Inforevue 3-2014 NL by Belgian Federal Police

          /   /     K A   

032014

      /            

T I J D S C H R I F T VA N D E G E Ï N T E G R E E R D E P O L I T I E

Wijkinspecteur in het ziekenhuis Kent u Salduz plus?

Focus op de nieuwe basisopleiding IR03_Cover-NL.indd 1

24/09/14 10:14

BRENGT DE OMZETTING VAN DE RICHTLIJN 2013/48/EU, DE ZOGENAAMDE ‘SALDUZ PLUS’, DE KWALEN VAN ONS RECHTSSYSTEEM AAN HET LICHT? Inforevue is een uitgave van de Directie van de interne relaties (DSI) van de federale politie

Hoofdredacteur: Benoît Dupuis Redactie: Stefan Debroux, Renato Guion, Gwendoline Hendrick, Saskia Van Puyvelde Lay-out en fotografie: Jocelyn Balcaen, Caroline Chaidron, Emmanuelle Glibert, Karolien Snyers, Lavinia Wouters Tekeningen: Didier Castenholz, Ruben Accou Vertalingen: Vertaaldienst DSEK, Dienst interne communicatie Drukkerij: Goekint Graphics - 059 51 43 43 Verantwoordelijke uitgever: Eric Cobut - Kroonlaan 145 A - 1050 Brussel Public relations en abonnementenbeheer: Laurence Slachmuylders Kroonlaan 145 A - 1050 Brussel Tel. 02 642 65 32 - Fax 02 642 60 97 Abonnementsprijs: België en andere landen: 10 euro Rechtvaardigende factuur: 1,25 euro voor administratie- en verzendingskosten. Een abonnement op Inforevue, het tijdschrift van de geïntegreerde politie, geeft recht op vier nummers en wordt automatisch verlengd behoudens opzegging ten minste twee maanden voor het vervallen van de termijn. Alle rechten voorbehouden. Le présent magazine paraît également en français. Teamware: _DGS/INFOREVUE E-mail: inforevue@police.be ISSN: 1780-7646 De rubriek ‘Bib’ kwam tot stand dankzij de medewerking van het Politioneel documentatie- en kenniscentrum (DGS/DSEK).

Verderop in deze Inforevue snijdt Caroline Geerts de nieuwe Europese richtlijn ‘Salduz plus’ aan. Die richtlijn zal ontegensprekelijk een belangrijke impact hebben op de politionele en gerechtelijke praktijken.

Uiteraard juich ik, als actor in het gerechtelijk bestel, elke vooruitgang toe op het vlak van de mensenrechten en, in het bijzonder, wat de rechten van de verdediging betreft. Nochtans nodigt de introductie van tegenspraak van bij het prille begin van de procedure – want daar gaat het ten slotte om – uit tot enkele beschouwingen. Het Wetboek van Strafvordering verheft het inquisitoire karakter van de voorafgaande fase van het strafproces tot norm en, daarmee samenhangend, de geheime aard van de procedure. Zou de omzetting van de richtlijn ‘Salduz plus’ niet de gelegenheid bij uitstek zijn om een breder debat op gang te trekken over de gevolgen van die tegenspraak van bij het begin van een strafprocedure? Is het niet raadzaam om na te denken over de aanpassingen aan onze gerechtelijke instellingen die zich desgevallend opdringen? Deze reflectie is uitgebleven bij de stemming van de Salduz-wet die momenteel van toepassing is.

Bovendien stel ik vast, alleszins wat Brussel betreft, dat de huidige Salduzwet slechts gedeeltelijk kan worden toegepast omdat te weinig advocaten zich op vrijwillige basis aanbieden. Of dit nu te wijten is aan financiële motieven dan wel aan een gebrek aan bereidwilligheid, laat ik in het midden. Maar kan men zich tot in het oneindige neerleggen bij het gegeven dat er onvoldoende mensen of financiële middelen voorzien worden om de procedurele waarborgen concreet vorm te geven? Uiteindelijk zijn deze twee voorbeelden veelzeggend voor de evolutie van ons rechtssysteem: de wetgevende inflatie, het gebrek aan een globale visie en de afwezigheid van middelen wegen zwaar door op de samenhang van het systeem in zijn geheel. Laten we hopen dat de omzetting van deze nieuwe richtlijn mij ongelijk zal geven.

Jean-Marc Meilleur

Procureur des Konings van Brussel www.polimagery.be

IR03_Cover-NL.indd 2

24/09/14 10:14

inforevue 032014

032014

inhoud

VAN WET NAAR PRAKTIJK Salduz PLUS: het vervolgverhaal EERSTE VROUWELIJKE ZIEKENHUISINSPECTEUR “Constant wikken en wegen”

SOCIALE MEDIA Daders 2, politie 0?

FACE TO FACE Werkplekleren: nieuwe trend in het politieonderwijs? VERNIEUWDE BASISOPLEIDING INSPECTEUR Aanleren, inoefenen, aftoetsen

SPA-FRANCORCHAMPS “Schakel uw gps uit en volg de politie” BENELUX-VERDRAG IN DE PRAKTIJK Geen grenzen aan politiesamenwerking

14-18: HERDENKINGSPLECHTIGHEID IN LUIK De politie op voet van oorlog

EEN VROUW IN DE LUCHT Geen drempelvrees en nog minder hoogtevrees!

UITGENODIGD “De politie blijft een ruim, miskend en slecht begrepen begrip”

LEEFMILIEU Beschermde en bedreigde vogels

rubrieken

20 Aan de grens met Nederland

IR03_Cover-NL.indd 3

Radar...2

Eureka !...32

Out of office...17

Feedback...53

Historia...7 Casus...11

Politiewereld...42

Politie in de kijker...44

26/09/14 09:23

140 R ADAR

“

DE POLITIE IN CIJFERS

140

Zo’n 140 kabeldiefstallen zijn tijdens het eerste semester van 2014 geregistreerd, tegenover 585 incidenten in dezelfde periode het jaar daarvoor. Het aantal feiten daalt met 76%, dankzij het nationale bestrijdingsplan tegen dit fenomeen.

QUOTE

We zijn een attractie, maar ook een makkelijk doelwit voor projectielen.” Inspecteur Christophe Malfliet, SPN Gent, over controles op binnenwateren tijdens de Gentse Feesten, Het Nieuwsblad, 26 juli 2014

BIB

DE OFFICIER VAN BESTUURLIJKE POLITIE: OPDRACHTEN EN BEVOEGDHEDEN

De functie van officier van bestuurlijke politie werd ingevoerd met de wet op het politieambt. De wetgever wou dat bepaalde bevoegdheden van bestuurlijke politie die aanleiding geven tot het beperken van de individuele vrijheden, slechts aangewend worden na een beslissing van onder meer een politieambtenaar die met een specifieke graad of functie bekleed is. INFO De officier van bestuurlijke politie: opdrachten en bevoegdheden,, GUNST, JeanClaude, GOOSSENS, Franky, Brussel : Politeia, 2013. - 297 p.

14_03_RADAR_NL.indd 2

24/09/14 10:11

inforevue 032014

R ADAR

tweetwall @PolitieKouter Hou u aan de maximumsnelheid. Laat het 'flitsen' over aan de #rodeduivels

@PZVoorkempen

Ontdek het nieuwe belgeluid aan spoorwegovergangen: www.belsignaal.be

@WijkKleinVorst W E B WAT C H

GO FOR ZERO “Ieder verkeersslachtoffer is er één te veel. Met de acties die we voeren, gaan we voor 0 verkeersdoden. Ook jij kan helpen!” Dat is de leuze van Go for Zero, een initiatief dat bedrijven, organisaties, overheden, de media en burgers verenigt voor een veiliger verkeer. De website geeft een overzicht van alle preventiecampagnes over de ‘killers’ in het verkeer, namelijk overdreven snelheid, rijden onder invloed van alcohol of drugs en het niet dragen van de veiligheidsgordel. Iedere bezoeker van de site wordt uitgenodigd om een charter te ondertekenen om bij te dragen tot een grotere verkeersveiligheid. INFO http://www.goforzero.be/nl

GEKNIPT

Ter gelegenheid van een symposium, een persconferentie of elk ander politie-evenement, zou u op een dag wel eens het getrainde oog van Benoit Goesaert kunnen tegenkomen. Sinds 1 maart 2013 is hij tewerkgesteld bij het audiovisueel centrum van de federale politie (CAVC) als cameraman, grafisch ontwerper en tekenaar. Hij is afkomstig van La Louvière en woont in Brussel. Na zijn studie binnenhuisarchitect in St.-Luc en een bijkomende tekenopleiding, heeft Benoit twaalf jaar lang als textieldesigner gewerkt voor een Brusselse firma. Deze papa met als passie tekenen en muziek apprecieert in het bijzonder de verscheidenheid van de taken bij het CAVC.

Ouders, geef het goede voorbeeld en fiets NIET over een zebrapad. #veilignaarschool

@PolitieLeuven Niet vrouwen maar 'haantjes' vormen het grootste gevaar op de weg @PolitieMeWi Trouwe volgers hebben het gemerkt: @PolitieMechelen is niet meer. We gaan voortaan door het leven als @PolitieMeWi

@Wegpolitie_ANT 1 jaar, 1480 tweets, 2846 volgers, 4027 RT's/fav's en min. 984 interacties later… Daarom: Thank You! @LPAntwerpen Echte vrienden zorgen voor elkaar, ook na een glas te veel op. Hou een oogje in het zeil en verwittig desnoods het #rodekruis #LD14 @PZBlankenberge Uit ergonomisch oogpunt mogen volle huisvuilzakken niet meer wegen dan 15 kg #Blankenberge controles in de toekomst @PolitieMeWi Auto's die buiten slapen hebben deze tijd van het jaar nogal wat last van bewasemde ruiten. Maak alle autoruiten schoon voor je vertrekt!

@PZHetHoutsche Onze flitser is wegens het slechte weer uit verlof teruggekeerd... Hij bezoekt de 'plages' in Oedelem, Oostkamp… @PZVoorkempen Slimme bestuurders zijn een heer in het verkeer en matigen in de schoolomgeving hun snelheid telkens weer!

@LPAntwerpen Valse politieagenten maakten onlangs slachtoffers. Een echte collega ziet er zo uit: http://www.politieantwerpen.be/agentherkennen

14_03_RADAR_NL.indd 3

24/09/14 10:11

R A D A R G E F L I T S T

Veilig festival De tiende verjaardag van het muziekfestival Tomorrowland in Boom werd dubbel gevierd: zowel van 18 tot 20 juli als van 25 tot 27 juli 2014 werd De Schorre overspoeld door 60 000 festivalgangers per dag, dat zijn 360 000 feestvierders in totaal! Samen met politiediensten van binnen- en buitenland heeft de politiezone Rupel er een veilig festival van gemaakt. Toch liepen heel wat mensen tegen de lamp wegens drugsbezit, verkoop van valse tickets, openbare dronkenschap enz.

14_03_RADAR_NL.indd 4

24/09/14 10:11

inforevue 032014

R A D A R G E F L I T S T

14_03_RADAR_NL.indd 5

26/09/14 09:25

R A D A R G P S

TIEN OP TIEN VOOR ANTWERPSE POLITIEHONDEN Eind augustus studeerden vier patrouillehonden van de lokale politie Antwerpen af. De viervoeters en hun baasjes legden een praktisch examen af op het Vallaar in Wilrijk. Alle honden en hun baasjes zijn met glans geslaagd. De laatste maanden waren de begeleiders volop bezig met het opleiden van de vier politiehonden. Ze hebben 420 opleidingsuren achter de rug! Wat vooral belangrijk was, was het aanleren van gehoorzaamheid en gewenning zodat ze kunnen bijstaan bij interventies. Nu zit hun training er op en zijn ze klaargestoomd voor hun carrière als lid van het politiekorps.

TERUG NAAR SCHOOL MET DE POLITIE Op 2 september 2014 hebben leerlingen van de school van Tertre deelgenomen aan een sensibiliseringsactie voor verkeersveiligheid. Ze werden bijgestaan door politiemensen van de zone Boraine. Gekleed in een politieuniform, gaven de leerlingen aan de ouders die ‘in overtreding’ waren, een korte memo met een woordje uitleg, alsook een fictief proces-verbaal met als bijlage een lijst met de overtredingen en het totaalbedrag van de boete.

WEINIG INCIDENTEN IN LIBRAMONT De Landbouwbeurs van Libramont vond dit jaar plaats van 25 tot 28 juli. Het evenement, dat jaarlijks zo’n 200 000 bezoekers telt, wordt omkaderd door de politiezone Centre Ardenne, in samenwerking met de federale wegpolitie, de luchtsteun en het Interventiekorps (CIK), alsook andere politiezones. De politiemensen, die verdeeld zijn over het grondgebied van de beurs, dragen bij tot de daling van het aantal incidenten. De politiezone moest echter optreden tegen meerdere feiten van vandalisme en onaangepast gedrag. Ze heeft ook moeten afrekenen met zakkenrollers: op zaterdag zijn er in een korte tijdsspanne een vijftiental feiten gemeld. De pickpockets werden ontdekt, maar zijn kunnen ontsnappen. In totaal waren er dagelijks ongeveer 100 politiemensen op de been tijdens deze immense openluchtbeurs.

14_03_RADAR_NL.indd 6

24/09/14 10:11

inforevue 032014

HISTORIA In Historia neemt de Historische dienst van de politie u mee op reis naar het verleden. Een lang vervlogen evenement, een spraakmakend personage, een uitrustingsstuk van een voormalig korps, …

AUGUSTUS - OKTOBER 1914: DE RIJKSWACHTERS TEN STRIJD TEKST Benoît Mihail - Historische dienst

In tegenstelling tot de politieagenten, ter sprake gebracht in het vorige artikel, behouden de rijkswachters tijdens de oorlog hun uniformen, hun wapens en hun voorrechten. Maar ook zij zullen lijden onder het gebrek aan orde in het land en vooral in het leger, dat het hoofd moet bieden aan de eerste verovering in onze nationale geschiedenis. Naast de taken die hen in contact brengen met de bevolking (opvordering, organisatie van hulp, enz.), worden zij druk bevraagd voor taken van strikt militaire aard.

Ten eerste gaat het om de bescherming van personen en belangrijke plaatsen. In de ochtend van 6 augustus, te Luik, verijdelt kapitein Lhermitte een Duitse poging om binnen te dringen in de Algemene Staf van generaal Leman. Vervolgens moeten de rijkswachters het leger inlichten over de bewegingen van het vijandelijke leger. Op 9 augustus schrijft Joseph Krantz, geaffecteerd in het Fort van Loncin, in zijn aantekenboekje: “Ik ga naar Luik en ik verneem dat de Duitsers zwaar geschut meebrengen om de vestingen aan te vallen. Ik breng verslag uit bij de generaal, die mij de opdracht geeft om de beweging en de doorgang van deze artillerie in de gaten te houden.”

Ten slotte wordt de rijkswacht ingezet als militaire politie (provoostschap), een zware taak die de hele oorlog behouden wordt.

Om de zwakke organisatie binnen het Belgische leger het hoofd te bieden, wordt de lijst van taken langer, zonder rekening te houden met de eigenheid van het beroep van rijkswachter. Het korps moet zelfs voor invaller spelen om het tekort aan officieren te verdoezelen, in het bijzonder in het Transportkorps. Door de schaarste aan effectieven moet de Algemene Staf zelfs een beroep doen op rijkswachters voor echte gevechtstaken. Hierdoor worden zes rijkswachters te paard gedood te Kumtich (Tienen) op 18 augustus, na de gevechten langs de Gete; vijf anderen, te voet en met de wagen, sterven te Snaaskerke (Gistel) in de nacht van 24 op 25 augustus, om de inneming van Oostende te voorkomen.

van de onbezette zone, waarbij men zich wendt tot eenheden samengesteld uit rijkswachters, burgerwachten en gewone vrijwilligers. Ondanks het feit dat ze aan hun lot overgelaten werden en slecht uitgerust waren, slagen ze met enkele successen erin om de Duitse opmars te vertragen en maken de stabilisatie van het front binnen de nationale grenzen uiteindelijk mogelijk. Het Gevecht van Edemolen (Nazareth), op 7 oktober, is het meest bekende van deze wapenfeiten; deze datum zal in de jaren ’30 gekozen worden om alle helden van de rijkswacht te eren.

Het voorbeeld van het succes van de 'guerrilla-oorlog', gevoerd tot 21 augustus in Limburg door de mannen (onder hen vele rijkswachters) van generaal De Schepper, inspireert het leger dat generaal Clooten op 22 augustus belast met de bescherming

14_IR03_Articles_NL.indd 1

24/09/14 10:13

VA N W E T N A A R P R A K T I J K

Salduz PLUS: het vervolgverhaal Ondertussen waait de Salduz-wind al drie jaar doorheen het Belgische politielandschap. Salduz zorgde voor een revolutie in de aanpak van verdachten (interventie en verhoor); het maakte de advocaat kind aan huis op het commissariaat; het noopte menige politiedienst tot creativiteit op het vlak van infrastructuur enz. Is de turbulentiezone achter de rug? Vermoedelijk niet helemaal, want er ligt een batterij nieuwe Europese Salduz-regels in de pipeline die het recht van verdachten op bijstand van een advocaat uitbreiden. Caroline Geerts, commissaris en juriste bij de Directie van de internationale politiesamenwerking, heeft het allemaal op de voet gevolgd: “De Europese richtlijn werd eind vorig jaar gepubliceerd en de lidstaten moeten haar uiterlijk tegen 27 november 2016 omzetten naar nationaal recht. Huiswerk dus voor de Belgische wetgever!” TEKST Caroline Geerts & Stefan Debroux

FOTOGRAFIE Jos Balcaen

De Salduz-wet is sinds 1 januari 2012 van toepassing in België. Salduz hing toen als een zwaard van Damocles boven de politie. Welke ingrijpende veranderingen liggen er ditmaal in het verschiet? “Uit mijn vroegere werkervaring bij de Federale gerechtelijke politie van Brussel weet ik dat deze verandering op dat moment heel wat deining en onzekerheid teweegbracht. Maar na bijna drie jaar hebben we de nieuwe wet grotendeels verteerd. De Salduz plus-richtlijn betekent in elk geval een uitbreiding van de rechten1. Het recht op bijstand van een advocaat zal gelden voor alle verdachten of beklaagden, vrij of niet vrij, tijdens de ganse duur van de strafprocedure. In concreto gaat het om het recht van de verdachte om een advocaat ‘onder vier ogen’ te ontmoeten (vertrouwelijk overleg), de bijstand tijdens het ver-

14_IR03_Articles_NL.indd 2

hoor waaraan de advocaat daadwerkelijk zal moeten kunnen deelnemen, en de aanwezigheid van de advocaat bij bepaalde onderzoekshandelingen zoals confrontaties, line-ups en wedersamenstellingen. Er zijn weliswaar milderende factoren, waaronder een beperkte toepassing bij ‘lichte feiten’. Anderzijds zal het recht op bijstand ook gelden voor personen die gearresteerd zijn ter uitvoering van een Europees aanhoudingsbevel.

