NotaBene NL 2

Vind je m leuk? ij Neem mi mee! j

2018 • nr. 2

Barbara Sarafian

“Iedereen laat sporen na.

Mooie én lelijke”

Rika Ponnet

“Elke relatie is een machtsrelatie” Wat met je digitale nalatenschap? • Ondernemen na je 50ste

SAMENWONEN / TROUWEN

5 scheidingen, 5 verhalen

6

14

50

ERVEN / SCHENKEN

"Het wordt tijd om over later na te denken."

26

20

34

“iedereen laat sporen na.

Mooie en lelijke”

60

KOPEN EN VERKOPEN

Een tweede verblijf: waarop moet je letten?

54

44

DE NOTARIS

Klachten zijn niet altijd klachten.

68

SAMENWONEN / TROUWEN

Trouwen in het buitenland of trouwen met een buitenlander. Waar moet je op letten?

• Mieke en Christophe huwden in Las Vegas. “Erkenning pas na 10 maanden” 6 • Patrick trouwde met Marjorie uit Ecuador. “Geen administratieve klippen” 10 • Liefde kent geen grenzen (maar de wet wel) 12

Echtscheiding met onderlinge toestemming is voor iedereen anders

• 5 scheidingen, 5 verhalen 14

• Hoe bescherm je elkaar levenslang? 18 • Relatiebemiddelaar Rika Ponnet: “Zo vermijd je een vechtscheiding” 20

E R V E N / S C H E N K E N

Grootouders zijn niet meer de grootouders van 30 jaar geleden

• Françoise Van Espen: “Het wordt tijd om na te denken over later” 26 • Kun je je kleinkinderen volledig onterven? 30 • Wat steekt Barbara Sarafian in haar tijdscapsule? 34

Hoe vergaar je digitaal je kapitaal?

• Wat met je digitale nalatenschap? 38 • Volgers zijn de nieuwe valuta 40 • 7 online kampioenen 42

O N D E R N E M E N • Tom Nys startte na zijn 50ste: “Ik had dit veel eerder moeten doen” 44 • Zelfstandige? Zo bescherm je je bezit en je familie 46 • Vlot starten met StartMyBusiness 48 • Een eenmanszaak of een vennootschap? 49 • Jonas De Cooman (Spott) over kansen en valkuilen bij het ondernemen 50

K O P E N / V E R K O P E N Een tweede verblijf

• Waarop moet je letten? 54 • Elke en Christophe: “In de stad missen we groen” 56 • Marc Mengal: het plezier van een eigen huis in het zuiden 58 • Vlaams bouwmeester Leo Van Broeck: “Het gaat niet over mooi of lelijk” 60 • Samen een woning kopen: durf na te denken over later 65

D E N O TA R I S • Ombudsman André Michielsens: “De werking van het notariaat verbeteren” 68 • NotaBene peilt naar de passie van notarismedewerkers 72 • De notaris in mijn leven 76 • Blockchain: technologie van de toekomst voor de notaris? 78

Mensen met raad en daad bijstaan op sleutelmomenten in hun leven?

COLOFON Redactie en administratie Fednot Bergstraat 30-34 1000 Brussel Tel. 02/505.08.38

Hoofdredacteur Dirk Remmerie (Xpair Communication)

Verantwoordelijke uitgever Jean Flemings – Bergstraat 30-34 – 1000 Brussel

Coördinatie en eindredactie Bart Azare, Gilda Benjamin, Sandra Ichtertz, Dirk Remmerie Redactiecomité Bart Azare, Gilda Benjamin, Margaux Dewitte, Lore Halbardier, Sandra Ichtertz, Valérie Nouille, Dirk Remmerie

Redactionele bijdragen Gilles Bechet Gilda Benjamin, Bo Bogaert, Piet Boncquet, Elke Borghs, Carl-Philip Coenen, Margaux Dewitte, Lore Halbardier, Sarah Kindt, Valérie Nouille, Dirk Remmerie, Elisabeth Van Hoeymissen, Nikita Vindevogel

Foto’s Lies Engelen, Jan Crab, Thomas De Boever

Ontwerp en lay-out Peter Frison, Bart Luijten Concept en realisatie Xpair Communication Drukkerij Hendrix Xperience Contact (opmerkingen en suggesties) notabene@fednot.be

Check onze blog NotaBene is het magazine dat je nu vasthoudt, maar NotaBene is ook een blog. Met de regelmaat van de klok verschijnen er extra bijdragen die aansluiten bij de inhoud van het magazine. Zo vind je er tips en informatie op mensenmaat en gesprekken met bekende en minder bekende landgenoten, telkens naar aanleiding van een levensmoment waarbij ook de notaris een rol kan spelen. www.notabene-magazine.be

4

nota bene - Het magazine van Notaris.be

Centraal Erfrechtregister: vermijd overbodige rompslomp bij een overlijden Bij een overlijden komen behalve de grote emotionele impact heel wat praktische zaken kijken. Net op een moment dat je daar helemaal geen belangstelling voor hebt. Sinds maart maakt het Centraal Erfrechtregister (CER) een en ander eenvoudiger. Via die weg kun je makkelijk de gegevens van belangrijke akten en attesten die verband houden met de nalatenschap van de overledene terugvinden. Het gaat om akten en attesten van erfopvolging die opgemaakt zijn door een notaris, verklaringen ‘van verwerping’, Europese erfrechtverklaringen… Iedereen kan het CER gratis raadplegen, burgers en professionelen. Je kunt een aanvraag indienen bij de Steundienst Databanken van Fednot, die het CER beheert, via cer@fednot.be.

Erfrecht en ‘oude schenkingen’: laat een akte van behoud opstellen De nieuwe erfwet wordt pas van kracht vanaf 1 september. Tot zolang zijn enkele overgangsmaatregelen ingevoerd, vooral voor bestaande successieplanningen. Zo kunnen sommige ouders al een schenking gedaan hebben en helemaal niet willen dat de nieuwe regels daar een invloed op hebben. Dat hoeft ook niet, toch zeker als het gaat om het inkorten en inbrengen en om de waardering van schenkingen. Ze hebben tot 31 augustus de tijd om te melden dat ze hier liever de ‘oude regels’ willen toepassen. Heb je al een schenking gedaan en ben je niet zeker wat de impact zal zijn van de hervorming van de erfwet, aarzel dan niet een notaris aan te spreken. Hij zal je meer duidelijkheid over jouw concrete situatie kunnen verschaffen.

Wil je de oude regels van toepassing laten op je schenking(en), dan kan je een ‘verklaring van behoud’ laten opmaken door de notaris.

Hiermee maak je duidelijk dat je de toepassing van de oude regels verkiest voor het inkorten en inbrengen en voor de waardering van ‘oude’ schenkingen. Deze verklaring geldt wel voor alle gedane schenkingen.

De verklaring van behoud is alleen van toepassing op schenkingen, niet op testamenten.

NOTARISSEN LANCEREN BIDDIT.BE: EENVOUDIG, PRAKTISCH EN VEILIG

Koop je woning online Je wilt investeren in een stukje vastgoed? En je zoekt een handige en veilige manier om dat te doen?

Surf dan naar www.biddit.be, het nieuwe online-initiatief van de Federatie van het Notariaat (Fednot).

Ook de notarissen gaan steeds meer digitaal en zetten met Biddit.be daarin een nieuwe, belangrijke stap. Via deze onlineverkoop kan je makkelijk bieden op een woning. Niet alleen is het systeem gebruiksvriendelijk, je geniet ook van de expertise en het vertrouwen van de notaris die de verkoop organiseert.

Een woning kopen via www.biddit.be is simpel. Je weet bijvoorbeeld meteen in welke prijscategorie een huis valt, want overal staat de startprijs bij. Wil je een bod uitbrengen? Dan kan je dat met je laptop doen, je hebt alleen een eID-kaart nodig. Of je gebruikt je smartphone met de app Itsme. Je kan manueel bieden of automatisch, tot een maximumbedrag dat je vooraf hebt bepaald en dat niemand anders kent. Wil je weten of er anderen zijn, die interesse hebben in de woning?

Geen probleem: elk uitgebracht bod is voor iedereen zichtbaar.

Er is wel een beperking in de periode dat je kunt bieden. Na acht dagen is het afgelopen. Het voordeel is dat je meteen weet of je de hoogste bieder bent. Als dat het geval is, neemt de notaris contact met jou om de koop tot een goed einde te brengen. “Bij een onlineverkoop ben je in enkele weken eigenaar van een woning.

Dat is een groot verschil met een klassieke verkoop.

Daar zit meestal drie tot vier maanden tussen de ver-

koopovereenkomst en de akte. Bij een transactie online heeft de notaris immers alle controles vooraf afgerond.

Je weet meteen als koper waar je aan toe bent”, verduidelijkt Erik Van Tricht, voorzitter van Fednot.

Niet vrijblijvend Bieden via Biddit.be mag dan gebruiksvriendelijk zijn, het is niet vrijblijvend. De notaris kent alle verkopers en bieders en elk bod is bindend. Hij raadt daarom potentiële kopers aan zich vooraf goed voor te bereiden. Een woning kopen blijft een belangrijk moment.

Voor de meesten is het de grootste investering van hun leven. Breng dus eerst een bezoek aan de woning, ga na welk budget je kunt spenderen en vraag meer informatie aan de bank als je van plan bent een bedrag te lenen. Heb je vragen? Wend je dan tot de notaris, die de verkoop stap voor stap begeleidt.

Je hebt ook voldoende tijd om je rustig voor te bereiden, want tussen het moment waarop de woning op de site verschijnt en de eigenlijke biedingen zit een periode van enkele weken. Net zoals bij een ‘gewone’ verkoop, blijft bij een onlinetransactie de rol van de notaris belangrijk. “Ook bij een onlineverkoop is het persoonlijk advies van de notaris van belang”, zegt Erik Van Tricht. “Dat schept vertrouwen bij koper en verkoper.

Wij gaan ook na welke status de kopers hebben: hebben ze een partner? Zijn ze getrouwd of wonen ze samen?

Wat met de woning als de partners uit elkaar gaan of een van beiden overlijdt? Dat is de meerwaarde van een notaris”, besluit Van Tricht.

Geen hoger bod meer bij gerechtelijke openbare verkopen Sinds 1 mei is er geen recht van hoger bod meer bij gerechtelijke openbare verkopen (in het kader van een collectieve schuldenregeling of faillissement bijvoorbeeld). Bij een recht van hoger bod wijst een notaris na een eerste zitdag een goed toe aan de kandidaat-koper met het hoogste bod. Nadien heb je vijftien dagen om een beter bod te doen. Gebeurt dat niet dan wordt de kandidaat-koper definitief eigenaar, in het andere geval volgt een tweede zitdag. Tot nog toe werd deze dure en tijdrovende procedure veel toegepast bij gerechtelijke openbare verkopen.

Sinds 1 mei kan dat niet meer. Er zijn wel weer overgangsmaatregelen. Gerechtelijke openbare verkopen waarvan de eerste zitting voor 1 september is vastgelegd, vallen nog onder de oude reglementering, dus met een mogelijkheid van een hoger bod.

nota bene - Het magazine van Notaris.be

5

Viva de liefde Viva Las Vegas Huwelijk van Mieke en Christophe in VS pas na 10 maanden ook in BelgiĂŤ erkend tekst Bo Bogaert

foto Shutterstock

SAMENWONEN / TROUWEN

Trouwen in het buitenland is een ding.

Trouwen in de far west van Amerika is nog iets anders. Schrijver, dichter en Amerikaliefhebber Christophe Vekeman en zijn geliefde Mieke, knepen er met z’n tweeën tussenuit en trouwden in Las Vegas. Geen blingbling of een Elvisimitator als pastoor, maar een eenvoudig huwelijk in een charmant countrykapelletje. “Voor ons was het heel romantisch om in Amerika, te midden van de woestijn, te trouwen. We zouden het zeker opnieuw doen.”

Christophe vertelt hun verhaal.

M

ieke en Christophe trouwden op 8 augustus 2015 in Las Vegas, veertien jaar nadat ze elkaar hadden leren kennen. “Ja, het was absoluut liefde op het eerste gezicht”, zegt Christophe overtuigend.

“Voor de voorstelling van mijn tweede boek Iedereen kan het wilde ik een videoclip opnemen waarin een meisje sensueel zou dansen terwijl ik een gedicht voordroeg.

Dat meisje was Mieke. De vonk was er vanaf de eerste keer dat we elkaar zagen.”

Het duurde tot 2005 vooraleer het koppel officieel ging samenwonen. “Wij zijn niet zo’n administratief gezinde types (lacht). Bovendien wilden we niet per se een huisje-tuintje-boompjesfeer creëren. Eerder zo lang mogelijk freewheelen met z’n twee.” Tien jaar woonde het koppel samen vooraleer Christophe, Mieke in februari 2015 ten huwelijk vroeg.

“De reden waarom we al die tijd niet getrouwd zijn, is vooral omdat wij het plezier van een doorsnee huwelijksfeest niet inzagen. Uiteindelijk is een bruiloft toch altijd familiaal gekleurd en heeft het iets obligaat. Het is heel moeilijk om een niet saaie, klassieke bruiloft te organiseren of een bruiloft die niet vergezocht niet-klassiek is. We zagen gewoon op tegen het feest.”

Las Vegas: trouwen en gokken Mieke en Christophe zijn al jaren vurige Amerikaliefhebbers. In 2010 reisden ze er voor de eerste keer heen en sindsdien keren ze er tweejaarlijks terug. Begin 2015 maakten ze plannen om van Tucson in Arizona naar Los Angeles te reizen. “Bij die route ligt het voor de hand om Las Vegas aan te doen. Toen dacht ik bij mezelf: het is nu of nooit, dit is onze kans om te trouwen zonder de

8

nota bene - Het magazine van Notaris.be

gebruikelijke rompslomp. Achteraf bleek dat het ook in Mieke haar hoofd was opgekomen. Want zeg nu zelf, wie aan Las Vegas denkt, denkt toch maar aan twee dingen: gokken en trouwen (lacht).”

Huwelijksaanzoek “Op 3 februari verjaart Mieke. Zoals het voor een dichter hoort, schrijf ik elk jaar een gedicht voor haar verjaardag. Op de ochtend van haar verjaardag droeg ik het voor en eindigde met mijn aanzoek: ‘Wel, wij gaan naar Las Vegas en ik blijf je altijd trouw. Ik zou niet meer kunnen leven in een wereld zonder jou.’ Ik heb haar even moeten aansporen dat ze wel ‘ja’ moest zeggen – ze was enigszins ontroerd, zeg maar – en toen zei ze: ‘Ja natuurlijk!’”

“Na de nodige tranen en zo, zijn we eerst naar het graf van onze goede vriend Luc De Vos gegaan om hem het goede nieuws te vertellen. Later volgden onze beste vrienden en familie. Mijn moeder had wel een beetje spijt dat ze er niet bij kon zijn. Even was er sprake dat mijn ouders en enkele reislustige vrienden ook zouden afreizen, maar we hebben duidelijk gemaakt dat dat niet de bedoeling was. We wilden dat echt met z’n tweeën doen.

We hebben letterlijk voor de let’s elope-formule gekozen, het meest eenvoudige trouwpakket in Las Vegas.”

Little Church of the West Tijdens de voorbereidingen viel hun oog al vrij snel op the Little Church of the West. Dat is de oudste trouwkapel van Las Vegas, helemaal vooraan op de befaamde neonboulevard met uitzicht op de woestijn. Voor beiden was het belangrijk dat hun huwelijk zich in een religieus kader situeerde, met een minimum aan rituelen. “Tenslotte doe je toch een belofte aan God en het is meer dan een wettelijke affaire. In dat kapelletje zijn trouwens ook verschillende beroemdheden getrouwd zoals Billy Bob Thornton en Angelina Jolie, Slash van Guns ’n Roses, Noel Gallagher… Dat geeft toch glans aan de locatie. Tot je bedenkt dat niemand van die sterren nog gehuwd is (lacht).”

Zoals in de film Het koppel koos voor de allereenvoudigste trouwformule: zonder muziek, zonder bruidsboeket, zonder aanwezigen. “Voor 260 dollar heeft een zwarte, amechtig hijgende, aan overwicht lijdende dominee ons in de echt verbonden tijdens een dienst die in totaal 3 minuten en 41 seconden duurde (lacht). We zijn in de auto gestapt, hebben Baby ride easy van Johnny Cash en June Carter opgezet en zijn in een roes verloren gereden in de woestijn. Terug in het hotel hebben we met het thuisfront gebeld en gechat met vrienden die ons vanuit België wilden feliciteren. Het was wel fijn dat er zoveel

mensen in gedachten bij ons waren. In onze trouwkleren zijn we de avond en nacht ingegaan. Dat was zo tof!

We hebben er nog een vrij wild feest van gemaakt en hebben die avond zelfs ons huwelijk terugverdiend aan de roulettetafel! Het was echt zoals in de film, we zaten in een roes en we waren ongelooflijk gelukkig.”

Misverstand “Het is een groot misverstand dat je in Las Vegas, bij wijze van spreken, om drie uur ’s nachts iemand kunt leren kennen en er een uur later mee getrouwd kunt zijn. Dat is niet zo. In Las Vegas zijn er ongeveer 450 plaatsen waar je kunt trouwen, maar er is slechts één plaats waar je de noodzakelijke trouwlicentie kunt krijgen. Dat is een bureaucratisch aandoend administratief centrum waar je een nummertje moet trekken, aanschuiven, papieren invullen… Bovendien ligt dat centrum niet op de Strip. Je moet even buiten de stad gaan om die licentie te gaan halen.”

Administratieve mallemolen “Eens getrouwd moet je je trouwlicentie, ondertekend door de dominee, opsturen naar dat bureau en dan is het huwelijk officieel in heel Amerika. Daarnaast ben je verplicht om het te laten registreren in het land waar je woont. Uiteindelijk heeft het nog een maand of tien

geduurd vooraleer ons huwelijk in België erkend was.

Eerst moesten we ons huwelijkscertificaat opvragen bij het centrum in Las Vegas om het daarna opnieuw op te sturen met de vraag om daar een apostille aan te bevestigen. Wilden we een trouwboekje krijgen, dan moesten we ook de originele licentie hebben. Dus opnieuw: licentie aanvragen en terug opsturen om er een apostille aan te bevestigen. Wat uiteindelijk absurd is, want zonder licentie kun je geen huwelijkscertificaat krijgen. Aan het einde van de rit waren we ongeveer evenveel geld kwijt als aan ons huwelijk zelf (lacht). Maar we vinden die erkenning voor de Belgische wet wel belangrijk.

We willen niet dat een van ons in de problemen komt mocht er iemand van ons overlijden.”

Aanrader “Toen we een jaar getrouwd waren, hebben we een bescheiden drink gegeven voor iedereen die vanuit België met ons meeleefde. We wilden geen officieus, alternatief feest geven, want dan belandden we opnieuw in hetzelfde straatje. Het hele idee was net het plezierig houden en ons nergens toe verplicht voelen.

Kort samengevat. We zijn ontzettend blij dat we het zo gedaan hebben. Voor iedereen die een beetje van de Las Vegas-sfeer houdt, is het een echte aanrader.”

nota bene - Het magazine van Notaris.be

9

tekst Gilles Bechet foto’s Jan Crab

Gemengd huwelijk Marjorie en Patrick

“Mij zal je nooit horen klagen over de Belgische regen” Marjorie Espinosa Masache, Ecuadoriaanse, en Patrick Knaepen, Belg, zijn al twaalf jaar getrouwd. De gelukkige ouders van twee kinderen, Emmanuel (6 jaar) en Thomas (4 jaar) staan zowel in hun dagelijkse leven als professioneel schouder aan schouder. De culturele verschillen tussen Latijns-Amerika en België merk je vooral in de samenstelling van het gezin en in de keuken. Zie die verschillen maar als een plus, want allebei passen ze zich aan de smaak van de ander aan.

L

iefde kent geen grenzen, integendeel. Met contrasterende persoonlijkheden en culturen kun je best wel een geslaagd verhaal schrijven. Met België als emotioneel speelveld – soms met veel, soms met weinig administratieve procedures.

“Ik woon intussen negentien jaar in België, bijna de helft van mijn leven”, zegt Marjorie. Samen met haar echtgenoot runt ze een Carrefour Express in de multiculturele wijk van de Baillistraat in Elsene. “Ik heb Patrick op het werk ontmoet. We waren dan wel collega’s, maar we werkten niet voor hetzelfde bedrijf. We begonnen te daten en het was tijdens een reis naar Ecuador dat hij me ten huwelijk vroeg. Allebei hadden we een

10

nota bene - Het magazine van Notaris.be

scheiding achter de rug en waren daarom een beetje op onze hoede.”

“Ik geloofde niet meer in het huwelijk, maar met Marjorie voelde ik dat het anders kon. Omdat Marjorie de eerste keer getrouwd en gescheiden was in België, hebben we geen administratieve klippen moeten omzeilen. Dat maakte dat het nog gemakkelijker was om voor elkaar te kiezen”, preciseert Patrick.

“In België voel ik me best wel goed”, zegt Marjorie. “Ik ben geboren in de provincie El Oro aan de zuidkust van Ecuador. Er zijn van die dagen dat ik mijn broers, mijn familie, de zon en de kust mis, maar mij zal je nooit horen klagen over de Belgische regen”, lacht ze.

“De culturele verschillen tussen ons, zijn vooral duidelijk in het gezin”, merkt Patrick op.

“Toen ik zwanger was van mijn eerste zoon, Emmanuel, ging mijn moeder – die verpleegster is – met pensioen en kwam naar België zonder dat ik daarom gevraagd had”, zegt Marjorie. “We hechten veel belang aan solidariteit binnen de familie. Ze woont nu bij ons. Tijdens de week zorgt zij er heel vaak voor dat er eten op tafel staat. Ze kookt traditionele en tijdrovende gerechten met vooral vis, zeevruchten en kruiden. En in het weekend eten we Belgisch om het evenwicht wat te bewaren.”

“De komst van onze tweede zoon heeft heel veel veranderd. We waren eigenaar van twee winkels, maar

hebben besloten enkel de grootste en beste locatie te houden. Het werk laat mij openbloeien. Ik ben blij om te zien dat er in onze buurt nog meer vrouwelijke ondernemers zijn die met veel moed en motivatie hun winkels runnen. Dat geeft mij energie.”

“Ik ben in België gebleven omdat ik me sociaal vrijer voel. Ik ontmoet graag klanten, dat zit in mijn Latijnse karakter. Wie mij kent, weet heel goed dat ik de baas ben en ze waarderen de manier waarop ik hen onthaal, mijn glimlach en de aandacht die ik hen geef. Sommigen zeggen me: ‘Jij bent de zon in dit regenland.’ En dan antwoord ik hen dat ze in sommige landen bidden om een beetje van die fameuze regen te mogen ontvangen… zonder veel succes. Altijd zal je mijn glimlach zien, maar soms heb ik het ook moeilijk om het onderscheid te maken tussen de vrouw en de bedrijfsleidster. Misschien stel ik me te verzoenend op. Misschien is het net daarom dat mijn echtgenoot en ik een mooi paar vormen, want hij is veel directer en heeft minder geduld.”

“Later, als de kinderen hun vleugels uitslaan en het nest verlaten, zullen we iets kopen in Ecuador. In de bergen in de omgeving van Vilcabamba. Ik ben gek op het landschap, de cultuur en het aangename klimaat.

Het is er het hele jaar door 25 graden. Geen wonder dat het lijkt dat er alleen maar honderdjarigen wonen”, lacht Patrick, met één oog samenzweerderig gericht op zijn echtgenote.

nota bene - Het magazine van Notaris.be

11

tekst Nikita Vindevogel

Internationale huwelijken

Liefde kent geen grenzen (maar de wet wel)

Wie droomt er niet van een huwelijk in het romantische Zuid-Frankrijk of het idyllische Italië? Als je in een ander land trouwt, moet je wel met een aantal belangrijke spelregels rekening houden.

Dat is ook het geval als je in België het jawoord geeft aan je grote buitenlandse liefde of als je met z’n tweetjes naar het buitenland verhuist. Liefde kent geen grenzen, maar de wet duidelijk wel.

T

rouwen met de liefde van je leven onder de Franse, Spaanse of Italiaanse zon? Het kan, maar er zijn wel een aantal dingen waar je best rekening mee houdt. Ook al trouw je in een ander land, je valt nog steeds onder de Belgische wet, wat betekent dat je minstens achttien jaar moet zijn.

De opstelling van de huwelijksakte is bovendien van cruciaal belang. De akte moet in België erkend worden en dat kan enkel als ze in de juiste vorm is opgesteld door de bevoegde autoriteit in het buitenland. Mogelijk is ook de legalisatie van de akte nodig, dat betekent mét de handtekening, stempel of zegel van de ambtenaar om te bewijzen dat het document echt is.

