/ /
042012
/
T I J D S C H R I F T VA N D E G E Ï N T E G R E E R D E P O L I T I E
Crime clips: een succesverhaal
De enclave van de Shapers De zaak Fanchini: dollars voor België
Matonge,
kleurrijk en warm
IR04_Cover-NL.indd 1
11/12/12 08:54
“HET WAS ME EEN WAAR GENOEGEN” Inforevue is een uitgave van de Directie van de interne relaties (DSI) van de federale politie
Hoofdredacteur: Benoît Dupuis Redactie: Stefan Debroux, Renato Guion, Gwendoline Hendrick, Saskia Van Puyvelde Lay-out en fotografie: Ruben Accou, Jocelyn Balcaen, Caroline Chaidron, Petra De Weser, Emmanuelle Glibert, Karolien Snyers, Lavinia Wouters Tekeningen: Didier Castenholz, Ruben Accou Vertalingen: Vertaaldienst DSEK, Dienst interne communicatie Drukkerij: Goekint Graphics - 059 51 43 43 Verantwoordelijke uitgever: Eric Cobut - Fritz Toussaintstraat 8 1050 Brussel
Op 1 januari 2013 eindigt mijn loopbaan. Met grote voldoening en bescheiden trots blik ik terug op die 40 jaren. De voldoening heeft te maken met de rijkdom die het beroep van politiechef brengt. Wetshandhaving brengt ons in contact met vele mensen, vele drama’s en emoties; leed kunnen verlichten, of – beter nog – voorkomen, is het mooiste wat er is. Soms lijkt het ondankbaar. Toch overweegt de overtuiging dat de stille maatschappelijke erkenning alle inspanningen beloont. De fierheid steunt zich op de verwezenlijkingen. Voor, tijdens en na de politiehervorming, hebben we daadwerkelijk kunnen bijdragen tot de veiligheid en de levenskwaliteit van onze gemeenschap. Moeilijke uitdagingen werden aangegaan, frustraties verwerkt. Mooie resultaten werden behaald, gelegenheden benut, veranderingen doorgevoerd. De Belgische politie staat vandaag verder dan ooit tevoren. Internationaal zijn we inzake meerdere aspecten de referentie.
Abonnementsprijs: België en andere landen: 10 euro Rechtvaardigende factuur: 1,25 euro voor administratie- en verzendingskosten.
Aan zij die ik heb teleurgesteld, wil ik zeggen “meer of beter zat er niet in”. Ik heb het beste van mezelf gegeven. Daarom spreek ik van bescheiden trots. Maar zeker ook omdat ik geen van de verwezenlijkingen enkel op mijn eigen hoed kan schrijven. Integendeel. Bij alles heb ik kunnen rekenen op de steun van de overheden en, vooral, de medewerking van vele bekwame en gemotiveerde collega’s. Het is met bijzonder veel dankbaarheid dat ik afscheid van hen neem.
Een abonnement op Inforevue, het tijdschrift van de geïntegreerde politie, geeft recht op vier nummers en wordt automatisch verlengd behoudens opzegging vóór het vierde nummer. Alle rechten voorbehouden.
Laatste reden om bescheiden te blijven: er is zeker nog verbeterpotentieel. Dat zal er altijd zijn.
Public relations en abonnementenbeheer: Harry De Clerck, Fritz Toussaintstraat 8 1050 Brussel Tel. 02 642 65 32 - Fax 02 642 60 97
Le présent magazine paraît également en français. Contacteer de redactie: 02 554 41 54 Teamware: _DGS/INFOREVUE E-mail: inforevue@police.be ISSN: 1780-7646
Thuis tot rust kunnen komen na een zware dag is zeer belangrijk. Mijn dank richt zich daarom ook tot mijn familie die me de kans gaf voluit te gaan.
De toekomst zal haar eigen uitdagingen kennen. De omgevingsfactoren zullen niet altijd gunstig zijn. Maar het professionalisme, de integriteit, de openheid van geest, de soepelheid en de toewijding van onze politie(mensen) staan borg voor het beste antwoord op dit alles. Ik vertrek dus met groot vertrouwen in de toekomst. Het was me een waar genoegen dit land, samen met u, te mogen dienen.
De rubriek ‘Bib’ kwam tot stand dankzij de medewerking van het Politioneel documentatie- en kenniscentrum (DGS/DSEK).
Paul Van Thielen
IR04_Cover-NL.indd 2
11/12/12 08:54
inforevue 042012
34
30
042012
44
inhoudstafel
INTERNATIONALE POLITIESAMENWERKING Twee partners op gelijke voet INFORMATIEGESTUURDE PATROUILLES Blauw actiegericht op straat
8
23
COMMUNICATIE IN DE WIJK “Dag, ik bin uw wijkagent”
12
26
FACE TO FACE Vormt IT een belemmering voor telewerken?
COMMUNICATIE- EN INFORMATIECENTRUM VAN NAMEN 100 + 101 = 1!
14
POLITIEZONE BRUSSEL-HOOFDSTAD/ELSENE Politieagenten in Matonge
WAPEN- EN VEILIGHEIDSKAMERS Zo veilig als Fort Knox?
18
FEDERALE POLITIE BIJ DE SHAPE Van nabijheid tot internationaliteit
28 30
INTERNATIONALE POLITIONELE INFORMATIE-UITWISSELING Cruciale beslissingen durven nemen
37
40
CRIME CLIPS Een combinatie van kanalen
rubrieken
46
Moderniteit in Malmedy
IR04_Cover-NL.indd 3
Radar...2
Eureka !...34
Casus...22
Feedback...53
Historia...7
Out of office...17
Politiewereld...42
Politie in de kijker...44
1
11/12/12 08:54
718 R ADAR
DE POLITIE IN CIJFERS
398 718 Het noodnummer 101 heeft in 2011 398 718 foutieve oproepen geregistreerd. Dat komt neer op ongeveer 13 % van de zowat 3 miljoen oproepen per jaar. 124 000 ervan waren ronduit schadelijk (grappen, beledigingen, pesterijen …) en 78 000 waren te wijten aan een technische fout (gsm niet vergrendeld bijvoorbeeld).
“
QUOTE
Een beetje paranoia kan geen kwaad, te veel is ook niet nodig, maar het is belangrijk dat de ondernemingen een beetje waakzamer zijn.” Michael Clancy (FBI), wiens doel het is om de ondernemingen te sensibiliseren voor de risico’s van terroristische aanvallen, via de operatie Tripwire (struikeldraad), AFP, 20 november 2012.
BIB
JEUGDDELINQUENTIE: OP ZOEK NAAR PASSENDE ANTWOORDEN Jeugddelinquentie is een thema dat de publieke opinie bezighoudt en ook de politieke wereld niet onberoerd laat. In 2006 werd het jeugdrecht grondig hervormd. Een groot aantal nieuwe maatregelen werd ingevoerd en de idee van herstelrecht vond ingang. Bijna drie jaar na deze hervorming, vormde het congres Jeugddelinquentie: op zoek naar passende antwoorden een unieke gelegenheid om knelpunten, uitdagingen en oplossingen in de aanpak van het fenomeen aan te kaarten. Het congres, georganiseerd door de Dienst voor het Strafrechtelijk beleid, bracht (praktijk)actoren uit de justitiële, politionele en academische wereld en uit de hulpverleningssector samen en daagde hen uit om op zoek te gaan naar mogelijke antwoorden op de ervaren problemen. Dit boek bevat de belangrijkste teksten van het congres. INFO Jeugddelinquentie : op zoek naar passende antwoorden, Freddy Gazan ; Christel De Craim, Antwerpen : Maklu, 2010 298 p.
2
12_04_RADAR_nl.indd 2
11/12/12 08:57
inforevue 042012
R ADAR
tweetwall @Pers_fedpol
Wij verzekeren u dat onze politiehelikopters elke dag volgetankt zijn, in tegenstelling tot wat vandaag in een krant beweerd wordt.
@PZHetHoutsche
Die ochtend.......aan de afrit van de E40 in Oostkamp: het ritsen van het verkeer was andermaal mooi om zien! Bedankt voor de hoffelijkheid!
@politielommel W E B WAT C H
POLSUPPORT OP FACEBOOK Na het account @Polsupport_N op Twitter, opent de Algemene directie van de ondersteuning en het beheer (DGS) van de federale politie een pagina op Facebook gewijd aan de interne relaties en de interne communicatie. Het doel is de interactiviteit met het personeel van de geïntegreerde politie te verhogen, collega’s te laten reageren op berichten en ook via dit kanaal, hen de kans te geven vragen te stellen aan het callcenter Polsupport. Video’s, kleine enquêtes en fotogalerijen staan ook op de menu. De toegang is voorbehouden aan de personeelsleden van de politie. Wie tot de groep toegelaten wil worden, moet de test met het communicatierepertorium (CRC) doorstaan. INFO http://www.facebook.com/groups/polsupportnl/
Door de rukwinden van gisteren kan het zijn dat aannemers hun bouwhekken plat op de grond terugvinden. Dit kan ons werk geweest zijn.
@PZWLW
#Wetteren #Laarne #Wichelen: nog maar eens vragen aan de jeugdbewegingen: een spel met speelgoedwapen? Laat het ons op voorhand weten!
@PzGbergenLierde
Komende winter opnieuw verhoogde #controle op de #fietsuitrusting. Fietsers die in orde zijn, worden beloond met een fluo armband!
@pzglm
Vanmorgen waren 418 vd 447 gecontroleerde fietsers in orde met verlichting. Overtreders kregen tijdelijk een vervanglicht. Terugbrengen, hé!
@PolitieLeuven
Binnen anderhalf uur wordt gestart met het opruimen van fietsen aan het station van #leuven. Fietsenstallingen gebruiken!
@pzdemerdal_dsz
We krijgen nogal veel meldingen van oplichting bij verkopen via internet. Ga altijd eerst na of je het geld ECHT in “handen” hebt.
@PZ_Noord GEKNIPT
Na vier jaar in de commerciële sector, is Amélie Noirhomme op 1 mei 2011 als calltaker bij het callcenter Polsupport beginnen werken: “Ik beantwoord oproepen van de personeelsleden van de geïntegreerde politie. Hun vragen hebben betrekking op het statuut, de verloning en andere niet-operationele materies. Ook de HR-verantwoordelijken van de politiezones en federale diensten nemen met ons contact op voor het dagelijkse beheer van hun personeelsleden. Ik hou van de contacten met mensen, het is enorm verrijkend.” U kan het callcenter bereiken op het nummer 0800 99 271.
Wij starten eveneens met “Muziek in de oren”. De actie is gericht op het gebruik van oortjes (i-Pod,…) door bestuurders van (brom) fietsen.
@PZHAZODI
Voorlopig zagen wij enkel de ‘S’ van ‘Safe’ of ‘SLIM’ verschijnen vanavond! Wij hopen dit zo te houden. Heb jij je #Bob al gekozen?
@Politie_Rupel
Jij weet het beste wat wel of niet in je straat thuishoort. Bel bij ‘dit-klopt-niet-situaties’ direct #101. #durftemelden #samenwerken
@PZHetHoutsche
Met uw wagen op de openbare weg: verzekeringsbewijs kunnen voorleggen! Brengt u daarop zelf wijzigingen aan, is dit valsheid in geschrifte!
3
12_04_RADAR_nl.indd 3
11/12/12 08:57
R ADAR GEFLI TST
Belgen en Luxemburgers samen Begin oktober namen zo’n 200 Belgische en Luxemburgse politiemensen deel aan een gemeenschappelijke oefening inzake genegotieerd beheer van de openbare ruimte in Lagland (lees ook pagina 44), in het kader van het Benelux-verdrag. Deze oefening laat beide landen toe elkaars aanpak beter te begrijpen. De personeelsleden van de geïntegreerde politie kunnen alle foto’s van deze reportage bekijken op www.polimagery.be.
4
12_04_RADAR_nl.indd 4
11/12/12 08:57
inforevue 042012
R ADAR GEFLI TST
5
12_04_RADAR_nl.indd 5
11/12/12 08:57
R ADAR GPS
VERHOORKAMER JONGE SLACHTOFFERS HEROPEND Oktober 2012. In de gebouwen van de federale gerechtelijke politie van Veurne is de audiovisuele verhoorkamer voor minderjarige slachtoffers van seksuele misdaden heropend. Door de opnames moeten de kinderen hun verklaringen maar één keer afleggen; ze voorkomen ook traumatiserende ontmoetingen met de dader.
POLITIEGEBOUW INGEHULDIGD 21 september 2012. Het nieuwe gebouw van de federale gerechtelijke politie van Tongeren is plechtig ingehuldigd. Sinds begin 2012 zijn alle diensten van de FGP gegroepeerd in dit gebouw op de Ambiorixsite. Ruime kantoren, talrijke vergaderzalen, refter, doorgangs- en wachtcellen, verhoorlokalen, tapkamers, kleedruimten, aangepast sanitair, garages en parkeermogelijkheden zijn de troeven van dit nieuwe werkkader.
EERSTESTEENLEGGING 12 september 2012. In het bijzijn van talrijke prominenten en van architect Jean Nouvel is in Charleroi de eerste steen van het nieuwe politiehuis gelegd. Op termijn zal de politie over een oppervlakte van 25 000 vierkante meter beschikken. Het einde der werken is voorzien in de loop van 2014.
6
12_04_RADAR_nl.indd 6
VOERTUIGEN VOOR BULGARIJE 8 oktober 2012. De federale politie heeft 35 Iveco-voertuigen aan de Bulgaarse nationale politie geschonken. De ceremonie vond plaats in aanwezigheid van commissaris-generaal Catherine De Bolle en de Bulgaarse politiechef Kalin Georgiev. De volgende dag vertrokken 20 voertuigen richting Sofia. Er bleven enkele Bulgaarse mecaniciens in België om de 15 resterende voertuigen gereed te maken. Op donderdag 18 oktober vertrok dan een tweede colonne naar Bulgarije met ook de mecaniciens en de laatste wisselstukken.
11/12/12 08:57
inforevue 042012
HISTORIA In Historia neemt de Historische dienst van de politie u mee op reis naar het verleden. Een lang vervlogen evenement, een spraakmakend personage, een uitrustingsstuk van een voormalig korps, …
ALS VECHTHANEN DE KAMMEN KRUISEN TEKST Benoît Mihail
BRUSSEL – Het beschermen van dieren is een strijd van lange adem die in de 19de eeuw begon bij een handvol actievoerders. Dankzij hen zal de rechtspraak uiteindelijk het concept van geweld jegens dieren opnemen, door aan de politie de taak te geven het misbruik tegen te gaan en de overtreders te arresteren. Maar de wet moet het hoofd bieden aan de macht van tradities en evolueert dus maar traag. De problematiek van de hanengevechten is er een mooi voorbeeld van. Deze praktijk is in eerste instantie verboden in het openbaar omwille van een slechte invloed op de feestgangers die er geweld bij betrekken en geld op verwedden (Veldwetboek, 1886), later ook in privésferen wanneer men het gaat bekijken vanuit het standpunt van het dier (wet op de dierenbescherming, 1929). De archieven van de rijkswacht leren ons echter dat het bestaan van een wettekst geen garantie is op het verdwijnen van een diepgewortelde traditie. In 1954, te Boignée, beschuldigt een dierenbeschermingsorganisatie rijkswacht en gemeentepolitie ervan de ogen te sluiten voor hanengevechten. De eerstgenoemden zouden zich laten omkopen met een drankje in het café van de organisator en de anderen kijken de andere kant op omdat de burgemeester zijn kiezers – zij
IR04_Artikels_NL.indd 1
die verzot zijn op zo’n bloederig spektakel – wil plezieren.
Ten aanzien van dergelijke beschuldigingen antwoordde de rijkswacht dat ze het fenomeen zeer ernstig neemt, maar veel moeite heeft om het in te dijken. In april 1955 legt de districtscommandant van Tienen aan zijn overste uit dat de organisatoren de meest afgelegen uithoeken opzoeken en dat het onmogelijk is te rekenen op de welwillendheid van de inwoners van de regio voor tips. Hij stelt bijvoorbeeld: “Indien we al eens een naamloze brief ontvangen, waarin de inrichting van een kamp wordt gemeld, dan is uit ondervinding gebleken dat dit meestal dient om de rijkswacht op een dwaalspoor te brengen, terwijl het gevecht elders plaatsvindt.”
Sindsdien hebben ingrijpende veranderingen in het landelijke traditionele leven ervoor gezorgd dat het fenomeen in België haast volledig verdwenen is. De laatste liefhebbers gaan bij voorkeur naar Frankrijk waar deze gevechten, op sommige plaatsen, toegestaan worden. Nieuwe uitdagingen staan de politie dan te wachten op het gebied van het dierenwelzijn, wat u kunt ontdekken op de tentoonstelling in het museum die tot de zomer van 2013 loopt. De catalogus kunt u downloaden via www.federalepolitie.be.
Postkaart van 1905: de rijkswachters betreuren de schijnheiligheid van een wet die hanengevechten in het openbaar verbiedt maar ze toelaat in de privésfeer – iets waar de organisatoren van de hanengevechten slim op inspelen.
Voorbeeld van sporen, in beslag genomen door het gerecht in de jaren ’60, a�komstig van het voormalige Museum van de Gerechtelijke Politie te Brussel.