Een andere nieuwigheid voor ons is dat de (gerechtelijk) gearresteerde verdachten, naast het recht om minstens één persoon (voor niet-onderdanen kunnen dat de consulaire overheden zijn) op de hoogte te laten brengen van de vrijheidsbeneming, nu ook zélf mogen communiceren met die persoon. Afwijkingen om dwingende redenen zijn weliswaar mogelijk.”

24/09/14 10:13

inforevue 032014

EUROPA DWINGT DE LIDSTATEN OM MÉÉR TEGENSPRAAK IN TE BOUWEN IN DE PROCEDURES, WAT MEER EVENWICHT BRENGT IN HET STRAFPROCES.

De Europese Unie neemt het Salduzarrest van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens (EHRM) ter harte en ambieert eenzelfde minimale bescherming in alle lidstaten. Zijn de verschillen tussen de lidstaten dan zo groot? En waar situeert België zich qua conformiteit met het Salduz-arrest? “De rechtsstelsels en -tradities van de 28 landen die deel uitmaken van de Europese Unie (EU) zijn divers. Het Verenigd Koninkrijk heeft bijvoorbeeld een decennialange ervaring met het bijstandsrecht. België heeft zich met de wet van 13 augustus 2011 willen con-

14_IR03_Articles_NL.indd 3

Maakt Salduz op EU-niveau het voorwerp uit van een politiek geladen debat? Met andere woorden, zijn er fundamentele tegenstellingen tussen landen? “Zware fundamentele twistpunten zijn er naar mijn gevoel niet echt. Het klopt dat de rechtssystemen verschilformeren aan de Salduz-rechtspraak van het EHRM. De Belgische wetgever len. Theoretisch heb je het inquisitoire koos evenwel voor een eerder voorrechtsstelsel – waarbij de verdachte het zichtige start. Het bijstandsrecht werd onderzoek door gerecht en politie naar strafbare feiten als het ware ondergaat – bijvoorbeeld beperkt tot de eerste verhoren. Daar brengt Salduz plus dus en het adversaire of accusatoire model, verandering in! Het grote probleem in waar de verdachte meer op gelijke voet staat met de vervolgende instantie. België schuilt volgens mij echter in de praktische toepassing. Er zijn nog altijd De strafprocedure in België is hoofdonvoldoende (Franstalige) advocaten zakelijk inquisitoir. Maar geen enkel die ingeschreven zijn via de webapactueel rechtsstelsel beantwoordt nog plicatie om eerstelijnsbijstand te leve- volledig aan die theoretische modellen! Europa dwingt de lidstaten om méér ren aan gearresteerde verdachten. Er blijven te veel verdachten die bijstand tegenspraak in te bouwen in de procewensen maar er geen krijgen. Met een dures, wat meer evenwicht brengt in het theoretisch recht is niemand gediend!” strafproces. Niettemin kende de Salduz-

24/09/14 10:13

VA N W E T N A A R P R A K T I J K

SALDUZ IN HET KORT Er was eens ... een minderjarige jongen, Yusuf Salduz, die in 2001 op straat kwam om te betogen voor de Koerdische afscheidingsbeweging PKK. Maar die betoging was verboden en Salduz werd gearresteerd. Tijdens het eerste verhoor door de Turkse politie - zonder advocaat - legde hij bekentenissen af. Later op zijn proces trok hij zijn woorden in. Hij claimde dat de bekentenis onder dwang tot stand was gekomen. De rechter had daar geen oren naar en veroordeelde hem, op basis van die bekentenis. Salduz bleef niet bij de pakken zitten en haalde op 27 november 2008 uiteindelijk zijn gram voor het Europees Hof voor de Rechten van de Mens (EHRM) dat Turkije veroordeelde wegens schending van het recht op een eerlijk proces. Het EHRM stelt dat het recht van elke verdachte om toegang te hebben tot een advocaat vanaf het eerste politieverhoor, tot de fundamentele elementen van een eerlijk proces behoort.

richtlijn geen onbewogen voorbereiding. Het aanvankelijke voorstel van de Europese Commissie ging nog veel verder! Dankzij een aantal welgemikte interventies, onder meer vanuit België, is de tekst gelukkig enigszins versoepeld. Hoe dan ook, onderhandelingen tussen 28 lidstaten zijn per definitie een spel van geven en nemen.”

De EU trekt het Salduz-laken naar zich toe en wil uniformiteit. Wie neemt daar voor België het heft in handen? “De EU ambieert sinds jaren een gedeeltelijke harmonisatie tussen de lidstaten op het vlak van procedurele rechten voor verdachten en beklaagden in strafprocedures. Zij wil namelijk het wederzijds vertrouwen tussen de lidstaten verhogen en de weder-

14_IR03_Articles_NL.indd 4

zijdse erkenning van elkaars rechterlijke beslissingen bevorderen.

De twee Europese wetgevers zijn de Raad van de EU en het Europees Parlement. De bijeenkomsten van de Raad zelf worden bevolkt door de ministers van Justitie en Binnenlandse Zaken van de lidstaten, en hun beslissingen worden voorbereid door comités en werkgroepen. In het bijzonder voor Salduz plus lag de voorbereiding binnen de raadswerkgroep DROIPEN, waar de FOD Justitie voor België het voortouw neemt. Die FOD verzamelt de standpunten van alle betrokken departementen, waaronder de politie waarvoor wij (CGI) de spreekbuis zijn, en verdedigt vervolgens een standpunt binnen de raadswerkgroep.”

Op welke manier is de Belgische politie in die conceptuele fase betrokken partij? “Binnen de Directie van de internationale politiesamenwerking (CGI) is er een cel die focust op de Europese regelgeving in het domein van Justitie en Binnenlandse Zaken. Wij volgen de wetgevende procedures binnen de Raad van de EU actief op, onder meer door onze leidende of adviserende rol in diverse raadswerkgroepen. Daar passeren allerlei materies de revue die heel wat politiediensten aanbelangen. Vooraleer wij een advies formuleren binnen een werkgroep of op een vergadering, peilen wij altijd eerst naar het standpunt van betrokken diensten binnen de geïntegreerde politie. Daar hechten wij, met directeur Peter De Buysscher op kop, veel belang aan, aan dat draagvlak. Na de goedkeuring van een Europees ‘instrument’ (verordening, richtlijn enz.) blijven we het dossier van dichtbij opvolgen totdat het in nationale wetgeving is omgezet.”

Concreet, waaraan mogen de politiemensen op het terrein zich op korte termijn verwachten? “CGI heeft vanuit haar rol als signaalgever het Directiecomité van de federale politie en de Vaste Commissie van de lokale politie2 op de hoogte gesteld. Daar zal men de nodige stappen nemen om ervoor te zorgen dat de implementatie terdege wordt voorbereid. Voor specifieke opleidingen is het nog te vroeg. Een richtlijn legt immers minimumnormen op, wat inhoudt dat de lidstaten een zekere ruimte hebben om rechten op een bepaalde manier in te vullen, of om uitgebreidere rechten te voorzien dan wat de richtlijn vooropstelt. De Salduz-weg is in België gelukkig al geplaveid. Die weg moet nu verbreed en verdiept worden, vóór 27 november 2016. Maar hoe breed of hoe diep, dat zal de Belgische wetgever moeten bepalen.” f 1

Meer over de Salduz plus-richtlijn in Lead@Pol 6/2014 en in Vigiles, tijdschrift voor politierecht, nr. 5/2014, beide beschikbaar op Portal > Poldoc. De dossierbeheerder Salduz bij de VCLP is commissaris Eric Wauters, eric.wauters@ibz.fgov.be.

24/09/14 10:13

In deze rubriek bespreekt de juridische dienst van de federale politie juridische kwesties of procedures in verband met courante politiepraktijken. Deze keer gaat het over een vonnis van de correctionele rechtbank van Gent van 21 september 2011 waarin Facebook en ‘catfishing’ centraal staan.

inforevue 032014

VA N N ASA R P R A K T I J K CW AEST U

CATFISHING MET VALSE FACEBOOKPROFIELEN TEKST Rebekka De Smet - DSJ/AJO

Tegenwoordig kunnen we Facebook en andere sociale media zoals Twitter en Linkedln niet meer wegdenken. We communiceren steeds minder face-to-face en steeds meer via elektronische weg. Maar de keerzijde van deze technologische ontwikkeling gaat gepaard met heel wat misbruiken. Zo is het fenomeen van ‘catfishing’1 in onze maatschappij binnengeslopen. In onderhavige casus bespreken we het geval waarin een persoon een vals Facebookprofiel aanmaakte omwille van redenen die onverenigbaar zijn met de notie van ‘goede huisvader’. Heel wat politieambtenaren vragen zich af welke misdrijven in dergelijke situatie in het pv weerhouden kunnen worden.

FEITEN

In de maanden juni tot december 2010 werd op de netwerksite Facebook een profiel op naam van een zekere K.M. opgezet en gebruikt door een derde. Hierbij werd een foto van K.M. gebruikt zodat de overtuiging werd versterkt dat hij zelf het account had aangemaakt. Vervolgens werden op dit account pikante berichten gepost door een zekere D.S. waardoor de indruk werd gewekt dat K.M. en D.S. er een buitenechtelijke affaire op nahielden. Dit account werd tot tweemaal toe door Facebook gewist na klacht van de echte K.M. Bovendien werd ook op Linkedln een vals profiel op naam van K.M. aangemaakt. Na onderzoek bleek dat D.S. een ex-werkneemster van K.M. is. Een tweede beklaagde had zich elektronisch onder de naam van ‘Dhr. Kabouter M.’ met bijhorend e-mailadres ingeschreven op een workshop bij het bedrijf van K.M. De eerste en tweede

14_IR03_Articles_NL.indd 5

beklaagde zijn samenwonende partners. Zij beweren echter niet op de hoogte te zijn geweest van elkaars handelingen ten aanzien van K.M.

STRAFRECHTELIJKE KWALIFICATIES

De correctionele rechtbank meende dat het aanmaken van een vals account op Facebook op naam van een andere persoon en het posten van valse berichten op dat account, aanzien moet worden als een manipulatie van juridische beschermde computergegevens. Het misdrijf ‘valsheid in informatica’, zoals voorzien in artikel 210bis Strafwetboek (Sw.) vereist een bedrieglijk opzet om te schaden in hoofde van de verdachte en het bestaan van een nadeel als gevolg van voornoemde handelingen in hoofde van het slachtoffer, wat in casu door de rechtbank als voldaan werd beschouwd.

Naast het misdrijf uit artikel 210bis Sw. heeft de eerste beklaagde zich ook schuldig gemaakt aan 1) belaging (artikel 442bis Sw.) aangezien zij diende te weten dat ze door de bestreden handelingen de rust van K.M. ernstig verstoorde en aan 2) eerroof (artikel 443 Sw.). Daarnaast werd ook de kwalificatie van artikel 231 Sw. (‘aanmatiging van naam’) weerhouden aangezien de eerste beklaagde in het openbaar een naam die haar niet toebehoorde, aannam. Ten slotte maakte zij een inbreuk op de wet van 13 juni 2005 betreffende de elektronische communicatie door misbruik te maken van een communicatiemiddel met als doel schade en overlast te veroorzaken. De rechtbank voegde daaraan toe dat socialenetwerksites niet mogen

dienen om persoonlijke vetes uit te vechten, noch om valse profielen aan te maken en evenmin om de virtuele identiteit van een andere persoon aan te nemen. De tweede beklaagde werd beschuldigd van het misdrijf aanmatiging van naam maar de rechter oordeelde dat er in zijn hoofde geen enkele delinquente intentie bestond2 aangezien het onmiddellijk duidelijk was dat het om een sprookjesfiguur ging.

RECHTERLIJKE BESLISSING

De eerste beklaagde werd over de ganse lijn schuldig bevonden (valsheid in informatica, belaging, eerroof, aanmatiging van naam en inbreuk op de wet van 13 juni 2006) en werd veroordeeld tot een gevangenisstraf van 7 maanden met uitstel en een geldboete van 100 euro. De tweede beklaagde werd vrijgesproken van de beschuldiging van aanmatiging van naam. Hij werd niet als mededader aanzien voor de misdrijven die zijn samenwonende partner had begaan. Tegen dit vonnis werd hoger beroep aangetekend. Het hof van beroep te Gent bevestigde op 26 juni 2012 de hier besproken uitspraak van de correctionele rechtbank maar kende de eerste beklaagde de gunst van de opschorting toe. 1

‘Cat�ishing’ betreft het aannemen van een vals pro�iel op een sociale netwerksite teneinde andere personen te verleiden tot het stellen van bepaalde handelingen (veelal tot het geven van geld).

Naar onze mening gaat het eerder om een gebrek omtrent het materieel element vermits de naam ‘Kabouter’ een sprookjes�iguur betreft.

24/09/14 10:13

14_IR03_Articles_NL.indd 6

24/09/14 10:13

inforevue 032014

EERSTE VROUWELIJKE ZIEKENHUISINSPECTEUR

“Constant wikken en wegen” Inspecteur Els Kinon studeerde eigenlijk al verpleegkunde toen ze opgeroepen werd om te starten met de politieopleiding. Twintig jaar later is ze ziekenhuisinspecteur en ruikt ze zelfs de ziekenhuisgeur niet meer. We zochten haar op in de Leuvense campus Gasthuisberg, waar haar zichtbare aanwezigheid en aanspreekbaarheid tevens een ontradend effect hebben. TEKST Saskia Van Puyvelde

FOTOGRAFIE Ruben Accou

LEUVEN – De politiezone Leuven is met haar concept van doelgroepeninspecteurs de pionier in Vlaanderen. Tien jaar geleden waren in studentenstad Leuven al drie doelgroepagenten: een studentenspecteur1, een horeca-inspecteur en een senioreninspecteur. Er kwam ook een ziekenhuisinspecteur bij die zowel voor campus Gasthuisberg, Sint-Rafaël als Sint-Pieter onmisbaar bleek te zijn. Ondertussen is inspecteur Rudi Mallaerts met pensioen en heeft inspecteur Els Kinon de fakkel overgenomen. Sinds deze zomer doet zij dienst als vertrouwenspersoon en vast aanspreekpunt voor patiënten, personeel én bezoekers. Els Kinon: “Wederzijds vertrouwen is enorm belangrijk. Niet alleen het ziekenhuispersoneel heeft beroepsgeheim, ik ook. Het is steeds weer balanceren op een koord, constant wikken en wegen.” Els werkt altijd in uniform en pendelt tussen de verschillende ziekenhuizen. “Waar de nood het hoogst is, daar vind je mij”, lacht ze.

LUISTEREND OOR

“Ik krijg in het ziekenhuis te maken met allerlei problemen die een interventieagent op het terrein ook tegenkomt: gelegenheidsdiefstallen

(portefeuilles, smartphones, …), vanWie haar wilt bereiken, kan terecht op dit e-mailadres: doelgroep.ziekendalisme, verkeersongevallen, intrafahuizen@politieleuven.be. f miliaal geweld enz. Gewoon luisteren naar de mensen hoort er ook bij. Als een praatje maken hen plezier doet, waarom zou ik het dan niet doen?” Campus Gasthuisberg wordt in Leuven ook wel het ‘dorp in de stad’ genoemd. 1 Lees ook Leuvense studenteninspecteur op Facebook in En dat dorp wordt nog veel groter … Inforevue 3/2010, p.28-29. “Momenteel werken er hier bijna 9 000 2 Kijk op www.uzleuven.be voor meer info. zorgverleners; tegen 2015 zullen er dagelijks zo’n 40 000 patiënten, bezoekers en personeelsleden onthaald en tewerkgesteld worden. Het UZ Leuven en de K.U. Leuven zijn namelijk samen een Health Sciences campus Gasthuisberg2 aan het bouwen. Een tweede ziekenhuisinspecteur is tegen dan misschien wel noodzakelijk … Na de verbouwingen zal ik in de nieuwe spoedgevallendienst, naast de bewakingsdienst, over een eigen kantoortje beschikken met camerabewaking en internetverbinding, zodat ik de pv’s ter plaatse kan opstellen. Zowel met het UZ Leuven als met de bewakingsagenten van het ziekenhuis verloopt de samenwerking zeer goed. “24 uur per dag en 7 dagen per week is hier permanente bewaking”, besluit ze. “Als ik er niet ben, kunnen de mensen bij hen terecht. Zij zijn eigenlijk mijn ogen en oren als ik afwezig ben.”