Opgelet, in sommige gevallen moet de akte ook voor-

12

nota bene - Het magazine van Notaris.be

zien zijn van een legalisatie van het land waar je bent getrouwd. Vergeet dit zeker niet te controleren vooraleer je op het vliegtuig naar huis stapt. Heb je een legalisatie van de autoriteiten van het land waar de akte vandaan komt, dan moet je het document ook ter plaatse nog laten legaliseren door de bevoegde consulaire dienst van België voor dat land.

De huwelijksakte moet in je eigen taal opgesteld zijn.

Als dat niet het geval is, moet je een beroep doen op een beëdigd vertaler. Een lijst met vertalers kan je verkrijgen bij de griffie in de rechtbank van eerste aanleg. Ook de handtekening van de vertaler moet gelegaliseerd zijn.

Voorts is het aan te raden om de buitenlandse huwelijksakte te laten overschrijven in het register van de burgerlijke stand in België. Dat is wettelijk niet verplicht, maar als je ooit een uittreksel uit je huwelijksakte nodig hebt, zal je het op die manier gemakkelijker kunnen verkrijgen.

Trouwen met een niet-Belg in België Huisje, tuintje, trouwtje met een niet-Belg? Aangezien beide echtgenoten een verschillende nationaliteit hebben, rijst de vraag welke regels op het huwelijk van toepassing zijn. Het antwoord is simpel: er wordt gekeken naar de verblijfplaats. Woon je na je huwelijk samen in België, dan gelden de Belgische regels met betrekking tot de lasten en plichten van het huwelijk, de inkomsten, de giften... Goed om te weten: het is niet omdat

Wat met mijn nalatenschap?

je buitenlandse partner met een Belg trouwt dat hij/zij ook de Belgische nationaliteit krijgt.

Samen verhuizen naar het buitenland Sommige Belgen kiezen ervoor om ons land te verlaten voor een buitenlands avontuur. En of dat nu naar een van onze buurlanden is, iets verder binnen Europa of naar de andere kant van de wereld, je zal altijd rekening moeten houden met de regels van het land waar je naartoe verhuist. Niets bijzonder? Wel voor koppels van hetzelfde geslacht. In heel wat landen wordt een homohuwelijk immers nog altijd niet erkend. En je hoeft helemaal niet naar de andere kant van de wereld te verhuizen om daarmee geconfronteerd te worden. Een Belgisch homokoppel dat naar Duitsland verhuist, zal er niet getrouwd zijn volgens de Duitse wet, het zal wel een ‘geregistreerd partnerschap’ hebben en dat is niet hetzelfde als wettelijk samenwonen bij ons.

Conclusie: Ieder land heeft zijn eigen regels met betrekking tot de geldigheid van het huwelijk, huwelijksvermogensrecht en andere samenlevingsvormen. In ons land zal je niet-Belgische partner rekening moeten houden met onze regels. Omgekeerd zal je dat moeten doen met de regels van het land waar je naartoe verhuist. Het is dus cruciaal om je op voorhand te informeren zodat je niet voor onaangename verrassingen komt te staan.

Vraag raad aan je notaris.

Internationale nalatenschappen klinken misschien ‘ver van ons bed’, maar je kan er sneller mee te maken hebben dan je denkt. Bijvoorbeeld als je een huis of rekening hebt in het buitenland, als je erft van een oom die in Spanje woonde of als je zelf naar het buitenland verhuist.

In principe geldt de laatste woonplaats van de overledene, zowel voor roerend als voor onroerend goed.

Als je een buitenverblijf hebt in Spanje maar je woont in België, zal het Belgisch erfrecht van toepassing zijn.

Als je meer in Spanje vertoeft dan in België, kunnen de regels omgedraaid worden. Wil je niet de regels van je woonplaats maar van het land van je nationaliteit laten gelden, dan kan je dat laten vastleggen in jouw testament.

De Erfrechtverordening die sinds 2015 in het leven is geroepen, brengt een nieuw instrument met zich mee: de Europese Erfrechtverklaring. Hierdoor is de papierwinkel rond internationaal nalatenschap vereenvoudigd. Dankzij dit document kunnen erfgenamen en legatarissen (buitenstaanders die een schenking krijgen – een som geld of een voorwerp – maar geen recht hebben op de rest van de erfenis) in het buitenland hun rechten bewijzen. Op die manier kan de buitenlandse bank bijvoorbeeld betalingen uitvoeren aan al wie er recht op heeft.

De vordering biedt nieuwe mogelijkheden, maar ze kan ook ongewenste gevolgen met zich meebrengen. Denk maar aan het geval waarbij je in het buitenland woont, maar al je onroerende goederen zich in België bevinden.

Als je geen actie onderneemt, zal het buitenlands recht toegepast worden voor het volledige nalatenschap, wat onaangename verrassingen met zich kan meebrengen...

Vraag raad aan je notaris.

nota bene - Het magazine van Notaris.be

13

tekst Anne Peeters

Waarom een echtscheiding met onderlinge toestemming voor iedereen anders is

5 scheidingen, 5 verhalen De liefde is op, je relatie is voorbij... en dan moet de scheiding nog geregeld worden. Wordt het een echtscheiding met onderlinge toestemming – kortweg EOT – of stap je naar de rechtbank?

De meeste mensen kiezen liever voor een EOT, simpelweg omdat de procedure korter, goedkoper en sneller is. En dan?

Eric, Anton, Suzanne, Christian en Ellen: alle vijf zijn ze gescheiden via EOT. Toch zijn hun verhalen heel uiteenlopend. Hoe hebben zij de procedure ervaren, wat zouden ze nu anders doen en wat net niet?

ERIC (48)

“Met een bemiddelaar was het misschien niet op een vechtscheiding uitgedraaid” “Een echtscheiding begint volgens mij bij iedereen hetzelfde: we zijn twee volwassen mensen, we komen daar wel uit. Dat dacht ik ook”, zegt Eric (48). De realiteit bleek anders. “Ik heb me daaraan mispakt. Ik heb onderschat hoe groot de invloed van de omgeving kan zijn op je ex als je eenmaal uit elkaar bent. Mijn vrouw en ik waren meer dan vijftien jaar samen en we hadden een dochter van negen, maar we waren pas een jaar getrouwd toen we uit elkaar gingen.”

14

nota bene - Het magazine van Notaris.be

“Ik had een goedlopende zaak, stak daar veel tijd in en had niet door dat mijn vrouw al langer uit deze relatie wou. Achteraf vraag ik me zelfs af: is ze met me getrouwd om er na een scheiding warmpjes bij te zitten?

Dan heeft ze zich wel vergist: uiteindelijk werd de alimentatie berekend op het aantal jaren dat we getrouwd waren, niet het aantal jaren dat we samen waren.”

“Onze breuk kwam er naar mijn gevoel van de ene dag op de andere. Mijn ex zei me vlakaf dat ze bij me vertrok, ze ging met onze dochter bij haar moeder wonen.

‘Ik zie je niet meer graag’, zei ze. Op dat moment realiseerde ik me pas dat dat ook effectief zo was. Behalve onze dochter, hadden we niks gemeenschappelijks meer. Dat was op een vrijdagavond. De volgende ochtend vertrok ze met onze dochter naar haar moeder. Ze had haar koffers al gepakt. Die zondagavond zijn we nog samen gaan zitten om een regeling op te stellen voor onze EOT.” “Ik had ondertussen een en ander opgezocht via het internet en stelde een normale, acceptabele regeling voor – vond ik toch. Ik zou haar uitkopen voor de helft van de geschatte waarde van ons huis, we zouden de

inboedel in samenspraak verdelen en ik had opgezocht wat een billijke alimentatie was voor onze dochter. Het liefste had ik voor co-ouderschap gekozen, maar door mijn werk ging dat niet. Dus had ik gevraagd of ik mijn dochter om het weekend kon zien en of ze de helft van de schoolvakanties bij mij kon doorbrengen. Mijn vrouw bekeek dat voorstel en zei dat ze er nog over moest nadenken. Dat begreep ik, over één nacht ijs gaan is nooit een goed idee. Uiteindelijk bleef dat nadenken meer dan vier maanden aanslepen. Maanden waarin haar moeder en een vriendin mijn ex overtuigden dat ik een waardeloze nietsnut was, dat ze recht had op méér, op minstens de helft van mijn loon om haar levensstandaard te houden... En zij geloofde hen. En haalde onze rekeningen en het huis leeg, wat ook niet hielp.”

“Achteraf denk ik dat we beter af waren geweest als we meteen een bemiddelaar hadden ingeschakeld. Dat is een advies dat ik aan iedereen zou willen geven. Op die manier wordt meteen voor beide partijen duidelijk wat billijk is en wat niet, wat juridisch kan en wat niet... Bij ons is het uiteindelijk uitgelopen op een vechtscheiding voor de rechtbank. Dat had niet hoeven gebeuren. Door die vechtscheiding heb ik mijn dochter meer dan een jaar niet gezien. Daar heb ik nog het meeste verdriet van gehad. En het meeste spijt over.”

ANTON (54)

“Voor mijn ex is ons huwelijk nog niet afgelopen” Anton (54) beseft nu hoe belangrijk het is om niet alleen de juridische kant, maar ook de emotionele kant van je scheiding goed te bespreken. “Na een huwelijk van ruim 20 jaar ben ik weggegaan bij mijn toenmalige vrouw. Ik was verliefd geworden op een ander. Ik heb daar niks mee gedaan, maar besefte daardoor wel dat het tussen mij en mijn vrouw voorbij was.”

“We hadden twee kinderen, die waren toen 16 en 18 jaar. Mijn ex en ik zijn samen naar de notaris gegaan, we hebben afspraken gemaakt rond de kinderen en het huis – zij wilde er blijven wonen zolang de kinderen niet het huis uit waren – en ik heb mijn verantwoordelijkheden genomen rond alimentatie.”

“Daarmee was alles afgerond, dacht ik. Ik ben ondertussen bijna twee jaar samen met mijn huidige partner, maar mijn ex-vrouw doet nog steeds een beroep op me. Met vragen rond ‘ons’ huis, regelingen die getroffen moeten worden over ‘onze kinderen’ – die nu allebei ruim in de twintig zijn en dus meerderjarig... Met de verjaardag van mijn dochter stuurde ze me zelfs een sms, om me te bedanken voor ‘het grootste cadeau nota bene - Het magazine van Notaris.be

15

dat ik haar ooit gaf, de kinderen die ons levenslang verbinden...’ Voor haar is dat huwelijk duidelijk niet afgesloten. Ze heeft de scheiding niet verwerkt en doorloopt alle fases: ontkenning, medelijden zoeken, woede, onderhandelen... maar geaccepteerd heeft ze het nog steeds niet. Ik moet opdraven om haar te helpen, te troosten... Elke reden is goed om contact te zoeken voor haar.”

“Hoezeer ik ook duidelijk probeer te maken dat het voorbij is, het dringt niet door. Hoe bot moet je dan worden om duidelijk te zijn? Ook de afspraken die bij onze EOT gemaakt zijn en die me toen correct leken, gebruikt ze om me te binden. Zo hebben we afgesproken dat ik de studies van de kinderen betaal. Zolang zij studeren, betaal ik ook alimentatie voor mijn ex. Gevolg: ze stimuleert mijn zoon om voor de examens af te haken.

Hij heeft al drie keer een eerste jaar gedaan, zit nu voor een gapyear in het buitenland... Terwijl de alimentatie blijft doorlopen en de jongen er ondertussen bijna 23 is.

Dat was niet de bedoeling en is ook niet redelijk, vind ik, maar het is wel juridisch vastgelegd.”

“Ik begrijp nu dat we bij onze EOT meer bemiddeling nodig hadden om alles uit te klaren, emotioneel én financieel. Moest ik het opnieuw doen, dan zou ik meteen gaan voor een goede bemiddelaar. Dat was voor ons allebei duidelijker geweest.”

16

nota bene - Het magazine van Notaris.be

SUZANNE (40)

“We zagen elkaar nog graag, maar niet meer als partners” Suzanne (40), Antons huidige partner, begrijpt wat hij bedoelt. Ook zij heeft een echtscheiding met onderlinge toestemming achter de rug. “We waren zes jaar getrouwd. Achteraf kan ik er niet precies de vinger op leggen wanneer het precies misging, maar onze relatie ging de verkeerde kant op en we hadden steeds vaker ruzie.

Bij een van die ruzies riep hij: ik ga weg! Hij pakte zijn spullen samen en verdween. Die ruzie werd de reden of het aangrijpingspunt om uit elkaar te gaan. Ik was toen net dertig en het had gevoel: is dit het nu? Achteraf besef ik ook dat we andere verwachtingen hadden van het leven.”

“Het rare is: vanaf dat moment was de ruzie over, waren we niet meer kwaad op elkaar. We zagen elkaar nog graag, maar niet meer als partners. We zijn daarna samen naar een advocaat gestapt, iemand uit mijn vriendenkring met wie mijn ex het ook kon vinden. Die heeft ons heel goed advies gegeven, juridisch én emotioneel.

Achteraf denk ik dat het feit dat we geen kinderen hadden, alles ook eenvoudiger heeft gemaakt. We hoefden elkaar ook niet meer te zien in het dagelijkse leven.”

“Dankzij de bemiddeling van onze advocaat is onze

scheiding niet ‘op het scherp van de snee’ geregeld, al reageerden zijn ouders erg negatief en vonden ze dat er nog een advocaat moest kijken naar de EOT-regeling van hun zoon. Ik heb daarna nooit meer iets van hen gehoord. Mijn ouders hebben mijn ex wel bedankt voor de mooie jaren samen, toen hij toch bij onze familie hoorde.

Dat vond ik mooi. En dat kon, omdat mijn ex en ik die EOT zonder conflicten hebben kunnen regelen.”

CHRISTIAN (33)

“Ik had geen sprookjeshuwelijk, wel een sprookjesscheiding” “Ik had geen sprookjeshuwelijk, maar wel een sprookjesscheiding” vindt Christian (33). “We waren bijna drie jaar getrouwd toen mijn vrouw zwanger werd. Niet van mij, maar van haar minnaar. Op het moment dat ze het me vertelde, kon ik niet eens meer kwaad zijn. Het was voor mij volkomen helder: het was over tussen ons. Met dat kind had zij voor haar minnaar gekozen. We hebben meteen voor een EOT gekozen. Dat was de snelste, eenvoudigste procedure. Voor mij was het duidelijk: de baby in haar buik was niet van mij, dus ik wou niet de vader zijn. Ook niet juridisch. We hebben snel een compromis kunnen opstellen, zijn naar de notaris gestapt en zijn gescheiden. Zonder een enkele ruzie, zonder verwijten. Waarom het geen vechtscheiding geworden is?

Ik denk omdat we – allebei – vanaf het eerste moment aan het belang van het kind hebben gedacht. Dat mocht niet de dupe worden. Die instelling zorgde ervoor dat die regeling geen partijtje touwtrekken is geworden tussen de belangen van mijn ex en van mij, vermoed ik. Ik ben alleen maar blij dat er zoiets als echtscheiding met onderlinge toestemming bestaat. Zo konden we toch ‘in schoonheid’ eindigen.”

ELLEN (41)

“Voor mij mocht het nog sneller” Ook Ellen (41) koos voor een echtscheiding met onderlinge toestemming omdat het de snelste procedure was.

“Ik was erachter gekomen dat mijn man me bedroog.

We zijn getrouwd toen ik dertig was. Ik heb van in het begin van onze relatie duidelijk gemaakt dat ik ooit kinderen wou. Mijn man ‘moest er nog even over den-

ken’, op mijn 35ste besloten we om toch te beginnen proberen. Dat is het moment waarop hij iets met een andere vrouw is begonnen. Toen ik hem daarmee confronteerde, sputterde hij ‘dat hij eigenlijk geen kinderen wou, maar mij mijn zin had gegeven.’ Dat vond ik zo’n ongelooflijk verraad, ik kon hem niet meer vertrouwen.

Hij vroeg nog om bedenktijd, maar ik wist zeker: ik wil jou niet meer zien. Ik was vastberaden. Wat mij betreft was het emotionele luik van onze relatie al afgesloten, alleen de juridische en financiële kant moest nog afgehandeld worden.”

“Ik heb zelf een regeling op papier gezet en die aan hem voorgelegd, samen met de vraag of hij mee naar de notaris wou gaan. Misschien heb ik mijn ex zo wel in de armen van die andere vrouw geduwd, maar dat maakte voor mij niet meer uit. Ik denk dat hij dat aanvoelde. We zijn samen naar onze notaris gestapt. Omdat we getrouwd waren met een huwelijkscontract was de verdeling eigenlijk een vrij eenvoudige zaak. Eigenlijk moesten we alleen nog de inboedel verdelen. We zijn twee keer voor de rechtbank verschenen en nog geen acht maanden later waren we gescheiden. Voor mij had dat nog sneller mogen gaan, die tweede verschijning voor de rechtbank had zelfs niet gehoeven, al ben ik natuurlijk wel blij dat een echtscheiding met onderlinge toestemming ondertussen mogelijk is.”

Scheiden met de hulp van een notaris?

Bij een echtscheiding denk je misschien niet meteen aan ‘de notaris’. Het woord ‘rechtbank’ of ‘advocaat’ wordt vaker geassocieerd met echtscheidingen. Toch zijn er heel wat voordelen om in het kader van een echtscheiding een beroep te doen op een notaris. Ook als er niet meteen een overdracht van vastgoed bij komt kijken. Notarissen bekijken ieder aspect en ieder perspectief vanuit hun achtergrond als expert in het familiaal recht. Ze maken juridisch sluitende overeenkomsten en kunnen afspraken in een authentieke akte gieten. Een authentieke akte heeft een uitvoerbare kracht, wat betekent dat de ex-partners niet naar de rechtbank moeten om hun rechten te doen gelden indien één van hen zijn afspraken niet zou nakomen. Een grote rechtszekerheid en gemoedsrust voor de partners!

nota bene - Het magazine van Notaris.be

17

tekst Carl-Philip Coenen

Trouwen of niet: hoe bescherm je elkaar levenslang?

‘Tot de dood ons scheidt’ beloven koppels voor het altaar, nadat ze elkaar hulp, bijstand en samenwoning verzekerden in het gemeentehuis. Moet je trouwen om elkaar maximaal te beschermen? Hoe groot is het verschil mét of zonder trouwboekje?

Even nuanceren: zwart-wit is de keuze niet, nu je ook voor een tussenoplossing, de wettelijke samenwoning, kan gaan. Met die eenvoudige verklaring kunnen de wettelijk samenwonende partners elkaar een minimale bescherming toekennen. Op sommige vlakken genieten de wettelijk samenwonende partners dezelfde bescherming als gehuwden. Zo kan een wettelijk samenwonende partner bijvoorbeeld niet zonder meer de gezinswoning verkopen zonder toestemming van zijn of haar partner.

Op andere vlakken worden wettelijk samenwonenden toch heel wat minder beschermd. Een wettelijk samenwonende partner erft slechts het vruchtgebruik op de gezinswoning, terwijl een gehuwde partner meer dan dat alleen kan erven.

18

nota bene - Het magazine van Notaris.be

Feitelijk samenwonen doe je als je samen een adres deelt. Dat is soepel en simpel, al kan je wel een aantal afspraken vastleggen in een samenlevingscontract. Bijvoorbeeld: wie bezit wat, hoeveel betaalt ieder in het huishouden en kan de een zomaar het huis verkopen zonder toestemming van de ander? Zonder testament erf je niets van elkaar. Ook de gezinswoning wordt niet beschermd: is een van de feitelijk samenwonende partner alleen eigenaar van de gezinswoning, dan kan die zijn of haar partner gewoon buitenzetten indien de relatie niet stand houdt. Wil hij of zij de woning verkopen? Dan is de instemming van de partner niet noodzakelijk.

De gezinswoning van wettelijk samenwonenden en gehuwden wordt wel beschermd. Huurt een van de partners bijvoorbeeld het huis, dan kan die het contract niet alleen beëindigen. Ook de verhuurder moet beide partners een aangetekende opzegging sturen. Dezelfde beperking geldt voor een hypotheeklening en de verkoop van de gezinswoning: de eigenaar kan daarover niet beslissen zonder de instemming van zijn partner.

Het financieel plaatje is kleurrijker als je trouwt. Feitelijk en wettelijk samenwonenden hebben elk een eigen vermogen. Dat is alles. Gehuwden die trouwen zonder huwelijkscontract komen automatisch in het ‘wettelijk stelsel’. Bij dat stelsel hebben de echtgenoten elk hun eigen vermogen, maar daarnaast bestaat er ook een ge-

meenschappelijk vermogen. Willen ze de zaken anders zien gebeuren? Dan kunnen echtgenoten voor – of zelfs tijdens – hun huwelijk kiezen om te trouwen onder het ‘stelsel van scheiding van goederen’, waarbij er geen gemeenschappelijk vermogen is, maar slechts aparte eigen vermogens. Ze kunnen zelfs kiezen om alles te delen met elkaar door te trouwen onder het ‘stelsel van de algehele gemeenschap’. Zijn ze tevreden met het wettelijk stelsel, maar willen ze dat wat finetunen, kan dat via huwelijkscontract. Kortom, gehuwden hebben een waaier aan mogelijkheden als het op hun vermogen aankomt.

Dit leidt tot verschillende impacten tijdens het huwelijk, omdat je de keuze hebt of je beroepsinkomsten eigen blijven of in gemeenschap vallen. Later kan je nog van stelsel veranderen. Start de een een eigen zaak, dan wordt het vermogen van de ander wellicht beter beschermd bij scheiding van goederen. Heb je een eigen bouwgrond waarop jullie samen je gezinswoning bouwen, dan zou het logisch zijn dat jij die in de gemeenschap inbrengt. Zo pas je je stelsel aan jullie levensloop aan.

Ook fiscaal gelden er andere regels: feitelijk samenwonenden worden apart belast als het op de personenbelasting aankomt. Wettelijk samenwonenden en gehuwden krijgen van de fiscus een gezamenlijke aanslag. Bij ongelijke inkomens geeft dat een betere behandeling, omdat je een deel van het hoogste loon fictief bij de andere partner mag steken om zo aan een lager tarief belast te worden.

Je werkt voor je eigen pensioen maar ook je partner kan, enkel na een huwelijk, een pensioen of overlevingspensioen krijgen dankzij jouw bijdragen. Ook de sociale zekerheid heeft dus impact. Wettelijk en feitelijk samenwonende partners hebben geen recht op een overlevingspensioen.

De impact bij overlijden is erg belangrijk. Feitelijk samenwonenden hebben een testament nodig om van elkaar te erven. Wettelijk samenwonenden erven standaard het vruchtgebruik op gezinswoning en huisraad. Gehuwden erven vruchtgebruik op de volledige nalatenschap en kunnen in hun huwelijkscontract extra garanties voor elkaar opnemen. Bovendien wordt de gehuwde echtgenoot nog op een andere manier beschermd: echtgenoten hebben recht op een ‘reserve’, een minimaal erfdeel dat hun niet ontnomen kan worden. Een gehuwde partner zal altijd minstens het vruchtgebruik van de gezinswoning en de inboedel behouden. Een wettelijk samenwonende partner heeft die garantie niet, want zijn of haar erfrecht kan via testament beperkt worden.

In de eerste NotaBene las je al dat het erfrecht er vanaf 1 september 2018 anders uitziet: partners krijgen meer speelruimte wanneer ze willen schenken en nalaten.

Bovendien kunnen erfconflicten binnen de families binnenkort vermeden worden, door op voorhand bepaalde regelingen te nemen via een erfovereenkomst. Zo kan de familievrede zelfs na de dood bewaard blijven.

Huwen en erven zijn nauw verweven met elkaar. Het ene beïnvloedt het ander. Welke mogelijkheden het nieuw erfrecht voor jou in petto heeft, kan de notaris je vertellen. Misschien wel eens het moment om ook je huwelijkscontract vanonder het stof te halen en naar de notaris te gaan voor een update?

Weetje: Een huwelijkscontract kost slechts enkele honderden euro’s als je voor je trouw naar de notaris gaat.

Advies is gratis.

Bron: notaris.be

nota bene - Het magazine van Notaris.be

19

Relatiebemiddelaar Rika Ponnet

Hoe wordt een echtscheiding geen vechtscheiding? tekst Anne Peeters foto’s Thomas De Boever

Een echtscheiding met onderlinge toestemming – of kortweg EOT – verloopt sneller en is goedkoper... als je tenminste samen tot de juiste afspraken kan komen.

Hoe zorg je ervoor dat ondanks alle goede voornemens die echtscheiding toch geen vechtscheiding wordt?

Seksuologe en relatiebemiddelaar Rika Ponnet geeft advies.

Scheiden met onderlinge toestemming is een moeilijke evenwichtsoefening. Net op het moment dat ‘wij samen’ verleden tijd is, moet je toch samen over je toekomst – en eventueel die van jullie kinderen - beslissen. Een spaak gelopen relatie brengt ook negatieve gevoelens met zich mee. Hoe zorg je ervoor dat die je echtscheiding niet veranderen in een vechtscheiding?