7
11/12/12 09:05
I N T ER NAT IONA LE POL I T IE S A ME N W ER K I NG
Twee partners op gelijke voet
8
IR04_Artikels_NL.indd 2
11/12/12 09:05
inforevue 042012
Op 11 september dit jaar heeft de Amerikaanse DEA (Drug Enforcement Administration) voor de allereerste keer een cheque van 800 000 dollar aan ons land uitgereikt. Met deze beloning wil Amerika de Belgische politie, meer bepaald de Antwerpse federale gerechtelijke politie (FGP), bedanken voor de cruciale rol die ze heeft gespeeld bij de ontmanteling van een belangrijke criminele organisatie met aan het hoofd maffiabaas Riccardo Fanchini. Inforevue sprak met de drie speurders die hem achter de tralies kregen, net dankzij de unieke samenwerking met hun Amerikaanse collega’s. TEKST Saskia Van Puyvelde FOTOGRAFIE Lavinia Wouters
ANTWERPEN – Voor ons zitten commissaris Peter Bruneel en hoofdinspecteurs Sandra Vercammen en Lucien Daniëls, die ongeveer drie jaar geleden samen bij de sectie economische en financiële criminaliteit (ECOFIN) werkten toen ze de volgens hen ‘mythische figuur’ Riccardo Fanchini leerden kennen. Vanuit deze sectie kwam het initiatief om de zaak te behandelen en om het vermogen van deze topgangster te gaan zoeken.
CEO OF CRIME
Riccardo Fanchini, zoon van een Pools-Duitse moeder en een Italiaanse vader, week begin jaren ’90 uit naar Antwerpen, en werd toen al mondiaal erkend als één van de topfiguren van de Russische maffia. Hij was de leider van een criminele organisatie die op grote schaal actief was met drugshandel, sigarettensmokkel, witwassen van illegale vermogensvoordelen enz. Iedereen kende hem. “Je zit met een organisatie waarvan je weet dat de leider hier in Antwerpen resideert”, vertelt Peter Bruneel, ondertussen sectiechef terrorisme bij de Antwerpse FGP. “Zijn kinderen uit zijn eerste huwelijk lopen hier school, zijn ‘luitenanten’ verblijven hier, kortom, zijn hele entourage, en die is Antwerpen liever kwijt dan rijk. Elke
IR04_Artikels_NL.indd 3
drugscontainer die ergens in Europa opdook, was op een of andere manier aan Fanchini gelinkt, maar bewijs maar eens dat hij erachter zit!” Binnen- noch buitenlandse politiediensten slaagden erin hem rechtstreeks aan drugstransporten te koppelen. “Op een bepaald moment rijden er hier onwaarschijnlijk dure wagens met Luxemburgse nummerplaten rond”, gaat Lucien Daniëls verder. Hij werkt ondertussen bij de sectie ECOFIN van de Hasseltse FGP. “De bestuurders hebben geen legale inkomsten die de aankoop van zulke wagens – een veertigtal! – kunnen verantwoorden. Het zijn zogezegde huurwagens waarvoor een hele constructie is opgezet. Toen we de auto’s in beslag namen – waarmee we toch een paar dagen bezig zijn geweest – lagen er bij de betrokkenen thuis pakken geld op tafel, wapens, … Deze Polen, Russen, Georgiërs enz., de entourage van Fanchini dus, waren blij dat we enkel voor de auto’s kwamen! Ze hadden nog zo veel meer te verbergen! De auto’s en villa’s die hier in het Antwerpse gekocht werden, dat was pas een fractie van het enorme vermogen van Riccardo Fanchini. We wilden en zouden het gaan zoeken, dus gingen we met ons drieën deze mythische figuur achterna.”
FIRMA IN OEKRAÏNE De focus van het onderzoek werd dus verlegd van het basisdelict naar het illegale vermogen. Bedoeling was de criminele organisatie van Fanchini te destabiliseren, via grootschalige ontneming van het criminele vermogen. “Het begon heel klein”, volgens Sandra Vercammen van de sectie terrorisme van de Antwerpse FGP. “Informatie uit het verleden gingen we uitspitten en toen vonden we dat papiertje dat naar een firma in Oekraïne verwees. Het was het begin van alles.” Uit onderzoek bleek dat Fanchini’s niet-legale vermogensvoordelen geïnvesteerd werden in vastgoedprojecten in Oekraïne, in Rusland, in het Verenigd Koninkrijk en in Amerika. Er werden diverse constructies opgezet om de herkomst van deze niet-legale vermogensvoordelen zo veel mogelijk te verhullen. Het doorsluizen ervan voor de verwezenlijking van de investeringen, evenals het doorsluizen van de opbrengsten uit deze investeringen, werd verricht via rekeningen van offshore vennootschappen uit Cyprus en de Britse Maagdeneilanden. Ook rekeningen van zogenaamde gerespecteerde zakenmensen uit de Antwerpse diamantsector werden ingezet om de niet-legale vermogensvoordelen door te sluizen. Nadat het criminele vermogen werd blootgelegd, kwam de fase van de ontneming van het criminele vermogen aan de beurt. “Fanchini’s hele kapitaal blootleggen was niet evident”, gaat Peter Bruneel verder. “We beseften toen dat het waanzinnig was en dat we hem nog meer konden tackelen dan we oorspronkelijk dachten. Door de grootschaligheid en de spreiding van het illegale vermogen was het duidelijk dat een performant resultaat enkel kon worden bereikt door een zeer sterke samenwerking met buitenlandse partners. Door de nauwe betrokkenheid van een Amerikaanse staatsburger – Nikolaï Dozortsev – bij de investeringen van gelden uit illegale drugshandel, werd de Amerikaanse DEA een evidente partner.”
9
11/12/12 09:05
I N T E R N AT ION A L E P OL I T I E S A M E N W E R K I N G
UNIEKE SAMENWERKING De samenwerking met de DEA resulteerde in het opstarten van een dossier in New York. De US Attorney van het Eastern District van New York startte een strafrechtelijk onderzoek op lastens onder andere Riccardo Fanchini, zijn ex-echtgenote Jolanta Fanchini, verdacht van invoer en handel in verdovende middelen en witwassen, en de hierboven genoemde Nikolaï Dozortsev. Het operationeel onderzoek werd uitgevoerd door de DEA, New York Field Division. Zowel op politioneel als op gerechtelijk niveau werden duidelijke afspraken gemaakt tussen beide partners. “De focus van het Belgisch onderzoek richtte zich op de witwassers van de criminele organisatie, in het bijzonder Jolanta Fanchini”, zegt Lucien Daniëls. “Het onderzoek in de Verenigde Staten richtte zich voornamelijk op de basisdelicten van Fanchini’s criminele organisatie. Twee jaar lang, van 2007 tot 2009 ongeveer, werkten we heel intens samen. We pleegden altijd overleg en namen tactische en strategische beslissingen samen. De procedures werden wel gevolgd, maar we waren niet meer met structuren bezig, maar met mensen, mensen die elkaar bijna dagelijks mailen of telefoneren en die over en weer reizen. Gelukkig dat het klikte, anders had dit nooit tot zo’n groot succes geleid. Je vult elkaar aan, je moet elkaar vertrouwen, niet individueel willen scoren. We wilden dit in groep doen en daarom ook is die cheque gevolgd. Het onderzoek is trouwens niet volgens een welbepaalde checklist verlopen; het kon enkel slagen omdat we out of the box dachten.”
10
IR04_Artikels_NL.indd 4
Het witwasonderzoek in Antwerpen leidde tot de inbeslagname van onroerende goederen en illegale vermogensvoordelen. Door de internationale spreiding van het illegale vermogen en door de gebruikte grensoverschrijdende witwasconstructies, werd in het gerechtelijk onderzoek ook samengewerkt met Cyprus, het Verenigd Koninkrijk, Denemarken, Oekraïne, Israël, Duitsland, Nederland en Rusland.
“In Berlijn heeft Fanchini een gigantisch feest gegeven voor zijn 50ste verjaardag”, herinnert Sandra Vercammen zich. “Na a�loop heeft hij gewoon een website geopend en er foto’s van de aanwezigen op geplaatst. Eigenlijk lachte hij de politiediensten gewoon uit, omdat die een smak geld hadden uitgegeven om te achterhalen wie er allemaal uitgenodigd was. Hij wist zelf ook dat iedereen hem kende en voelde zich ‘untouchable’. Hij speelde er gewoon mee.” Diverse illegale geldstromen van de organisatie werden gedetecteerd. Zowel in ons land als in het buitenland werden er roerende en onroerende goederen in beslag genomen ten bedrage van meerdere miljoenen euro.
JE MOET NIET INDIVIDUEEL WILLEN SCOREN PLEAD GUILTY! Ingevolge het Amerikaanse strafrechtelijk onderzoek werd Riccardo Fanchini op 3 oktober 2007 aangehouden in zijn appartement in Londen (Mayfair). Op 31 januari 2008 leverde het Verenigd Koninkrijk hem uit aan de Verenigde Staten. “We hadden zeker genoeg om hem te pakken”, besluit Peter Bruneel. “Het zou trouwens stom geweest zijn om dat hier te doen, want in België zou hij nooit zoveel straf gekregen hebben en veel sneller vrijkomen. Hij heeft in het Amerikaanse strafrechtelijk onderzoek een ‘plea agreement’ getekend, waarin hij schuldig pleit voor één van de hem ten laste gelegde feiten. Hierin is hij akkoord gegaan met een gevangenisstraf van 10 jaar, een verbeurdverklaring van twee miljoen USD in cash en voor 40 miljoen USD aan te traceren
Van links naar rechts: Peter Bruneel, Lucien Daniëls en Sandra Vercammen.
13/12/12 10:41
inforevue 042012
I N T E R N AT ION A L E P OL I T I E S A M E N W E R K I N G
Het illegale vermogen van Fanchini werd onder andere in vastgoedprojecten in Oekraïne geïnvesteerd.
bezittingen. De twee miljoen USD in cash werd onmiddellijk gestort bij de ondertekening. Gezien de zeer positieve en nauwe samenwerking tussen het Openbaar Ministerie van Antwerpen en de US Attorneys Of�ice van het Eastern District van New York enerzijds en de DEA (New York en Brussel) en de FGP Antwerpen anderzijds, werden de nodige aanbevelingen gedaan door de procureur van New York om in het kader van ‘asset sharing’1 een deel van deze twee miljoen USD over te maken aan de Belgische autoriteiten. “We hopen dat de cheque volledig naar de federale gerechtelijke politie gaat”, besluiten de drie rechercheurs.
Niet alleen Fanchini zit achter de tralies, ook een 40-tal grote �iguren rondom hem. Zijn hele criminele organisatie is ontmanteld, zijn familie heeft Antwerpen verlaten, heel zijn clan is weg. Als hij de gevangenis verlaat, zal hij rond de 62 jaar oud zijn. Vraag is of en waar hij dan nog zal genieten van het deel van zijn vermogen dat nog niet terecht is. f
eel, mmen.
1
Het delen van de goederen, bezittingen.
11
IR04_Artikels_NL.indd 5
13/12/12 10:41
I N F OR M AT I E G E S T U U R DE PAT ROU I L L E S
Blauw actiegericht op straat Een mens vraagt zich soms af waar een politiepatrouille zoal naartoe rijdt als ze niet is opgeroepen voor een interventie? Draait die doelloos rond totdat ze iets verdachts spot? Neen, integendeel, ze draait mee met de flow, de ‘informatieflow’. In de politiezone Gavers maakt het patrouillevoertuig integraal deel uit van de informatiecyclus. TEKST Stefan Debroux
FOTOGRAFIE Lavinia Wouters
INFORMATIE MOET DRAAIEN De korpschef van de politiezone Gavers (Harelbeke/ Deerlijk) draagt informatiegestuurde politiezorg hoog in het vaandel. Hoofdcommissaris Rino Defoor: “Dat betekent niet alleen weten wat er zich op het vlak van veiligheid en leefbaarheid binnen de zone afspeelt, maar ook dat wijkinspecteurs weten waar de recherche of de interventie mee bezig is en vice versa. De digitale informatiecyclus laat ons toe om als wendbare organisatie instant in te spelen op acute problemen zoals een inbrakenplaag. Hoe meer we informatie delen, hoe meer we ze vermenigvuldigen, hoe groter de kans op resultaat.”
12
IR04_Artikels_NL.indd 6
11/12/12 09:05
Het zenuwcentrum van de informatiecyclus is het lokaal informatiekruispunt of LIK (lees: hoofdinspecteur Vincent Himpe). Hij centraliseert alle info die nodig is voor het politiewerk (overlastmeldingen, info over vluchtmisdrijven en verdachte handelingen, diefstallen, op te sporen personen enz.) en verspreidt die dan korpsbreed via de digitale briefingtool infoCOP, tot in de patrouillevoertuigen. Daar halen de Panasonic Toughbooks de info binnen via een 3G-internetverbinding.
AAN DE SLAG MET INFOPOP EN INFOCOP De politiezone Gavers gebruikt de tool infoPOP om ‘blauw op straat’ efficiënter en actiegerichter in te zetten. Vincent Himpe: “Voor elk interventieteam stellen we een lijst met ‘to do’s’ op. Die is online toegankelijk op de laptops in de patrouillevoertuigen; lijstjes uitprinten hoeft dus niet. Tegelijk draait de briefingtool infoCOP op die laptops. Die tool biedt de mogelijkheid om interventieteams die op de baan zijn snel en doelgericht visueel in te lichten en aan te sturen, bijvoorbeeld met beelden van een voertuig of verdachten die bij een inbraak betrokken zijn.”
DIGITAAL TWEERICHTINGSVERKEER
inforevue 042012
HET LIK ALS ZENUWCENTRUM
“We maken er een punt van om alle informatie die nodig/nuttig is voor politiewerk tot bij de teams in de patrouillevoertuigen te krijgen”, stelt Vincent Himpe. “Anderzijds – ook dat is een meerwaarde van die laptops met online tools in patrouillevoertuigen – kunnen de teams op het terrein de informatie zelf verrijken met eigen vaststellingen. Die feedback komt direct in de korpsbrede informatiecyclus terecht. Daarmee is de cirkel rond.”
13
IR04_Artikels_NL.indd 7
11/12/12 09:05
COMMU N IC AT IE E N I NFOR M AT IECE N T RU M VA N N A M E N
100 + 101 = 1 ! Na Gent en Leuven is het de beurt aan Namen om het 100/112-hulpcentrum (brandweer-ambulance) en het 101-centrum (politie) in eenzelfde structuur onder te brengen. Sinds juni huizen de drie disciplines samen in de lokalen van het Naamse informatie- en communicatiecentrum. Deze groepering vergemakkelijkt onder meer het werk van de calltakers en biedt een echte meerwaarde. TEKST Gwendoline Hendrick
FOTOGRAFIE Jos Balcaen
NAMEN – Het Communicatie- en informatiecentrum (CIC) van Namen telt 17 neutrale calltakers van de FOD Binnenlandse Zaken, 36 politiemensen en CALogs1 voor operationele ondersteuning (calltakers en dispatchers voor de politie) en zes mensen voor de omkadering. In juni kregen ze het gezelschap van de operatoren van de dienst 100/112, d.w.z. de disciplines van brandweer en dringende medische hulp. Hoe is deze overgang verlopen en wat zijn de gevolgen? Hoofdcommissaris Michel Remacle, directeur van het CIC Namen, vertelt ons iets meer over de operatie: “Namen werd vrij snel gepolst om te beschikken over het eerste ‘geïntegreerde’ Franstalige CIC. In 2010 werden reeds provinciale akkoorden gesloten. Er werd afgesproken dat de CIC-lokalen in Jambes de twee noodoproepcentrales zouden herbergen om te profiteren van de ASTRID CAD-technologie (Computer Aided Dispatching) die reeds in het CIC werd gebruikt.”
DE INTEGRATIE ZORGT VOOR EEN VLOTTERE COÖRDINATIE BINNEN DE OPROEPCENTRALES Michel Remacle
14
IR04_Artikels_NL.indd 8
11/12/12 09:05
inforevue 042012
De voorbereiding van de ingebruikname van het systeem heeft enige tijd gekost en werd even uitgesteld wegens interne redenen binnen de 100-centrale. Een operationeel programmeur van het CIC werd regelmatig ter beschikking gesteld van het starter team, het interne team belast met de specifieke programmering voor de 100. “Eind 2011, begin 2012 is de programmering hervat om te resulteren in de verhuis van de oude 100-centrale, destijds
gelegen in de Naamse brandweerkazerne, naar het CIC-complex in Jambes op 25 juni 2012”, aldus de directeur.
UNIEK PLATFORM MET SPECIFIEKE KENMERKEN
Het vooruitzicht op deze verandering zorgde voor enige ongerustheid bij de medewerkers van beide partijen. Bijzondere aandacht ging dus uit naar het menselijke aspect van de fusie. Reeds in 2011 hadden de 100- en
101-operatoren de gelegenheid elkaar te ontmoeten en te leren kennen. In mei 2012 kregen de calltakers van de 100-centrale een spoedcursus over het CAD-systeem. Michel Remacle: “Ze zijn een aantal weken naar het CIC gekomen om te leren aan de slag te gaan met deze technologie waarmee ze nog niet vertrouwd waren.” Maar de integratie is nog niet helemaal voltooid: “Momenteel is het
15
IR04_Artikels_NL.indd 9
11/12/12 09:05
C O M M U N I C AT I E E N I N F O R M AT I E C E N T R U M VA N N A M E N
systeem voor het multidisciplinaire beheer van de oproepen nog in opbouw. Het grote voordeel is het gebruik van identieke technologie voor digitale en dus snellere informatie-uitwisseling door elke discipline.” Bij buitengewone gebeurtenissen (zoals het treinongeval in Godinne in mei), zorgt de integratie voor een vlottere coördinatie binnen de oproepcentrales.
