VVF maart-april 2010 by Fietsersbond

VogelVrije

Fietser maart - april 2010 • jaargang 35 • no 2

Dwarse fietsboeren ‘Gedeurd’ in New York

Bent u een vriendelijke fietser?

Bellen is lekker

18 REDACTIONEEL

Een leven zonder bel is tobben. Ik kan het weten, want ik heb het weken geprobeerd. Je bent volledig afhankelijk van de welwillende oplettendheid van de ander. ‘Joehoe?’, probeerde ik. Of: ‘Tringelingeling.’ Diepe indruk maak je daar niet mee als je het, zoals ik, zonder onderaardse deathmetalstem moet doen. Ik bleef dus negen van de tien keer achter zwermen schreeuwende en zingende scholieren steken. Ineens was fietsen niet meer vijf keer zo snel als lopen. Gelukkig is de eerste week van februari een einde aan deze gruwelijke periode in mijn leven gekomen. Ik heb weer een bel en wat voor een. Eentje met een klankkleur om te zoenen. Ik kon niet wachten hem in het echte leven te gebruiken en toen het zover was, was het nog lekkerder dan ik dacht. Iedereen reageerde vermakelijk snel. Niet zo snel als wanneer mijn man met zijn dingdongbel van tien centimeter doorsnede de straten schoonveegt, maar snel genoeg. Eén ding: het uitdelen van zo’n corrigerende tik is stukken leuker dan de tik ontvangen. Vijfenzestig á zeventig procent (eigen schatting) gaat dan ook ter compensatie terugbellen of roept recalcitrant ‘Wat een mooie bel heb jij’ voor hij aan de kant gaat. Zo kinderachtig ben ik niet. Ik denk alleen maar: ‘Wat heb jij een vinnig belletje. Zo ben je thuis zeker ook.’ Ik ben een messing bel met lange nagalm. En u? Kom er achter met de Vriendelijke Fietsertest (op pagina 15). Suzanne Brink

VogelVrijeFietser

maart | april 2010

24 20 10 Oma Export verovert de wereld Een eigenwijze Utrechtse familie verkoopt naar eigen zeggen de meeste omafietsen in Nederland. ‘Een fiets maken is niet zo ingewikkeld.’

14 Bent u een vriendelijke fietser? Andere weggebruikers zijn natuurlijk altijd lomperiken. Maar hoe vriendelijk bent u zelf in het verkeer? Doe de test.

18 Fietsetiquette Reinildis van Ditshuyzen weet hoe het hoort en schreef daar bestsellers over. Ze is ook een fanatieke fietser. ‘Op de stoep fietsen mag op zich niet, maar ja.’

maart | april 2010

20 Chukudu Kinderen rennen huilend naar hun moeder wanneer een chukudu van de helling dendert. De chukudu is een houten transportfiets uit Congo.

24 ‘Go big or go home’ Zelfs in New York wordt steeds meer gefietst. Veilig is het niet. Regelmatig worden fietsers door automobilisten ‘gedeurd’.

28 Airbag voor fietsers Het prototype van een airbag voor fietsers is bijna klaar. In het najaar begint een test in het Amsterdamse stadsverkeer.

32 Onduidelijke fietspaden De markering van fietspaden laat volgens bewegingswetenschapper Berry den Brinker veel te wensen over. Het gevolg: tienduizenden ongelukken.

36 Eigenwijze vormgevers Het fietsframe is al honderd jaar helemaal uitontwikkeld. Drie jonge vormgevers zetten hun tanden in het frame.

Rubrieken 4 Kort 9 Rare Frats 17 Column 40 Producten 45 Fietsvraag 46 Brieven

VogelVrijeFietser

kort nieuws

kort nieuws rare fratsen column lokaal fietsvraag producten brieven colofon

Fietsen in Soweto

Kilometerheffing

Het is in 2010 druk in Zuid-Afrika. Het WK trekt veel bezoekers. De meesten zullen niet veel mee krijgen van het dagelijkse leven in het land. Wie daar wel in geïnteresseerd is kan met lokale gidsen door township Soweto fietsen. Oliver en Martien van sowetocycletours.com willen twee vliegen in één klap slaan. Aan de ene kant geven ze toeristen de mogelijkheid iets heel anders te zien dan normaal. Anderzijds scheppen ze werkgelegenheid voor de lokale jongeren. Het aanbod varieert van twee uur fietsen langs de must see’s van Soweto tot wat langere tochten. Er is ook de mogelijkheid bij de lokale bevolking te eten en overnachten. Maar wie van dit aanbod gruwt kan er ook nog voor kiezen om ‘op zijn Hollands met een busje en een blanke gids door de zwarte wijk te rijden’, aldus de site. Het moge duidelijk zijn dat dat niet de voorkeur heeft van Oliver en Martien. 

De Fietsersbond is voor de kilometerheffing. ‘Het is een eerlijk systeem. De automobilist moet gaan betalen voor het gebruik van zijn auto’, zegt Wim Bot van de Fietsersbond. De verwachting is dat automobilisten meer zullen gaan fietsen. ‘Onderzoekers hebben berekend dat het autogebruik met vijftien procent zal dalen en het fietsgebruik met tien procent stijgt.’ Bot hoopt wel dat de beloofde spitstarieven daadwerkelijk zullen worden ingevoerd. ‘Nu is nog onduidelijk waar ze komen en hoe hoog het tarief wordt. In het basistarief is elke kilometer overal even duur. Maar ik verwacht op den duur spitstarieven in elk gebied met veel files. Eerst moet het beginsel van betalen naar gebruik geaccepteerd worden en daarna kan het systeem verfijnd worden.’ Bot vindt het jammer dat de kilometerheffing vooralsnog alleen als een instrument wordt gezien om de files te bestrijden. ‘Je kunt ook besluiten om de eerste tien kilometer van een autorit hoger te belasten. Zo ontmoedig je korte autoritten. En dat zijn de ritten die veel luchtvervuiling veroorzaken en veel drukte in de bebouwde kom opleveren.’  Meer informatie: www.fietsersbond.nl/kilometerheffing

Rijksmuseum De onderdoorgang onder het Rijksmuseum heeft veel mensen hoofdbrekens gekost. De Fietsersbond Amsterdam heeft jaren geknokt voor het openhouden van de onderdoorgang voor fietsers. Dat leek gelukt, maar er kwam toch weer een lobby op gang om het plan aan te passen. Dat betekende opnieuw opletten voor de Fietsersbond. Het nieuwe plan voor de onderdoorgang van museumdirecteur Wim Pijbes is een compromis tussen de verlangens van het Museum en het openhouden van de onderdoorgang voor fietsers en kan er bij de meerderheid van stadsdeelraad Zuid mee door. Ook de lokale Fietsersbond Amsterdam en de landelijke Fietsersbond

VogelVrijeFietser

hebben zich erbij neergelegd. Bij eerdere plannen waren er twijfels of de fietsers genoeg ruimte kregen en of fietsers en voetgangersstromen niet met elkaar in botsing zouden komen. Dat laatste probleem is nu opgelost door een lage glazen scheidingswand tussen voetgangersgedeelte en fietspad te plaatsen. Hugo van der Steenhoven: ‘We zijn blij dat het plan om fietsers uit de onderdoorgang te weren van de baan is en dat het Rijksmuseum en de Gemeente Amsterdam in hebben gezien dat de onderdoorgang deel uitmaakt van een belangrijke doorgaande fietsroute.’ 

maart | april 2010

Fietskathedraal

Veel fietstunnels zijn een crime voor claustrofoben, maar in de onderdoorgang bij de A12 bij Bleiswijk kunnen ze hun hart ophalen. De fietstunnel daar wordt 6,5 meter hoog, 16 meter breed en 53 meter lang. Zijn bijnaam is heel toepasselijk ‘De fietskathedraal’. Om de doorgang door de tunnel nog aangenamer te maken loopt door de fietstunnel een doorlopende blauwe ledverlichtingslijn. Het blauwe strijklicht versterkt het ruimtelijke effect in de tunnel. De tunnel maakt deel uit van de grondige opknapbeurt van de A12 tussen Zoetermeer en Gouda. 

kort nieuws

kort nieuws rare fratsen

column lokaal fietsvraag

producten brieven

colofon

Knooppunten op je iPhone De applicatie ‘Knooppunt’ stond net een week in de ‘appstore’ toen hij al in de top 10 van meest gedownloade navigatie-apps voor de iPhone stond. Informaticus Marcel van Veelen ontwikkelde hem in zijn kerstvakantie. Van Veelen is een enthousiaste recreatiefietser en groot fan van de knooppuntenroutes. Hij zette zelfs de site www.vv.nl op ter promotie van de knooppunten. ‘Op ANWB-kaarten vind je meestal niet die leuke speciale fietspaden. Met de knooppuntroutes vind je die wel.’ Maar het kan altijd nog makkelijker. Van Veelen vroeg zich al een tijdje af of hij geen Garmin zou aanschaffen om voortaan digitaal kaart te kunnen lezen, maar toen hij in het gelukkige bezit van een iPhone kwam, gooide hij dat plan resoluut overboord. Op een iPhone zit tenslotte ook gps. ‘Die applicatie voor de iPhone is een wiskundige uitdaging. Hoe pas ik al die 6000 knooppunten erin?’ Downloaden is gratis. De reacties zijn overwegend positief. ‘Er wordt ook gemopperd dat hij niet zo goed werkt en dat klopt. Er moet nog veel aan gebeuren. Ik heb mijn zoons voorgesteld dat ze de fouten er aan de hand van plattegronden uithalen. Het lijkt ze wel wat. We moeten alleen nog onderhandelen over de uurprijs.’ 

maart | april 2010

VogelVrijeFietser

kort nieuws

kort nieuws rare fratsen column lokaal fietsvraag Foto: Bert Verhoeff

producten brieven colofon

Gemeenten snappen het niet Veel gemeenten hebben geen idee hoe ze sneeuw van een fietspad moeten krijgen. ‘Op fietspaden moet je beginnen met sneeuw weg borstelen. Op de straten kun je wel meteen strooien, de brede autobanden rijden de straten dan schoon. Met dunne fietsbandjes lukt dat niet’, zegt Arien de Jong van de Fietsersbond. ‘Het zijn geen nieuwe inzichten; het staat allemaal in het handboek van het kennisplatform CROW. Maar veel gemeenten weten het blijkbaar nog niet of geven gladheidbestrijding op fietsroutes geen prioriteit.’ Het gevolg is dat de meldingen over spekgladde fietspaden bij de Fietsersbond

binnenstroomden. Kamerleden verbaasden zich ook over de aanhoudende gladdigheid op fietspaden en vroegen minister Eurlings om opheldering. De Fietsersbond gaat nu op verzoek van de minister de klachten analyseren. ‘Wij hopen dat hij het onderwerp stevig op tafel legt in een overleg met gemeenten en provincies.’ Er zijn ook gemeenten waar het wél goed ging, zoals Groningen, Breda en Dronten. Maar veel gemeenten deden weinig voor de fietser. ‘Wij snappen natuurlijk wel dat niet elk fietspad altijd schoon kan zijn. Maar gladheidbestrijding op de hoofdfietsroutes is wel het minste.’ 