“Vechtscheidingen komen er niet omdat mensen daar zo dol op zijn, wel omdat ze geen andere weg vinden om uit elkaar te gaan. De manier waarop mensen scheiden zegt veel over de manier waarop ze samen zijn geweest. De dynamiek rond conflicten, verschillen en emoties blijft dezelfde. Je ziet scheidingen die – schijnbaar – conflictloos verlopen, waar het contact dermate koud is dat die ex-partners zich al afgesloten hebben voor elkaar. Er zijn op het niveau van de partnerrelatie geen verwachtingen meer. Dat is een goede basis om op een rationele manier een aantal afspraken op papier te zetten.”

“Bij anderen is het contact op het moment van de scheiding nog heel intens. Er zijn nog verwachtingen naar de andere toe naar rechtzetting, excuses... Zo’n koppel is nog niet klaar om elkaar los te laten. In die situatie is het moeilijker om dingen te bespreken. Alle discussies die over inhoud gaan – de verdeling van het huis, bezittingen, afspraken over de kinderen – worden aangegrepen om dat emotionele luik naar voren te laten komen.”

Hoe raak je eruit, als die emoties nog een grote rol spelen? Is een EOT dan wel mogelijk?

“Dat is inderdaad niet gemakkelijk. Bemiddeling kan helpen. Bemiddelaars werken vanuit het principe van meerzijdige partijdigheid. Het gaat niet over wie gelijk of ongelijk heeft, de bemiddelaar probeert jullie te coachen naar een regeling die voor beide partijen aanvaardbaar en leefbaar is. Het is belangrijk om te beseffen dat een bemiddelaar er niet is om aan je relatie te

werken, wel om tot een compromis te komen over hoe je alles regelt als je niet meer verder gaat als koppel. Een bemiddelaar kan koppels ook wijzen op de dynamiek waarin ze vastzitten en hoe dat leidt tot conflicten die de vorming van een compromis saboteren.”

Hoe lang duurt het om een compromis bereiken?

“Dat vraagt tijd. Dat is het probleem vandaag de dag: een echtscheiding kan heel snel geregeld worden. Soms té snel. Voor een aantal mensen werkt dat snelle proces inderdaad, maar er zijn net zo goed mensen voor wie dat niet goed uitpakt. Soms moet de boodschap dan ook zijn: wacht even. Een ‘goede’ echtscheiding vraagt om rijpingstijd. Een relatiebreuk is een traumatische ervaring die vaak onderschat wordt. Mensen moeten door verschillende fases van rouw en verwerking na zo’n ingrijpende gebeurtenis. Verwachten dat je kort na zo’n breuk beslissingen kan nemen die vaak een levenslange impact hebben? Dat is niet reëel. Een goede scheiding is een scheiding waarbij het tempo van de traagste gerespecteerd wordt. Je merkt in de praktijk vaak dat een van de twee partners wat sneller is in het afspraken willen maken en alles afgerond willen krijgen, terwijl de andere partner zich terughoudender opstelt. Als je tot een duurzame regeling wil komen, moet je het tempo van je partner die nog niet zo ver staat, respecteren. Pas als die partner de tijd heeft gekregen om alles te verwerken en te plaatsen, is een goed compromis mogelijk.”

De ene partner is verbaler dan de andere, dominanter, assertiever... Hoe reëel is de kans dat bij het regelen van een EOT de ene partner door de andere onder tafel wordt gepraat?

“Er is nóóit gelijkwaardigheid. Elke relatie is een machtsrelatie, daarom is het zo complex. Vaak is het nog ingewikkelder dan het op het eerste gezicht lijkt.

Het is niet omdat iemand terughoudend of zwijgzaam is, of financieel afhankelijk van de andere, dat die niet de dominante partij kan zijn. Niet alles is wat het lijkt.

Als bemiddelaar kan je dat niet allemaal detecteren, maar het besef dát het complex is, is belangrijk. Daar helpt dat standpunt van de meerzijdige partijdigheid.

Voor een EOT moeten beide ex-partners in staat zijn hun eigenbelang niet te laten primeren. Als je op die manier gaat scheiden, moet je de belangen van de andere erkennen, moet je bereid zijn om toegevingen te doen en die toegeving daarna niet bevechten op een ander punt. In een relatie moet er een wij-verhaal zijn.

Als je gaat scheiden, moet je ambitie eigenlijk zijn om een getransformeerd wij-verhaal te schrijven. Hetgeen je vroeger gehad hebt is voorbij, maar het verleden is niet uitgewist door te scheiden. Je kan alleen verder als je dat verleden erkent. Dat is niet iedereen gegeven. In sommige relaties vind ik EOT daarom geen goed idee. nota bene - Het magazine van Notaris.be

23

Er zullen altijd echtscheidingen zijn die alleen maar via de rechtbank geregeld kunnen worden, maar als een EOT mogelijk is, is die weg vaak gemakkelijker en goedkoper. Als je emotioneel compleet van de kaart bent en toch een EOT wil, dan kan het gezonder zijn om je te laten vertegenwoordigen door iemand die een neutralere houding aanneemt en die ervoor kan zorgen dat je belangen niet geschaad worden.”

“Een bemiddelaar is er niet om aan je relatie te werken, wel om tot een compromis te komen over hoe je alles regelt als je niet meer verder gaat als koppel”

Je zet een punt achter je relatie, maar is die echt definitief voorbij als de EOT geregeld is?

“Eigenlijk niet. Ons taalgebruik is radicaal als het over scheiden gaat: je zet een punt achter de relatie, trekt er een streep onder..., maar eigenlijk werkt het zo niet.

Mensen hebben jarenlang een intieme hechtingsband opgebouwd, dat gaat nooit over. Die ander heeft je mee gemaakt tot wie je bent. Je ex blijft een cruciale figuur in je leven. Jullie relatie wijzigt wel, maar kan nooit meer weggegomd worden. Het is niet omdat die voorbij is, dat ze waardeloos is. Als je daarin de juiste afstand gevonden hebt tot elkaar, kan je die EOT regelen en kan je verder.”

24

nota bene - Het magazine van Notaris.be

Die tijdsfactor speelt nog een andere rol. De afspraken die je maakt bij je EOT blijven bindend, nog lang nadat je die afspraken hebt gemaakt.

“Vandaag wordt steeds vaker aangeraden om bij de afspraken ook evaluatiemomenten in te bouwen.

Zeker als je kinderen hebt: de afspraken die je maakt als je jonge kinderen hebt, zijn dat nog even valabele afspraken over tien jaar?

Dat kan je dus vastleggen in je compromis: om de twee of drie jaar herbekijken we de situatie zoals die is. Is alles nog altijd in het belang van alle partijen? Je loopt dan misschien wel het risico dat je alsnog gaat vastlopen, maar als je het níet doet, zullen er sowieso discussies ontstaan bij de bestaande regeling. Dat klinkt allemaal logisch, maar je mag niet vergeten dat de ratio toch wat minder werkt als mensen door zo’n emotionele periode gaan. Een definitieve regeling voor altijd lijkt dan aanlokkelijk... maar over vijf jaar kan je toestand helemaal anders zijn. Als je die evaluatie-momenten inbouwt, ga je met een ander perspectief die EOT-overeenkomst in. Een echtscheiding met onderlinge toestemming is geen momentopname, maar een proces.”

De valkuilen van EOT

Kies de juiste bemiddelaar

1. Laat je niet opjagen Laat je qua tempo niets opdringen. Als jij de traagste bent en je ex-partner pusht je om tot een snelle regeling te komen: doe dat niet. Respecteer altijd het tempo van de traagste partner als je tot een regeling wil komen die door beide ex-partners gedragen kan worden.

Een scheiding is complex: het is een moeilijk emotioneel proces, waarbij je toch rationele beslissingen moet maken die juridisch en financieel blijvende gevolgen hebben. Voor de ene primeert de emotionele knoop, voor een ander is het juridische advies belangrijker. Welke ondersteuning heb je dan nodig tijdens dat proces om tot een regeling voor je EOT te komen? Hoe vind je een goede bemiddelaar?

2. Zoek geen medestanders, maar adviseurs Bij een echtscheiding heb je mensen nodig die ondersteunen. Dat zijn niet degenen die je opjagen en opjutten door je ex-partner zwart te maken, wel de één of twee mensen die je de situatie in perspectief kunnen laten zien en die je laten inzien dat het niet allemaal slecht is geweest. Zoek mensen die je helpen om los te komen uit je woede of je grote verdriet, los van het slachtofferschap. Op die manier ben je beter in staat om de juiste keuzes te maken voor de toekomst.”

3. Doe het niet alleen Als je voelt dat het te zwaar voor je is en dat dat niet betert met de tijd, dan is het belangrijk om je te laten ondersteunen bij de belangrijke beslissingen die je nu moet nemen. Je kan een EOT hebben en toch een een adviseur zoals de notaris in de arm nemen.

Durf advies in te winnen en je te laten adviseren. Informeer je voldoende, liefst op meer dan één adres.

4. Haal niet het onderste uit de kan Besef dat je pas een goede regeling kan bereiken als met ieders belangen rekening wordt gehouden: die van jou, je ex en de kinderen. Zolang je voelt dat dat niet gaat, heb je geen goede basis om tot een regeling te komen. Bij een compromis mogen er geen verliezers zijn. Durf uit je rol van ‘slachtoffer’ of ‘dader’ te stappen. Je ziet bijvoorbeeld dat degene die als eerste beslist heeft om uit de relatie te stappen, uit schuldgevoel vaak meer toegevingen wil doen. Of te snel keuzes maakt om maar verder te kunnen. Dat afkopen van het schuldgevoel wreekt zich later.

5. Dwing niet af Maak alleen afspraken die je kan dragen. Afspraken die afgedwongen zijn, werken slecht na verloop van tijd. Wil je toch het onderste uit de kan halen, dan kan dat op korte termijn wel winst lijken, maar op langere termijn zorgt dat voor wrok die kan leiden/ leidt tot verlies voor alle partijen.

Rika Ponnet: “Eerst en vooral: een bemiddelaar is geen wettelijke vereiste. Er is een behoorlijke groep van mensen die in staat is om samen een compromis sluiten en ermee naar de notaris stappen, waarbij alles geregeld is. Daarover hoor je natuurlijk weinig, maar het bestaat. Dat is het andere uiterste van de vechtscheiding.” Naar de notaris stappen geeft de partijen een extra zekerheid: als alles geregeld staat in een authentieke akte, hebben mensen meer gemoedsrust. Ze moeten niet naar de rechter indien één van de partijen zijn of haar verbintenissen niet nakomt. Dat kan uiteraard een voordeel zijn.

“Daarnaast is er ook een grote groep die bewust wél voor bemiddeling kiest. Het is belangrijk dat het klikt tussen die bemiddelaar en de beide partners.

Informeer je van tevoren, online kan je al veel informatie vinden over de bemiddelaar in kwestie. Maak een eerste afspraak, ga terug naar huis en evalueer of die aanpak werkt voor jullie. Bij de notaris kan je bijvoorbeeld een eerste - meestal gratis - oriëntatiegesprek aanvragen. Kom je thuis van die eerste sessie, dan moet je jezelf een aantal vragen stellen. Is dit een figuur die ik vertrouw, voel ik me daar veilig bij, heb ik het gevoel dat deze bemiddelaar ons goed gaat begeleiden? Pas als dat vertrouwen er is, kan je verder.”

“Elke bemiddelaar moet een opleiding van een jaar volgen om erkend te worden en moet daarna regelmatig bijscholing volgen om erkend te blijven.

Hoe die rol van bemiddelaar ingevuld wordt, heeft natuurlijk ook te maken met de achtergrond van de bemiddelaar. In de praktijk zie je dat dat vaak psychologen, notarissen of juristen zijn. Een notaris zal het zakelijker aanpakken dan een psycholoog, die het gevoelsverhaal ook meeneemt in zijn bemiddeling.”

nota bene - Het magazine van Notaris.be

25

tekst Gilles Bechet

foto's Jan Crab

SUCCESSIE

Françoise Van Espen is een werkende oma met een mateloze liefde voor haar kleinkinderen

“Het wordt tijd om na te denken over later” Vandaag de dag lijken onze grootouders niet noodzakelijk meer op de grootouders van dertig jaar geleden. De grootmoeder met de grijze haren heeft plaats geruimd voor de actieve en geconnecteerde oma. Door de hogere levensverwachting en de evolutie in de maatschappij ziet het huidige beeld van grootouders er vaak heel anders uit dan het traditionele beeld dat men wel eens heeft. Maar ook al is de maatschappij veranderd en zijn ze nog jong en vol energie, grootouders spelen nog altijd een fundamentele rol in het leven van hun kleinkinderen. Overdracht is meer dan ooit aan de orde, met soms andere waarden zoals zelfstandigheid, doorzettingsvermogen en de wil om vooruit te komen.

M

et haar 67 jaar leidt Françoise Van Espen het leven van een actieve en opgewekte grootmoeder want ze heeft ervoor gekozen om te blijven werken en tegelijk beschikbaar te zijn voor haar kleinkinderen. Die subtiele dosis van vrijheid en beschikbaarheid blijkt een echt verjongingselixir.

“Ik ben grootmoeder van vijf kleinkinderen, drie meisjes en twee jongens, met leeftijden tussen 13 jaar en 4 maanden. Toen ik de pensioengerechtigde leeftijd bereikte, kreeg ik de kans om mijn werk voltijds voort te zetten. Daardoor kan ik hen verwennen.”

“Ik ben bijna twintig jaar lang huismoeder geweest. Na twee jaar huwelijk, bij de geboorte van mijn eerste kind, heb ik ervoor gekozen om mijn beroep als verpleegster stop te zetten om me volledig te kunnen wijden aan de opvoeding van mijn vier kinderen. Ondertussen leidde ik wel het secretariaat van mijn man, die advocaat was.”

26

nota bene - Het magazine van Notaris.be

“Na mijn scheiding ben ik niet herbegonnen als verpleegster want ik wou meer beschikbaar zijn voor mijn kinderen. Ik heb dus gekozen voor een voltijdse functie bij de financiële dienst van het OCMW van Brussel. Ik was werkende mama tot mijn laatste kind het huis verliet, eind 2007. Als grootouder herbeleef ik mijn eigen kindertijd met mijn grootouders aan moederszijde. Zij hebben veel voor mij betekend. De kleindochter die ik zelf geweest ben, zorgt ervoor dat ik mijn kleinkinderen kan helpen, en dat ik hun vreugde, hun verdriet en hun kleine geheimpjes kan delen en begrijpen.”

Er is geen recept om grootmoeder te worden “Mijn kleinkinderen zijn een deel van mijn vlees en bloed en ik denk dat ze mij nodig hebben om op een dag zelf zo’n unieke band te kunnen smeden met hun

nota bene - Het magazine van Notaris.be

27

eigen nageslacht. Op een dag zal ik hen mijn verhaal en over mijn wortels vertellen. Ik durf te zijn wie ik ben en wil dat overbrengen.”

“Grootmoeder worden is een kunst waarvoor geen recept bestaat, net zoals ik ook geen recept had om mama te worden. Ik ben mama geworden en ben in die rol gegroeid met elk kind... vandaag nog steeds.”

“Toen ik grootmoeder werd, voelde ik onmiddellijk de afstand van een generatie. Ik heb veel ontdekt over het aanleren van rollen en over de goede afstand die er moet zijn ten opzichte van mijn kinderen en mijn kleinkinderen.”

“Natuurlijk leid ik een actief leven, het leven van een vrouw. Dat heeft zo zijn grenzen en beperkingen en het verplicht me om me aan te passen aan de omstandigheden. Neen, ik ben geen grootmoeder die met pensioen is. Maar ik kan me wel vrijmaken voor de een of de ander: voor een namiddag, een dag ziekte, een weekend of tijdens de vakanties. Het zijn levensmomenten vol vreugde, gelach en vrolijkheid. Ik let er uiteraard op dat ik de regels en grenzen van hun ouders respecteer en tegelijk pas ik ook die van mij toe.”

Wonderen met kleine dingen “Ik ben actief. Maar laten we eerlijk zijn, ik ren niet meer rond tegen hetzelfde, soms losgeslagen tempo van mijn kleinkinderen. Maar ik beleef er zoveel plezier aan hen te observeren.”

“Grootmoeder zijn betekent hen een beetje van mijn tijd geven, tijd die ik niet altijd had voor hun ouders.

Ik ontdek hun hobby’s: speelplein, bioscoop, museum,

28

nota bene - Het magazine van Notaris.be

spelen met poppen, met auto’s, gezelschapsspelletjes...

Het is een lange lijst.”

“Zelfs wanneer ik hen grenzen stel, voel ik me vrijer want ik bemoei me bewust niet met hun opvoeding. Dat is de taak van de ouders en dat respecteer ik. Het lukt mij om afstand te nemen, te relativeren en op die manier minder druk op te leggen.”

“In feite denk ik dat je als grootmoeder gewoon liefde, tederheid en plezier moet geven. Je kan wonderen verrichten met kleine dingen: een lekker zelfgemaakt gerecht, een taart, een boek, een spelletje, snoepjes...”

Geen regeling voor erfenis “Grootmoeder zijn is een subtiele verdeling die bestaat uit het plezier om samen te zijn met mijn kleinkinderen en het kunnen genieten van de mateloze liefde die ze mij allemaal gratis en voor niets geven. Het is een echt plezier, een echt levensgeschenk.”

“Doordat ik altijd gewerkt heb, heb ik misschien niet grondig kunnen nadenken over de toekomst, of me kunnen beraden over concrete vragen. Ik heb nog geen speciale regelingen getroffen voor mijn erfenis.

Nochtans heb ik me al vaak de bedenking gemaakt dat het tijd wordt om alles in orde te brengen en om mijn vragen voor te leggen aan een notaris om te zien wat de mogelijkheden zijn. Maar mijn werk vraagt veel van mijn tijd en ik stel de beslissing altijd uit tot later. Ik denk er meer en meer over na. Ik heb het altijd erg belangrijk gevonden om naast mijn familieleven ook een professioneel leven te leiden. Zelfs als grootmoeder.”

EEN ERFENIS AANVAARDEN OF VERWERPEN Moet ik een erfenis aanvaarden?

1

infofiche

Zuiver aanvaarden

SUCCESSIE

• je bent zeker dat erAANVAARDEN geen of weinig schulden zijn EEN ERFENIS OF • kan expliciet of stilzwijgend VERWERPEN • Opgelet met bepaalde handelingen die laten vermoeden dat je de erfenis aanvaardt • je betaalt successierechten/erfbelasting

2

Moet ik een erfenis aanvaarden?

Aanvaarden onder voorrecht van Verklaring bij de notaris boedelbeschrijving (Verklaring bij de notaris) Zuiver Aanvaarden • jeAanvaarden bent niet zeker of er schulden zijn onder voorrecht van • de notaris maakt eerst een inventaris je bent zekertot datmeer er geen of weinigdan het bedrag boedelbeschrijving • je wordt nooit gehouden van het actief schulden zijn • je betaalt successierechten/erfbelasting op het geërfd saldo je bent niet zeker of er schulden zijn kan expliciet of stilzwijgend

3

Opgelet met bepaalde bij de notaris) Verwerpen (Verklaring handelingen die laten vermoeden

• je weet dat er erfenis veel schulden zijn in de erfenis. dat je de aanvaardt • Erfenis = Activa + Passiva (schulden) je betaalt • je erft niets successierechten/erfbelasting • je betaalt geen successierechten/erfbelasting

Verwerpen

de notaris maakt eerst een inventaris je wordt nooit tot meer gehouden dan het bedrag van het actief je betaalt successierechten/erfbelasting op het geërfd saldo

12 3

Verklaring bij de notaris

OPGELET! Je kan in principe je weet dat er veel schulden zijn in NIETdeterugkomen op een erfenis. genomen beslissing.

Erfenis

= Maak een BEWUSTE keuze.

Activa + Passiva (schulden) Vraag raad aan je notaris.

IS N E F R E

je erft niets je betaalt geen successierechten/erfbelasting

Vraag advies aan jouw notariskantoor! Meer infofiches op www.notaris.be

Opgelet! Je kan in principe NIET terugkomen op een

tekst Dirk Remmerie

foto Shutterstock

Op 1 september treedt nieuwe erfrecht in werking

Kun jij wat Johnny Hallyday deed?

Kun jij je kinderen volledig onterven?

Bij leven verkocht hij 110 miljoen platen, bezat drie villa’s en een chalet in het superchique ski-oord Gstaad. Hoe groot het fortuin is van de Franse rocker met Belgische roots, Johnny Hallyday (geboren: Jean-Philippe Smet), is een vraagteken. Hoeveel zijn dochter en zoon erven, is wel geweten: niets. Laeticia Boudou, zijn vierde echtgenote, erft alles.

Kan dit ook in België?

H

et is open oorlog tussen wijlen Hallydays kinderen Laura Smet en David Hallyday en zijn vierde vrouw Laeticia Boudou. In zijn testament laat ‘de Franse Elvis’ alles na aan Laeticia, het 32 jaar jongere model met wie hij 21 jaar getrouwd was. Als Laeticia zou overlijden, gaat alles naar haar twee Vietnamese geadopteerde dochters. Volgens het erfrecht in Californië is er geen vuiltje aan de lucht: wettige kinderen volledig onterven is geen probleem. Naar Frans recht

30

nota bene - Het magazine van Notaris.be

kan dat niet, en dus dagen Laura en David Laeticia voor de rechter. De kans dat ze ook maar een dollar of euro zien, is minimaal. Een gelijkaardig proces dat muzikant Jean-Michel Jarre aanspande toen hij testamentair onterfd werd door zijn vader die in de VS woonde, leverde niets op. Ook daar ging alles naar de weduwe.

Kun jij wat Johnny deed? Kun jij je kinderen volledig onterven? De vraag klinkt wreed, maar tussen ouders en kinderen is het lang niet altijd koek en ei. Bovendien is het klassieke gezin lang niet altijd meer de regel. In tijden van nieuw samengestelde gezinnen, met kinderen uit één, twee of meerdere huwelijken, verlangen mensen vaak naar meer vrijheid en flexibiliteit als het op de verdeling van hun vermogen aankomt. Anderzijds moet de wet voorzien in zekerheden voor erflaters en erfgenamen. Als regel geldt dat er altijd een deel van je vermogen voorbehouden is voor de beschermde, ‘reservataire’ erfgenamen (lees: de kinderen, de langslevende echtgenoot en eventueel de ouders tot 1 september 2018). Het deel dat de beschermde erfgenamen minimaal moeten ontvangen, is de ‘reserve’. Het resterende deel mag je vrij gebruiken om te beschikken. Hoe groot het beschikbaar deel is, hangt vandaag nog af van het aantal kinderen dat je hebt.

Die regel verandert op 1 september 2018. Dan treedt het nieuwe erfrecht in werking en kan iedereen over de helft van zijn vermogen beschikken, ongeacht het aantal kinderen. Met andere woorden: erflaters kunnen dan een groter deel van hun vermogen schenken of via een testament toewijzen aan, bijvoorbeeld, hun feitelijk samenwonende partner of hun stiefkinderen. Omgekeerd geldt wel dat de andere helft van het vermogen van de erflater steeds voorbehouden zal worden aan de erfgenamen die recht hebben op een reserve (een minimaal beschermd erfdeel). De “individuele” reserve per kind zal wel verlagen naarmate dat er meer kinderen zijn. De helft moet immers opgesplitst worden door het aantal kinderen… Is er één kind, dan zal dat kind vanaf 1 september 2018 altijd recht hebben op de helft van het vermogen, zijn er twee kinderen, dan wordt dat al 1/4de per kind, zijn er drie kinderen, dan hebben ze elk recht op minstens 1/6de van het vermogen.

Daar heb je het antwoord op de vraag in de titel: nee, je kan je kinderen niet uitsluiten of onterven, behalve als ze zelf niet geïnteresseerd zijn in hun erfdeel. Ongelijkheid tussen de kinderen zal wel kunnen maar elk kind heeft recht op een minimaal deel dat hij of zij altijd zal kunnen opeisen.

Wat als?

Wat gebeurt er als een ouder beslist om géén rekening te houden met de reserve van zijn kind? Dan kan het kind zich verzetten tegen de beschikking die hem benadeelt, en zijn reserve opeisen. Dit gebeurt aan de hand van een ‘vordering tot inkorting’. Het kind kan vragen dat de schenking of het legaat dat zijn erfdeel aantast, verrekend wordt zodat hij zijn minimaal deel kan ontvangen.

Het instellen van een vordering tot inkorting is niet verplicht. Een kind kan perfect beslissen om geen vordering tot inkorting in te stellen en de zaken hierbij laten.

Vandaag kan een kind nog niet op voorhand afstand nemen van de ‘vordering tot inkorting’. Vanaf 1 september 2018 kan dat wél. Hiervoor zal de notaris een erfovereenkomst moeten opstellen in een authentieke akte.