De manier van werken verschilt enigszins van de ene specialiteit tot de andere. De medewerkers van de 100-centrale zijn zowel belast met het beantwoorden van de oproepen voor brandweer en medische hulp als met de dispatching, in tegenstelling tot bij de politie. “De calltakers van de 101 volgen de ploegen immers niet op het terrein”, zegt de directeur van het CIC. “Bij de politie werd vanaf het begin een onderscheid gemaakt tussen calltaking en dispatching.” Het spoedeisende karakter van de oproepen verschilt eveneens van de ene discipline tot de andere. Bij de politie geeft 20 % van de oproepen aanleiding tot een dringende interventie maar bij de dienst 100 is dat 80 %.
De 101-operatoren hebben af te rekenen met een groot aantal nodeloze oproepen2. “Vorig jaar heeft eenzelfde persoon de politiecentrale tot 1 500 keer toe gebeld! Daar kunnen we weinig tegen beginnen”, zegt Michel Remacle. Een tussenkomst van het parket is vaak nodig om dit soort gedrag een halt toe te roepen, hoewel sommige gemeenten ook beginnen
te reageren door middel van administratieve sancties. “We wachten op een wet die toelaat om de gsm van zo’n storende beller sneller te laten blokkeren.”
“101 – POlitie, GOeieDaG”
Een defecte overweg, een vermist meisje: de oproepen naar de 101 zijn heel uiteenlopend. De piekmomenten liggen tussen 16 en 23 uur tijdens weekdagen en lopen door tot 1 of 2 uur ’s morgens in het weekend. Het tijdstip is echter niet de enige bepalende factor voor het aantal oproepen. Sommige zaken zoals huiselijk geweld keren vaak terug maar elk seizoen heeft zo zijn ‘problemen’: “In de zomer zijn het vaak uit de hand gelopen barbecues, in de herfst zijn het verkeerson-
gevallen door overstekend wild”, zegt Dominique Mallien, neutrale calltaker. Doorgaans moeten de calltakers bij een oproep op drie elementen letten: de plaats, de feiten en de identiteit van de oproeper. Inspecteur Elisabeth Delangh werkt een drietal jaar bij het CIC. Normaal zorgt ze voor de dispatching, maar ze beantwoordt ook de vele oproepen omdat er te weinig neutrale calltakers zijn. Tussen twee oproepen door onderstreept ze de meerwaarde van de integratie: “Het is praktischer, de informatie is directer en het bevordert de relaties. We werkten vroeger al samen (op verschillende sites) maar zonder elkaar echt te kennen.” f
1 2
Administratief en logistiek kader. Lees ook de rubriek De politie in cijfers op p. 2.
16
IR04_Artikels_NL.indd 10
11/12/12 09:05
inforevue 042012
OUT OF OFFICE In de rubriek Out of Office verlaten we de werksfeer om u een passie, een hobby of een originele activiteit van een personeelslid voor te stellen.
“SPAANSE HOND ZOEKT BESTE VRIEND” Alain Peeters, hoofdinspecteur bij de spoorwegpolitie van Leuven, trekt zich het lot van de Spaanse honden aan. Hij breekt een lans voor de adoptie van die viervoeters en zelf trekt hij regelmatig naar het Canarische eiland Fuerteventura om daar in een finca – een Spaanse boerderij die is omgeturnd tot opvangcentrum voor honden – de klushanden uit de mouwen te steken ten behoeve van het dierenwelzijn. TEKST Stefan Debroux
FOTOGRAFIE Alain Peeters
Hoe het allemaal begon? Alain Peeters: “Bij een internetadvertentie voor een adoptiehond. Die ogen… ik ben er meteen voor gevallen; die hond paste bij ons! Onze eerste Spaanse hond kwam van het vasteland, de andere twee van Fuerteventura. Ondertussen heb ik me verder verdiept in het ras en de problematiek eigen aan die dieren, om me uiteindelijk te engageren voor hun zaak.”
PODENCO CANARIO
Alain Peeters
Spaanse honden zijn geen aantrekkelijk lot beschoren. Ze worden specifiek gefokt voor de konijnenjacht, in het bijzonder op de Canarische eilanden. Vandaar hun bijnaam ‘de konijnenwindhond’. De officiële benaming van het ras is Podenco Canario. Alain: “De konijnenjacht is aan banden gelegd: maximaal 12 zondagen per jaar. De rest van de tijd worden de honden verwaarloosd, of erger, mishandeld. Horrorverhalen zijn er legio: honden die sterven door uitdroging, ophanging of die levend verbrand worden… Op Fuerteventura zijn er ‘dodingscentra’ voor honden waar hun lijdensweg eindigt.” De Stichting Fuertedogs, opgericht door een Nederlandse, tracht het tij te doen keren. De finca biedt de mogelijkheid om meer dan 100 honden op te vangen in de hoop dat ze ergens een
IR04_Artikels_NL.indd 11
adoptiegezin vinden. Alain Peeters draagt zijn steentje bij. Ginder, door zijn vakantie op te offeren om als vrijwilliger de dieren te verzorgen. En hier, door mensen die een trouwe vriend zoeken te overtuigen dat je kan adopteren in plaats van te kopen. Alain: “Op Fuerteventura lijkt stilaan het besef te groeien dat honden meer zijn dan een voorwerp met houdbaarheidsdatum.”
JACHTINSTINCT
Passen de Spaanse jachthonden zich hier makkelijk aan? Alain Peeters: “Een dagelijkse wandeling om hun energie te kanaliseren is nodig, anders gedragen ze zich onstuimig. En het blijven roedeldieren: als ze een konijn spotten, is er geen houden aan. Niettemin zijn het aanhankelijke dieren waarvan je veel terugkrijgt.” Tot slot een tip voor een laagdrempelig engagement: wie op een Spaanse luchthaven wordt aangesproken om een hond te transfereren, aarzel niet! Per vliegticket mag één hond mee het ruim in. Het kost niets en je maakt er een adoptiegezin blij mee.
www.fuertedogs.eu e-mail: tucht@telenet.be Twitter: @alainpeeters5
17
11/12/12 09:06
POL I T I E Z ON E BRU S SE LďšşHOOF DS TA D/ E L SE N E
Politieagenten in Matonge In oktober jongstleden werd in het hart van de Afrikaanse Matongewijk in Elsene een nieuwe politiepost geopend. In dit voormalige, volledig gerenoveerde cafĂŠ wil de politie zich toegankelijk opstellen voor de bevolking en de handelaars. TEKST Gwendoline Hendrick FOTOGRAFIE Jos Balcaen
18
IR04_Artikels_NL.indd 12
13/12/12 10:49
inforevue 042012
19 13
IR04_Artikels_NL.indd 13
13/12/12 10:49
P OL I T I E Z O N E B R U S S E L H O OF D S TA D / E L S E N E
De cel Matonge
ELSENE – De nieuwe politiepost van de politiezone Brussel-Hoofdstad/Elsene, sinds oktober gevestigd op het nummer 16 van de Lange-Levenstraat, ziet er eerder onopvallend uit. Een bordje met de afbeelding ‘Polbru’ is achterwege gelaten. Op kleine affiches op de (kogelvrije) vensters prijken de openingsuren van wat als een ‘wijkkantoor’ kan doorgaan. Het commissariaatje is open voor het publiek van 10 uur tot 22 uur op weekdagen en tot twee uur ’s morgens (of ’s nachts) op vrijdag en zaterdag.
Agente Chantal de Haguenau is een van de twee politieagenten die tijdens ons bezoek de dagpermanentie voor haar rekening neemt. Ze werkte van 2001 tot 2009 al in de vorige post in de galerij van Elsene. “Matonge is een kleine wijk en iedereen kent elkaar: de handelaars, de buurtbewoners … Ikzelf ben van Afrikaanse afkomst, dus sommige mensen nemen me gemakkelijker in vertrouwen”, legt ze uit. “Matonge is de wijk waar men elkaar treft, een ontmoetingsplaats. Heel veel Afrikanen komen naar hier, want ze voelen zich een beetje thuis. Er zijn echter ook heel wat Belgen die graag naar de wijk afzakken. Wat mij betreft, ik heb er echt voor gekozen om hier te zijn en ik heb het naar mijn zin. Ik voel me begrepen door de mensen en vice versa. Ik ga ervan uit dat het de taak van de politie is om de burgers te helpen. Dit is wat ik probeer te doen.”
20
IR04_Artikels_NL.indd 14
Overdag is de post een trefpunt waar de mensen terecht kunnen om bijvoorbeeld informatie of administratieve inlichtin-
De agente Chantal de Haguenau
gen te krijgen. “Dit kan allerhande zijn”, bevestigt de politieagente. Volgens haar biedt de nabijheid van de post een echte meerwaarde: “De handelaar die een probleem heeft, gaat niet meer naar de 101 bellen, maar wel naar onze post.”
“De politiemensen ter plaatse houden zich ook bezig met het parkeerbeleid en de aanpak van ongepast gedrag in de wijk, maar ze noteren geen klachten. De post is bovenal een trefpunt”, stelt commissaris Patrick Thibou, de referentieofficier van de afdeling waarvan de Matongewijk deel uitmaakt. Bovendien evolueert de rol van de post in de loop van de dag, preciseert de commissaris: “Vanaf 19 uur wordt de post een ‘observatiepost’ samen met inspecteurs van de cel Matonge. Deze cel, acht inspecteurs en een hoofdinspecteur, krijgt sporadisch steun van de Territoriale Interventiebrigades (TIB) en Territoriale Veiligheidsbrigades (TVB).” ‘s Avonds patrouilleren minstens twee inspecteurs regelmatig in de wijk. De post zou op termijn worden uitgerust met een systeem om de beelden van de camera’s in de buurt te bekijken.
VERDOVENDE MIDDELEN EN STADSBENDES De Matongewijk staat bekend als plaats waar men zich gemakkelijk producten afkomstig van Afrika kan aanschaffen: fruit, groenten, kruiden enzovoort. Maar er is meer... Verkopers van verdovende middelen schuimen de straten af op zoek naar klanten. Dit zorgt voor overlast bij de buurtbewoners en handelaars, en de politie beseft dat. De opening van de politiepost bracht slechts deels soelaas, want de dealers hebben hun florerende handeltje verplaatst. “We voeren proactieve en preventieve patrouilles en af en toe grotere operaties uit”, aldus hoofdinspecteur Peter Houben van de cel Matonge.
Tijdens ons bezoek staat er trouwens een actie gepland. We volgen enkele inspecteurs van de cel, waarbij zich voor de gelegenheid politieagenten van de interventieafdeling hebben gevoegd. De inspecteurs voeren controles uit en doorzoeken meerdere locaties: “De verkopers verstoppen hun goederen (voornamelijk marihuana) zowat overal: in de wasmachines van een wasserette of in
11/12/12 09:06
inforevue 042012
P OL I T I E Z O N E B R U S S E L H O OF D S TA D / E L S E N E
WARME OF HARTELIJKE WIJK? de verborgen hoekjes van een galerij”, vertelt de hoofdinspecteur. Sinds februari is zo’n twee kilo verdovende middelen in beslag genomen en werden 170 aanhoudingen verricht. De politieaanwezigheid werkt bovendien ontradend bij de ‘klanten’. “Dat is mooi meegenomen,” voegt hij eraan toe, “want het helpt mee de handel in verdovende middelen in de kiem te smoren.”
Tot slot moeten de politieagenten van Matonge ook het hoofd bieden aan de aanwezigheid van stadsbendes. “Sommige leden treffen elkaar hier, ook al wonen weinigen van hen in Elsene”, verduidelijkt commissaris Thibou. Ze zijn veelal afkomstig van andere gemeenten zoals Laken. De politieagenten proberen die groepen op te sporen en informatie over hen te vergaren om in te grijpen. Kortom, alles wordt in het werk gesteld om te proberen het onveiligheidsgevoel tot een minimum te beperken. f
De Matongewijk bevindt zich tussen de Waversesteenweg en de Edingburg- en Dublinstraat. De naam verwijst naar een drukke handelswijk in Kinshasa, de hoofdstad van de Democratische Republiek Congo (het vroegere Zaïre)1. Sinds een aantal jaar heeft ‘het kleine Afrika van het Noorden’ de reputatie een ‘warme’ wijk te zijn, voornamelijk sinds de toename van de misdaad en de verschijning van de stadsbendes in de loop van de jaren ’90. Maar de wijk staat er ook voor bekend een gewaardeerde bestemming bij rijke Afrikaanse toeristen te zijn. De geschiedenis van die Brusselse plaats gaat in feite terug tot in de jaren ’60, tijdens de uitroeping van de onafhankelijkheid van Congo, een voormalige Belgische kolonie. Een deel van de Congolese elite maakt van Brussel een bestemming die in is en investeert in het bijzonder in de omgeving van de Naamse Poort en de Congolese ambassade. Er worden beetje bij beetje boetieks geopend: juwelenwinkels, restaurants, kapsalons, exotische kruidenierswinkels enzovoort. In de jaren ’90 kent het land politieke en economische moeilijkheden en vinden er zware conflicten plaats. Vele Congolezen ontvluchten het land en proberen het statuut van vluchteling te krijgen, onder meer in België. De bevolking van de wijk verandert, de koopkracht vermindert. Matonge is niet meer het middelpunt van de Afrikaanse elegantie wat de wijk ooit was. De Matongewijk, vroeger voornamelijk door Congolezen bezocht, is geëvolueerd met de aanwezigheid van andere nationaliteiten (Rwandezen, Burundezen e.a.). 1
Lees ook het artikel van Mélanie Geelkens over het onderzoek van Sarah Demart, Matonge, Histoire de l’immigration congolaise, op http://reflexions.ulg.ac.be, de website van de universiteit van Luik.
21
IR04_Artikels_NL.indd 15
11/12/12 09:06
CASUS In deze rubriek bespreekt de juridische dienst van de federale politie (DGS/DSJ) juridische kwesties of vraagstukken in verband met courante politiepraktijken.
ONTDEKKING OP HETERDAAD
Deze keer gaat het over de omvang van de ontdekking op heterdaad naargelang de vaststeller. TEKST DGS/DSJ/Juridisch advies operaties
Naar aanleiding van een diefstal in een gebouw worden de politiediensten ter plaatse geroepen. Ze vinden de dader niet in het gebouw en vertrekken. Wanneer de dader twee uur later het gebouw verlaat, wordt hij door het slachtoffer van de diefstal herkend en tegengehouden.
De dader van de diefstal wordt in eerste aanleg veroordeeld en hij trekt naar het Hof van Cassatie om het arrest van het Hof van Beroep van Brussel van 8 september 2009 aan te vechten dat van oordeel is dat zijn vasthouding door de particulier voldoet aan de vereiste voor heterdaad.
ARREST VAN HET HOF VAN CASSATIE VAN 23 SEPTEMBER 2009 Artikel 1, 3° van de wet van 20 juli 1990
betreffende de voorlopige hechtenis, bepaalt dat iedere particulier die iemand vasthoudt die bij een misdaad of wanbedrijf op heterdaad betrapt werd, de feiten onverwijld aangeeft bij een agent van de openbare macht.
Het Hof van Cassatie stelt dat deze bepaling de vrijheidsbeneming door een particulier alleen toestaat in het geval van artikel 41, eerste lid van het Wetboek van Strafvordering, namelijk ontdekking van het misdrijf terwijl het gepleegd wordt of terstond nadat het gepleegd is. Met andere woorden, het ‘citizen arrest’ is enkel mogelijk in geval van een op heterdaad ontdekt misdrijf in de enge zin. Het standpunt van het Hof is verrassend genoeg zeer restrictief, wetende dat de grens
tussen het moment vlak na een misdrijf en het moment waarop de dader door het openbaar geroep wordt vervolgd, vaak dun is.
OMVANG VAN DE ONTDEKKING OP HETERDAAD NAARGELANG DE VASTSTELLER
De omvang van de ontdekking op heterdaad varieert naargelang de vaststeller. Zo beperkt het Hof van Cassatie het ‘citizen arrest’ tot het op heterdaad ontdekte misdrijf in enge zin, terwijl de politieambtenaar bevoegd is in het geval van op heterdaad ontdekte misdrijven in brede zin. De onderstaande tabel bevat de verschillende hypotheses van op heterdaad ontdekte misdrijven, uitgaande van de vaststeller.
Burger
Art. 41, lid 1 Wetboek van Strafvordering: = misdaad of wanbedrijf dat wordt gepleegd of net is gepleegd.
Agent van politie
Art. 44/15 van de wet op het politieambt: = misdaad of wanbedrijf dat wordt gepleegd of net is gepleegd; = openbaar geroep.