14_IR03_Articles_NL.indd 7

24/09/14 10:13

SOCIALE MEDIA

Daders 2, politie 0? Wie heeft er tegenwoordig geen account op Facebook, Twitter of Instagram? Het web 2.0 heeft zich in enkele jaren tijd sterk ontwikkeld, in het bijzonder via sociale media. Moeten we deze nieuwe media daarom aanwenden in het kader van onderzoeken? Maken de daders er gebruik van? Welke mogelijkheden bieden ze voor de politie? Inforevue ging op zoek naar antwoorden bij twee leden van de federale gerechtelijke politie. TEKST Gwendoline Hendrick

FOTOGRAFIE Lavinia Wouters

BRUSSEL – Het gebruik van sociale media door de politie is brandend actueel. Heel wat politiezones, federale politiediensten en leden van de geïntegreerde politie hebben de stap naar Facebook of Twitter al gezet. Een voorbeeld is de Facebookpagina van de federale politie of die van Jobpol voor de rekrutering en de selectie. Er bestaat trouwens een kadernota1 voor de federale politiediensten die gebruik willen maken van sociale media om te communiceren. De nota omschrijft een aantal basisprincipes om de kwaliteit van de communicatie te verbeteren. Daarnaast organiseert de Federale school sinds enkele maanden opleidingen over sociale media. De federale politie maakt tot slot een meer globale denkoefening om het gebruik van sociale media te harmoniseren en te rationaliseren. Ze worden vaak gebruikt om de bevolking of de per-

soneelsleden te informeren en met hen te communiceren. Maar wat met het gebruik van sociale media in het kader van onderzoeken? Is het een courante praktijk of niet? Maken de daders ook gebruik van sociale media? Deze vragen legden we voor aan hoofdcommissaris Tom Broekaert, diensthoofd georganiseerde diefstal, kunst en antiek van de Directie van de bestrijding van de criminaliteit tegen goederen (DJB) en inspecteur Stefan Gijsens van de Directie van de bestrijding van de georganiseerde criminaliteit (DJC).

INBREKERS EN SPEURDERS OP HET NET?

“Er zijn momenteel maar weinig speurders actief op het internet 2. Het werken met sociale media moet trouwens beter worden gestructureerd binnen de geïntegreerde politie”, zegt Tom Broekaert. Wat de rondtrekkende daders betreft, bestond de

vrees dat sociale media de situatie ingrijpend zouden veranderen en dat inbrekers met tools als Google Street View makkelijker doelwitten zouden vinden. “Toegegeven, het is moeilijk te zeggen in welke mate rondtrekkende daders steunen op sociale media. Maar in feite zien we vaak dat inbrekers nog steeds buiten op prospectie gaan in plaats van op het computerscherm. Dat is althans een van de bevindingen van een studie van de universiteit Gent”, benadrukt de hoofdcommissaris. En natuurlijk moet je zelf het lot niet tarten door bijvoorbeeld aan te kondigen wanneer je op reis vertrekt. Op het vlak van preventie spelen internet en sociale media zeker een rol. Maar kunnen ze de speurders ook helpen bij hun onderzoek? “Wat publiekelijk op internet wordt geplaatst, is zichtbaar voor iedereen”, zegt Stefan Gijsens. “Op het net gevonden informatie kan deuren openen. Ik denk bijvoorbeeld aan een

14_IR03_Articles_NL.indd 8

26/09/14 09:28

inforevue 032014

14_IR03_Articles_NL.indd 9

24/09/14 10:13

SOCIALE MEDIA

nummerplaat die aanleiding kan geven tot een onderzoek. Internet is een ‘open’ bron, waarom er dan geen gebruik van maken? Aanwijzingen op sociale media hebben al voor doorbraken gezorgd. Zo was er het geval van een dader die een video had gepost waarin we gestolen goederen herkenden. In een andere zaak konden we het politieonderzoek op het buitenland richten op grond van berichten gepost door leden van een groep en hun entourage.” Algemeen gesproken is het belangrijk te weten wat je op het internet kan vinden en hoe je eraan raakt. “Wat de rondtrekkende daders betreft, hebben we weet van Albanese chatrooms waarin gestolen voorwerpen worden verhandeld, maar het is moeilijk om toe te treden tot deze discussieplatforms, alleen al door de taalbarrière”, aldus Stefan Gijsens.

(Federal Crime Computer Unit) van de federale politie, op die van de RCCU in de arrondissementen of op sommige centrale diensten die steun verlenen bij onderzoeken in het kader van de strijd tegen bepaalde criminele fenomenen. Het is heel goed denkbaar dat speurders systematisch het internet afzoeken naar overtredingen of misdrijven, net zoals de politiepatrouilles in onze straten. Deze praktijk bestaat wel, maar blijft bij gebrek aan tijd en

geld beperkt tot welbepaalde domeinen zoals kinderpornografie.

“In ons werkgebied moet het internet worden gezien als een aanvullend hulpmiddel, een bron te midden van andere die moet worden gekoppeld aan de doelstellingen van het politiewerk”, besluit Stefan Gijsens. f 1 2

De nota staat op www.polsupport.be > Personeel > Communicatie > Sociale media. Lees ook het artikel 'Eerste hulp bij cybercrime' in Inforevue 2/2013.

EEN BRON TE MIDDEN VAN ANDERE

Niet alle gegevens op de sociale media of op het internet in het algemeen zijn betrouwbaar, maar als meerdere bronnen dezelfde informatie bevestigen, kan redelijkerwijs worden aangenomen dat ze juist is. Sociale media en internet kunnen proactief of reactief worden gebruikt, maar de via internet verkregen inlichtingen moeten altijd worden bevestigd via politiekanalen of -netwerken zoals Interpol, Europol, verbindingsofficieren, buitenlandse politiediensten enz. Stefan Gijsens: “Neem bijvoorbeeld de Italiaanse politie. Ze informeert de pers vaak via internet. Door de geposte informatie te volgen hebben we toegang tot elementen die nuttig kunnen zijn en die we vervolgens via de officiële kanalen opvragen.” Op het gebied van internetrecherche kan bovendien een beroep worden gedaan op specialisten van de FCCU

Stefan Gijsens en Tom Broekaert

14_IR03_Articles_NL.indd 10

24/09/14 10:13

inforevue 032014

I AF L EFMIEC D IE A O U T OSFO C O

In de rubriek Out of Office verlaten we de beroepssfeer en stellen we de passie, hobby of originele activiteit van een personeelslid voor.

.. .. O TILL O, VAN EILAND NAAR EILAND Een unieke race in een unieke omgeving, van het Zweedse Sandhamn tot Utö. Teams van twee die samen 75 kilometer afleggen: 65 lopend (trail running) en 10 zwemmend. Commissaris Dirk Beersmans van de Directie van de internationale politiesamenwerking (CGI) nam op 1 september laatstleden met zijn ‘triatlonmaatje’ Jan Syryn deel aan the swimrun world championship. Ze zetten met hun 20ste plaats (op 120) een knappe prestatie neer! TEKST Saskia Van Puyvelde

FOTOGRAFIE Nadja Odenhage

BRUSSEL – De ultrazwemloop Ö till ö, letterlijk van eiland naar eiland, bestaat volgend jaar 10 jaar. “Het begon eigenlijk als een weddenschap tussen enkele Zweedse vrienden aan de bar”, zegt Dirk Beersmans. “Steeds meer teams wilden deelnemen en ondertussen wordt de zwemloop sinds een jaar of drie beschouwd als wereldkampioenschap, net als de Iron Man van Hawaï.” Stockholm ligt middenin een archipel van duizenden eilandjes, een ideale omgeving voor een dagje ‘duursport’. “We liepen over en zwommen tussen 26 eilandjes”, gaat hij verder. “Het was heel aangenaam dat het lopen en het zwemmen elkaar afwisselt. De omgeving is werkelijk prachtig; je zou soms vergeten dat je in een race zit! Ook is het een joviale bende daar. Iedereen helpt iedereen want je staat allemaal voor dezelfde uitdaging. We mochten maximum 10 meter van elkaar verwijderd zijn bij het zwemmen en 100 meter bij het lopen. Om die reden, maar ook omdat de ene de andere een beetje kan meetrekken, koppelden we ons soms aan mekaar vast. We deden er ongeveer 10 uur over en eindigden op de 20ste plaats. De inspanning is vergelijkbaar met een volledige triatlon. Grootste moeilijkheden zijn het trail lopen over zeer oneffen terrein en het koude water (tussen 10 en 15° C). Het was voor ons de eerste keer dat we deelnamen, we waren ook de enige Belgen tussen de 26 aanwezige landen. Om te kunnen deelnemen bestaan er drie manieren: 1) op basis van je verdiensten, 2)

14_IR03_Articles_NL.indd 11

op basis van de resultaten van een kwalificatiewedstrijd en 3) door een loterij. We hebben op twee paarden gewed: we hebben zowel een lijst met onze verdiensten doorgestuurd, wat eigenlijk al voldoende was voor een plaats in de race, als deelgenomen aan de kwalificatiewedstrijd, waar we op de zesde plaats zijn geëindigd.” Als licentiaat lichamelijke opvoeding is Dirk echt gebeten door de sportmicrobe. Hij is lid van de SP&O triatlonclub in Mechelen, waar hij Jan een vijftal jaar geleden leerde kennen. Hij is wat men noemt een ‘duuratleet’, een atleet die sporten van lange duur uitoefent. Hij nam al deel aan verschillende triatlons en vorig jaar deed hij samen met Jan de Haute Route: Chamonix-Zermatt, een huttentrektocht over de gletsjers in Wallis. Voor de Zweedse zwemloop startten de trainingen al in oktober 2013. “In het begin train ik om de twee dagen; kort voor de wedstrijd is dat twee à drie keer per dag, alle dagen. De duur en de intensiteit worden langzaamaan opgebouwd. Elk soort training telt mee: de verplaatsingen met de fiets voor het woon-werkverkeer, het zwemmen over de middag en de looptrainingen ’s avonds. De ‘duurtrainingen’ hou ik voor het weekend: dan rijd ik bijvoorbeeld naar een collega die 200 kilometer ver woont. Sommige mensen lezen nu eenmaal graag of maken muziek; ik hou van sporten.” Voor meer info: www.otillo.se

24/09/14 10:13

S PA-F R A NCORC H A M P S

“Schakel uw gps uit en volg de politie” Dit jaar was de Grote Prijs van België Formule 1 aan haar 69ste editie toe. Op 23 en 24 augustus vormde het circuit van Spa-Francorchamps opnieuw het theater van het F1-circus. Ook de politie tekende present. De Coördinatie- en steundirectie van Luik leidde de ordedienst in goede banen, in nauwe samenwerking met de lokale politie van Stavelot-Malmedy. Een resem buitenlandse politiemensen sprong bij. Een terugblik in beelden op dit grootse evenement1. TEKST Benoît Dupuis & CGPW

FOTOGRAFIE Lavinia Wouters

Bij de aanpak van dergelijke evenementen is gastheerschap geen loos begrip. Vanuit die optiek stelden een dertigtal collega’s uit Luxemburg, Frankrijk, Duitsland en Nederland zich zichtbaar op om buitenlandse bezoekers een kwaliteitsvol onthaal en dito bijstand aan te bieden.

14_IR03_Articles_NL.indd 12

24/09/14 10:13

inforevue 032014

Via het Twitteraccount @FedPol_pers tweette de Persdienst van de federale politie in real time tips en weetjes over mobiliteit en preventie. De eerste tweet zette meteen de toon: â&#x20AC;?#BelgianGP #F1 Uw gps brengt u niet tot aan het circuit. Schakel de gps uit en volg de informatieborden en richtlijnen van de politie.â&#x20AC;?

Ongeveer 850 Belgische politiemensen van de arrondissementen Luik, Luxemburg, Namen, Waals-Brabant, Eupen, Mons en Brussel werden opgetrommeld om het weekend lang dag en nacht de veiligheid te garanderen. Zij stonden ook in voor de vlotte doorgang van het verkeer in de omtrek van het circuit.

Op 24 augustus bracht de commissaris-generaal van de federale politie, Catherine De Bolle, een bezoek aan de politiemensen ter plaatse.

Te voet, op de moto, in de lucht, te paardâ&#x20AC;&#x2030;... de politie was omnipresent om dit internationale evenement dat tienduizenden toeschouwers aantrekt, in goede banen te leiden.

In het operationeel commandocentrum hielden de Gold Commander en co alle ontwikkelingen op en rond het circuit nauwlettend in de gaten.

Bekijk de fotoreportage op www.polimagery.be.

14_IR03_Articles_NL.indd 13

24/09/14 10:13

B E N E L U X-V E R D R AG I N D E P R A K T I J K

Geen grenzen aan politiesamenwerking Op de wekelijkse markt in Nederlands Putte kijken de marktgangers al lang niet meer op van gemengde patrouilles. Belgische politiemensen van de politiezone Noord (Kapellen/Stabroek) en hun collega’s van het Nederlandse team Bergen-Woensdrecht worden steeds vaker samen ingezet voor patrouilles, ordediensten en allerlei acties – bijvoorbeeld drugs, inbraken en verkeer. Recent wisselen ze nu ook gegevens van de ANPR1 uit en wordt informatie gedeeld tussen de Belgische BIN’s2 en de Nederlandse Buurtpreventie. TEKST Saskia Van Puyvelde

FOTOGRAFIE Jos Balcaen

KAPELLEN – Tien jaar geleden werd in Luxemburg het Senningen Akkoord ondertekend. Dit verdrag tussen België, Nederland en Luxemburg inzake grensoverschrijdende politiesamenwerking wordt in de politiezone Noord dagelijks in praktijk gebracht 3. “Ver voor dit Benelux-verdrag werkten wij al samen met de Belgen”, zegt brigadier4 Paul Jacobs van het team Bergen-Woensdrecht. Hij is wijkagent in (Nederlands) Putte en behartigt de belangen tussen beide landen. “Toen was het echter veel informeler. Het eerste samenwerkingsakkoord ondertekenden we in 2004, maar sinds 2010 zijn we veel praktischer beginnen omgaan met de richtlijnen en werken we steeds meer samen vanuit ons buikgevoel. Het is ondertussen vanzelfsprekend geworden om samen op pad te gaan.”

“PRETTIG GEREGELD”

14_IR03_Articles_NL.indd 14

De gemeente Putte is één leefgemeenschap over de grenzen heen. Er is Nederlands Putte, Putte-Stabroek en Putte-Kapellen. Heel wat evenementen zijn grensoverschrijdend, dus ligt gemengde politieaanwezigheid voor de hand. “Diverse ordediensten zoals de jaarmarkt, de stratenloop, de kermis, wielerwedstrijden, grensfeesten … pakken we samen

24/09/14 10:13

inforevue 032014

Vicky Gysels & Paul Jacobs

TIJDENS GEZAMENLIJKE ACTIES LEREN WE HEEL VEEL VAN ELKAAR

aan”, volgens commissaris Herman De Kuyper, directeur operationele werking bij de politiezone Noord en verantwoordelijke voor de samenwerking met Nederland. “Om deze gebeurtenissen vlot te laten verlopen, worden er voorbereidende vergaderingen gehouden, waarbij zowel de Belgische als de Nederlandse politiediensten vertegenwoordigd zijn, samen met de bestuurlijke overheden en diverse diensten. Op de dag zelf leveren de betrokken politiekorpsen een verhoogde inzet. Er wordt één commandopost ingericht, waarbij de Nederlandse en de Belgische politie samen zitten en rechtstreeks contact hebben met elkaar. Op die manier kan er snel en accuraat opgetreden worden.” Naast de ordediensten nemen beide politiekorpsen samen deel aan verschillende acties. Herman De Kuyper: “Vorig jaar hebben we deelgenomen aan drie Benelux-acties rond drugtoerisme. Het dispositief op Belgisch grondgebied werd versterkt met twee Nederlandse collega’s, wat tot gevolg had dat de informatieverstrekking en -doorstroming zeer vlot verliep. Nog in 2013 hebben de politiezone Noord en het Nederlandse team Bergen-Woensdrecht acht acties uitgevoerd tegen inbraken in woningen en drie acties rond verkeersveiligheid en naleving van de verkeerswetten, waarbij de aandacht ook

14_IR03_Articles_NL.indd 15

eenvoudig, net als het natrekken van de gegevens van een gsm. Daarom zorgen we ervoor dat we een voertuig doen stilstaan vlak over de grens, op Belgisch grondgebied. Ook het vuurwapengebruik ligt anders: in Nederland is er al sprake van vuurwapengebruik als ik mijn wapen gewoon uit mijn holster neem, zonder dat ik OVER HET MUURTJE “Tijdens gezamenlijke acties leren we er verder iets mee doe. We mogen natuurlijk onze eigen regels niet overheel veel van elkaar”, gaat wijkagent Paul Jacobs verder. “Zo hebben wij bij- schrijden.” voorbeeld de positieve effecten gezien “De leden van ons fietsteam nemen traditiegetrouw jaarlijks deel aan van het gebruik van de speed bumbs, een soort opblaasbare verkeersdrem- de landelijke politiebikedag in pel. Het is zelfs zo dat we ondertussen Nederland”, nog volgens commissaris elkaars materiaal uitwisselen. Verder De Kuyper. “Onze Nederlandse collega’s gebruiken hun fiets werkelijk zijn we creatief leren omgaan met als wapen en op zo’n dag worden een aantal beperkingen die wij hebtechnieken uitgewisseld, hindernisben ten opzichte van onze Belgische senparcours gereden, verdachten buren. Het doorzoeken van een voeraangehouden enz.” tuig bijvoorbeeld kan bij ons niet zo uitging naar het besturen van voertuigen onder invloed van alcohol en drugs. Voor deze acties werden gezamenlijke dispositieven ingenomen, zowel op Belgisch als op Nederlands grondgebied, en gemengde patrouilles uitgevoerd.”

24/09/14 10:13

B enelux - verdrag in de praktijk

“Dit resulteerde vrijwel onmiddellijk in enkele spectaculaire resultaten waarbij een grensoverschrijdende dealer werd aangehouden. Daarnaast zijn de wijkagenten van Nederlands en Belgisch Putte nauwer gaan samenwerken. Sindsdien patrouilleren zij regelmatig samen in de grensgemeente.” Tot slot vindt er jaarlijks overleg plaats tussen de korpschef van de politiezone Noord, de districtschef Bergen-Woensdrecht en de teamchef Bergen-Woensdrecht.