Deze erfovereenkomst zal de partijen de nodige rechtszekerheid geven, want aanvaarden dat zijn reserve aangetast kan worden, is een zwaarwichtige beslissing. nota bene - Het magazine van Notaris.be

31

andaag wat er morgen moet gebeuren met je oederen.

bekwaamheid zijn.

infofiche SUCCESSIE

infofiche infofiche SUCCESSIE

DE ZORGVOLMACHT DE ZORGVOLMACHT SUCCESSIE DE ZORGVOLMACHT DE ZORGVOLMACHT Bang dat je na verloop van tijd je vermogen

Bang dat je na verloop van tijd je vermogen Belangrijk! zelf niet meer Bang dat jezal nakunnen verloopbeheren? van tijd je vermogen zelf niet meer zal kunnen beheren?

Bang je na verloop je van vermogen Om een volmacht op tedat stellen moet je natuurlijk bewust zijnvan van wattijd het beheer je vermogen inhoudt. Je moet zelf niet meer zal kunnen beheren?

De zorgvolmacht biedt een oplossing! met andere woorden gezond van geest zijn en besef hebben over de omvang van je beslissingen en de gevolgen zelf meer zal kunnen beheren? rvan. Wacht niet totniet het te laat is‌ De zorgvolmacht biedt De zorgvolmacht biedteen een oplossing! oplossing!

De zorgvolmacht biedt een oplossing!

Wat kan de notaris doen?

Geheugenverlies

Geheugenverlies door ouderdom, De notaris kan je als neutrale raadgever begeleiden bij het Geheugenverlies door ouderdom, pstellen vaneen de zorgvolmacht.

Bovendien moet de notaris de doorongeval, ouderdom, een ongeval, Geheugenverlies olmacht registreren in een centraal register (het CRL) een ziekte, ... ongeval, eenkan ziekte, ... odat de zorgvolmacht doorwerken nadat je wilsondoor ouderdom, een ziekte, Wie zal mijn...Hij vermogen ekwaam bent zal erover waken dat alles tot in een geworden. ongeval, Wie zal mijn vermogen beheren wanneer ik er later geen discuse puntjes duidelijk opgesteld is zodat een ziekte, ... vermogen Wie zalbeheren mijn wanneer ies kunnen ontstaan. wilsonbekwaam word?ik beheren wanneer ik word? wilsonbekwaam

Wie zal mijn vermogen wilsonbekwaam beheren wanneer ikword? wilsonbekwaam word?

En de rechtbank?

De notaris jeje De helptje Denotaris notaris helpt helpt bij het De notaris helpt bij het opstellen van een je bij bijopstellen het opstellen De notaris helpt jevan een heteen opstellen van ZORGVOLMACHT van een bij het opstellen ZORGVOLMACHT ZORGVOLMACHT en hij zorgt voor de vanZORGVOLMACHT een en hijzorgt zorgt voor en hij registratie invoor het de en hij zorgt voor de registratie ZORGVOLMACHT registratie ininhet CRL de registratie het en hij zorgt voor in het de registratie in het

CRL CRL

CRL CRL

Centraal Register van Lastgevingsovereenkomsten

Centraal Register van

De rechtbank komt in principe niet tussen bij het opstellen en het uitvoeren van een zorgvolmacht. Jij staat aan Lastgevingsovereenkomsten Centraal Register van et roer. De rechtbank komt enkel tussen indien er problemen zouden zijn bij de uitvoering van je beslissingen.

Lastgevingsovereenkomsten

U kiest zelf waarvoor u een volmacht geeft!

Je kiest zelf waarvoor je een volmacht geeft!

U ukiest zelf waarvoor u een volmacht geeft! wordt Wordt op een dag Uw vermogen U kiest zelf waarvoor u een volmacht geeft! wilsonbekwaam? beheerd zoals u dat heeft je opdag een dag Jouw vermogen wordt beheerd WordtWord u op een Uw vermogen beslist! wordt en

Wordt u wilsonbekwaam? op een dag wilsonbekwaam? wilsonbekwaam?

vermogen wordt zoals jij dat heeft beslist!

Ge em! Uw beheerd zoals u dat heeft le b o r advies aan uw u notariskantoor! pVraagbeheerd zoals dat heeft

beslist! en !infofichesbeslist! eMeer op www.notaris.be G m n le!e Gereoe b m pble pro K BAN

Geen probleem!

K BAN K BAN

Vraag advies aan uw notariskantoor!

Meer infofiches op www.notaris.be

Vraag advies uw notariskantoor!

Vraag advies aan aan uw notariskantoor!

Meer infofiches op www.notaris.be Meer infofiches op www.notaris.be

De zorgvolmacht in 6 vragen De notaris helptbijjehet opstellen Geheugenverlies door ouderdom, Geheugenverlies een ongeval, door ouderdom, een ziekte, ... een ongeval, een ziekte, ... Wie zal mijn vermogen beheren wanneer ik Wie zal mijn vermogen wilsonbekwaam word? beheren wanneer ik

bij het opstellenvan een ZORGVOLMACHT van een en hij zorgt voor ZORGVOLMACHT de registratie in en hij zorgt voor de registratie inhet het

DE ZORGVOLMACHT IN 5 VRAGEN CRL Wat is een zorgvolmacht?

CRL

wilsonbekwaam word?

1. Wat is een zorgvolmacht?

Een zorgvolmacht is een document waarin je de toestemming (de “volmacht”) geeft aan bepaalde personen Centraal Register vanom (een deel van)Een je vermogen te beheren voor de dag dat jij daar zelf niet meer toe in staat bent.

Lastgevingsovereenkomsten zorgvolmacht is een document waarin je de toestemming (de “volmacht”) geeft aan Centraal Register vanbepaalde personen om (een deel van) je vermogen te beheren voor de dag dat jij daar Lastgevingsovereenkomsten zelf niet meer toe in staat bent.

U kiest zelf waarvoor u een volmacht geeft!

Voor wie?

Voor U kiest zelf waarvoor u eenwat? volmacht geeft!

Wordt u op een dag Uw vermogen wordt 2. Voor wie?Wordt Voor wat?

Voor mensen die willen anticiperen op de dat ze Het 3. beheren van rekeningen, het maken een u dag op een dag Uw vermogen wordtvan wilsonbekwaam? beheerd zoals u dat heeft hun eigenVoor vermogensrechtelijke belangen niet mensen die willen anticiperen wilsonbekwaam? meer kunnen Geheugenverlies op dewaarnemen. dag dat ze hun eigen door ouderdom, een ziekte, een vermogensrechtelijke belangen niet ongeval…meer het kan ons allemaal kunnen waarnemen. overkomen.

Weet dat je door ouderdom, Geheugenverlies vandaag een al kan bepalen ziekte, een ongeval… wie later het watkan zal ons beheallemaal ren. Kortom, beslis overkomen. Weet dat je vandaag wat er morgen vandaag al kan bepalen moet gebeuren met je wie later wat zal beheren. goederen.

schenking, het betalen van alle of bepaalde Het beheren van rekeningen, beheerd zoals u dat heeft beslist! n facturen…

Je kiest het maken van een schenking, e e ! beslist!

G m n e e zelf het hoe ver vanralle Gebetalen bleof m!je gaat po blee zelf en je kiest o r bepaalde facturen… p wanneer de zelf zorgvolJe kiest hoe ver je macht inen werking gaat je kiest zelf treedt.

Dit kan wanneer dezelfs zorgvolmacht vóór je wilsonin werking treedt. bekwaamheid zijn.

Kortom, beslis vandaag wat er morgen moet gebeuren met je goederen.

Belangrijk!

KNA B

BANK

BANK

Dit kan zelfs vóór je wilsonbekwaamheid zijn.

Vraag advies aan uw notariskantoor!

Vraag advies aan uw notariskantoor!

Meer infofiches op www.notaris.be Meer infofiches op www.notaris.be

BELANGRIJK!

Om een volmacht op te stellen moet je natuurlijk bewust zijn van wat Om een volmacht ophet te beheer stellen moet natuurlijkinhoudt. bewustJe zijn vanmet watandere het beheer van je vermogen inhoudt. van je je vermogen moet woorden gezond van geest zijn Je moet met andere woorden gezond geest zijnover en besef hebben de omvang en van beslissingen en de gevolgen en van besef hebben de omvang vanover je beslissingen dejegevolgen ervan. ervan. Wacht niet tot het te laat is…

Wacht niet tot het te laat is…

Wat4. kan dekan notaris doen?

Wat de notaris doen?

Dekan notaris je als neutrale raadgever begeleiden De notaris je alskan neutrale raadgever begeleiden bij het bij opstellenhet vanopstellen de zorgvolmacht.

Bovendien moet de notaris van de zorgvolmacht.

Bovendien moet de volmachtde registreren een centraal register (hetcentraal CRL) notaris de in volmacht registreren in een zodat deregister zorgvolmacht kan doorwerken nadat jekan wilson(het CRL) zodat de zorgvolmacht bekwaamdoorwerken bent geworden. zal erover waken datgeworden. alles tot in nadat Hij je wilsonbekwaambent de puntjes opgesteld is alles zodattot erinlater geen discusHijduidelijk zal erover waken dat de puntjes sies kunnen ontstaan. duidelijk opgesteld is zodat er later geen discussies kunnen ontstaan.

De notaris helpt je bij het De notaris helpt opstellen van een je bij het opstellen van een ZORGVOLMACHT ZORGVOLMACHT en hij zorgt voor de en hij zorgt registratie in voor het de

CRL

registratie in het CRL

En de rechtbank?

5. En de rechtbank?

De rechtbank in principe niet tussen het opstellen enuitvoeren het uitvoeren van zorgvolmacht. Jij staat aan De rechtbank komt in komt principe niet tussen bij hetbij opstellen en het van een het roer. De komtJijenkel er problemen zouden zijntussen bij de indien uitvoering van je beslissingen. eenrechtbank zorgvolmacht. staattussen aan hetindien roer. De rechtbank komt enkel er problemen zouden zijn bij de uitvoering van je beslissingen.

Vraag advies aan jouw notariskantoor! Meer infofiches op www.notaris.be

IDENTIKIT Barbara Sarafian is door en door Gents, maar draagt dankzij haar Armeense vader wat exotisme in haar familienaam. Studio Brussel-luisteraars van het eerste uur kennen haar wellicht nog als Sonja Duplex, een fictief radiopersonage dat elke week haar liefdesleven met erotische stem uit de doeken kwam doen in De Lieve Lust. Tv-kijkers die in hun geheugen graven, denken aan Alles kan beter, waar ze aan de zijde van onder anderen Mark Uytterhoeven, Rob Vanoudenhoven en Guy Mortier komisch commentaar gaf op amusante televisiebeelden en sketches speelde. Bioscoopgangers herinneren zich meteen Aanrijding in Moscou. In De Slimste Mens viel ze vorig jaar op met haar fokkof-trui, een ludieke manier om Vlaanderen te laten delen in haar levensmotto ‘fuck off’.

34

nota bene - Het magazine van Notaris.be

Wat wil je doorgeven aan wie na jou komt? Welke zaken zijn van onschatbare betekenis of waarde en zou je willen vrijwaren van de vergetelheid?

Welke voorwerpen definiëren wie je bent? Nota Bene vroeg Barbara Sarafian wat zij in een tijdcapsule zou stoppen voor de volgende generatie.

“Iedereen laat sporen na.

Mooie én lelijke” tekst Dirk Remmerie

“Ik ben een nostalgisch iemand”, laat Barbara Sarafia halverwege het gesprek vallen. Dat treft voor een gesprek over herinneringen en toekomstverwachtingen. “Maar niet alles wat ik had willen meebrengen voor mijn tijdcapsule heb ik bij me. Zoals wel meer gebeurt, zit een groot deel van mijn leven in kartonnen dozen waardoor ik er niet meteen aan kan. De glazen bol die ik zocht, moet je je maar inbeelden. Net zoals de schilderijen van mijn mama en de schriften van mijn papa.”

Z

e struint het STAMcafé (let op: niet háár stamcafé, maar het gezellig drukke café van het STAM op de Bijlokesite in Gent) binnen met de bedrukking op haar tote bag dicht tegen haar zij aangedrukt. “Als mensen die fokkof erop gedrukt zien, zijn ze in staat de zak zomaar van mijn schouder te rukken”, schertst Barbara Sarafian.

Die fokkof, typeert dat Barbara ten voeten uit?

“Eigenlijk weet ik niet waarom dat is uitgegroeid tot zo’n succes. Tijdens de tv-quiz De Slimste Mens had ik

foto's Thomas De Boever

er tegen Erik Van Looy uitgeflapt dat mijn levensmotto ‘fuck off’ was. Later, tijdens de finaleweek van het spelprogramma, had ik een trui aan waarop het gestileerde fokkof stond, waarna heel wat mensen zo’n trui wilden hebben. Het is eigenlijk een project met mijn zoon Julian. Eerlijk? Ik denk dat ik weet waarom mensen zo’n trui willen hebben, iedereen heeft een eigen persoonlijke verhaal of motto. Je hoeft er mij niet voor te kennen. Het is van iedereen.”

Hecht je er belang aan dat mensen je kennen?

“Ik heb mezelf beloofd mij daar niet te veel mee bezig te houden, met hoe anderen naar mij kijken. Als ik mij als beetje publieke persoon voortdurend zou afvragen wat mensen van mij denken, dan zou ik nooit meer bezig zijn met wat mij bezielt. Dat is wel anders als ik werk, dan wil ik mijn publiek in de buik raken. Als ik geen gevoelens kan losweken als ik acteer, dan doe ik mijn werk niet goed. Of ik nu op een podium sta of meespeel in een tv-serie of een film, ik wil dat wie zich kan vereenzelvigen met een verhaal of personage de bepaalde emoties deelt. En denkt: ‘Dat voel ik ook.’ Ik wil delen.

Ik wil connectie maken. Een zaadje planten.”

Sporen nalaten?

“Ach, sporen laat je sowieso na. Of je nu wil of niet.

Mooie én lelijke sporen.”

Sta je geregeld bij stil bij wat je aan het doen bent?

“Ik ben altijd bezig met wikken en schikken. Als ik vind nota bene - Het magazine van Notaris.be

35

dat ik iets genoeg gedaan heb, is het tijd voor iets anders. Net nog maakte ik een voorstelling met scholieren uit het technisch en beroepsonderwijs. Zelden was ik zo ontroerd. Die jongeren zijn zó geconditioneerd… ‘Wij zijn máár beroeps en technisch…’ Dat pakt dus niet bij mij, hé. Ook al legden ze me soms het vuur aan de schenen door niet op tijd op te dagen, ik was bij momenten zo vertederd. Op zo’n momenten ervaar ik een beetje magie.”

Koester je je herinneringen?

“Zeker, ik ben een nostalgisch iemand.”

Wat het moeilijk maakte om slechts vijf voorwerpen te kiezen voor je tijdcapsule?

“En of. Ik dacht eerst: ‘Ik pak iets waardevols.’ Waarna ik dat meteen een ijdel idee vond omdat het alleen aan mij gelinkt was. Maar uiteindelijk… fokkof, waarom zou ik mij daar iets van aantrekken? Ik had graag mijn glazen bol – die ergens huist in een kartonnen doos – meegenomen. Die is enorm belangrijk voor mij. Niet omdat ik een waarzegster ben, maar omdat het voor mij een

36

nota bene - Het magazine van Notaris.be

oude vorm van virtualiteit is. Nu moeten we maar op een knop duwen om allerlei voorspellingen te kennen, maar een glazen bol stamt uit de tijd waarin we echt niet wisten wat er morgen zou gebeuren.”

“Nog in die dozen: schilderijen van mijn mama en schriften van mijn papa. Ik blader daar regelmatig door.

Hij had zo’n esthetisch handschrift, eigenlijk schreef hij in drukletters. Op het eerste gezicht zou je denken dat het machinaal is, maar het is pure kalligrafie, met kleine hoofdletters en af en toe een tekeningetje. Mijn vader schreef over van alles: van mantra’s over Vedische teksten tot passages uit de Koran. Het geeft mij rust om zijn spirituele lessen te leren en te zien waar ik vandaan kom. Ik wil ook dat de kinderen van mijn zoon dat zien.”

Kijk je ernaar uit om oma te worden?

“Enorm. Ik heb een grote drang naar dat nestgevoel.

Natuurlijk zal ik mijn zoon niet verplichten om snel vader te worden, maar ik vermoed dat het een typische gedachte van moeders is: ‘En nu zal ik het helemaal goed doen.’ (lacht)”

IN DE TIJDSCAPSULE Appel “Toen ik die appel in mijn tote bag stopte, dacht ik nog: ‘Maar Barbara, dat is toch niet spectaculair?’ Wel, je m’en fous. Het gaat om wat een voorwerp symboliseert en niet om het object zelf. Voor mij was een appel vroeger iets dat ik uit de boom plukte of van de grond raapte. Dan vroeg ik aan mijn ouders of ik hem mocht opeten, want hij had een kneuzing. Een appel vroeger, dat was snoep, dat kriebelde in mijn mond van het zoet en het zuur – een geschenk van de natuur. Als ik nu een appel eet, is dat een vrucht waarvan ik niet weet waar hij vandaan komt en die ook anders smaakt. Zitten er eigenlijk nog wel vitaminen in? Wellicht kan ik nooit meer die appel eten die ik 40 jaar geleden at.”

Pen “Wie een pen vastpakt, geeft aan dat hij de tijd neemt om zorgvuldig te communiceren. Zeker als je een brief schrijft, wat ik zelf nog altijd graag doe. Een handgeschreven brief blijft een speciale attentie. Wie schrijft, moet de wereld even opzijzetten en zich volledig concentreren op wie hem zal ontvangen. Mooi schrijven is echt millimeterwerk. Ik heb een koffer vol brieven die ik bijhoud. Liefdesbrieven tussen mijn ouders, tussen mijn grootouders, van mijzelf naar mijn eerste lief…

Dat is zo ontroerend. Die brieven blijven mij tonen waar ik vandaan kom.”

Matroesjka’s “De matroesjka’s doet mij sterk denken aan mijn jeugd. Ik kreeg ze van mijn mama: ‘Hier, dat is om mee te spelen.’ Ik wou natuurlijk een Barbie, maar nee (lacht). Matroesjka’s symboliseren het onheilspellende van de wereld waarin we nu leven. Ik heb nooit het gevoel gehad dat wij op wereldniveau op ons gemak konden zijn, hoewel ik lang die hoop heb gekoesterd. Misschien zullen mijn kleinkinderen in een zelfde politiek klimaat leven als waar we nu in leven, maar ik heb er geen vertrouwen in. Eigenlijk wil ik mijn boodschap van bezorgdheid niet een capsule steken, de matroesjka’s wel. Al is het maar als popje voor mijn kleindochter.”

Queen “De queen met het immer draaiende handje is een gadget dat je in veel Vlaamse huiskamers vindt. Bij mij gaat het over de Britse queen Elizabeth. Ja, ik ben een beetje monarchist. Koningin Elizabeth staat hier symbool voor vrouwelijke macht.

Ze is op topniveau bezig geweest met politiek, ze genoot een gigantische machtspositie, en deed het allemaal op eigen kracht. Ik vraag me af hoe het binnen 50 jaar, als mijn tijdcapsule opengaat, gesteld zal zijn met genderdiscriminatie. Later wil ik samen met mijn kleindochters en kleinzonen discussies hebben aan de haard, over gender en macht. Dat zijn de gesprekken die we thuis ook altijd voerden.”

Fototoestel “Mijn vader had een Hasselblad. Jammer genoeg is die verloren gegaan. Heel mijn jeugd heb ik mijn vader met zijn hoofd naar beneden zien lopen, want in die pose nam je foto’s (lacht). Dit fototoestel gaat niet over de passie voor de camera, maar over de functie van het beeld. We leven in een wereld waarin we niet langer zelf kunnen beslissen wanneer we naar een beeld kijken en wanneer niet. Beelden zijn er altijd en overal. Blanco bestaat niet meer. Met als gevolg dat we vergeten wat foto’s met ons gemoed doen. Ze slingeren ons van de ene emotie in de andere. Op sociale media wemelt het van de beelden, waarin je soms ongevraagd opduikt. Daar word je toch gek van? Dan denk ik: ‘Neem eens een boek, doe eens iets anders.’”

nota bene - Het magazine van Notaris.be

37

tekst Bo Bogaert

Wat met je digitale nalatenschap?

Wie heeft er vandaag geen e-mailaccount of een sociaalnetwerkprofiel op Facebook, Instagram of Twitter? Wie bewaart er geen foto’s, video’s of documenten in de Cloud?

De cijfers liegen er niet om: 77 procent van de Vlamingen heeft vandaag een account op de sociale media. Maar wat gebeurt er met die digitale gegevens na je overlijden?

Of wat wíl je dat ermee gebeurt?

Je digitale nalatenschap: groter dan je denkt Tijdens hun leven zijn de meeste mensen zeer voorzichtig met hun digitale privacy. Velen besteden echter minder belang aan het lot van hun digitale gegevens na hun overlijden. Nochtans gaat het vaak om erg persoonlijk zaken zoals e-mails, wachtwoorden voor online-banking, documenten op pc’s, een muziekbibliotheek op iTunes, een profiel op LinkedIn… Ook die gegevens laat je na wanneer je overlijdt.

Knelpunten bij een overlijden Het vaak persoonlijke karakter van onlinegegevens kan parten spelen bij een overlijden. Hoe moeten je erfgenamen omgaan met deze gegevens?

Ten eerste weten je nabestaanden niet altijd welke onlineaccounts je had. Daardoor zullen sommige onlinegegevens na je dood gewoon blijven bestaan. Wanneer je nabestaanden wél op de hoogte zijn van bepaalde gegevens en accounts, dan moeten ze nog toegang krijgen om deze te kunnen beheren of te kunnen verwijderen.

Niemand geeft immers graag zijn wachtwoorden door tijdens het leven, zelfs niet aan familieleden.

Daarnaast blijft nog de vraag of je nabestaanden überhaupt een controlerecht hebben over de gegevens, laat staan een eigendomsrecht verkrijgen. Als internetgebruiker krijg je vaak slechts een ‘gebruiksrecht’ terwijl het eigendomsrecht bij de provider ligt. Ook dat zorgt

38

nota bene - Het magazine van Notaris.be

ervoor dat bepaalde gegevens blijven circuleren, soms tegen de wil in van je familieleden.

Het nadenken waard Het is goed om na te denken over jouw behoefte aan privacy na je overlijden. De meeste netwerken zoals Facebook staan zelf stil bij de digitale sporen die een overledene nalaat. Zij geven hun gebruikers de kans om zelf te beslissen over hun privacy na hun dood. In je Facebookinstellingen kun je een persoon aanduiden die je profiel kan beheren na je dood (‘legacy contact’). Ook bij Google kun je op voorhand aangeven wie toegang krijgt tot je accounts na je overlijden. Je nabestaanden moeten dan een verzoek sturen naar Google om bepaalde gegevens te krijgen of (financiële) tegoeden over te dragen.

Je digitale nalatenschap regelen Je kunt het beheer van je digitale gegevens regelen zoals je de rest van je vermogen zou regelen. Duid in je testament bijvoorbeeld een testamentuitvoerder aan die zich ontfermt over het beheer van je digitale gegevens. Dat kan handig zijn wanneer je wil dat bepaalde documenten niet zomaar aan je kinderen worden vrijgegeven, maar worden verwijderd. Je erfgenamen hebben het recht om je e-mails te lezen, net zoals ze het recht zouden hebben om je brieven te lezen na een overlijden. In principe stopt de privacybescherming stopt bij overlijden.

Soms wil je net het omgekeerde en wil je dat bepaalde digitale gegevens die na verloop van tijd automatisch worden gedeactiveerd door sociale media of digitale documenten die verloren zouden gaan, wél in handen komen van je erfgenamen. Denk bijvoorbeeld aan financiële documenten. Ook hier kunnen testamentaire bepalingen nuttig zijn.

Je hoeft echter niet noodzakelijk met een testament te werken. Een ‘digitale’ reflex maken door zelf zaken op te zoeken en te kijken naar de aangeboden oplossingen van providers, kan helpen. Of waarom niet gewoon een lijst maken van je accounts en wachtwoorden? Dat maakt het voor je nabestaanden heel wat makkelijker om je gegevens te beheren.

De slimste manier om vastgoed te kopen?

Kiezen, Bieden, Wonen.

tekst Sarah Kindt

Hoe vergaar je digitaal je kapitaal?

Volgers zijn de nieuwe valuta Beroemd worden door je aantal volgers en likes op Instagram: tegenwoordig kan het.

Veel mensen tonen daarmee hun populariteit op het internet aan, en voor sommigen declareren die cijfers zelfs hoeveel ze verdienen. Volgers zijn de nieuwe valuta, en de markt is toegankelijk voor iedereen.

Internationaal kent die trend veel weerklank, maar ook in België blijft het niet stil.

Ons land heeft een heleboel influencers die het online voor het zeggen hebben.