Politieambtenaar
Veiligheidsagent van openbare vervoersmaatschappij Gemeenschapswacht
22
IR04_Artikels_NL.indd 16
Art. 41, lid 1 en 2 Wetboek van Strafvordering: = misdaad of wanbedrijf dat wordt gepleegd of net is gepleegd; = dader wordt vervolgd door het openbaar geroep; = dader wordt in het bezit bevonden van zaken, wapens, werktuigen of papieren die doen vermoeden dat hij dader of medeplichtige is, mits dit kort na het misdrijf geschiedt. Art. 13.12, §1, 2° van de wet tot regeling van de private en bijzondere veiligheid: de vattende veiligheidsagent of een personeelslid van de openbare vervoersmaatschappij of vijf personen van wie de identiteit onmiddellijk door de veiligheidsagent of een personeelslid van de vervoersmaatschappij wordt opgenomen zijn ooggetuigen geweest van deze inbreuk of dit feit. = misdaad of wanbedrijf dat wordt gepleegd of net is gepleegd. Art. 14, lid 2 van de wet van 15 mei 2007 verwijst naar artikel 1, 3° van de wet van 20 juli 1990 betreffende de voorlopige hechtenis. Naar analogie met het arrest van het Hof van Cassatie zijn de gemeenschapswachten beperkt tot de ontdekking op heterdaad van misdrijven in enge zin: = misdaad of wanbedrijf dat wordt gepleegd of net is gepleegd.
11/12/12 09:07
inforevue 042012
COMMU NIC AT IE I N DE W I JK
“Dag, ik bin uw wijkagent” Politiewerk zonder communicatie is als een voetbalwedstrijd zonder bal. Communicatie is er alomtegenwoordig, niet in het minst bij de wijkwerking waar ‘contact met de burger’ de corebusiness bij uitstek is. De manier waarop deze of gene politiedienst zijn communicatie met de burger stroomlijnt, kan variëren. De wijkpolitie van Oudenaarde bijvoorbeeld, bewandelt met facebook de weg van de nieuwe media, maar ‘ouderwetse’ klassiekers als de infoavond voor buurtinformatienetwerken worden allesbehalve overboord gegooid. TEKST Stefan Debroux
FOTOGRAFIE Lavinia Wouters
WIJKAGENT OP FACEBOOK
OUDENAARDE – Hoofdinspecteur Ronny Verhaeghe en inspecteur Peter Bekaert maken samen de dienst uit bij de wijkpolitie van Oudenaarde Centrum in de politiezone Vlaamse Ardennen (Kluisbergen/ Kruishoutem/Oudenaarde/ Wortegem-Petegem/Zingem). Jaarlijks passeren een duizendtal evenementen er de revue, met als
IR04_Artikels_NL.indd 17
uitschieter de aankomst van de Ronde van Vlaanderen. “Daar hebben we de handen mee vol”, zegt Ronny Verhaeghe. “Waar wij nog mee bezig zijn? Met de buurtinformatienetwerken (BIN) en nu en dan een preventiecampagne zoals recentelijk tegen fietsdiefstal in de stationsbuurt.” En met facebook…
Het facebookverhaal van wijkinspecteur Peter Bekaert startte medio 2011. “Daarvoor had ik wel al een persoonlijk facebookprofiel waarmee ik contact zocht met onder meer de horeca-uitbaters. Maar sinds 2011 heb ik een apart beroepsmatig profiel. Oorspronkelijk alleen voor mijn sector, maar omdat de andere wijkinspecteurs niet door de socialmediamicrobe zijn gebeten, ben ik eigenlijk dè facebookinspecteur van de Vlaamse Ardennen. Daar kruipt best wat tijd in. Je kan het je immers niet veroorloven om je rol op facebook te beperken tot het plaatsen van preventietips of het aankondigen van verkeerscontroles. Je moet de conversatie aangaan. Hoewel er binnen de zone back-up is voorzien voor het geval dat ik afwezig ben, ben ik er ook thuis mee bezig.” Ondertussen heeft de wijkinspecteur ongeveer 2000 facebookvrienden. “Ik schat dat 80 procent van Oudenaarde
23
11/12/12 09:07
COM M U N IC AT I E I N DE W I J K
afkomstig is”, aldus Peter Bekaert. “De overigen werken er of hebben op een of andere manier een band met de Vlaamse Ardennen. Of ik vrienden ronsel? In zekere zin wel. Als ik op huisbezoek ga – voor een inschrijving of een adreswijziging – laat ik mijn visitekaartje met daarop de weg naar mijn facebookprofiel. Aan hen de keuze… De horeca is ook een bron van connecties. Voorts gaat het socialmediaverhaal zijn gekende gangetje; als je actief met sociale media bezig bent, verspreidt naambekendheid zich als een lopend vuurtje.” Waar men vroeger met papieren enquêtes moest gaan leuren om de bevolking te bevragen, is nu facebook een interessante barometer om te weten wat er leeft bij de mensen. “Klopt”, stelt de facebookinspecteur. “De reacties op facebook geven een indicatie van de leefbaarheid in de stad. Plus, een discussie voeren loont! Een voorbeeld: een tijdje geleden stelden we vast dat er veel restafval rondslingerde aan een monument in het stadspark. Ik heb dit aangekaart op facebook in de zin van Dit kan niet; er is geen respect voor de omgeving enzovoort. Daar zijn enorm veel reacties op gekomen – een soort collectieve verontwaardiging – en sindsdien is de situatie verbeterd.”
hallO, met De BinFOOn
Met 2 000 facebookvrienden en meer dan 560 twitter-volgers heeft de politiezone Vlaamse Ardennen de socialmediatrein niet gemist. Betekent dit dat facebook en twitter zodanig zijn ingeburgerd dat ze de traditionele communicatiekanalen binnen de plaatselijke buurtinformatienetwerken (BIN) hebben verdrongen? Ronny Verhaeghe: “Wij blijven
zweren bij ingesproken berichten om de BIN-leden te verwittigen als er iets verdachts in de wijk gebeurt. Maar ik geef toe, het systeem is ietwat verouderd en aan herziening toe. Dit is voornamelijk te wijten aan de ‘vergrijzing’ van de BIN-ledenlijsten, in die zin dat nogal wat bejaarden lid zijn. Als die naar een rusthuis verhuizen, is de lijst out-of-date. Wij gaan daar een mouw aan passen door met eNoxus in zee te gaan. Met die Belgacomdienst zal het makkelijker zijn om de ledenlijsten up-to-date te houden.” “Twitter gebruiken we niet specifiek voor BIN-communicatie”, bevestigt commissaris Frederik Delmotte, sectorverantwoordelijke voor Oudenaarde. “Wel berichten we over preventie, verkeer enz. Maar de info kan uit alle geledingen van het korps komen en is niet exclusief voor een BIN bestemd.”
Peter Bekaert beaamt: “De facebookpagina die ik voor ons BIN had gelanceerd is geen succes, in tegenstelling tot het facebookprofiel van de wijkinspecteur. Maar ik schrijf de combinatie facebook-BIN zeker nog niet af. Andere manieren die we gebruiken om de BINleden te bereiken met preventietips en allerlei, zijn een nieuwsbrief en onze tweejaarlijkse infoavond [zie kadertekst]. Bovendien heeft een betrokken BIN-lid uit Zingem voorgesteld om een website te creëren. Da’s mooi meegenomen, zo’n burgerinitiatief!” f
Frederik Delmotte
24
IR04_Artikels_NL.indd 18
11/12/12 09:07
HET STADHUIS ALS BIN-TONEEL
inforevue 042012
COM M U N IC AT I E I N DE W I J K
OUDENAARDE – België telt meer dan 500 buurtinformatienetwerken (BIN)1 en dat aantal gaat crescendo. Ook in de Vlaamse Ardennen groeit de interesse om lid te worden van een BIN of er eentje op te starten. Is die stijgende populariteit een teken aan de wand dat er een onveiligheidsgevoel heerst of dat er daadwerkelijk meer inbraken zijn? Hoe dan ook is de bereidheid om met de politie te communiceren en aan hetzelfde zeel te trekken voor meer veiligheid en leefbaarheid een positieve zaak. Meer dan 1 000 gezinnen in de Vlaamse Ardennen zijn aangesloten bij een BIN. Nochtans, een zevental jaar geleden zag de toekomst van het BIN-verhaal er somber uit in Oudenaarde. Hoofdinspecteur Ronny Verhaeghe getuigt: “We hadden de indruk dat we de voeling met de BIN aan het verliezen waren. Nochtans zijn zij voor ons welgekomen extra ogen en oren op het terrein. Hoog tijd voor een charmeoffensief dus, en dat is die infoavond geworden. Geen uiteenzetting met droge cijfers – want daar komt geen kat naartoe – maar een creatieve formule met ludieke, boeiende, choquerende en leerrijke ingrediënten. Tegelijk is dit event een uitgelezen opportuniteit voor de wijkinspecteurs om een babbel met de mensen te slaan en zo de banden strakker aan te halen.” De rode draad doorheen de eerste editie (anno 2008) was de betrouwbaarheid van een getuigenverklaring. Ronny Verhaeghe: “Aan de hand van een opgezet toneelstukje hebben we toen het observatievermogen van het publiek getest. Bleek dat sommigen witte sportschoenen onder een politie-uniform niet eens verdacht vonden! Twee jaar later hebben we ingepikt op een gauwdiefstallenplaag door een professionele pickpocket – Vedany – uit te nodigen om de mensen aan den lijve te doen ondervinden hoe vliegensvlug gauwdieven te werk gaan. En dit jaar, op 30 november, stond het event in het teken van woninginbraken – toch ook een plaag tijdens de donkere winterperiode. Meer dan 200 BIN-leden daagden op in de volkszaal van het stadhuis. Zij zagen een demonstratiefilmpje – het oeuvre van de spotter van onze politiezone – waarin een slotenmaker toont hoe makkelijk het is om een huis binnen te dringen. We willen de mensen met de neus op de feiten drukken, ze wakker schudden en alert maken. Vooralsnog zijn die infoavonden een succesverhaal.” 1
Ronny Verhaeghe
Meer over de werking van een buurtinformatienetwerk in Inforevue 3/2011, in het artikel Het geBINte tussen burgers en politie.
25
IR04_Artikels_NL.indd 19
11/12/12 09:07
FXAXC X E XTXOX F XAXCXE
Vormt IT een belemmering voor telewerken? De opties telewerken en mobiel werken vinden steeds meer ingang bij het humanresourcesmanagement. Medewerkers krijgen de gelegenheid om thuis of elders te werken in plaats van routineus op kantoor. Dit getuigt van flexibiliteit en de bekommernis om een evenwicht tussen privé en werk. Maar heeft die medaille een keerzijde? Bijvoorbeeeld op het vlak van IT en de toegang tot de netwerkomgeving? Administraties moderniseren en digitaliseren. Vormt dat een belemmering voor efficiënt telewerken of schept het net opportuniteiten? Twee managers uit de politiewereld getuigen over hun initiatieven omtrent mobiel werken. TEKST Stefan Debroux FOTOGRAFIE Jos Balcaen
“Een tweetal jaar geleden stelden enkele eenheden uitdrukkelijk de vraag of het mogelijk was om te allen tijde en van overal op het HiLDE/CGSU-netwerk te geraken om zo gevoelige informatie die operationeel noodzakelijk is in reële tijd op een high secured manier te kunnen raadplegen. Bijvoorbeeld vanop de plaats van een incident of grootschalige operatie zoals een gijzeling, tijdens een missie in het buitenland, thuis enz.
Met enkele informatici van CGSU zijn we dan aan de slag gegaan en in 2011 hebben we een kant-en-klare oplossing uitgewerkt die compatibel is met de standaarden (pc-configuratie en applicaties) binnen de politie. De technische details doe ik hier niet uit de doeken, maar het komt erop neer dat onze mensen kunnen beschikken over een laptop (individueel of gedeeld) waarop via eender welke internetverbinding (wifi, 3G, vaste lijn, privé, publiek) eender welke toepassing op het beveiligde politienetwerk toegankelijk is: Portal, de ANG, Rio en alle servers waar bestanden op staan.
De beveiliging van de pc, de communicatie en de globale infrastructuur is waterdicht en getest/goedgekeurd door zowel de Federale Computer Crime
Unit als de Directie van de telematica. Wanneer een laptop verloren zou geraken, kan de ‘gelukkige vinder’ er niets mee aanvangen.
In de actuele HR-context, waar de balans privé-werk in combinatie met flexibiliteit en het creëren van ruimte voor verantwoordelijkheidszin de toon zetten, is het een onmiskenbare troef als je bij een aanwerving de mogelijkheid tot telewerken als voordeel kunt uitspelen.
Het argument dat je niet kunt telewerken omdat je geen toegang hebt tot je dossiers op het beveiligde netwerk is hiermee van de baan, want met zo’n laptop neem je bij wijze van spreken je netwerk mee naar huis. Bovendien is het geen ‘speciale’ oplossing exclusief voor CGSU; ze is volledig conform de standaarden die van toepasssing zijn bij de politie.
We rusten trouwens niet op onze lauweren. Hoewel onze middelen beperkt zijn, is de volgende stap (op korte termijn) een vergelijkbare oplossing voor tablets (en daarna smartphones) op punt te stellen. Als we rekening houden met de technologische evolutie betekent stilstaan immers achteruitgaan.” f
DAVID JAROSZEWSKI
DIENSTHOOFD RESEARCH & DEVELOPMENT Speciale eenheden federale politie (CGSU) ICT-specialist 26
IR04_Artikels_NL.indd 20
11/12/12 09:07
In de rubriek Face to face geven twee personeelsleden van de politie hun persoonlijke mening over een specifiek thema. Die meningen kunnen overeenstemmend, uiteenlopend, aanvullend of genuanceerd zijn.
“Tot voor kort had ik hier het chicste en grootste kantoor, maar ik was er bijna nooit. Vergadering hier, opdracht daar… Dus kreeg mijn kantoor een andere bestemming: een ‘open office’. Op 24 oktober 2012 hebben we in Oudenaarde het eerste open office bij de federale politie plechtig ingehuldigd (lees ook p. 45). We stellen kantoor- en vergaderruimte ter beschikking van personeelsleden van de politie die in de buurt van Oudenaarde wonen en normaliter in Brussel of elders werken. Ik heb zelf 10 jaar in Brussel gewerkt. Ik weet wat het is om 3 tot 4 uur per dag op het openbaar vervoer te zitten of in de file te staan. Dit open office biedt een mogelijkheid om dat tijdverlies te vermijden. Draadloos internet, netwerktoegang … alles is voorzien. De bedoeling is om nomadisch werken aan te sporen. Als dit satellietprincipe op grote schaal zou worden toegepast, kan overal op kantoorruimte èn op energie worden bespaard.
inforevue 042012
COMMU XFN XAIXCCX EAXTXIOE XF XIAN XCXD EXE W I J K
maken met het beheer van middelen, maar ook met mentaliteit en leiderschap. Ik wil afstappen van het principe dat iedereen zijn eigen vast kantoor heeft. Medewerkers moeten slimmer, innovatiever en aangenamer kunnen werken. Je creëert een ruimte, letterlijk en figuurlijk, waarin je medewerker zijn rol, zijn verantwoordelijkheid kan opnemen om zijn job te doen op de manier die hem het best ligt. Talent en passie halen zo de bovenhand op een stijve functieomschrijving.
Ik wil streven naar paperless en mobiel werken als norm. Op termijn zullen mijn medewerkers van de coördinatie- en steundirectie ‘mobiel-klaar’ zijn, in die zin dat een laptop met internetverbinding zal volstaan om 100 procent met de informatie aan de slag te gaan en ondersteuning te bieden.” f
De idee is eigenlijk drie jaar geleden gegroeid. Ik ben de mosterd gaan halen bij de FOD Sociale Zekerheid en overheidsmanager Frank Van Massenhove. Het heeft niet alleen te
CHRISTIAAN DRIESKENS
DIRECTEUR-COÖRDINATOR OUDENAARDE Mobiel werker
27
IR04_Artikels_NL.indd 21
11/12/12 09:07
WA PEN EN V EILIGHEIDSK A MER S
Zo veilig als Fort Knox? “Soms worden we aan gevaar blootgesteld zonder het te beseffen”, meent hoofdcommissaris Frédéric Pettiaux. Daarom heeft hij als korpschef van de politiezone Ath en als specialist geweldsbeheersing met vuurwapen zijn medewerking verleend aan Olivier Raulier, directeur personeel en logistiek, bij een eindwerk over de beveiliging van de wapen- en veiligheidskamers van de politiediensten. Resultaten: een diepgaande analyse, een actieplan en een werkinstrument voor een maximum aantal mensen. TEKST Benoît Dupuis FOTOGRAFIE Jos Balcaen
ATH – �Elk politiekorps heeft een kamer waar de munitie en de collectieve en individuele wapens worden bewaard. Maar zijn deze ruimten wel veilig? Dat was het uitgangspunt van mijn studie�, zegt Olivier Raulier, consulent bij de politiezone. Hij volgde een opleiding aan het CERIA in Anderlecht waar hij een diploma preventieadviseur behaalde. Voor zijn eindwerk met als titel La salle des armes et de sécurité des services de police. Boutefeux ou Fort-Knox?1 heeft hij de situatie in zijn politiezone grondig bestudeerd. Daartoe heeft de directeur personeel en logistiek een werkgroep in het leven geroepen, bestaande uit een preventieadviseur, de korpschef, een hoofdinspecteur van de interventiedienst, een hoofdinspecteur gespecialiseerd in geweldsbeheersing en de
directeur operaties van de zone. Samen zijn ze aan de slag gegaan op basis van de Kinney-methode voor risicoanalyse (zie kader).
WAT ZIJN DE RISICO’S? Tijdens de observatie bij de politie in Ath kwamen een aantal verbeterpunten naar voren zoals de plaats van de cilinder voor de ontlading van de wapens, maar ook de ontbrekende ergonomie van de werkplek. Voorbeelden van vragen die men zich moet stellen: is de tafel waarop het ontladingssysteem rust voldoende hoog? Is het geschikt voor rechts- en linkshandigen? Is het voldoende verlicht? �De wapenkamer werd heringericht, rekening houdend met het mogelijke risico op afketsing wanneer er per ongeluk een schot afgaat�,
Olivier Raulier
28
IR04_Artikels_NL.indd 22
vertelt Olivier Raulier. �We hebben ook het probleem aangestipt van wapens die niet goed aan de gordel zijn bevestigd. Een pistool dat op de grond valt, kan een schot afvuren of beschadigd raken. We streven dus naar standaardisering en modernisering van de uitrusting. Zo bevat ons actieplan maatregelen om te voorkomen dat de individuele wapens loskomen van de gordel.� Het actieplan ‘wapen- en veiligheidskamer’ zal zorgen voor een wijziging van het globaal preventieplan en van het jaarlijks preventieactieplan van
11/12/12 09:07
inforevue 042012
de politiezone. De werkgroep zal de prioriteiten bepalen op basis van de indeling van de risico’s en de wettelijke voorschriften.
�Tot slot hangt de realisatie van een beveiligde wapenkamer af van de wil van de hiërarchische lijn en de zelfdisci-
Het eindwerk bevat onder meer een reeks goede praktijken met tal van illustraties.
Bent u geïnteresseerd, neem dan contact op met Olivier Raulier op het nummer 068 26 62 66 of mail naar raulier.o@policeath.be. f
DE KINNEY-METHODE Deze methode omvat drie parameters: de waarschijnlijkheid dat zich een gevaarlijke gebeurtenis voordoet (W), de frequentie van blootstelling aan het risico (F) en de mogelijke gevolgen, de ernst (E). De combinatie van deze factoren laat toe een indicatief cijfer van de risicograad te geven (R). “De Kinney-methode moet op participatieve wijze worden toegepast want ze is subjectief. Ieder geeft voor zich een cijfer aan elke parameter. Je kunt je dus niet beperken tot de mening van één persoon. Het gemiddelde van alle scores geeft je de eindscore”, aldus Olivier Raulier.
pline van de personeelsleden, maar ook van factoren bepaald door de interne controleorganen van de geïntegreerde politie�, besluit de preventieadviseur. �De analysemethode die ik heb ontwikkeld, kan overal worden toegepast en aan elke plaatselijke situatie worden aangepast.�
IR04_Artikels_NL.indd 23
1
Risicograad
Maatregelen
C >400
Zeer hoog risico, stop werkzaamheden
200 < C < 400
Hoog risico, onmiddellijke verbetering vereist
70 < C < 200
Wezenlijk risico, verbetering vereist
20 < C < 70
Mogelijk risico, aandacht vereist
C < 20
Laag risico, eventueel aanvaardbaar
Fort Knox is een Amerikaanse legerbasis waar lange tijd de goudreserve van de VS werd bewaard.
29
11/12/12 09:07
FEDER ALE POLITIE BIJ DE SHAPE
Onderricht in de Belgische wet Beeld u een groot dorp in dat gevuld is met buitenlandse militairen van alle graden en hun naasten met in het hart een hoogbeveiligd hoofdkwartier en tal van vips. Plaats in deze heterogene gemeenschap een federale politiedienst die er, in het Engels, de basispolitietaken en gespecialiseerde opdrachten moet verzekeren. Dat is de situatie bij de SHAPE in de streek van Bergen. We richten de schijnwerper op een eenheid in volle ontwikkeling waar de politiemensen ‘leden van de gemeenschap’ zijn en ‘onderrichten in de Belgische wet’. TEKST Benoît Dupuis FOTOGRAFIE Jos Balcaen
Olivier Lozet
30
IR04_Artikels_NL.indd 24
11/12/12 09:07
inforevue 042012
CASTEAU – “De politie van de SHAPE is geen eenheid van wachters die van de rest van de wereld is afgesneden!” Dat is de mening van hoofdcommissaris Olivier Lozet, die deze eenheid van de Algemene directie bestuurlijke politie (DGA) van de federale politie sinds anderhalf jaar leidt. 88 personeelsleden, onder wie acht burgerpersoneelsleden, verzekeren op het SHAPE-grondgebied (zie kader) de zeven basisfunctionaliteiten1, maar ook gespecialiseerde opdrachten zoals de bescherming van de gebouwen en van vooraanstaande personen. Twintig politiemensen die bedreven zijn in de vip-beschermingstechnieken waken zo over de bevelhebber van de NAVOtroepen, de Amerikaanse admiraal James Stavridis, in het vakjargon de ‘SACEUR’ genaamd2. “Ook al herbergt de SHAPE een zestigtal nationaliteiten, toch ligt het op Belgisch grondgebied. In tegenstelling tot een ambassade heeft het geen extraterritoriaal statuut. We zijn er dus om de Belgische wet te doen naleven”, legt Olivier Lozet uit. “Alle personeelsleden spreken Engels, want dat is de voertaal.”
GEWAPENDE BESCHERMING VAN DE TOEGANG
Inspecteurs Danny Herregods en Geoffrey Durieux op patrouille: “De fiets is bovenal een nabijheidsinstrument dat ons toelaat permanent contact te hebben met de leden van de SHAPE. Wij maken er eveneens gebruik van om sporadisch een controle te verrichten in de directe omgeving van de site. In april jongstleden waren pacifisten de site binnengedrongen via het bos.”
Tot de aanslagen van 11 september 2001 was de SHAPE op de militaire bevelhebberszone na een open site. Sindsdien wordt elke toegang gecontroleerd door de International Military Police (IMP), de MP’s, onder gewapende bescherming van de Belgische politie. De twee diensten werken dagelijks samen, met name via gemengde patrouilles. “Ik onderhoud regelmatige contacten met de Provost Marshal Office, het hoofd van de IMP. De MP’s houden zich bezig met het aspect ‘discipline’. Zij zullen controleren of de verschillende SHAPE-gebouwen daadwerkelijk zijn afgesloten om veiligheidsredenen. Het zijn onze politiemensen die indien nodig een proces-verbaal wegens overtreding van de Belgische wet opstellen”, voegt het diensthoofd eraan toe.
31
IR04_Artikels_NL.indd 25
11/12/12 09:07
FEDER ALE POLITIE BIJ DE SHAPE
“SOMS MOETEN WIJ RACEN …’ Gepantserde voertuigen, indrukwekkende torso’s, oortjes … De leden van de sectie bescherming van de SACEUR lijken ongetwijfeld op de bodyguards die de Koning beschermen. “En terecht! De rekruteringsprocedures en de opleiding zijn dezelfde als die van het Detachement belast met de bescherming van de leden van de koninklijke familie en van de koninklijke paleizen en de vip-bescherming van de speciale eenheden (CGSU). Zij hebben het vip-brevet”, aldus Olivier Lozet. “Onze politiemensen verzekeren niet alleen de veiligheid van de SACEUR, ze maken hem ook het leven zo eenvoudig en vlot mogelijk.” Is die close protection nog wel nodig nu de Koude Oorlog3 achter ons ligt? “Natuurlijk! De internationale toestand met bijvoorbeeld het optreden van de NAVO in Libië en de terrorismebedreigingen vereisen zo’n bescherming.” Thierry, een voormalig lid van de speciale eenheden, voegde zich bij de eenheid in 2008: “Ik heb tot nu toe nog geen bedreigende situatie meegemaakt, maar we staan altijd klaar om te reageren. Zo volgen we twee keer per jaar een rijbijscholing. Dat is nuttig. We moeten soms dringend de weg op om de SACEUR te begeleiden die een vergadering op hoog niveau moet bijwonen. In die gevallen moeten wij racen …” 3
In 1979 ontsnapte de SACEUR aan de dood in een bomaanslag gepleegd door de Rote Armee Fraktion of RAF, een Duitse extreem-linkse terroristische organisatie. Verschillende leden van zijn escorte raakten gewond.
32
IR04_Artikels_NL.indd 26
De leden van de federale politie bij de SHAPE voeren alle basispolitietaken uit en gaan ver in de toepassing van de gemeenschapsgerichte politiezorg. “Wij helpen vaak buitenlandse militairen die pas zijn aangekomen bij hun pogingen om zich te conformeren aan ‘bijzondere’ Belgische wetten, zoals de verplichte vaccinatie voor kinderen …”, vertelt commissaris Philippe Rousseau, hoofd van de groep bescherming en beveiliging. “Een ander voorbeeld: wij maken de militairen die uit zuidelijke landen komen bewust van de risico’s van rijden in de regen, in de sneeuw of over dorre bladeren. Zij zijn deze weersomstandigheden immers niet gewend, wat tot verkeersongevallen kan leiden.” Naast het beheer van het verkeer worden de ‘lokale’ politiemensen geconfronteerd met fenomenen zoals diefstal van fietsen, winkeldiefstal of gebruik van softdrugs: “Wij moeten met veel diplomatie optreden, want onze ‘populatie’ is erg uiteenlopend en van een bepaald niveau gelet op de functies die bij de SHAPE worden
11/12/12 09:08
inforevue 042012
FEDER ALE POLITIE BIJ DE SHAPE
ZEG ‘SHAPE/ACO’
uitgeoefend. Wij onderrichten in zekere zin in de Belgische wet door indien nodig te bestraffen. Weet u bijvoorbeeld dat we jaarlijks ongeveer 120 000 personen en voertuigen controleren? Onze ‘klanten’ weten niet noodzakelijk dat hun voertuig op gezette tijden een technische controle moet ondergaan. Wij zijn er om hen hieraan te herinneren …”
PARTNERSCHAP
“Geen afgelegen eiland”, zei Olivier Lozet in de inleiding. Bewijs hiervan is het aantal partnerschappen van de federale politie bij de SHAPE. Er wordt steun verleend aan de omliggende politiezones en federale diensten (wegpolitie, spoorwegpolitie) als een militair van de SHAPE betrokken is bij een ongeval of het slachtoffer is van een inbraak. “Onlangs was een lid van de SHAPE getuige van een dodelijk verkeersongeval. Op verzoek van de lokale politie kwamen we zijn verklaring in het Engels afnemen. Deze steun wordt verleend aan alle politiediensten van het land. Wij bieden een meerwaarde zodra een lid
IR04_Artikels_NL.indd 27
van de SHAPE als slachtoffer, dader of getuige betrokken is bij om het even welke gebeurtenis. Bel ons en wij zullen onze collega’s komen helpen”, beklemtoont de hoofdcommissaris die ook deelneemt aan de vergaderingen van de korpschefs en aan het arrondissementele rechercheoverleg. “Het detachement van de federale politie bij de SHAPE sluit eveneens aan op de federale prioriteiten van het nationaal veiligheidsplan. Inzake de bestrijding van radicalisme bijvoorbeeld nemen wij actief deel aan het CoPPRa-project.” Dit detachement, dat zowel basispolitietaken als gespecialiseerde politieopdrachten uitvoert in een internationale context, is vast en zeker een uithangbord van de Belgische geïntegreerde politie. “Het is onze taak om dat imago in stand te houden”, besluit Olivier Lozet. f 1
2
Onthaal, recherche, genegotieerd beheer van de publieke ruimte, slachtofferbejegening, interventie, wijkwerking en verkeer.
Supreme Allied Commander in EURope.
De SHAPE (afkorting van Supreme Headquarters of Allied Powers in Europe) vestigde zich in 1967 in België. Ingevolge een reorganisatie begin jaren 2000 werd het strategische commando van de NAVO (NoordAtlantische Verdragsorganisatie) in twee eenheden opgesplitst. De site van Casteau4 herbergt de Allied Command Operations, het operationele militaire commando, terwijl de Allied Command Transformation, belast met de militaire vernieuwing van de Alliantie, in Norfolk (USA) is gevestigd. Hierna volgen enkele cijfergegevens over SHAPE/ACO: - 3 km2: een militaire bevelhebberszone met bunker, maar ook woningen, scholen (ongeveer 2000 leerlingen), handelszaken, een ziekenhuis, een bioscoop, een theater …; - 13 000 militairen en burgerpersoneelsleden van een zestigtal nationaliteiten wonen er. Ongeveer 10 000 personen en 8 000 voertuigen komen er dagelijks binnen; - dagelijks zijn er 70 vips aanwezig; - omgeven door 3 lokale politiezones: Mons-Quévy, Sylle et Dendre en Haute Senne; - 3 jaar: is de gemiddelde aanwezigheidstermijn van de soldaten uit de 28 NAVO-landen. De site van Casteau herbergt ook vertegenwoordigers uit de 22 landen die aan het programma Partnerschap voor de Vrede deelnemen. 4
De politieke zetel van de NAVO is in Brussel gevestigd.
33
11/12/12 09:08
EUREKA!
Tegenwoordig maken wetenschap en techniek integraal deel uit van het gerechtelijk onderzoek. Materiële sporen zijn vaak de enige, stille, getuigen van een misdrijf. Ze kunnen doorslaggevend zijn bij het zoeken naar de dader of naar bewijzen. Het gamma van mogelijkheden waaruit onderzoekers en forensische experts kunnen putten, vormt de inspiratiebron van Eureka!
IN DEN BEGINNE WAS ER NIETS! Voor één keer stellen we in dit nummer geen bijzondere techniek voor, maar buigen we ons met de hulp van een specialist ter zake over de decennialange evolutie van de technische en wetenschappelijke politie. TEKST Gwendoline Hendrick
Valère De Cloet
FOTOGRAFIE Jos Balcaen/Labo
BRUSSEL – Enkele dagen voor zijn pensioen blikken we met hoofdcommissaris Valère De Cloet, waarnemend directeur-generaal van de federale gerechtelijke politie en gewezen directeur van de technische en wetenschappelijke politie (DJT), terug op enkele markante evoluties in zijn geliefkoosde domein. Hij begon in 1968 als operator in het labo van de wetenschappelijke politie in Brussel: “Destijds was er niet veel meer dan wat wit poeder en zwart poeder. Met de fototoestellen die wij gebruikten, kon je hoogstens twaalf opeenvolgende negatieven maken terwijl je vandaag honderden foto’s na elkaar kan nemen.” Het is trouwens met fotografie dat de wetenschappelijke politie rond het begin van de 20ste eeuw is beginnen werken. Maar laten we vele jaren doorspoelen tot het begin van de jaren ’70, toen het laboratorium van Brussel hooguit zes of zeven mensen telde en er nog werd gewerkt met schrijfmachines en carbonpapier … Het labo was toen de enige afdeling van de gerechtelijke politie bij de parketten
34
IR04_Artikels_NL.indd 28
11/12/12 09:08
inforevue 042012
(GPP) zonder officieren. “Bij de indiensttreding kreeg je geen opleiding. Je moest wachten tot wanneer je lessen kon gaan volgen aan de school voor criminologie. Ik heb mijn eerste dagen in het labo doorgebracht met het lezen van de ‘bijbel’: de zeven of acht boekdelen van Edmond Locard, een professor uit Lyon en pionier op het gebied van technische en wetenschappelijke politie.”
HET AQUARIUM EN DE IDENTIFICATIE VAN EEN ‘GROTE VIS’
Ten tijde van de Bende van Nijvel en de Cellules Communistes Combattantes (CCC) had de wetenschappelijke politie weinig (om niet te zeggen geen) middelen. Tijdens de affaire van de CCC in de jaren ’80 hadden mensen van het labo plakband aangetroffen op de plaats van de aanslag tegen de BBL-bank in Brussel. In al zijn lectuur had Valère De Cloet kennisgemaakt met een techniek om vingerafdrukken zichtbaar te maken met behulp van cyanoacrylaat1. Het gaat om een soort van superlijm die toelaat om na verdamping vingerafdrukken vast te stellen op voorwerpen die niet met behulp van poeder kunnen worden onderzocht (plastic zak, blikje …). Om deze techniek uit te testen, nam hij van een buurman een aquarium over en kocht hij een ruit om hem dicht te maken. Vanbinnen plaatste hij de fitting van een 15 watt-lamp met daarover een metalen blik, bedekt met een paar drupjes cyanoacrylaat. Na bevochtiging kwamen de afdrukken tevoorschijn door de dampen die met de warmte vrijkwamen. Dankzij het gebruik van het aquarium en van dit procédé in het bijzonder konden de vingerafdrukken op de bewuste kleefband worden ontdekt, wat leidde tot de identificatie van Pierre Carette, één van de leden van de CCC. Door dit resultaat kreeg de wetenschappelijke politie meer middelen en werd er geïnvesteerd om de verschillende laboratoria van het land naar behoren uit te rusten. Zo werd het aquarium begin jaren ’90 geleidelijk aan vervangen door cyanoacrylaatkasten en werden hoogwaardige macroscopen en microscopen aangekocht. De wetenschappelijke politie kreeg bovendien een piramidale organisatie en in elk labo bij de hoven van beroep werd een directeur aangesteld. In dezelfde periode werd ze omgedoopt tot ‘technische en wetenschappelijke politie (TWP)’. “Zelf ben ik er altijd van overtuigd geweest dat de TWP essentieel is, hoewel men ze vaak als bijkomstig beschouwt”, zegt Valère De Cloet. In 1993 verlaat hij dit domein gedurende enkele jaren om zich op een andere uitdaging te concentreren, de oprichting van het Comité P. In 1998 keert de hoofdcommissaris terug naar de gerechtelijke politie bij de parketten waar hij wordt belast met de nationale coördinatie van de verschillende laboratoria. Hij blijft op dit elan doorgaan en wordt het hoofd van de Directie van de technische en wetenschappelijke politie (DJT) na de hervorming. Gedurende al die tijd zijn de
Het LINHOF-toestel dat Valère De Cloet in het begin van zijn loopbaan gebruikte, werkte met negatieven in groot formaat. Om de twee foto’s moest het bijgeladen worden.
De komst van de LEICA M in de jaren ‘70 leidde tot het gebruik van 35 mm-�ilms. Daardoor kon de operator in één ruk 36 foto’s ontwikkelen.
In de jaren ‘80 verschijnt de gemotoriseerde re�lexcamera LEICA R ten tonele, inclusief het buitengewone objectief LEITZ 280 mm met een diafragma van 2.8.
Momenteel werken de labo’s met digitale fototoestellen met veel meer mogelijkheden dan in het analoge tijdperk. Het neusje van de zalm is de CANON EOS 5D Mark II.
35
IR04_Artikels_NL.indd 29
11/12/12 09:10
EUREKA!
technieken en middelen steeds ef�iciënter en ver�ijnder geworden: “Vandaag kan men minuscule sporen of microsporen analyseren (vezels, haren, pollen, DNA …), iets wat 20 of 30 jaar geleden ondenkbaar was.”
NIEUWE ONTWIKKELINGEN
“In 2004 kwam er een belangrijke capaciteitsverhoging waardoor een van mijn dromen is waargemaakt: de oprichting van de centrale eenheid (UCE) die onder meer als taak heeft om alle sporen (oorsporen, bandensporen, schoensporen ...) die op nationaal niveau worden opgenomen te verzamelen en te verwerken en om verbanden te leggen tussen verschillende zaken in verschillende arrondissementen”, zegt Valère. “Ik hoop dat de TWP verder kan evolueren en met aangepast materiaal kan inspelen op nieuwe technologische uitdagingen.” De techniek staat immers niet stil: ontwikkeling van allerhande sporendetectiesystemen, nieuwe informaticamiddelen, het werken met 3D … Een ander belangrijk project is de invoering van de APFIS-referenties2 (vinger- en handpalmafdrukken) in de Algemene Nationale Gegevensbank (ANG), een procédé dat momenteel in een testfase zit. Tot slot blijft hij hameren op het kapitale belang van de gerechtelijke uitsluitingsperimeter. “Deze moet absoluut worden aangebracht om de besmetting of vernietiging van aanwezige sporen te voorkomen. De naleving van dit principe is de laatste tien jaar fel verbeterd, maar moet een constant aandachtspunt blijven in de komende jaren”, aldus Valère De Cloet. 1 2
Zie de rubriek Eureka! in Inforevue 02-2012, p. 32-33. Automated Palm and Fingerprint Identi�ication System, de gegevensbank voor vinger- en handpalmafdrukken.
Authentieke beelden van de reconstructie van een morbide moord in de jaren ‘60. In het bijzijn van de rechercheurs en de onderzoeksrechter toont de dader hoe hij een vrouw vermoordde, ze in stukken sneed en in het kanaal gooide.
36
IR04_Artikels_NL.indd 30
13/12/12 10:51
inforevue 042012
I N T ER NAT IONA LE POL I T IONELE I NFOR M AT IEU I T W IS SEL I NG
Cruciale beslissingen durven nemen Dagelijks lopen er zo’n 650 berichten binnen bij CGOT, de dienst van CGO (de Directie van de operationele politionele informatie) die alle berichten met internationaal karakter van binnen- en buitenlandse partners ontvangt en zeven dagen per week en 24 uur per dag een permanentie voorziet. De t in CGOT staat voor ‘traitement’, wat betekent dat deze dienst al deze berichten ook effectief behandelt. TEKST Saskia Van Puyvelde FOTOGRAFIE Lavinia Wouters
37
IR04_Artikels_NL.indd 31
11/12/12 09:10
I N T E R N AT ION A L E P OL I T ION E L E I N F OR M AT I E U I T W I S S E L I N G
BRUSSEL – Een Belg pleegt in Frankrijk een diefstal. Een Pool komt in ons land om bij een verkeersongeval. Een ontsnapte gevangene vlucht richting Nederland. “Alles wat de grens overgaat, passeert hier”, zegt Jan Beazaer, operator bij de permanentiedienst van CGOT, die zich op de gelijkvloerse verdieping bevindt van een gebouw in het Krooncomplex en deel uitmaakt van het nationaal invalspunt (NIP). Dit NIP wordt verder nog bemand door de permanentie van DAO (de bestuurlijke zuil) en de permanentie van DJO (de gerechtelijke zuil). Bij CGOT werkt een 80-tal personeelsleden, zowel operati-
Geert Celie
38
IR04_Artikels_NL.indd 32
onelen als leden van het administratief en logistiek kader (CALog).
MEERWAARDE
“Alle berichten die bij CGOT binnenkomen,” legt hoofdinspecteur en bureauchef Geert Celie ons uit, “worden nauwkeurig geanalyseerd en doorgestuurd naar de sectie of dienst die het bericht verder zal behandelen. In de eerste plaats is er de sectie signaleringen, die alle dossiers behartigt inzake de signalering van personen, voorwerpen en voertuigen in het Schengen Information System (SIS) en bij Interpol. Ten tweede neemt de sectie ‘international liaison office’ alle internationale informatieuitwisselingen voor haar rekening die geen SIS- of Interpolsignalering aan de basis hebben. Dan is er de vertaaldienst en tot slot de juridische dienst, die de dossiers valideert, voornamelijk dossiers omtrent arrestaties en parentale ontvoeringen. Buiten de kantooruren is enkel de permanentie van CGOT bereikbaar, die dus deel uitmaakt van het hierboven vermelde nationaal invalspunt en kan rekenen op een jurist en een ‘quality officer’ die permanent beschikbaar zijn.” “Voor de uitwisseling van internationale politionele informatie is het nationaal invalspunt een verplicht kanaal”, gaat de bureauchef verder. “Tijdens de
kantooruren gebeurt dit meestal via het arrondissementeel informatiekruispunt (AIK). Informatieaanvragen lopen op die manier slechts via één enkel contactpunt. De berichten die bij CGOT binnenkomen, worden gecontroleerd op wettelijkheid, conformiteit, juistheid, volledigheid en dubbel gebruik van de verschillende kanalen. We beschikken trouwens over een geactualiseerd en praktisch overzicht van de verschillende uitwisselingskanalen en bieden hulp aan bij de juiste kanaalkeuze. De verschillende kanalen bij internationale politionele informatie-uitwisseling zijn: Interpol, Europol, Schengen, de verbindingsofficieren, de Centra voor douaneen politiesamenwerking (CDPS) en de Operationele invalspunten grensregio (OIPG), die geïntegreerd zijn in de AIK’s. Elk kanaal is beveiligd en alle informatie is beschikbaar en traceerbaar. Bovendien heeft CGOT toegang tot extra gegevensbanken zoals het SIS, de databank van Europol (IS Datareader) en de databank van Interpol (eASF). We hebben ook ons eigen indexatiesysteem, waardoor we doorheen de verschillende databanken op zoek kunnen gaan naar informatie over personen of voertuigen bijvoorbeeld.”
“Van alle markten thuis”
Een waargebeurd voorbeeld: het parket van Leuven is op zoek naar een zekere
11/12/12 09:11
inforevue 042012
I N T E R N AT ION A L E P OL I T ION E L E I N F OR M AT I E U I T W I S S E L I N G
VOOR DE UITWISSELING VAN INTERNATIONALE POLITIONELE INFORMATIE IS HET NATIONAAL INVALSPUNT EEN VERPLICHT KANAAL Luca, die een aantal strafbare feiten heeft gepleegd in ons land, maar op de vlucht is. Er wordt een Europees aanhoudingsbevel uitgevaardigd, hij wordt internationaal geseind met de vraag hem aan België uit te leveren. “Eerst gaat het dossier naar onze juridische dienst”, weet Jan Beazaer. “Die gaat alle informatie uit het dossier checken en het dan valideren, vooraleer het dossier naar de vertaaldienst gaat. Als dit achter de rug is, wordt het dossier in een typedocument gegoten en naar alle landen gestuurd. Met één druk op de knop staat onze Luca geseind in het Schengen Information System. Als de Duitse wegpolitie bijvoorbeeld een controle uitvoert, staat hij in het systeem mochten ze hem tegenkomen.” Uiteindelijk wordt de man in Italië aangetroffen en aangehouden. “Ook dan gaat het weer via onze dienst. Het Leuvens parket wordt ingelicht en de uitlevering wordt afgehandeld.” Tijdens de kantooruren kunnen de operatoren de berichten doorsturen naar de bevoegde secties binnen hun dienst; buiten de kantooruren is dat anders. Jan Beazaer: “Als je midden in de nacht een dringend bericht krijgt wegens een (zelf)moord bijvoorbeeld, kan je dat bericht niet zomaar doorsturen naar één van de secties. Om hier te kunnen werken, moet je goed je plan kunnen trekken en van alle markten thuis zijn, want soms nemen we cruciale beslissingen. Uiteraard moet je het Nederlands, het Frans en het Engels beheersen; meer talenkennis is altijd een pluspunt. We zitten aan de bron van veel informatie en zijn ideaal geplaatst om op korte termijn het hele politielandschap te leren kennen.” f
IR04_Artikels_NL.indd 33
Manuel De Graeve
Jan Beazaer
39
11/12/12 09:11
CRIME CLIPS
Een combinatie van kanalen Sinds juli vorig jaar verspreidt de dienst opsporingsberichten van de federale politie de zogenaamde ‘crime clips’. In deze filmpjes worden beelden van bewakingscamera’s bewerkt om tot een zo kwaliteitsvol mogelijk product te komen, terwijl het publiek via verschillende kanalen uitgenodigd wordt om het filmpje te gaan bekijken en verdachten te identificeren. De resultaten zijn er: momenteel worden twee op drie dossiers opgelost. TEKST Saskia Van Puyvelde FOTOGRAFIE Jos Balcaen
BRUSSEL – We hebben ze allemaal al
bekeken op tv: de korte opsporingsberichten vlak na het journaal, waarbij nog snel een foto van de verdachte of de vermiste wordt getoond. “Dit soort korte berichten is niet de beste tv”, vertelt commissaris Erik Van Poucke, diensthoofd opsporingsberichten (FGP/DJO) van de federale politie. “Aan Nederlandstalige kant hadden we enkele jaren geleden geen uitzending meer, zodat we sommige ingewikkelde verhalen niet konden vertellen. We dachten erover na om zelf een filmpje te maken met bewegende beelden en werkten hiervoor samen met de audiovisuele dienst van de federale politie (CAVC).
Die vulde de beelden van bewakingscamera’s aan met sfeerbeelden, wat ons een filmpje van anderhalve minuut opleverde. Later wilde collega Jean-François De Clippele het zelf wel eens proberen. Hij illustreert nu zelf de scènes van op bewakingscamera’s met beelden van Google Earth, Street View, sfeerbeelden, plannetjes enz. zodat het een kwaliteitsvol product wordt, waarnaar meer mensen gaan kijken en de kans op identificatie toeneemt. Tussen het eerste en het huidige filmpje is er technisch gezien een hele evolutie gebeurd, mede dankzij de steeds beter wordende beelden van digitale camera’s. Momenteel maken we één filmpje per week en enkel voor bepaalde gevallen zoals een reconstructie doen we nog een beroep op het CAVC.”
SOCIALE MEDIA
Erik Van Poucke
40
IR04_Artikels_NL.indd 34
De ‘crime clips’ worden op VRT en RTBF getoond, net als in ‘Enquêtes’ op RTL TVI. Ook op de website van de federale politie zijn ze te zien (www.fedpol.be), die YouTube als technisch
❮ platform gebruikt. “Het is gratis en kan door iedereen worden bekeken”, gaat Erik Van Poucke verder. “Kijken doen de mensen wel zeker! Via een tweet proberen we jongeren naar de site van de politie te lokken. In oktober 2011 zijn we beginnen twitteren; een maand later leverde dat al 12 000 hits op het internet op en in december 170 000! Momenteel hebben we zo’n 3800 echte volgers, maar wat telt is dat ze effectief de crime clips gaan bekijken. Een ouder
11/12/12 11:44
inforevue 042012
❯ en rustiger publiek is eerder te vinden voor de klassieke opsporingsberichten na het journaal; een jonger publiek moeten we via de sociale media zien te benaderen. Zo bereiken we via verschillende kanalen verschillende doelgroepen, wat uiteindelijk de meeste resultaten oplevert. Via Twitter en Facebook gaat informatie bijzonder snel rond, zeker als er �ilmpjes te zien zijn over ‘vrienden’ die bijvoorbeeld het postkantoor overvallen … Het is
IR04_Artikels_NL.indd 35
al voorgevallen dat een dader zichzelf komt aangeven en smeekt om het �ilmpje weg te halen, of ouders die zoonlief komen aangeven nadat ze hem aan het werk zagen tijdens een nachtelijke escapade. Trouwens, eens de dader geïdenti�iceerd is, moet het �ilmpje worden weggehaald, om problemen met het recht op privacy te vermijden. Het moet volgens de regels verlopen, anders komt het niet tot een veroordeling.” En dat is toch het uiteindelijke doel, niet?
Voor de eenheden verandert er niets: om een verspreiding aan te vragen, moet nog altijd hetzelfde formulier op Portal worden ingevuld. De dienst opsporingsberichten neemt dan contact op met de vragende eenheid en samen wordt naar de meest adequate oplossing gezocht. Vanaf de toestemming van de magistraat kan de crime clip uiteindelijk worden verspreid. f
41
11/12/12 11:44
POLITIEWERELD
Kijk nou: Spiderman in ahornsiroop! Haha!!
MONTREAL
HET MYSTERIE VAN DE AHORNSIROOP
De politie van Quebec heeft in het oosten van Canada een grote hoeveelheid ahornsiroop in beslag genomen die mogelijk afkomstig is van de diefstal van de eeuw (geschatte waarde 20 miljoen dollar) in Quebec. De siroop werd in beslag genomen in een loods van een groot exportbedrijf. De politie liet enkel weten dat de inbeslagname verband hield met de diefstal in Saint-Louisde-Blanford en weigerde formeel te bevestigen dat het om dezelfde siroop ging. Volgens de advocaat van het bewuste bedrijf waren er chemici aanwezig tijdens de politieoperatie in New Brunswick, wat laat vermoeden dat ze het DNA hebben kunnen onderzoeken. Onbekenden hadden uit een slecht bewaakt depot meerdere tonnen ahornsiroop gestolen die blijkbaar van de vaten waarin ze waren opgeslagen in een tank zijn overgetapt. Deze goudbruine en uiterst zoete vloeistof, bereid uit het sap van de ahornboom, wordt onder meer geproduceerd in Quebec en is vooral populair in Noord-Amerika.
Je gaat mij het excuus van de eenhoorn toch niet wijsmaken hé?!?!
Bwof neen , eerder dat van de ree...
EENHOORN ZIT DRONKEN ACHTER WA SHINGTON HET STUUR “Ik zat niet achter het stuur, het was een eenhoorn.” Die ietwat vreemde uitleg kreeg de politie van Bilings in de Amerikaanse staat te horen van een bestuurder die betrapt was op dronken rijden. Een bijzonder originele smoes, maar de agenten trapten er niet in. In volle vaart was de bestuurder met zijn auto tegen een lantaarnpaal gereden. Toen hij daarover ondervraagd werd door de politie, wou hij absoluut vermijden dat hij zijn rijbewijs zou kwijtspelen. Elk excuus was dus goed genoeg en daarom diste hij het eenhoorn-achter-het-stuur-verhaal op. Veel indruk maakte hij niet op de politie. Wat wél indruk maakte, waren de talrijke verkeersovertredingen op het strafblad van de man. Vijf keer werd hij al opgepakt voor rijden onder invloed en daarbovenop had hij nog 53 andere verkeersovertredingen op zijn naam staan. Zo werd hij al 28 keer betrapt zonder rijbewijs.
42
IR04_Artikels_NL.indd 36
11/12/12 09:11
inforevue 042012
POLITIEWERELD
WAR SCHAU
Referentiepunt BRUSSEL 12:00
LONDEN
GEFOLTERD IN DE BADKAMER
Na een oproep wegens foltering ontdekte de politie dat het ‘slachtoffer’ gewoon de vraag had gekregen zijn kamer op te ruimen en een bad te nemen. De politie haastte zich in allerijl naar de woning van Lukasz Zapalowski na de oproep van de 22-jarige jongeman die beweerde thuis gefolterd te worden. De furieuze moeder van de jongeman die de deur opende voor de politie, verklaarde dat ze haar zoon slechts had gevraagd dat hij eenmaal per week een bad zou nemen, zijn kamer zou opruimen en haar zou helpen de huur te betalen. De student zit nu pas echt in de problemen omdat hij zal worden vervolgd wegens het verspillen van de tijd van de politie.
REGISTRATIE VAN TATOEAGES
De agenten van de Metropolitan Police Service (MPS) die instaan voor de ordehandhaving in GrootLonden moeten binnen een opgelegde termijn al hun tatoeages op lichaamsdelen die niet door het uniform zijn bedekt, laten registreren. Het hoofd van de MPS heeft namelijk een memo verspreid die zegt dat alle tatoeages op deze ‘zichtbare’ delen voortaan verboden zijn. Door de tatoeages van de agenten nu te registeren wil Hangt er de hiërarchie van de Londense politie zich ervan van af welke vergewissen dat ze van vóór de nieuwe richtlijn tatoeage natuurlijk... dateren. “De De zichtbare tatoeages schaden het imago van de Metropolitan Police Service”, meent commissaris Bernard Hogan-Howe die de nieuwe regel heeft ingevoerd, terwijl men aan vakbondszijde de harde aanpak van de hiërarchie betreurt.
ANNECY
MET EEN ELEKTRISCHE DRIEWIELER OP DE AUTOSNELWEG
De Franse gendarmerie heeft een Zwitser van 93 jaar oud tegengehouden die met een elektrische driewieler op de autosnelweg tussen Annemasse (oosten van Frankrijk) en Genève reed nadat hij de verkeerde reisweg koos. De man die in Genève woont, werd door de wegenwachters en de gendarmes begeleid tot de eerstvolgende afrit. Tijdens zijn tocht heeft hij geen ongevallen veroorzaakt. Hij verklaarde aan de gendarmes dat hij net inkopen was gaan doen in een grote supermarkt in Frankrijk en dat hij bij zijn vertrek de verkeerde weg koos. Voor deze inbreuk kreeg hij een proces-verbaal, waarna hij volgens dezelfde bron opnieuw koers mocht zetten naar Genève.
43
IR04_Artikels_NL.indd 37
11/12/12 09:11
POLITIE IN DE KIJKER
G E N E G O T I E E R D B E H E E R VA N D E P U B L I E K E R U I M T E © Jos Balcaen
Gemeenschappelijke training van Belgische en Luxemburgse politie f AARLEN – Op 4 en 5 oktober vond in het militaire kamp van Lagland een grootscheepse oefening plaats in samenwerking met de groothertogelijke politie. Onder leiding van deze laatste hebben meer dan 200 Belgische en Luxemburgse politiemensen samen getraind rond het thema genegotieerd beheer van de publieke ruimte. De oefening was in het bijzonder gericht op de voorbereiding van een Belgisch-Luxemburgs dispositief want door de verschillen in filosofie, aangewende middelen en interventietechnieken is het nuttig om samen te trainen. De training paste in het kader van de samenwerkingsmogelijkheden waarin het Beneluxverdrag voorziet, in het bijzonder op het gebied van ordehandhaving en veiligheid. Het voornaamste doel van het Beneluxverdrag is de uitbreiding van de grensoverschrijdende politionele
interventiemogelijkheden, met name op het gebied van ordehandhaving en veiligheid. Volgens het verdrag moeten de politieoverheden elkaar informeren over de aard van de toegelaten dwangmiddelen en de omstandigheden waarin ze worden gebruikt. Door de oefening konden beide landen elkaars specifieke kenmerken beter leren kennen. De Luxemburgse politie integreert in de infanteriepelotons immers de eliteschutters (uitgerust met de specifieke nietdodelijke lanceerder (FN 303) die toelaat om relschoppers met verf te markeren), de speciale eenheden (voor arrestaties) en de honden. De Belgische politie bezit dan weer knowhow op het vlak van de sproeiwagenteams. De Luxemburgse politie kwam met drie infanteriepelotons en plastrons (de ‘vijand’), samen 160 agenten. De Belgische politie stuurde één
infanteriepeloton (interventiekorps van Luik en Namen), een sproeiwagenteam en een celwagen, in totaal 60 agenten. Deze twee oefendagen vonden plaats in het militaire kamp van Lagland, meer bepaald in het kamp FIBUA, een nagebouwd dorp voor oefeningen in reële situaties. De omstandigheden, het aantal deelnemers en de infrastructuur zorgden voor een training van uitzonderlijke kwaliteit. De oefening was een schot in de roos. De organisatie in didactische workshops liet toe alle deelnemers op niveau te brengen. Bovendien beantwoordde de oefening aan de bepalingen van het verdrag. Jean-Yves Schul Directeur-coördinator Aarlen-Neufchâteau
44
12_DSI_IR04_Affaires_NL.indd 2
11/12/12 09:00
EUREGIO MAASRIJN
HET NIEUWE WERKEN
Eerste ‘open office’ bij de federale politie
Algemene vergadering van de
‘NeBeDeAgPol’
inforevue 042012
POLITIE IN DE KIJKER
f
f
Philippe Hilligsmann CSD Eupen 1
Niederländisch-BelgischDeutsche Arbeitsgemeinschaft der Polizeien, vereniging ter bevordering van de politiesamenwerking in de Euregio Maas-Rijn.
OUDENAARDE – Levensgenieters denken waarschijnlijk meteen aan een lekker ‘bruintje’… Kunsthistorici leggen de link met een befaamd schilder uit de 17de eeuw… Voor de politiemedewerkers uit de Vlaamse Ardennen is Adriaan Brouwer het eerste ‘open offfice’ bij de federale politie. Dit is een kantoorruimte waar medewerkers van centrale diensten die in de omgeving van Oudenaarde wonen, mits het akkoord van hun leidinggevende, kunnen gaan werken.
© Maarten Van Braeckel
EUPEN – Op 2 oktober 2012 vond de jaarlijkse algemene vergadering van de ‘NeBeDeAgPol1’ plaats in de prestigieuze Europazaal van het ministerie van de Duitstalige gemeenschap. Voor het eerst in de lange geschiedenis van de ‘NeBeDeAgPol’ paste het evenement in het kader van de Europese week van steden en regio’s. De 120 deelnemers, voornamelijk politiechefs uit de partnerregio’s van de Euregio Maas-Rijn maar ook vertegenwoordigers van gerechtelijke en bestuurlijke overheden en afgevaardigden van de Grote Regio SaarlandLotharingen-Luxemburg, mochten Europees Parlementsvoorzitter Martin Schulz als eregast ontvangen. Het begroetingswoord werd uitgesproken door André Desenfants, directeur-coördinator van Eupen en voorzitter van NeBeDeAgPol. Na de welkomstspeech van Karl-Heinz Lambertz, minister-president van de Duitstalige gemeenschap, volgde het openingswoord door de voorzitter van het Europese Parlement. Martin Schulz, zoon en broer van een politiefunctionaris, begeesterde de toehoorders met zijn indrukwekkende eloquentie en zijn goede kennis van de situatie op het gebied van veiligheid in de Europese steden en regio’s. De andere sterke programmapunten waren de activiteitenverslagen van de vijf coördinatoren van de technische werkgroepen van de NeBeDeAgPol (interventie, verkeer, criminaliteit, opleiding en public relations) en het jaaroverzicht van het Gemeenschappelijk centrum voor politiesamenwerking van Heerlen (EPICC). Na een exposé van A. de Muyser, Luxemburgs adjunct-secretaris-generaal van de Benelux Unie, over de nieuwe uitdagingen van de Benelux Unie en het belang van veiligheid en preventie, gaven Belgische, Nederlandse en Duitse specialisten samen een lezing over de criminaliteit in verband met motorbendes zoals de Hell’s Angels. Het volgende jaarcongres in het kader van de Maas-Rijn politiesamenwerking vindt plaats in 2013 in Nederlands Limburg.
© CSD Eupen
Wat heeft het kantoor dat op 24 oktober 2012 officieel is ingehuldigd door Catherine De Bolle, de commissaris-generaal van de federale politie, te bieden? Een ruimte met vijf werkplekken (flatscreens en toetsenbord), inclusief toegang tot het beveiligde netwerk van de politie; een kantoorruimte met hardware op maat van specifieke toepassingen (bijv. strategische analyse) en een vergaderruimte. In alle kantoren is er draadloos internet en printfaciliteiten. Hoofdcommissaris Christiaan Drieskens, directeur-coördinator van Oudenaarde en initiatiefnemer van het openofficeconcept bij de federale politie: “De doelstelling is om nomadisch werken toe te laten. Dit is een win-winsituatie: professioneel omdat het de efficiëntie ten goede komt en individueel omdat het de balans privé-werk in evenwicht kan brengen en het menselijk contact kan boosten. Bovendien, als ook andere politiediensten op de kar springen met open offices, biedt dit een uitstekende mogelijkheid om op kantoorruimte te besparen.”1 Wie gebruik wil maken van het open office, kan gewoon binnenvallen of een werkplek reserveren door contact op te nemen met de coördinatie- en steundirectie van Oudenaarde. 1
Lees ook op pagina 27.
S.D.
45
12_DSI_IR04_Affaires_NL.indd 3
13/12/12 14:01
POLITIE IN DE KIJKER
SPOORWEGPOLITIE
INHULDIGING
NU OFFICIEEL:
Moderniteit in Malmedy
© Lavinia Wouters
politie houdt kantoor in Antwerpen Centraal
L OK A L E P OL I T I E G AV E R S IS VERHUISD
f
ANTWERPEN – Op 23 november 2012 werden de lokalen van de Antwerpse spoorwegpolitie (SPC) officieel ingehuldigd. Tot oktober 2008 bevonden de lokalen van de spoorwegpolitie zich in het oude gebouw van Antwerpen Centraal. Die locatie was aftands en allesbehalve praktisch ingericht. Het nieuwe, centraal gelegen kantoor in het gerenoveerde deel van het station biedt wel comfort en efficiëntie, zowel naar de eigen werking toe en ook voor de 30 000 reizigers die dagelijks via Antwerpen Centraal sporen. Wat kenmerkt de nieuwe infrastructuur? Voor de lange gang die helemaal door het gebouw loopt, is er bewust voor een groene kleur gekozen die een rustgevend effect heeft. Verder beschikt de spoorwegpolitie over twee volwaardige cellen, twee verhoorlokalen met spiegelglas, één planton, een onthaal met loket, een lokaal met livescan, een beveiligde wapenkamer, tal van burelen voor de 32 collega’s van SPC Antwerpen, een refter, kleedkamers met douche enz. Er is ook een onderkomen voor de vier politiehonden die, samen met hun baasje, sinds september 2009 deel uitmaken van de Antwerpse spoorwegpolitie. Tot slot, in 2011 zijn er bij de Antwerpse spoorwegpolitie in totaal 1457 aangiftes van diefstallen gedaan. Daarin zitten de fietsdiefstallen, metaaldiefstallen en diefstallen met geweld. S.D.
MALMEDY – Het nieuwe politiebureau van Malmedy werd op 28 september 2012 plechtig ingehuldigd, hoewel het personeel van het politiehuis en de verschillende directiediensten van de zone reeds in april 2012 hun intrek hadden genomen in dit nieuwe gebouw in de Rue Frédéric Lang, op een steenworp van het stadscentrum. De voormalige ‘UTAMO’-looierijen bieden voortaan onderdak aan een deel van de politiezone en aan de wegpolitie die tot de federale politie behoort. Het is het resultaat van een megaproject dat moderne technologieën, energiebesparing, comfort en budget wou combineren. De klemtoon werd gelegd op moderne en praktische installaties om de burger op gepaste wijze te ontvangen. Drie comfortabele verhoorlokalen, een lokaal voor het videoverhoor van onder meer minderjarige slachtoffers van seksueel misbruik en een complex van vier cellen die voldoen aan de strengste normen ... De inhuldiging werd gevolgd door opendeurdagen op 29 en 30 september. "Geslaagd over de hele lijn", aldus de organisatoren. CGPR
© Lavinia Wouters
© Lavinia Wouters
f
Nieuwe i n f ra s t r u c t u u r, nieuwe cultuur f HARELBEKE – Toen hoofdcommissaris Rino Defoor op 1 oktober 2011 aantrad als korpschef van de politiezone Gavers (Harelbeke/Deerlijk), stond er nergens in de sterren geschreven dat dit politiekorps dag op dag één jaar later zou verhuizen. Wat wel op papier stond, was het resultaat van een medewerkerstevredenheidsonderzoek. “Dat zag er niet rooskleurig uit en het noopte tot een cultuuromslag met als leidmotief het creëren van ruimte om bevoegdheid en verantwoordelijkheid op te nemen, verantwoording af te leggen, gecombineerd met waarden als respect en vertrouwen”, vertelt de korpschef. “De verhuis naar een gerenoveerd gebouw die zich plotsklaps aanbood, bleek een gouden opportuniteit om twee vliegen in één klap te slaan: een nieuwe infrastructuur ter bevestiging van een nieuwe cultuur. De nieuwe infrastructuur met oog voor functionaliteit en comfort was hoe dan ook meer dan welkom. Wij beschikken nu bijvoorbeeld over Salduz-compatibele (video) verhoorlokalen met scheidingswand van plexiglas. Kortom, de materiële randvoorwaarden zijn ingevuld om op de kern van de zaak te focussen: de goesting om aan interne en externe dienstverlening te doen.” S.D.
46
12_DSI_IR04_Affaires_NL.indd 4
11/12/12 09:00
© Jos Balcaen
© Jos Balcaen
inforevue 042012
POLITIE IN DE KIJKER
VOOR LIEFHEBBER S EN VERZAMEL AAR S
POLICE HISTORICAL DAY f
F A M I LY D A Y B I J D G S
Het beroep van papa en mama f BRUSSEL – Op initiatief van de vrijwilligers en van de conservator van het Politiemuseum vond op 21 oktober 2012 de eerste editie van de Police Historical Day plaats. Al wie geïnteresseerd is in de geschiedenis van de politie, kon er zijn hart ophalen en andere gepassioneerden ontmoeten. Behalve de vier musea van de Belgische politie waren er ook acht exposanten aanwezig zodat alle verzamelaars aan hun trekken kwamen. Buiten werden er niet minder dan twaalf politievoertuigen uit privécollecties tentoongesteld, tot groot genoegen van de honderden bezoekers. Philippe Urbain is scheikundig ingenieur in de farmaceutische industrie. Als zoon van een liefhebber van militaire geschiedenis begint Philippe op jonge leeftijd alles te verzamelen wat verband houdt met het leger. Zijn collectie groeit snel aan, maar wordt tegelijk zeer uiteenlopend. Hij besluit zijn hobby toe te spitsen op de rijkswacht die destijds nog deel uitmaakte van de Belgische strijdkrachten. "De rijkswacht had veel soorten uniformen en eenheden", vertelt Philippe. “Mijn studiegebied was dus zeer breed.” Philippe verzamelt al sinds meer dan drie decennia. Hij is erin geslaagd enkele prachtstukken op de kop te tikken en een expertise op te bouwen waardoor hij een vrijwillige medewerker van het Brusselse politiemuseum is geworden.
BRUSSEL – Meer dan duizend personen, leden van de Algemene directie van de ondersteuning en het beheer (DGS) van de federale politie vergezeld van hun kinderen en naasten, namen op 22 september 2012 deel aan de familiedag in de kazerne Géruzet om het vijfjarige bestaan van de algemene directie te vieren. Het concept was origineel want het programma was uitgetekend door de directeurs en diensthoofden. Via verschillende ludieke en interactieve stands konden de bezoekers de vele competentiedomeinen van DGS ontdekken. De dienst horeca trakteerde de gasten op frieten, pasta, hamburgers en pannenkoeken. Al bij al een geslaagde zonnige dag. B.D.
Zijn schatten heeft hij bij hem thuis uitgestald op een ingerichte zolder van meer dan 100 m2. Voor deze eerste Police Historical Day heeft Philippe niet geaarzeld om zijn uniform van eerste opperwachtmeester aan te trekken en plaats te nemen achter het stuur van zijn prachtige Land Rover uit 1974! Na afloop was iedereen het er roerend over eens: deze langverwachte eerste editie smaakt naar meer! J.B.
47
12_DSI_IR04_Affaires_NL.indd 5
11/12/12 09:00
POLITIE IN DE KIJKER
LOGISTIEK
Golf GTI's in de hoofdstad
B I J Z ON DE R E R E A N I M AT I E
“Enorm veel voldoening”
f
© Jos Balcaen
f BRASSCHAAT – Inspecteur Karen Verswyver van de politiezone Brasschaat heeft begin augustus 2012 door mond-opneusbeademing het leven van een hond gered. “Het was een groot avontuur”, lacht ze, “en hopelijk was het eenmalig.” Terwijl ze ’s nachts met een collega aan het patrouilleren was, vernam ze het nieuws over een brand in Kapellen. “Ik hoorde hoe de brandweer op zoek was naar een dierenarts, omdat er drie labradors aanwezig waren die hulp nodig hadden”, zegt de inspecteur. Als lid van de hondenbrigade heeft Karen zelf twee patrouillehonden: een Duitse en een Mechelse herder. “Ik weet toch iets van diergeneeskunde omdat ik voor mijn eigen honden liever voorbereid ben als er zich een probleem voordoet. Ik twijfelde niet en ging vrijwillig ter plaatse. Ik dacht: we zien wel, ik kan maar proberen. Eén hond was ondertussen overleden, een tweede was redelijk springlevend en een derde zo goed als dood. Deze laatste heb ik wel 40 minuten beademing gegeven. Hij kwam bij, werd naar een dierenkliniek afgevoerd en een week later was hij opnieuw de oude! Het geluk zat me echt mee. Ook al geeft het veel voldoening als je het leed van de eigenaars kan verzachten, toch hoop ik dat het de laatste keer was!” S.V.P.
BRUSSEL – De anti-overvalbrigade (AOB)1 van de politiezone Brussel-Hoofdstad/Elsene heeft zes Golf GTI’s aangekocht. Twee van die voertuigen zijn al operationeel, terwijl de vier andere wachten op de inschrijving. Deze keuze lijkt een goed compromis te zijn tussen de prijs, de technische eigenschappen en de robuustheid van het voertuig, zoals hoofdcommissaris Frederic Moreels benadrukt. Hij is directeur van de lokale recherche van de zone. "Het moest een model zijn dat aangepast is aan de (mogelijks risicovolle) opdrachten van de AOB, het is te zeggen een voertuig met een acceleratie- en topsnelheid die toelaten een achtervolging in te zetten die tot de aanhouding van de daders kan leiden."
© Karen Van Hoydonck
Ook de veiligheid was een belangrijk punt: de Golf VI biedt een goede wegligging en een performant remsysteem. De personeelsleden van de AOB hebben al de gelegenheid gekregen om meerdere voertuigen te testen en ze hebben een voorkeur voor de Golf. "De auto is niet te klein, maar compact genoeg om zich snel een weg te banen door het verkeer van een grote stad", verduidelijkt Frederic Moreels. Binnenkort zullen vier Golfjes eveneens uitgerust moeten zijn met het camerasysteem voor automatische nummerplaatherkenning (ANPR). Tot slot, en dit voor wie van cijfertjes houdt, kan de Golf een maximumsnelheid van 238 km/uur bereiken en hij heeft een vermogen van 155 kW, ofwel iets meer dan 210 pk. 1
Lees ook De frontlinie van de lokale recherche, in Inforevue 03/2011, p. 4-7.
G.H.
48
12_DSI_IR04_Affaires_NL.indd 6
11/12/12 09:00
inforevue 042012
POLITIE IN DE KIJKER
B E L G I S C H K A M P I O E N S C H A P MO U N TA I N B I K E N
De koningen van het ‘kleine verzet’ f
De organisatie van het BK – onder auspiciën van de Belgische Politiesportbond – lag in handen van de regerende kampioen Dirk Beullens (foto hierboven) en van Koen Smaeghe, respectievelijk wijkinspecteur en hoofdinspecteur in de politiezone Herko (Herent/Kortenberg). Samen boksten zij de organisatie van a tot z in elkaar. Op D-day konden ze rekenen op de steun van de collega’s van de politiezone; korpschef Walter Endels, die het startschot gaf, betrok de Medische dienst van de politie (voor de verzorging, wat ook nodig bleek) en de Sociale dienst (vzw SSDGPI, voor de gratis pastamaaltijd) bij het gebeuren. Het veeleisende, technische parcours op en rond de Herentse ‘molshoop’ – letterlijk in de achtertuin van organisator Dirk Beullens – zorgde voor de schifting. Dirk Beullens: “In totaal moesten 6 ronden van 4,5 kilometer worden afgelegd. Per ronde moest een honderdtal (positieve) hoogtemeters overwonnen worden, wat toch niet niks is. Maar kunnen klimmen is niet de enige vereiste kwaliteit van een MTB’er. Een aantal technische passages in het bos was een stevige beproeving van ieders stuurmanskunsten.” Het kampioenschap stond open voor recreatievelingen en getrainde sporters. Maar wie de gouden plak wilde binnenhalen, moest toch van goeden huize komen. “Als je naar de top 10
Heren, -40 jaar 1. Damien Honders, PZ Liège 2. Yoeri Coopman, PZ Gent 3. Jurgen Willems, PZ Brussel Hoofdstad/Elsene
© Elke Frix
HERENT – De strijd om de felbegeerde kampioenentrui inclusief gouden medaille in het mountainbiken voor politiediensten vond plaats op 21 september 2012. De Mollekensberg in Herent vormde het decor van wat een spektakelstuk beloofde te worden. Een honderdtal politiemensen streden er voor de titel van Belgisch Kampioen in drie categorieën.
kijkt, zijn dat allemaal collega’s die vrij intensief met wielrennen en mountainbiken bezig zijn”, vertelt Dirk Beullens. “Ikzelf leg op jaarbasis ongeveer 12 000 kilometers af, waarvan een 5000-tal op de MTB en de rest op de koersfiets. Da’s mijn hobby. Net zoals de meeste toppers bij de politie rij ik in competitieverband.” De wedstrijd dan. Al snel bleek dat er geen maat stond op Damien Honders (foto bovenaan) uit Spa. Hij blies de concurrentie weg en werd verdiend Belgisch Kampioen bij de -40-jarigen. Titelverdediger en thuisrijder Dirk Beullens kreeg halfweg de wedstrijd af te rekenen met een lekke band. Op de regionale zender RobTV verklaarde de uittredende kampioen ontgoocheld: “Nagel in de band. Einde verhaal, niks aan te doen. Dat hoort erbij, pech!” S.D.
Heren, +40 jaar 1. Filip Van Hecke, SPN Gent 2. Yve Neefs, PZ Geel 3. Pascal Meulders, PZ Antwerpen
Dames 1. Joke Meynckens, PZ Brussel Hoofdstad/Elsene 2. Caroline Van Peteghem, PZ Gent 3. Kelly Greefs, PZ Regio Turnhout
49
12_DSI_IR04_Affaires_NL.indd 7
11/12/12 09:00
POLITIE IN DE KIJKER
© Lavinia Wouters
NIEUWE OMZENDBRIEVEN
“Geluisterd naar de nabestaanden” f BRUSSEL – Op 12 november 2012 zijn er twee nieuwe omzendbrieven inzake slachtofferbeleid verschenen. Om de richtlijnen concreet voor te stellen en om een dialoog tot stand te brengen met de verschillende actoren, is er op 23 november een studiedag georganiseerd. De ene omzendbrief (COL 16/2012) handelt over het slachtofferonthaal op parketten en rechtbanken, de andere (COL 17/2012) over het respectvol omgaan met de overledene, de mededeling van zijn overlijden, het waardig afscheid nemen en de schoonmaak van de plaats van de feiten in geval van tussenkomst door de gerechtelijke overheden. “De COL 17, die van belang is voor de geïntegreerde politie, is eigenlijk de herschreven versie van de COL 14/1998, aangepast aan de huidige maatschappelijke context”, zegt Sophie Vandecruys, nationaal coördinator politionele slachtofferbejegening voor de federale politie. “Voor het uitschrijven ervan is een werkgroep opgericht die uiteraard de vorige omzendbrief heeft geëvalueerd, maar die verder ook echt geluisterd heeft naar de noden van de nabestaanden. Deze uitgangsbasis hebben we doorgetrokken bij de organisatie van de studiedag en vertaalde zich in de vele getuigenissen.” De rondzendbrief heeft twee doelstellingen: enerzijds de waardigheid van de overledene en de affectieve belangen van zijn nabestaanden verzekeren en vrijwaren om de secundaire victimisering te voorkomen en anderzijds het harmoniseren van de houding van de overheden ten aanzien van de overledene(n) en zijn nabestaanden. “Er zijn vijf grote aanpassingen”, gaat Sophie Vandecruys verder. “De eerste betreft de versterkte rol van het communicatie- en informatiecentrum (CIC) wanneer een overlijden wordt vastgesteld. Zo zal het CIC instaan voor de informatieoverdracht naar de lokale politie en een centrale rol spelen bij de slechtnieuwsmelding. De tweede bepaalt dat, in de mate van het mogelijke, er rekening wordt gehouden met de wens van de nabestaanden om zich naar de plaats van het overlijden te begeven. Zij willen soms nog de warmte voelen van het lichaam van hun dierbare.
Een derde aanpassing is dat de politiediensten er alles aan moeten doen om te beletten dat de pers, maar ook het publiek, foto’s of filmbeelden kan maken. Het gebruik van tenten of schermen kan hiertoe een handig hulpmiddel zijn. De vierde gaat over de schoonmaak van de plaats van de feiten. Het gebeurt soms dat de plaats er na de feiten vuil, wanordelijk of onwelriekend bij ligt, waardoor de vrijgave van de plaats in die toestand de bewoner en/of de eigenaar ervan (bijkomend) schade berokkent. Om de plaats van de feiten opnieuw toonbaar terug te geven, kan de politiedienst een beroep doen op een gespecialiseerde schoonmaakfirma. De vijfde aanpassing tot slot geeft alle nabestaanden, nu ook minderjarigen, het recht om een laatste groet te brengen en om tijdens deze laatste groet bijstand te kunnen genieten. Ze moeten hierop ook worden voorbereid. Ook al vertoont het lichaam letsels, het zien van hun dierbare – al was het maar een deel van het lichaam of een herkenbaar litteken of ander kenmerk – helpt hen bij het verwerkingsproces.” Sophie Vandecruys besluit met te zeggen dat we inzake slachtofferbeleid in België goed bezig zijn en dat we de ingeslagen weg verder moeten bewandelen. S.V.P.
50
12_DSI_IR04_Affaires_NL.indd 8
11/12/12 09:00
inforevue 042012
POLITIE IN DE KIJKER
© CGOT
ZONE BORAINE
Een heldhaftige politieman neemt een duik f © PZ Boraine
I N T E R N AT ION A L E S A M E N W E R K I N G
Bezoek van Palestijnse politie f BRUSSEL – Een delegatie van de Palestijnse politie bracht op 4 oktober 2012 onder leiding van luitenant-kolonel Nabil H.J. Bassalat een bezoek aan de Dienst informatieverwerking van de Directie van de operationele politionele informatie (CGO/CGOT) van de federale politie1. Na een voorstelling van de diensten van CGOT trok de delegatie naar het Nationaal Invalspunt (NIP) om te zien hoe de internationale permanentie voor operationele informatie-uitwisseling functioneert. Het bezoek werd georganiseerd door commissaris Sofie Mortier, momenteel in Palestina voor de EUPOL COPPSmissie, en door de Directie van de internationale politiesamenwerking (CGI). Vóór haar bezoek aan België was de Palestijnse delegatie te gast op de hoofdzetel van Interpol in Lyon in het kader van haar project Intelligence Led Policing (informatiegestuurde politiezorg). B.D. 1
Lees over CGOT ook p. 37: Cruciale besissingen durven nemen
SAINT-GHISLAIN – Hoofdinspecteur Pascal Hoyaux heeft geen moment getwijfeld om al zijn moed bijeen te rapen. Op donderdag 15 november 2012, de dag van de dynastie, wordt hij met andere hulpdiensten opgeroepen naar de buurt van het kanaal Nimy-Blaton, in Saint-Ghislain. Een tachtiger is in het water gevallen. Meteen na zijn aankomst ter plaatse doet de politieman zijn gordel en zijn kogelwerende vest uit om in het water te duiken. Hij slaagt erin om de vrouw op het droge te brengen dankzij specifieke EHBO-technieken. “Wanneer men iemand die aan het verdrinken is benadert, heeft die persoon de reflex om zich vast te klampen”, aldus hoofdinspecteur Hoyaux. “Het gevaar bestaat erin dat men zelf wordt meegesleept. Ik heb meerdere pogingen moeten ondernemen om haar naar de kant te kunnen terugbrengen en haar op de oever te hijsen met de hulp van mijn collega die op de oever was gebleven.” Die redding zal ongetwijfeld een sterk moment in zijn carrière blijven, maar de held van de dag relativeert: “Wat indruk op mij heeft gemaakt, is dat je het leven van iemand anders in handen hebt. Maar het belangrijkste is dat de vrouw het overleefd heeft. Haar leven is veel belangrijker dan mijn daad.” De vrouw, die in dekens werd gewikkeld en naar het ziekenhuis werd gebracht, stelt het goed. Pascal Hoyaux is kunnen bekomen van zijn emoties door een goede warme douche te nemen, alvorens zich op ander terrein te begeven en andere opdrachten uit te voeren. Marcel Staelen Politiezone Boraine
51
12_DSI_IR04_Affaires_NL.indd 9
11/12/12 09:00
POLITIE IN DE KIJKER
WEDSTRIJD
DE K ALENDER 2013 VOOR DE ABONNEES EN …
TERUGBLIK OP 2012
DE SCHULDIGE WAS KLEIN
f
f
BRUSSEL – De jaarlijkse wedstrijd voor de Inforevue-abonnees is altijd een groot succes. We gaan dus door met deze formule en nodigen u uit de vier nummers van 2012 erop na te slaan om de antwoorden op de onderstaande vragen te vinden… Vraag 1:
Wat is de bekendste Body Farm van de VS?
Vraag 2:
Met welke buitenlandse dienst heeft de FGP Antwerpen samengewerkt om Riccardo Fanchini ten val te brengen?
Vraag 3:
Plaats de foto’s in hun context en zeg ons bij welke gelegenheden ze werden genomen.
Vraag 4:
Welke politiezone houdt een keer per maand spreekuur op Twitter?
Vraag 5:
Hoe heet de vzw die de belangen behartigt van het LGBT-politiepersoneel (lesbian, gay, bisexual, transgender)?
Vraag 6:
Wat betekent de afkorting ‘SACEUR’?
Onder de lezers die de vragen correct hebben beantwoord, zullen dertig winnaars worden uitgeloot. Zij winnen een van de volgende prijzen, aangeboden door de redactie van Inforevue: leren aktetassen, pluche muizen, stripverhalen, soepkoppen, USB-sticks en schrijfblokken.
Heeft u ontdekt wie de parachutemoord op zijn geweten heeft in het nummer 3-2012? Het ging om Klein. Het stanleymes waarmee de parachute van Jacques Debor gesaboteerd werd, ontsnapte niet aan het allesziende oog van Pol! We hebben heel wat goede antwoorden ontvangen. De twee abonnees die een soepkop van Inforevue hebben gewonnen, zijn Marnick Vandenbossche uit Harelbeke en Albert Servais uit Limal. De acht volgende abonnees hebben een balpen, een magneet en een doosje kleurpotloden van Inforevue in de wacht gesleept: Marcel Albrecht uit Brussel, Jacques Dengis uit Braine-le-Château, Henri Godelet uit Angleur, Robert Linsingh uit Houthalen, Guy Delcourt uit Bassenge, Jacques Boutet uit Hoeilaart, Anne-Sylvie Lahure uit Pin en Joël Delbart uit Jumet.
backcover
Pol heeft u op pagina 54 opnieuw nodig. Stuur ons de naam van de schuldige tegen 1 februari 2013 per mail naar inforevue@police.be of per post naar Wedstrijd Inforevue, DGS/DSI, Fritz Toussaintstraat 8 te 1050 Brussel. Tien abonnees die het goede antwoord vinden, zullen een prijs winnen. Zoals elk jaar vinden onze trouwe lezers in dit nummer eveneens de kalender voor 2013.
De antwoorden moeten uiterlijk op maandag 28 januari 2013 toekomen op volgend adres:
Wij wensen u een zeer gelukkig 2013.
Kalender
2013
Wedstrijd Inforevue 2012 DGS/DSI Fritz Toussaintstraat 8 1050 Brussel Vermeld duidelijk uw naam, voornaam, adres en abonneenummer. Veel succes.
De redactie 12_DSI_Calendrier 2013
NL.indd 1 26/11/12 13:50
De redactie
52
12_DSI_IR04_Affaires_NL.indd 10
11/12/12 09:01
inforevue 042012
Het succes van Polimagery De lancering begin oktober van Polimagery, de fototheek van de federale politie (rubriek Webwatch in Inforevue 03/2012), is een echt succes. In twee maand tijd werden maar liefst 100 000 raadplegingen en meer dan 1 200 aanvragen voor foto’s geregistreerd. De fotografen van de Directie van de interne relaties (DGS/DSI) gaan onafgebroken verder met deze fototheek te voorzien van foto’s, genomen tijdens nieuwe reportages, of interessante archieffoto’s. Als personeelslid van de politie moet u dus niet twijfelen om u in te schrijven op www.polimagery.be. Deze foto’s worden u gratis ter beschikking gesteld voor professioneel gebruik.
F E E D B AC K Een terugblik op vorige edities van Inforevue.
QR-code op combi linkt naar politie-app
Drone legt cannabisplantage bloot
De politiezone Meetjesland Centrum beet de spits af als eerste politiezone met een eigen applicatie voor smartphones en tablets. Dat kon u lezen in Inforevue 03/2012. De politiezone Wetteren/Laarne/Wichelen treedt in haar spoor en gaat zelfs een stapje verder. De combi’s aldaar worden voorzien van een QR-code. Als je die scant met een smartphone kom je terecht op de app van de zone. Die app omvat informatie over gevonden voorwerpen, vermiste personen, contactgegevens enzovoort, inclusief een link naar de korpseigen Facebook- en Twitterpagina. Tot slot, om smartphonegebruikers beter te bedienen, lanceert ‘WLW’ een mobiele website.
In Inforevue 02/2012 stelden wij u de drone voor, het minihelikoptertje met camera van de politiezone GAOZ (Genk/As/ Opglabbeek/Zutendaal). Het toestel, dat zich tot januari 2013 in een testfase bevindt, wordt ingezet ter ondersteuning van operationele werkzaamheden inzake openbare ordehandhaving, verkeer, zoeken naar vermiste personen, branden enz. In oktober heeft het alvast zijn diensten bewezen: de politiezone HamontAchel/Neerpelt/Overpelt heeft dankzij de drone een wietplantage kunnen opsporen middenin een maïsveld. Het toestel maakte beelden vanuit de lucht en stuurde die door naar een laptop.
DRONE
Snel de lucht in
De aangekochte drone is de ‘ALTURA PRO AT6’. Hij beschikt over zes elektromotoren en weegt 2,3 kg. De bediening van het toestel gebeurt aan de hand van een mobiele hoofdbesturingsmodule of controler. De beelden worden met behulp van een downlink module live doorgezonden naar een grondstation of naar eender welke locatie die nodig wordt geacht. Het frame van het toestel is volledig van 3 K carbon vervaardigd.
20
12_DSI_IR02_ARTICLES_NL.indd 20
15/06/12 10:52
53
12_DSI_IR04_Affaires_NL.indd 11
11/12/12 09:01
IR04_Cover-NL.indd 4
11/12/12 08:54