Basiscursus Fiets opknappen bij Teleac Fietsreparatiecursussen moet je met een lantaarntje zoeken. Teleac springt in op dat gat met een televisiecursus van vier afleveringen. Wanneer de cursus precies begint staat nog niet vast. Voorlopig gaat Teleac uit van 26 april. Hij wordt in elk geval ’s middags uitgezonden in de categorie ‘Vrijetijdtv’ en

VogelVrijeFietser

is later ook nog via de site http:// elearning.teleac.nl/ te bekijken. Onder andere FietsNED-ondernemer Eduard Rozenveld uit Lochem leert hoe u een band moet plakken, een ketting om moet leggen en het licht repareert. In de eerste les leert u hoe u beoordeelt of een fiets de moeite van het opknappen nog waard is. In les twee staat het wiel centraal: hoe vervangt u een spaak? Les drie: Lastiger reparaties. De titel van les vier is ‘De afwerking’. Het forum op de site biedt de nodige nazorg als u die band toch nog steeds niet geplakt krijgt. 

Fietsrecordpoging op 31 maart Van Middelburg tot aan Stadskanaal en van Haarlem tot aan Maastricht doet 31 maart mee aan de Wereldrecordpoging van Heel Nederland fietst. U ook? Dan moet u tussen twaalf uur en een uur ’s middags minimaal een half uur fietsen. `  Meer info op www.heelnederlandfietst.nl

maart | april 2010

Fiets in trein

kort nieuws

De NS maakt het lastiger om fietsen mee te nemen in de trein. ‘Er komt steeds minder ruimte in treinen om fietsen mee te nemen. Onder meer in de treinen naar Schiphol is het een groot probleem’, zegt Theo Zeegers van de Fietsersbond. In het november/december-nummer vroegen we lezers ervaringen op te sturen met het meenemen van fietsen in de trein. Dat leverde tientallen reacties op. ‘Een veel voorkomende klacht is dat in de voor de fiets bestemde wagons klapstoelen bezet worden door mensen die weigeren hun plaats af te staan.’ De meeste klachten gaan over de NS. Sommige lezers merkten op dat andere vervoerders als Arriva, Veolia, Deutsche Bahn en de Franse en Zwitserse spoorwegen het wel goed voor elkaar hebben. In de Rotterdamse metro en bijvoorbeeld in de Kopenhaagse S-Tog mag de fiets zelfs gratis mee. Het kan dus wel. NS wil alleen niet. En wat gaat de Fietsersbond met de reacties doen? Zeegers: ‘In de Europese wetgeving over treinvervoer staat dat reizigers hun fiets mee moeten kunnen

In Kopenhagen mag de fiets gratis mee

rare fratsen

column lokaal fietsvraag

producten brieven

colofon

nemen in de trein. We gaan samen met de ECF (European Cyclists’ Federation) kijken of we een proefproces over Hoge Snelheidstreinen kunnen beginnen. Verder gaan we overleggen met NS om problemen in vakantieperiodes te voorkomen. Rond Hemelvaart en Pinksteren is

het altijd een chaos in de treinen naar Maastricht omdat er te weinig ruimte is voor fietsen in de trein. De NS zou fietswagons in moeten zetten. Als overleggen niks oplevert overwegen we actie te gaan voeren.’ 

Berend Vonk

maart | april 2010

VogelVrijeFietser

Alles voor je fiets vind je bij Profile â&#x20AC;&#x2122;de Fietsspecialistâ&#x20AC;&#x2122;.

Kijk voor de dichtstbijzijnde vestiging op www.profiledefietsspecialist.nl

rare fratsen

kort nieuws rare fratsen

column lokaal fietsvraag

producten

Afgesneden fietsers Op de Energieweg in Dronten worden fietsers lelijk gesneden door het autoverkeer. Een tijdelijke situatie, zegt de gemeente, maar een tijdelijke situatie die wel erg lang gaat duren. Fietser Paul Kienhuis meldde op 7 oktober de Energieweg in Dronten aan bij het meldpunt Mijn slechtste fietspad van de Fietsersbond. ‘Een brede weg met gescheiden fietspaden gaat over in een smalle weg met aan weerszijden een smalle strook gemarkeerd met een onderbroken streep.’ Het probleem zit in de overgang. Die is zo vormgegeven dat automobilisten de neiging hebben de binnenbocht te nemen. Zo worden de fietsers gesneden. Op een filmpje dat de afdeling Flevoland van de Fietsersbond op YouTube (http://www.youtube.com/watch?v=IxtnzULqTkA) heeft gezet zie je negen van de tien automobilisten dicht langs de stoep rijden, geen ruimte latend voor eventuele fietsers. Kienhuis begrijpt niet goed waarom de gemeente de weg zo heeft vormgegeven. ‘Tweehonderd meter verderop begint weer een gescheiden fietspad. Het zou goed zijn deze weg over die tweehonderd meter te verbreden. Mijn inziens is daar ruimte genoeg voor.’ Gerben Boekhout, beleidsmedewerker verkeer van de gemeente Dronten: ‘Het is een tijdelijke situatie. Zoals u misschien weet, wordt hier de Hanzelijn aangelegd. Deze weg maakt deel uit van het project Hanzekwartier. Nu is nog niet duidelijk hoe de omgeving van het nieuwe station wordt ingericht. En we weten daarom ook nog niet hoe de fietsverbinding met Dronten-West precies verder gaat lopen. Om toch deze verbinding zo snel mogelijk in gebruik te kunnen nemen, is deze weg aangesloten op de al bestaande Energieweg met minimale kosten.’ Maar de aansluiting is nu wel heel vreemd. ‘Als het aan mij had gelegen, had het er ook anders uit gezien. Dit is niet ideaal, maar het is een tijdelijke situatie. Er fietsen niet veel mensen.’

maart | april 2010

brieven

colofon

Hoe lang gaat die tijdelijke situatie duren? ‘Daar is moeilijk iets over te zeggen. Het station zou halverwege 2012 gereed moeten zijn. Hoe de omgeving precies wordt vormgegeven, is nog moeilijk te zeggen. We zitten nog in de denkfase.’

Tekst: Karin Broer Foto: Bas de Meijer

Kienhuis: ‘Met dezelfde kosten had een veiliger situatie gecreëerd kunnen worden door de stoep te verlagen en fietsers en voetgangers samen van de stoep gebruik te laten maken. Dat lijkt me een stuk veiliger. Er zijn op de Energieweg maar weinig voetgangers en veel auto’s.’ Boekhout: ‘Dan had ik de voetgangers aan de telefoon gehad. Ik heb verder behalve van deze meneer nog geen klachten gehad. Ik heb het vermoeden dat maar één persoon dit vindt.’ Marcel van der Weijden van de afdeling Flevoland/Dronten van de Fietsersbond: ‘Ik vind dat de klager gelijk heeft. Als gemeente ben je geneigd om niet te veel te investeren in tijdelijke oplossingen. Daar kan ik begrip voor hebben. ‘t Gaat ook om mijn belastinggeld. Maar getuige het filmpje op YouTube vind ik de situatie toch te bedenkelijk om daar op te wachten. Er fietsen daar ook scholieren langs.’ Enige weken later. Heeft u al nieuws, meneer Boekhout? ‘Ik ben in gesprek met de Fietsersbond. Ik kan nog niet zeggen of we de situatie gaan aanpakken. Als we daartoe zouden besluiten moet er ook nog budget worden gevonden. Misschien kunnen we een waarschuwingsbord plaatsen.’ 

Komt u ook regelmatig een vreemde situatie tegen? Stuur hem naar de redactie van de Vogelvrije Fietser: info@fietsersbond.nl of postbus 2828 3500 GV Utrecht.

VogelVrijeFietser

De familie van Oma Export De Oma Export van BSP is de best verkochte omafiets in de fietsenwinkel. Hij kost maar 209 euro en wordt in Nederland gemaakt. Hoe kan dat voor zo’n laag bedrag? Tekst: Michiel Slütter Foto’s: Peter Arno Broer

‘Een fiets maken is niet zo ingewikkeld hoor’, zegt Raymond van der Heiden van BSP uit Utrecht. ‘Een frame en twee wielen. Dat is het eigenlijk.’ De omafietsen van BSP zijn goedkoop, maar ze doen volgens Van der Heiden echt niet onder voor de fietsen van Gazelle of Sparta. ‘Er zijn in de wereld eigenlijk maar drie of vier fabrieken waar frames worden gemaakt. En die staan allemaal in China. Gazelle en vrijwel alle andere grote Nederlandse merken kopen daar ook hun frames in.’ Van der Heiden benadrukt dat BSP ook dezelfde kwaliteitsonderdelen gebruikt als de bekende merken.

Duur design

Waarom zijn de andere merken dan duurder? Raymond van der Heiden denkt dat design het prijsverschil verklaart. ‘Gazelle, dat is superdesign. Echt heel mooi.’ Bij BSP letten ze vooral goed op de kosten. Desig-

VogelVrijeFietser

ners staan dus niet op de loonlijst. Verkopers met dure leaseauto’s trouwens ook niet. Ontwerp en marketing doet Raymond gewoon samen met zijn broer Alfred. Daarvoor lopen ze wel eens binnen bij hun fietsenwinkel in Utrecht. ‘Daar horen we welke fietsen goed lopen, en welke niet.’ Vervolgens besluiten de broers of ze een freelance ontwerper zullen vragen een nieuwe fiets te tekenen. Met deze simpele manier van werken, pikte BSP even snel als Sparta de retrotrend op. Volgens Raymond kwam

BSP bijna tegelijk met Sparta met een ouderwets ogende transportfiets met een dubbele framebuis en een rekje voorop. De trendy Pick-Up van Sparta was een verkoopsucces dat de aandacht trok. ‘Onze Metropolis verkocht ook goed, maar viel niet zo op omdat we niet aan marketing doen.’

Garage

Het succesverhaal van BSP begint heel bescheiden. Raymonds vader Hennie van der Heiden begon dertig jaar geleden met het opknappen van

maart | april 2010

Van links naar rechts: zoon Raymond, vader Hennie, zoon Alfred en moeder Lennie

oude fietsen in zijn garage in Houten. Af en toe verkocht hij nieuwe omafietsen. Dat ging niet altijd soepel. ‘Dan bestelde ik twee blauwe, twee rode en twee groene omafietsen. En dan ontving ik zes rode fietsen met blauwe spatborden’, vertelt Van der Heiden. Hij had er al gauw tabak van en besloot om zelf omafietsen te assembleren. ‘Dan deden we drie fietsjes op een zaterdag.’ Het ging zo goed dat andere fietsenzaken ook omafietsen bij hem bestelden. Daarmee was de fietsfabriek een

maart | april 2010

Scholierenfiets ‘We verkopen 100 tot 150 omafietsen per dag. We zijn daarmee de grootste in omafietsen’, zegt Raymond van der Heiden van BSP. Tenminste via de fietsenwinkel, want misschien verkopen de bouwmarkten nog meer goedkope omafietsen. En wie kopen al die omafietsen? ‘Voor tachtig procent zijn het middelbare scholieren. Hun ouders willen niet te veel geld kwijt aan een fiets. Dan is een omafiets van 209 euro wel aantrekkelijk.’ En niet alleen scholieren zijn dol op de Oma Export. Sinds november is de omafiets van BSP in Ierland te koop bij 45 fietsenzaken. ‘Dat gaat via een importeur. Het loopt goed. Ze blijven maar bestellen.’ Op termijn wil BSP ook omafietsen in Frankrijk en Groot-Brittannië verkopen.

 11

VogelVrijeFietser

feit. Inmiddels heeft BSP zo’n zestig man in dienst. Op topdagen werken er 100 man op de vier productielocaties. BSP produceert jaarlijks 40.000 fietsen, waarvan 26.000 omafietsen. Het is nog steeds een familiebedrijf. Hennie’s vrouw Lenie werkt ook mee. Zoon Alfred is meteen in de zaak gegaan. Raymond besloot chemische technologie te gaan studeren en heeft ook in dat vakgebied gewerkt. ‘Maar ik belde elke avond om te vragen naar de verkoopcijfers.’ Uiteindelijk zegde hij zijn baan om met BSP verder te gaan.

Vader Hennie: ‘We begonnen met drie fietsjes op de zaterdag’

Bijenkorf

Tien jaar geleden was BSP nog een bedrijf met een bescheiden productie van 4000 fietsen. Om verder te kunnen groeien, besloot Hennie van der Heiden de administratie zoveel mogelijk te automatiseren. ‘Ik belde eens rond om te vragen waar anderen mee werkten. Ik koos toen voor een softwarepakket voor bedrijven met honderden werkplekken, zoals de Bijenkorf. De leverancier verklaarde ons voor gek, omdat wij maar twee werkplekken hadden.’ Hennie zette toch door en investeerde, in guldens, ‘een paar ton’ in het softwarepakket. Met dit pakket hoefde hij minder administratieve krachten in te huren. ‘Ik had het binnen een paar jaar terugverdiend.’ De verkoop verloopt vrijwel geheel geautomatiseerd. Hennie: ‘Een fietsenwinkel kan op onze webshop inloggen en online fietsen bestellen. Als dat voor drie uur ’s middags gebeurt, worden ze de volgende dag afgeleverd. De betaling gaat via automatische incasso.’

‘De allersnelste’

Die snelle levertijd heeft BSP groot gemaakt. De vakpers van de fietsenbranche bericht regelmatig over

Verkopers met dure

de allergoedkoopste, maar wel de allersnelste’, zegt Raymond. ‘De laatste drie, vier jaar groeien we jaarlijks met zo’n vijftien procent.’

op de loonlijst

Mariniers

leaseauto’s staan niet

getob met de levertijden. BSP bezorgt de fietsen binnen een dag. Daar houden fietsenwinkels van. Om op afroep fietsen te kunnen leveren, heeft BSP standaard drieduizend fietsen op voorraad. Dat gaat in tegen hedendaagse managementwijsheden. Een fabrikant wil het liefst alleen producten maken die al besteld en betaald zijn. ‘Wij hebben elke fiets op voorraad. Dat is inderdaad ongebruikelijk. Maar dat is ook precies de niche waar wij in zitten. We zijn niet

VogelVrijeFietser

De Van der Heidens lappen wel meer managementregels aan hun laars. Succesvolle topmannen zeggen vaak dat een bedrijf alleen moet doen waar het goed in is, en de rest uitbesteden. De Van der Heidens doen het juist omgekeerd. Ze lieten eerst de fietsen bezorgen door een transportonderneming. Maar er ging - ‘we hebben er wel vier gehad’ – altijd wat mis. Er vielen wel eens fietsen van de vrachtwagen. In het beste geval waren fietsen dan beschadigd en in het slechtste geval waren ze gewoonweg verdwenen.

Sujit Patwardan (midden) en Nahmla Jaxa (rechts) maart | april 2010

Tenslotte besloten de Van der Heidens om zelf maar een transportbedrijf te beginnen. ‘We hebben tien kleine vrachtwagens en 24 chauffeurs. We werken eigenlijk alleen met gepensioneerden’, zegt Hennie. ‘Ze vinden het leuk om nog een paar dagen in de week bezig te zijn. Het liefst kiezen we mensen die een goede baan hebben gehad. Die hoeven het niet voor het geld te doen, en je weet ook dat ze wat aankunnen.’

‘Een fiets maken is

niet ingewikkeld. Een

frame en twee wielen. Dat is het eigenlijk’

Ook zitten er opvallend oud-mariniers tussen. ‘Die gaan vroeg met pensioen, maar zitten liever niet de hele dag thuis. Hun vrouwen vinden het ook wel prettig als ze af en toe weg zijn.’ Nog een voordeel van de mariniers: ze zijn goed opgeleid en zeer gedisciplineerd. Alle fietsen komen nu gewoon aan en ze zijn niet beschadigd. Raymond: ‘Het gaat erg goed. We bezorgen nu al fietsen voor anderen.’ Zo begon het indertijd ook met de omafietsen. De geschiedenis herhaalt zich.  Meer informatie: www.bsp-fietsen.nl

maart | april 2010

VogelVrijeFietser

Vriendelijke Fietsertest Op 25 maart, de Europese Dag van de Hoffelijkheid in het Verkeer, begint de campagne vriendelijkverkeer.nl. Het is gemakkelijk om met het vingertje naar anderen te wijzen, maar hoe vriendelijk bent u zelf eigenlijk?

Begin 2008 riep een artikel in de Vogelvrije Fietser over irritant fietsersgedrag een stortvloed aan reacties op. Lezers ergerden zich kapot aan andere fietsers zonder licht, spatbordkleven, fietsers die geen hand uitsteken en niet opletten omdat ze zitten te bellen. En natuurlijk waren er ook veel klachten over automobilisten. Dat fietsers en automobilisten asocialer zijn geworden in de loop der tijd kun je niet zomaar zeggen. Het is vooral veel drukker geworden op de wegen. Dat maakt de noodzaak om meer rekening te houden met anderen des te groter. Chaos en onoplettend gedrag leiden niet alleen

Tekst: Suzanne Brink Ilustratie: Bas KĂśhler

VogelVrijeFietser

tot irritaties maar ook tot gevaarlijke situaties. Daarom lanceert de Fietsersbond op 25 maart op de Europese dag van de Hoffelijkheid in het Verkeer, de campagne Vriendelijkverkeer.nl. Tot en met 2011 worden alle mogelijke middelen ingezet om fietsers en automoblisten aan te sporen even stil te staan bij hun gedrag in het verkeer: radio- en tv-spotjes, een speciale website waar bezoekers onder andere filmpjes en fotoâ&#x20AC;&#x2122;s kunnen oploaden, stickers, straattheater en guerillaacties in het land. ď&#x192;§ Kijk op www.vriendelijkverkeer.nl

Uit onderzoek van de Fietsersbond: Volgens 73 procent van de fietsers en 81 procent van de automobilisten is het verkeer asocialer geworden dan vijf jaar geleden... Meer dan de helft van de automobilisten en fietsers geeft toe dat zij regematig hinderlijk gedrag vertonen in het verkeer... Fietsers zijn over het algemeen eerder bereid hun gedrag te verbeteren dan automobilisten... Fietsende mannen geven vaker aan dat zij anderen tot last zijn in het verkeer dan fietsende vrouwen... maart | april 2010

A Als ik dronken ben, ja. Of als ik al fietsend moet bellen, mijn jurk rechtstrijk of zwaai naar een bekende aan de overkant. B Soms, denk ik. C Waarom zou ik? Ik heb altijd twee handen aan het stuur.

2. Een auto snijdt u af. Wat is uw reactie? A U wordt woedend en slaat met uw kettingslot een autoruit in. B U roept (vergeefs): ‘Hallo, er fietsen hier mensen hoor!’ C U krabt zich nog eens op het hoofd en verwondert u over de wereld.

3. Wat doet u als u een bord ziet: ‘Fietsers afstappen’? A Flink doorracen. Hoe eerder u langs de blokkade bent, hoe beter het is voor iedereen. B Tergend langzaam doorrijden. Zelfs zo langzaam dat u bijna van de fiets valt. Dat u daarmee een opstopping veroorzaakt merkt u niet. C U stapt af en houdt de fiets zo dicht mogelijk naast u.

4. Nood breekt wet. Als je haast hebt mag je best eens door rood rijden of slalommend tussen de voetgangers een zebrapad oversteken. Wat vindt u? A Het is ook onbeleefd om te laat op afspraken te komen. Dus: gaan met die banaan. B Eventueel door rood als er niemand aankomt kan best. C Je gaat toch geen anderen in gevaar brengen omdat jij te beroerd was om op tijd van huis te gaan?

5. Wanneer fietst u over de stoep? A Ik fiets graag en veel over stoepen. Onbegrijpelijk trouwens dat mensen nog lopen. B Ik rij over de stoep als het alternatief is dat ik honderd meter om moet rijden. C Ik ga alleen met de fiets aan de hand over de stoep als het niet anders kan. En ik bied dan mijn excuses aan aan elke wandelaar.

maart | april 2010

Vriendelijke Fietsertest Vriendelijke Fietsertest Vriendeli

1. Slingert u wel eens?

VogelVrijeFietser

A U belt. Als dat niet helpt, roept u: ‘Opzouten!’ B U belt drie keer en zet daarna aan om in te halen. Uit ervaring weet u dat mensen als ze uw schaduw in hun nek voelen hijgen vanzelf opzij gaan. C U wacht geduldig tot meneer en kind een breder stuk fietspad hebben bereikt en rijdt er dan glimlachend en knikkend langs.

7. Wat voor bel heeft u? A Ik heb een extra grote, schelle bel. Als ik bel, doe ik dat niet één of twee keer, maar wel dertig keer. Mensen schrikken zich dood, haha. B Een gewone. Een keer bellen is meestal genoeg. C Ik heb een ouderwetse toeter. Niet iedereen hoort die, maar hij maakt een heel sympathiek geluid.

8. Voor het rode stoplicht herkent u in de fietser naast u een jeugdvriend die u al een half leven niet hebt gezien. Na vijf minuten springt het licht op groen. A U bent zo diep in gesprek dat u niet eens merkt dat rondom u een grote chaos ontstaat. B ‘Doei’, zegt u tegen de jeugdvriend en sprint er vandoor. C U stelt uw jeugdvriend voor een stukje opzij te gaan om de andere fietsers er langs te laten.

9. Iemand heeft het achterlicht van zijn geparkeerde fiets laten branden. A U denkt ‘Stom zeg’. B Als u er langs loopt en snel het knopje weet te vinden, zet u het uit. C U heeft er een sport van gemaakt om zoveel mogelijk nodeloos brandende lichtjes te redden. U fietst daarvoor rustig een blokje om.

10. U staat op het punt uw trein te missen. Als u eindelijk een plek voor uw fiets heeft gevonden, valt de fiets die er naast staat om.

11. Steekt u wel eens een hand uit? A Nee. Dat ziet er debiel uit. B Op plekken waarvan ik denk dat het handig is, doe ik dat zeker. C Ik steek zo vaak mijn hand uit dat ik het in bed nog doe.

zelfs in uw voordeel werken als u menselijke trekjes hebt. Zo kunt u zich uitstekend inleven in een zwetende employee die u de pas afsnijdt. ‘Agossie’, denkt u, ‘Te laat van huis vertrokken zeker. Gelukkig heb ik vandaag alle tijd.’

A Slechte standaard, denkt u, en sprint weg. B U sjort de fiets overeind maar als hij weer valt laat u hem liggen. C U belt dat u later komt en trekt een kwartier uit voor het ordenen van de fietsenstalling.

Het vaakst C: Petje af. U bent bijna te goed voor deze wereld. Maar u kunt natuurlijk niet van elke fietser verwachten dat hij zich zo onbaatzuchtig en lankmoedig opstelt in het verkeer als u dat doet. Soms is dat ook niet het veiligst. Iedereen altijd maar voor laten gaan brengt zijn eigen gevaren met zich mee.

Vriendelijke Fietsertest Vriendelijke Fietsertest Vriendeli

VogelVrijeFietser

6. Vóór u rijdt een meneer met een slingerend kind op een klein fietsje breeduit op het fietspad. U wilt er langs.

maart | april 2010

Vooruitgang Het was maandagochtend, buiten was het donker en in de garage was het koud. Of ik nog even naar de fiets van mijn dochter kon kijken, want hij trapte zo zwaar. Gelukkig had ik het euvel snel gevonden: de jasbeschermer zat scheef en schuurde tegen het wiel. Ik zette wat recht en draaide nog eens aan de trappers, toen ik opeens een harde klik hoorde: ketting er af. Wat nou weer!? Nu is het opleggen van een fietsketting op zich nog wel een haalbare handeling, maar de hippe omafiets van mijn dochter had een dichte kettingkast. Die moest ik dus eerst open zien te krijgen. Zuchtend sleepte ik het rijwiel tussen de lege koffers en een droogmolen met wasgoed naar de andere kant van de garage, waar ik beter licht had. Ik zette de fiets op z’n kop. De kettingkast kon ik open maken door een ijzerdraadje te verwijderen dat bevestigd zat met klemmetjes. De ketting kwam echter maar half bloot te liggen en het lukte mij niet om deze op de tandwielen te krijgen. Na een kwartier peuren en porren besloot ik de kettingkast dan maar gedeeltelijk open te knippen. Ik kon er nog steeds niet goed bij. Het liefst had ik nu de hele kettingkast aan flarden gescheurd, maar dat vond ik ook weer zo wat. Inmiddels had ik pikzwarte handen en zat mijn overhemd onder de zwarte vegen. In stilte vervloekte ik de hele rijwielindustrie.

column

kort nieuws rare fratsen

column lokaal fietsvraag

producten brieven

colofon

De fiets bestaat nu ruim honderd jaar en wat is er in feite aan veranderd? Hij ziet er nog vrijwel hetzelfde uit als het rijwiel van mijn opa op een foto uit de Eerste Wereldoorlog. In al die tijd heeft men alleen op het gebied van de verlichting een sprong voorwaarts weten te maken, door de carbidlamp te vervangen door een dynamo. In hoeverre dat daadwerkelijk een verbetering was, is overigens de vraag. Waarom zijn wij er na ruim een eeuw nog steeds niet in geslaagd om een fiets te produceren waarvan het licht het altijd doet, de ketting er nooit afloopt en de banden niet om de haverklap lek gaan? En waarom is het eigenhandig repareren van de fiets toch altijd zo’n gedoe? Natuurlijk ben ik een onhandige kluns en misschien wel te krenterig om geld aan een degelijker rijwiel uit te geven. Allemaal waar. Maar met die eigenschappen vertegenwoordig ik wel het leeuwendeel van de Nederlandse fietsbevolking, ja! Ik zag mezelf prutsen met dat ijzerdraadje en dacht aan de zegeningen die de twintigste eeuw ons had gebracht: de vliegmachine, televisie, maanlandingen, computers, de atoombom, de klapschaats en de bladblazer. Maar met de fiets nog altijd hetzelfde gemier met luchtbanden, kettingkasten en kapotte voor- en achterlichten.

Het vaakst B: Over het algemeen bent u een oplettende fietser die anderen ook hun ruimte gunt. Maar u bent geen heilige. Gelukkig hoeft dat ook niet. Het kan Het vaakst A: U zou uw eigen fietspaden moeten hebben. U heeft maar weinig geduld met andere fietsers.

Uitslag Vriendelijke Fietsertest maart | april 2010

Als door een wonder viel de ketting alsnog op zijn plaats. ‘Ik heb ‘m er op hoor!’ riep ik mijn dochter triomfantelijk toe. ‘O, fijn pap!’ Met mijn vuile handen zwaaide ik m’n dochter uit, toch blij dat ik haar als vader niet teleurgesteld had. Ze hebben toch al niet zo’n hoge pet op van hun pa, die niet eens een rijbewijs heeft. Voldaan schonk ik mezelf een kop koffie in, toen de telefoon rinkelde. ‘Hoi pap, met mij. M’n ketting ligt er weer af.’ Ik zuchtte gelaten. ‘Goed meisje, neem dan maar de trein. En breng dan meteen je fiets naar de fietsenmaker.’ Kees Volkers 17

VogelVrijeFietser

Van Ditzhuyzen over fietsetiquette Reinildis van Ditzhuyzen is een autoriteit op het gebied van etiquette. Ze schreef Hoe hoort het eigenlijk? – De Dikke Ditz. Van Ditzhuyzen is ook een fanatieke fietser: ‘Fietsen is veel deftiger.’ VogelVrijeFietser

maart | april 2010

Moeten fietsers altijd hun hand uitsteken? ‘Ik denk wel eens: had je hand even uitgestoken, dan had ik niet op je hoeven wachten. Ze zouden het inderdaad meer moeten doen. Het is namelijk prettig voor je medeweggebruikers. In de omgang heb je eigenlijk maar twee regels. De ene is dat je duidelijk moet zijn en de andere dat je rekening moet houden met de ander. Alle andere regels, zoals je hand uitsteken of licht op je fiets, kun je daar uit afleiden. Maar als ik alleen fiets, steek ik natuurlijk geen hand uit. Dan kan je wel duidelijk zijn, maar voor wie? Regels zijn een middel om een doel – een aangename samenleving – te bereiken, geen doel op zich.’

Er zijn steden die de fietsen niet meer in de winkelstraat willen. Sommige winkeliers zetten bordjes voor de etalage: ‘Verboden fietsen te plaatsen’. Dat vind ik nogal ongastvrij tegenover je klanten. Laatst zei ik er wat van in een winkel met zo’n bordje: ‘Mevrouw, hoe wilt u nu dat ik hier kom als ik mijn fiets niet mag neerzetten?’ Toen legde ze uit dat dat verbod niet voor eigen klanten gold. Maar zet dan gewoon een bordje in je vensterbank: ‘Alleen klanten mogen hun fiets neerzetten.’ Ik vind wel dat je je fiets hoort neer te zetten voor de winkel waar je naar binnen gaat. Als je naar vrienden gaat, moet je hem ook niet bij de buren op de stoep zetten.’

Misdragen fietsers zich meer dan vroeger? ‘Het aantal fietsers is onvoorstelbaar gegroeid en als er meer mensen zijn, roept dat altijd meer ergernissen op. Moet je kijken wat er allemaal bij stations staat. Vroeger zette je je fiets neer en hup, de trein in. Dat kan niet meer. Ik moet eerder van huis om mijn fiets te stallen. De fietsmand laat ik maar helemaal zitten want die neemt te veel ruimte in. Daar moet je allemaal aan denken tegenwoordig. Nee, niet iedereen bereidt zich zo voor natuurlijk. Er staat zoveel troep bij die stations. Ze zetten hem maar neer en als ze er eentje laten vallen, rapen ze hem niet op. Zo’n haast hebben ze.’

Ergert u zich wel eens aan automobilisten? ‘Steeds minder want er zijn steeds meer vrijliggende fietspaden. Fantastisch is dat. Maar je hebt weleens dat automobilisten laten merken dat ze

Moeten fietsers niet wat netter gaan parkeren? ‘Winkels willen soms niet dat je je fiets neerzet omdat je de etalage niet meer kan zien, maar ik vind dat fietsen overal moeten kunnen parkeren. Dat is nou juist het grote voordeel. Je moet geen kwartier hoeven lopen. Voor senioren is het voordeel van de fiets ook juist dat ze hun boodschappen niet naar de auto mee hoeven zeulen. Mijn moeder fietste tot voor kort naar de markt. Dan zei ze: ‘Gooi de kaas maar in mijn fietstas.’ Senioren kunnen niet goed sjouwen. Als je bij winkelcentra een hele grote centrale fietsstalling maakt, ver bij de winkels vandaan, verdwijnt het voordeel van de fiets.

maart | april 2010

‘Als ik het netjes uitleg, mag

het vast wel’

zich verheven voelen boven fietsers door bijvoorbeeld ongeduldig te toeteren. Maar ik laat me niet aan de kant toeteren. Fietsen is veel deftiger. Soms is niet helemaal duidelijk wie voorrang heeft, de auto of ik. Dan steek ik gewoon over. Zeker als het hard regent. Dan kunnen ze best een beetje coulant zijn. Ander voorbeeld: ik schrik me kapot als een automobilist niet in zijn spiegel kijkt en ineens rechtsaf slaat. Levensgevaarlijk. Meestal hebben ze niet eens door wat ze doen. Ik geef soms een klap op de achterkant. Niet dat ze dat horen, maar het is een uiting van machteloosheid.’

Soms zijn situaties verwarrend of onlogisch. Bijvoorbeeld: bij een smalle, tijdelijke brug hangt een bord: fietsers afstappen. Maar met je fiets aan de

hand neem je als fietser meer ruimte in. Dus de meesten blijven fietsen. Wat als een voetganger dan roept: ‘Kanker, ga lopen’? ‘Dat maakte ik pas ook mee. Ik kan dan uitleggen dat hij blij moet zijn want dat ik anders meer ruimte in zou nemen. Maar ik vind ook dat je met mensen die ‘kanker’ zeggen niet in discussie hoeft te gaan. Ach, waar gaat het allemaal over. Tjongejongejonge. Veel mensen gaan direct schelden, want die willen altijd hun gelijk halen als ze dat formeel hebben. Maar daar geef ik niet zoveel om. Kijk, als de ander daardoor van de brug wordt geduwd wordt het een ander verhaal. Ik heb zelf een hekel aan die grote vierkanten. Dan moet je schuin aan de overkant zijn en moet je twee keer voor het stoplicht wachten om daar te komen. Ach ja, ik ben natuurlijk ook een schandelijke fietser want ik steek gewoon door, hahaha. Fietsers zijn altijd een soort vrijbuiters.’

Tekst: Suzanne Brink Foto: Maarten Hartman

Op de stoep fietsen. Mag dat? ‘Op de stoep fietsen mag op zich niet, maar ja. Regels zijn er niet om koste wat kost aan vast te houden. Dat denken veel mensen wel, maar dat denken ze fout. Dan worden regels een keurslijf. Als de weg is opgebroken of het fietspad wordt vervangen of er staat een auto op het fietspad om te laden en te lossen, zou ik dus af moeten stappen om over de stoep te mogen lopen. Als er verder niemand loopt, fiets ik door. Als er een agent zou komen die me aan zou spreken: ‘Mevrouw, u fietst op de stoep’, zou ik vriendelijk zeggen: ‘U heeft helemaal gelijk. Maar die auto staat hier wel gevaarlijk geparkeerd.’ Als ik het netjes uitleg, mag het vast wel. Ik ga zeker niet op de auto schelden omdat hij op het fietspad staat. Hij moet toch érgens laden en lossen. Als hij op de rijweg gaat staan, wordt het helemaal een zootje. Het leven is nooit helemaal zoals het hoort. De afwijkingen horen erbij. Maar kijk, ik moet niet keihard over de stoep gaan fietsen zodat iemand anders zich wezenloos schrikt. Ik kan de mensen niet genoeg zeggen: gebruik je gezonde verstand, maar houd daarbij rekening met de ander. Dat is alles eigenlijk.’ 

VogelVrijeFietser

Flintstonefiets Simpeler kan niet. De tjoekoedoe heet tjoekoedoe omdat dit het geluid is dat hij

maakt als hij met zijn houten wielen over rotsachtige paadjes rijdt: Tjoe-Koe-Doe, Tjoe-Koe-Doe (chu-ku-du in het Frans). Hij lijkt regelrecht uit het Flintstonetijdperk te komen; robuust, helemaal van hout en zonder trappers. Maar het iseen handig transportmiddel voor de bewoners rond Goma, een stad in Oost-Congo. Hij is alleen maar in dit deel van Afrika te vinden. Het aantrekkelijke van de tjoekoedoe is dat hij tot wel zevenhonderd kilo aan bagage kan vervoeren; tien zakken cement plus twee personen. De inwoners van Goma beladen hem meestal bovenop de heuvel met bananen, houtskool en hout en rollen hem vervolgens de heuvels af. Dat is een spektakel: de bestuurder van de tsjoekoedoe, de tjoekoedeur, houdt het enorme stuur vast, dat veel wegheeft van de hoorns van een stier, en probeert met veel kracht het voertuig dat snelheden tot vijftig kilometer per uur ontwikkeld recht te houden. De bijrijder remt intussen bij op het achterwiel om al te hoge snelheden te vermijden. Stofwolken waaien op. Kinderen rennen huilend naar hun moeder als een beladen tjoekoedoe naar beneden dendert. Soms gebeuren er inderdaad ongelukken met dodelijke afloop.

Tekst en foto’s: Teun Voeten

VogelVrijeFietser

De tjoekoedoe wordt van tropisch hardhout gemaakt. In de horizontale draagbalk hangt ook het stuur dat met stevige springveren of stukken rubber van een autoband is opgehangen. Op de kogellagers op de wielen na is alles van natuurlijk of gerecycled materiaal: zelfs het kniekussentje van de tjoekoedeur en de rem op het achterwiel zijn van een oude sandaal en een stuk autoband gemaakt. Een ervaren tjoekoedeur kan met zijn bijrijder wel vijf dollar per man per dag verdienen, een kapitaal in Goma waar het jaarlijks gemiddeld inkomen honderdvijfentachtig dollar bedraagt. Geen wonder dus dat een golf van protest opstak toen de toenmalige burgermeester van Goma een paar jaar geleden het onzalige idee kreeg de voertuigen uit het stadscentrum weren. Het protest had effect. De Verenigde Naties in Goma erkenden het sociale en economische nut van de tjoekoedoe toen ze enkele jaren geleden een tjoekoedoe wedstrijd organiseerde in Goma. De hoofdprijs: een spiksplinternieuw tjoekoedoe, op maat vervaardigd door de beste ambachtsman.’ 

maart | april 2010

VogelVrijeFietser

Al 30 jaar het vertrouwde adres voor fietsvakanties

Kampeertrektochten Hotelreizen

Binnen en buiten Europa

Onze partners in ﬁetsvakanties zijn:

Fietsvakanties voor levensgenieters • www.cycletours.nl • 020 521 84 00

Fietstochten aan de Moezel rond de “Zeller Schwarze Katz”

• Aantrekkelijke routes door het unieke wijncultuurlandschap zowel voor “beroeps -” als voor “vrijetijdsfietsers” op de aangename Moezel - fietspaden waaronder de vele gezellige fietsroutes en ook op veeleisende trajecten met spectaculaire beklimmingen. • Georganiseerde dagtochten, meerdaagse uitstappen, sterritten, individuele uitstappen of gezellig in groep, in combinatie met fiets, boot, kano, fietsbus, bagagetransport en gereserveerde overnachting.

Aantrekkelijk Happy-Mosel-ﬁetstochtarrangement: 2 overnachtingen met ontbijt in 2-persoonskamer, wijndegustatie, worst- en kaasschotel bij de wijnboer, boottocht... reeds vanaf 109,- € Infopakket met gratis pocketgids: Tourist-Information Zeller Land D-56856 Zell (Moezel) · Tel. 0049-6542-96220 · info@zellerland.de · www.zellerland.de · www.zellmosel.de

Foto: Mikael Colville-Andersen/copenhagenize.com

Het aantrekkelijke van de tjoekoedoe is dat hij tot wel zevenhonderd kilo aan bagage kan vervoeren; tien zakken cement plus twee personen.

maart | april 2010

VogelVrijeFietser

New York:

‘If you can bike here, you can bike anywhere’ Zelfs in het autogekke Amerika bloeit voorzichtig een stedelijke fietscultuur op. New York legt in rap tempo fietspaden aan. Niet per se uit liefde voor de fietser, maar omdat het verkeer anders vastloopt. Tekst: Myrthe Verweij Foto’s en illustratie: Roos Stallinga, Myrthe Verweij en Transportation Alternatives

Nieuw in New York: naast flitsende fietskoeriers heb je tegenwoordig sportfietsers in strakke pakjes, studenten op fixed gears en oude Schwinns (retro-fietsen), forensen in pak, en minder welgestelden op roestige mountainbikes. Komend voorjaar komt er zelfs een Dutch Bike Shop waar ze relaxte Gazelles verkopen. 2006 was het keerpunt. In dat jaar kondigde de gemeente aan het aantal kilometers fietspad te verdubbelen tot ruim zeshonderd. Kort daarop kwam Janette Sadik – Khan, de Commissioner of the New York City Department of Transportation, met een plan om de straten van New York ‘duurzaam’ te maken: meer keuze in mobiliteit, minder belastend voor milieu en klimaat, en veiliger voor alle verkeersdeelnemers.

3000 kilometer in 2030

New York had eigenlijk geen keus. De stad moest wel van strategie veran-

VogelVrijeFietser

Een fietsen wordt bijna ‘gedeurd’ maart | april 2010

‘Doored’

Roos Stallinga: cycle chic in New York deren. Naar verwachting groeit het inwonertal van acht miljoen naar ruim negen miljoen in 2030. Die passen niet allemaal in de metro en op straat is zeker geen ruimte voor nog meer auto’s. Daarom moet tegen die tijd een kleine drieduizend kilometer aan fietspaden in de vijf stadsdelen liggen. New York werkt er hard aan om de straten geschikt te maken voor fietsers en voetgangers. Stukken winkelstraat worden autovrij gemaakt. En populaire bestemmingen voor fietsers

maart | april 2010

‘Als New Yorkers

iets belangrijk vinden is het wel tijd’

worden voortaan met borden aangegeven. In december werd bovendien een nieuwe lokale wet van kracht. Die geeft fietsers het recht hun fiets mee naar binnen te nemen op het werk. Een uitkomst, want het aantal fietsrekken in de stad is nog steeds

Er zijn tientallen bedrijven die fietsen verhuren en rondleidingen aanbieden. Zelf beginnen we onze fietstocht met gids naar Harlem, voor een slordige tachtig dollar per persoon. Niet goedkoop maar wel erg leuk. Met ons groepje van negen personen kunnen we op de weg eenvoudig onze ruimte nemen. Gids Johannes Weinkirn van Bike the Big Apple waarschuwt ons niet te dicht langs stilstaande auto’s te rijden. Regelmatig worden fietsers doored, ‘gedeurd’, doordat onoplettende automobilisten hun deur opengooien. Ook Weinkirn moest eraan geloven. ‘Het was mijn inwijding als fietser in New York’, denkt hij. Een paar dagen later huren we fietsen zonder begeleiding. Op de gratis fietsplattegrond bekijken we mogelijke routes. We voelen ons avontuurlijk maar ook kwetsbaar tussen al die auto’s. Zodra we op de Greenway zijn beland, het vrijliggende fietspad langs de oevers van Manhattan, verandert de spannende rit in een recreatief pleziertochtje. De helmen kunnen af en het verkeer raast boven ons verder.

VogelVrijeFietser

Wiley Norvel van Transportation Alternatives: ‘Met zijn tweeën naast elkaar fietsen kan niet’

nihil. Wiley Norvell van belangenvereniging Transportation Alternatives noemt het zelfs ‘een echte overwinning’. ‘Onze kantoren en bedrijfsgebouwen zijn streng beveiligd, daar kom je nooit binnen met een fiets. Dat was een grote belemmering voor woon-werk verkeer.’ Transportation Alternatives bestaat sinds 1973 en wil de straat heroveren op de auto door fietsen, lopen en openbaar vervoer te promoten.

‘You go big or you go home’

Norvell is uiteraard enthousiast over de ruim driehonderd kilometer extra fietspaden en – stroken die recent zijn aangelegd. ‘De infrastructuur is belangrijk, maar de houding van de New Yorkers ook’, vindt Emilia Crotty van Bike New York, een organisatie die gratis informatiebijeenkomsten houdt en fietslessen geeft. Het benodigde geld wordt binnengehaald door jaarlijks een fietstocht voor dertigduizend deelnemers te organiseren door de vijf stadsdelen van New York. Crotty: ‘Kinderen en volwassenen moeten de straat gaan zien als een gedeelde

VogelVrijeFietser

De gedroomde fietsgids voor New York Roos Stallinga woonde vijf jaar in New York en schreef een (engelstalig) boek over het fietsen daar. Volgens haar is dat onvergelijkbaar met fietsen in Nederland, maar minstens even leuk. Net surfen. ‘Je moet constant alert zijn. Wat gaat die auto doen? Slaat hij de hoek om? Gaat hij stoppen? You are riding the waves of New York City and if you get it right it feels like you are on the top of the world.’ Tip van Roos: ‘Neem de tijd, heb geduld.’ Ze interviewde voor haar boek doorgewinterde New Yorkse fietsers, van fietskoerier tot stijlvolle dame. Zij geven ook tips: ‘Automobilisten gooien hier zo hun autodeur open. Zorg dat je gezien wordt, maak je groot. Kleed je opvallend. Maak armgebaren. Bel!’ En: ‘Taxichauffeurs hebben een blinde vlek voor fietsstroken’. Ze praatte met een kunstenares die haar schildersspullen in een aanhangwagentje meeneemt. Deze Pamela Talese benadrukt dat ze altijd beleefd blijft hoewel de gemoederen van automobilisten, maar ook van voetgangers, hoog op kunnen lopen als het om fietsers gaat. Als voetgangers voor haar neus oversteken terwijl het licht voor fietsers groen is, zegt Pamela bedaard: ‘It’s my light. Thank you very much.’ Fietskoerier Alan Kaplan zat achttien uur in de gevangenis omdat hij over de stoep fietste. ‘Krijgen voetgangers ook een boete als ze op het fietspad lopen? Het is alleen maar omdat de meerderheid altijd gelijk heeft.’

maart | april 2010

ruimte, waar ook voetgangers en fietsers thuishoren.’

Fietsstroken genegeerd

Dat het New Yorkse fietsbeleid zijn vruchten afwerpt is duidelijk. De Amerikaanse fietsersbond riep de stad zelfs uit tot Bicycle Friendly Community. Het woon-werkverkeer op de fiets in het hart van Manhattan nam volgens tellingen met een derde toe in twee jaar (2007-2008). In dezelfde periode groeide het totaal aantal fietsritten van New Yorkers met de helft. Volgens schattingen van Transportation Alternatives fietsten er in 2008 dagelijks

185 duizend forensen door de stad, tegenover 142 duizend in 2006. Maar alle goede ontwikkelingen ten spijt, is fietsen in New York nog verre van ideaal. Het is iets voor mensen die niet al te bang zijn uitgevallen, zoals ook in het boekje Ride with me NYC van Roos Stallinga is te lezen (zie kader). Automobilisten zien de weg als hun terrein en negeren fietsstroken stelselmatig. De fietsers pikken dit niet en plaatsen dagelijks foto’s van geparkeerde auto’s op www.mybikelane.com.

Ghost Bikes

Jaarlijks komen ruim twintig fietsers om het leven. Je wordt daar in de hele stad aan herinnerd door de wit gespoten en met kunstbloemen

Ze sprak ook met hoofd communicatie van Transportation Alternatives Wiley Norvell over met zijn tweeën fietsen en tegelijkertijd praten: ‘Het verschil tussen New York en echte fietssteden is dat fietsen hier een eenpersoonsactiviteit is. Als ik met een collega naar huis fiets kunnen we niet meer dan twee zinnen uitwisselen. Om het gesprek gaande te houden moet je vaak schreeuwen terwijl je achter elkaar fietst. Maar dat gaat vast veranderen.’ Zijn conclusie: ‘If you can bike here, you can bike anywhere.’ Het boek van Roos is opgezet rond tien routes met plattegronden, aanbevolen koffietenten, restauranten en andere bijzondere pleisterplaatsen. Natuurlijk hoort een tocht door Central Park en Harlem daarbij. Maar schrijfster Roos schuwt ook een rondje Bronx niet. Hoofdstuk 9, Bronx museum, leidt ze in met de opmerking dat fietsen in de Bronx opwindend is en soms een beetje intimiderend. ‘Je kunt je er een buitenstaander voelen. De meeste mensen zijn afro-amerikaans of Latijns Amerikaans. Er is veel armoede. Maar toch is de Bronx een aanrader omdat die zo levendig en kleurrijk is. So open your mind and use your common sense.’ Hoofdstuk 10 gaat Little Italy in. ‘Deze route is niet voor iedereen. Je moet van een beetje avontuur houden en ogen en oren goed open houden. Je moet nieuwsgierig zijn en last but not least: een geoefende fietser.’ Little Italy is de moeilijkste van de tien routes. ‘You ride through poverty and all its consequences.’ Ride with me NYC is niet alleen een feest om te lezen. Het is ook een lust voor het oog. De vormgeving is speels, net zoals de tekeningen, die ook van de hand van Roos Stallinga zijn. (Tekst: Suzanne Brink)

Ride with me NYC, Roos Stallinga (engelstalig) Te bestellen via www.ridewithmenyc.com (17,50 euro)

maart | april 2010

versierde ghost bikes. Toch overheerst het optimisme. Veiligheid is een kwestie van tijd, denkt Norvell van Transportation Alternatives. Hij hoopt dat de gemeente de drukste straten in het fietsnetwerk opneemt. ‘Het stadsbestuur wil het aantal slachtoffers terugbrengen door de fietsroute naar rustiger straten te verleggen. Maar fietsers willen juist die verkeersaders gebruiken om snel van A naar B te komen. En hoe meer het er zijn, hoe veiliger het wordt.’ Daarnaast wil Transportation Alternatives een leenfietsensysteem in de stad. Wordt dat succesvol? ‘Wel als je het grootschalig aanpakt. You go big or you go home,’ meent Norvell. ‘De fietsen moeten altijd en overal beschikbaar zijn. Hoe meer mensen fietsen, hoe veiliger.’ Zelf forenst hij dagelijks van Brooklyn naar Manhattan. ‘Ik kan van deur tot deur bijna helemaal over fietspaden. Het is een kwartier sneller dan met de metro. En als er iets is wat New Yorkers belangrijk vinden, is het tijd. Als iets tijd bespaart, zullen ze het doen. Dus ik weet zeker dat er nog hordes fietsers bij komen.’ 

Links • • • •

• • •

Overzicht van fietskaarten: www.nycbikemaps.com Fietsrouteplanner: www.ridethecity.com Rondleidingen die niet beperkt blijven tot Central Park: www.bikethebigapple.com Fietsverhuur nabij Central Park (een van de vele!), rommelige winkel met leuke mensen: www.pedalpusherbikeshop.com Informatie van de stad New York: www.nyc.gov/bicycle Campagne om fietsers netjes te laten rijden: www.bikingrules.org Tips over hoe je te gedragen in het verkeer, fietsworkshops, en jaarlijkse ‘5 Boro Tour’: www.bikenewyork.org

VogelVrijeFietser

‘De airbag voor fietsers in 2015 in productie’

Een airbag voor fietsers kan alleen in Nederland al tientallen dode fietsers per jaar schelen. Een prototype is bijna klaar. Het Zweeds-Amerikaanse bedrijf Autoliv gaat dit najaar het airbagsysteem in het drukke stadsverkeer van Amsterdam testen. Tekst: Michiel Slütter Foto’s: TNO Automotive

Over een paar jaar zullen auto’s fietsers en voetgangers herkennen en ook zelf kunnen vaststellen wanneer een botsing onafwendbaar is. Dankzij dit detectiesysteem zal bij een aanrijding een airbag afgaan om de landing van het hoofd van de fietser op de voorruit aanzienlijk te verzachten. Een fietser overlijdt dan niet aan zijn verwondingen, maar heeft een goede kans om er met lichte schade vanaf te komen. Het Zweeds-Amerikaanse bedrijf Autoliv is op dit moment bezig met de ontwikkeling van het detectiesysteem. Dit internationale bedrijf met bijna 40.000 werknemers is gespecialiseerd in automotive safety. Dat betekent onder andere dat het veiligheidsgordels en airbags levert aan tientallen automerken. Autoliv doet de ontwikkeling niet alleen. TNO, de Fietsersbond, het ministerie van Verkeer en Waterstaat en de verzekeraar Achmea zijn de andere partners.

Amsterdamse binnenstad

Wanneer het detectiesyteem klaar is, moeten er natuurlijk praktijktesten worden uitgevoerd. En daar is een stad met veel fietsers voor uitgekozen: Amsterdam. ‘Het is de bedoeling om het systeem in auto’s in te bouwen die veel kilometers rijden in de binnenstad’, zegt Thijs van den Broek van TNO Automotive in Helmond, een van de partners in het airbagproject. Er VogelVrijeFietser

wordt gezocht naar een bedrijf of instelling met veel auto’s. Dat kan bijvoorbeeld een bezorgdienst van pakketjes zijn. Overigens zal tijdens de test in Amsterdam nog geen enkele airbag afgaan, want airbags worden helemaal niet ingebouwd. Het opblazen van airbags kan prima in het lab beproefd worden. Het gaat er juist om wanneer een airbag moet opblazen.

Botsing met een duif

De test in Amsterdam gaat een jaar duren. De onderzoekers van Autoliv en TNO Automotive willen weten of de sensoren aan de voorkant van de auto onder alle weersomstandigheden goed werken. In de testauto komt een knopje dat de chauffeur moet indrukken als er iets bijzonders gebeurt, zoals een aanrijding of bijnabotsing. Dan worden de opnames bewaard van de camera’s van detectiesysteem. De onderzoekers willen namelijk de waarnemingen van het systeem analyseren. Naast de sensoren – de camera’s – die de fietser kunnen herkennen, wordt er ook een botssensor ingebouwd. Deze sensor registreert wanneer een fietser daadwerkelijk wordt geraakt en er een airbag opgeblazen zou moeten worden. De uitgebreide testen zijn nodig om er zeker van te zijn dat het systeem volledig betrouwbaar is. De airbags mogen alleen afgaan wanneer een fietser of voetganger wordt aangereden. maart | april 2010

Het is niet de bedoeling dat het gebeurt bij een botsing met een duif of een paaltje. ‘Voor de acceptatie van de techniek is vertrouwen in het systeem cruciaal. De airbag mag nooit zonder reden afgaan, maar hij mag ook niet falen wanneer de airbag juist wel geactiveerd moet worden’, zegt Van den Broek.

Serieproductie in 2015

En wanneer zullen de eerste auto’s met het airbagsysteem van de band rollen? ‘De verwachting is dat in 2015 de airbag in productie kan worden genomen, maar dat is natuurlijk afhankelijk van de wensen van consumenten en de autofabrikanten’, zegt Van den Broek van TNO. ‘Dat is een geweldig resultaat’, zegt Theo Zeegers die het project bij de Fietsersbond onder zijn hoede heeft. ‘We zijn verder gekomen dan we ooit hadden durven dromen.’ De kosten zijn nog niet bekend, maar Zeegers verwacht dat het om enkele honderden euro’s per auto gaat. Hij pleit ervoor het airbagsysteem een verplicht onderdeel van elke nieuwe auto te maken. ‘Vergelijk het maar met de verplichte invoering van de katalysator.’

‘We zijn verder dan we durfden dromen’ Een verplichte airbag op de vooruit zal elke auto een paar honderd euro duurder maken. Maar wat levert het op? Het kan in Nederland tientallen dode fietsers per jaar schelen, heeft Zeegers uitgerekend. En in de hele EU gaat het om honderden doden. Volgens Van den Broek van TNO zullen vrijwel alle Europese landen baat hebben bij de externe airbags. ‘De airbag is ook effectief bij aanrijdingen met voetgangers en je ziet dat in grote Europese steden als Parijs, Londen en Berlijn steeds meer gefietst wordt. Daarmee wordt zo’n airbagsysteem steeds belangrijker.’ ‘Natuurlijk kost de invoering van een airbag geld, maar de maatschappelijke kosten van de fatale ongelukken zijn veel hoger’, zegt Zeegers van de Fietsersbond. Dat er niet alleen levens maar ook geld bespaard kan worden, blijkt uit het feit dat verzekeraar Achmea partner is in het airbagonderzoek. Om het onderzoek naar de externe airbags te voltooien is 2,7 miljoen euro nodig, waarvan de helft al is toegezegd door het ministerie van Verkeer en Waterstaat. De verwachting is dat andere landen en leveranciers als Autoliv ook meebetalen.

Geschrokken van botsproeven

Wie de beelden van botsproeven met een fietser bekijkt, weet meteen waarom een airbag voor fietsers er moet komen. ‘Ik merkte dat bezoekers tijdens de botsproeven echt schrokken’, zegt Van den Broek van TNO. De knal en het geluid van brekend glas maakten indruk. Maar ook op een scherm zien de botsingen er nog steeds naar uit. Zelfs met 20 kilometer per uur maakt de crash dummy een venijnige klap. ‘Deze botsproeven vormen de laatste noodzakelijke stap om de specificaties voor het detectiesysteem en de airbag vast te stellen’, zegt Van den Broek. Er was al een computermodel waarmee je aanrijdingen kunt simuleren. Met de botsproeven is gecontroleerd of het model klopt. maart | april 2010

VogelVrijeFietser

Het model is inmiddels gevalideerd, zoals onderzoekers dat noemen. En alle resultaten van TNO zijn naar Autoliv gestuurd. Dit bedrijf heeft al een prototype airbagsysteem ontwikkeld voor voetgangers. De ervaring en kennis die Autoliv zo heeft opgedaan versnelt de ontwikkeling van een airbag voor voetgangers en fietsers.

Fataal hoofdletsel

Het airbagsysteem is voor de Fietsersbond een groot succes. ‘Bij aanrijdingen met personenwagens waarbij de fietser omkomt, is het bijna altijd het hoofdletsel dat de fietser fataal wordt. Wij zijn daarom al jaren bezig met de vraag hoe auto’s veiliger voor fietsers kunnen worden gemaakt’, zegt Zeegers. In opdracht van de Fietsersbond heeft TNO vier jaar geleden al een eerste verkennende studie gedaan. De verwachting was dat de vorm van de voorkant van de auto voor een belangrijk deel bepalend zou zijn voor de ernst van het letsel. Maar uiteindelijk bleek dat juist airbags aan de buitenkant van een auto veel fietsers het leven kan redden. Maar dan moeten ze wel op de juiste plek zitten. De TNO-onderzoeken toonden aan dat fietsers vaak weinig hebben aan een airbagsysteem dat alleen voor voetgangers is ontwikkeld. Voetgangers komen bij een aanrijding met hun hoofd op de motorkap of op het onderste gedeelte van de voorruit terecht. Maar bij fietsers verlopen de aanrijdingen in de meeste gevallen anders. Ze slaan doorgaans met hun hoofd niet op de motorkap, maar hoog tegen de voorruit. En als ze pech hebben knalt hun hoofd zelfs tegen de keiharde metalen ruitstijlen. Op die plekken zouden airbags voor fietsers gemonteerd moeten worden.

Dood of duizelig

Een airbag kan de impact van de klap dus drastisch verminderen. Maar hoeveel scheelt het precies? Onderzoekers drukken de kracht van de impact uit in Head Injury Criterion (HIC). Het is zaak om onder die HIC-waarde van 1000 te blijven. En bij ouderen het liefst onder de 600. Tijdens computersimulaties van TNO uit 2008 bleek dat een aanrijding met 30 kilometer per uur de fietser een HIC-waarde van 3700 te verduren krijgt. Zo’n klap overleeft bijna niemand. Maar met de airbag daalt de HIC-waarde naar 590. Dan blijven de gevolgen beperkt tot hoofdpijn en duizeligheid. 

Fiets de langste etappes met de trein > Directe nachttreinen amsterdam – Praag / kopenhagen / Warschau / zürich / München enkele reis + fietsreservering v.a. 29,- pp > Kinderen t/m 14 jaar gratis mee naar o.a. Denemarken en Zwitserland > amsterdam – Parijs, fiets mee, in 6 uur via Lille v.a. 59,- pp > amsterdam – Tours, fiets mee, via Lille, zonder overstap Parijs v.a. 61,- pp TreinTickeTs – TreinvakanTies – Treinrondreizen – auToTreinen – Trein & FieTs

Kijk voor de botsproeven op: www.fietsersbond.nl/botsproeven 071 513 70 08 – singeL 393 a’Dam – Breestraat 57 LeiDen – TreinreisWinkel.nl

Boekje “Overzetveren in Nederland en België” in handig formaat. Met fraaie kaartjes en informatie over ponten. Vernieuwde (6e) druk. Slechts € 10,(bestellen : zie onze website)

Ook interesse in een vouwfiets? Wij hebben alles op voorraad! Kok fietsen utrecht www.kokfietsen.nl

VogelVrijeFietser

Wordt ook vriend van de voetveren Stort € 5,- op giro 9646019 t.n.v. Vrienden van de Voetveren



maart | april 2010

Onplatbaar Het blauwe wonder tegen lekrijden. De anti-leklaag bestaat uit een hoogelastisch speciaal caoutchouc. Zelfs een binnengedrongen punaise kan niet door deze beschermlaag heen. De Marathon Plus "loopt" even licht als een band zonder anti-leklaag. Anglo-Dutch B.V. 路 info@anglodutch.nl 路 www.schwalbe.com

‘Iedereen is eigenlijk slechtziend’ Per jaar raken 47.000 fietsers gewond door een eenzijdig ongeval. Ze rijden bijvoorbeeld tegen een slecht aangegeven paaltje aan. Bewegingswetenschapper Berry den Brinker doet onderzoek naar ‘visuele markering’ van fietspaden. Tekst: Suzanne Brink Foto’s: Berry den Brinker en Ronald Korpershoek

Berry den Brinker is bewegingswetenschapper aan de Vrije Universiteit. Daarnaast is hij zeer slechtziend. Toch fietst hij. Hij is de eerste die de mist ingaat als de markering slecht is. Hij is het kanariepietje in de mijnen. Als de kanarie dood van zijn stokje viel, moesten de mijnwerkers maken dat ze wegkwamen omdat een dodelijk gas vrij kwam. Als Den Brinker tegen een paaltje rijdt, betekent dat dat het gevaarlijk is voor iedereen. Het verschil tussen een slechtziende en een ziende mens is namelijk niet zo groot als het er op aan komt. Den Brinker: ‘Als je met iemand praat en niet voor je kijkt, zie je even weinig als een slechtziende. Elk normaal mens is eigenlijk ook een slechtziende zolang hij niet kijkt naar het ding dat hij moet zien. Een menselijk oog ziet maar een heel klein stukje scherp in het midden van het gezichtsveld.’ Als de fietspaden consequent en logisch zijn hoeft dat geen probleem te zijn, maar daar schort het juist nogal eens aan. Naar schatting is de helft van de 47.000 eenzijdige ongevallen met fietsers te wijten aan gebrekkige infrastructuur. De belangrijkste reden is onduidelijke markering.

je dan een rood fietspad aanlegt door een grasveldje wil iemand nog wel eens van het fietspad afrijden en vallen. Lijnen ontbreken vaak, ook als er bochten zijn.’

Onscherpe foto’s

Maar wanneer is markering onduidelijk? Den Brinker heeft een methode ontwikkeld, de IDED-methode, waarmee hij aan kan tonen hoe goed traptreden bijvoorbeeld te onderscheiden zijn. ‘Het

idee is heel eenvoudig. Je maakt een foto zo onscherp dat hij weergeeft wat een slechtziende nog kan zien. In dat onscherpe beeld teken ik zwarte lijnen waar de contrasten groot genoeg zijn voor een slechtziende. Dan kun je in één oogopslag zien welke contrasten zichtbaar zijn. Ik ben nu mijn methode aan het automatiseren zodat een architect het zo kan gebruiken.’ Den Brinker heeft met de IDED-methode al eerder over markering geadviseerd

Kleurenblinde mannen

Den Brinker heeft tal van voorbeelden waar de markering te wensen laat. ‘Met name veel mannen hebben last van kleurblindheid voor rood en groen. Als

VogelVrijeFietser

De IDED-methode maakt contrasten zichtbaar. De stippen op de stationstrappen in Leiden bleken verwarrend. Pro Rail bracht witte strepen aan.

maart | april 2010

Goed en fout in Houten

Den Brinker: ‘Een bevriende slechtziende is van Eindhoven naar Houten verhuisd vanwege de goede fietsvoorzieningen. In Houten worden de paaltjes goed ingeleid. Een verhoging voor de paaltjes en de paaltjes zelf springen duidelijk in het oog. De gemeente doet dat heel consequent. Maar juist omdat Houten paaltjes zo consequent aangeeft, was deze man niet bedacht op een paaltje dat zomaar opduikt, zoals deze tijdelijke paaltjes met schutkleur. Hij reed er direct tegenaan.’

Onder: De sierstrepen op het museumplein waren verwarrend voor fietsers. Witte strepen losten het probleem op.

FOUT

GOED als mensen bijvoorbeeld van trappen vielen in openbare gebouwen. Hij adviseerde onder andere ProRail over stationstrappen en fotografiemuseum FOAM in Amsterdam. Een paar jaar geleden begon hij de methode ook op fietspaden toe te passen. Minister Eurlings zei onlangs 52.000 euro toe voor verder onderzoek. ‘Dat wit tegen zwart het beste contrast oplevert is duidelijk, maar we willen er in dit onderzoek achter komen welke kleurcombinaties nog meer schappelijke resultaten opleveren in de IDED-meting. Zodat architecten meer alternatieven hebben.’

eens in de index of inhoudsopgave voor.’ Er is heel weinig onderzoek naar de veiligheid van fietsroutes gedaan. Uit recent onderzoek door Paul Schepers van het ministerie van Verkeer en Waterstaat blijkt dat er inderdaad verband is tussen gebrekkige visuele markering en enkelvoudige fietsongevallen. Den Brinker wil het onderzoek voortzetten, als hij volgend jaar met pensioen gaat. ‘Verder wil ik ook slechtziende fietsers mobiliseren om in hun eigen gemeente aandacht te vragen voor de zaak. Fietspaden moeten net zo zorgvuldig aan worden gelegd als autowegen.’

Een witte vlek

Verwarrende strepen

Officiële richtlijnen voor markering zijn er op dit moment niet. Den Brinker: ‘Het wordt overgelaten aan het oordeel van de wegbeheerder. Het is een witte vlek. In het handboek van CROW, een nationaal instituut voor kennis van het verkeer, komt het woord ‘paaltje’ niet

maart | april 2010

Een voorbeeld van good practice dat Den Brinker graag aanhaalt is het museumplein. Daar wilde landschapsarchitect Sven-Ingvar Andersson de bestrating zo maken dat er accenten in de vorm van strepen zouden komen. Mooi, maar voor fietsers heel verwar-

rend want de richting van de strepen week af van die van het fietspad. Toen het klachten regende is naar een oplossing gezocht. Inmiddels zijn er witte banen op de steenvlakte aangebracht die de gewenste duidelijkheid gebracht hebben. Den Brinker: ‘Onduidelijkheid is onveilig. Fietsers moeten een bepaalde snelheid houden om niet te vallen. Als ze niet begrijpen hoe het fietspad loopt, moeten ze vaart minderen.’ De kosten zijn in veel gevallen het probleem niet. Den Brinker: ‘Wat kost een witte lijn op het fietspad nou? Ja, je moet het onderhouden, maar je moet een fietspad altijd onderhouden. Vaak is het onwetendheid. De meeste mensen met wie ik erover praat hebben een Aha-Erlebnis. Het is allemaal zo logisch.’ 

VogelVrijeFietser

RijnWaalpad in 2012 klaar lokaal

kort nieuws rare fratsen column lokaal

fietsvraag producten brieven

colofon

Tekst: Suzanne Brink Foto: Luuk van der Lee

VogelVrijeFietser

Van Arnhem naar Nijmegen fietsen kon natuurlijk al wel, maar veilig, snel en comfortabel was het niet. Hein Vosmar, Mark Kemperman en Louis Verhaar lobbyden met succes voor een snelfietsroute. ‘Je moet alert blijven.’

Hein Vosmar, afdeling Nijmegen: ‘Anderhalf jaar geleden zaten we bij mij in de achtertuin om te overleggen hoe we die route tussen Arnhem en Nijmegen aan gingen pakken. ‘We’, dat wil zeggen: Mark Kemperman en ik van Fietsersbond afdeling Nijmegen en Louis Verhaar van afdeling Arnhem. Het is snel gegaan. Het moment was goed. Er stonden grote projecten op stapel in de regio. Een nieuwbouwwijk, verbreding van de snelweg. Als we een jaar later met ons plan voor de fietsroute gekomen waren, had alles waarschijnlijk al vast gezeten en was er geen ruimte geweest voor een fietsroute.’

zelf aardig beoordelen wat de sterke en zwakke punten waren. Een goede fietsroute moet niet alleen snel, maar ook comfortabel en prettig zijn. In Arnhem moeten bijvoorbeeld klinkers vervangen worden door glad asfalt. De grootste hindernis is de A15. Daar pleiten we voor een tunnel. Nu rijden fietsers twee kilometer om.’

Volgens Vosmar waren de politici direct enthousiast. ‘Het was of ze op ons hadden zitten wachten.’ De drie actieve Fietsersbondleden waren ook behoorlijk vasthoudend. Ze lieten op elke relevante bijeenkomst hun stem horen.

Ook voor pendelende scholieren uit Elst en Bemmel is de tunnel een uitkomst. Alle partijen zijn het eens over de plek. Het geld is er. Er kan begonnen worden. In afwachting van de beslissingen van de gemeenten is nu al 14,5 miljoen beschikbaar. Vosmar: ‘Dit is de eerste fietsfilevrijroute waarop zoveel infrastructurele verbeteringen worden doorgevoerd. Door allerlei obstakels weg te nemen wordt de route tien á vijftien minuten sneller en vooral ook veiliger.’

Hoe hebben jullie bepaald wat er concreet verbeterd moest worden? Vosmar: ‘Als actief lid van de Fietsersbond word je vanzelf een halve verkeerskundige. Dus we konden

Wat is je favoriete deel van de route? Het mooiste is het stuk in het midden. Dat gaat door een natuurgebied.’

Hebben jullie de champagne ontkurkt toen je hoorde dat er geld kwam? Nee, voorlopig blijft de champagne in de koelkast. Pas als de goede route vastligt ga ik iets vieren. In 2012 moet hij af zijn. Tot die tijd blijven we er bovenop zitten. Op de route ligt bijvoorbeeld een park. Wij willen daar een aantal bruggen over slootjes want anders slalomt dat fietspad ontzettend. Maar daar moeten we nog overleg over hebben. En in Nijmegen zelf zijn op de route door nieuwbouwwijk `Waalsprong` nog veel omwegen en voorrangssituaties. Daar willen we vanaf.’ Voor de naam van de route werd vorig jaar een prijsvraag uitgeschreven. De winnende naam: RijnWaalpad.  Meer info op www.rijnwaalpad.nl

maart | april 2010

Fietsers in de knel? De Fietsersbond helpt!

Word nú lid van de Fietsersbond en ontvang 20 kaarten met 4.500 km fietsroutes gratis! Vul de coupon in en stuur deze nu op. Of meld u aan via www.fietsersbond.nl/vvf2010. Dan ontvangt u als nieuw lid helemaal gratis een box met 20 LF-fietsroutekaarten van heel Nederland met 4500 km aan fietsroutes (winkelwaarde GRATIS: 20 fietsroutee 27,50). Tevens ontvangt u uw Fietsersbond-pas met vele extra voordelen, kaarten. zoals kortingen in fietsenwinkels. Word nú lid!

5 redenen om lid te worden

Elke 2 maanden het tijdschrift ‘Vogelvrije Fietser’, boordevol interessante en praktische informatie. Met testen van o.a. fietsen, fietssloten en fietsroutes. Korting voor leden op fietsen, fietsaccessoires, overnachtingen, kaarten en gidsen, buitensportartikelen en reparaties onderweg. Kijk op: www.fietsersbond.nl/ledenvoordeel

4 Fietsrouteplanner. Stel uw route samen 5

met de fietsrouteplanner van de Fietsersbond. Kijk op: www.fietsersbond.nl/routeplanner Zoek je naar informatie over fietsen, fietsroutes, overnachtingsmogelijkheden etc. Kijk op: www.fietsersbond.nl

A N T W O O R D K A A R T

Ja, ik word lid van de Fietsersbond en ontvang 20 fietsroutekaarten gratis thuis.

Ik machtig de Fietsersbond om maandelijks, voor een periode van minimaal één jaar, tot wederopzegging het volgende bedrag van mijn giro- of bankrekening af te schrijven:

� e 2,50 � e 3,50 � e 5,� Ik geef een ander bedrag, namelijk: e ............... (minimaal e 2,17 per maand) NAAM:

M/V

STRAAT:

HUISNR:

POSTCODE:

PLAATS:

TELEFOON:

GEBOORTEDATUM:

E-MAIL: GIRO- OF BANKREKENING:

(BIJ AUTOMATISCHE INCASSO)

DATUM: HANDTEKENING:

� Ik betaal liever per acceptgiro. Stuur mij er eentje toe s.v.p. Stuur deze coupon op naar de Fietsersbond, Antwoordnummer 4309, 3500 VE Utrecht (postzegel niet nodig). Let op: deze aanbieding is geldig t/m 31 december 2010

U kunt ook lid worden via www.fietsersbond.nl/vvf2010

10.vvf.687

Meer en betere fietsvoorzieningen. Meld uw klachten over onveilige of oncomfortabele fietsroutes op www.fietsersbond.nl/meldpunt

�

Eigenwijze fietsen

Tekst: Mirjam Streefkerk Fotoâ&#x20AC;&#x2122;s: Ries van Wendel de Joode, Alex J. de Haan en Eelke Dekker

VogelVrijeFietser

Het ontwerp van de fiets is al honderd jaar ongeveer onveranderd. Dat weerhoudt jonge vormgevers er niet van met frames te experimenteren. 36

maart | april 2010

Stadsfiets in modewinkel

Als afstudeerproject ontwierp Wytze van Mansum (30) een damesfiets voor Cannondale: de Dutchess. ‘Ik ben fietsengek. Vrienden noemen me Fytze. Dus dat mijn afstudeerproject aan de TU Delft een fiets zou worden, stond vast. Ik wilde het liefst een mountainbike ontwerpen. Maar de sportfietsenmarkt ligt op zijn gat. Ik kwam bij het Amerikaanse Cannondale terecht. Zij maken sportfietsen, maar wilden ook een mooie stadsfiets voor vrouwen voor de Amerikaanse markt. Ik begon met een marktanalyse door fietsende vrouwen in opkomende fietssteden als Berlijn en Parijs te vragen naar wat ze belangrijk vinden aan een fiets. De vrouwen die ik interviewde, willen dat hun fiets mooi is. Ze willen gezien worden met een elegante fiets, maar hoeven niet de hele dag aangestaard te worden. De Dutchess is niet heel opvallend als je langsfietst. Maar als de fiets geparkeerd staat, trekt die toch de aandacht. Het stuur kan bijvoorbeeld ingeklapt worden, zodat hij makkelijk in een fietsenrek kan. En

maart | april 2010

het stuur dient als slot. Het spatbord is een dragend deel, niet zo’n wiebelend los stuk als op gewone fietsen. De fiets is onderhoudsvrij en eens in de twee jaar ga je naar de fietsenmaker voor een grote beurt. In de Verenigde Staten staan stadsfietsen in modewinkels en niet in de fietsenzaken. Hij moet er dan ook niet te technisch uitzien, want dat staat mensen in opkomende fietsmarkten vaak tegen. Of de fiets in productie wordt genomen is onduidelijk. Cannondale heeft net een nieuwe eigenaar en die wil misschien dat het merk zich alleen op sportfietsen blijft richten. De fietswereld is in elk geval wel enthousiast over mijn fiets. Ik wil met de Dutchess de markt aansporen om anders over fietsen na te denken. Ik stond ermee op de Bike Motion-beurs in Utrecht en kreeg van alle grote fietsenmerken daar complimenten. Ook heb ik nu als freelancer mijn eerste grote ontwerpopdracht binnengesleept. Ik ga een fiets ontwikkelen voor de Amsterdamse markt. Meer kan ik er niet over zeggen, maar hij wordt in september 2010 op de Eurobike-beurs onthuld.’  www.vanmansum.nl

‘Supercomfortabel’

Herman van Hulsteijn (34) wil zijn brood verdienen met handgemaakte fietsen. ‘Een paar jaar geleden was ik een grote lamp aan het ontwerpen, maar dat wilde niet echt vlotten. Mijn werkbank lag vol met gebogen staal en toen dacht ik: ‘misschien moet ik wel een fiets gaan maken.’ Het idee kwam dus een beetje uit de lucht vallen. De eerste fiets die ik maakte was qua vormtaal niet zo revolutionair. Het was een soort opafiets. Ik ging nog een fiets bouwen en daarmee werd ik staande gehouden op straat. Ik kreeg veel complimenten. Het leek wel of iedereen er wat over wilde zeggen. Die fiets was eigenlijk een prelude op het huidige ontwerp. