za wanaojitolea Wanaojitolea

Wadau wa kisiasa Familia za waajiriwa

WA MAFUNZO YA CHUO CHA KIKANDA CHA USHIRIKI NA WANAWAKE KATIKA SIASA

MWONGOZO WA MAFUNZO YA CHUO CHA KIKANDA CHA USHIRIKI NA WANAWAKE KATIKA SIASA

Zoezi la 3: Siasa endelevu

Malengo

Muda unaohitajika

Mbinu Nyenzo Inayoongozwa

Wateja

Serikali Wafadhili

Waajiriwa

Jamii

Nadharia ya Washikadau

Nadharia ya Green Politics

Kufikia mwisho wa kikao hiki, washiriki wanapaswa:

Kueleza maana ya kutetea haki na kutoa ushawishi wa kisiasa

Kufahamu majukumu ya utetezi wa haki

Kujua aina za shughuli zinazojumuisha utetezi wa haki

Saa 1

Kazi ya washiriki wawili wawili, maonyesho, majadiliano katika vikundi vikubwa

Chati mgeuzo na karatasi, kalamu zenye wino mzito, powerpoint iliyotayarishwa

Majukumu ya utetezi wa haki

Utetezi wa haki unaweza kulisaidia shirika lako kufanikisha malengo ya kisiasa yawayo yoyote yale yakiwa ni pamoja na:

1. Kuboresha huduma za umma kama vile uchukuzi, mawasiliano n.k.

2. Elimu

3. Upatikanaji wa huduma muhimu

4. Ujenzi wa huduma za kijamii

5. Afya ya umma

6. Uwajibikaji wa viongozi walioteuliwa katika nyadhifa mbalimbali za uongozi mashinani pia kitaifa.

7. Ugatuzi wa mchakato wa maamuzi pamoja na huduma za umma.

8. Uundaji wa sheria mpya zinazolenga kulinda haki za mashirika ya kutetea haki za kijamii ikiwa ni pamoja na utambuaji wa sheria na mashirika ya kutetea haki za kibinadamu.

Utetezi unaweza kugawanywa katika aina tatu za shughuli, zikiwemo:

Uwakilishi: kuzungumza kwa niaba yao au ya watu wengine mbele ya umma. Uhamasishaji: Kuwatia wengine moyo wa kukuunga mkono unapozungumza mbele ya umma Uwezeshwaji: Kuwafanya wengine wajue kuwa wana haki ya kuzungumza mbele ya umma na kusikika.

Mchakato wa kuwahusisha wanawake katika masuala ya uundaji wa sera za jamii unahitaji utetezi wa haki na ushawishi mkubwa ngazi zote kama ilivyo katika mchoro huu.

Maana ya utetezi wa haki

Utetezi wa haki ni matumizi ya maarifa kwa ajili ya mabadiliko ya jamii. Mabadiliko haya yanaweza kuongozwa na sera za serikali, sheria, miongozo au wakati mwingine sisi wenyewe. Utetezi wa haki ni hatua ya kuwashawishi wanaofanya maamuzi ya jinsi ya kufanikisha jambo fulani. Ufafanuzi huu unatueleza kuwa, kihakika, utetezi wa haki ni mchakato na wala si jambo la moja kwa moja tu. Kwa maelezo haya, ni wazi kuwa utetezi wa haki ni mchakato faafu ambao hulenga kuafikia matokea maalum. (Alliance for Justice, 2016).

Ushawishi ni mojawapo wa utetezi wa haki. Utetezi wote wa haki si ushawishi ila ushawishi wa aina yoyote ni utetezi wa haki.

Zoezi la 4: Kupigania na Kutetea Haki za Kisiasa

Malengo

Muda unaohitajika

Mbinu

Nyenzo

Utetezi wa haki unatofautiana vipi na ushawishi?

UTETEZI

USHAWISHI

Maana ya Kushawishi

Utetezi wa haki mara nyingi huhusisha ushawishi wa aina yake kwa wanaofanya uamuzi. Ushawishi ni jukumu kubwa na linalohitaji umakini: ni lazima ulikabili jukumu hili ukiwa umejiandaa vya kutosha.

Katika utamaduni wa Anglo-Saxon, neno hili lina maana ya kulishawishi bunge. Katika kushawishi huko, waliotaka suala fulani lisuluhishwe kwa namna walivyopenda walikuwa wakiwasubiri wabunge na kuwasemeza ili wawashawishi kwa namna Fulani wakubaliane nao kuhusu jambo walilolipendelea.

Kwa hivyo neno kushawishi ni dhana inayohusisha shughuli zote za kuwashawishi wanaofanya maamuzi, kisiasa au maamuzi mengine tu ambayo jamii au mtu binafsi ana haja nayo. Ushawishi ni shughuli iliyo na malengo na hujumuisha athari ya moja kwa moja kwa wanaofanya maamuzi (Centre for Society Orientation, 2013).

Zoezi la 5: Mazungumzo ya kupatana

Malengo Muda unaohitajika

Mbinu Nyenzo

Kufikia mwisho wa kikao hiki, washiriki wanapaswa: : Kueleza maana ya mazungumzo ya kupatana

Kuelewa jukumu la mchakato wa mazungumzo ya kupatana

Kufahamu sheria za mazungumzo ya kupatana.

Saa 1

Kazi kati ya watu wawili, maonyesho, majadaliano katika kikundi kikubwa

Chati mgeuzo na karatasi, kalamu zenye wino mzito, powerpoint iliyotayarishwa

Ni nini maana ya mazungumzo ya kupatana?

Mazungumzo ya kupatana ni mbinu mojawapo inayowasaidia watu kutatua mizozo baina yao. Ni mchakato ambao huwaleta watu pamoja kwa kuepuka mizozo au kutoelewana. Watu wanapotofautiana, lengo la kila mhusika huwa ni kutetea msimamo wake au labda wa shirika wanaloliwakilisha. (SkillsYouNeed, 2020).

Hatua za Mazungumzo ya kupatana

Ili kuafikia matokeo yanayoridhisha, inaweza kuwa bora zaidi ikiwa tutafuata mpangilio faafu wa kufanikisha mazungumzo hayo. Kwa mfano, katika eneo la kazi, mikutano inaweza kuandaliwa ili iyalete pamoja makundi yanayohusika.

Hatua za mazungumzo ya kupatana ni pamoja na:

• Maandalizi

• Majadiliano

• Maelezo ya wazi kuhusu malengo

• Mazungumzo yanayolenga kumfanya kila mhusika aridhike

• Mapatano

• Utekelezwaji wa mapatano

Maandalizi

Kabla ya mazungumzo ya kupatana yoyote kufanyika, ni lazima pafanyike uamuzi wa ni lini na ni wapi mkutano utafanyika. Ni akina nani watakaohudhuria? Kutenga muda maalum uliodhibitiwa husaidia pia kuepuka kutoelewana.

Hatua hii hulenga kuhakikisha kuwa masuala yote muhimu yamebainishwa na kufafanua misimamo. Kazini kwa mfano, hatua hii itahusu kujua kanuni za shirika lako, ni nani anapewa msaada, ni wakati gani ambapo msaada hauna maana kwa anayesaidia na ni kwa nini. Shirika lako linaweza kuwa na sera ambazo mnaweza kuzirejelea wakati wa vikao vya mazungumzo. Kufanya maandalizi kabla ya majadiliano husaidia sana katika kupunguza mizozo pamoja na kupoteza muda uliotengewa mikutano.

Majadiliano

Katika hatua hii, wahusika au wanachama kutoka pande zote huwasilisha hoja zao kama wanavyofikiria ili kuelewa hali ilivyo.

Ujuzi muhimu katika kiwango hiki ni pamoja kuuliza maswali, kusikiliza na kufafanua mambo.

Wakati mwingine, ni muhimu kuandika chini hoja muhimu za yanayozungumzwa ili kuweka kumbukumbuku kwa manufaa ya baadaye. Ni muhimu kusikiliza, hasa wakati kunapokuwa na kutoelewana. Ni rahisi sana kufanya makosa wakati unaposema sana na kusikiliza kwa uchache. Kila upande sharti uwe na muda wake maalum wa kuwasilisha hoja zake. Muda huu uwe sawa kwa pande zote.

Kufafanua malengo

Kutokana na majadiliano yenu, ni muhimu malengo, matakwa na maoni ya kila upande yafafanuliwe.

Ni muhimu kuainisha masuala haya kwa kuzingatia uzito wa kila jambo. Kutokana na ufafanuzi huu, mara nyingi huwa ni rahisi sana kujenga hoja ya kumridhisha kila mmoja. Ufafanuzi ni sehemu muhimu sana ya mazungumzo. Bila sehemu hii, kunaweza kuzuka kutoelewana tena. Hali hii huzuia kuafikia mafanikio ya mchakato wa mazungumzo.

Mazungumzo yanayoridhisha pande zote

Hatua hii inahusu mazungumzo yanayolenga kuziridhisha pande zote mbili. Kila upande huhisi kuwa umeshinda na kwamba maoni yao yametiliwa maanani.

Matokeo ya kuridhisha pande zote mbili huwa bora zaidi. Japo hili haliwezi kutokea kila mara, ni muhimu lifanywe kuwa lengo kuu la mazungungumzo.

Mapendekezo ya mikakati na mbinu zingine. Makubaliano huwa ni njia chanya ya kupata matokeo bora zaidi ikilinganishwa na mbinu ya kushikilia misimamo mikali ya awali.

Maridhiano

Maridhiano yanaweza kuafikiwa ikiwa maoni na matamanio ya kila upande yatazingatiwa na kutiliwa maanani.

Ni muhimu kwa kila pande husika kuwa wazi ili kuafikia maridhiano kwa kutumia muda mfupi. Mapatano yoyote yanahitaji kuwekwa wazi ili kila upande ufahamu yaliyoafikiwa.

Utekelezaji wa mapatano

Baada ya mapatano, utekelezwaji wa mapatano hayo unafaa kufanyika ili kufanikisha maamuzi yaliyoafikiwa kikaoni.

Kanuni saba za mazungumzo ya kupatana

• Usitoe siri za kikao kwa watu wengine

• Epuka kutoa masharti mengi

• Sikiliza sana kuliko kuzungumza

• Jiepushe na maswali yasiyohitaji majibu

• Tafuta msaada usioegemea upande wowote

• Kuwa wa kwanza kutoa hoja ya maafikiano

• Jitahidi kujenga mahusiano.

Malengo Muda unaohitajika Mbinu Nyenzo

Ni nini maana ya muungano

Kufikia mwisho wa kikao hiki washiriki wanapaswa: Kueleza maana ya muungano

Kuelewa vifaa vinavyofanikisha mipango ya muungano

Kujua namna muungano huundwa.

Saa 1

Kazi ya washiriki wawili wawili, maonyesho, majadiliano katika vikundi vikubwa

Chati mgeuzo na karatasi, kalamu zenye wino mzito, powerpoint iliyotayarishwa

Muungano ni shirika lenye makundi yaliyo na matamanio tofauti tofauti na ambayo huunganisha raslimali zao ili kufanikisha mabadiliko ya namna Fulani. Mabadiliko hayo yanaweza kutekelezwa yakiwa na mhusika mmoja mmoja au mashirika tofauti tofauti (ORISE, 2020).

Ni nini maana ya uundaji wa muungano? Uundaji wa muungano ni sanaa. Muungano unaweza kufanikiwa ikiwa wanachama watafanya kwa kazi kujituma wakiwa pamoja, wakiwa na malengo, maamuzi na uongozi mmoja ili kutekeleza lengo fulani. (ORISE, 2020).

• Vifaa vya kuuratibu muungano

• Kigezo cha ubora wa muundo wa muungano (PQI)

• Kigezo cha ubora cha taifa (SPI)

• Fomu ya mpango tekelezi wa muungano.

• Majukumu na maelezo ya kazi za wanachama wa muungano.

• Maono, azma na malengo ya muungano.

• Yaliyomo katika sheria ya muungano

• Mchakato wa mbinu mkakati.

WA MAFUNZO YA CHUO CHA KIKANDA CHA USHIRIKI NA WANAWAKE KATIKA SIASA

MWONGOZO WA MAFUNZO YA CHUO CHA KIKANDA CHA USHIRIKI NA WANAWAKE KATIKA SIASA

Zoezi la 6: Ujenzi wa Muungano

Muungano wa kisiasa huundwa vipi?

Muungano wa kisiasa huundwa wakati ambapo vyama viwili au zaidi vya kisiasa hufanya mapatano rasmi ya kufanya kazi pamoja ili kupata uungwaji mkubwa katika bunge na au kimsingi kuunda serikali. Vyama ambavyo hukubaliana kuingia katika muungano huwa na filosofia na sera zinazofanana. Wakikosa mambo haya, basi muungano huo husambaratika.

Ni nini maana ya tajriba ya uwekaji wa rekodi?

Nomino. Ni utunzaji wa matukio ya kihistoria, masuala ya kifedha kwa kuweka leja na deta au shajara, kuweka stakabadhi katika faili n.k.

Ni nini kinachofafanua tajriba?

• Mchakato wa kuhifadhi rekodi na kuhakikisha kuwa mambo yanafanyika.

• Ujuzi au maarifa unayopokea unapofanya kitu kwa muda.

• Kipindi ulichotumikiza katika utekelezaji wa jambo fulani (kama vile kazi ya aina fulani)

Ni zipi aina za uwekaji wa rekodi?

• Hakikisha umezifuatilia aina hizi za rekodi.

• Rekodi za uhasibu wa fedha. Hizi huwa stakabadhi zinazohusu malipo katika biashara yako.

• Taarifa za benki. Hizi ni rekodi ya akaunti yako na benki.

• Stakabadhi za sheria.

• Vyeti vya kuendesha biashara

• Stakabadhi za bima.

• Makubaliano ya mazungumzo

• Manifesto

• Kanuni

• Misimamo

Zoezi la 8: Urithi wa Kisiasa

Malengo

Kufikia mwisho wa kikao hiki, washiriki wanapaswa :

Kufafanua tajriba na uwezo wa kuweka rekodi

Kuelewa na kufafanua maana ya tajriba

Kuelewa aina za uwekaji wa rekodi

Muda unaohitajika

Mbinu Nyenzo

Saa 1

Kazi ya washiriki wawili wawili, maonyesho, majadiliano katika vikundi vikubwa

Chati mgeuzo na karatasi, kalamu zenye wino mzito, powerpoint iliyotayarishwa

Muda unaohitajika

Mbinu Nyenzo

Kufikia mwisho wa kikao hiki, washiriki wanapaswa:

Kufafanua maana ya urithi wa kisiasa

Kuelewa urithi wa kisiasa katika tawala zenye demokrasia na zisizo na demokrasia

Kueleza changamoto za urithi wa kisiasa barani Afrika

Saa 1

Kazi ya washiriki wawili wawili, maonyesho, majadiliano katika vikundi vikubwa

Chati mgeuzo na karatasi, kalamu zenye wino mzito, powerpoint iliyotayarishwa

Zoezi la 7: Tajriba na uwekaji wa rekodi

Malengo

Methodology Materials

Pair work, demonstration, large group discussion

Nini maana ya urithi wa kisiasa?

Ni mfumo wa kupokezana kijiti cha uongozi katika siasa, kuingia madarakani, kwa njia rasmi au kwa kurithi ufalme baada ya kufa, kujiuzulu au kuondolewa kutoka mamlakani kwa utaratibu maalum.

Flipchart and paper, markers, prepared power point

Muundo huu unaweza kupatikana katika demokrasia nyingi za serikali za mabunge, ingawa ni chache tu zinazoweza kushindana na historia ya Italia ya (1948–1994) kuhusu viongozi waliorudishwa mamlakani na kuongoza miungani iliyo kuwa na wingi wa viongozi kutoka mrengo wa Wakristo (taz. Verzichelli na Cotta, 2000).

Urithi wa kisiasa katika serikali ambazo hazina demokrasia

Muundo wa urithi na mabadiliko ya siasa zinaelekea kuwa tofauti sana katika serikali ambazo hazina demokrasia. Katika tawala za kurithi ufalme au uongozi, urithi hufanywa bila kuwepo na mabadiliko mengi. Katika tawala za aina hii, mabadiliko yoyote husabisha falme hizo kufikia mwisho katika uongozi wake; hata hivyo serikali hizo huja zikatwaliwa na serikali zinazoendesha demokrasia (Geddes et al., 2014, 2018: 211–217).

Kwa mifano serikali 32 za kurithi ambazo zimetambuliwa na Del Panto katika kipindi cha 2000–2015, zaidi ya 21 zilibuni serikali za kurithi (Del Panto, 2019). Mifumo kadhaa inaweza kubainishwa. Baturo anapendekeza kuwa baadhi ya urithi wa uongozi wa urais ambao huwa wa kidemokrasia na mwingine usio wa kidemokrasia huwa chanzo cha serikali zinazodumisha demokrasia.

Urithi na mabadiliko ya uongozi Afrika

Tajriba ya mabadiliko ya uongozi Afrika hukumbwa na ukosefu wa usalama barani Afrika. Huko Ivory Coast, Kenya, Zimbabwe na Sudan, michakato ya kumtafuta kiongozi mpya imechangia misukosuko na vita vya kisiasa.

Idadi kubwa ya nchi za Afrika (33 miongoni mwa 51 katika kanzi-data au 65%) ina viongozi ambao wamekuwa mamlakani kwa chini ya miaka 10. Ni dhahiri kuwa kumekuwa na mabadiliko makubwa katika uongozi wa Afrika kwa mwongo moja uliopita sasa. Bila shaka, tangu mwaka wa 2010, wamekuwepo viongozi 30 wapya (yaani mabadiliko 30 ya uongozi). Hii ni takriban mabadiliko 7.5 kila mwaka kwa miaka minne iliyopita ikilinganishwa na mabadiliko 5.6 kwa kila mwaka kati ya mwaka wa 2000-2010.

Urithi na Mabadiliko ya Kidemokrasia

What does Political succession mean in politics?

Order of succession, in politics, the ascension to power by one ruler, official, or monarch after the death, resignation, or removal from office of another, usually in a clearly defined order.

Urithi na mabadiliko ya kidemokrasia katika viwango vyote vya serikali vinaenda pamoja na katika mifumo ya bunge, waziri mkuu anapoondoka, kwa kawaida kufichua mabadiliko makubwa sana katika uongozi wa chama na katika utawala wa serikali. Katika tawala zilizojiimarisha, zikiwemo zile zinazojitosheleza kwa idadi. Kwa mfano Demokrasia za Uingereza na Westminster huwa na mawaziri wawili; anayeondoka na anayechukua hatamu za uongozi kutoka chama kimoja kwa vipindi viwili vya chaguzi mbili za ubunge (Helms, 2018).

REGIONAL ACADEMY LEARNING MANUAL FOR WOMEN IN POLITICAL PARTICIPATION (WPP)

Kwa kulinganisha na serikali za muungano, mabadiliko kwa namna ya kubadilisha mwonekano wa serikali haujumuishi mabadiliko ya uongozi tokea juu. Chama tawala kitasalia mamlakani baada ya kuvunjwa kwa serikali ya awali. Kitasalia kuwa uongozini. (taz Otjes, 2020: 43–45), kiongozi wao anaweza kuendesha kikao cha wanachama wa vyama tanzu vya muungano.

Tukipuuzilia mbali mambo mengine ya kimsingi, ikumbukwe kuwa nyingi ya nchi zilizoendesha uchaguzi mwaka wa 2020 zilikuwa zimetoka katika vita ikiwa ni pamoja Burkina Faso, Burundi, Jamhuri ya Afrika ya Kati, Côte d’Ivoire, Ethiopia, Niger na Somalia. Nchi hizi ziliumia sana kutokana na mifumo ya utawala iliyokuwepo hapo awali, kushambuliwa na makundi ya kigaidi pamoja na changamoto za kujenga umoja wa kitaifa. Vivyo hivyo, kulikuwa na ya uongozi kuhusishwa na usalama katika mwaka wa 2020.

WA MAFUNZO YA CHUO CHA KIKANDA CHA USHIRIKI NA WANAWAKE KATIKA SIASA MWONGOZO WA MAFUNZO YA CHUO CHA KIKANDA CHA USHIRIKI NA WANAWAKE KATIKA SIASA

Uchaguzi Barani Afrika mwaka wa 2020

Nchi Aina ya Uchaguzi Tarehe

Togo Urais Februari 22

Burundi Urais na ubunge Mei 20

Malawi Urais Juni 23

Ethiopia Ubunge Agosti 29

Guinea Urais Oktoba 18

Seychelles Urais Oktoba 22 - 24

Tanzania Urais na ubunge Oktoba 28

Cote d’Ivoire Urais na ubunge Oktoba 31

Burkina Faso Urais na ubunge Novemba 22

Ghana Urais na ubunge Desemba 7

Central African Republic Urais na ubunge Desemba 27

Niger Urais na ubunge Desemba 27

Somalia Ubunge Desemba

* Pia , kuna uchaguzi wa wabunge mwaka huu katika nchi 8, Comoro (Januari 19) Kameruni (Februari 9) Guinea (Machi 1) Chad (Januari-Machi), Gabon (Aprili) + Mali (Mei 4), Misri (Novemba) Liberia (Desemba 8) Umeahirishwa kwa sababu ya virusi vya Korona

• Kati ya mwaka wa 1950 na 1959, kulikuwa na mabadiliko 8 ya serikali au mabadiliko 0.8 kwa mwaka.

• Kati ya mwaka wa 1960 na 1969 na kati ya mwaka 1970 na 1979, kulikuwa na mabadiliko 47 ya serikali au mabadiliko 4.7 kwa mwaka.

• Kati ya mwaka wa 1980 na 1989, kulikuwa na mabadiliko 41 ya serikali au mabadiliko 4.1 kwa mwaka.

• Kati ya mwaka wa 1990 na 1999, kulikuwa na mabadiliko 69 ya serikali au mabadiliko 6.9 kwa mwaka.

• Kati ya mwaka wa 2000 na 2009, kulikuwa na mabadiliko 56 ya serikali au mabadiliko 5.6 kwa mwaka.

• Kati ya mwaka wa 2010 na 2014 kulikuwa na mabadiliko 30 ya serikali au mabadiliko 7.5 kwa mwaka.

Umuhimu wa urithi na mabadiliko ya uongozi

Kwa ujumla, siasa za urithi wa uongozi ni hoja muhimu katika ujenzi wa serikali za kisiasa. Mabadiliko yasiyo na fujo yanaweza kufanikisha utendakazi wa serikali na uthabiti wake. Mabadiliko ya uongozi yanayofanywa kwa njia isiyofaa yanaweza kuisababisha serikali husika kujipata katika hali tata. Mabadiliko ya uongozi huibua hali ya kutatanisha. Hili limechangia suala hili kuandikiwa kwa mapana na wataalamu. Michango mingi inaendelea kutolewa kuhusu mabadiliko ya kisiasa ima katika tawala zenye demokrasia au zile ambazo hazina demokrasia. Kijitabu hiki kina masuala ya kijumla kuhusu mabadiliko na urithi wa uongozi katika viwango vya viongozi wakuu katika tawala zenye demokrasia na zile zinazoridhishwa kutoka kizazi kimoja hadi kingine.

Uchunguzi wa kulinganisha kwa kipindi fulani cha muda unaonesha vipengele mbalimbali vinavyochangia kutinga dhana ambazo zimejengwa tayari, unayanyapaa wa mabadiliko ya uongozi katika tawala zenye demokrasia na zile zinazorithishwa. Hali hii ya kupenda au kuchukia inaeleza kuwa kupanda au kushuka madarakani kwa viongozi inafaa kuwekwa wazi ili kuzielewa tawala na kufanya ulinganisho kwa kuangalia ubora wa demokrasia zao (Helms, 2020).

Jumla ya mfululizo

Mabadiliko ya kawaida: Kuingia au kuondoka uongozini kwa kiongozi fulani hunafanyika kwa kuzingatia kanuni au sheria zilizowekwa. Kwa mfano, kuna chaguzi za moja kwa moja, urithi wa uongozi, uteuzi wa mrithi katika uongozi wa kiimla, kwa kufuata kanuni cha chama (kama ilivyo kwa chama cha Chinese Communist) na kadhalika.

Mabadiliko yasiyo ya kawaida: A leader’s entry or exit does not occur through explicit rules or established conventions. Examples include military coups, rebellions, assassinations, and so on.

5 Mikakati ya kutatua mizozo ambayo sote hutumia

Watu hukabiliana na mizozo kwa njia mbalimbali. Hivyo basi unahitaji mikakati mbalimbali ya kutatua mizozo.

Hii hudhaniwa kuwa wanaozozana huwa na uwezo wa kujichagulia mkondo wa tatizo lao. Hueleza kuwa kila mmoja ana mbinu zake za kukabiliana na mzozo ila wengi wetu hutumia mbinu mbalimbali kutegema mazingira. Ni muhimu kuelewa mbinu tano zifuatazo hasa ikiwa unataka kusonga mbele.

Malengo

Kufikia mwisho wa wa kikao hiki, washiriki wanapaswa:

Kueleza maana ya kutatua mizozo

Kuelewa mikakati ya kutatua mizozo Kubainisha hatua za kutatua mizozo.

Kueleza kanuni za kutatua mizozo katika jamii za Kiafrika

Muda unaohitajika

Mbinu Nyenzo

Kujipigania Kujipigania

Saa 1

Kazi ya washiriki wawili wawili, maonyesho, majadiliano katika vikundi vikubwa

Chati mgeuzo na karatasi, kalamu zenye wino mzito, powerpoint iliyotayarishwa

Kutojipigania

Maafikiano

Kukubaliana

Kutatua mizozo ni njia moja ya makundi mawili au zaidi kutafuta suluhu yenye amani kwa mzozo unaowakumba. Mzozo unaweza kuwa wa kibinafsi, ya kifedha, ya kisiasa, au ya kihisia. Kunapotokea mzozo, mara nyingi hatua muhimu huwa ni ya kujadiliana ili kutatua mzozo huo.

Mkakati #1: Jiepushe

Kuepuka

Kuridhia Kushirikiana Kutoshirikiana

Ushirikiano

Kujiepusha ni kule kupuuza au kujiondoa katika mzozo. Wao huchagua mbinu hii hasa mzozo unapozidi kiasi kwamba hawawezi kuketi wakatafuta suluhu. Licha ya kwamba hii inaweza kuonekana kama kuwa mbinu nzuri kwa anayeendesha kikao, huwa haijamsaidia yeyote. Mawazo yenye uzito hukataliwa ndani. Hakuna mzozo ambao huepukwa na kukawa na suluhu ya chochote.

Mkakati

#2: Kushindana

Kushindana hutumika na watu ambao huingia kwenye mzozo wakitarajia kuwa washindi. Huwa wana ujasiri ila hawana ushirikiano. Mbinu hii haihusishi washirika kutoa maoni yao. Kushindana kunaweza tu kuwa bora katika vita au michezo. Ila si mkakati mzuri katika kusuluhisha tatizo.

Zoezi la 9: Kutatua mizozo

Kushindana

Mkakati #3:

Kutoa nafasi ya maridhiano ni mkakati ambapo kundi moja hukubali kujishusha na kukubalina na matakwa ya kundi la pili. Wanafanya ushirikiano wala hawashikilii misamo yao. Hii inaweza kutokea kuwa njia bora zaidi ikiwa mtu atatmbua kuwa amekuwa akikosea katika mzozo fulani. Ni rahisi sana ikiwa kundi moja litakubali kujishusha na kutoa nafasi ya maridhiano kwa kundi la pili ili kudumisha amani na kuepuka uharibifu. Kukwepa hakusuluhishi tatizo. Pia unapotoa nafasi ya maridhiano chunga isizalishe kundi ambalo litateka nyara mazungumzo yote.

Mkakati #4: Kushirikiana

Kushirikiana ni mbinu mojawapo inayotumika na watu wenye misimamo na wenye kushirkiana kikazi. Kikundi kinaweza kujifunza kuwaruhusu washiriki kuchangia katika kutoa suluhu ambayo kila mtu ataunga mkono. Kushirikiana ni mbinu mojawapo ya kukabiliana na mzozo moja kwamoja.

Mkakati #5: Kuachilia

Mkakati mwingine ni kuachilia. Wanaoshiriki huachilia misimamo yao kwa kushiriki kikamilifu. Wazo kuu ni kuwa washiriki huwa na misimamo lakini pia huamua kushiriki. Mtazamo wa matokeo bora wa mkakati huu ni kugawanya kutoelewa. Kuachilia kunaonekana kuwa mbinu nzuri hata kama hakutakuwa na furaha kuhusu uamuzi wa mwisho.

7 Hatua za kutatua mizozo

1. Bainisha tatizo

• Kuwa wazi kuhusu tatizo linalowakabili.

• Kumbuka kuwa watu tofauti wanaweza kuwa na mawazo tofauti kuhusu suala hilo

• Tenganisha orodha ya mambo yenu na ile ya kutafuta kujua hatua inayofuata.

2. Elewa matakwa ya kila mmoja

• Hii ni hatua muhimu sana ila kwa kawaida husaulika.

• Matakwa huwa ni mahitaji unayotaka kushughulikia ili upate suluhu. Kwa kawaida huwa tunasahau matakwa yetu hasa tunapojikita katika suluhisho moja.

• Suluhisho nzuri huwa ni lile linalowafurahisha watu wote na kutimiza matakwa yao.

• Huu huwa wakati wa kusikiliza kwa makini. Weka tofauti zenu kando na kila mmoja amsikilize mwenzake kwa kitambo kwa nia ya kutaka kumwelewa.

• Tenganisha orodha ya mambo yenu na ile ya kutafuta kujua hatua inayofuata

3. Orodhesha baadhi ya suluhu

• Huu ndio wakati mnakuna vichwa. Kunaweza kuwa na mwanya mkubwa wa kubuni mambo.

• Tenganisha orodha ya mambo yenu na ile ya kutafuta kujua hatua inayofuata.

4. Tathmini suluhisho

• Ni nini uwezo na udhaifu kuwa mkweli.

• Tenganisha orodha ya mambo yenu na ile ya kutafuta kujua hatua inayofuata.

5. Chagua suluhu moja

• Ni suluhisho gani linafaa?

• Je, mnaweza kuweka mapendekezo kadhaa ya suluhisho?

6. Andika chini mapatano yenu

• Don’t rely on memory.

• Writing it down will help you think through all the details and implications.

7. Kukubaliana kuhusu yanayoweza kuzua ubishi, kuhusu ufuatiliaji na tathmini

• Hali inaweza kubadilika. Kubaliana kuhusu mambo yanayoweza kuzua ubishi kuhusu hali za baadaye.

• Mtazingatia vipi kutekelezwa kwa mapatano yenu na kufuatilia?

• Tenga muda wa kutahmini mapatano yenu na athari zake (“Tujaribu hivi kwa miezi mitatu tuone itakuwaje’’.)

Usuluhishaji faafu wa matatizo hauchukui muda na mawazo zaidi ya kupata suluhu. Ni muhimu kwenda taratibu. Tatizo ni kama mzunguko fulani wa barabara. Tafuta mkondo nyoofu. Ukikimbia sana unaweza kuhasirika.

Katika siku za kabla ya ukoloni, kulikuwa na kanuni nyingi, zilizotoa mwongozo wa kutatua mizozo katika jamii za Kiafrika. Wale wanaotaka mizozo yao isuluhishwe, ni sharti wawe na Imani na wale wanaowasaidia kutatua mizozo hiyo. Hawa ni pamoja na wazee, machifu, makuhani, waganga na kadhalika. Ni lazima wawaamini. Ni lazima wanaozozana wanyenyekee kwa mamlaka husika. Hii mizozo inaweza kuwa baina ya watu au jamii.

Mazungumzo kupitia kwa mtu au kundi la watu

Hii ni mbinu ya zamani katika kusuluhisha migogoro iliyojaa siri. Inahusu wapatanishi kutotumia mbinu ya kuwabembeleza wahusika. Hulenga kufikia suluhu ya tatizo kwa muda mfupi. Olaoba, anafafanua upatanishi kama mbinu ya kusuluhisha migogoro ambayo ilikuwa muhimu sana katika jamii. Wapatanishi hutaka kuona kuwa amani na umoja imetawala katika kiwango chochote cha upatanishi. Hii hutawaliwa na wazo la kuwa hakuna mshindi au mshindwa (Isurmona, 2005).

Kusuluhisha kwa kutumia vyombo vya kisheria

Katika jamii za Kiafrika, mtindo huu wa kusuluhisha matatizo ulijumuisha kuwaleta pamoja wanaozozana. Walikutana katika uga wa viongozi wa jamii au katika majengo ya kifalme. Watu walifanya mazungumzo kisha wakatoa hukumu (Olaoba, 2005).

Kufikia mwisho wa kikao hiki, washiriki wanapaswa: Kukumbuka yaliyomo katika moduli

Kulinganisha mazoezi mbalimbali yaliyoshughulikiwa katika moduli hii

Dakika 30

Kazi ya washiriki wawili wawili, kuongozana, majadiliano katika makundi makubwa makubwa

Chati za kugeuza, karatasi na vifaa vya kuweka alama, matini yanayorushwa ubaoni kutumia tarakilishi

Upatanishi

Hii ilikuwa mbinu bora zaidi ya kusuluhisha migogoro. Ni matokeo ya kutumia vyombo vya sheria kusuluhisha migogoro. Baada ya walikuwa wakizozana kushauriwa na kukubaliana kusitisha mzozo wao, amani hurejeshwa. Urejesho wa amani umejikita katika msingi wa mambo madogo yanayojenga mambo mengine madogo. Wanalizungumzia suala hilo wakilenga kupatana. Sherehe iliandaliwa ili kuthibitisha kuwa makundi yanayozozana yalikuwa tayari kufikia uamuzi (Kimeshatajwa).

Mazungumzo

Mazungumzo hutaka kuyazingatia mawazo na hisia za kila kundi husika. Hivyo basi hata kama yupo aliyekosea, lengo huwa ni kumrejesha aliyekosea kwa njia faafu. Kurejea kwa aliyekosea pia huwa suluhu ya tatizo lilikokuwepo. Wahusika hujihisi kuridhika kwa kuwa hakuna ambaye huona amepoteza (kimeshatajwa, uk. 220-221).

1. Katika zoezi la 9 9: “Hitimisho” kuna marejeleo ya hoja muhimu ambazo zimeshughulikiwa mwanzoni mwa mafunzo haya (malengo, kanuni za kutoa mafunzo na majukumu ya wanakikundi).

2. Kupitia malengo ya zoezi la 7 “Ushawishi wa wanawake katika siasa” pamoja na washiriki. Waeleze kwamba katika zoezi hili watapitia kile ambacho kilisomwa katika moduli nzima. Zoezi hili litazingatia utambuzi wa maarifa ya washiriki kuhusu moduli ya 7 iliyopitiwa na kutathmini udhaifu wao ili kuwasaidia wale waliolemewa.

3. Waelekeze washiriki wafikirie juu ya maana ya mazoezi yote na watafakari katika vikundi vya watu wawili wawili juu ya jinsi ya kuunganisha haya na tajriba yao ya maisha.

4. Pitia kitabu hiki cha maekelezo na ujibu maswali yote ili uboreshe yaliyomo katika moduli.

MWONGOZO WA MAFUNZO YA CHUO CHA KIKANDA CHA USHIRIKI NA WANAWAKE KATIKA SIASA

MWONGOZO WA MAFUNZO YA CHUO CHA KIKANDA CHA USHIRIKI NA WANAWAKE KATIKA

Zoezi la 10: Hitimisho

Malengo

Muda unaohitajika Mbinu Nyenzo Hatua

Zoezi

UONGOZI WENYE MABADILIKO KWA WANAWAKE WALIO KATIKA SIASA

Malengo:

Kufikia mwisho wa moduli hii, wanaoshiriki wataweza:

• Kueleza maana ya uongozi wenye mabadiliko kwa wanawake walio katika siasa.

• Kufafanua haki za kijinsia pamoja na haki za wanawake

• Kuelewa mabadiliko na mamlaka

• Kutambua uongozi wenye mabadiliko kwa haki za wanawake.

• Kuelewa uongozi wa mabadiliko kwa haki za wanawake katika ngazi ya shirika.

1: Utangulizi

Kufikia mwishi wa kikao hiki, washiriki wanapaswa:

Malengo

Kuwa na uelewa jumla wa yaliyomo katika moduli hii

Kujua muda utakaotumika kukamilisha moduli hii Kuwa na ufahamu jumla wa nyenzo zinazohitajika

Muda unaohitajika Mbinu Nyenzo

Dakika 30

Kazi ya washiriki wawili wawili, maonyesho, majadiliano katika vikundi vikubwa

Chati mgeuzo na karatasi, kalamu zenye wino mzito, powerpoint iliyotayarishwa

Uongozi wenye mabadiliko ni mchakato ambapo viongozi hujaribu kuhamasisha wafuasi wao kwa kutumia fikra zilizo na msingi, hasisho, kuwafikirisha pamoja na kuwafanya wawajibike (Muenjohn, 2012).

Moduli ya 8: Muhtasari

S/N Zoezi

Muda

1 Utangulizi Dakika 30

2 Uongozi wenye mabadiliko wa wanawake barani Afrika Saa moja

3 Haki za kijinsia na haki za wanawake Saa moja

4 Mabadiliko na mamlaka Saa moja

5 Sifa za uongozi wenye mabadiliko kwa wanawake waliko katika siasa Saa moja

6 Hitimisho Dakika 30

Jumla: Saa tano

Zoezi la 2: Uongozi wenye mabadiliko wa wanawake barani Afrika

Malengo

Kufikia mwisho wa kikao hiki washiriki wanapaswa :

Kueleza maana ya uongozi wenye mabadiliko

Waelewe kwa nini uongozi wenye mabadiliko

Kufahamu vizuizi vya uongozi wenye mabadiliko

Vizuizi katika uongozi wenye mabadiliko miongoni mwa wanawake katika bara Afrika

Wanawake wa kiafrika wanahitajika kuwa viongozi wenye mabadiliko, wachangie katika kukabili vikwazo vinavyowakumba wanawake katika uongozi. Vikwazo hivi vinadhihirika katika takwimu zinazoonesha namna wanawake na wasicha wanavyoshirikin katika viwango vyote vya elimu, siasa na ajira rasmi.

Wanawake wachanga Kusini mwa Sahara ya Afrika wanakumbana na changamoto nyingi sana za kupata elimu, eneo ambalo lina pengo kubwa katika kupata elimu kuliko eneo lingine lolote ulimwenguni (World Economic Forum, 2013). Mamilioni ya wasichana wanakosa shule barani Afrika. Asilimia 47, ya wanawake wachanga wanakosa kuenda shule au kukamilisha masomo ikilinganishwa na asilimia 36 ya vijana wanaume.

Muda unaohitajika Mbinu

Nyenzo

Saa 1

Kazi ya washiriki wawili wawili, maonyesho, majadiliano katika vikundi vikubwa

Chati mgeuzo na karatasi, kalamu zenye wino mzito, powerpoint iliyotayarishwa

Ni nini maana ya uongozi wenye mabadiliko

Uongozi wenye mabadiliko unahusu kufanikisha mabadiliko chanya pamoja na kukabiliana na ukosefu wa usawa katika jamii. Masuala ya uhakiki na ahadi ni muhimu sana. Viongozi wenye kuleta mabadiliko huona tatizo na kujiuliza nitafanya nini kulitatua tatizo hili? Uongozi wenye mabadiliko ni uongozi thabiti: uliojengeka kwa misingi ya maadili na uaminifu. Husukumwa na kujitambua pamoja na maksudi fulani. Kwa kwaida, lengo la kiongozi kuhusu mabadiliko husukumwa na tajriba yake mwenyewe.

Viongozi wanaozingatia mabadiliko huwa wabunifu, wanaojali sana kufanikisha usawa katika jamii mbali na kuboresha maisha ya watu wengine. Wao huwa na tabia kama vile ya ujasiri, kutoa kuwa na ubinafsi, huruma na uvumilivu. Uhalisi wa mtu binafsi ni jambo muhimu: viongozi wanaoleta mabadiliko wana ushawishi kwa kuwa tabia zao ni za kiwango cha juu hata kwa wale ambao si viongozi.

Kwa nini uongozi wenye mabadiliko?

Afrika leo hii ina raslimali ambayo haiwezi kulinganishwa na maeneo mengi ulimwenguni: idadi ya vijana inaongezeka. Kufikia 2050 Afrika inakisiwa kuwa na wafanyikazi wachanga mno. Ilhali vijana hawa hawatafikia upeo wao wa kuchangia kwa uongozi wenye mabadiliko katika jamii na uchumi bila kuimarisha ujuzi na uwezo wa mambo mengi ikiwa ni pamoja na ujuzi wa kiutambuzi na usio wa kiutambuzi au unaoweza kuhamishwa ule wa awali ukiwa muhimu kwa viongozi. Vijana wa kiafrika leo wanajishughulisha katika ulimwengu mkubwa uliunganishwa kama kijiji, ambako uzalishaji na ubadilishanaji wa maarifa na habari inapatikana bila matatizo. Changamoto ni kubadilisha maarifa hayo kuwa habari inayoweza kutumika katika hali muhimu. Mafanikio ya viongozi vijana itategemea uwezo wao wa kuunganisha maeneo ya kijiografia na kitamaduni na kuelewa na kutumikiza suluhu bunifu kwa changamoto ili kuunda uchumi endelevu.

Usajili wa wasichana katika Kusini mwa sahara ya Afrika hushuka katika shule za upili, ambako asilimia 45 ya wasichana husajiliwa ikilinganishwa na asilimili 53 (UNESCO, 2013). Katika ngazi ya juu ya shule za upili, asilimia 28 ya wasichana wanasajiliwa ikilinganishwa na asilimia 35 ya wavulana (UNESCO, 2013); na asilimia 5 tu vijana wanawake hujiunga na vyuo vikuu ambako kuna wanaake 6 tu licha ya kuwa na wanaume 10 (UNESCO Institute of Statistics, 2010). Vizuizi hivi katika viwango vyote vya elimu vinazua uwezo wa wanawake vya kufikia uwezo wao wa kuwa viongozi wanaosababisha mabadiliko.

WA MAFUNZO YA CHUO CHA KIKANDA CHA USHIRIKI NA WANAWAKE KATIKA SIASA

MWONGOZO WA MAFUNZO YA CHUO CHA KIKANDA CHA USHIRIKI NA WANAWAKE KATIKA SIASA

Saa 1

Kutilia

Kazi

Chati

Haki za kijinsia kama usawa na haki kati ya wanaume na wanawake katika nyanja zote za maisha, husababisha wanawake kwa kushirikiana, na katika majukwaa sawa na wanaume, wakieleza na kubuni sera, miundo-mbinu na maamuzi ambayo yataathiri maisha yao katika jamii nzima. Uboreshaji zaidi katika sheria na sera ni muhimu ila haitoshi. Tunaamini kuwa mabadiliko ya uhusiano wa kijinsia na utawala, miundo misingi, kanuni, hulka huwa msingi wa kuepuka umaskini na ukosefu wa usalama katika jamii.

Tunaamini kuwa wanawake wanaoshika usukani na kuwajibika kikamilifu ni watu muhimu wanafanikisha uboreshaji endelevu wa haki za wanawake na ni watu muhimu katika kukabiliana na umaskini si tu kwa wanawake bali kwa wasichana na watu wengine pia.

Kuthamini sana haki za wanawake zaidi ya chochote kingine Hata kama tunakabiliana na dharura, au tunafanyia kazi miradi ya muda mrefu katika jamii au tunafanya kampeni kwa ajili ya mabadiliko ya muda mrefu, ni sharti tukabiliana na ukosefu wa usawa na ubaguzi uliokita mizizi ambao unawafanya wanawake kusalia maskini. Tunafanya kazi bako kwa bako na mashirika yanayotetea haki za wanawake kama washirika na marafiki ili kulikabili kikamilifu suala la ukosefu wa usawa wa kijinsia.

Kuunga mkono juhudi za wanawake kupata rasilimali Waunge mkono wanawake katika juhudi zao za kupigania nafasi zao ili kupata kazi na mshahara mzuri kama wanaume ili wapate nafasi ya kuukabili umaskini.

Kuwapa wanawake sauti Waunge mkono wanawake katika juhudi zao za kufanya maamuzi katika ngazi zote ili kufanikisha uongozi na kushiriki kwao.

Kusitisha dhuluma dhidi ya wanawake na wasichana Sitisha dhuluma dhidi ya wanawake kwa kubadilisha sheria na tamaduni ambazo zimekubalika na zinazofanywa wanawake kuchukuliwa kama watu duni.

Kujitahidi kufikia usawa wa kijinsia katika kukabiliana na dharura Andaa shughuli za kuafikia mahitaji ya watu kwa njia ya kuwasaidia kupata usawa.

Zoezi la 4: Mabadiliko na mamlaka

Kufikia mwisho wa kikao hiki, washiriki wanatarajiwa:

Kujua kuwa mabadiliko ni mchakato Kuelewa mabadiliko yanahusu nini Kuelewa matokeo yanayohitajika

Saa 1

Kazi ya washiriki wawili wawili, maonyesho, majadiliano katika vikundi vikubwa

Chati za kugeuza, karatasi na vifaa vya kuweka alama, matini yanayorushwa ubaoni kutumia tarakilishi

WANAWAKE

Kufikia mwisho wa kikao hiki, washiriki wanatarajiwa:

Kuafikia haki za kijinsia ili wakabiliane na umaskini

maanani haki za wanawake katika kila tunalofanya

ya washiriki wawili wawili, maonyesho, majadiliano katika vikundi vikubwa

mgeuzo na karatasi, kalamu zenye wino mzito, powerpoint iliyotayarishwa

Zoezi la 3: Haki za kijinsia na haki za wanawake

Kuafikia haki za kijinsia ili kukabiliana na umaskini

Malengo

Muda unaohitajika

Mbinu Nyenzo

Mchakato wa mabadiliko

Mabadiliko ni mchakato ambao unatuhusu sisi kama watu binafsi au mashirika pamoja na mabadiliko yanayoweza kutokea. Mabadiliko haya yanaweza kuwa:

• Utambulisho wetu na ule wa shirika. Namna tunavyojiona, kujifikiria, kujitafakari na kujipa maana kama watu binafsi na kama shirika.

• Hisia zetu huwa wazi na za kuonekana. Hisia zetu dhidi ya shirika hubadilika.

• Nafasi zetu katika mashiriki huwa wazi zaidi. Namna tunavyohusiana na kuingiliana katika shirika letu na namna tunavyoonekana hubadilika.

• Matendo yetu huwa sambamba na namna tunavyoingiliana katika shirika. Tabia zetu zinabainika, hivyo basi tunaondoa mazoea ya aina fulani ambayo hayana faida.

• Ubunifu wetu unajitokeza huku uwezo wetu wa kukabili hali na kufikia rasilimali zinazohitajika ukiongezeka ndani mwetu na hata katika shirika.

• Mtazamo wetu hubadilika hivi kwamba namna tunavyoyaona mambo na jinsi tunavyoyaendesha inakuwa zaidi ya ushiriano wa pamoja katika shirika.

Mabadiliko yanahusu “wewe kuwa mabadiliko yenyewe”

Mabadiliko yanahusiana na utabiri wa Gandhi kuwa “tunafaa kuwa hayo mabadiliko tunayotaka kuyaona ulimwenguni” Mchakato wa mabadiliko mara nyingi huashiria kile ambacho kinalengwa. Huku tukithamini mafunzo ya yaliyopita na kujitahidi kuuboresha mustakabali, mabadiliko hujikita sana katika yale yanayofanyika sasa…kwa kuangalia mambo mengi yasiyowezekana. Kwa mfano, katika mchakato wa mabadiliko ya mtu binafsi, huku tukithamini mchango wa yaliyopita na kuunda melengo ya baadaye, uwezo wa mabadiliko unaelekea kuwa kile tunachokifanya sasa na athari yake. Ikiwa tunalenga kujenga utamaduni wa mashirika yetu uweze kukabili hali yetu ya uchumi, basi sharti “tuwe hayo mabadiliko” kwa kuanzisha mchakato wa kutuleta sote pamoja.

Matokeo yanayotarajiwa

Mchakato wa kutafuta mabadiliko unatuwezesha kutumikiza ujuzi uliopo, uhalisia na ushirikiano wa wenzetu katika shirika. Hii inaoana moja kwa moja na kujitambua, uwazi na kuwa na Amani na kile kinachofanyika katika shirika. Ufanisi katika kujua, kuwaza na ubunifu unaongezeka huku kuhukumiana kukipungua. Kuna uwezo wa kukabiliana na hali kwa kuwa na maona na huruma badala ya maringo na ubinafsi.

Zoezi la 5: Mabadiliko katika uongozi kwa ajili ya haki za wanawake

Kufikia mwisho wa kikao hiki, washiriki wanatarajiwa:

Kufahamu kuwa mabadiliko ni mchakato

Kuelewa ni nini maana ya mabadiliko

Kuelewa matokeo yanayotakiwa

Saa 1

Kazi ya washiriki wawili wawili, maonyesho, majadiliano katika vikundi vikubwa

Chati mgeuzo na karatasi, kalamu zenye wino mzito, powerpoint iliyotayarishwa

Kushiriki kwa wanawake katika siasa na uongozi

Kwa kawaida, maendeleo ya wanawake katika uongozi yameegemezwa katika idadi ya wanawake wanaojihusisha siasa. Huu ni mkakati muhimu kwa kuwa kuna ushahidi wa idadi kubwa ya wanawake wanaoshiriki katika siasa na shughuli za umma hivyo kuifanya nafasi ya wanawake kuwa muhimu katika jamii.

Kuonekana kwa wanawake katika ofisi za umma kunachangia wanawake kushiriki katika shughuli za siasa. Inachangia kubadilisha mtazamo wa watu kuhusu ni nani kiongozi na kupinga dhana kuwa ni wanaume tu ndio wanaoweza kuwa viongozi. Pia inawapa wanawake ujasiri wa kuomba nafasi za kazi katika afisi za umma (UNICEF 2006).

Hata hivyo, kujaribu kuendeleza uongozi wa wanawake katika siasa na umma unaweza kuwa kazi bure ikiwa tutapuuza muktadha wa siasa na miundo inayotumika kufanikisha hili pamoja na vyanzo rasmi na visivyo rasmi vya mamlaka na vyenye kutoa maamuzi. Hii ni kwa sababu uongozi wa makundi fulani huwa umehimiliwa katika miundo iliyopo ya mamlaka.

Kwa kawaida hii hupatikana kwa kufuata utaratibu fulani wa uongozi tokea chini hadi juu. Kiulimwengu, nafasi za kutoa maamuzi zimetwaliwa na wanaume kwa idadi kubwa. Viongozi wanaojipata katika miundo hii wanahitajika kujenga aina fulani ya tabia inayowawezesha kukiuka kanuni zao kwa kiasi fulani na hutuzwa kwa sababu hiyo. Hivyo basi, kuhakikisha tu wanawake wanashika nyadhifa za uongozi hakutoshi (Blondet, 2005).

Malengo

Muda unaohitajika Mbinu Nyenzo

Kutenda dhidi ya mabadiliko

Uongozi wa kutenda Uongozi wa mabadiliko

Uongozi unaitikia na mwelekeo wake wa kimsingi unshughulikia maswala ya sasa

Hufanya kazi kwa misingi ya utamaduni wa shirika

Uongozi unajishughulisha na huunda matarajio mapya kwa wafuasi

Unafanya kazi kubadilisha utamaduni wa shirika kupitia utekelezaji wa maoni mapya

4. Kuwa na huruma na uwajali wengine: Unaweza kuwa umefanikiwa au wewe ni nadhifi ila kuwaheshimu au kutowaheshimu watu huwafanya wakujue wewe ni mtu wa aina gani. Kila mtu atajua tu ikiwa unampuzilia au unawadharau tu ila upande madaraka.

5. Kuwa mwenye maarifa : Vielelezo wakubwa “sio tu walimu.” Wao wanasoma kila uchao, wanajichanga moto kutoka katika nafasi za starehe na kujihusisha na watu wenye bongo nzuri. Watu watakapoona kuwa kiongozi wao anajituma, pia wao watajikaza kuwa bora zaidi.

Zoezi la 6: Kielelezo na sifa za kiongozi bora

Malengo

Kufikia mwisho wa kikao hiki, washiriki wanatarajiwa:

Kuelewa tabia za kielelezo

Kufahamu sifa za kiongozi bora

Muda

unaohitajika

Mbinu

Nyenzo

Saa 1

Kazi ya washiriki wawili wawili, maonyesho, majadiliano katika vikundi vikubwa

Chati mgeuzo na karatasi, kalamu zenye wino mzito, powerpoint iliyotayarishwa

Bila shaka hatutarajii malaika kutoka kwa watu wanaokuja kutafuta msaada kwetu wala hatutarajii kuwa wawe watu wakamilifu bila udhaifu? Kwa kawaida wanafaa kuwa na sifa zifuatazo:

1. Kuonyesha ujasiri na uongozi. Kielelezo kizuri ni mtu ambaye kwa kawaida huwa na mtazamo chanya, wapole na wenye ujasiri. Haumtaki mtu ambaye anakudharau au anataka kukudunisha. Kila mtu hutaka watu wanaomfurahia katika ufanisi wake ila na yeye anajitahidi kuafiki malengo yao.

2. Usiogope kuwa mtu tofauti. Chochote unachotaka kufanya katika maisha yako, fanya bila kuogopa kuwa unaweza kutwezwa. Unawahitaji vielelezo ambao hawatajifanya kuwa watu wa aina nyingine na hautajifanya ili kuwafurahisha wengine.

3. Wasiliana na kutangamana na kila mtu:Mawasiliano bora ina maana kuwa unaweza kusikiliza na kuongea. Watu hutiwa nguvu na viongozi ambao hujua ni kwa nini na wapi wanaenda. Vielelezo wazuri hulenga kudumisha taarifa yao, kuwa na mikakati wanayofanya tena mpaka waeleweke.

6. Kuwa mnyenyekevu na mwepesi wa kukubali makosa : Hakuna aliye mkamilifu. Wakati umefanya uamuzi usiofaa, wacha wanaoiga kutoka kwako wajue kuwa ulifanya kosa na una mikakati ya kurekebisha. Kwa kuomba msamaha, kukubali kuwa ulikosea na kutafuta mbinu ya kukosoa kosa hilo. Kwa kufanya hivyo utaonesha kuwa unazingatia wajibu wako, jambo ambalo hupuuzwa na wengi.

7. Tenda mema hata nje ya nafasi yako ya kazi : Watu ambao hufanya kazi na kisha kutenga muda wa kufanya shughuli zingine za kuisaidia jamii, kuokoa maisha na kuwasaidia wengine wanafaa kupongezwa. Kujitolea kwao kunaonesha pia kwamba wanajitolea kazini. Vielelezo muhimu wanafaa kuwa na sifa ambazo tungependa tuwe nazo, Ni watu ambao wametuathiri kwa njia chanya na kutufanya kuwa watu bora zaidi. Wanatusaidia kujua namna ya kujitetea ili kutwaa nafasi za uongozi katika mambo tunayoamini.

Sifa na tabia za kiongozi bora

Uadilifu

Umuhimu wa uadilifu lazima uwe wazi. Japo si sharti kiwe kigezo cha mwajiri kutathmini utendakazi, uadilifu ni muhimu kwa mtu binafsi na shirika.

Ni muhimu kwa maafisa wa ngazi ya juu wanaotoa mwongozo wa shirika na kufaanya maamuzi mengi muhimu. Utafiti wetu unaonesha kwamba uadilifu unaweza kuwa kifumba macho katika mashirika. Hakikisha kuwa shirika lako linadumisha umuhimu wa uadilifu miongoni mwa viongozi katika ngazi zote.

Uwezo wa kukasimu majukumu

Kukasimu majukumu ni kazi mojawapo muhimu ya kiongozi yeyote. Inaweza kuwa vigumu sana kukasimu majukumu ifaavyo. Lengo kuu si kujiacha bila kazi bali inasaidia katika kupata ripoti za moja kwa moja, dumisha utendakazi wa pamoja, uhuru, kuongoza mchakato wa kufanya maamuzi kufanikisha utendakazi wako. Ili ugawe majukumu ifaavyo, unafaa pia kuwaamini unaofnya nao kazi.

Mawasiliano

Uongozi pamoja na mawasiliano faafu yanaoana. Unafaa kuwa na uwezo wa kuwasiliana kwa njia mbalimbali. Ukinaza na uwasilishaji hadi ufunzaji wa watu wako. Unafaa kuwa msikivu, uwasiliane na watu wa aina mbalimbali kutoka maeneo yote ya utendakazi wao, utambulisho wa kijamii na Zaidi. Ubora na ufaafu wa mawasiliano katika shirika lolote huathiri ufanisi wa mikakati ya biashara pia. Jifunze kujua namna mawasiliano faafu yanaweza kuboresha mikakati yako ya biashara. Jifunze namna mawasiliano bora yanaweza kuboresha utamaduni wa shirika lako.

Mawasiliano

Uongozi pamoja na mawasiliano faafu yanaoana. Unafaa kuwa na uwezo wa kuwasiliana kwa njia mbalimbali.

Ukinaza na uwasilishaji hadi ufunzaji wa watu wako. Unafaa kuwa msikivu, uwasiliane na watu wa aina mbalimbali kutoka maeneo yote ya utendakazi wao, utambulisho wa kijamii na Zaidi. Ubora na ufaafu wa mawasiliano katika shirika lolote huathiri ufanisi wa mikakati ya biashara pia. Jifunze kujua namna mawasiliano faafu yanaweza kuboresha mikakati yako ya biashara. Jifunze namna mawasiliano bora yanaweza kuboresha utamaduni wa shirika lako.

Kujitambua Licha ya kwamba huu ni ujuzi wa ndani, kujitambua ni muhimu sana katika uongozi. Namna unavyofanikiwa kujitambua ndivyo, unavyoboresha utendakazi wako. Unajua namna watu wengine wanavyokuangalia au unavyojiwasilisha kazini? Tumia muda wako kujifunza mambo haya manne yanayohusu kujitambua na namna unavyoweza kuchambua kila kipengele.

Shukrani Kuwa na shukrani kunaweza kukufanya ukawa kiongozi bora. Shukrani inaweza kukufanya ukahisi vizuri, ukapunguza mawazo na wasiwasi pamoja na kuwa na usingizi mzuri. Watu wachache mara nyingi husema “asante” wakiwa kazini japo watu wengi wanasema kuwa watafurahia sana wakifanya kazi na mkuu anayewashukuru. Jifunze kuwashukuru wafanyakazi ukiwa kazini.

Wepesi wa kujifunza Wepesi wa kujifunza ni uwezo wa kujua kulifanya jambo wakati hata haujui la kufanya. Ikiwa wewe ni mtu wa kusoma mambo kwa haraka au unaweza kufanikiwa tu katika mazingira mapya basi wewe mwepesi wa kujifunza. Chunguza namna viongozi wakuu walivyo wasomi wakuu, wenye wepesi wa kujifunza.

Ushawishi

Kwa baadhi ya watu, “ushawishi” huonekana kama neno chafu. Lakini kuwa na uwezo wa kuwashawishi watu kupitia maantiki, hisia au msukumo wa mashirika ni kipengele chakuwa kiongozi wa kutia ari na mwenye ufaafu. Ushawishi ni tofauti sana na udhalilishaji na huitaji kufanywa kwa njia ya uhalisi na uwazi. Inahitaji maarifa ya kihisia na kuaminiana. Jifunze zaidi kuhusu vipengele vile muhimu vya kuwashawishi wengine.

Huruma

Huruma inahusiana na utenda kazi na ni mojawapo wa eneo linalokabiliana maarifa ya kihisia na uongozi ufaao. Ukionesha huruma kwa ripoti zako za moja kwa moja, utafiti unaonesha kuwa huenda ukaonekana kuwa mchapa kazi mbele ya mkuu wako kazini. Unaweza kujifunza kuhurumisha kwa kuwa itaboresha utendakazi wako na huruma inaweza kuboresha kazi yako na ya wale walio karibu nawe.

Ujasiri

Inaweza kuwa vigumu kuzungumza katika mazingira ya kazi. Hasa ikiwa unataka kupendekeza jambo jipya au unataka kutoa majibu kuhusu ripoti fulani au kumkemea afisa aliye juu yako. Hii ndiyo sababu kuu ujasiri huwa ujuzi muhimu kwa viongozi wazuri. Badala ya kuepuka matatizo, au kusababisha mizozo kuendelea, ujasiri huwasaidia viongozi kuinuka na kuendesha mambo kama jinsi inayostahili. Mazingira yafaayo ya kazi huwaruhusu watu kuzungumza ukweli.

Heshima

Kukaa na watu kwa heshima kila siku ni mojawapo wa mambo muhimu ya kuzingatiwa na kiongozi. Itapunguza mchecheto na mizozo, itajenga kuaminiana, itaboresha ufaafu kazini. Heshima ni zaidi ya kutokuwa na madharau na inaweza kudhihirishwa kwa njia mbalimbali. Chunguza namna unaweza kudumisha heshima ukiwa kazini.

la 7: Hitimisho

Malengo Muda unaohitajika Mbinu Nyenzo

Kufikia mwisho wa kikao hiki, washiriki wanatarajiwa:

Kufanya muhtasari yaliyomo katika moduli nzima.

Kukumbuka mazoezi yote yaliyofanywa katika moduli hii.

Kuelewa uhusiano wa mazoezi yote katika moduli.

Dakika 30

Kazi ya washiriki wawili wawili, maonyesho, majadiliano katika vikundi vikubwa

Chati mgeuzo na karatasi, kalamu zenye wino mzito, powerpoint iliyotayarishwa

Hitimisho ni muhimu mwishoni ili kukamilisha ifaavyo. Tulianza na utangulizi hivyo basi ni muhimu kuhitimisha na hitimisho.

Moduli ililenga kuelewa uongozi wenye mabadiliko kwa wanawake walio katika siasa. Katika moduli hii, na katika mazoezi matano yaliyopita, tulijaribu kuelewa uongozi wenye mabadiliko kwa wanawake walio katika siasa barani Afrika. Haki za kijinsia na wanawake, mabadiliko na utawala pamoja na mabadiliko ya uongozi kwa haki za wanawake.

WA MAFUNZO YA CHUO CHA KIKANDA CHA USHIRIKI NA WANAWAKE KATIKA SIASA

MWONGOZO WA MAFUNZO YA CHUO CHA KIKANDA CHA USHIRIKI NA WANAWAKE KATIKA SIASA

Zoezi

KUSAWAZISHA MAISHA NA KAZI

Malengo:

Baada ya kukamilisha kozi hii, washiriki watakuwa wamejifunza:

• Kuelewa umuhimu wa kusawazisha maisha na kazi

• Kutambua dalili za maisha ambayo hayajasawazishwa

• Kutambua rasilimali anayotoa mwajiri kwa maisha yaliyosawazishwa

• Kulinda wakati na kuweka malengo

• Kuacha msongo wa akili unaohusu kazi huko kazini, na msongo wa akili unaotoka nyumbani ubaki nyumbani

• Kupata mbinu za kazi zinazokufaa zaidi

• Kuweka mipaka baina mahali pa kazi na nyumbani

• Kusawazisha maisha ya kazini na maisha ya nyumbani.

Moduli ya 9: Muhtasari

S/N Zoezi Muda 1 Utangulizi

Dakika 30 2 Kuelewa umuhimu wa kusawazisha maisha na kazi Saa 1 3 Kutambua dalili za maisha ambayo hayajasawazishwa Saa 1 4 Kujifunza kuhusu rasilimali anayotoa mwajiri kwa maisha yaliyosawazishwa Saa 1 5 Kulinda wakati na kuweka malengo Saa 1 6 Kuacha msongo wa akili unaohusu kazi huko kazini, na msongo wa akili unaotoka nyumbani ubaki nyumbani Saa 1 7 Kuweka mipaka baina ya kazi na masuala ya nyumbani Saa 1 8 Kusawazisha maisha ya kazini na nyumbani Saa 1 9 Hitimisho

Dakika 30 Jumla: Saa 8

Zoezi la 1: Utangulizi Malengo

Kufikia mwisho wa kikao hiki washiriki wanatarajiwa:

Kuwa na uelewa wa kijumla wa yaliyomo katika moduli hii

Kujua muda utakaotumika kukamilisha moduli hii

Kuwa na ufahamu wa kijumla wa nyenzo zinazohitajika

Muda unaohitajika

Mbinu Nyenzo

Dakika 30

Kazi ya washiriki wawili wawili, maonyesho, majadiliano katika vikundi vikubwa

Chati mgeuzo na karatasi, kalamu zenye wino mzito, powerpoint iliyotayarishwa

Usawazishaji wa kazi na maisha - utangulizi

Usawazishaji wa kazi na maisha ina maana ya kudhibiti kikamilifu maisha na shughuli za kikazi ambazo hulipiwa. Maisha ya kazi yanaweza kuathiri uzalishaji wa kampuni au hata maisha ya wafanyakazi kwa namna mbalimbali (Prachi, 2020).

Zoezi la 2: Umuhimu wa kusawazisha maisha na kazi

Kufikia mwisho wa kikao,washiriki wanatarajiwa:

Usawazishaji wa maisha na kazi una manufaa kwa mwajiri

Manufaa ya mpango wa usawazishaji wa maisha na kazi sio tu kwa wafanyikazi. Sera za maisha ya kazi na mazoea rahisi ya kufanya kazi pia yanaweza kumnufaisha mwajiri kwa kunwa yanaweza:

• Kupunguza viwango vyoa kukosa kuja kazini, magonjwa na mafadhaiko

• Kuongeza ushindani na tija

• Kuongeza ari ya wafanyikazi

• Kuboresha huduma kwa wateja

Malengo

Kuelewa umuhimu wa kusawazisha maisha na kazi kwa mwajiriwa

Muda unaohitajika

Mbinu

Nyenzo

Kutambua umuhimu wa maisha na kazi kwa mwajiri Saa 1

Kazi ya washiriki wawili wawili, maonyesho, majadiliano katika vikundi vikubwa

Chati mgeuzo na karatasi, kalamu zenye wino mzito, powerpoint iliyotayarishwa

• Kukusaidia kuchukua hatua dhidi ya mabadiliko ya hali ya soko kwa ufanisi zaidi na kukidhi mahitaji ya wateja kupitia kubadilika - kwa mfano, kazi inayofanywa kwa vipindi, kazi ya muda na uwezo wa kubadilisha saa za kazi unaweza kukusaidia kufungua biashara kwa muda mrefu bila wafanyaikazi kutumika kwa saa nyingi

• Kutimiza mahitaji ya vilele vya biashara na misimu katika biashara yako

• Kusababisha mtazamo wa kujitolea zaidi na mzuri kwa wafanyakazi wako

• Kupunguza ubadilishaji wa wafanyakazi muda baada ya muda na kupunguza gharama za kuajiri

• Kutambuliwa kama biashara ambayo watu wanataka kuifanyia kazi na kwa hivyo kukusaidia kuvutia vipaji vya hali ya juu -

Zoezi la 3: Dalili za ukosefu wa usawazishaji katika maisha

Malengo

Manufaa ya usawazishaji wa maisha na kazi ya wafanyakazi

Usawazishaji mzuri wa maisha na kazi unaweza kuwawezesha wafanyakazi kuhisi wenye udhibiti wa maisha yao ya kazi na kuchangia katika:

• Kuongezeka kwa tija

• Matukio machache ya ugonjwa na utoro

• Wafanyakazi wenye furaha, wasio na mkazo

• Wafanyakazi wanajiona wanathaminiwa na kwamba maisha yao ya kibinafsi na/au ya familia ni muhimu

• Uboreshaji wa afya ya akili na ustawi wa mfanyakazi

• Wafanyakazi wanaohusika zaidi

• Uaminifu mkubwa wa mfanyakazi, kujitolea na motisha

• Wafanyakazi wana uwezekano mdogo wa kuondoka

Muda unaohitajika Mbinu Nyenzo

Kufikia mwisho wa kikao hiki, washiriki wanatarajiwa: Kujua dalili za ukosefu wa usawazishaji katika maisha

Kugundua njia za kujiondoa katika maisha yasiyo na usawazishaji

Saa 1

Kazi ya washiriki wawili wawili, maonyesho, majadiliano katika vikundi vikubwa

Chati mgeuzo, kalamu za wino mzito, wasilisho lililotayarishwa la power point

Karibu kila mtu hupitia nyakati zenye shinikizo kazini. Miradi hujazana, unachelewa kutoka kazini na kubeba kazi nyumbani lakini mtiririko wa barua pepe haupungui. Hali hii ikiwa jambo la kawaida, ni wakati wa kutathmini tena usawazishaji wa maisha yako ya kazi na ufanye mabadiliko kadhaa ya kiafya ili kuepuka uchovu wa kazi.

Unajuaje ni wakati wa kuchunguza jinsi kazi yako inafaa katika maisha yako? Hapa kuna ishara zinazoonyesha ni wakati huo.

Kuna dalili 6 zinaoonyesha ukosefu wa usawazishaji katika kazi na maisha zikiwemo

• Unaacha kulinda na kushughulikia mwili wako.

Unakaa sana na kuchelewa kulala au unapata shida kupata usingizi. Unakaa siku nzima na haufanyi mazoezi. Unapata chakula chako kingi kutoka kwa mashine ya kuuza au maduka ya kununua vyakula unapoendesha gari au huli kabisa. Una maumivu yanayokusumbua au wasiwasi wa kiafya lakini huhisi kama una muda wa kwenda kumwona daktari.

• Afya yako ya akili inaendelea kudorora. Umeanza kutambua dalili za wasiwasi au mawazo mengi. Je, unahisi hasira au kukasirika? Unaweza hata kuhofia, kukosa utulivu, kukosa matumaini, kupatwa na mshtuko wa hofu, mabadiliko ya hisia, na labda hata mawazo ya kutaka kujiua.

• Haujali tena.

Kazi yako si ya umuhimu tena! Hauna hisia tena kwa wenzako au wateja. Unapita tu.

• Unahisi haufai kutekeleza wajibu huo. Haijalishi unafanya nini. Bado huona kuwa haufanyi vya kutosha. Kwa kawaida huwa nyuma huku ubora wa kazi yako ukiwa wa kiwango cha chini. Kila wakati huwa una wasiwasi kuhusu ubora wa kazi yako. Unaogopa (Lakini pia unaweza kuliwazia kisirisiri) kwamba utafutwa kazi.

• Hakuna mipaka maalum baina ya shughuli za kikazi na zile za kinyumbani

Licha ya kuwa unaweza kuzungukwa na watu, na uwunganishwa na wao kupitia mitandao ya kielektroniki, hauna tena muda na utangamano faafu na watu wa familia yako na marafiki. Mahusiano yako yatapata matatizo.

• Una upweke

Licha ya kuwa una watu karibu nawe, umeunganishwa kielektroniki, hauna muda na nguvu ya kutangamana na watu wa familia yako. Uhusianao wako utaanza kuathirika.

Kuna njia ya kukabili hali hii

• Hata kama una ufahamu wa lolote miongoni mwa haya, usikate tamaa. Mwanasaikolojia Amy Sullivan, PsyD, anatoa vidokezo vifuatavyo ili kudhibiti hali.

• Jiondoe wakati uko nyumbani “Weka chini simu yako,” anasema Dkt. Sullivan. “Hatuhitajiki kuwa mtandaoni masaa 24/7. Kila wakati ukiangalia simu zako na jumbe utapandisha msongo wa akili na kukufanya kukaa na watu wa jamii yako au hata kukosa kulala vizuri.

• Makinika kazini. Shughulikia jambo moja hadi ulimalize. Usijaribu kufanya mambo mengi kwa wakati mmoja. Funga barua pepe yako na uzime simu ili kupunguza usumbufu. “Tukimakinika tutamaliza kazi zetu kisha tutaenda nyumbani na kuungana na watu wa familia yetu,” anasema Dkt. Sullivan

• Zingatia utunzaji wa mwili wako. Fanya maamuzi ya kutenga muda wa kufanya mazoezi. Weka mikakati ya kula vizuri pamoja na kuwa na muda wako na marafiki na familia. Hakikisha kuwa mambo haya hayajadiliwi katika ratiba yako

• Pata msaada wa kitaaluma. Ikiwa utazidiwa na msongo wa akili na kuathiri mawazo yako, usichelewe kuzungumza na mtaalamu. Waajiri wengi hutoa msaada kwa waajiriwa wao kwa kuwaunganisha na wataalamu wanaoshughulika na afya ya akili na wenye tajriba pana ili wawasaidie.

• Licha ya kuwa bidii inasifiwa katika utamaduni wetu, usikubali kazi ichukue maisha yako yate. Ni muhimu kujitunza mwanzo.

WA MAFUNZO YA CHUO CHA KIKANDA CHA USHIRIKI NA WANAWAKE KATIKA SIASA

MWONGOZO WA MAFUNZO YA CHUO CHA KIKANDA CHA USHIRIKI NA WANAWAKE KATIKA SIASA

unaohitajika

Kufikia mwisho wa kikao hiki, wanaoshiriki wanatarajiwa:

Kuelewa maana ya ushauri wa kisaikolojia

Kujua ni wakati gani wautafute msaada wa mshauri wa kisaikolojia

Kuelewa akili hisia

Kuelewa akili hisia katika uongozi

Saa 1

Kazi ya washiriki wawili wawili, maonyesho, majadiliano katika vikundi vikubwa

Ushauri nasaha ni taaluma ya kipekee, hasa katika ukuaji wa kawaida na matatizo yanayohusiana na ulemavu wa kimwili, kihisia na kiakili. Watu wanaopata huduma ya watoa ushauri wa kisaikolojia ni watu wa umri wake na misingi ya kitamaduni. Watu hawa ni pamoja na vijana au watu wazima walio na mahitaji ya kikazi au elimu na watoto au watu wazima wanaokabiliana na changaoto chungu nzima za maisha. Washauri wa kisaikolojia pia hufanya kazi na mashirika yanayolenga kuboresha hali ya watu katika jamii.

Unahitaji kutafuta msaada wakati gani kutoka kwa watoa nasaha

Unapofiwa

Kifo hatuwezi kukiepuka katika maisha ila hilo sio jambo rahisi pia kukabiliana nalo. Kila mmoja hukabiliana na kumpoteza mpendwa wake au hata mbwa au paka kwa njia tofauti.

Kuomboleza waziwazi au kisirisiri ni mambo ya kawaida ila kuuepuka ukweli ni jambo linaloweza kukufanya ukapoteza hata zaidi na kuteseka sana.

Mwanasaikolojia anaweza kukusaidia kupata mbinu za kukabiliana na kifo cha mpendwa wako.

Msongo wa mawazo na wasiwasi Baadhi ya mambo katika maisha yanasababisha msongo wa akili, na hali nyingi kutoka kwa mahojiano ya kazi hadi kwa masuala ya mahusiano yanaweza kusababisha wasiwasi katika maisha.

Msongo wa mawazo na wasiwasi ikiwa utaachwa kunawiri unaweza kusababisha upweke katika jamii, kushushwa moyo na msururu wa matatizo mengine.

Nyenzo

Chati mgeuzo, kalamu za wino mzito, wasilisho lililotayarishwa la power point

Ushauri wa kisaikolojia ni taaluma inayohusu utafiti na kutumikiza utafiti fulani katika mawanda mbalimbali: Mchakato wa utoaji nasaha na matokeo yake; usimamiz na utoaji mafunzo; uimarishe wa taaluma na ushauri pamoja na kuzuia na afya. Wanalokubaliana wanasaikolojia ni kuwa rasilimali na nguvu, kutangamana kwa watu katika elimu na ukuzaji wa taaluma, utangamano wa kiasi kidogo pamoja na kulenga kuimarisha mwonekano wako. Ni nini maana ya ushauri wa kisaikolojia?

Ushauri wa kisaikolojia ni taaluma inayofanikisha utendakazi wa mtu binafsi na watu wengine katika maisha kwa kuzingatia maendeleo yake ya kihisia, kijamii, kikazi, kielimu na mahitaji ya shirika. Kupitia nadharia ya utangamano, utafiti, mazoea kwa kuzingatia masuala mengi ya kitamaduni, taaluma hii huhusisha shughuli nyingi za kuboresha maisha yao, kupunguza msongo wa akili, ukosefu wa kukabiliana na hali zao, kusuluhisha maisha yake, na kuongeza uwezo wao wa kuishi maisha mazuri.

Mwanasaikojia anaweza kukusaidia kukabiliana na msongo wa mawazo na wasiwasi kwa kutafuta chanzo au sababu ya matatizo sawasawa na jinsi ya kuyakabili.

Kushushwa moyo Hisia za kuhemewa au kukosa matumaini ni ishara ya kushushwa moyo. Huku watu wengine wakidhani kuwa ni rahisi tu kulitupilia mbali swali la kushushwa moyo, kwa kawaida huwa si jambo rahisi. Kushushwa moyo huwa ni tatizo la kiakili ambalo huwafanya watu kupoteza hamu ya vitu, wanachoka na wakati mwingine wanapata matatizo ya kukabiliana na hisia zao.Wanasaikolojia wanaweza kukusaidia kutambua chanzo cha kushushwa moyo kwako ili wakusaidie kuhisi vizuri huku wakiyakabili mawazo hasi.

Zoezi la 4: Ushauri wa kisaikolojia

Malengo

Muda

Mbinu

Uoga wa vitu

Kuwa na uoga wa vina virefu na buibui ni jambo la kawaida ila mengine huwa ni uwoga usio na msingi na husababisha matatizo katika maisha. Kwa mfano uoga wa kula unaweza kusababisha matatizo makubwa ya kiafya.

Mwanasaikolojia mwenye tajriba kubwa anaweza kukusaidia kuishi bila uoga wa vitu vingi au uoga wa kuogopa.

Familia na masula ya mahusiano Mahusiano yawe ya familia au ya watu au yanayohusiana na kazi yana changamoto zako. Licha ya kuwa mahusiano yanaweza kuwa miongoni mwa mambo mazuri sana, yanaweza kuwa chanzo cha msongo wa mawazo na matatizo mengine.

Ukishirikiana na mwanasaikojia ukiwa pekee yako au mkiwa katika kundi, unaweza kusaidia katika kukabiliana na vikwazo vinavtyotinga hata mahusiano makubwa makubwa.

Tabia zinazodhuru afya na uraibu Baadhi ya tabia zinazodhuru afya kama vile uvutaji wa sigara, unywaji wa pombe na matumizi ya dawa za kulevya kwa kawaida hutumika kama vikwepa matatizo mazito mno. Licha ya kuwa wanasaikolojia watakusaidia kuyajua matatizo haya, pia wana uwezo wa kukusaidia kuyakabili pindi yanapoanza kuathiri afya yako:

• Uraibu

• Matatizo ya ulaji wa vyakula

• Kukabiliana na msongo wa mawazo

• Matatizo ya usingizi

Vichocheo vya utendakazi Baadhi ya watu walifanikiwa kutimiza malengo yao walianza kwa kuyachora akilini mwao. Wakimbiaji kila mara wanapojiandaa kwa ajili ya mashindano wakiwa na nguvu kama wanavyofanya wakiwa mazoezini. Wengine hutumia mbinu hii kujiandaa kwa mashindano makubwa. Namna tu unavyoweza kujiandaa wakati unatarajiwa kutoa hotuba, mwanasaikojia wako anaweza kukusaidia kuandaa makongamano makubwa makubwa hata kama ni mashindano ya Olimpiki au ni mahojiano ya kazi.

Kujielewa kimawazo

Mwanasaikolojia anaweza kukusaidia kuboresha uwezo wako wa kujielewa kimawazo kwa kujisikiliza bila kupendelea sauti yoyote itokayo ndani. Mara nyingi watu hupata suluhu kutokana na kujisikiliza wenyewe hasa wanapozungumza kwa sauti ya juu kama njia mojawapo ya kujiponya. Kwa kuyaeleza matatizo yao kwa njia ya wazi kunawasaidia kujielewa kimawazo, wanaweza kumakinika na hata kuwajibikia kazi zao. Wanasaikolojia wamefunzwa kuwa wasilikizaji wazuri sana.

Matatizo ya kiakili

Mara nyingi dalili nyingi husababishwa na matatizo makubwa makubwa. Matatizo ya kiakili yanaweza kujitokeza kwa njia nyingi sana. Hujitokeza kama jambo lingine na linaweza kuvumbuliwa tu kwa msaada wa mtaalamu wa akili. Baadhi ya dalili za kuwa na matatizo ya kiakili huwa ni nyingi. Ni pamoja na:

• Matatizo ya kuwa na mihemko

• Depresheni iliyokithiri

• Skizofrenia

• Matatizo yatokanayo na msongo wa mawazo.

Kutafuta msaada ufaao

• Mwanasaikolojia anaweza kuwa chombo muhimu sana katika vifaa vyako vya afya.

• Kwa kukusaidia kuwa na mawazo mazuri na kakabiliana na msongo wa akili, uoga wa kawaida na matatizo mengine ambayo unapitia. Mwanasaikolojia anaweza kusaidia kupata msaada wa kukabilaina na dalili za kushushwa moyo na matatizo mengine ya kiakili.

• Hatua ya kwanza ni kutafuta mwanasaikolojia na uanze mahusiano naye ambayo yako wazi, yanayoendeleza mawasiliano na yenye ufanisi. Baada ya hapo itakuwa sasa ni kushirikiana ili mjishughulishe na afya yako ya kiakili na kukusaidia kuishi vizuri.

Kupata msaada

• Tumia ramani ya kumtafuta mwanasaikojia kwa kutumia mtambo wa American Psychological Association’s psychologist locator.

• Tafuta daftari ya orodha ya madaktari wa akili liitwalo Anxiety and Depression Association of America’s therapist.

• Pata matibabu kutoka kwa kampuni ya Substance Abuse and Mental Health Services Administration.

• Angalia orodha hii hasa unapotafuta kujua bajeti ya mambo haya.

Akili kihisia pia inatwa mgao wa kihemko au EQ ni uwezo wa kuelewa, kutumia na kudhibiti hisia zako kwa namna chanya ili kupunguza msongo wa akili, kuwasiliana ifaavyo, kuwahurumia watu wengi, kukabili na kushinda changamoto na kutatua migogoro.

Ufahamu wa hisia za watu katika uongozi Unaweza kumfikiria mtu ambaye hasira zake haziwezi kumzidi licha ya kuwa anapitia changamoto nyingi. Unaweza kudhania kuwa mtu anawaamini wafanyakazi wake wote, anawasikiliza, ni mwepesi wa kuongea tena mara nyingi hufanya maamuzi yanayofaa. Hii ishara ya mtu aliye na ufahamu wa hisia ya watu.

Akili ya Kihisia ni nini?

Ni nini maana ya ufahamu wa hisia? Ufahamu wa hisia ni uwezo wa kuelewa na kudhibiti hisia zako mwenyewe, na zile za watu walio karibu nawe.

YA CHUO CHA KIKANDA CHA USHIRIKI NA WANAWAKE KATIKA SIASA

MWONGOZO WA MAFUNZO YA CHUO CHA KIKANDA CHA USHIRIKI NA WANAWAKE KATIKA

Watu wenye kiwango cha juu cha ufahamu wa hisia wanajua wanachohisi, hisia zao zinamaanisha nini, na jinsi hisia hizi zinaweza kuathiri watu wengine.

Kwa viongozi kuwa na ufahamu wa hisia za watu ni kipengele muhimu sana katika ufanisi wa maisha ya watu. Kwani ni nani anafaa kufaulu zaidi? Kiongozi anayewapigia kelele wafanyakazi wake akiwa na msongo wa akili? Kiongozi anayethibiti hali na kisha kuikabili hali?

Kulingana na Daniel Goleman, Mwanasaikolojia kutoka Marekani ambaye alisaidia kuhamasisha watu kuhusu ufahamu wa hisia za watu. Kuna vipengele 5 muhimu:

1. Kujitambua

2. Kujichunga

3. Motisha

4. Huruma

5. Ujuzi wa kijamii.

Kwa jinsi unavyokabiliana hisia za watu ndivyo unavyotambuliwa kuwa kiongozi. Kwa hivyo wacha tuangalie moja baada ya nyingine kwa undani ili tufahamu ikiwa unaweza kujiboresha kama kiongozi.

Ufahamu wa hisia za watu wengine katika uongozi

1. Kujitambua

Ikiwa unajitambua, kila mara utajua namna unavyohisi. Utajua namna hisia na vitendo vyako vinavyoweza kuwaathiri watu walio karibu nawe. Kujitambua ukiwa katika nafasi ya uongozi kunakusaidia kupata picha kamili ya uwezo na udhaifu wako. Ina maana pia kuwa unajiendesha kwa unyenyekevu. Kwa hivyo utafanya nini kuboresha uwezo wako wa kujitambua?

• Weka shajara ya matukio: Shajara hukusaidia kuboresha uwezo wako wa kujitambua. Ikiwa utachukua dakika chache uandike unachofikiria, hii inaweza kukupeleka katika kiwango cha juu sana cha kujitambua.

• Punguza kasi : Unapohisi kukasirika au hisia zingine, punguza hasira kisha ujiulize chanzo cha hali hiyo. Kumbuka, unaweza daima kuchagua jinsi unavyoshughulikia hali hiyo. (Makala yetu kuhusu Kudhibiti hisia zako Kazini itakusaidia kuelewa kile ambacho hisia zako zinakueleza.)

2. Kujidhiti

Viongozi wanaojidhibiti kwa njia ifaayo kwa kawaida hawawavamii wenzao kwa maneno, hawafanyi maamuzi ya haraka, hawafanyi unyanyapaa kwa watu, hawaachilii maadili yao. Kujidhibiti ni kuwa kwenye usukani kila wakati.

Kipengele hiki cha ufahamu wa hisia za watu, kulingana na Goleman pia inashughulikia uwepesi wa viongozi na kujitolea kwao ili kujiwajibikia.

Je, unaweza kuboresha uwezo wako wa kujidhibiti kwa namna gani?

• Elewa maadili: Je, unajua ni wapi hauwezi kuwachilia msimamo wako? Je, wajua maadili ni muhimu sana. Tumia muda fulani kutathmini maadili na tabia yako. Ikiwa unajua kilicho muhimu basi hatukawia kufanya maamuzi kuhusu jambo ambalo unatakiwa kulifanyia uamuzi wa kimaadili – bila shaka utafanya uamuzi ufaao.

• Wajibikia makosa yako: IIkiwa una tabia ya kuwalaumu wenzako kila kunapofanyika kosa, basi koma. Kila wakati yakubali makossa yako na ukabiliane na athari ya makossa hayo hta kama ni ya kiwango gani. Bilas haka utalala vizuri na utaheshimika miongoni mwa wenzako.

• Jifunze kutulia : Wakati mwingine utakapokuwa katika hali ngumu, jifunze kukabilana na hali hiyo. Je, wewe hupunguza msongo wa akili kwa kuwapigia wenzako kelele? Jifunze kupumua nje na ndani ili kutulia. Pia jifunze kuandika chini kila maovu unayotaka kusema kisha irarue karatasi hiyo na uitupe mbali. Kwa kuziandika hisia hizi kwa karatasi (bila kuzionesha kwa mtu mwingine!) ni bora kuliko kuyasema kwa sauti miongoni mwa watu wako. Kilicho muhimu ni kuwa hatua hii inakuwezesha kuikabili hasira yako na kukufanya uwe bora kidogo.

3. Motisha

Viongozi walio na motisha hufanya kazi kwa kuzingatia malengo yao, na hulenga sana kuboresha kiwango chao cha kazi. Utaboresha vipi motisha yako?

• Jichunguze upya ujue ni kwa nini unafanya kazi: Ni rahisi kusahau kile unachopenda katika kazi yako. Kwa hivyo chukua muda wako utafakari kiini cha kuitaka kazi hii. Ikiwa hauna furaha na kazi yako na unang’ang’ana sana kukumbuka basi jaribu njia hizi tano ili kujua chanzo cha tatizo. Anza na kiini kwa kuwa husaidia kuitazama hali kwa namna mpya.

Hakikisha kwamba malengo yako yako wazi nay a kutia motisha. Kwa taarifa zaidi kuhusu hili, angalia nakala yetu kuhusu Kuweka malengo.

• Jua unakosimama: Fahamu namna ulivyo na motisha ya kuongoza. Kigezo cha kupimia motisha katika uongozi kinaweza kukusaidia kujua kiwango cha motisha ulicho nacho cha kutaka nafasi ya kuongoza. Ikiwa unataka kuongeza motisha yako ya kuongoza, itakupeleka kwa rasilimali ambayo itakusaidia kufanya hivyo.

• Kuwa na matumaini, tafuta kitu cha kufanya: Viongozi wenye motisha mara nyingi huwa na matumaini licha ya changamoto wanazokuwa wakikabiliana nazo. Kuwa na mwelekeo wa aina hii unaweza kuchukua mwelekeo wake ila inahitaji kujitolea.

Kila wakati unapo kumbana na changamoto, au unashindwa jaribu kutafuta jambo moja katika hali hiyo. Inawezekana ni jambo dogo kama mtu mnayekutana kwa mara ya kwanza au mmejuana kwa muda mrefu na amekuathiri na kukufunza jambo muhimu. Ila huwa kuna jambo muhimu ambalo ukilitafuta utalipata.

MWONGOZO WA MAFUNZO YA CHUO CHA KIKANDA CHA USHIRIKI NA WANAWAKE KATIKA

4. Huruma

Ni muhimu kwa viongozi kuwa na huruma kwa kuwa ni muhimu katika kusimamia kundi au shirika fulani. Viongozi walio na huruma hujiweka katika nafasi za wanaopitia changamoto husaidia katika kujenga wanakikundi na kuwasaidia walio na tabia za unyama kuwa na utu kwa wenzao.

Ikiwa unataka kupewa heshima na udhaminiwe na kundi lako, sharti uwe na uwezo wa kuwajali na kuwahurumia wapatapo tatizo.

Unaweza kuongeza uwezo wako wa kuwahurumia watu wengine kwa:

• Kujiweka katika hali zao : Ni rahisi kutetea kauli yako. Hata hivyo ni yako ila tenga muda wa kuangalia hali kwa jicho la watu wengine. Soma makala kuhusu Perceptual Positions ili usaidike kupata mbinu ya kufanya hivi.

• Zingatia mawasiliano ya ishara ya mwili : Labda unapomsikiliza mtu, unakunja mikono yako, unavuta miguu mbale na nyuma au unauma uma midomo yako. Ishara hizi za mwili husema mengi kuhusu hali fulani na ujumbe unaouwasilisha si chanya. Kujifunza kuhusu mawasiiano ya ishara za mwili ni jambo muhimu kwa utendakazi wa kiongozi yeyote kwa kuwa inamsaidia kufahamu hasa namna mtu fulani huwa anahisi. Hii hutoa fursa ya kukabiliana na hali ya mtu kwa namna ifaavyo.

• Kabiliana na hisia : Unamuuliza msaidizi wako kufanya kazi hadi jioni kabisa –tena. Licha ya kuwa atakubali kufanya hivyo, utasikia sauti ya kuchoka. Hivyo basi, unahitajika kukabiliana na hali yake. Mweleze namna unavyodhamini kazi yake baada ya nyakati za kazi ila haupendezwi na suala la kufanya kazi baada ya saa za kazi. Ikiwa itawezekana, hakikisha kuwa jambo hili halirudiwi tena. (ikiwezekana mpe likizo ya Jumatatu asubuhi).

5. Stadi za Kijamii

Viongozi wanaofaulu katika kutumikiza ujuzi wa kijamii katika kudhibiti hisia wana uwezo wa kuwasiliana vizuri. Wako radhi kusikia habari njema au habari mbovu. Wana uwezo wa kupata uungwaji mkono wanapofanya jambo au mradi.

Viongozi ambao wana ujuzi wa kijamii pia ni wazuri katika kutatua mizozo na kusuluhisa migogoro kidiplomasia. Hawatosheki katika kuliacha jambo liwe jinsi lilivyo. Hawakai tu huku kila mmoja akiwa mbioni kufanya kazi. Wanakuwa kielelezo katika matendo yao.

Je, unaweza kuimarisha ujuzi wako wa kijamii?

• Jifunze kusuluhisha migogoro :Viongozi wanafaa kujua namna ya kusuluhisha migogoro miongoni mwa wafanyakazi wao, wateja au wachuuzi. Kujifunza kutatua migogoro ni ujuzi muhimu kwa yeyote kufanikiwa.

• Boresha ujuzi wako wa kuwasiliana: Je, unaweza kuwasiliana? Kitabu chetu cha Communication Quiz kitakusaidia kulijibu swali hili na kitakupa maelekezo ya kuboresha hali hii.

• Jifunze kuwasifu wengine: Ukiwa kiongozi, unaweza kudumisha uzalendo wa kundi lako kwa kuwasifu tu. Kujifunza kuwasifu wengine ni sanaa ila ni muhimu sana.

MODULI YA 10:

KUWAHUSISHA WANAWAKE

WANAOISHI

NA ULEMAVU KATIKA SIASA

Malengo:

Kufikia mwisho wa kikao hiki, washiriki wanatarajiwa:

• Umuhimu wa kuwahusisha wanawake wanaoishi na ulemavu katika siasa

• Mfumo wa kisheria wa kuwahusisha wanawake wanaoishi na ulemavu katika siasa.

• Vikwazo vinavyowazuia wanawake wanaoishi na ulemavu kushiriki na kuwasilishwa katika siasa.

• Mikakati inayoweza kusaidia katika kuwahusisha kikamilifu wanawake wanaoishi na ulemavu katika siasa.

Muhtasari wa Moduli ya 10

Utangulizi: Kuelewa uhusishaji wa wanawake wanaoishi na ulemavu katika siasa Dakika 30

Mfumo wa kisheria wa kuwahusisha wanawake wanaoishi na ulemavu katika siasa Saa 1

Uhusishaji wa dhana ya ulemavu katika siasa Dakika 30

Vikwazo/vizuizi vinavyotingwa wanawake wanaoishi na ulemavu katika siasa Dakika 30

Mikakati ya kuwahusisha wanawake wanaoishi na ulemavu katika siasa Dakika 30

Hitimisho Dakika 30 Jumla: Saa 3.5

WA MAFUNZO YA CHUO CHA KIKANDA CHA USHIRIKI NA WANAWAKE KATIKA SIASA

MWONGOZO WA MAFUNZO YA CHUO CHA KIKANDA CHA USHIRIKI NA WANAWAKE KATIKA SIASA

Zoezi 1: Utangulizi wa moduli

Malengo

Kuwa na uelewa jumla wa yaliyomo katika moduli hii

Kujua muda ambao utahitajika kukamilisha moduli hii

Kuelewa kwa ujumla nyenzo zitakazohitajika

Umuhimu

Muda unaohitajika

Mbinu Nyenzo

Utangulizi

Dakika 30

Kazi ya washiriki wawili wawili, kuongozana, majadiliano katika makundi makubwa makubwa

Chati za kugeuza, karatasi na vifaa vya kuweka alama, matini yanayorushwa ubaoni kutumia tarakilishi

Watu wanaoishi na ulemavu wanaweza kupatikana katika makundi ya kidini, kijamii na hata kisiasa. Wanaweza kuzaliwa na ulemavu au wanaweza kuupata ulemavu katika miaka ya baadaye ya maisha yao, kwa mfano, kupitia ajali, maumbile, umri au hata mapigano. Watu wanaoishi na ulemavu ni sehemu ya jamii kwa namna nyingi sana: wao ni wazazi, wanafunzi, wafanyabiashara, wakimbiaji, wasanii, walimu, wanasiasa miongoni mwa wengine.

Hata hivyo hili ndilo kundi la watu waliotengwa mno ulimwenguni kote. Kwa muda mrefu sasa, jamii nyingi za ulimwengu zimelichukulia jambo la ulemavu kuwa la kuogopwa, kuhurumiwa, au la kutibiwa. Mawazo potofu na unyanyapaa wa watu wanaoishi na ulemavu ni kawaida. Kunao wanaodhani kuwa wanaoishi na ulemavu hawawezi kuchangia chochote katika jamii. Kutokana na hali hii, wanaoishi na ulemavu wanakumbana na changamoto nyingi katika kupata haki zao za kimsingi ikiwa ni pamoja na haki ya kujumuishwa katika siasa.

Kwa kawaida husemekana kuwa “ulemavu ni kutojiweza”. Haki ya kushiriki kwa usawa katika michakato ya kisiasa – kuwa wapiga kura, wagombea viti vya uchaguzi, maafisa katika makundi ya kampeni, wanaoshuhudia shughuli ya uchaguzi, wagombea wa kisiasa na viongozi waliochaguliwa – ni muhimu sana kwa watu wanaoishi na ulemavu. Kuhusika katika michakato ya kisiasa kupitia vyama vya kisiasa au kupitia bunge na nafasi ya kuwatia nguvu wanaume na wanawake wanaoishi na ulemavu katika siasa. Nafasi hii inawapa fursa ya kutoa kilio chao na mambo muhimu yanayowahusu na hata kwa viongozi wao wenyewe. Nafasi kama hizo pia zinatoa fursa kwa mashirika ya kiserikali kuondoa vizuizi na kuruhusu uhusishwaji, ufikiwaji na uwakilishaji wa kikweli wa wananchi wote. Maana ya ulemavu Mojawapo wa maelezo yanayotumika kufafanua maana ya ulemavu yanapatikana katika kipengele cha 1 cha Kanuni cha Umoja wa Kimataifa kuhusu Haki za Watu Wanaoishi na Ulemavu (CRPD), ambayo inaeleza kuwa watu wanaoishi na ulemavu “wanahusu walio na vizuizi na ulemavu wa muda mrefu wa kimwili, kiakili, kielemu au kifikra ambao huwazuia kushiriki kikamilifu katika jamii kwa namna yenye usawa”. Ufafanuzi huu wa CRPD unatoa maelezo ya mambo mawili muhimu kuhusu ulemavu:Kwanza “ulemavu” unahusu ulemavu wa muda mrefu wa kimwili, kiakili, kielimu au kifikra;

Pili, kwamba ulemavu ikijumuishwa na vikwazo (kwa mfano, vya kijamii, kiuchumi, kisiasa au kimazingira) vinaweza kumzuia mtu kushiriki kwa usawa katika shughuli za kijamii, inaongeza kiwango kingine cha ulemavu.

Ni muhimu sana kuelewa hoja ya pili kwa kuwa kuondoa vizuizi kwa watu wanaoishi na ulemavu ni kanuni muhimu katika kushughulikia haki za wanaoishi na ulemavu katika jamii ya kisasa.

Pia ni muhimu kutambua kuwa Kanuni cha Umoja wa Kimataifa kuhusu Haki za watu wanaoishi na Ulemavu haiweki kikwazo cha ni nani anafaa kuitwa mlemavu, kwa kuwa inafahamu kuwa ulemavu ni jambo linalobadilikabadilika kila mara katika jamii. Kwa hivyo, hata kama ulemavu huo haujatajwa katika kanuni hiyo kama vile kisukari, kifafa na ukosefu wa kinga mwilini, inaweza pia kuelezwa kuwa ulemavu na kuhifadhiwa.

Kuelewa mawanda ya ulemavu Katika historia kumekuwa na mawazo mbalimbali kuhusu ulemavu, licha ya kuwa kuna mawazo mbalimbali (“vielelezo”) yanayowaathiri watu wanaoishi na ulemavu, wasomi wametambua vielelezo vinne: models:

• Kielelezo cha msaada – Imani kuwa watu wanaoishi na ulemavu wanateseka au hawana usaidizi hivyo basi wanaishi maisha ya huzuni na wanahitaji kuhurumia na kupewa msaada;

• Kielelezo cha matibabu – Imani kuwa ulemavu ni tatizo ambalo linafaa kukabiliwa tu kimatibabu ili anayeishi na ulemavu awe sawa iwezekanavyo;

• Kielelezo cha kijamii – Imani kuwa ulemavu unawafanya watu kutofikia mazingira mbalimbali katika jamii. Kwa mfano, ikiwa mtu hawezi kupata mawasilisho fulani kwa kuwa hamna mfasiri wa ishara, “ulemavu” haupo katika ukosefu wa uwezo wa kusikia wa mtu huyo bali ni katika ukweli kwamba hakukuwa na mfasiri wa ishara.

• Kielelezo cha haki za binadamu – Imani kuwa watu wanaioshi na ulemavu ni sawa na watu wengine walio katika hali sawa, kuwa wana haki sawa na watu wasioishi na ulemavu na kwamba serikali izitetee haki hizi.

MWONGOZO WA MAFUNZO YA CHUO CHA KIKANDA CHA USHIRIKI NA WANAWAKE KATIKA SIASA

MWONGOZO WA MAFUNZO YA CHUO CHA KIKANDA CHA USHIRIKI NA WANAWAKE KATIKA SIASA

Kufikia mwisho wa kikao hiki, wanaoshiriki wanatarajiwa:

TAKWIMU ZA WATU WANAOISHI NA ULEMAVU BARANI AFRIKA

• Shirika la Afya Duniani linasema kuwa 15% miongoni mwa watu bilioni 8 walio ulimwenguni wanaishi na ulemavu.

• Shirika la Afya Duniani linasema kuwa 40% ya umma wa Afrika unaishi na ulemavu

• 10-15 % ni watoto wanaoenda shuleni

• Kulingana na takwimu za umoja wa Afrika kutoka kwa African studies;

• Zaidi ya watu milioni 600 wanaishi naulemavu ulimwenguni.

• Milioni 400 wanaishi katika nchi zinazoendelea

• Milioni 80 wako Afrika

• Shirika la Afya Duniani linasema kuwa 40% ya umma wa Afrika unaishi na ulemavu

• Milioni 300 wanaishi na ulemavu barani Afrika

• Wengi wa watu wanaoishi na ulemavu hawajajumuishwa katika elimu na nafasi za kazi hivyo kuwafanya kuishi katika hali ya chini sana ya umaskini.

TAKWIMU ZA WATU DUNIANI

• 15% ya watu duniani wanaishi na ulemavu.

• 8% ya watu wanaoishi na ulemavu katika nchi zinazoendelea na wasichana na wanawake wanaoishi na ulemavu ni zaidi ya nusu ya wanawake wanaoishi na ulemavu duniani na asilimia 20% ya wanawake wote.

• Wanawake wanaathirika zaidi kuliko wanaume.

• 19.2% ikilinganishwa na 12% ikilinganishwa na wanaume wanaoshi na ulemavu.

• Ulimwenguni, wanawake wanaoishi na ulemavu wanazidiwa mara tatu hivi kukabiliana na mahitaji yasiyoweza kutimizwa.

Kufikia mwisho wa kikao hiki, wanaoshiriki wanatarajiwa:

Kuelewa mfumo wa kisheria unaotumika ulimwenguni kuwahusisha wanawake wanaoishi na ulemavu katika ushiriki wa siasa.

Kuelewa mfumo wa kisheria unaotumika barani Afrika kuwahusisha wanawake wanaoishi na ulemavu katika ushiriki wa siasa.

Kuelewa mfumo wa kisheria unaotumika kikanda kuwahusisha wanawake wanaoishi na ulemavu katika ushiriki wa siasa.

Kuelewa mfumo wa kisheria unaotumika kitaifa kuwahusisha wanawake wanaoishi na ulemavu katika ushiriki wa siasa.

Saa 1

Kazi ya washiriki wawili wawili, maonyesho, majadiliano katika vikundi vikubwa

Chati mgeuzo na karatasi, kalamu zenye wino mzito, powerpoint iliyotayarishwa

Mfumo wa ksheria unaotumika kuwahusisha wanawake katika ushiriki wa siasa

Kuna vifaa vingi ambavyo vimebuniwa ulimwenguni, katika bara, kikanda na kitaiifa ili kufanikisha wanawake wanaoishi na ulemavu kushiriki katika ushiriki wa siasa.

• Idara ya Umoja wa Kimataifa kuhusu masuala ya kiuchumi na kijamii pamoja na wa kuwahusisha walemavu katika ushiriki wa siasa.

• Kanuni za Umoja wa Kimataifa kuhusu haki za watu wanaoishi na ulemavu

• CEDAW

• Makubaliano ya Maputo

• Azimio la Beijing na jukwaa la utekelezaji 1995

• Azimio la Kimataifa la Haki za Binadamu 1948

• Kanisa la kiumwengu linalowahusisha walemavu na vijana.

• Kanuni za haki za watoto

• Maafikiano ya mwaka wa 2016 yaliyofanywa na kikao cha kiulimwengu kuhusu haki za binadamu walipitisha mwito wa kuafikia agenda ya usawa.

• Mkataba wa kuwahusisha watu wanaoishi na ulemavu katika shughuli za misaada kwa binadamu.

• Kanuni ya kimataifa kuhusu haki za kiuchumi, kijamii na kitamaduni ya mwaka 1976 zilizoanza kutumika mwaka wa 1976

• Kanuni dhidi ya dhuluma na mateso au udunishaji binadamu au adhabu ya 1984

• Makataba wa kimataifa wa haki za kiraia na kisiasa wa 1966, ulioanza kutumika 1976

• Azimio la Baraza la Usalama la Umoja wa Mataifa 1325

Zoezi la 2: Mfumo wa kisheria wa kuwahusisha wanawake katika ushiriki wa siasa

Malengo Muda unaohitajika Mbinu Nyenzo

Mfumo wa kisheria wa bara

• Miongo ya Afrika ya watu wanaoishi na ulemavu

• Maafikiano kuhusu Usawa wa Kijinsia barani Afrika 2004

• Mkataba wa Afrika kuhusu haki za watu wanaoishi na ulemavu

Mfumo wa kisheria wa Kikanda

• Mkataba wa Jumuiya ya Afrika Mashariki

• Mfumo wa kisheria wa Kitaifa

• Mikakati ya Angola ya kulinda watu wenye ulemavu

• Sera ya kimataifa ya Lesotho ya ulemavu na watu wanaoishi na ulemavu 2011

• Sheria ya watu wanaoishi na ulemavu nchini Kenya 2003

• Mswada wa 2019 kuhusu marekebisho ya sheria ya watu wanaoishi na ulemavu 2019

• Mpango tekelezi wa kimataifa wa Kenya kuhusu utekelezaji wa mapendekezo ya CRPD 2015 – Juni 2022

• Mswada wa sera ya watu wanaishi na ulemavu Kenya

• Sera ya kuwahusisha watu wanaoishi na ulemavu katika utoaji wa huduma kwa umma.

• Sera ya kitaifa kuhusu watu wanaoishi na ulemavu

• Katiba ya Kenya 2010

• Kanuni za mabunge ya Kaunti 2014/2015/2016

• Mpango tekelezi wa Swaziland kuhusu watu wanaoishi na ulemavu

• Sera ya kitaifa ya Swaziland kuhusu wnaoishi na ulemavu

• Sheria ya mapitio ya Zimbabwe kuhusu watu wanaoshi na ulemavu - IMI MOPSLSW

• Makala ya Majadiliano IMI ya MOPSLSW

Zoezi la 3: Kuwahusisha wanaoishi na ulemavu katika siasa

Malengo

Kufikia mwisho wa kikao, washiriki wanatarajiwa:

Kujua namna ya kuwashirikisha wanaoishi na ulemavu katika siasa

Muda unaohitajika Mbinu Nyenzo

Dakika 30

Kazi ya washiriki wawili wawili, kuongozana, majadiliano katika makundi makubwa makubwa

Chati za kugeuza, karatasi na vifaa vya kuweka alama, matini yanayorushwa ubaoni kutumia tarakilishi

Kuwahusisha wanaoishi na ulemavu katika siasa

Watu wanaoishi na ulemavu sharti wapate nafasi ya kushiriki katika siasa sawa na wananchi wengine. Kuondolewa kwa vikwazo hakuwasaidii tu wanaoishi na ulemavu bali jamii nzima. Huku vyama vya kisiasa na mabunge yakiendelea kujikaza kuifanya mifumo yao kuwa na usawa wa jamii ambazo zimepuuzwa kwa muda, huenda yakafaidi mno katika kufanikisha azma hii.

• Mfumo wa kisheria na deta ya wanaoishi na ulemavu katika siasa WWD.

• Uongozi wa watu wanaoishi na ulemavu na siasa kwa ajili ya WWD.

Sera ya nchi inayohusu namna ya kuwahusisha wanaoishi na ulemavu katika siasa pamoja na mbinu-mkakati ya kila shirika.

• Uwezo wa kupata habari kwa wanawake viziwi, wanawake vipofu, kampeni za kidijitali, vyombo vya habari na ulemavu.

• Uwezo wa kufikia maeneo ya kampeni, katika majengo, majukwaa, ofisi za vyama vya kisiasa, vituo vya kupigia na kuhesabia kura.

• Kuandaa bajeti na kutafuta rasilimali kwa wanasiasa wanaoishi na ulemavu kwa ajili ya WWD

• Ushawishi wa wanasiasa wanaoishi na ulemavu kwa ajili ya WWD

• Mabadiliko katika siasa za wanaoishi na ulemavu kwa ajili WWD katika bunge au nyadhifa za uteuzi katika serikali kuu.

• Kuwahusisha wanaoishi na ulemavu kupitia mafunzo, mipango na kampeni zinazolenga chama.

• Siasa za wanaoishi na ulemavu pamoja na usalama wao

• Siasa za wanaoishi na ulemavu pamoja na maisha yao ya kifamilia

• Kufuatilia na kutathmini

• Utajuaje kuwa ni wakati mwafaka wa kutathmini ikiwa kazi unayoifanya inayafaa maisha yako?

Zoezi la 4: Vikwazo/Vizuizi Vinavyotinga Usawa wa Kushiriki katika Siasa

Malengo

Kufikia mwisho wa kikao hiki, washiriki wanatarajiwa: Kujua changamoto au vikwazo vinavyotinga usawa wa kushiriki katika siasa

Licha ya kuwepo kwa vigezo vya kimataifa, majukumu pamoja na utendakazi ambao umekuwepo katika kuunga mkono juhudi za kushiriki katika siasa, watu wanaoishi na ulemavu bado wanakabiliwa na vikwazo vingi katika azma yao ya kutaka kujiunga na vyama vya kisiasa na mabunge.

• Ukosefu wa uungwaji mkono kutoka kwa jamii: Mojawapo wa vikwazo vikuu kwa watu wanaoishi na ulemavu katika maisha ya kisiasa ni ishara ya kawaida kwamba huenda hawana haja ya kushiriki katika siasa au hawawezi kushiriki katika siasa. Wanaume kwa wanawake wanaoishi na ulemavu hawapati uungwaji mkono wa kushiriki katika siasa katika viwango vyote kama wapiga kura, wanachama, wagombea viti, watazamaji au viongozi walioteuliwa.

• Mianya ya elimu: Kwa kuwa inaaminika kwamba watu wanaoishi na ulemavu hawana haja na siasa, wanaume na wanawake wanaoishi na ulemavu wanakosa nafasi ya kushiriki mipango ya kuelimisha jamii na ya kisiasa. Na vifaa vya kuelimisha umma na wapiga kura huwa havipatikani.

• Mzingira yasiweza kufikiwa: Majengo mengi yaliyopo yalijengwa wakati ambapo hakukuwa na alama za wasanifu wa ujenzi zinazowezesha kufikiwa na watu wanaoishi na ulemavu.

• Mbinu na mawasiliano zisizoweza kufikiwa: Watu wanaoishi na ulemavu mara nyingi hawahusishwi katika mikutano ya kujadili mikakati ya kampeni za elimu ya umma.

• Mapato madogo na ukosefu wa ajira: Kwa sababu ya vikwazo vingi ambavyo tayari vimejadiliwa, ni jambo la kawaida kuwapata watu wanaoishi na ulemavu wakiwa hawana ajira.

• Upungufu wa mafunzo kwa wafanyakazi: Vyama vya kisiasa na wafanyakazi wa bunge wamefunzwa jinsi ya kukaa na watu wanaoishi na ulemavu ili kuzingatia mahitaji yao.

• Viwango vingi vya kubaguliwa: Mbali na vikwazo vinavyojulikana vya ulemavu, ni vyema kujua kuwa huwa kuna changamoto za ziada kwa watu wanaoishi na ulemavu licha ya kuwa uwakilishi wao katika jamii ni wa kiwango cha chini.

Muda

unaohitajika

Mbinu

Nyenzo

Saa 1

Kazi ya washiriki wawili wawili, kuongozana, majadiliano katika makundi makubwa makubwa

Chati za kugeuza, karatasi na vifaa vya kuweka alama, matini yanayorushwa ubaoni kutumia tarakilishi

Vikwazo vingine vinavyowatinga watu wanaoishi na ulemavu pamoja na kuwakilishwa katika siasa.

• Vikwazo vya kuizuia kufikia michakato ya kisiasa

• Vikwazo vya kitamaduni na kitabia pamoja na ukosefu wa nafasi

• Vikwazo vya kufanikisha usawa wa kijinsia vinaegemea kwenye elimu, jamii, tamaduni na hata uchumi na hivyo kuwa vigumu kwa wao kushiriki katika maendeleo ya jamii na uongozi wa kisiasa.

• Ubaguzi katika taasisi za kisiasa na utawala wa kijamii. Baadhi ya wafanyakazi hawana maarifa ya kuwakabili wateja na mahitaji yao

• Unyanyapaa kwa uwezo wao.

• Ukosefu wa vifaa vya kutoa msaada au mikakati ya kufanikisha shughuli

• Ukosefu wa uungwaji mkono na familia na jamii

• Ukosefu wa habari

VIWANGO

AFRIKA

Mmoja miongoni mwa wanawake watano wanaishi na ulemavu. Kushirikishwa kwao katika shughuli za jamii kumetingwa na vikwazo vya kimfumo na kimiundo msingi ambayo mara nyingi huwafanya kukosa kupata elimu, afya (ikiwemo afya ya uzazi), habari (ukosefu wa wafasiri, Braille na vifaa uroro vya wapofu, huduma za umma, ukosefu wa elimu ya umma na michato ya kisiasa pamoja na kufanywa kwa maamuzi).

Idadi ya wanawake katika mchakato wa kufanya maamuzi ingali chini kote duniani na wala hakuna data rasmi kuonyesha uwakilishi kwa ajili ya WWD katika kufanya maamuzi.

Baadhi ya wanawake wanaoishi na ulemavu wanashikilia nafasi kubwa katika jamii huku wakidhihirisha uwezo wao wa kutekeleza uongozi wenye mabadiliko.

Ni kitu gani kinaweza kufanywa ili kuwahusisha wanawake wanaoishi na ulemavu katika majukumu ya uongozi wa kisiasa?

• Mashirika ya wanawake yawatambue wanawake wanaoishi na ulemavu na kuwahusisha katika mashirika yao.

• Wanawake wanaoishi na ulemavu wapewe elimu na ajira.

• Vyama vya kisiasa viwasajilishe wanawake wengi wanaoishi na ulemavu kama wanachama wao.

• Utawala wa kamati zinazosimamia kura ziwatie moyo na kuwaunga mkono wanawake wanaoishi na ulemavu

• Kushirikishwa kwa wanawake wanaoishi na ulemavu ikiwa ni pamoja na ulemavu mwingine.

• Kuna mahitaji ya kulenga kuwafundisha vijana viongozi na kuwapa msaada wa kuwaelimisha.

• Wanawake wanaoishi na ulemavu wapewe mafunzo.

• Kufanya ushirika na mashirika ya DPOs na yale ya wanawake wanaoishi na ulemavu

• Kuanzisha miradi ya wanawake wanaoishi na ulemavu katika bunge haraka iwezekanavyo.

• Inawatia moyo wanawake wanaoishi na ulemavu kuingia katika siasa.

• Kuimarisha utoaji wa huduma na elimu kuhusu upigaji kura ili kuwahusisha kuhusu haki za kisiasa.

• Fanya kazi na vyombo vya habari

• Husisho la vyama vya kisiasa na vyombo vya usalama kuhusu haki za walemavu katika mazingira ya kuwahusisha wanawake wanaoishi na ulemavu.

• Kupendelea makundi ya walemavu:

Muda unaohitajika

Mbinu Nyenzo

Saa 1

Kazi ya washiriki wawili wawili, kuongozana, majadiliano katika makundi makubwa makubwa

Chati za kugeuza, karatasi na vifaa vya kuweka alama, matini yanayorushwa ubaoni kutumia tarakilishi

Hatua spesheli za muda mfupi kama vile kuwapendelea wanaoishi na ulemavu zinaweza kukabiliana na kutokuwepo kwa usawa miongoni mwa watu wanaoishi na ulemavu na kuongeza idadi yao katika orodha ya wagombea viti vya uongozi wa siasa katika bunge.

WA MAFUNZO YA CHUO CHA KIKANDA CHA USHIRIKI NA WANAWAKE KATIKA SIASA MWONGOZO WA MAFUNZO YA CHUO CHA KIKANDA CHA USHIRIKI NA WANAWAKE KATIKA

Kufikia mwisho wa kikao hiki, washiriki wanatarajiwa: Kubuni mikakati kwa ajili ya kufanikisha WWD katika siasa.

Zoezi 5: Mikakati ya ushiriki mzuri wa WWD katika siasa Malengo

VYA WWD KWENYE UWAKILISHI WA NCHI/ KANDA/ BARA LA

Zoezi 6: Hitimisho

Malengo Muda unaohitajika Mbinu Nyenzo

Kufikia mwisho wa kikao hiki, washiriki wanatarajiwa: Kufanya muhtasari wa yaliyomo katika moduli nzima.

Kukumbuka kila zoezi lililoshughulikiwa katika moduli hii

Kuelewa uhusiano kati ya mazoezi tofuti ya moduli

Dakika 30

Kazi ya washiriki wawili wawili, kuongozana, majadiliano katika makundi makubwa makubwa

Chati za kugeuza, karatasi na vifaa vya kuweka alama, matini yanayorushwa ubaoni kutumia tarakilishi

Tumefika mwisho wa moduli ya 10 ambayo pia ndiyo moduli ya mwisho katika masomo yetu. Moduli hii ilikuwa na mazoezi 5.

MAREJELEO

Helms, L. (2020). Leadership succession in politics: The democracy/autocracy divide revisited. The British Journal Of Politics And International Relations, 22(2), 328-346. https://doi. org/10.1177/1369148120908528 Van Deth, J. (2016). What Is Political Participation? Oxford Research Encyclopedia. Retrieved on 26 January 2021 from at: https://oxfordre.com/politics/ view/10.1093/acrefore/9780190228637.001.0001/acrefore-9780190228637-e-68#acrefore9780190228637-e-68-div1-3.

Arditti, G. (2017). Ghana’s Durable Democracy. Foreign Affairs. Retrieved 16 February 2021, from https://www.foreignaffairs.com/articles/ghana/2017-01-06/ghanas-durable-democracy?utm_ medium=email_notifications&utm_source=reg_confirmation&utm_campaign=reg_guestpass.

Prachi, J. (2020). Introducing Work Life Balance: Concern and Opportunities of Work Life Balance. Managementstudyguide.com. Retrieved 22 January 2021, from https://managementstudyguide. com/introducing-work-life-balance.htm.

ORISE. (2020). Coalition-Building Primer. Orau.gov. Retrieved 16 February 2021, from https:// www.orau.gov/cdcynergy/web/ba/Content/activeinformation/resources/Coalition_Building_ Primer.pdf.

SkillsYouNeed. (2020). What is Negotiation? - Introduction to Negotiation | SkillsYouNeed. Skillsyouneed.com. Retrieved 16 February 2021, from https://www.skillsyouneed.com/ips/ negotiation.html.

FAO. (2015). Chapter 1: What is decentralization?. Fao.org. Retrieved 27 January 2021, from http:// www.fao.org/3/Y2006E/y2006e05.htm.

MacDonald, R. (2004). Political Parties and the Recruitment of Women to State Legislatures. The Electronic Library, 22(1), 84-85. https://doi.org/10.1108/02640470410520203.

Healy, R. (2016). Political positioning. In C. Carroll (Ed.), The SAGE encyclopedia of corporate reputation (pp. 570-572). SAGE Publications, Inc., https://www.doi.org/10.4135/9781483376493. n218

UN Women. (2012). Women’s Human Rights and National Constitutions. Retrieved 19 January 2021, from http://constitutions.unwomen.org/~/media/files/un%20women/gecd/ datasource/ resources/womens%20human%20rights%20and%20 national%20consitutions%20guidance%20 note.pdf.

ACHPR. (2003). Maputo Protocol. Achpr.org. Retrieved 19 January 2021, from https://www.achpr. org/public/Document/file/English/achpr_instr_proto_women_eng.pdf.35

Government of the Republic of Malawi. (2006). Constitution of the Republic of Malawi, Retrieved 19 January 2021, from www.icrc.org/ihl-nat.nsf/0/4953f2286ef1f7c2c1257129003696f4/$FILE/ Constitution%20Malawi%20-%20EN.pdf.

Government of Southern Sudan. (2011). The Transitional Constitution of the Republic of South Sudan. Sudantribune.com. Retrieved 19 January 2021, from https://sudantribune.com/IMG/pdf/ The_Draft_Transitional_Constitution_of_the_ROSS2-2.pdf.

WA MAFUNZO YA CHUO CHA KIKANDA CHA USHIRIKI NA WANAWAKE KATIKA SIASA MWONGOZO WA MAFUNZO YA CHUO CHA KIKANDA CHA USHIRIKI NA WANAWAKE KATIKA

MWONGOZO WA MAFUNZO YA CHUO CHA KIKANDA CHA USHIRIKI NA WANAWAKE KATIKA SIASA

MWONGOZO WA MAFUNZO YA CHUO CHA KIKANDA CHA USHIRIKI NA WANAWAKE KATIKA SIASA

MWONGOZO WA MAFUNZO YA CHUO CHA KIKANDA CHA USHIRIKI NA WANAWAKE KATIKA SIASA

MWONGOZO WA MAFUNZO YA CHUO CHA KIKANDA CHA USHIRIKI NA WANAWAKE KATIKA SIASA

Forum For African Women Educationalists (FAWE)

FAWE House, Chania Avenue, off Wood Avenue, Kilimani S.L.P 21394 - Ngong Road, 00505 Nairobi, Kenya.

Simu: (254-020) 3873131/3873359

Faksi: (254-020) 3874150

Barua pepe: fawe@fawe.org www.fawe.org