Via een platform invloed uitoefenen op een bepaalde doelgroep is de taak van menig influencer. Vandaag gebeurt dat op sociale media, en de app bij uitstek daarvoor is Instagram. Influencing is duidelijk geen exclusieve American Dream, ook België is tal van influencers rijk die aantonen dat het een big business is. Zelf nemen ze het woord influencer niet graag in de mond, maar ze zijn het beslist wel.

De Antwerpse Paulien Riemis (26) heeft een trouwe lezersclub op haar blog en een grote fanbase op Instagram.

Zo’n 66.000 mensen van over de hele wereld volgen haar posts. Ze kiest nauwkeurig met welke merken ze

40

nota bene - Het magazine van Notaris.be

samenwerkt om een authentieke, stabiele persoonlijkheid voor te stellen aan haar volgers. Dat brengt aardig wat op: voor een post op Instagram vraagt ze 250 euro, een blogpost varieert van 600 tot 1000 euro.

Ook het Brusselse model Camille Botten (19) is een influencer, en heeft daarmee een unieke studentenjob. De studente heeft meer dan 80.000 volgers op Instagram en krijgt regelmatig producten toegestuurd om te promoten. Omdat haar publiek zo breed is, kan zij tot 400 euro vragen voor een Instagrampost.

Online bekendheid is niet enkel weggelegd voor vrouwen. Ook mannen, zoals Hannes Coudenys, de uitvinder van Ugly Belgian Houses, genieten bekendheid op het net. De Instagram van Ugly Belgian Houses heeft meer dan 40.000 volgers. Daarnaast vlogt de Kortrijkzaan over zijn persoonlijk leven op YouTube. Daarin toont hij geregeld de auto’s die hij mag testen, zoals de Tesla X, de Jaguar F-Type SVR en Audi R8. Hannes heeft al meer dan 200 vlogs met gemiddeld 3000 views. Sommige vlogs worden zelfs 13.000 keer bekeken.

Tot 10.000 euro per maand Claire Marnette (23) uit Namen studeert rechten en heeft 132.000 volgers op haar Instagram. Ze blogt én vlogt dat het een lieve lust is. Het is een drukke combinatie, maar alles valt steeds op zijn plaats. Hoeveel ze verdient met samenwerkingen geeft ze liever niet prijs.

Het Henegouws koppel Lufy en Enzo behoort tot de

bekendste Belgen van YouTube. Iedere week posten ze een nieuwe video voor hun bijna een miljoen subscribers.

Momenteel staan er meer dan 140 video’s op hun kanaal en verdienen ze er maandelijks tussen de 600 en 10.000 euro mee.

Influencers zijn er altijd al geweest. Vroeger beïnvloedden filmsterren de smaak en het koopgedrag van hun fans, tegenwoordig is dat de taak van social media influencers. Het is nu ook gemakkelijker om de band met een online ster voor te stellen, want ze staan dichter bij hun doelpubliek. Langs de andere kant kunnen zij producten zo effectiever promoten. In 2013 werd Instagram de grote speler van sociale media, en ook rond die periode werd influencing een ding. Iedereen kan een account aanmaken, iedereen kan populair worden.

De Italiaanse Chiara Ferragni (30) is met haar 11,8 miljoen volgers op Instagram ongetwijfeld de bekendste influencer ter wereld. Als self-made woman heeft ze een uniek succesverhaal, want ze was een van de eersten die als ‘gewoon meisje’ kon genieten van online populariteit. In 2014 verdiende ze 8 miljoen dollar, en door dat unieke succesverhaal was zij, samen met haar blog The Blonde Salad, het onderwerp van een case study van Harvard Business School (zie kader). Nu focust ze zich vooral op sociale media, maar haar bekendheid dankt ze aan haar modeblog die al sinds 2009 wereldwijd gelezen wordt. “De gekke bloggers van toen zijn nu zakenmensen,” zei ze in een interview met de Britse krant The Guardian in 2016.

Gouden tips voor digitale miljonairs in spe Onderzoekers van de Amerikaanse Harvard Business School onderzochten het megasucces van de Italiaanse Instagram influencer Chiara Ferragni. In 2014 verdiende ze 8 miljoen dollar dank zij haar bijna 12 miljoen volgers. Wie haar succes wil evenaren, doet er goed aan deze zeven lessen in gedachten te houden: 1. Een kleine start en organische groei zijn de voedingsbodem voor online succes 2. Instagram is alles: je feed is je visitekaartje en moet de potentiële volger meteen aanspreken 3. Het publiek verandert, blogs en social media zijn niet meer exclusief voor jonge mensen 4. Verdien geld op andere plaatsen. Benut alle mogelijkheden: werk met advertenties op je blog, vraag geld voor je aanwezigheid op feestjes, werk samen met merken…

5. De aanpak van een Instagramaccount en een blog is anders. Overlap tussen die twee kanalen is onvermijdelijk, maar zorg voor gevarieerde inhoud zodat het geen copy paste-werk wordt 6. Wees selectief voor samenwerkingen: stel prioriteiten, kijk wie geschikt genoeg is om samen doelen mee te bereiken 7. Reality check: een deal kan toch relatief weinig opbrengen Bron: stylecaster.com

nota bene - Het magazine van Notaris.be

41

7 online kampioenen De Amerikaanse Selena Gomez (25) is de koningin van Instagram met haar 134 miljoen volgers.

De zangeres, actrice en modeontwerpster verdient 480.000 euro per gesponsorde post.

Kylie Jenner, het jongste zusje van de reality-ster Kim Kardashian, heeft 104 miljoen volgers op Instagram. Voor een gesponsorde post krijgt ze 350.000 euro, maar daarnaast verdient ze ook grof geld met haar make-uplijn. Ze maakt enkel reclame voor haar fans op sociale media, wat genoeg winst oplevert. De 20-jarige heeft een nettowaarde van maar liefst 40 miljoen euro.

Cameron Dallas (23) is een bekende entertainer op het internet. De Amerikaan heeft 20,8 miljoen volgers op Instagram en 5,7 miljoen abonnees op YouTube. Hij verdient 15.000 euro per gesponsorde post op Instagram, en hij is tussen 3,6 en 4,8 miljoen euro waard. Verder verdient hij ook de kost met filmrollen en als model van Calvin Klein.

42

nota bene - Het magazine van Notaris.be

Jiff, de schattige Amerikaanse dwergkeeshond, heeft 8,1 miljoen volgers. Hij is het meest gevolgde huisdier op Instagram. Per gesponsorde post verdient hij, of zijn baasjes liever, ongeveer 14.000 euro.

Daarnaast heeft hij ook nog een eigen shop en was hij te zien in reclame van Target, Banana Republic, en in Katy Perry’s ‘Dark Horse’ videoclip.

De Australische fitness influencer Kayla Itsines (26) is personal trainer sinds 2008. Op haar site en app kan je een abonnement van 16,50 euro per maand kopen om haar ‘Bikini Body Guide’ te volgen. Aan haar volgersteller op Instagram te zien heeft ze een groot fitness army achter zich: 8,9 miljoen mensen zijn immers geïnteresseerd in haar fitness tips.

Kayla verdiende met Instagram en haar fitnessoefeningen al 37 miljoen euro.

De 28-jarige gamer PewDiePie, ofwel Felix Kjellberg, is eigenaar van het YouTube-kanaal met de meeste abonnees ooit. De Zweed heeft zo’n 61 miljoen abonnees. In totaal verdiende Kjellberg sinds 2014 al 50 miljoen dollar met YouTube. PewDiePie is van levensbelang voor gamefabrikanten, want als hij er niet over praat op zijn kanaal, bestaat de game niet voor de mainstream gamers. Op Instagram heeft hij 13,7 miljoen volgers.

Huda Kattan is de best verdiende social media make-upartieste. De 34-jarige Amerikaanse heeft 24,6 miljoen volgers op Instagram en verdient maar liefst 16.000 euro per Instagrampost. Zij is de best betaalde influencer op die social media.

nota bene - Het magazine van Notaris.be

43

tekst Koen Driessens

foto Jan Crab

ONDERNEMEN

Starten na je 50ste: geen makkelijke, maar ook geen onmogelijke stap

“Ik had dit veel eerder moeten doen” Tamtam

Na enkele tientallen jaren voor een baas gewerkt te hebben, is het voor een vijftigplusser niet evident voor zichzelf te beginnen. Tom Nys (55) maakte drie jaar geleden na een lange carrière in de bouw de overstap en heeft het zich nog geen moment beklaagd. “Integendeel, ik had dit veel eerder moeten doen. Maar we kijken vooruit, naar de toekomst. En die ziet er goed uit. Zelfs mijn zonen zijn in de zaak gestapt.”

P

romanys, wat staat voor Projectmanagement Nys, coördineert als algemeen aannemer renovatieprojecten voor architecten of andere klanten, waaronder nogal wat modewinkels. “Wij nemen de klant alle zorgen uit handen door het enige aanspreekpunt te zijn en in te staan voor alle opvolging.” Voor de uitvoering werkt Tom Nys met onderaannemers “die ik al lang ken en vertrouw. Mijn ervaring komt me goed van pas.”

Nys deed zijn eerste ervaringen in de bouw op als schoolverlater zonder diploma, maar met een grote drang om te werken en bij te leren. “Na enkele jaren ging ik aan de slag bij een groot Kortrijks interieurbedrijf, waar ik in 27 jaar opklom van schrijnwerker tot projectleider. Dat heb ik 12 jaar mogen doen en zo heb ik veel geleerd over management en veel relaties opgebouwd.”

44

nota bene - Het magazine van Notaris.be

Toen de zaakvoerder overleed, voelde Nys zich algauw, onder de nieuwe directie, niet meer thuis in het bedrijf: “Het klikte niet meer, de motivatie was weg, het bedrijf zelf ging achteruit. Ik heb er lang en diep over nagedacht, maar het moment was gekomen om mijn eigen weg te gaan. Al ligt dat niet voor de hand voor iemand van 52: ik wist niet hoe dat te doen, maar kreeg veel hulp van mensen in mijn omgeving.

Toen ik een mooie opdracht kreeg waarmee ik een tijdje zoet zou zijn, heb ik de knoop doorgehakt. Het is triestig dat ik op zo’n manier na al die jaren dat bedrijf moest verlaten, maar je ziet wel vaker ondernemingen de koers kwijtraken als de bezieler er niet meer is.”

De overstap van 30 jaar in een arbeidersstatuut naar zelfstandige viel wel mee: “Als je wat logisch nadenkt en de juiste stappen neemt, is het niet zo moeilijk. Je moet wat waken over met wie je in zee gaat en voor welke klanten je wilt werken, maar toen de tamtam aan het roffelen ging, is het werk vanzelf gekomen en blijven komen. Eigenlijk had ik die stap al 15 jaar eerder genomen moeten hebben: ik had toen al de ervaring en dan hadden we nu veel verder gestaan.”

Inmiddels zijn we drie jaar en vier werknemers verder, onder wie twee zonen. “Dat is fantastisch. De jongens liepen, net als ik destijds, wat verloren: wisten niet welke richting uit te gaan, wat te studeren… Mijn droom is nu dit nog een jaar of tien, vijftien te doen en hen klaar te stomen om het dan helemaal te laten overnemen, terwijl ik de zaak loslaat. Vorig jaar heb ik het al even uitgeprobeerd door wat vakantie te nemen en

ze hebben het prima gedaan. Het voordeel van kinderen in de zaak is dat je hen kunt vertrouwen en al eens iets extra’s vragen: ’s avonds of in het weekend werken bijvoorbeeld. Aan de andere kant is het nadeel dat je verplicht bent de zaak goed te blijven doen draaien, en ook dat ze goed met elkaar overeenkomen.”

Niet alles draait om centen Om helemaal een veilig gevoel te hebben heeft Tom – of beter gezegd zijn vrouw – een notaris onder de arm genomen: “Het is nog altijd een eenmanszaak, omdat ik het niet nodig vind er een bvba van te maken: meer dan een laptop, een telefoon en een auto hebben we immers niet nodig. Maar daardoor ben ik wel persoonlijk aansprakelijk als er iets fout zou gaan. Daarom heb ik - samen met mijn vrouw - een “verklaring van onbeslagbaarheid van de gezinswoning” laten opmaken die ervoor zorgt dat ons huis ons nooit kan worden afgenomen in geval van een faillissement. Concreet betekent dit dat er geen beslag kan gelegd worden op de gezinswoning waar ik als zelfstandige mijn hoofdverblijfplaats heb. Ik vertrouw mijn vrouw daar wel in (lacht), en mijn notaris natuurlijk ook. Maar zoals gezegd, de zaken gaan goed, dus de kans is klein. Mijn boekhouder zei me dat hij geen klant had die het zo snel al zo goed deed.”

nota bene - Het magazine van Notaris.be

45

tekst Lore Halbardier

Zelfstandige?

Zo bescherm je je bezit en je familie

Eén van de nadelen van een zelfstandige is de aansprakelijkheid die hij loopt in het kader van zijn zelfstandige beroepsactiviteit. Bestaat er een mogelijkheid om zich hiertegen te beschermen?

Wanneer je je activiteit uitoefent binnen het kader van een vennootschap blijven professionele goederen die je verworven hebt binnen de vennootschap in die vennootschap zitten want dat is een andere juridische entiteit dan de natuurlijke persoon (jezelf). Er zouden dus geen zorgen moeten zijn voor jouw persoonlijke bezittingen. Wanneer je je activiteit echter uitoefent als natuurlijk persoon (als zelfstandige), bestaat het risico van een beslag op je persoonlijke goederen (en die van jouw familie) als je niet de nodige beschermingsmechanismen voorziet.

Er bestaat een specifieke regeling die ervoor zorgt dat de zelfstandige zijn hoofdverblijfplaats kan beschermen tegen beslag door schuldeisers. Concreet betekent dat dat er geen beslag kan gelegd worden op het onroerend goed waar de zelfstandige zijn hoofdverblijfplaats heeft.

Met hoofdverblijfplaats bedoelt men de plaats waar de zelfstandige woont, alleen of met zijn gezin. Het is de feitelijke situatie die telt.

46

nota bene - Het magazine van Notaris.be

Wie kan er van die regeling genieten?

De regeling staat open voor alle natuurlijke personen die zelfstandige zijn. De regeling slaat dus op iedereen die in België een beroepsbedrijvigheid uitoefent zonder dat men gebonden is door een contract of een bepaald statuut. Concreet zijn dat handelaars, ambachtslui en titularissen van vrije beroepen. Maar ook bestuurders en zaakvoerders kunnen van deze bescherming genieten voor de professionele schulden in de uitoefening van hun zelfstandige activiteit van zaakvoerder of bestuurder.

Eens men aan de voorwaarden voldoet, wat moet de zelfstandige concreet doen opdat er geen beslag kan worden gelegd op zijn woning?

Hij moet een notariële akte laten opmaken waarin hij een verklaring van onbeslagbaarheid aflegt. In die akte zal de notaris een gedetailleerde beschrijving geven van de verblijfplaats (van de woning). Als de zelfstandige gehuwd is, moet de echtgenoot of echtgenote in principe ook tussenkomen in de akte.

Wat als de zelfstandige zijn woning gebruikt voor zijn beroep? Kan hij dan ook nog genieten van die bescherming?

In geval van gemengd gebruik van de woning - dus deels privé en deels professioneel - moet men in de akte duidelijk aanduiden welk het privégedeelte is en welk het professionele gedeelte. We moeten volgend onderscheid maken: • Als de beroepsoppervlakte minder dan 30% bedraagt: het hele onroerend goed is onbeslagbaar.

JE PRIVÉWONING ONBESLAGBAAR VERKLAREN Voor wie?

Elke zelfstandige: handelaars, ambachtslui, titularissen van vrije beroepen, maar ook bestuurders of zaakvoerders van een vennootschap.

Voorwaarden: • De bescherming is enkel van toepassing voor de hoofdverblijfplaats (je moet niet noodzakelijk de eigenaar van het hele gebouw zijn) • De bescherming heeft betrekking op de schulden die verbonden zijn aan de beroepsactiviteit en die gemaakt zijn na de verklaring van onbeslagbaarheid (niet van toepassing op privéschulden of op schulden met een gemengd karakter privé/professioneel). Nooit voor schulden die voortkomen uit een inbreuk (zelfs niet als de inbreuk verbonden is met een professionele schuld).

• Bij verkoop van een pand wordt de bescherming overgedragen op de verkregen prijs voor zover die prijs binnen een termijn van een jaar opnieuw gebruikt wordt voor de aankoop van een nieuw pand waar je je hoofdverblijfplaats gaat vestigen.

Bij gemengd gebruik van de woning – een deel privé en een deel beroepsgebruik – moet in de akte duidelijk aangegeven worden welk deel privé is en welk deel professioneel • Als de beroepsoppervlakte 30% of meer bedraagt: enkel het privégedeelte kan onbeslagbaar verklaard worden, niet het stuk dat wordt gebruikt voor de professionele activiteit. In dat geval moet de notaris eerst statuten van mede-eigendom opmaken waarin de opsplitsing juridisch wordt vastgelegd. Als de respectievelijke oppervlakten niet duidelijk zijn, zal men daarvoor een beroep kunnen doen op een landmeter-expert.

Eens de zelfstandige deze verklaring heeft afgelegd, tegen wie kan hij zijn beschermingsstatuut dan doen gelden?

De bescherming geldt enkel voor schuldvorderingen die zijn ontstaan door de professionele activiteit van de zelfstandige (dus niet voor privéschulden) en die zijn ontstaan na deze verklaring. In ieder geval kan die verklaring nooit worden ingeroepen voor schulden die zijn ontstaan uit een misdrijf, zelfs als het misdrijf betrekking heeft op de professionele activiteit, en is ze nooit geldig voor schulden van gemengde aard (privé en beroeps).

Minder dan 30% professioneel, 70% of meer privé => onbeslagbaar Meer dan 30% professioneel, minder dan 70% privé => onbeslagbaar Als de beroepsoppervlakte minder dan 30% beslaat: het gehele goed is onbeslagbaar Als de beroepsoppervlakte 30% of meer beslaat: enkel het privégedeelte kan onbeslagbaar verklaard worden, niet het deel dat gebruikt wordt voor de beroepsactiviteit. In dat geval moet de notaris eerst en vooral statuten van mede-eigenaarschap opmaken waarin de verdeling juridisch is vastgelegd.

Als de respectievelijke oppervlaktes niet duidelijk zijn, kan men hiervoor een beroep doen op een landmeter-expert.

nota bene - Het magazine van Notaris.be

47

tekst Dirk Remmerie

Richt je vennootschap eenvoudig, snel en veilig op met StartMyBusiness

Zo ga je vlot aan de slag Het aantal nieuwe ondernemingen neemt al vier jaar na elkaar toe. In 2017 werden om en bij de 95.081 bedrijven opgericht, een stijging met 5,9 procent ten opzichte van het vorige recordjaar 2016. De hervorming van de vennootschapsbelasting zal die opwaartse trend van ondernemerschap in 2018 en de volgende jaren wellicht nog meer wind in de zeilen geven. Het notariaat helpt die ambitieuze starters graag een handje.

Met StartMyBusiness, een nieuwe digitale tool van notaris.be, schieten ondernemers sneller dan ooit uit de startblokken.

Of je nu een webwinkel opricht, een communicatiebureau uit de grond stampt of een horecazaak overneemt… waar geen enkele ambitieuze ondernemer op wacht is een karrenvracht paperassen en onnodige complexiteit. Een zaak succesvol opstarten vereist je volle concentratie op je kernactiviteiten. StartMyBusiness helpt je om eenvoudig, snel en veilig de noodzakelijke administratie in orde te brengen om je vennootschap op te richten.

StartMyBusiness op notaris.be geeft ondernemers die kiezen voor een vlotte start de toegang tot een online platform. Daar vul je een reeks vereiste velden in en kies je het notariskantoor – een van de 1.150 – waarmee

48

nota bene - Het magazine van Notaris.be

je wil samenwerken. Op basis van je digitale dossier, neemt de notaris van jouw keuze contact met je op en begeleidt je bij de oprichting van je bedrijf. Het spreekt vanzelf dat de tool voldoet aan de strengste normen op vlak van privacy en veiligheid. Nadat de oprichting van je vennootschap voltooid is, krijg je via hetzelfde platform eenvoudig toegang tot uw dossier.

Dankzij deze administratieve vereenvoudiging en de hulp van de nieuwste technologieën, kan de notaris zijn rol als persoonlijke en professionele adviseur van startende ondernemers ten volle uitspelen. Geen overbodige luxe in een samenleving die steeds complexer wordt en waar de wetgeving een haast onontwarbaar kluwen lijkt.

tekst Carl-Philip Coenen

Kies je voor een eenmanszaak of een vennootschap?

Je eigen onderneming opstarten is een grote stap met belangrijke consequenties.

Zelfs als je vanuit je eigen garage gadgets begint te verkopen. Vraag dat maar aan Bill Gates of Jeff Bezos. Bij de start bepaal je welke vorm je bedrijf aanneemt en hoe je eraan begint. Waarop moet je allemaal letten? Hier vind je een handig overzicht.

Hoeveel winst ga je maken?

Ambitie is één ding, realiteitsbesef een ander. Maak een businessplan en schat in wat je kan verdienen en of je daarmee rondkomt. Met schoolgaande kinderen, een stevige hypotheeklening en pittige huishoudrekeningen neem je niet zomaar grote risico’s. Dan is een start als zelfstandige in bijberoep een slimmere zet.

Denk aan de sociale zekerheid Een stokpaardje in België! Je jaarlijkse bijdrage aan de sociale zekerheidskas zorgt voor het vangnet bij ziekte, werkloosheid en pensioen. Als je inkomen in bijberoep beperkt blijft, wordt dat lager belast dan hetzelfde inkomen in hoofdberoep. Als loontrekkende betaal je immers ook al bijdragen. Een extra reden dus om eerst uit te zoeken of je eigen zaak levensvatbaar is.

Ga je voor grote risico’s?

Ondernemen betekent risico’s nemen. Bestaat de kans dat je (veel) geld verliest? Kan jouw product of dienst schade berokkenen aan klanten en kan je je daartegen verzekeren? Fout advies en gebrekkige producten kunnen je bedrijfs- en persoonlijk kapitaal in de problemen brengen. Een panne kan je machines lamleggen en files vertragen je levering. Een verzekering dekt die schade.

Misschien is een vennootschap veiliger voor jouw zaak?

Welke ondernemingsvorm kies je?

Alleen of met meerderen starten kan zowel als eenmanszaak of als vennootschap. Kies bewust of je werkt

met je eigen vermogen of met apart kapitaal. Voor veel beroepen is een vennootschap niet nodig, al verruimt ze je mogelijkheden, bijvoorbeeld om extra investeerders aan te trekken. Minpunt is dat de kosten hoger liggen.

Welke kosten?

Een vennootschap richt je doorgaans op via de notaris.

Je engageert je om kapitaal te storten, moet jaarlijks resultaten publiceren en stelt het best een boekhouder aan voor de dubbele boekhouding. Bovendien zit het geld dat je met je zaak verdient in de vennootschap en niet in je persoonlijk vermogen. Boekhoudkundig advies is dan welkom.

Opgelet voor fiscaliteit!

Belastingen beïnvloeden de beslissing van de Belg altijd, wat dacht je? Als je jaarlijkse omzet de hoogte ingaat, wordt een vennootschap erg interessant. Het tarief in de vennootschapsbelasting ligt een stuk lager dan de hoogste schijf in de personenbelasting.

Veranderen of stoppen?

Je leven evolueert, je zaak groeit of stagneert: kan je de ondernemingsvorm dan aanpassen? Als eenmanszaak verwelkom je een extra partner of stap je over naar een vennootschap. Een vennootschap kan je omvormen: zowel doel als vorm als eigendomsrechten. De aandelen kan je verkopen. En bij jouw overlijden worden je erfgenamen de nieuwe vennoten. Stopzetten kan natuurlijk ook: geld, bedrijfswagen en inboedel gaan dan naar de aandeelhouders.

Advies?

Als ondernemer kan je bij heel wat specialisten terecht voor diepgaand advies. Je sociaal secretariaat, je boekhouder en zelfstandigenorganisaties zoals Unizo en Voka geven tips en begeleiding. Ook je notaris helpt je graag verder. Hij regelt de oprichting van een vennootschap én is ervaringsdeskundige.

Bronnen: voka.be – xerius.be – notaris.be

nota bene - Het magazine van Notaris.be

49

tekst Dirk Remmerie

foto's Thomas De Boever

Jonas De Cooman over kansen en valkuilen bij het ondernemen

“Spott móet slagen.

Anders falen wij” Een graai recente krantenkoppen: Spott bekroond tot Belgium’s New Brand of the Year. Spott wint Rising Star Award van Deloitte. Spott wint Start-Up Award. Spott aan de haal met de Innovatie-award van Microsoft.

Spott neemt Hollywood start-up Spylight over.

Het gaat hard voor de Aalsterse start-up Spott, de app waarmee je in een-twee-drie spullen koopt die je op tv of in video’s ziet. Extra hard als je weet dat het merk sinds de oprichting in 2014 (toen onder de naam Appiness) nog met de remmen dicht reed en pas nu vol op het gaspedaal wil staan om bij het brede publiek bekend te worden.

A

an het hoofd van Spott staat niet één CEO, maar twee. Jonas De Cooman en Michel De Wachter zijn co-CEO van Spott.

Maak je het niet nodeloos moeilijk door als duo de koers te bepalen van een start-up met zoveel wind in de zeilen?

Jonas De Cooman: “Integendeel, ik zou dat eigenlijk elk jong bedrijf adviseren, omdat het een heel pragmatische oplossing is. Wie net komt piepen als ondernemer heeft nog maar weinig credibiliteit. Als je gevraagd wordt

om te komen spreken, bijvoorbeeld, vragen ze steeds de CEO – en gezien het traject dat we in 2017 hebben afgelegd, worden we nu echt wel veel uitgenodigd. Tot nader order zijn Michel en ik ook maar mensen voor wie een dag 24 uren telt, maar doordat we allebei co-CEO’s zijn, slagen we er toch in op één avond twee topmannen uit te sturen. Zo dupliceren wij onze impact.”

“Natuurlijk zijn er bepaalde risico’s. Je moet goed overeenkomen en duidelijk verantwoordelijkheden afbakenen. Maar het vertrouwen en de vriendschap tussen Michel en ik is bijzonder groot. We delen dezelfde waarden en hebben een gelijklopende kijk op ons ondernemerschap. Het is niet gemakkelijker dan één CEO, maar als het lukt heeft het voordelen.”

Werken in vertrouwen en met een niet erg uitgesproken hiërarchie – wie op de werkvloer van Spott rondloopt, ontwaart geen uiterlijke tekenen van baas boven baas – loopt dat ook als een rode draad door de onderneming?

“Goh, laat ons zeggen dat alles heel organisch in elkaar haakt. Michel en ik doen zeer veel aan introspectie. We houden quasi continu onszelf en onze organisatie tegen het licht. Dat is nodig omdat Spott danig snel groeit.

Soms moeten we ook al eens tegen een medewerker zeggen: ‘Kijk, zes maanden geleden was jij supergoed, maar de jongste tijd zien we dat je onvoldoende meegroeit.’ Door dat proces nauw op te volgen, zullen we wel merken wanneer onze oorspronkelijke aanpak niet meer werkt en we ons moeten aanpassen.”

“Het hoogste doel voor Michel en ik op dit moment is het slagen van onze onderneming. We beseffen allebei dat als de organisatie niet slaagt, wij ook falen. Dat wilnota bene - Het magazine van Notaris.be

51

len we niet. En dus zijn we verstandig, agile en nederig genoeg om ervoor te zorgen dat we alles en iedereen voortdurend in vraag stellen. Spott heeft momenteel voet aan de grond in Brazilië (São Paulo en Rio), Portugal, Los Angeles en Londen. Het is duidelijk dat 2018 een ander jaar zal worden dan de voorbije jaren en dat we andere prioriteiten zullen moeten stellen. Nu is het zaak om de business echt te doen draaien, cash binnen te brengen en onze scale-upambities waar te maken.”

Innovatieve en technologische start-ups zijn hip. Maakt die trend het jullie gemakkelijker om te starten en te groeien? Of lopen de initiatieven elkaar eerder voor de voeten?

“Het is overduidelijk een positief verhaal. Het is noodzakelijk dat onze technologiesector een inhaalbeweging maakt, ook omdat het veel arbeidsplaatsen zal opleveren en enorm veel kapitaal van investeerders en andere geldstromen terug naar België zal halen. Investeren in eigen technologie is investeren in eigen werkgelegenheid en eigen waardecreatie. Dat is hoog tijd, want we lopen op dat vlak tien jaar achter op een land als Zweden en wel dertig jaar op de VS. Wat we nu meemaken is een zeer positieve en noodzakelijke evolutie, waar terecht meer aandacht naar toe gaat vanuit bedrijven en overheid. Maar dit is pas het begin. Er moet en zal nog veel meer gebeuren. Een belangrijke hinderpaal blijft de risicoaversie in Europa en België. Ja, er zijn accelerators en banken die ruimte ter beschikking stellen van startups, maar ik pleit ervoor nog een stap verder te zetten door grote bedrijven aan te sporen om een risico te nemen en mee te investeren in start-ups.”

Spott staat vaak op de eerste rij als er prijzen uit te reiken zijn. Stond het wonderjaar 2017 in de sterren geschreven? Hoe groot achtte je de kans dat je ondernemersdroom een succesvolle realiteit zou worden toen je eraan begon?

“Ik heb altijd tegen mijn vrouw gezegd: ‘Schat, ik ga iets zelf doen.’ Toen we de fundamenten legden voor Spott, werkte ik bij Coca-Cola in Londen. Een goedbetaalde job, met een bedrijfswagen en alles erop en eraan. Vanuit die gouden kooi stapte ik in de modder en ik gaf ons toen 2 procent kans van slagen. Gaandeweg liep dat slaagpercentage gelukkig op.”

De drive om impact te hebben was zo groot, dat je er zo’n gigantisch risico voor durfde te nemen?

“Ik wilde echt mijn stempel drukken, iets creëren dat niet bestaat. En mijn eigen financiële onafhankelijkheid creëren. Ik geloof dat geld meer een energie is dan iets materialistisch. Als Michel en ik Spott ooit te gelde kunnen maken, zullen we een groot deel daarvan zeker

52

nota bene - Het magazine van Notaris.be

weer investeren – ook in de non-profit. Dat is een belofte die we gemaakt hebben voor we aan ons ondernemersavontuur zijn begonnen.”

Spott heeft inderdaad een bijzondere ontstaansgeschiedenis.

“Michel en ik hebben elkaar leren kennen als vrijwilligers in de non-profitorganisatie die ik in 2008 oprichtte, YouBridge. YouBridge wil studenten in ontwikkelingslanden met technologie en kennis coachen naar digitale projecten. Elk jaar bezoeken we een project en in 2013 zijn wij samen naar Oeganda gegaan om getuigenissen te verzamelen over hoe onze 400 laptops daar een impact hadden. ’s Avonds filosofeerden we in een bar in Kampala en we vroegen ons af wat we zouden kunnen bereiken als we ons voltijds konden toeleggen op onze eigen zaak. Wat we méér zouden kunnen bereiken voor een goed doel als we een succesvolle business hadden en daardoor fondsen zelf zouden kunnen toewijzen.”

De Cooman was toen European Senior Brand Manager bij Coca-Cola, Michel De Wachter Head Strategic & Transversal Communication bij BNP Paribas Fortis.

Het bleef niet bij een exotische idee gedeeld in een exotisch land.

“Na Oeganda zaten Michel en ik week in, week uit rond de tafel om te kijken wat we konden doen. Zeer vruchtbare meetings waren dat, want we hebben gemeenschappelijke competenties en zijn enorm complementair. Wij geloven dat we steeds meer leven in een ervaringsmaatschappij en zochten naar technologieën die belevingen kunnen verbeteren. Vandaar ook onze initiële bedrijfsnaam, Appiness. Omdat wij ervan uitgaan dat technologie in staat is om mensen gelukkiger te maken.”

“Het eerste idee waar we opkwamen was een sports experience applicatie. Met die app wilden we de ervaring van een sportwedstrijd uitbreiden. Bij een voetbalmatch zit slechts een deel van de fans op de tribune.

Onze toepassing versterkte de beleving van die match en bracht die naar de hele sportieve achterban: in het stadion zelf, maar ook thuis of op café. We investeerden allebei 12.000 euro in het project en gingen ermee ‘de boer op’. We trokken naar Anderlecht, Club Brugge en Genk en moesten vaststellen dat we het ei van Colombus niet hadden gevonden. De toepassing had te weinig waarde.”

Dat was schrikken?

“We hebben vooral veel geleerd over de willingness to pay. Het heeft weinig zin om iets te blijven pushen waar te weinig waarde in zit en waar mensen niet voor

willen betalen. Gelukkig bleek er een andere sector, de broadcasting, die wel interesse had om de ervaring van de kijker te verrijken. In juni 2014 pitchten we de eerste demo van Spott bij Medialaan. Onze insteek was: ‘Wij kunnen ervoor zorgen dat jullie publiek een rijkere ervaring beleeft.’ Hoe? Door een platform aan te bieden waarbij mensen die geïnteresseerd zijn in bepaalde content, on the spot meer informatie kunnen krijgen.

Wil je gekleed gaan zoals Jonas Van Geel? Wil je direct tickets kopen voor de liveshow van tv-vedette X? Het kan allemaal. De baseline van Spott vat het samen: kijk, klik, ontdek. Noch Michel noch ik zijn IT’ers en denken niet vanuit de technologie, dus we kozen ervoor om van bij het begin te praten met zo veel mogelijk mensen.

We gingen altijd uit van onze zwaktes en zochten naar manieren om die te counteren. Een van de belangrijkste zwaktes als start-up was credibiliteit, geloofwaardigheid. Daarom zijn we van bij de start gaan werken aan een consortium, een soort samenwerkingsovereenkomst tussen ons en verschillende grote bedrijven.

BBDO, het grootste reclamebureau van België, was het eerste bedrijf dat mee in ons verhaal stapte en de deur opende naar Medialaan, RTL, UGent.... Zo ging de bal aan het rollen.”

“Vanuit dat consortium konden we subsidies aanvragen – we kregen 460.000 euro van Vlajo – en externe investeerders aantrekken. Anderhalf jaar werkten we aan de puzzel die we moesten leggen om tot een marktklare versie van Spott te komen. Elke zes maanden maakten we samen met onze investeerders ons rapport en keken we of we voldoende vooruitgang hadden geboekt. Pas dan kwam er vers geld op tafel. Met andere woorden: elke zes maanden kon de stekker uit ons project getrokken worden, maar voor de investeerders betekende dat een beperking van hun risico.”

Dat moet bijzonder stresserend geweest zijn. Lig je nu soms nog wakker van hoe het verder moet?

“Jazeker. Spott is nog steeds een snelgroeiend bedrijf en bezorgt de investeerders een hoge return. Lees: het risico is nog erg groot. Lig ik daar soms van wakker? Ik denk dat het zou getuigen van slecht management als dat niet het geval zou zijn. Het zou betekenen dat de zaken, zowel de positieve als de negatieve, mij niet in het hart raken.”

Mocht je opnieuw kunnen beginnen, zou je sommige zaken anders aanpakken?

“Sommige? Veel! (lacht) Ik had een prof in Chicago die zei: ‘Een geslaagde business is een business waarbij de som van de goede beslissingen groter is dan de som van de slechte beslissingen.’ Dat heb ik geleerd als ondernemer. Veel mensen denken dat ze door geen beslissing

WAT IS SPOTT?

Kijk, klik, koop Vanuit je luie zetel bestel je meteen dat flashy maatpak van je tv-held, die kast uit het decor van je favoriete feuilleton, de handtas waarmee de filmheldin haar tegenstander knock-out mept, de pollepel waarmee de bekende tv-kokkin zwaait… Dat is het idee achter Spott, de herkennings-app waarmee je producten die je ziet in tv-programma’s, reclamespots of online video’s on the spot kunt kopen. Het werkt zo eenvoudig dat je er als consument nooit bij zou stilstaan dat achter de tool een database schuilgaat met wel duizendmaal meer producten dan onlinewinkel Zalando.

In België werkt Spott onder meer voor The Voice, Spitsbroeders en Familie. Via de overname van Spylight gaan de deuren in Hollywood open voor tv-shows zoals The Big Bang Theory en How I Met Your Mother. Doel is om dit jaar de vijf grootste Hollywoodstudio’s aan boord te krijgen.

te nemen ook geen fouten kunnen maken, maar geen beslissing nemen is ook een beslissing. De beslissing om geen beslissing te nemen, kan veel slechter zijn dan de beslissing om snel een slechte beslissing te nemen en dan snel bij te sturen. Onlangs las ik dat het dat is wat leiders onderscheidt: ze kunnen omgaan met ambiguïteit, met onzekerheid. Door onzekerheid toe te laten, laat je ook nieuwsgierigheid toe en stel je je open voor nieuwe kennis. Het laat je toe je te bewegen in een omgeving die van nature onzeker is.” nota bene - Het magazine van Notaris.be

53

tekst Carl-Philip Coenen

KOPEN EN VERKOPEN

Een tweede verblijf: waarop moet je letten?

Een eigen vakantiewoning is voor veel Belgen een droom en steeds meer landgenoten zetten die ook om in de praktijk.

Ze willen een plek onder de zon, genieten van de oude dag of een veilige belegging van hun spaarcenten. Een Spaanse villa, een Italiaans landhuis of een appartement aan de Vlaamse kust: zo’n 400.000 Belgen hebben ergens een tweede verblijf.

Waarmee hou je rekening als je een vakantieverblijf koopt?

In eigen land staat de kust met stip op één genoteerd.

Ook in de Ardennen staan veel tweede verblijven. Limburg en de Kempen volgen daarna op het lijstje. Telkens is de natuur de voornaamste aantrekkingspool. Een recente trend is het tweede verblijf in een stadscentrum.

Eigenaars besteden er in het weekend tijd aan familie, cultuur en gastronomie.

In het buitenland staat Spanje bovenaan, voor Frankrijk en Italië. Zonzekerheid speelt een grote rol in de beslissing van deze kopers.

Met welke intentie koop je een tweede verblijf? Genieten in je gezellige vakantievilla of slim investeren? Een tweede verblijf verhuren gaat een stuk vlotter als het

54

nota bene - Het magazine van Notaris.be

makkelijk bereikbaar is, dicht bij strand en winkels ligt en smaakvol is ingericht. Koop zeker meubels die tegen een stootje kunnen.

Maak vooraf je rekening en informeer je grondig. Misschien is dit een goed moment om aan successieplanning te doen? Heel wat kopers kiezen voor de gesplitste aankoop, waarbij zijzelf het vruchtgebruik kopen en hun kinderen de blote eigendom van het vakantieverblijf kopen met hun eigen middelen. Zo vermijd je dat je kinderen erfbelasting betalen op het vakantieverblijf bij jullie overlijden. Het vruchtgebruik van de ouders dooft immers automatisch uit bij hun overlijden en zit niet in de nalatenschap van de kinderen. Zij betalen dan ook geen erfbelasting, terwijl ze wel volle eigenaar worden van de eigendom. Opgelet, in bepaalde gevallen wordt de erfbelasting toch geheven op het verkregen goed wanneer de ouders overlijden. Wil je toch een gesplitste aankoop? Dan raden wij je ten zeerste aan om je op voorhand te laten adviseren door een notaris. Hij zal je kunnen begeleiden bij deze procedure.

Naast de prijs betaal je in elk land registratiebelasting.

Bij een tweede woning krijg je geen korting. in Vlaanderen bedraagt het standaardtarief voor een eerste woning 7% en voor een tweede woning 10%, in Wallonië 12,5 procent en in Brussel eveneens 12,5 procent. Ook in het buitenland betaal je belasting bij de aankoop die varieert tussen 5 en 10 procent.

Hou rekening met alle andere kosten: onderhoud en kosten aan gemene delen (lift, tuin en verwarming).

Ook een syndicus kost een aardige duit.

Heb je ter plaatse een vertrouwenspersoon die problemen oplost of moet je bij een waterlek zelf in je auto springen? Of op het vliegtuig? Dat risico is kleiner bij een nieuwbouwwoning dan bij een oude, authentieke gîte.

Hoe betaal je dat tweede verblijf? Een hypothecair krediet is ook hier een logische keuze. Met een hypotheek op je eerste huis kan je een tweede woning kopen. Zelfs in het buitenland. Met wat geluk geeft je bankier je gunstige voorwaarden voor deze extra lening en geniet je ook met dit krediet van een gunstige fiscale aftrek.

Laat je uitgebreid adviseren voordat je je handtekening plaatst. Zeker in het buitenland. Een plaatselijke makelaar, een vastgoedadvocaat, een notaris en een geëngageerde mede-eigenaar vervolledigen de eerste indruk die je online al kreeg. Zij informeren je ook over de omgeving en de financiële situatie. Vraag zeker na of er een belasting op tweede verblijven geldt.

Een Vlaamse notaris regelt probleemloos de aankoop van je Waalse chalet. In het Nederlands. Hij adviseert je ook over successieplanning, de hypotheeklening en meerwaardebelasting bij verkoop. In Frankrijk ga je naar de Franse notaris. In Spanje bereidt een advocaat de akte voor die je uiteindelijk bij de notario ondertekent. Daar contacteer je dus een advocaat of een gespecialiseerd adviesbureau. Je notaris kan je met hen in contact brengen. Hij volgt de aankoop mee en staat klaar om juridische vragen duidelijk te beantwoorden.

UW INTERNATIONALE TRANSACTIES OP EEN VEILIGE MANIER BEHANDELEN Sta je op het punt om een woning te kopen in het buitenland, of ben je betrokken in een grensoverschrijdende nalatenschap?

In samenwerking met de notarissen van de Europese Unie werd in 2014 EUFides opgericht.

EUFides is een Europees notarieel samenwerkingsplatform dat notarissen van verschillende Europese lidstaten toelaat om via een betrouwbaar elektronisch kader samen te werken.

De Belgische notaris van jouw keuze kan via het platform, op basis van verschillende criteria (naam, land, stad, gesproken taal...), een buitenlandse notaris opzoeken waarmee je het grensoverschrijdend dossier wil opstarten. Eens de buitenlandse notaris het dossier heeft aanvaard kunnen beide notarissen op een beveiligde manier documenten uitwisselen.

Zo kun je in samenwerking met je vertrouwde notaris uw grensoverschrijdende aankoop of nalatenschap afwikkelen. Momenteel zijn reeds zeven lidstaten aangesloten : België, Duitsland, Frankrijk, Italië, Luxemburg, Nederland en Spanje. www.eufides.eu

Bronnen: notaris.be – secondhome-expo.be

nota bene - Het magazine van Notaris.be

55

tekst Koen Driessens foto Shutterstock

Elke en Christophe renoveerden hun tweede verbijf

“In de stad missen we groen” “Eigenlijk kwam dit huisje in Offagne (bij Bouillon) iets te vroeg op ons pad toen mijn schoonmoeder ervanaf wilde,” vertelt Elke Boonen (37), maar de emotionele band ermee deed hen de sprong wagen. Vijf jaar later is Project Paula (naar oma Paula) volledig gerenoveerd tot het buitenverblijf van de Mechelaars en hun vier stadskindjes. Althans deeltijds, want om het betaalbaar te houden zal het als vakantiehuisje worden verhuurd, “en om te beletten dat we ons verplicht voelen er elk weekend en elke vakantie door te brengen.”

Huize Paula is nog gebouwd door Christophes allang overleden vader, afkomstig uit Neufchâteau, “die – rond dezelfde leeftijd als wij nu – terug naar de heimat wilde. Mijn man bracht er haast elk vrij moment van zijn jeugd door terwijl zijn vader eraan verder kluste.

Dat scenario wilden we onszelf besparen, dus liepen we bank na bank af voor een lening om de werken uit te voeren. Door lokale aannemers, want 150 km is wat ver voor een bouwbedrijf in Mechelen. We vonden per toeval ter plekke een architect en stelden een financieel plan op, waarin we verhuring incalculeerden.”

We vormen een goed team Christophe moest zijn moeder en broers uitkopen, waarop Elke via een specifieke clausule in hun huwelijkscontract mede-eigenaar werd. “Een tweede hypotheek viel uiteindelijk wel mee”, zegt Christophe,

“want de lening op ons eerste verblijf wordt gedragen door mijn vennootschap, al voelen we het toch wel, hoor. Gelukkig is een aankoop in Wallonië sowieso goedkoper dan hier,” zegt Elke.

Hoewel er zoveel tijd, energie en liefde in gestoken is, regelt een plaatselijk verhuurkantoor de verhuring.

Drukke banen en kinderen met hobby’s maken immers dat ‘ons Paula’ niet permanent bezocht kan worden.

“Maar we sluiten niet uit dat we er ooit definitief gaan wonen: het is nu pas dat we merken dat we het groen en de seizoenen in de stad zo missen.” Het uitputtende avontuur, gedetailleerd gedocumenteerd op Elkes blog nenoo.be, heeft het echtpaar wel geleerd een uitdaging aan te kunnen: “We vormen een goed team, dat alles samen doet. Dat is wel nodig voor zo’n project.”

nota bene - Het magazine van Notaris.be

57

Marc Mengal heeft een tweede verblijf in Spanje

“We zijn niet zo’n fervente reizigers” tekst Gilda Benjamin

58

nota bene - Het magazine van Notaris.be

foto Shutterstock

Op zijn 51ste geniet bedrijfsleider Marc Mengal sinds kort het plezier van een eigen huis in het zuiden. Hoewel ze op geen enkele manier waren voorbestemd om te investeren in een tweede verblijf in Spanje, heeft hij zich samen met zijn echtgenote laten verleiden.

Marc Mengal: “Omwille van de kosten was ik helemaal niet van plan om te investeren in een vastgoedproject in het buitenland. Maar in mei 2016 kochten vrienden een prachtig appartement aan de Vista Bella Golf in Spanje. Ik was onder de indruk van de prijs en het idee begon te rijpen. Ik heb de voordelen bekeken: 2.15 uur vliegen, met de auto te bereiken indien nodig, een verblijfplaats op 40 minuten van de luchthaven van Alicante, dicht bij de zee... De Costa Blanca leek ons perfect. Twee jaar later zou ons huis in België afbetaald zijn. Gezien het budget dat we jaarlijks spendeerden aan onze reizen, was het een aantrekkelijk gegeven. Vooral ook omdat de rentevoet zeer voordelig was.”

Wat heeft u verleid?

“Het huis bevindt zich in een golfresort. Ik golf, maar mijn vrouw niet. Dat was dus geen bepalende factor.

De locatie bood de beste verhouding prijs/kwaliteit/ klimaat in Spanje. Dankzij ons huis kunnen we het jaar rond genieten van aangename vakanties, maar tijdens de zomermaanden verhuren we het. Op die manier dekken we de kosten. Telkens naar dezelfde plaats op reis gaan bevalt ons, want in feite zijn we niet zo’n fervente reizigers.”

Wat is uw belangrijkste tip?

“Ga absoluut ter plaatse een kijkje nemen. Op die manier creëer je mogelijkheden voor jezelf. Aantrekkelijke foto’s zijn niet voldoende. Wij hebben er drie dagen voor uitgetrokken om samen met het agentschap ons droomhuis uit te zoeken. We hebben veel geluk gehad want er kwam een huis in opbouw vrij met daarbij een terrein van vier are. Er was een mooi uitzicht, drie slaapkamers, twee badkamers, een privézwembad... Binnen ons budget hadden we het niet beter kunnen treffen. De dag nadien hebben we het contract met het agentschap ondertekend. Op dag drie gingen we bij de notaris. We hebben volmacht

gegeven aan een plaatselijk advocatenkantoor. Die volmacht moest voor de notaris ondertekend worden.

Het advocatenkantoor heeft alle volgende stappen voor ons geregeld: alle administratie, aanvraag van een NIE-nummer, ondertekenen van de akte... We waren zo blij en gerustgesteld dat we in een opwelling ineens ook alle meubels in het huis hebben gekocht.

In België moesten we nog een kopie van ons huwelijkscontract opsturen. Een bevriend notaris heeft daarvoor gezorgd. Alles is zo makkelijk verlopen dat het wel leek of ik iets gekocht had op slechts 50 km bij ons vandaan.”

Hoe voelt u zich nu als eigenaar?

“We hebben de omgeving goed leren kennen, we weten welke plaatsen ons bevallen, waar de goede adresjes zijn. We wisselen dat soort informatie uit onder Belgen.

Vroeger gingen we altijd op vakantie in all-inhotels, maar we geven zeer duidelijk de voorkeur aan onze eigen stek. Het was het goede moment.” nota bene - Het magazine van Notaris.be

59

De planetaire visie van de Vlaamse bouwmeester Leo Van Broeck

“Koop je een afgelegen huis?

Dan moet je meer rente betalen” tekst Dirk Remmerie

Leo Van Broeck, de Vlaamse bouwmeester, kijkt verder dan Vlaanderen. Hij heeft een planetaire visie. Ja, verder verkavelen is uit den boze. En nee, hoogbouw verdient zijn slechte reputatie niet. Maar vooral: we verbruiken met zijn allen te veel ruimte. In Vlaanderen tonen we ons daarin kampioen, maar ook wereldwijd moet de mens een stap terug zetten. “Zo niet, kennen we de natuur binnenkort enkel nog van in de zoo of in een bokaal.”

“A

rchitectuur en stedenbouw zijn zelden een kwestie van esthetiek. Het gaat niet over mooi versus lelijk – dat is een groot misverstand dat leidt tot oeverloze discussies over smaak – maar over goed versus slecht”, zegt Leo Van Broeck.

foto's Jan Crab

Wat is goed en wat is slecht?

“Dat is heel eenvoudig. Je bent niet goed bezig als je een blinde muur en enkele garageboxen bouwt in een onveilige buurt met weinig sociale controle. Je bent niet goed bezig als je appartementen optrekt waarvan terras of slaapkamerraam paalt aan een publieke zone. Je bent niet goed bezig als je monofunctionele projecten realiseert, zoals de Noordwijk in Brussel. Het probleem met die Noordwijk is niet dat die lelijk is – ik vind die glasgordijngevels trouwens mooi – maar dat na kantoortijd het licht uitgaat en het een spookstad wordt. ’s Avonds, in het weekend, tijdens de vakantie is daar niemand.

Dat is slechte stedenbouw. Dat heeft niets te maken met de vorm, maar met de functie die niet gemengd is.”

De Noordwijk is toch opgetrokken in een tijd waarin men beter had moeten weten? Het staat in de sterren geschreven dat een kantoorwijk ’s avonds leegloopt?

Het credo uit de jaren zestig – toen de vernieuwingsplannen voor die toenmalige volkswijk werden bedacht – was om de stad op te delen in vier stukken. Een deel om te wonen, een om te werken, een voor recreatie nota bene - Het magazine van Notaris.be

61

en een bedrijvenzone. Vier monnen op een ongeschikte locatie. En ofunctionele buurten met als idee dan zijn er nog de kosten voor de “De huidige dat de hele maatschappij telkens duizenden kilometers riolering, de weer verkast van de ene naar de wegen… We hebben het wereldregeneratie is andere zone. Natuurlijk heeft cord kilometers weg per woning. dat nergens gewerkt. Hoogbouw Niet alleen de aanleg kost een forgenezenvan het heeft daardoor ook een slechte tuin, maar ook het onderhoud, de idee dat ze reputatie gekregen. Ook omdat verkeersborden, de belijningen, de de woontorens opgezet werden camera’s, het strooizout…” per se een eigen, als monofunctionele dozen. Breng “Wonen op een slechte locatie is vrijstaande 2000 kansarmen samen in een bovendien niet zonder gevaren. toren en je creëert een probleem – Een Amerikaanse studie toont aan woning moeten dat ligt niet aan die toren. Breng dat naarmate je meer van je auto hen samen in een verkaveling en je afhankelijk bent, je tot viermaal hebben” moet daar ’s nachts ook niet meer meer risico loopt om te sterven in komen. Maar nee, men dacht dat een verkeersongeval. Elk jaar eist het te wijten was aan de kroonlijsthet verkeer 1,3 miljoen levens. Het hoogte van het gebouw en dat torens quasi automatisch is de negende grootste killer van de planeet en in Vlaanleiden tot sociale wantoestanden. Je reinste flauwekul. deren doodsoorzaak nummer één voor jongeren tussen In Manhattan staan massa’s luxetorens waar nul komde 20 en de 25 jaar. En dan zeggen de mensen: ‘Ik ga ma nul wantoestanden heersen. Zo leven er heel wat niet in de stad wonen, want het is daar gevaarlijk.’ (haalt misverstanden over wat goed of slecht is. Niet alleen de schouders op) Tja. Wij zijn nogal grote voorstander van hoogbouw heet slecht te zijn, beton ook. Wel, ik ken ontevidence based policy: meten is weten.” roerende kunst in beton. Er zijn maar weinig regeltjes die er op voorhand voor zorgen of nu iets altijd goed Leve de betonstop en iedereen in de stad, dicht bij het of slecht is. Het gaat om de mix. The proof of the pudding werk? is in the eating. Ik herhaal: architectuur en stedenbouw “Dorpen en gehuchten moet je met rust laten. Op het hebben weinig te maken met esthetiek.” platteland horen landbouwers en veeartsen thuis. Maar waar woont 70 procent van de Vlamingen? Juist, ergens Maar des te meer met mobiliteit. tussenin. Niet in een dorp en niet in een stad. We wonen “Bijvoorbeeld, ja. Mobiliteit is een probleem omdat we op er met zovelen dat het platteland verdwenen is. Terwijl er de foute plaatsen wonen. Meer wegen aanleggen is geen onvoldoende goedbevolkte steden zijn waardoor te weioplossing, elektrisch rijden evenmin: een elektrische file nig stedelingen belastingen betalen. Dat heeft dan weer is nog steeds een file. Mensen moeten verhuizen.” een nefaste invloed op collectieve stedelijke voorzieningen, politie, cultuur, horeca, tewerkstelling… We gaan Mensen moeten verhuizen, maar mensen doen niet wat naar de stad om te shoppen, maar betalen onze belasde Vlaamse bouwmeester hen beveelt. Hoe kun je ertingen elders. Natuurlijk zegt iedereen dat de stad niet voor zorgen dat die visie geen utopie blijft? tof is: iedereen is er gaan lopen. Mensen moeten de stad “Door betaalbaar wonen aan te bieden op goede loca(opnieuw) maken, de stad zal zichzelf niet genezen.” ties. En ervoor zorgen dat je de slechte locaties niet lan“Wie in een verkaveling woont, moet zich nu ook niet ger subsidieert. Woningen in het midden van nergens schuldig voelen. We zijn daar en masse naartoe gesubkosten de overheid twee tot tien keer zoveel. Als je een sidieerd. Grond lag 200 jaar in de electorale vitrine als gasteller nodig hebt, volstaat in de stad een stukje leipolitiek strijdmiddel. De auto was goedkoop en dus ding van twee meter. Voor een aansluiting van twee kimaakte het niet uit waar je woonde. Het draaide om stalometer naar je villa op het platteland betaal je evenveel, tus: een villa op het platteland, want de stad was ‘vies’. want de overheid past het verschil bij. En dus denken En nu staan we allemaal vast in de file, want we wonen we: ‘Ik ga in een verkaveling wonen, want dat is goedwaar we niet thuishoren.” koper dan in de stad.’ Misschien klopt dat voor het verwerven van die woning, maar al de rest is duurder. Een Hoe maak je de stad sexy? gezin heeft twee auto’s nodig, want niets is bereikbaar “Het zal niet zijn door in kleine appartementjes bij elzonder. ‘Gelukkig zijn het bedrijfswagens’, denken we kaar te hokken. Die terrasjes van een meter breed en dan. Wel, die salariswagens kosten de belastingbetaler drie meter lang, met twee vuilniszakken en een vlinder4 miljard euro per jaar. Opnieuw een subsidie voor worek waar je nog net tussen kan…”

62

nota bene - Het magazine van Notaris.be

Daar hoort een mens niet thuis.

“We maken niet genoeg aantrekkelijke woonbuurten in de steden en we zorgen er niet voor dat je daar betaalbaar kan wonen. Er mag ook best meer aandacht komen voor coöperatief wonen. Nu moet je nog steeds 30 procent eigen middelen hebben als je iets wil kopen terwijl de prijzen stijgen. Zo dwing je mensen met minder middelen naar goedkopere plekjes in the middle of nowhere waar ze hopen dat ze met hun twee ‘gratis’ bedrijfswagens de eindjes net aan elkaar kunnen knopen.

Met echtscheidingen en burn-outs tot gevolg, want de werkdag duurt telkens twee uur langer dan voor wie dichtbij woont. Zelf sta ik op tien minuutjes op het werk en als het even kan kom ik met de elektrische trottinette of vouwfiets.”

“Kwaliteit maken op goede locaties, dat moeten we doen! De heilige grond ligt niet op de buiten maar rond het station en goedgelegen bushaltes. Gedaan met de versnippering, maar kijk naar de potentie van de beschikbare ruimte en bouw daarop verder.”

niet te isoleren maar te mengen tot de juiste mix. Dat zal geen eenheidsworst opleveren: niet iedereen wil in dezelfde buurt wonen, dus er zal variatie genoeg blijven.”

“In de stad van de toekomst is ook meer plaats voor natuur. Voor groen en water. Verwilderde natuur, niet van die niervormige vijvers die we nu hebben in onze parken, afgeboord met broodkorsten en eendenstront.

Waarom maken we niet een van die twee kanten van dat minimeertje ontoegankelijk voor mensen? Waarom planten we daar geen riet, zodat reigers er zich thuis voelen? Het park aan de Nieuwe Wandeling in Gent is een goed voorbeeld. Een derde van de oever is gecontroleerd verwilderd en zie: plots merken we allerlei beesten in de stad die er vroeger niet waren. Ook in Londen hebben ze dat nu gedaan aan het Olympisch dorp, dat nota bene gebouwd is op een stort. Nu vind je er een goede mix van sociale, middenklasse en luxewoningen in verschillende blokken door elkaar. Een gemengde buurt met een groot recreatief park – deels ontoegankelijk. Ook daar strijken nu reigers neer.”

Hoe ziet de stad van de toekomst eruit?

“De stad van de toekomst is een stad waar alles op loopafstand ligt. Waar er diverse woonwensen gerealiseerd kunnen worden: van stil tot interactief, van groot tot klein. Kwestie van de verschillende sociale klassen

Intussen dromen de meesten van ons van onze kleine American Dream: een eigen huis met een leuke tuin.

Praat dat de mensen maar eens uit het hoofd.

“Wat echt angstaanjagend is, is dat we ondertussen onze planeet echt aan het uitmoorden zijn. Voor geld. Ik nota bene - Het magazine van Notaris.be

63

fiëren. Dat je voor een afgelegen woning een hogere rentevoet zal moeten betalen. Zou logisch zijn vanuit het oogpunt van de bank, want als de dag komt dat je je lening niet meer kan afbetalen en de bank moet je eigendom verkopen terwijl de vastgoedwaarde is gezakt…”

vind het schandalig dat we ons daar zo weinig zorgen over maken. Als ik zeg dat vrijstaand bouwen crimineel is, dan bedoel ik dat het echt onaanvaardbaar is dat lokale overheden nu nog verkavelingen laten bijmaken. Weet je dat de totale CO2-afdruk van een passiefbouwvilla op een verkaveling die autoafhankelijk is even groot is als die van een niet-geïsoleerd negentiende-eeuws rijtjeshuis in de stad? Als je die stadswoningen isoleert en voorziet van dubbel glas, dan zijn die al 23 procent performanter dan die nieuwbouw. Nu wil men overal het energiepeil in die oude huizen opkrikken en dan denk ik: dit is klimaatblindheid. Verhuizen zou prioritair moeten zijn.”

“Toch is er ook hoop. De huidige generatie is toch genezen van het idee dat ze per se een eigen, vrijstaande woning moeten hebben. Wat je ook ziet, is dat de grote villa’s op de buiten bijna niet meer verkocht geraken, tenzij tegen schandelijk lage prijzen. Villa’s met zwembad, tennisplein en een halve hectare tuin die tien jaar geleden nog geschat werden op gemakkelijk 900.000 euro, geraken zelfs tegen de helft van die prijs nu niet meer verkocht. Reken het onderhoud, een stookolierekening waar je een hartaanval van krijgt en elke dag twee uur in de auto van en naar het werk. Wie wil daar nog wonen? Dat fenomeen maakt ook de banken terecht bang. Ik hoop dat ze hun rentevoeten gaan diversi-

64

nota bene - Het magazine van Notaris.be

Is de gezondheid van onze planeet een besogne voor een Vlaamse bouwmeester?

“En of. De correctie van een misverstand rond duurzaamheid beschouw ik zelfs als de essentie van mijn bouwmeesterschap. We vergeten iets als we denken dat we enkel met klimaat en energie moeten bezig zijn.

Want dat is het enige wat je nu nog hoort. Stel dat we een oplossing vinden voor het energie- en klimaatvraagstuk, dan is de natuur er nog altijd aan. Een neushoorn heeft niet zoveel last van een beetje warmte, die heeft vooral plaats nodig. En die krijgt hij steeds minder.

Wij mensen pakken op deze planeet 70 procent van de vruchtbare landfractie in. Die 8,5 miljoen andere soorten fauna en flora zitten binnenkort alleen nog maar in de dierentuin. Daar spreekt niemand over. Komt daarbij dat we per persoon te veel vierkante meters gebruiken voor van alles en nog wat. We verkavelen dat het een lieve lust is, kopen een tweede verblijf… En we denken dat het groen van onze tuin of in het stadspark natuur is. De mensen zeggen: ‘We hebben toch groen, he.’ Wel, ja kan het even goed groen schilderen, wat mij betreft.

Natuur is het toch niet. Ooit een wolf gezien in een private tuin? En de biodiversiteit in de stadsparken? In de herfst zit daar maar één diersoort: de gele bladblazer met zijn grote buis.”

“Je zou je kunnen afvragen hoeveel mensen de planeet kan voeden. Dat zijn er vermoedelijk 13 à 14 miljard.

Maar dan is er echt geen natuur meer, he. Alles is landbouw, woonruimte en industrie. Dan zit de rest van de natuur in een bokaal. Of staat het op dvd. Als je omgekeerd rekent en vertrekt vanuit een florissante planeet, een gezonde aarde met het lichaam van een getrainde sportman om het plastisch uit te drukken, dan biedt die plaats aan 2,5 à 3 miljard mensen. We zijn dus met driemaal te veel.”

“Niet alleen springen we slordig om met onze ruimte, we verbruiken ook onze grondstoffen alsof er geen einde aan komt. We gooien nog altijd perfect werkende dingen weg. We stellen ons eigen gedrag nog steeds te weinig in vraag. Onlangs was ik op een presentatie op een prachtige alluviale polder in de buurt van Schelle en Hoboken en dan hoor ik zeggen: ‘Ja dit is een kwetsbaar gebied, daarom zullen we alleen maar duurzame woningen bouwen.’ Waar je alleen maar geraakt met de auto. Dat bestaat dus niet hé, duurzame woningen op een dergelijke locatie. Het is fenomenaal hoe wij onszelf zand in de ogen strooien.”

tekst notaris.be

Samen een woning kopen met je vriend of vriendin, durf nadenken over later

De Belg heeft een baksteen in de maag wordt wel eens gezegd. De aankoop van een eigen woning staat dan ook hoog aangeschreven op de bucket list van jongeren. Alleen of samen met een partner, met eigen middelen of met een financieel steuntje van de ouders… wat de achtergrond van de kopers ook is, bij een aankoop van een woning komen heel wat zaken kijken. Administratieve formaliteiten zijn niet de enige aandachtspunten waar de notaris samen met de partijen oog voor moet hebben.

Elke koper heeft een eigen verhaal en bepaalde wensen… en deze moeten goed passen in de juridische en financiële situatie van de kopers. Deze regel geldt zeker voor koppels die een stap wagen op de vastgoedmarkt.

Hoe aangenaam de gedachte ook is om vooruit te blikken naar het moment dat je meubels kan kopen, een eerste kindje kan verwelkomen in de woning, samen met je gezin en vrienden zal kunnen genieten van zonnige

dagen in de tuin… dat vooruitblikken bij de aankoop van een huis houdt ook in dat je stilstaat bij het moment waarop je partner er niet meer zal zijn.

Wat als ik er alleen voor sta?

Het is vandaag niet ongewoon dat de aankoop van een woning aan een huwelijk voorafgaat of dat partners niet wensen te trouwen. Toch zijn er aandachtspunten die je voor ogen moet houden. Zaken die niet altijd gemakkelijk te bespreken zijn op een euforisch moment zoals bij de aankoop van een woning, maar die dankzij de tussenkomst van de notaris toch bespreekbaar worden gemaakt.

Feitelijk en wettelijk samenwonende koppels die een woning kopen moeten beseffen dat ze ofwel geen erfrechten hebben tegenover elkaar (feitelijk samenwonende partners) of slechts een beperkt erfrecht hebben (wettelijk samenwonende partners). Woon je wettelijk samen met je partner, dan erf je volgens de wet het vruchtgebruik op de gezinswoning op de huisraad. Dat betekent dat je na het overlijden van je partner in de woning zal kunnen blijven wonen. Zie je het niet zitten om in de woning te blijven wonen? Dan kan je de woning verhuren en de huurinkomsten opstrijken. De familie van je overleden partner of zelfs je kinderen kunnen zich daar niet tegen verzetten. In die zin word je als wettelijk samenwonende partner wel enigszins beschermd. Vergeet wel niet dat je volgens de wet slechts volle eigenaar nota bene - Het magazine van Notaris.be

65

bent van jouw deel van de woning. Over het deel van je overleden partner zal je slechts het vruchtgebruiker hebben. Jouw kinderen - of juister - de kinderen van de partner, erven de “blote” eigendom.

Blote eigendom, vruchtgebruik… allemaal moeilijke juridische begrippen die er op neerkomen dat een wettelijk samenwonende partner wettelijk gezien, niet de volledige eigendom erft op de gezinswoning en dus geen volledige zeggenschap zal hebben over het lot van de woning bij overlijden van zijn of haar partner.

Bij feitelijk samenwonende partners (dus partners die geen verklaring van wettelijke samenwoning hebben afgelegd) zijn de zaken heel eenvoudig: zij erven wettelijk gezien niet van elkaar. Feitelijk samenwonende koppels die samen eigenaar zijn van een woning bevinden zich dus in een zeer precaire situatie ten opzichte van hun kinderen. Hun kinderen worden immers de volle eigenaar van de woning…

66

nota bene - Het magazine van Notaris.be

En als wat als de partners toch trouwen? Dan kan het erfrecht grotendeels gemodelleerd worden. Volgens de wet zal de langstlevende minstens altijd het vruchtgebruik erven op de gezinswoning en de inboedel en eventueel zelfs op andere goederen. Maar nog belangrijker: vóór of tijdens een huwelijk kan je een huwelijkscontract opstellen. Dat contract kan ervoor zorgen dat je de woning in volle eigendom kan erven, als je dat wenst tenminste. Ook gehuwden kunnen dus nog verder anticiperen.

Vooruitblikken en anticiperen Is trouwen dan de enige manier om volle eigenaar te worden van de hele woning eenmaal je partner overlijdt? Nee. Het is effectief wel zo dat een getrouwde partner volgens de wet meer erfrechten krijgt dan een

ongehuwde samenwonende partner, maar dat betekent niet dat ongehuwde samenwonende partners geen mogelijkheden hebben om te anticiperen om zo zelf hun erfrechten wat te verruimen.

Een beding van aanwas dient om elkaar te beschermen als de ene partner er niet meer is

De notaris zal met de partners vooruitblikken: heb jullie in de nabije toekomst huwelijksplannen?

Willen jullie kinderen? Willen jullie elkaar beschermen? Er zijn koppels waarvan één van de partners eigenaar is van de woning. Misschien heeft deze partner de woning met de centen van zijn ouders gekocht, en dan is het niet steeds zo dat hij of zij een deel van de woning wil laten toekomen aan zijn partner. Kortom: zoveel mensen, zoveel verhalen. Elke situatie is anders. Hebben de partners nog geen huwelijksplannen, dan hoeft dit ook helemaal geen probleem te zijn.

Het aanwasbeding: zekerheid Een beding van aanwas is een overeenkomst die vaak door ongehuwde feitelijke- of wettelijke samenwonende koppels wordt gebruikt als middel om elkaar te beschermen als de ene partner er niet meer is. Voor wettelijk samenwonende partners kan een aanwasbeding interessant zijn omdat ze hiermee méér dan louter een deel in vruchtgebruik verkrijgen eenmaal één van de partners is overleden. Daarbij komt het koppel overeen dat het deel van de woning dat toebehoort aan de eerststervende zal toekomen (“aanwassen”) aan de overlevende(n) partner.

Het deel dat “aanwast” bij het deel van de overlevende partner is onderworpen aan dezelfde registratierechten als destijds betaald bij aankoop. In Vlaanderen bedraagt deze registratiebelasting momenteel nog 7%. Er hangt dus wel degelijk een prijskaartje vast aan het gebruik van een aanwasbeding. Maar daartegenover staat de zekerheid van een aanwasbeding: het aanwasbeding is een overeenkomst, en kan dus niet zomaar door de partners éénzijdig overboord worden gegooid. Nog een belangrijk voordeel van een aanwasbeding: je toekomstige kinderen zullen zich er niet tegen kunnen verzetten. Het deel zal aanwassen bij het deel van de langstlevende partner, en komt dus (nog niet) in de nalatenschap van de kinderen terecht, wat zij er ook van mogen vinden.

De samenwoners kunnen enkel maar een aanwasbeding gebruiken indien ze beiden, elk voor de helft, onverdeeld eigenaar zijn van de aangekochte woning. Heel

vaak wensen partners wel samen aan te kopen, en het liefst nog in gelijke delen. Dat kan, zelfs als een van de partners meer middelen heeft dan de andere. Durf het gesprek over de (ongelijke) financieringsmiddelen voor de aankoop aan te gaan met je partner, want er zijn mogelijkheden.

Het testament: fiscaal interessant, maar minder zeker Een aanwasbeding hoeft echter niet in alle gevallen. Een (deel) van een woning toekennen aan zijn partner kan immers ook via een testament. In heel veel gevallen betaalt de langstlevende (feitelijke- of wettelijke) samenwonende partner in Vlaanderen zelfs géén belastingen wanneer hij de gezinswoning erft. Als feitelijk samenwonende partner moet je dan wel minstens 3 jaar ononderbroken samengeleefd hebben met de overleden partner.

Maar… weet dat een testament door elke partner gewijzigd kan worden, zelfs zonder medeweten van de andere partner. De langstlevende heeft met een testament dus nooit 100% zekerheid dat hij of zij iets zal erven.

Vandaar dat een aanwasbeding in de praktijk vaak wordt gecombineerd met het opstellen een testament.

De langstlevende kan dan kiezen wat hem of haar het beste uitkomt.

Heb je vóór 2007 een woning aangekocht met je samenwonende partner? Tijd voor een check-up!

Misschien haal je beter je verkoopovereenkomst van onder het stof. De kans is immers groot dat er in deze overeenkomst een aanwasclausule of tontineclausule (een oude variante van de aanwasclausule) vermeld staat die compleet verouderd is. Verouderde aanwasclausules zijn niet alleen fiscaal nutteloos, ze kunnen je ook nog eens geld kosten.

Onnodige kosten kunnen vermeden worden door de clausule aan te passen bij de notaris.

nota bene - Het magazine van Notaris.be

67

tekst Koen Driessens

foto Jan Crab

D E N O TA R I S

Ombudsdienst voor het notariaat bemiddelt tussen cliënten en notarissen

“Klachten zijn niet altijd klachten”

“Wij luisteren”, belooft de baseline van ombudsnotaris.be. Ombudsman André Michielsens doet nog meer: “Wij begeleiden cliënt en notaris naar een uitweg uit het conflict.

Tenminste, als we niet botsen op een muur van onwil. Cliënten moeten bereid zijn tot een oplossing te komen en niet per se een terechtwijzing van de notaris nastreven, want wij geven louter advies en delen geen sancties uit.”

D

e gratis ombudsdienst behandelt – gegarandeerd binnen de drie maanden – vragen van cliënten over mogelijke tekortkomingen in de werking van de notariskantoren, die niet voor een Provinciale Kamer of zelfs een rechter geleid zijn. Als ombudsman verricht André Michielsens zelf geen notariële activiteiten meer, om de onpartijdigheid van de ombudsdienst te verzekeren. “Ik kom enkel nog op mijn notariskantoor om er koffie te drinken.”

Ook al is de ombudsdienst ingericht door de Koninklijke Federatie van het Belgische Notariaat en de Nationale Kamer van Notarissen zelf?

André Michielsens: “Net zoals bijvoorbeeld de bankensector en het verzekeringswezen ombudsdiensten inrichten, is het notariaat niet verplicht een ombudsdienst te organiseren, maar een door de FOD Economische zaken erkende gespecialiseerde “entiteit voor buitengerechtelijke regeling van consumentengeschillen” is alleszins meer deskundig dan een algemene ombudsdienst. Daar heeft de cliënt het meeste baat bij. De taak van de ombudsdienst is immers tweeledig: individuele vragen van cliënten behandelen en daaruit leren om de werking van het notariaat te verbeteren. Dat is een goede zaak voor zowel cliënten als notarissen. We zijn er niet om de ene of de andere partij te verdedigen of te vervolgen, maar om tussen hen te bemiddelen.”

In welke zaken moet u het vaakst bemiddelen?

“Het derde jaarverslag van de ombudsdienst signaleert opnieuw vooral desorganisatie en communicatieproblemen bij sommige notariskantoren: een moeilijk contact met de cliënt, gebrekkige, trage en onduidelijke informatie. Tijdens hun studies worden notarissen niet opgeleid tot managers, ze zijn opgeleid voor dienstverlening, niet voor de omgang met ontevreden cliënten. Ze hebben jammer genoeg er ook vaak de tijd niet voor.” nota bene - Het magazine van Notaris.be

69

Terwijl notarissen net het verwijt krijgen dat ze traag werken.

“Het is waar, soms nemen dossiers maanden in beslag.

Maar dat ligt veelal aan de administratie, de verwerking door de overheid. Notarissen hebben niet alles in de hand. Hetzelfde geldt voor de tarifering, een klacht die ons ook regelmatig bereikt. Er zijn vaste, wettelijke tarieven, maar daarnaast zijn er moeilijk in te schatten of per gemeente verschillende bijkomende kosten. Dat de notaris dus niet altijd volledigheid kan geven, moet een cliënt ook begrijpen. Toch pleiten we ervoor dat de cliënt vooraf een schatting van de kosten of de manier van factureren vraagt. Nog meer informatie verstrekken op Notaris.be lost ook al veel op.”

Het gros van de vragen van cliënten komt uit Vlaanderen en dan vooral Antwerpen. Zijn zij “Wij hebben twee extra kritisch?

“Zelfbewust en direct alleszins (lacht). Het taken: individuele hangt samen met waar de grootste economische en dus de meeste notariële activiteit is. De vragen van cliënten verhouding Vlaams-Waals is niet uitzonderbehandelen en lijk: die is dezelfde als bij alle andere federale ombudsdiensten. Het zou wel interessant zijn daaruit leren om sociologisch onderzoek te doen hiernaar en de de werking van achterliggende redenen te begrijpen.”

Van de circa duizend jaarlijkse dossiers bij het notariaat te de ombudsdienst, in Vlaanderen vooral rond erfenissen en vastgoed, blijkt 45 procent onverbeteren” gegrond.

“Vaak gaat het om pure communicatiestoornissen en is de vraag geen echte klacht. Maar ook een ongegronde klacht kan leiden tot een geslaagde bemiddeling.”

Dat een aantal dossiers niet opgelost raakt, is echter onvermijdelijk?

“De meeste dossiers worden in der minne afgesloten na bijkomende uitleg door het notariskantoor of de ombudsdienst. Er is echter geen oplossing mogelijk als beide partijen elkaar niet tegemoet willen komen, elkaar zelfs niet willen ontmoeten. De notaris blijft overtuigd van zijn grote gelijk, de cliënt wil het vel van de notaris, maar dat moet hij dan maar voor de Provinciale Kamer brengen, die tuchtbevoegdheid heeft. Het is vreemd hoe sommige mensen altijd een zaak willen “winnen”, terwijl er soms geen winnaars zijn in een conflict. Tenzij men tot een bemiddelde oplossing komt, en daartoe proberen wij hen te begeleiden. Al blijft onze slotbemerking altijd: ons advies is niet bindend.” www.ombudsnotaris.be nota bene - Het magazine van Notaris.be

71

tekst Elisabeth Van Hoeymissen

Marijke Reniers, medewerker-juriste in Lommel

“Ik wil elke dag beter worden in wat ik doe”

Marijke Reniers werkt als juriste in een notariskantoor in Lommel. In haar job doet ze voornamelijk zelfstandige dossierbehandeling en maakt ze de akten op. “Ik ben een open boek en ik ben gepassioneerd nieuwsgierig.

Ik kies er elke dag voor om oprecht met mensen om te gaan.”

Marijke heeft de opleidingen Rechten en Notariaat gevolgd in Leuven. Wat ze precies wou doen was haar niet duidelijk in de eerste vier jaar Rechten, al was de advocatuur zeker uitgesloten. “In het laatste jaar van de rechtenopleiding heb ik mijn zinnen gezet op de masteropleiding Notariaat. Tijdens die opleiding liep ik stage in een notariskantoor, waar ik heb kunnen proeven van het mooie beroep. Zo ben ik er uiteindelijk ook blijven werken.”

“De reden waarom ik mijn job graag doe is omdat je als jurist een bepaalde zekerheid kan geven aan mensen. Je moet mensen zo correct mogelijk en in alle vertrouwen adviseren bij belangrijke momenten in hun leven. Wij proberen ervoor te zorgen dat ze met een gerust gevoel naar huis kunnen gaan. Al leidt dat specifieke contact niet tot de opmaak van een bepaalde akte, waar wel

72

nota bene - Het magazine van Notaris.be

kosten aan verbonden zijn, ons advies is gratis. Dat geeft mij het gevoel dat ik nuttig werk verricht en iets kan betekenen voor de mensen.”

“Je hebt als medewerker-jurist wel een grote verantwoordelijkheid. De notaris heeft in jou het vertrouwen dat je de dossiers volledig zelfstandig kan beheren en afwerken en dat je de mensen correct kan adviseren, net zoals hij of zij dat zou doen. Door die grote verantwoordelijkheid vind ik het soms wel moeilijk om mijn job los te laten na de werkuren. Ik probeer dat wel te doen en ik bekijk dat als een uitdaging. Je moet in een job als jurist prioriteiten leren stellen en stressbestendig zijn. De druk wordt met de jaren wel groter: alles wordt complexer, alles moet sneller. Desondanks doe ik mijn job enorm graag. Ik ga elke dag met plezier naar mijn werk.”

“Mijn ambitie is om elke dag beter te worden in wat ik doe. Op carrièrevlak heb ik geen toekomstplannen: wat komt, dat komt. Ik zou kunnen meedoen aan het notarisexamen, maar dat is nu niet prioritair voor mij. Elke dag is voor mij een kwestie van starten, van doen en gaandeweg het plezier en de passie laten doordringen in wat ik doe.”

tekst Gilles Bechet

Barbara Steeman, notarisklerk in La Louvière

“Je moet je constant bijscholen”

Vandaag is Barbara Steeman notarisklerk bij het kantoor van notaris Sébastien Dupuis in La Louvière, maar toen ze in 2006 aan de slag ging, begon ze als secretaresse. Vanuit een passie voor het beroep heeft ze na een aantal jaren klerkstudies gevolgd om de praktijkervaring aan te vullen met theoretische kennis.

Het kantoor bevindt zich in twee huizen in rode steen die langs het kanaal liggen, tegenover de imposante hydraulische lift van Strépy-Bracquegnies. De twee notarissen worden er bijgestaan door een jurist, een master in het notariaat, twee klerken en twee secretaresses.

“Ik heb al doende geleerd. Via mijn werk als secretaresse heb ik kunnen zien en begrijpen hoe een kantoor functioneert, wat er gebeurt voor en na de akte. Wanneer ik vandaag bepaalde klanten ontvang, kan ik me in hun plaats stellen. In het begin voelde ik mij soms wat overrompeld door het notariële jargon, dat erg technisch kan zijn.

Daarom doe ik ook altijd mijn best om de situatie en de procedures op een eenvoudige manier uit te leggen zodat ik er zeker van ben dat de mensen alles begrepen hebben wanneer ze het kantoor verlaten.”

“Het beroep is ook sterk geëvolueerd. Bij velen leeft nog

altijd het beeld van een trage gang van zaken, maar we lopen de hele tijd de benen onder ons lijf uit. Het moet vooruitgaan! De keerzijde van de medaille is dat klanten door de digitalisering verwachten dat ze bijna onmiddellijk een antwoord krijgen. Ik kan dat ook wel begrijpen en ik probeer dan ook om vrij snel te antwoorden, minstens binnen de dag.”

“Door het werk op kantoor heb ik geleerd om verschillende dossiers tegelijk te beheren. Ik houd altijd de uiterste datum in de gaten maar dat is geen probleem want ik ben iemand die zeer rigoureus werkt. En als ik ‘s avonds naar huis ga zonder dat een dossier is afgewerkt, dan is dat omdat ik weet dat het kan wachten tot de dag erna.”

“In januari dit jaar nam notaris Sébastien Dupuis het kantoor over. Tot dan stond zijn Etienne, zijn vader, aan het roer. Die overgang ging gepaard met een nieuwe stijl en een andere manier van werken. Dat is positief. We moeten ons constant bijscholen en deelnemen aan colloquia en symposia. Informatica en internet brengen onze hele werking in een stroomversnelling. En dan is er ook nog de evolutie in de wetgeving, die staat ook nooit stil.”

“Het fijnste aan mijn werk vind ik dat ik een klant kan begeleiden en dat ik me nuttig voel. Het doet plezier om goede reacties te krijgen en je ervan bewust te zijn dat ons werk belangrijk is voor de klanten en dat we hen op een efficiënte manier hebben kunnen helpen. Ik ben opengebloeid door mijn werk. De sfeer in de praktijk is heel goed.

We werken vaak samen met andere kantoren uit de regio maar er is nooit sprake van concurrentie. Integendeel, we helpen elkaar om de klant tevreden te stellen.”

nota bene - Het magazine van Notaris.be

73

tekst Gilles Bechet

Julie Dony, kandidaat-notaris in Luik

“Ik hou van de mix van het juridische en het menselijke” Met een diploma Rechten en Notariaat van de universiteit van Luik op zak, ging Julie Dony in april 2016 aan de slag bij het kantoor van notarissen Mottard, Hugé en Leclercq. Ze werkt er als kandidaat-notaris.

Eerder deed ze ervaring op in een kantoor op het platteland, daarna wou ze haar ervaring vervolledigen met andere soorten dossiers.

Het notariskantoor bevindt zich op de derde verdieping van een appartementsgebouw in art-decostijl op de Boulevard d’Avroy in Luik. Het motto op de werkvloer is ‘collegiaal werken’, wat betekent dat iedereen ruimschoots zijn steentje bijdraagt en dat je polyvalent moet zijn om te kunnen beantwoorden aan alle professionele verwachtingen.

“Ik hou ervan om te werken in een kantoor op mensenmaat, waar de notarissen alle dossiers kennen en op de hoogte zijn van de gezinssituatie van een groot deel van het cliënteel. De dossiers gaan hier rond. Zelfs wanneer ik de handelingen die mij zijn toevertrouwd grotendeels zelf opvolg, worden bepaalde dossiers in tandem met een andere medewerker behandeld.”

“We wisselen heel veel van gedachten en organiseren regelmatig vergaderingen met alle notariële medewerkers om de organisatie van de praktijk te bespreken en

74

nota bene - Het magazine van Notaris.be

juridische nieuwigheden te overlopen. De wetgeving wordt steeds complexer dus kunnen we niet anders dan onze kennis op peil houden. Vaak kan er een juridische kwestie schuilgaan op een plaats waar je het niet verwachtte, zelfs in een dossier dat op het eerste gezicht heel eenvoudig lijkt.”

“Wanneer er een meer gedetailleerde of technischere vraag opduikt, kunnen we verschillende gegevensbanken raadplegen: het notariële repertoire, het e-notariaat, de website van de vereniging voor masters in het notariaat en de verschillende naslagwerken die beschikbaar zijn op het kantoor. Maar je vindt niet alles terug in de teksten. Soms moeten we een beslissing nemen over een controversiële kwestie of moeten we een advies geven voor de rechtbank in vereffeningsdossiers.”

“Ik hou van de diversiteit van mijn werk: ik werk aan dossiers over vastgoed, familiezaken en juridische kwesties en daarnaast is er het veelvuldige menselijke contact met de klanten.

Soms moet ik crisissituaties regelen of heb ik externe afspraken, bijvoorbeeld voor een bezoek aan een goed in het kader van de tekoopstelling ervan door het kantoor.

Ik probeer altijd om mijn dossiers zelfstandig en volledig (zowel op juridisch vlak als wat betreft de nodige documenten) te behandelen.”

“Mijn huidige job beantwoordt aan mijn verwachtingen.

Ik hou van de mix van het juridische en het menselijke aspect, zonder de conflicten die er wel kunnen zijn aan de balie. Ik blijf heel wat zaken bijleren en ik mag ook verantwoordelijkheid opnemen. Die ervaring zal nog goed van pas komen wanneer ik zelf notaris word.”

tekst Maud Vanmeerhaeghe

Liesbeth Vanbrabant, notarieel juriste in Herk-de-Stad

“Altijd al een sterk rechtvaardigheidsgevoel gehad” Liesbeth Vanbrabant is actief als notarieel juriste bij notaris Snyers in Herk-de-Stad.

Sinds 2014 is ze allround dossierbeheerder, maar ze focust voornamelijk op familiaalrechtelijke aangelegenheden. “Mensen bijstaan op cruciale momenten in hun leven, dat vind ik fantastisch. Het klinkt misschien cliché, maar het contact met cliënten is echt het mooiste aan mijn beroep”.

Al zolang ze zich kan herinneren, droomde Liesbeth van een carrière in de rechten. Vanuit een sterk rechtvaardigheidsgevoel begon ze aan de studie om advocate te worden, maar de ervaringen tijdens haar stage deden haar daar anders over beslissen. “Ik ben blij dat ik ontdekt heb dat notarieel juriste voor mij ook een optie kon zijn. Achteraf bekeken past het verzoenende karakter van het juristenberoep beter bij mij dan het gelijk afdwingen zoals in de advocatuur vaak het geval is”.

“Heel snel na mijn studies ben ik bij notaris Snyers terechtgekomen. Ik kreeg een jobaanbieding van mijn stageplaats in Leuven, maar na al die jaren in de studentenstad had ik het daar wel een beetje gezien (lacht).

Aangezien ik ook graag wou terugkeren naar mijn Limburgse roots, zocht ik daar een job. Zo studeerde ik af in juni, en in augustus van datzelfde jaar ben ik gestart in Herk-de-Stad.”

“De werkdruk ligt soms hoog – waardoor ik wel eens werk meeneem naar huis –, maar de voldoening van mijn job is zo mogelijk nog veel groter. Het doet me deugd als ik hoor dat een cliënt positief verrast is over de dienstverlening die we bieden. Natuurlijk verlopen ook niet alle gesprekken even vlot. Cliënten belanden hier op fundamentele momenten in hun leven en vaak komen daar heel wat emoties bij kijken. Dan is het mijn taak om de gemoederen te bedaren en de cliënt te wijzen op de gevolgen van irrationele keuzes. Als notarieel medewerker ben je voor een deel ook psycholoog (lacht).”

“Ondanks het feit dat ik mijn job ontzettend graag doe, droom ik ervan om ooit zelf notaris te worden. Jammer genoeg zijn de examens zwaar en de plaatsen beperkt.

Maar wie weet wat de toekomst brengt?“

nota bene - Het magazine van Notaris.be

75

tekst Dirk Remmerie Infografiek Peter Frison

De notaris in mijn leven 0 jaar Papa en mama zijn niet getrouwd, maar mijn papa heeft mij al drie maanden voor mijn geboorte erkend.

Waarom mijn ouders dat gedaan hebben? Omdat, als er iets zou mislopen met mij in de buik, met mijn papa of mijn mama het één groot juridisch kluwen zou worden. Mijn papa wou zijn vaderschapsband al voor de geboorte formeel vastleggen.

Samen met mijn mama heeft hij mij erkend bij de ambtenaar van de burgerlijke stand. Ze zijn dan wel nog naar de notaris gegaan om een aantal afspraken rond het samenwonen en de financiële kant van mijn opvoeding vast te leggen in een samenlevingsovereenkomst.

76

25 jaar Diploma op zak en dus sla ik de deur van het ouderlijke huis achter mij dicht. Eindelijk op eigen benen! Ik heb een mooi huurhuisje op het oog, maar de verhuurder liet me verstaan dat hij eraan denkt het te verkopen. Het huisje is alles wat ik zocht in een woning en het staat te koop tegen een zeer scherpe prijs. Mijn ouders moedigen mij aan: zo’n kans kan ik niet laten liggen. Ze willen mij zelfs een duwtje in de rug geven. Of ja ‘geven’… ze stellen voor om naar de notaris te gaan om een leningsovereenkomst op te stellen. Ze willen mij immers helpen, maar ze willen ook zeker zijn dat mijn zus zich niet benadeeld voelt door de lening.

18 jaar Opa en oma willen me een financieel duwtje in de rug geven. Nu zijn ze nog gezond, gelukkig, maar ze weten dat ik later mijn eigen zaak wil opstarten en willen hun steentje bijdragen, ook als ze er dan niet meer zouden zijn. Ze lieten daarom een notariële schenkingsakte opstellen waar duidelijk in staat dat het geld enkel daarvoor dient. Ik moet opa en oma de wereld niet leren kennen: ze weten dat een jonge student als ik het geld anders ook een minder deugdzame bestemming zou durven te geven.

nota bene - Het magazine van Notaris.be

27 jaar Zij is de liefde van mijn leven. Enfin, dat denk ik toch. Trouwen staat nog niet meteen in ons woordenboek, maar we willen toch wat meer en dichter bij elkaar zijn.

We hebben ervoor gekozen om wettelijk samen te wonen en passeerden toch maar eens bij de notaris zodat alles op papier staat. Vooral met betrekking tot het huis. De notaris legt mij uit dat mijn vriendin kan blijven wonen in mijn huis als er iets onverwacht met mij zou gebeuren. Ondertussen heeft zij toch al serieus geïnvesteerd in de verbouwing van ‘mijn’ huisje. We beloofden elkaar ook om voor elkaar te zorgen, als dat nodig zou zijn.

30 jaar Ik heb hem ten huwelijk gevraagd en hij heeft ‘ja’ gezegd! Wel dringt zijn pa erop aan dat we een huwelijkscontract opstellen. Dat begrijp ik wel, want ik wil binnenkort mijn eigen zaak opstarten en daar komen ongetwijfeld grote investeringen bij kijken. En mijn toekomstige wil zelf zijn inkomsten behouden. Hij werkt er ook hard voor. Natuurlijk waakt mijn toekomstige schoonvader erover dat zijn zoon niet met lege handen komt te staan, mocht ons huwelijk op de klippen lopen. Trouwen met scheiding van goederen vormt voor mij geen probleem. Durven te praten over ons vermogen en onze toekomst is een teken dat mijn relatie goed zit.

32 jaar Al lang droom ik van mijn eigen zaak. Mijn grootouders zaliger moedigden mijn ondernemende geest aan en zetten wat centen opzij om mij te helpen de stap te zetten toen ik 18 jaar was. Nu is het eindelijk zover. Mijn notaris hielp mij de meest geschikte ondernemingsvorm te kiezen en begeleidde me bij de oprichting van mijn bvba.

34 jaar Ondertussen ben ik al twee jaar zaakvoerder van mijn eigen kleine onderneming.

Het is een droom. Het kost mij bloed, zweet en tranen maar ik ben gepassioneerd.

Het ondernemen is vallen, opstaan en durven te investeren. Dat laatste baart me soms zorgen. Wat als het ooit helemaal misloopt? Wat als ik met schulden zit die ik financieel niet aan kan?

Mijn notaris vermeldde het al twee jaar geleden: een akte van onbeslagbaarheid van de gezinswoning beschermt mijn gezinswoning tegen beslag van professionele schuldeisers. Toen dacht ik er nog niet aan, maar deze gemoedsrust wil ik nu wel hebben.

42 jaar Voor mij kwam het als een donderslag bij heldere hemel. Mijn echtgenoot wil van mij scheiden. Toch wil ik niet dat ons huwelijk van 12 jaar eindigt in een vechtscheiding. We zijn het erover eens dat we een objectieve gids nodig hebben die ons helpt met de materiële en juridische aspecten van onze scheiding. Hoe fout het tussen ons ook gelopen is, dit willen we correct doen.

Zeker ook voor onze kinderen. Onze notaris staat ons gelukkig bij met raad en daad.

46 jaar Mijn twee dochters vinden het oké. Haar zoon en dochter zien het ook wel zitten. En dus gaan mijn vriendin en ik bij elkaar wonen en vormen we met z’n zessen een nieuw samengesteld gezin. Uit onze eerdere relaties hebben we wel geleerd dat je je in goede dagen moet voorbereiden op de minder goede. Ik wil niet meer trouwen en mij financieel niet meer binden aan iemand.

Voor een samenlevingsovereenkomst gaan we wel opnieuw bij de notaris.

Haar kinderen zijn jong en er moeten toch wat afspraken gemaakt worden over de maandelijkse bijdragen.

Zij wil zekerheid en financiële stabiliteit en ik snap dat ergens wel. Binnen een aantal jaar wil ik gerust overwegen om een testament op te stellen. We zien wel waar het leven ons brengt.

69 jaar Nu mijn moeder dement is en wij al haar zaken moeten regelen, besef ik dat ik best een en ander regel wanneer ik nog in staat ben om dat zelf te doen. Een ongeval, een ziekte, geheugenverlies… het kan ons allemaal overkomen. Ik was toch van plan om naar de notaris te gaan.

Ik kan hem evengoed vragen om een zorgvolmacht op te stellen. Zo bepaal ik vandaag wie van mijn kinderen wat zal beheren wanneer ik wilsonbekwaam wordt.

Het is een zekerheid en bescherming voor mijn hele gezin.

93 jaar Morgen ben ik er niet meer. Ik ben een beetje bang, maar toch erg gelukkig omdat ik mag terugkijken op een mooi leven en een pracht van een familie. Mijn erfenis kwam niet te laat voor mijn kinderen en kleinkinderen – ik kon ze financieel steunen op het juiste (lees: duurste) moment in hun leven. Toen ik met pensioen ging, verdiepte ik mij met de hulp van mijn notaris in alle aspecten van successieplanning om zo fiscaal vriendelijk mogelijk mijn vermogen door te geven.

nota bene - Het magazine van Notaris.be

77

tekst Carl-Philip Coenen

Blockchain: technologie van de toekomst voor de notaris?

De bitcoin is niet uit de actualiteit weg te branden. Blockchain, de onderliggende technologie waar bitcoin gebruik van maakt, biedt heel wat mogelijkheden voor bedrijven, overheid en… de notaris. Hoog tijd dus om een tipje van de sluier te lichten.

Een woordje uitleg. De term ‘blockchain’ dekt de lading: een keten met blokjes digitale informatie die op een unieke manier met elkaar verbonden worden. Eens zo’n blokje afgesloten is, kan het niet meer gemanipuleerd worden. De bescherming van de informatie komt enerzijds door de unieke koppeling met codes onderling en anderzijds door de verspreiding van de informatie op meerdere computers.

In elk blokje zit een unieke code die verwijst naar het vorige blokje. Die code is makkelijk te controleren maar aartsmoeilijk te berekenen. Het is die berekening die zoveel computerkracht vraagt en leidde tot bitcoindatacenters met honderden computers wereldwijd die dag en nacht rekenkracht genereren.

Een bitcoin is een keten van transacties die ‘verkocht’ wordt. Alsof je een bvba dagelijks verkoopt en honderden computers het aandelenboek controleren, digitaliseren en aanvullen. Je kan ervan op aan dat de transactie ondubbelzinnig veilig is. Authentiek dus.

Dat is meteen de hoofdreden waarom bedrijven en overheden zo’n interesse hebben in de blockchain-technologie: essentiële informatie wordt veilig opgeslagen, is makkelijk toegankelijk en zorgt voor efficiënter gebruik ervan door alle belanghebbenden.

De stedenbouwkundige informatie over je huis, je rijksregistergegevens en zelfs je medische historiek kunnen in de blockchain. Als je verhuist, komt er een extra blokje aan je ketting zodat gemeente, post, ziekenfonds en bank meteen op de hoogte zijn. Je nieuwe gegevens overal melden is voorgoed verleden tijd.

78

nota bene - Het magazine van Notaris.be

Heel wat overheidsdiensten kunnen de technologie gebruiken: Kadaster, Hypotheekkantoor en Registratie verzamelen gegevens over gronden, woningen en eigenaars die chronologisch gerangschikt worden. In een ketting dus. Je ziet de link tussen burger, notaris en overheid bij al deze transacties.

Ook voor de notaris is blockchain baanbrekend, ook al bewaart hij nu alle informatie al digitaal. Als alle overheden met blockchain werken, kunnen notariskantoren nog sneller alle nodige informatie en verplichte attesten verkrijgen. Zo is jouw aankoopakte van je nieuwe huis veel sneller klaar.

Beangstigend? Eigenlijk is blockchain een nieuwe manier om transacties digitaal te bewaren. Jouw akte wordt nu reeds digitaal opgesteld en bewaard bij de notaris, elektronisch doorgestuurd bij de Registratie en opgeslagen bij het Hypotheekkantoor. En jij krijgt na je aankoop een gewaarmerkte papieren kopie. Blockchain doet hetzelfde, maar de gegevens zijn niet centraal opgeslagen maar op honderden computers wereldwijd.

En de notaris? Die zorgt er als vanouds voor dat jouw contract waterdicht is: het juiste huwelijksstelsel, een evenwichtige aankoop en de ideale vennootschapsvorm. De notaris interpreteert de situatie bij de aankoop van een huis of bij een erfenis. Hij of zij neemt de verantwoordelijkheid op zich om de cliënt zekerheid te geven. Want dat kan een computer uiteraard niet.

Onmisbaar juridisch advies dus, met na de ondertekening registratie ervan in de blockchain.

Toekomstmuziek? In 2013 startte de onlinedienst Proof of Existence, die de datum van documenten bevestigt.

In 2015 legde Santiago Siri de geboorte van zijn dochter vast in de blockchain. En in Estland hebben burgers via hun e-ID en blockchain toegang tot meer dan 1000 overheidsdiensten. De Belgische notarissen zijn ook al gestart met het opzetten van Blockchain en testen de mogelijkheden uit.

Bronnen: tijd.be – ey.be

nota bene - Het magazine van Notaris.be

79