NIEUW IN 2014

Herman De Kuyper

De schietpartij in het Joods museum in Brussel in mei dit jaar heeft ook

den nu uitgewisseld, wat zeker bij gezamenlijke acties vruchten oplevert. “Via de federale politie worden dagelijks bijvoorbeeld de gegevens van gestolen voertuigen overgedragen en wij kunnen die dan ook in het Nederlandse systeem inbrengen, en andersom. Heel handig.” Sinds maart dit jaar gaan de Belgische politiemensen schietoefeningen doen in de politieacademie in Ossendrecht. Tot slot wordt ook de informele informatie-uitwisseling gestroomlijnd. Beide politiekorpsen zien de noodzaak in om vanaf 2015 opnieuw een soort opleiding te voorzien om de wetgeving te bestuderen, om de ver-

DOOR ÉÉN COMMANDOPOST IN TE RICHTEN, WAARBIJ DE NEDERLANDSE EN DE BELGISCHE POLITIE SAMEN ZITTEN, KAN ER SNEL EN ACCURAAT OPGETREDEN WORDEN. OVERLEG

Om de internationale samenwerking optimaal te laten verlopen, wordt er tussen beide landen regelmatig overleg gepleegd. Enerzijds is er het grensrechercheoverleg dat om de drie maand plaatsvindt tussen de politiezones Noord en Grens (Essen/ Kalmthout/Wuustwezel), het AIK 5 Antwerpen, de verbindingsofficier federale gerechtelijke politie (FGP) en de districtsrecherche Bergen-opZoom. Deze vergadering is operationeel en gericht op het gerechtelijke. Anderzijds bestaat het zogenaamde burenoverleg. Ongeveer om de twee maand komen de ‘buren’ samen om op lokaal niveau overleg te plegen. Er worden concrete afspraken gemaakt over de dagelijkse werking, grensoverschrijdende evenementen en acties voorbereid, dossiers besproken en nog veel meer. Daarnaast zijn er talrijke telefonische contacten en occasionele ontmoetingen tussen de beide politiediensten. “In het najaar van 2012 zijn de drugsopsporingsteams van beide politiediensten regelmatig gaan samenwerken”, voegt commissaris De Kuyper er aan toe.

14_IR03_Articles_NL.indd 16

gevolgen gehad voor de internationale politiesamenwerking in Putte. Paul Jacobs: “In Nederlands Putte zijn er drie Joodse begraafplaatsen waar vooral Antwerpse Joden worden begraven. Samen met onze Belgische collega’s hebben we afgesproken hoe we de patrouilles zouden organiseren naar aanleiding van de verhoogde waakzaamheid die werd gevraagd. We hebben dit vlotjes onderling geregeld. We werken nu al zo lang samen; we weten wat we aan elkaar hebben.” In juli dit jaar werd er tussen beide politiekorpsen afgesproken dat de Belgische BIN’s hun informatie gaan delen met hun collega’s van de Nederlandse Buurtpreventie, en omgekeerd. Concreet worden telefoonnummers en mailadressen van de coördinatoren uitgewisseld. Beide vrijwilligersorganisaties wisselen uiteraard geen gerechtelijke politionele info uit. “Drie van de vier BIN’s zitten aan de grens met Nederland. Het is één woongemeenschap die we samen moeten aanpakken. Het leefgenot en de veiligheid van de burgers worden op die manier alleen maar groter.” Ook de gegevens van de ANPR wor-

schillen in het wapengebruik te bekijken, om elkaars draagbare radio te kunnen hanteren enz. “Ondertussen zijn al veel collega’s weggegaan en hebben nieuwe collega’s de troepen versterkt. Het is ontzettend belangrijk dat zij het in geval van nood van elkaar kunnen overnemen”, besluit commissaris De Kuyper. Zowel de politiezone Noord als het team Bergen-Woensdrecht hebben niet alleen elkaars manier van aanpakken leren kennen, maar ook – en zeker vooral – elkaar. Wijkinspecteur Vicky Gysels: “In het begin was er veel weerstand, maar ondertussen kennen we elkaar al goed en zijn gemengde tussenkomsten een vertrouwd beeld geworden. De mensen zeggen ons dat ze deze gemengde diensten best wel appreciëren. Nu we elkaar beter kennen, kunnen we zelfs grapjes maken over het WK bijvoorbeeld … of over de pensioenen …” f Automatische nummerplaatherkenning.

Buurtinformatienetwerken.

Lees ook Grensgevallen. Belgisch-Nederlandse politiesamenwerking in Inforevue 02/2010, p. 28-30. Bij de Nederlandse politie is de graad ‘brigadier’ het best te vergelijken met onze hoofdinspecteur. 5 Arrondissementeel informatiekruispunt. 3 4

24/09/14 10:14

De politie op voet van oorlog

inforevue 032014

14 -18: HER DE NK I NG SPL EC H T IGHEI D I N LU IK

Op 4 augustus 2014 werd in Luik een van de drie nationale herdenkingsplechtigheden van de Eerste Wereldoorlog georganiseerd, meer bepaald op de plaats waar de strijd tegen de Duitsers begon. Die dag werd niets aan het toeval overgelaten, zeker niet als we het hebben over de ordedienst die het evenement moest begeleiden. Commissaris StĂŠphane Pelet, die aan het hoofd stond van de operaties, legt uit hoe dit evenement werd voorbereid en hoe het is verlopen. TEKST Gwendoline Hendrick

FOTOGRAFIE PZ Luik

14_IR03_Articles_NL.indd 17

24/09/14 10:14

1 4 - 1 8 : herdenkingsplechtigheid in L uik

LUIK – 14-18, vier cijfers die onze geschiedenis vorm hebben gegeven en een heel bijzondere betekenis hebben in dit jaar van de honderdste verjaardag van de Eerste Wereldoorlog. Op maandag 4 augustus 2014 werd deze honderdste verjaardag van de Duitse inval in België en de schending van de Belgische neutraliteit herdacht in de stad Luik tijdens een plechtigheid met als thema ‘verzet tegen de inval’. Dit nationale evenement, dat de plechtigheden in Ieper en Nieuwpoort op 28 oktober en in Brussel op 11 november voorafgaat, vereiste heel wat politiecapaciteit. De voorbereiding startte in juli 2013 met een eerste evaluatie van de aan te wenden middelen. Concreet werd het aantal vergaderingen van de Luikse Task force met onder meer de provinciegouverneur, Defensie en de lokale en federale politiediensten opgevoerd vanaf januari. De politiezone Luik, de federale wegpolitie en de coördinatie- en steundirectie bereidden samen de begeleiding van de herdenkingsplechtigheid voor. In april ging commissaris Stéphane Pelet, diensthoofd van de dienst renseignements généraux et ordre public van de politiezone Luik samen met zijn federale collega’s naar Brussel. "Gedurende twee dagen bestudeerden

14_IR03_Articles_NL.indd 18

we op welke manier de Brusselse politieambtenaren een Europese topconferentie begeleiden", legt hij uit. Tot slot werd in de loop van juni een (voorlopig) draaiboek opgesteld en aan de provinciegouverneur voorgelegd. De theorie moest dan nog enkel in praktijk worden omgezet.

33 DELEGATIES, 4 LOCATIES, 650 POLITIEAMBTENAREN

Op de grote dag vond de plechtigheid, georganiseerd door Defensie en de stad Luik, plaats op vier locaties: de Saint-Laurentabdij, het Monument voor de Intergeallieerden, het Prinsbisschoppelijk Paleis en het stadhuis. Op deze plaatsen kwamen veel vooraanstaande personen aan die moesten worden begeleid. De Vurige Stede verwelkomde immers niet minder dan 33 buitenlandse delegaties en 17 staatshoofden die verschillende veiligheidsmaatregelen vereisten. De motorrijders van de

lokale en federale politie voerden een groot aantal escortes uit en kregen bovendien versterking van de militaire politie (MP). In totaal werden ongeveer 650 aspirant-politieambtenaren en lokale en federale politieambtenaren ingezet op 4 augustus jongstleden. “Een van de knelpunten was de vele betrokkenen, zowel op het vlak van protocol als veiligheid, tevreden te stellen. Bovendien vereisten de voortdurende wijzigingen constante aanpassingen. Hierbij moesten de tijdschema’s worden nageleefd, want een andere plechtigheid (georganiseerd door de Britten) zou volgen op het militaire kerkhof van Saint-Symphorien in Bergen (zie kader, nvdr)”, herinnert commissaris Pelet zich. De politiezone Luik was belast met het algemene beheer van het evenement. Concreet werd een ‘commandopost’ opgericht in het evenementenbeheercentrum van de politiezone. Deze

24/09/14 10:14

inforevue 032014

TWEEDE PLECHTIGHEID IN BERGEN

post ontving de beelden van de vaste en mobiele camera’s die overal in de stad opgesteld waren en de luchtopnames van twee helikopters van de Dienst luchtsteun. Alle bij de organisatie betrokken ‘disciplines’ waren vertegenwoordigd: lokale en federale politie (speciale eenheden, wegpolitie, DirCo), Staatsveiligheid, Defensie, brandweer, medische diensten en andere partners. Tot slot bevond zich op elk van de vier locaties een gedecentraliseerde commandopost met een ‘silver’, d.w.z. een officier die verantwoordelijk was voor het goede verloop van de activiteiten ter plaatse. Commissaris Pelet zal zeker aan deze dag terugdenken als een van de hoogtepunten uit zijn politieloopbaan. “De begeleiding van voetbalwedstrijden, manifestaties en andere feestelijkheden behoort tot mijn dagelijkse taken, maar deze herdenkingsplechtigheid is ongetwijfeld het belangrijkste evenement dat ik ooit moest leiden. Het was niet alleen een verrijking op beroepsvlak, maar ook op relationeel vlak, want we waren zowel intern als extern een zeer hecht team.” Aangezien alle aanwezigen hun krachten bundelden, verliep de herdenkingsplechtigheid van 4 augustus zonder incidenten, want eendracht maakt macht! f

In Bergen, waar de strijd tussen de Britten en de Duitsers begon, werd op het kerkhof van Saint-Symphorien hulde gebracht aan de daar begraven Duitse en Engelse soldaten. De Duitse president Joachim Gauck, de Britse eerste minister David Cameron en de Belgische koninklijke familie vergezelden hertog William en hertogin Kate van Cambridge en prins Harry bij deze gelegenheid. Het koppel begroette eveneens de vele kijklustigen vanaf het balkon van het stadhuis. Om de verschillende disciplines op het terrein (politie, brandweer, medische diensten, dienst communicatie en logistieke steun) te coördineren, werd het communicatie- en informatiecentrum tot een commandopost omgevormd. De verplaatsingen van onder meer de vips die door de motorrijders van de federale politie werden begeleid, konden live op het scherm worden gevolgd dankzij de geolokalisatie van de radio’s. In totaal werden zo’n 400 politieambtenaren ingezet. Een groot dispositief bood de politiezone Mons/Quévy versterking: personeelsleden van de interventiekorpsen (CIK’s) van de federale politie, politieambtenaren van de politiezones Namen en Doornik en 120 aspiranten van de provinciale politieacademie Emilien Vaes hebben op gecoördineerde wijze samengewerkt. Er werd ook gebruikgemaakt van gespecialiseerde middelen: speciale eenheden (sluipschutters, explosievenhond ...), de politie te paard, twee helikopters van de Dienst luchtsteun, arrestatie- en bewijsteams, een commandovoertuig, een sanitaire vrachtwagen en motorrijders van de verkeersposten van Antwerpen, Brabant, Henegouwen en Luik stonden ter beschikking van de veiligheidsdiensten. Om deze ploegen te coördineren, werd het communicatienetwerk ASTRID versterkt door de plaatsing van een mobiele antenne (MTU) op de site van Saint-Symphorien. Dankzij het multidisciplinaire werk en de beschikbare technologieën verliep het evenement vlekkeloos. Het is dan ook een mooi voorbeeld voor de voorbereiding van de feestelijkheden ter gelegenheid van Bergen 2015! Stéphanie Coupez PZ Mons-Quévy

14_IR03_Articles_NL.indd 19

24/09/14 10:14

FXAXC X E XTXOX F XAXCXE

In de rubriek Face to face geven twee politiemensen hun mening over een thema. Die meningen kunnen overeenstemmend, uiteenlopend, aanvullend of genuanceerd zijn.

Werkplekleren: nieuwe trend in het politieonderwijs? Werkplekleren kent verschillende vormen maar uiteindelijk gaat het altijd over werken en leren, waarbij de klemtoon voor een school blijft liggen op LEREN. Het is een samenwerking tussen aspirant-werkveld-school waarbij een volwaardig partnerschap in vertrouwen cruciaal is. Het moet een complementair proces worden met degelijk onderbouwde lessen in de school afgewisseld met de praktische inoefening op de werkplek. We mixen een cocktail van kennis, vaardigheden en attitudes, wat wij tegenwoordig ‘competentie’ noemen, om uiteindelijk tot gedragsveranderingen te komen.

Elke betrokkene heeft zijn verantwoordelijkheidsdomein. Als school denk ik dat het belangrijk is dat we ervoor zorgen dat iedereen weet wat het doel van werkplekleren is. We willen een forum creëren waar alle partners open kunnen communicen en waar we concrete afspraken kunnen maken. De school moet duidelijkheid verschaffen over het nieuwe leerplan, de concrete doelstellingen, de competentiedrempels enz. Daarnaast dient de school ondersteuning te bieden aan de werkplek met tools zoals werkplekfiches, een degelijke planning enz. De leer-werkplek voorziet werkplekbegeleiders – iedereen kan dat zijn! –, goed uitgeruste en veilige leer-werk-

plekken en voldoende leerkansen.

De leer-werkplek is de plaats waar onderwijs en werk elkaar treffen. Die dient zorgvuldig gekozen te worden. We zijn ook van plan om extern te gaan.

De aspirant heeft zelf de hoofdverantwoordelijkheid over zijn eigen leertraject. Een aspirant wil ruimte om te experimenteren en heeft zijn eigen leerstijl. Wij gaan hem leren samenwerken, reflecteren, zelfsturen en ervoor zorgen dat hij sneller in contact komt met de praktijk. We gaan er van uit dat de aspirant fouten mag maken, maar dat er bovenal, door zelfreflectie, een mentaliteit van permanent (bij)leren ontstaat dankzij pertinente feedback door de school, werkplekbegeleiders en medestudenten. De portfolio zal hiervoor het ideale werkinstrument zijn. Werkplekleren gaat er volgens ons voor zorgen dat de stap die daarna gezet moet worden naar de stage en verder naar de initiële loopbaan, veel kleiner zal zijn. En een extra voordeel is dat de aspirant al een degelijk inzicht heeft in de verschillende beroepsmogelijkheden die de politie biedt. Deze vorm van leren en werken is trouwens een van de oplossingen om accuraat een antwoord te geven op een zeer snel evoluerende maatschappij.

We hopen stiekem op het verdwijnen van de quote ‘vergeet vanaf nu alles wat je op school hebt geleerd, hier begint de praktijk’, want dit hebben we nu zelf in handen! f

LUC VANCLUYSEN 26

14_IR03_Articles_NL.indd 20

HOOFDINSPECTEUR - OPLEIDER EN PEDAGOGISCH MEDEWERKER LIMBURGSE POLITIESCHOOL (PLOT)

24/09/14 10:14

i n f o r e v u e 0 31 2 0 1 24

1 4 - 1 8 : H E R D E NX KFX IAN XCG X E SXTPXO LXEF XCAXHCXTEXI G H E I D I N L U I K

Naar verwacht zal medio 2015 de vernieuwde basisopleiding voor inspecteurs van start gaan. Eén van de nieuwigheden is het werkplekleren dat als doel heeft de kloof tussen theorie en praktijk te dichten. De uitdaging voor zowel de politiekorpsen als de politiescholen bestaat erin de nodige voorbereidingen te treffen om dit verhaal vlot te doen verlopen. Twee collega’s, elk vanuit hun eigen domein, blikken vooruit.

Ik vind dit een positief verhaal, want een vak leren kan je alleen maar door het te doen. Dat geldt zeker voor een job bij de politie, waar omgaan met mensen centraal staat en waar twee situaties nooit identiek zijn. Na het uittesten van de theorie in de veilige ‘proeftuinomgeving’ van de politieschool, lijkt het me daarom noodzaak ook voeling te krijgen met de échte wereld en de job te leren in een korps zoals het onze.

Wat ik vooral toejuich in het werkplekleren, is dat de ontwikkeling van ‘competenties’ centraal staat. Vroeger was de opleiding vooral een kwestie van ‘kennen’ en ‘kunnen’, terwijl er nu ook ‘willen’ en ‘durven’ bij zullen komen. Dat sluit aan bij de principes van resultaatgericht coachen. Dan is immers de basis gelegd om het werk goed en steeds beter te ‘doen’. Een voorwaarde is dat de aspirant terechtkomt op een leer-werkplek waar hij of zij fouten ‘mag’ maken, weliswaar om ze achteraf te bespreken en eruit te leren. Als die marge er niet is, hoe kan je dan iemand aanmoedigen om creatief na te denken? Afstraffen staat haaks op het idee van een leerproces, dan fnuik je de zin om initiatief te nemen. Wie de kernwaarden aan z’n laars lapt, moet dit uiteraard wel voelen. Als korpschef vind ik het belangrijk om geïnformeerd en opgeleid te worden over het werkplekleren en andere nieuwigheden. Uiteindelijk zijn het wij, korpschefs en directeurs, die zo’n nieuw concept ingang moeten doen vinden. Het is mijn

rol om het draagvlak te creëren en aspiranten de kans te bieden om hier, in een sfeer waarin waardengericht gedacht en gehandeld wordt, te proeven van de praktijk.

De valkuil die ik zie – en dat is eigenlijk een oud zeer in de opleiding – is dat de begeleider de aspirant aanmoedigt om hem te kopiëren. ‘Doe zoals ik, dan word je (bijna) even goed.’ Zo beknot je de ontplooiing van iemands talent.

Voorts zie ik enkele randvoorwaarden voor het welslagen van het werkplekleren, die ook mijn verantwoordelijkheid zijn. Naast praktische aspecten zoals infrastructuur en dienstplanning is het vrijmaken van capaciteit cruciaal. Een aspirant heeft een begeleider nodig. Die begeleider heeft op zijn beurt opleiding én motivatie nodig om te begeleiden. Ik denk dat wij daar degelijk voor ‘gewapend’ zijn. Ons korps telt 16 mentoren op een totaal van 76 ‘blauwhemden’. Dat is veel, maar ik hecht veel belang aan mentorship in alle geledingen van de organisatie die ik trouwens zo ‘plat’ mogelijk hou. Ik zie het werkplekleren als een hefboom om het mentorship verder open te trekken, uiteraard op vrijwillige basis. Wie wil, mag meestappen in het verhaal. Werkplekleren en opleiding in het algemeen is een investering in de toekomst. f

FRANKY MERVIELDE

SCH OT)

HOOFDCOMMISSARIS - KORPSCHEF POLITIEZONE ASSENEDE/EVERGEM

14_IR03_Articles_NL.indd 21

24/09/14 10:14

VERNIEUWDE BASISOPLEIDING INSPECTEUR

Aanleren, inoefenen, aftoetsen Er broeit wat in de politieopleidingswereld. Medio 2015 gaat in de politiescholen de vernieuwde basisopleiding voor aspirant-inspecteurs van start. Wat brengt die vernieuwing zoal? Een gemeenschappelijk leerprogramma, de portfolio voor aspiranten en, bovenal, het werkplekleren. Ook nieuw vanaf 1 oktober 2014 is de probatiestage die nieuwbakken inspecteurs aansluitend op de basisopleiding cum laude moeten doorlopen. Inforevue zocht uitleg en vond die bij het team achter de vernieuwing. TEKST Stefan Debroux

FOTOGRAFIE Lavinia Wouters

BASISOPLEIDING: EEN NIEUW ELAN Harmonie en kwaliteit “De hervorming van de basisopleiding inspecteur kwam in een stroomversnelling na een grondige studie van de politieopleiding door een commissie van onafhankelijke experts. Die commissie bezocht alle politiescholen en legde een aantal kwaliteitsverschillen bloot. De experts formuleerden aanbevelingen om de basisopleiding nauwer te doen aansluiten op de ‘echte’ praktijk en tegelijk het kwaliteitsniveau van de aspiranten op het einde van de rit op te krikken. Nu is er een gemeenschappelijke pedagogische basis; verschillen tussen de scholen in de uitwerking van het concept kunnen weliswaar blijven bestaan.” Blokken en drempels “De basisopleiding inspecteur beslaat één jaar. Grosso modo is de opleiding onderverdeeld in twee blokken met in totaal vijftien clusters. De clusters in het eerste blok zijn eerder theoretisch (inleiding recht, wegcode, politionele deontologie enz.), die in het tweede blok meer functiegericht (onderzoeken, politioneel onthalen en bejegenen, politioneel tussenkomen enz.). Daarnaast zijn er een viertal transversale clusters waaronder geweld- en stressbeheer en sport. Voor elke cluster is er een competentiedrempel die de aspi-

rant moet behalen. Nieuw zijn de schriftelijke examens op het einde van het eerste blok, na twee à drie maanden opleiding. Ook nieuw is dat de aspirant op élk examen 12/20 moet scoren, zo niet valt hij uit de boot! Met die minimumscore per cluster leggen we de lat hoger in de breedte.” Attitude “Opleiding is niet alleen een zaak van competenties. Ook de attitude van een politieman/vrouw is belangrijk: een professionele, constructieve en dienstverlenende ingesteldheid, integer gedrag, stiptheid en flexibiliteit, … De attitude van de aspirant zal een belangrijke rol spelen in zijn evaluatie. Niet alleen voor de eindevaluatie, wat de verantwoordelijkheid van de politieschool is. Ook het werkplekleren zal een testcase zijn.” Vooruitkijken naar 2017 “De vernieuwde basisopleiding is niet áf. Vanaf 2017 is het de bedoeling dat de eigenlijke basisopleiding 18 maanden beslaat. De probatiestage van 6 maanden wordt dan geïntegreerd in de basisopleiding. Nu komt die erná. Tussen nu en dan is er ruimte voor verbetering. Dat is een kwestie van continu evalueren, communiceren en bijsturen."

Mireille Rex • Startte haar loopbaan als vertaalster Nederlands-Spaans en maakte een carrièreswitch naar de opleiding. Eerst als docente, vervolgens als opleidingscoördinatrice. • “Als team Lerende organisatie willen we de brug vormen tussen de organisatie enerzijds en de politiescholen anderzijds.”

14_IR03_Articles_NL.indd 22

24/09/14 10:14

inforevue 032014

Het team ‘Politie, een lerende organisatie’ (van links naar rechts): Wouter Hanskens, Nele Libbrecht, Mireille Rex, Jérémy Moors en Chris Bogaert.

DE PROBATIESTAGE ALS PROEF OP DE SOM Geleide integratie “Nieuwbakken inspecteurs moeten vanaf 1 oktober 2014 een probatiestage van zes maanden doorlopen. Die stage vindt plaats op hun eerste plaats van tewerkstelling, met andere woorden in de habitat waar ze nà hun basisopleiding – als ze geslaagd zijn – aan de slag gaan. Enerzijds is die probatiestage een leerperiode waarin de inspecteur zijn competenties kan ontplooien en aanscherpen. Anderzijds heeft die stage tot doel de integratie van de inspecteur in zijn werkomgeving op een gestructureerde manier in goede banen te leiden. Die opzet is gegroeid vanuit de idee om de overgang tussen opleiding en loopbaan te verbeteren.” Dubbelcheck “Elk politiekorps wil kwaliteit in huis halen. Die bekommernis is de raison d’être van de selectie en van de opleiding. Maar toch glipt er wel eens iemand door de mazen van het selectie- en opleidingsnet, iemand voor wie de job van politieman/vrouw uiteindelijk niet op het lijf is geschreven. Ook daarvoor dient de probatiestage: om

de beroepsgeschiktheid te evalueren. Het is de ultieme kans om het masker te doen afvallen.” Wie? Wat? Hoe? “De probatiestage is een nieuw concept dat her en der vragen oproept. Wie is wie? Wie doet wat? Wat is de rol van de stageleider en waarin verschilt die van de stagementor? Wat hoort er in een evaluatieverslag te staan? De meeste antwoorden staan weliswaar in de wetteksten, maar dat is vrij zware kost. Daarom is een handleiding1 samengesteld met duidelijke omschrijvingen en overzichtelijke schema’s. Deze handleiding helpt alle betrokkenen om wegwijs te geraken doorheen de probatiestage.”

De handleiding over de probatiestage is beschikbaar op Portal > Poldoc > Navigeren per documenttype > Documenten Politie > Pedagogische ondersteuningen > 2014.

Jérémy Moors • Master in de pedagogische wetenschappen. • Trad in 2011 toe tot het project Lerende organisatie om mee gestalte te geven aan de nieuwe basisopleiding en de probatiestage.

14_IR03_Articles_NL.indd 23

24/09/14 10:14

V ernieuwde basisopleiding inspecteur

DE PORTFOLIO: STIMULANS TOT ZELFREFLECTIE Evolutief curriculum vitae “Wanneer een aspirant-inspecteur aan de opleiding begint, krijgt hij een uniform en een ... portfolio. Meer nog, de aspirant wordt geacht dit eigendom doorheen gans de opleidingscyclus te koesteren als een logboek. Want wat start als een beknopt curriculum vitae – een nulmeting als het ware – evolueert naar een ‘zelfstuurbord’ waarmee de aspirant zijn vooruitgang en competentieniveau kan opvolgen. Het uiteindelijke streefdoel van de portfolio is de

aspiranten te leren om zelf verantwoordelijkheid op te nemen voor hun eigen leerproces door reflectie en zelfevaluatie.” Evaluatie en deliberatie “De portfolio als dusdanig wordt - in tegenstelling tot vroeger - niet gequoteerd maar kan wel in rekening gebracht worden bij de motivering van de eindevaluatie van het professioneel functioneren én tijdens de deliberatiegesprekken van de jury. Met andere woorden, een sterk portfolio met een correct overzicht van de ontwikkeling en persoonlijke inspanningen van de aspirant kan een doorslaggevende factor zijn in het advies van de jury over het al dan niet slagen van de aspirant.” Portfoliobegeleider “Een portfolio komt niet alleen; de aspirant krijgt er ook een portfoliobegeleider bij. Dit is steeds een vaste medewerker van de politieschool die de aspiranten begeleidt tijdens individuele gesprekken en/of groepsbijeenkomsten. De portfoliobegeleider is voor de aspirant een inspirator, een steun en toeverlaat tot wie hij zich te allen tijde kan richten voor advies over zijn leertraject.”

Wouter Hanskens • Master in de pedagogische wetenschappen, specialisatie onderwijskunde. • Stapte mee in het project Lerende organisatie om – met een frisse en externe blik – de basisopleiding onder de loep te nemen.

Waardevol kleinood “Hoewel de chronologie van de portfolio vooralsnog gelijkloopt én stopt met de opleidingscyclus, kan het kleinood bepalend zijn voor de eerste carrièrestappen van afgestudeerde inspecteurs. Immers, niets belet een korpschef om de portfolio van een sollicitant op te vragen om te grasduinen in de beoordelingen van leerwerkplekbegeleiders over de taakgerelateerde vaardigheden en de attitude van de portfolio-eigenaar. Die ‘geloofsbrieven’ horen verplicht thuis in de portfolio. Zo maakt de portfolio in zekere mate zichtbaar welk vlees men in de kuip heeft.”

14_IR03_Articles_NL.indd 24

24/09/14 10:14

WERKPLEKLEREN IS EEN SAMENSPEL TUSSEN THEORIE (SCHOOL) EN PRAKTIJK (WERKVELD) OM DE COMPETENTIES VAN DE ASPIRANT TE VERVOLMAKEN.

inforevue 032014

V ernieuwde basisopleiding inspecteur

WERKPLEKLEREN: OEFENING BAART KUNST Duaal leren “Werkplekleren is in feite een manier van duaal leren met als doel de kloof tussen theorie en praktijk te dichten. Wat de aspirant op school aanleert, zal hij aansluitend in een politiezone of federale politiedienst inoefenen om er vervolgens op school weer over te reflecteren. Door die continue wisselwerking sluit de opleiding nauwer aan bij de realiteit van het terrein.” 328 uren variatie “In de vernieuwde basisopleiding beslaat het werkplekleren een totale duurtijd van 328 uren, wat neerkomt op de som van alle stageperioden in de oude basisopleiding. Het grote verschil met het stagesysteem is dat de aspirant voor het werkplekleren niet meer gebonden is aan één stagelocatie. Integendeel, werkplekleren vindt idealiter plaats binnen diverse politiediensten, in functie van de taak. Alles tezamen zijn er zo’n 37 taken of opdrachten voor werkplekleren omschreven. Het is trouwens perfect denkbeeldig dat de aspirant voor een opdracht naar een leer-werkplek buiten de politie trekt, bijvoorbeeld naar een dienst voor slachtofferbejegening. Dat maakt het boeiend en uitdagend voor de aspirant die de veelzijdigheid van het politiemetier ervaringsgewijs kan ontdekken. Tegelijk zal de aspirant sneller ondervinden of de job van politieman/vrouw hem/haar op het lijf is geschreven.”

Kansen “Het werkplekleren is een kans voor de aspiranten om de competenties, die zij op school aanleren, dieper in te oefenen. Zo vullen ze hun rugzak met praktijkervaring. Terug op school vormt de kennis en ervaring die de aspirant meebrengt van de leer-werkplek, de aanzet tot reflectie en uitdieping.” Mentor(en) en begeleiders “Het werkplekleren functioneert niet - zoals bij de probatiestage - met de klassieke koppeling aspirant-mentor. Door de taakgerichte aanpak van het werkplekleren wordt telkens dié begeleider aangeduid die het best vertrouwd is met de inhoud en correcte uitvoering van de opdracht. Deze begeleiders dragen elk hun steentje bij tot de ontwikkeling van de competenties van de aspirant, én tot de beoordeling van diens arbeidsethos en attitude!” Mosterd? “Waar we de mosterd zijn gaan halen voor het werkplekleren? Werkplekleren is wijdverspreid binnen een resem beroepsgerichte opleidingen, van verpleegkunde tot retailmanagement. Het klinkt misschien niet enthousiasmerend, maar de lerarenopleiding is de mooiste inspiratiebron: je kan geen leraar worden als je niet voor de klas staat!”

Nele Libbrecht • Psychologe, doctor in de arbeidsen organisatiepsychologie. • “Wat zeggen de cijfers?” • Haar passie voor analytisch denken, HR-beleid en onderzoek leidde haar naar het team Lerende organisatie.

Lees ook de rubriek Face to Face, p. 26-27

14_IR03_Articles_NL.indd 25

24/09/14 10:14

EUREKA! Tegenwoordig maakt het werk van de technische en wetenschappelijke politie integraal deel uit van het gerechtelijk onderzoek. Materiële sporen zijn vaak de enige, weliswaar stille getuigen van een misdrijf. Ze kunnen doorslaggevend zijn in de zoektocht naar de dader en naar bewijzen. Het arsenaal aan mogelijkheden waaruit onderzoekers en experts kunnen putten, vormt de inspiratiebron voor deze rubriek. In Eureka! lichten we een tipje van de sluier op.

WELKOM IN HET THEATER

VAN DE MISDAAD Voor een keer laten we de labo’s links liggen en trekken we naar een plaats waar wetenschap, techniek en kunst elkaar ontmoeten. We brengen een bezoek aan het fotografiemuseum van Charleroi waar een tentoonstelling loopt over de gerechtelijke fotografie in het begin van de 20ste eeuw. De maker van de beelden is Rodolphe Reiss, een pionier in het vak. Waarschuwing: niet geschikt voor gevoelige kijkers! TEKST Benoît Dupuis

FOTOGRAFIE Rodolphe Reiss, © Musée de l’Elysée/Institut de police scientifique, Lausanne

MONT-SUR-MARCHIENNE – “Iedereen weet dat de bijzondere kenmerken en vooral de positie van het lijk op de plaats van het misdrijf van het grootste belang zijn voor het onderzoek. Aan de hand daarvan kan men vaak vanaf de eerste inspectie vaststellen of men te maken heeft met een moord, een zelfdoding of een ongeval.” Dit uittreksel uit de Manuel de police scienti�ique, in 1911 geschreven door Rodolphe Reiss (1875-1929), vormt het uitgangspunt van de tentoonstelling Le théâtre du crime, georganiseerd in het fotografiemuseum van Charleroi in samenwerking met het Institut de police scienti�ique (ISPC) van de Universiteit van Lausanne. Rodolphe Archibald Reiss doceerde vanaf 1902 gerechtelijke fotografie en stichtte een jaar later het ISPC. Hij werkte onder meer samen met Alphonse Bertillon, een van de grondleggers van de technische en wetenschappelijke politie die in 1870 het eerste politielaboratorium voor criminele identificatie oprichtte. “Het was duidelijk wat Rodolphe Reiss met zijn werk wou bereiken: dat de wetenschappelijke politie uiteindelijk zou worden uitgebreid tot alle domeinen van de gerechtelijke politie”, aldus Daniel Girardin, curator van de tentoonstelling. “In het kader van de onderzoeken documenteert Reiss zo nauwkeurig mogelijk alles wat op de plaats van een misdrijf kan worden gezien en vastgesteld. Hij fotografeert volgens een welbepaald procedé. De overzichtsfoto’s en detailfoto’s geven inzicht in het verloop van de feiten en ze ontlenen hun legitimiteit aan hun rol van visueel geheugen.”

WETENSCHAP VERSUS KUNST Le théâtre du crime toont niet minder dan 120 onbewerkte beelden van toenmalige feiten die vaak weerzinwekkend zijn: bloedige moorden, vergiftigingen, zelfdodingen, aanslagen, branden, inbraken, valsmunterij, ongevallen enz. Zeer esthetische foto’s die tevens sterk emotioneel geladen zijn. “Gerechtelijke foto’s hebben in beginsel geen echte artistieke waarde, maar we wilden ze die dimensie geven, met name door de keuze van de formaten”, verklaart America Parra-Smart, hoofd van de educatieve dienst van het museum. “De bezoeker wordt bij de eerste aanblik gegrepen door het geweld dat in de beelden schuilt, maar dit gevoel wordt getemperd door het zwartwit en door de historische afstand. Afgezien van hun gerechtelijke waarde zitten er ook sociologische, historische en politieke aspecten in verborgen. Zo kan men uit bepaalde foto’s afleiden dat Zwitserland in het begin de 20ste eeuw een favoriet actieterrein van anarchisten was.” De kwaliteit van de foto’s maakt indruk, ook al gaat het om vergrotingen. “Mensen van de technische en wetenschappelijke politie bezochten de tentoonstelling. Hun deskundige blik is scherper dan de onze, hun professionele interpretatie van de beelden is indrukwekkend. Zo stelde een van hen ons voor om een foto van vingerafdrukken in de andere richting te maken. Wij van onze kant verkiezen echter het artistieke. De wetenschappelijke foto laat geen ruimte voor interpretatie, de artistieke foto des te meer!” De tentoonstelling bewijst dat beide benaderingen niet noodzakelijk onverenigbaar zijn.

14_IR03_Articles_NL.indd 26

24/09/14 10:14

inforevue 032014

“Beroepsmisdadigers maken nog altijd gebruik van slagwapens. Zo dragen ze vaak boksbeugels met of zonder punten. Ook rubberen buizen gevuld met korrels of zand zijn een geducht wapen van straatrovers en ander gespuis.” Rodolphe Reiss, Manuel de police scientiﬁque, 1911

1 Zaak Bingelli, Saint-Cierges, juni 1912. 2 Moord Delaporte, studie over de hantering van de bijl, Gimel, januari 1910. 3 Allerhande steek- en snijwapens: boksbeugel met stilet, Corsicaans mes, priem, Frans knipmes, dolk, Duits knipmes, scheermes, zakmes, mes bijgenaamd ‘jambe de femme’, omstreeks 1910. 4 Ongeval, Rivaz, mei 1913. 5 Vergiftiging van mevrouw Bollo, handafdrukken op de muur, Bière, januari 1910.

3 1

Le Théâtre du crime Tentoonstelling te bezichtigen tot 7 december 2014 Musée de la Photographie Avenue Paul Pastur 11, 6032 Mont-sur-Marchienne www.museephoto.be

14_IR03_Articles_NL.indd 27

24/09/14 10:14

VROUW IN DE LUCHT

Geen drempelvrees en nog minder hoogtevrees! Hoofdinspecteur Linda Camarero Verde werkt in de politiezone Polbruno. Sinds enige tijd is ze ook ‘luchtwaarnemer’ voor Brussel en gaat ze meerdere keren per maand aan boord van een van de helikopters van de luchtsteun (DAFA) van de federale politie. Ze is de eerste vrouw die dergelijke opdracht uitvoert en weerlegt op deze manier het volksgeloof dat een vrouw niet kan kaartlezen! TEKST Gwendoline Hendrick

FOTOGRAFIE Cécile Tonneau en DAFA

SCHAARBEEK – Hoofdinspecteur Linda Camarero Verde is nog maar 35 jaar en heeft al een rijk gevulde loopbaan achter zich. Na een passage bij het leger vervoegde ze in 1998 de toenmalige gemeentepolitie van Schaarbeek. Ze maakte deel uit van de misdaadbrigade, waar ze bovendien de enige vrouw was. In de politiezone Polbruno (Evere/Sint-Joost-ten-Node/ Schaarbeek), waar ze momenteel als adjunct-chef bij de cel opleiding werkt, is ze ook het eerste vrouwelijke personeelslid dat aan een opdracht

14_IR03_Articles_NL.indd 28

in het buitenland (EULEX Kosovo1) heeft deelgenomen. Sinds korte tijd maakt ze deel uit van het team van acht luchtwaarnemers van Brussel en is zo de eerste politievrouw die deze functie vervult.

Hoe bent u luchtwaarnemer geworden? Linda Camarero Verde: “Dat is toevallig gebeurd. Als supervisor van (in het bijzonder) de stagiairs ging ik naar een wegcontrole, waar ik een collega heb ontmoet die luchtwaarnemer was

voor de zone. Hij vertelde me dat zijn betrekking vacant zou worden verklaard. Ik heb mijn kans gegrepen en heb mij kandidaat gesteld bij de luchtsteun (DAFA) van de federale politie. Op 4 november 2013 heb ik dan aan een proefvlucht deelgenomen.” Was dat de eerste keer dat u met een helikopter meevloog? “Ik had al gevlogen naar aanleiding van een medische evacuatieoefening in Kosovo (in het kader van de EULEX-opdracht, nvdr), maar ik wist

24/09/14 10:14

inforevue 032014

niet waaraan ik me precies mocht verwachten tijdens deze proefvlucht. Ik had een kaart meegenomen. Men had mij precieze punten gegeven waarnaar ik het team aan boord moest leiden. Vanuit de lucht is het zicht echter heel anders dan van op de grond en, ook al ken ik Brussel heel goed, ik had het tijdens de eerste ogenblikken een beetje moeilijk om me te oriënteren. Daarna verliep het heel vlot. Mijn collega’s van DAFA waren aangenaam verrast. Ze waren verwonderd dat ik kon kaartlezen en we hebben daar samen bovendien eens goed om gelachen! Het ijs was gebroken …” Neemt u regelmatig deel aan vluchten? “Ik moest vijf vluchten uitvoeren alvorens te kunnen deelnemen aan de beurtrol van de luchtwaarnemers.

14_IR03_Articles_NL.indd 29

Momenteel neem ik aan ongeveer twee vluchten per maand deel ter gelegenheid van betogingen, evenementen of preventievluchten over het arrondissement Brussel. Op 15 augustus heb ik bijvoorbeeld deelgenomen aan een vlucht in het kader van het Summer Festival.” Over welke bekwaamheden moet een luchtwaarnemer beschikken? “Men moet meerdere dingen tegelijkertijd kunnen doen, waarin vrouwen eigenlijk wel sterk zijn (lacht)! Het is uiteraard belangrijk om over een goed oriënteringsvermogen en ervaring op het terrein te beschikken. Brussel goed kennen en vlot met een radio overweg kunnen zijn eveneens onontbeerlijke kwaliteiten. We hebben bovendien het geluk dat we over heel performante instrumenten

beschikken. Als je ziet wat er ’s nachts allemaal kan worden waargenomen dankzij het infraroodsysteem, niet te geloven!” Hoe voelt het om de eerste vrouw ‘in de lucht’ te zijn? “Dat doet me plezier. Ik ben heel blij dat ik deze kans heb gekregen. Het bewijst dat het niet onmogelijk is voor een vrouw om zoiets te bereiken binnen de politie. Leve de diversiteit! Ik hoop dat ik deze activiteit zo lang mogelijk zal kunnen uitoefenen en me op professioneel vlak kan blijven ontplooien.” f

EULEX (European Union Rule of Law Mission) Kosovo is een Europese opdracht van civiel crisisbeheer waaraan de Belgische politie deelneemt.

24/09/14 10:14

UITGENODIGD In deze rubriek nodigt Inforevue een personeelslid van de politie uit voor een gesprek over thema’s die zowel met zijn functie als met de politiewereld in de ruime zin verband houden.

“De politie blijft een ruim, miskend en slecht begrepen begrip” 40 jaar, doctor in de geschiedenis en sinds elf jaar conservator van het Museum van de politie: als dat geen interessant profiel is voor een gesprek over onze instelling, haar verleden en het heden?! We ontmoeten Benoît Mihail. TEKST Benoît Dupuis

FOTOGRAFIE Jos Balcaen

Het Octopusakkoord heeft een hervorming zonder weerga teweeggebracht. Maar is het niet juister te stellen dat de geschiedenis van de politiediensten in België uit een opeenvolging van hervormingen bestaat?

“Praten over ‘hervorming’ brengt ons terug naar een nabij verleden, een periode waarin de politie zich vragen stelt over zichzelf en haar werking. Wie doet wat in opdracht van wie? Dat is een eerder bestuurlijke benadering. Wat we in België vóór het Octopusakkoord hebben gekend, was niet zo diepgaand, het ging meer om aanpassingen. De overheid heeft zich bijvoorbeeld lang vragen gesteld over de controle van de rijkswacht. Een ander voorbeeld: op het einde van de XIXe eeuw wordt de politie van Brussel hervormd door burgemeester Charles Buls als gevolg van een persoonlijk probleem van de hoofdcommissaris! Toch gaan de hervormingsprojecten niet altijd gepaard

14_IR03_Articles_NL.indd 30

weinig pv’s opstelde, zei men dat hij niet bekwaam was. In Frankrijk heeft de revolutie van 1789 tot een centralisering van de macht geleid. Vroeger wezen de dorpsgemeenschappen een persoon aan om de functie van veldwachter te vervullen. De revolutionairen hebben dat veranderd, omdat ze meenden dat de burgers niet onder elkaar moesten Er wordt de dag van vandaag veel beslissen over overheidszaken. Vanaf gesproken over gemeenschapsdat moment werd de veldwachter dus gerichte politiezorg (GGPZ), die door de burgemeester benoemd en voortvloeit uit het Angelsaksische concept community policing. Maar wou de nieuwe gemeentepolitie graag dicht bij de burger staan. Vreemd is gemeenschapsgerichte politiegenoeg ging ze er verder vanaf staan, zorg echt zo ‘nieuw’? enerzijds door het toenemende “Dit houdt verband met het begrip hervorming. Deze concepten ontstaan geweld in de maatschappij en anderzijds door de explosie van de migrapas wanneer de organisatie groot tiestromen, die ervoor zorgden dat genoeg is om na te denken over haar werking. Op zich is deze nabijheid niet de politieagenten de mensen minder goed kennen. nieuw. De veldwachter is een goed voorbeeld van GGPZ: het ging om een België heeft deze centraliseringsfenomenen niet meegemaakt, op enkele man alleen, die thuis woonde, die voorrang gaf aan dialoog en repressie pogingen tijdens de twee wereldoorvermeed. Maar omdat hij slechts heel logen na. In 1917 wenste de Raad van met de middelen die nodig zijn om ze tot een goed einde te brengen en dit is een vast gegeven doorheen de geschiedenis. De politie is slechts een van de instellingen van de maatschappij en ze brengt enorme kosten met zich mee waarvoor de Staat vaak niet de middelen had om ze te dragen, behalve in tijden van voorspoed.”

24/09/14 10:14

inforevue 032014

“Twee gevaren bedreigen voortdurend de wereld: orde en wanorde." Paul Valéry, schrijver, dichter en filosoof+ (1871-1945)

U I TG ENODIGD

OPUS CITATUM

14_IR03_Articles_NL.indd 31

24/09/14 10:14

UITGENODIGD

VERY IRRITATING QUESTION Het museum van de geïntegreerde politie is de opvolger van het Centrum van de geschiedenis en de tradities van de voormalige rijkswacht. Is het niet hoofdzakelijk toegespitst gebleven op de rijkswacht? “Dit museum is kunnen blijven bestaan dankzij de korpsgeest en de zin voor traditie die binnen de voormalige rijkswacht leefden. De logica heeft gewild dat we op het moment van de hervorming iets helemaal nieuws creëerden. Het museum heeft bovendien geen wettelijk bestaan dat in de teksten is opgenomen. De recente oprichting van de vzw HIPOL zal ons eindelijk die rechtszekerheid bieden. Als personeelslid van het burgerpersoneel heb ik het overwicht van de rijkswacht in het museum aanzienlijk verminderd, maar laat ons ook eraan herinneren dat dit korps, dat uit de krijgsmacht is ontstaan, over het meeste materieel beschikte. Met meer middelen zou ik zeker nieuwe dingen kunnen ontwikkelen: borden met uitleg, multimediaproducten enz.”

Is er op het vlak van historisch onderzoek nog veel ‘onontgonnen terrein’ in de geschiedenis van onze politiediensten?

“In België wordt er vrij weinig historisch onderzoek verricht. Dit is onder meer te wijten aan het feit dat veel archieven verdwenen zijn. Door gebrek aan middelen en door onbereidwilligheid waren de gemeenten niet snel geneigd om de archieven van de gemeentepolitie bij te houden. De rijkswacht ontsnapte aan de archiveringsverplichting, omdat ze tot in 1992 deel uitmaakte van de strijdkrachten, die hiervan waren vrijgesteld … Neem het voorbeeld van de gerechtelijke politie. Het einde van de XIXde eeuw, de belle époque, werd in Frankrijk gekenmerkt door de opkomst van nieuwe Vlaanderen, die collaboreerde met de diensten individuele uitrustingstechnieken: het nemen van vingerafDuitse bezetter, één enkele rijkswacht stukken die aangepast waren aan de drukken, fotografie enz. Bij ons kwam voor heel Vlaanderen op te richten. ordehandhavingsopdrachten. Het is deze evolutie pas op gang in de periode En in 1943 kreeg kolonel Emiel Van bovendien door het Heizeldrama in tussen de beide wereldoorlogen dankzij Coppenolle van de bezetter de macht 1985 dat men hierover is beginnen de toenmalige minister van Justitie, over alle politiediensten. Uiteindelijk nadenken en het Europees kampioenEmile Vandervelde, die de gerechtelijke behield België zijn veldwachters tot schap voetbal 2000 vormde vervolpolitie en een school oprichtte. En het is de hervorming van 2001-2002.” gens een mooie herkansing op dit vlak pas na de Tweede Wereldoorlog dat het Terwijl we het vroeger hadden voor de nieuwe politie. Sindsdien zijn gebruik van de zogenaamde ‘moderne’ over ‘handhaving en herstel van de de zaken geëvolueerd, maar de doctechnieken zich verbreidde. Pas nu staan openbare orde’, spreekt men vantoraatsstudies over openbare ordedeze periodes geschiedkundig in de daag van ‘genegotieerd beheer van handhaving gaan niet verder dan de schijnwerpers. In een proefschrift voor de publieke ruimte’. Hoe bekijkt u jaren 1960 en de geschiedenis heeft het verkrijgen van een doctoraat, toont deze zowel operationele, conceptu- altijd veel tijd nodig om de gebeurtede auteur zich trouwens eerder kritisch ele als semantische evolutie? nissen te analyseren.” tegenover het Belgische politiesysteem.” “Laat ons eerst en vooral niet vergeten dat de handhaving van de openbare orde heel lang militair werd opgevat. In de jaren 1950-1960 werden betogers als ‘vijanden’ beschouwd, wat sommige uit de hand gelopen situaties verklaart. Toch gehoorzaamden de rijkswacht en de gemeentepolitie van toen alleen maar de bestuurlijke overheid. De betogingen die PERSON OF INTEREST uitdraaiden op gewelddadige bestorU bent doctor in de geschiedenis en u staat aan het hoofd van een mingen waarbij slachtoffers vielen, museum, in een verouderd gebouw, met een miniem budget en waren het resultaat van beslissingen slechts één voltijdse medewerkster, terwijl uw collega’s van het van de vooraanstaande burgerij. In de Museum van het leger bijvoorbeeld met enkele tientallen zijn. processen die daaruit voortvloeiden, Waar haalt u uw motivatie? steunden de burgemeesters en de “Bovenal in de rijkdom van de collecties in het museum. Vervolgens in ministers trouwens de rijkswachters de diversiteit van het publiek en zijn belangstelling voor wat we aanof politieagenten. Vervolgens heeft er bieden. Ik ben altijd verrast door het enthousiasme van mensen uit alle zich ook een evolutie op het niveau lagen van de maatschappij wanneer ze bij ons op bezoek zijn.” van het materiaal voorgedaan. Pas in de jaren 1960 kregen de politie-

14_IR03_Articles_NL.indd 32

24/09/14 10:14

• Vrijwilligers bij de politie: “Tegen. Dat behoort niet tot de cultuur van ons land.”

• De opleiding Mensenrechten in de Dossin-kazerne: “Voor, maar ik vind het ongelofelijk dat het zover moet komen dat men de verschrikkelijkste daden van de mensheid toont …” • Het uitlenen van collectiestukken aan regionale of lokale musea: “Voor. De ‘kleine’ musea zijn onze partners en de samenwerking verloopt veel vlotter dan met de ‘grote’ …” • De instandhouding van rituelen van de voormalige politiekorpsen: “Voor. De behoefte aan herinneringen is sinds eeuwen inherent aan de mens.”

• De organisatie van reizende historische tentoonstellingen in de politiegebouwen: “Voor, uiteraard! Niet iedereen kan het museum in Brussel bezoeken.” “Dat we over weinig studies over de recente periodes beschikken, is eigenlijk normaal. Ik denk dat we nog een tiental jaar zullen moeten wachten op een correcte studie van de hervorming van het Octopusakkoord.”

U oefent uw functie nu elf jaar uit. Welke meerwaarde hebt u het museum geboden sinds u de functie opnam? “Die van historicus en burger, wat me toelaat een objectiever standpunt in te nemen en meer afstand te nemen om de politionele aangelegenheden te onderscheiden van wat eromheen hangt. Een museum kan op verschillende manieren worden opgevat. Ofwel pittoresk, door voertuigen en wapens te tonen. Maar dat helpt ons niet om de plaats van de politie in de maatschappij te begrijpen. Ofwel meer analytisch, met echt precisiewerk om het historische raderwerk van zo’n groot geheel te ontleden. Zijn de politieambtenaren beter geplaatst om daarover te praten dan ik? Ja, als het gaat om delen van ervaringen. Ik tracht de mensen duidelijk te maken dat de politie beantwoordt aan een behoefte in de maatschappij.” Hoe ziet u het museum van de geïntegreerde politie over tien jaar? Welke innovaties wenst u door te voeren als de middelen voorhanden zijn?

“De politie blijft een ruim, miskend en slecht begrepen begrip. Als het alleen van mij zou a�hangen, zou ik het museum graag opgenomen zien in een groter geheel, een museum van de overheidsdiensten, opdat de burgers het raderwerk van deze instellingen die ze elke dag nodig hebben, zouden begrijpen. Alles hangt samen! De gemeentepolitie/lokale politie is verbonden met het gemeentebestuur, de federale wegpolitie werkt samen met de diensten die instaan voor de wegeninfrastructuur, de gerechtelijke politiezorg is onvermijdelijk verbonden met de sociale sector, de jeugdzorg enz.”

14_IR03_Articles_NL.indd 33

inforevue 032014

• De nultolerantie inzake alcohol bij de federale politie: “Voor. Het is een sterk signaal en een Europese trend.”

U I TG ENODIGD

PRO/CONTRA

VERTAALSLAG • Het talent van de historicus bestaat erin een waar geheel te vormen met trekken die slechts half waar zijn (vrije vertaling). (Ernest Renan, 1823-1892): “De geschiedenis op de manier van vroeger - toen ze meer literair was - verliest het essentiële uit het oog: de mensen.” • De toekomst is aan degenen met het langste geheugen. (Nietzsche, 1844-1900): “We onthouden niet het belangrijkste uit de geschiedenis.”

• Geschiedenis is geen wetenschap, ze hangt te veel af van de getuigenissen van mensen (vrije vertaling). (Elisabeth Vonarburg, 1947-…): “De menswetenschappen zijn interessanter dan de exacte wetenschappen. Men zoekt niet naar waarheden, maar tracht de angsten en verwachtingen van de mens te begrijpen.”

• Het is in de dossiers van de archieven van de politie dat onze enige onsterfelijkheid zich bevindt (vrije vertaling). (Milan Kundera, 1929-…): “Wat belangrijk is in de geschiedenis, is niet wat men in handboeken leest, maar wat men elders vindt. Toch merken we dat Kundera niet in een democratie heeft geleefd. Het is niet in de archieven van de politie dat men de meest schandelijke geheimen zal vinden.”

26/09/14 09:30

LEEFMILIEU

Beschermde en bedreigde vogels

Op 27 juni 2014 heeft de correctionele rechtbank uitspraak gedaan in een belangrijke zaak van illegale handel in beschermde en bedreigde vogelsoorten. Het dossier is het resultaat van een uitgebreid en langdurig gerechtelijk onderzoek. De vier beklaagden worden zwaar gestraft. TEKST Saskia Van Puyvelde1

GENT – De handel in beschermde roofvogels brengt veel geld in het laatje. Zo wordt er makkelijk 10 000 euro neergeteld voor een havikarend, 5 000 euro voor een Amerikaanse zeearend en 6 000 euro voor een Afrikaanse zeearend. De internationale handel in bedreigde plant- en diersoorten evenaart qua omvang en lucrativiteit de internationale

14_IR03_Articles_NL.indd 34

FOTOGRAFIE Alain Martens

drugs- en wapentrafiek. Vier beklaagden kregen eind juni zware straffen, waarmee wordt aangetoond dat dit type van criminaliteit in België niet ongestraft blijft. De rechtbank oordeelde dat de vier beklaagden hebben meegewerkt aan het vervalsen van kweekverklaringen en dus ook van de op basis daarvan afgeleverde CITES-certificaten2. Ze

zijn ook veroordeeld voor het deel uitmaken van een criminele organisatie met vertakkingen in onder meer Spanje, het Verenigd Koninkrijk, Oostenrijk, Duitsland, Frankrijk en Nederland. Binnen deze criminele organisatie bestond een duidelijke hiërarchie en taakverdeling. Enkele leden waren gespecialiseerd in het zoeken en leegroven van nesten,

24/09/14 10:14

inforevue 032014

onder meer in Zuid-Frankrijk en Spanje; anderen stonden in voor het uitbroeden en opkweken van de eieren en vogels. De vogels werden voorzien van gesloten pootringen; samen met de valse documenten werden zij verhandelbaar. Het gaat om sterk bedreigde (roof)vogels zoals aasgieren, lepelaars, boomvalken, grijze en zwarte wouwen enz. die op internationaal en Europees niveau de hoogste beschermingsstatus genieten. Handelsactiviteiten met betrekking tot deze vogelsoorten zijn verboden, behoudens voor speciën waarvan kan worden aangetoond dat ze in gevangenschap geboren en gefokt zijn. Voor dergelijke vogels wordt een CITEScertificaat afgeleverd, waardoor ze verhandelbaar worden. De aanvragen van deze certificaten werden onder de deelnemers gespreid, om de aantallen aannemelijk te doen lijken. De volières van de hoofdbeklaagde werden voorgesteld als ‘Merlin Zoo’, met het oog op het verkrijgen van geloofwaardigheid en toegang tot afnemers in binnen- en buitenland, waaronder de Belgische dierenparken.

Geysels, diensthoofd Milieu bij de Directie van de bestrijding van de criminaliteit tegen goederen (DJB/ Milieu). “Ook de multidisciplinaire aanpak van het onderzoek maakt het een bijzonder dossier. Het feit dat er bijvoorbeeld DNA-analyse werd uitgevoerd, waarbij jongen en ouderparen werden vergeleken, is niet zo courant.” Dit grootschalig en ingewikkeld onderzoek heeft meer dan drie jaar geduurd. De beklaagden kregen zware straffen: naast de veroordeling voor fraude met CITESuitvoervergunningen, het niet bijhouden van een CITES-register, voor het bezit en het verhandelen van bedreigde en beschermde vogelsoorten zonder geldig CITES-certificaat en voor het gebruik van verboden vallen en mistnetten, werden de hoofdbeklaagde en zijn echtgenote veroordeeld voor het witwassen van deze opbrengsten via een vennootschap actief in de bouwsector. De beklaagden hebben handig gebruikgemaakt van het gebrek aan aandacht voor deze regelgeving op de verschillende beleidsniveaus

DIT TYPE VAN CRIMINALITEIT BLIJFT IN BELGIË NIET ONGESTRAFT MULTIDISCIPLINAIRE AANPAK Het dossier was in handen van de Federale gerechtelijke politie Gent, in samenwerking met het Agentschap voor Natuur en Bos, de Belgische CITES-autoriteit en een deskundige van het Koninklijk Belgisch Instituut voor Natuurwetenschappen. Het onderzoek vond ook gedeeltelijk plaats in het buitenland, onder meer in Spanje, Nederland en het Verenigd Koninkrijk. “Het internationale aspect van dit onderzoek is zeer belangrijk”, volgens hoofdcommissaris Frans

14_IR03_Articles_NL.indd 35

met als gevolg een gebrekkige handhaving daarvan. De rechtbank benadrukte tevens dat de beklaagden, door eieren en kuikens van reeds zeer kwetsbare populaties aan de natuur te onttrekken, een rechtstreekse en onomkeerbare aanslag op de biodiversiteit pleegden. De beklaagden hebben uit geldgewin, maar onder het mom van natuurbehoud en liefhebberij, de nationale en internationale inspanningen tot behoud van deze soorten ernstig ondermijnd.

STRAF De hoofdbeklaagde werd veroordeeld tot een gevangenisstraf van 4 jaar, waarvan 1 jaar met uitstel en tot een geldboete van 15 000 euro (met opdeciemen gebracht op 90 000 euro). Er werd voor hem ook een bedrag van 515 800 euro aan illegale vermogensvoordelen verbeurd verklaard. De echtgenote van de hoofdbeklaagde, die enkel terechtstond voor deelname aan de witwasfeiten, werd veroordeeld tot een geldboete van 500 euro (met opdeciemen gebracht op 2 750 euro). Voor het witwassen werd ten aanzien van de hoofdverdachte en zijn echtgenote ook nog eens de verbeurdverklaring van een onroerend goed en een bedrag van 207 655,35 euro uitgesproken. De rechterhand van de hoofdbeklaagde werd veroordeeld tot een gevangenisstraf van 18 maanden met uitstel en tot een geldboete van 5 000 euro (met opdeciemen gebracht op 30 000 euro). De derde beklaagde werd veroordeeld tot een gevangenisstraf van 1 jaar met uitstel (behoudens de voorhechtenis) en tot een geldboete van 2 000 euro (met opdeciemen gebracht op 12 000 euro). De vierde beklaagde, die enkel werd vervolgd wegens valsheid in geschrifte en gebruik van valse stukken, werd veroordeeld tot een gevangenisstraf van 2 jaar, waarvan 1 jaar met uitstel, en tot een geldboete van 2 000 euro (met opdeciemen gebracht op 12 000 euro). Alle in beslag genomen vogels werden op grond van de CITES-wet verbeurd verklaard en toevertrouwd aan de Belgische CITES-autoriteit. f 1

Tekst gebaseerd op de persmededeling van 27 juni 2014 van de Rechtbank van eerste aanleg OostVlaanderen, Afdeling Gent. De ‘Conventie van Washington’ of het CITES-verdrag regelt de internationale handel in bedreigde plantenen diersoorten en is van kracht sinds 1984.

24/09/14 10:14

P OLLEI ETFI M EW I LEIREEUL D

IK WILDE ALLEEN MAAR MODEL STAAN TIJDENS DE LESSEN PLASTISCHE KUNSTEN ...

ZWEEDSE POLITIE DOODT LEERGIERIGE MÖLNDAL ELAND De Zweedse politie heeft een eland doodgeschoten die door het raam van een klaslokaal was gesprongen. Het voorval vond ’s middags plaats in een school in Sörgårdsskolan bij Göteborg. “De leerlingen en de leraar vluchtten naar een aangrenzend lokaal. De eland panikeerde en trachtte zich met kopstoten een weg naar buiten te banen. De politie kwam ter plaatse, sloeg het raam van het lokaal in en bracht de leerlingen in veiligheid. De eland werd ter plaatse gedood. Er vielen geen gewonden”, berichtte de politie. Volgens getuigen raakte het dier zwaargewond toen het door het raam sprong. De leerlingen kregen psychologische bijstand aangeboden, verklaarde directrice Eva Bergman aan de krant Göteborgs-Posten.

BUENOS AIRES

MMM... GOEIE KWALITEIT !

EEN BEETJE STRAK

ANACONDA BEWAAKT DRUGS

Argentijnse smokkelaars gebruikten een anaconda om een lading cocaïne en cannabis te beschermen. Het reptiel moest de politie tijdens een huiszoeking afschrikken, maar dat had niet het verhoopte effect. Politieagenten vielen binnen in een huis in Gonzalez Catan ten westen van Buenos Aires en namen er meerdere kilo’s cocaïne en cannabis in beslag nadat ze de slang, die op de drugs lag te slapen, hadden verplaatst, zo meldde de Argentijnse politie. “We wisten dat er zich daar drugs uit Paraguay bevonden, maar door de aanwezigheid van de slang moesten we er een reptielexpert bijhalen om het dier te overmeesteren”, getuigt een agent. De anaconda is niet giftig, hij doodt zijn prooi door ze te wurgen. Hij kan 10 meter lang worden en 200 kg wegen.

14_IR03_Articles_NL.indd 36

24/09/14 10:14

i n f o r e v u e 0 31 2 0 1 42

P OLLEI ETFI M EW I LEIREEUL D

AVON

EEN ARIEL ATOM VOOR DE BRITSE POLITIE

De Britse politie heeft een ‘Supercharged’ Ariel Atom 3.5 R aangekocht om motorrijders te onderscheppen. De blitse bolide dient echter vooral een preventief doel. De politieagenten van Avon en Somerset in het zuidwesten van Groot-Brittannië hebben dan wel geen Lamborghini zoals hun Italiaanse collega’s, ze kunnen voortaan wel uitpakken met hun gloednieuwe Ariel Atom 3.5 R van 355 pk. Hij is in de eerste plaats bedoeld als ontradingsmiddel voor motorrijders, maar is ook in staat om de meest gehaasten te onderscheppen, want hij heeft slechts 2,6 seconden nodig om op te trekken van 0 tot 100 km/u. De Atom is een tweezitter met een buizenframe zonder echt koetswerk, voortgedreven door een viercilindermotor en met een gewicht van slechts 600 kg. Hij kost ongeveer 49 000 euro.

Referentiepunt BRUSSEL 12:00

NEW-DELHI

ALS ZE DACHTEN ‘NOG WITTER DAN WIT’ TE WASSEN MET HUN ARIEL ATOM ...

INDIA WIL ZWERFHONDEN IN DIENST NEMEN BIJ DE POLITIE

Honden die ronddolen in de straten van New Delhi, zouden zich binnenkort wel eens in de politieschool kunnen bevinden. De gemeentelijke autoriteiten hebben namelijk beslist om een deel van de vele honden te laten helpen bij het verzekeren van de veiligheid. De inwoners van de Indiase hoofdstad hebben al sinds mensenheugenis de gewoonte om straathonden op te vangen en in te zetten voor de bewaking van hun huis, maar het is de eerste keer dat de autoriteiten beslissen om er zoveel energie in te steken. Eenmaal opgeleid, zullen deze honden samenwerken met de gemeentepolitie. “Als deze honden toch maar rondhangen in de stad, kunnen ze zich beter nuttig maken”, verklaarde de burgemeester, Jalaj Shrivastava, aan de krant The Hindu. “Dit initiatief zou twee problemen tegelijk kunnen oplossen: het aantal zwerfhonden neemt af en de veiligheid van de bewoners verhoogt”, voegde hij er nog aan toe, zonder te vermelden hoeveel honden er in het project zouden stappen. Volgens de laatste beschikbare statistieken, telde New Delhi in 2009 meer dan 260 000 zwerfhonden.

14_IR03_Articles_NL.indd 37

24/09/14 10:14

POLITIE IN DE KIJKER

N AT ION A L E F E E S T DAG

Herinnering aan de Grote Oorlog f De festiviteiten van 21 juli stonden dit jaar in het teken van de herdenking van de honderdste verjaardag van de Eerste Wereldoorlog. Ook de politie leverde haar bijdrage, zowel op het traditionele defilé als in het Politiedorp, met een stand van het museum gewijd aan de verschillende Belgische politiediensten in de periode 1914-19181. Hierbij enkele sfeerbeelden2 van deze dag. B.D. Lees ook op blz. 51 De volledige fotoreportage staat op www.polimagery.be. Bekijk ook de Polnews-reportage over het Politiedorp: http://youtu.be/HufT6eHT5oI 1 2

Het defilé stond in het teken van honderd jaar Eerste Wereldoorlog. De spits werd afgebeten door figuranten gehuld in de kledij van toen waaronder rijkswachtuniformen uit 1914, uitgeleend door het Politiemuseum.

De nieuwe stuurman van de Rigid Hull Inflatable Boat (RIB) van de scheepvaartpolitie? / Verkeerspreventie in het mobiele commissariaat van de politiezone Zuiderkempen. / Verleden en toekomst in één beeld: een politieman en een rijkswachter van weleer bezoeken de stand sociale media bij de politie, beheerd door de politiezones Komen-Waasten en Leuven.

14_IR03_Affaires_NL.indd 2

24/09/14 10:12

inforevue 032014

POLITIE IN DE KIJKER

Het detachement te voet bestond onder meer uit twee pelotons met aspirant-inspecteurs van de politiescholen van Luik en Gent, aspiranthoofdinspecteurs met specialisatie van de Federale school, aspirantcommissarissen van de Nationale school voor officieren en twee kandidaat-officieren uit het Groothertogdom Luxemburg.

Het Koninklijk Escorte te Paard pronkte met het monogram van Koning Filip op het zadelkleed.

Hondendefilé. Tien hondengeleiders van de politiezone Brussel-West sloten het detachement te voet. / Tien agenten van de politiezone La Louvière defileerden op scooters! / De paardenwagen Mercedes Benz Axor 1924 (4 paarden) van de politie te paard.

Voorafgaand aan het defilé werden de troepen door de gezagsdragers geïnspecteerd voor het complex Géruzet in Etterbeek.

14_IR03_Affaires_NL.indd 3

Prins Laurent en prinses Claire brachten na het defilé een bezoek aan het Politiedorp. Ze toonden onder meer belangstelling voor de helikopter MD900 van de Dienst luchtsteun en de demonstraties van de hondengeleiders.

24/09/14 10:12

POLITIE IN DE KIJKER

ONE SHOT

GRENSOVERSCHRIJDENDE SAMENWERKING

Historische achterstand van de baan

BRUSSEL – Naar aanleiding van het one shot project ‘Wegwerken achterstand A-forms’ hebben commissaris-generaal Catherine De Bolle en hoofdcommissaris Peter De Buysscher, directeur CGI en CGO a.i., op 30 juni een blitsbezoek gebracht aan de sectie informatieverwerking van de Directie van de operationele politionele informatie (CGOT) van de federale politie en nota bene aan de 10 inspecteurs die daar tijdelijk haast letterlijk bergen papierwerk verzetten. Deze one shot was weliswaar een project van korte duur (3 weken) met als doelstelling het wegwerken van een historische achterstand van A-formulieren bij CGOT, tegelijk was het heus monnikenwerk. Immers, er moest een achterstand van 5000 à 8000 A-formulieren worden overbrugd. Gelet op de nood om daar op korte termijn een mouw aan te passen, werd een beroep gedaan op tien pas afgestudeerde inspecteurs om tijdelijk de rangen van CGOT te versterken. Het onverwachte bezoek van de commissarisgeneraal was een opsteker voor de groep en een reden te meer om dit project op een gedreven, positieve en professionele manier af te ronden. Trouwens, ook voor de nieuwbakken inspecteurs was er een meerwaarde, in die zin dat ze door dit speurwerk in de databanken kennis verwierven over de internationale berichtenuitwisseling en signaleringen en zo een zicht kregen op de internationale politiesamenwerking met Interpol, Europol, Schengen en de liaisonofficieren. Marc Walravens CGOT

EERSTE Frans-Belgische OPLEIDING in Roubaix f ROUBAIX – Grensoverschrijdende achtervolgingen zijn soms problematisch. Op 24 juni 2014 maakte dit het voorwerp uit van besprekingen tussen een twintigtal Belgische en Franse politiemensen. Het uitgangspunt was een interventie die slecht was afgelopen. Commandant Hervé Desailly, opleider aan de politieschool van Roubaix en hoofdcommissaris Janvier Dewinter van het Centrum voor politie- en douanesamenwerking van Doornik (CPDS) analyseerden een praktijkvoorbeeld en ze legden systematisch alle zwakke punten bloot. Tevens verduidelijkten zij de internationale verdragen in het licht van de Belgische en Franse wetten. Commissaris Bertrand Cilor van de politiezone Leuze/Beloeil was zeer tevreden over deze opleidingsdag en is van plan om zijn personeelsleden te herinneren aan de wettelijke grondslagen van grensoverschrijdende achtervolgingen: “Onze zone bevindt zich tenslotte slechts op zo’n vijftien minuten van de Franse grens. Het is dus van fundamenteel belang dat onze mensen met interventiedienst duidelijk weten wat toegelaten is als een achtervolging hen toevallig voorbij Quiévrain zou brengen.”

Didier Montchamp, préfet délégué défense et sécurité (gedelegeerd prefect voor defensie en veiligheid) van de regio Nord rondde de dag af. Hij benadrukte de noodzaak om zowel de Belgische als de Franse politieambtenaren op te leiden in grensoverschrijdend politiewerk. “Alle deelnemers krijgen een handleiding over politiewerk in het grensgebied”, aldus de prefect. “Bovendien moeten de wetteksten uit beide landen worden toegelicht opdat de politieambtenaren op het terrein goed weten wat hun bevoegdheden zijn en waar die stoppen wanneer de grens wordt overschreden.” Er zijn nog opleidingen gepland, zowel in Roubaix als in de politieschool van Jurbise. Tot slot benadrukte de préfet délégué dat de steun verleend door het CPDS van Doornik, een hoofdrolspeler op het gebied van grensoverschrijdende samenwerking, onontbeerlijk is.

J.B.

14_IR03_Affaires_NL.indd 4

24/09/14 10:12

inforevue 032014

POLITIE IN DE KIJKER

CPS SCRIPTIEPRIJS 2014

De politie als slachtoffer van geweld f

“Ze moeten er maar tegen kunnen, is wat de burger vaak zegt als politiemensen bijvoorbeeld slaag krijgen”, zegt Vanessa Laureys. Al bijna tien jaar maakt ze deel uit van de interventiedienst, waardoor ze al meerdere keren betrokken is geweest bij geweldsincidenten. Ze combineerde haar voltijdse (ploegen) dienst met haar studie criminologie en behaalde vorig jaar haar master. “Ik wilde voor mijn scriptie sowieso iets doen rond politie. De instelling op zich, de manier waarop die functioneert, interesseert mij. Neem daarbij mijn eigen ervaring met geweld en de keuze was snel gemaakt. Van collega’s hoorde ik ook dat het voor politiemensen vaak een zoektocht is om aan hulp te geraken.” In eerste instantie wilde ze met haar kwalitatief onderzoek zien wat er leeft bij politiemensen die slachtoffer zijn geworden van lichamelijk geweld. “Mijn thesis is gebaseerd op diepteinterviews die ik bij 14 inspecteurs van vier politiezones uit Vlaamse centrumsteden heb afgenomen. Deze 14 mensen komen uit de wijkwerking, de interventie en de recherche. Het was moeilijk om ze te vinden, maar ze waren zeker bereid om mee te werken. We hebben

SINT-NIKLAAS – De scriptie van inspecteur Vanessa Laureys van de politiezone Sint-Niklaas is bekroond tot beste Nederlandstalig eindwerk door het Centrum voor Politiestudies (CPS). In haar thesis bespreekt ze wat er leeft bij politiemensen die het slachtoffer zijn geworden van lichamelijk geweld.

Ik hoop met deze scriptie dat collega's die het slachtoffer zijn van geweld, de nodige ruggensteun krijgen.

heel open kunnen praten en er kwam toch heel wat naar boven.” De conclusie van haar thesis is duidelijk: er is weinig begeleiding en opvolging van de slachtoffers. Er bestaan wel degelijk initiatieven rond psychologische bijstand, maar de drempel is te hoog en de politiecultuur, met toch een hoog machogehalte, maakt dat moeilijk. Ook de afhandeling van praktische zaken, zoals de burgerlijke partijstelling en de bijstand van een advocaat, wordt onvoldoende gestuurd. Politiemensen moeten dat zelf maar uitpluizen. “Velen vinden ook dat ze niet voldoende worden gesteund vanuit justitie

en dat het parket makkelijker gaat vervolgen als een politieambtenaar arbeidsongeschikt is. Ik hoop met deze scriptie dat collega’s die het slachtoffer zijn van geweld, de nodige ruggensteun krijgen zodat ze het gevoel hebben dat ze er niet alleen voor staan en dat leidinggevenden zich meer bewust worden van de heersende problematiek en voor de nodige ondersteuning zorgen.” De scriptie van Vanessa Laureys kreeg van het Centrum voor Politiestudies de prijs voor beste Nederlandstalig eindwerk. De prijs houdt in dat ze haar thesis in boekvorm krijgt. S.V.P.

14_IR03_Affaires_NL.indd 5

24/09/14 10:12

POLITIE IN DE KIJKER

R A A D P L E E G B A A R VA N O P S M A R T P H O N E E N TA B L E T

PRIMEUR: online en

multidisciplinair logboek voor Rock Werchter f

WERCHTER – Grote evenementen op een zo goed mogelijke manier multidisciplinair beheersen, dat is een uitdaging die vele 'gold-commanders' bij de politie kennen. Voor de afgelopen editie van Rock Werchter werd er voor het eerst gewerkt met een online logboek, ontwikkeld door hoofdinspecteur Geert Maes van het CIC Vlaams-Brabant (CIVLA). Op eigen initiatief, én op zijn eigen server, ontwikkelde Geert een logboek dat door alle disciplines (medisch, politie, brandweer,…) werd gebruikt. "Dankzij dit systeem hebben we een perfect overzicht van wat er zich allemaal op het terrein afspeelt, in alle disciplines", aldus hoofdcommissaris Walter Vranckx, directeur van het CIVLA. "De snelheid van de informatie verhoogt beduidend en dat komt de dienstverlening naar de burger alleen maar ten goede." Een ander groot voordeel van het nieuwe logboek is dat het vanop afstand van op eender welke laptop, smart-

phone of tablet geraadpleegd en gevoed kan worden. Het laat ook toe om bestanden op te laden, zoals bijvoorbeeld een foto van een vermiste persoon. Iedereen met toegangsrechten kan dan vanop zijn smartphone die foto bekijken, zelfs in het midden van de festivalweide. Het systeem wordt na het vierdaagse muziekfestival geëvalueerd en er wordt bekeken hoe dit verder ontwikkeld kan worden. Het multidisciplinaire logboek van Geert Maes kon alvast tijdens het muziekfestival op heel veel bijval van de gebruikers rekenen. Ook andere politiezones en federale diensten kwamen uit interesse een kijkje nemen naar het systeem. Dit wordt zeker vervolgd.

Tine Hollevoet

14_IR03_Affaires_NL.indd 6

24/09/14 10:12

HET GROTE FIETSEXAMEN

inforevue 032014

POLITIE IN DE KIJKER

“Ga ik niet verkeerd rijden, meneer?” f KNOKKE – 303 leerlingen van het zesde leerjaar uit alle basisscholen van de politiezone Damme/Knokke-Heist hebben voor de zomervakantie Het Grote Fietsexamen afgelegd. De politie heeft hen hierop voorbereid met de hulp van de Moving Forward-applicatie, die verkeersknelpunten in de schoolomgeving vastlegt.

De eindtermen verwachten van lagere scholen dat kinderen op het einde van het zesde leerjaar voorbereid zijn om zich zelfstandig als fietser en voetganger in het verkeer te verplaatsen. Inspecteur Christoph Van Wynsberghe van de politiezone Damme/Knokke-Heist is coördinator verkeers- en mobiliteitseducatie en is daar al 17 jaar mee bezig. “In oktober bezoek ik de klassen en leg ik uit wat Het Grote Fietsexamen inhoudt. De Vlaamse Stichting Verkeerskunde (www.vsv.be) helpt me daarbij: ze stelt gratis smartphones ter beschikking die uitgerust zijn met de Moving Forward-applicatie1. Daarmee heb ik de verkeersknelpunten in de schoolomgeving fotografisch vastgelegd en ze voorzien van een woordje

uitleg. De foto’s worden automatisch verzonden en verzameld en de software zet ze onmiddellijk op de digitale kaart, met de juiste gps-coördinaten. Het hele parcours (tussen 6 en 12 km) staat op die manier online. Ik leer de leerlingen werken met de applicatie, zodat ze niet alleen met de leerkracht, maar ook thuis kunnen oefenen als ze dat willen. Ze zijn vaak bang om verkeerd te rijden, dus als ze op voorhand het parcours al kennen, kunnen ze zich de dag zelf focussen op hun gedrag in het verkeer. In de periode tussen de paasvakantie en eind mei komen we met de werkgroep terug in de klas, waarbij we ’s namiddags het parcours gaan oefenen. Aan de moeilijkste punten stoppen we en krijgen de leerlingen uitleg. Er zijn zelfs scholen die het parcours meerdere keren fietsen. Het Grote Fietsexamen heeft als doel te testen of de leerling in staat is om op eigen kracht naar het secundair onderwijs te fietsen. Zowel politiemedewerkers als vrijwilligers worden ingezet om de leerlingen langsheen het parcours te kunnen evalueren. 92,1% van de leerlingen was geslaagd, maar iedereen krijgt uiteindelijk toch een diploma.” De werkgroep rond verkeers- en mobiliteitseducatie – die elf leden telt – evalueert jaarlijks zijn werking. “We hebben één regel,” besluit de coördinator, “namelijk dat we onszelf continu in vraag stellen.”

De applicatie is toegankelijk via de website van de politiezone: www.lokalepolitie.be/5446 of op www.movingforward.be. © PZ Damme/Knokke-Heist

@lokpol5446 S.V.P. Moving Forward komt tot stand dankzij de financiële steun van het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling (EFRO). Het project wordt uitgevoerd door het Instituut voor Mobiliteit (IMOB) van de Universiteit Hasselt in samenwerking met de Vlaamse Stichting Verkeerskunde.

14_IR03_Affaires_NL.indd 7

24/09/14 10:12

POLITIE IN DE KIJKER

SPORT

European Police and Fire Games … in Belgium ! f

Deze Spelen vinden om de twee jaar plaats en zorgen voor interessante ontmoetingen tussen openbare veiligheidsactoren. "Deze internationale uitwisseling schept positieve banden, niet alleen op het vlak van sport maar ook op het vlak van cultuur en economie", besluit Constant Kox. De uitslagen van de verschillende competities staan op http://www.european-police-fire-games.com/. B.D.

BRUSSEL – De vijfde editie van de Europese Spelen voor politie en brandweer vond plaats in Brussel van 12 tot 20 juli 2014. Meer dan 1000 politie- en brandweermensen onder wie 200 Belgen namen deel aan verschillende competities in een veertigtal sportdisciplines. Onze landgenoten blonken uit en veroverden niet minder dan 85 medailles: 41 gouden, 26 zilveren en 18 bronzen. "Ondanks enkele probleempjes die inherent zijn aan de organisatie van dit soort evenementen ben ik blij dat ik deze Spelen kon organiseren met de steun van verschillende partners waaronder de Stad Brussel, de politiezone Brussel-Hoofdstad/Elsene en de federale politie. De sportclubs die ik vroeg de competities te organiseren, hebben dat voortreffelijk gedaan", aldus Constant Kox, directeur van het evenement.

14_IR03_Affaires_NL.indd 8

24/09/14 10:12

POLNEWS

Politie en rijkswacht tijdens de belegering van Antwerpen

inforevue 032014

POLITIE IN DE KIJKER

Terreinwagens f NAMEN – Het actieterrein van de spoorwegpolitie (DGA/SPC) bestaat uit een groot aantal vaak moeilijk berijdbare wegen en toegangswegen die bij het grote publiek weinig bekend zijn. Om dus aan een reële behoefte tegemoet te komen, heeft de federale politie terreinwagens gekocht voor vier SPC-posten. De vier voertuigen zijn een aantal maanden in dienst en zijn voorzien van een politie-uitrusting van de laatste generatie die de politiemensen een grote zichtbaarheid geeft, dankzij onder andere de vele led-lichten in oranje en blauw. Deze voertuigen zullen ongetwijfeld een eersteklas werkinstrument zijn voor de komende jaren. J.B.

SPOORWEGPOLITIE

ANTWERPEN – Op 20 augustus 1914, oog in oog met de voortgang van het Duitse leger en op bevel van koning Albert I, trekt het Belgische leger zich terug in Antwerpen, achter een dubbele verdedigingslijn. De strategie bestaat erin de haven te beschermen, omdat die van levensbelang is voor de voedselbevoorrading van het land. De belegering van de havenstad door de bezetter kan beginnen, zelfs al kent die pas eind september, begin oktober 1914 een hoogtepunt. In de nacht van 24 op 25 augustus bombardeert een Duitse zeppelin de stad waarbij meerdere slachtoffers vallen, onder hen een gemeentelijke politieman. Deze tragische oorlogsdaad laat zijn sporen na bij de bevolking. Tijdens deze periode, en tot de terugtrekking van het Belgische leger op 10 oktober, wordt de hulp ingeroepen van de Antwerpse gemeentepolitie en rijkswacht … Deze Polnews is de tweede editie in een reeks videoreportages ter herinnering van 100 jaar Eerste Wereldoorlog. Polnews is toegankelijk via: • Polsupport • FedPol Belgium • www.federalepolitie.be > Publicaties > Polnews. B.D.

14_IR03_Affaires_NL.indd 9

24/09/14 10:12

POLITIE IN DE KIJKER

D E Z O M E R VA N D E P O L I T I E Z O N E W E S T K U S T

MARITIEME STRANDPOLITIE f KOKSIJDE – Zes dagen lang, van 19 tot 21 en van 26 tot 28 augustus 2014, liep bij de politiezone Westkust (De Panne/ Koksijde/Nieuwpoort) het proefproject Maritieme Strandpolitie. Samen met de politie te paard en de scheepvaartpolitie (SPN) van de federale politie, wilde de lokale politie het strand op die manier beter controleren. Deze samenwerking tussen lokale en federale politie is gegroeid uit de ‘verkeersveilige dagen’ op zee. Daaruit bleek dat de politie te weinig mankracht had om alle problemen en tussenkomsten het hoofd te bieden. De aanzet voor de samenwerking kwam van korpschef Nicholas Paelinck en zijn collega’s van SPN. De strandpolitie wilde het veiligheidsgevoel op het strand, in de duinen en op zee verhogen. Met vier paarden en een terreinvoertuig dat dienstdeed als mobiele dispatching, leverden ze onder andere bijstand aan de reddingsdienst. Ze moesten een 12-tal keer tussenkomen voor kitesurfers en twee keer voor zeilwagens en plankzeilers. De ploeg kwam meermaals tussen voor verloren gelopen kindjes. De meest opmerkelijke tussenkomst was toen een man in de duinen een groot zwembad had gegraven om er een feest met barbecue te organiseren. Hij moest de duinen onmiddellijk herstellen in hun oorspronkelijke

toestand … “Het project werd positief geëvalueerd en normaal gezien komt er een vervolg”, volgens Ine Deburchgraeve, communicatieverantwoordelijke bij de politiezone Westkust.

Positieve criminaliteitscijfers De politiezone Westkust heeft nog meer goed nieuws. Tijdens de zomer van 2014 daalde de criminaliteit op bijna alle vlakken. Bovendien heeft de criminaliteit over een periode van 13 jaar zijn laagste peil bereikt! Het aantal fietsdiefstallen daalde van 90 naar 80, het aantal bromfietsdiefstallen van 3 naar 2 en het aantal winkeldiefstallen bleef hangen op 24. Het aantal woninginbraken daalde met 58% in vergelijking met 2013 en het aantal inbraakpogingen met 31%. Tijdens de zomer werd er één auto gestolen, tegenover zes vorig jaar. Pogingen waren er niet. Het aantal diefstallen uit voertuigen daalde met 36% (van 14 naar 9) en het aantal pogingen van 3 naar 2. S.V.P. en PZ Westkust © PZ Westkust

14_IR03_Affaires_NL.indd 10

24/09/14 10:12

inforevue 032014

POLITIE IN DE KIJKER

F E E D B AC K Een terugblik op vorige edities van Inforevue.

Verdwijning van dementerende ouderen In oktober 2013 tekende de politiezone NivellesGenappe een samenwerkingsprotocol betreffende de verdwijning van dementerende ouderen. Dit akkoord, dat in Inforevue 04/2013 werd voorgesteld, bepaalt belangrijke samenwerkingsmodaliteiten tussen het parket, de Cel vermiste personen van de federale politie, de zorginstellingen op het grondgebied en de politiezone. Sindsdien hebben talrijke zones ook deelgenomen aan het project, zoals commissaris David Rimaux van de Cel vermiste personen verduidelijkt: "Het gaat om alle politiezones van het gerechtelijk arrondissement Namen, bijna heel het arrondissement Nijvel en Huy, de politiezones Marche-enFamenne en Brussel Hoofdstad/Elsene, alsook de zones Gaume, Flémalle en Vesdre. De lokale politie van La Louvière zou eveneens binnenkort op de kar springen." Binnen twee à drie jaar zouden in principe alle politiezones uit Wallonië en Brussel ook in het project moeten stappen.

V E R DW I J N I N G E N VA N B E J A A R D E N

Politie, parket en zorginstellingen slaan handen in elkaar De politiezone Nijvel-Genappe ondertekende op 24 oktober een protocolakkoord met het parket, de cel vermiste personen van de federale politie en de plaatselijke zorginstellingen. Het akkoord regelt de samenwerking bij verdwijningen van demente bejaarden. Het initiatief is niet nieuw en heeft zijn nut al bewezen in Vlaanderen. De lokale politie van Nijvel is de eerste Waalse politiezone die mee op de kar springt, met in haar zog nog andere Franstalige politiezones. TEKST Gwendoline Hendrick FOTOGRAFIE Lavinia Wouters & Jos Balcaen

WEDSTRIJD

Zassetsky maakte de goal Onze abonnees vinden bij deze editie van het tijdschrift het traditionele cadeau. Deze keer is het een blocnote. Voor het raadsel van Pol in Inforevue 02/2014, was het goede antwoord Zassetsky, degene die de goal maakte voor Trooz. De naam van de beste aanvaller van het team begon met de eerste letter van de club en de aanvaller van de fraudeurs begon met de laatste letter van de naam van de club. Hier volgen de namen van de winnaars en de prijzen die ze in de wacht sleepten: • een stylo voor Jeroen Somers en Frank Iacopucci; • een boek met politieverhalen voor Aristide Denis, Joël Delbart, Valence Collart en Jean-Marie Cornelis; • een soepkom voor Tim Vervaet en Joke Coppesmette; • een zaklamp voor Robert Linsingh en David Peirlinck; • een blocnotehouder voor Luc Baetens; • een usb-sleutel voor Nico Nuyts; • een tas voor Tine Vrijders; • een spelletjesboek en een musketon voor Els Packolet en Jan Deklerck.

Pol gaat onvermoeibaar verder met zijn onderzoeken. Bent u net zo scherpzinnig als hij om de diefstal van de kassa in de cinema op te lossen? Abonnees kunnen hun antwoord voor 17 november ten laatste opsturen, ofwel via mail naar inforevue@police.be, ofwel via de post naar het adres Inforevue, de raadsels van Pol, Directie van de communicatie, Kroonlaan 145A te 1050 Brussel. Vergeet uw abonneenummer niet te vermelden. Veel geluk en tot in december met de kalender voor 2015. De redactie

Ronald Comers (FBI), Douglas Muldoon (voorzitter FBI NAA internationaal), Europees President Herman Van Rompuy, Joos Duchi (voorzitter European Chapter) en Philippe Beneux (Belgische graduate).

47 11 53

14_IR03_Affaires_NL.indd 11

24/09/14 10:12

IR03_Cover-NL.indd 4

24/09/14 10:14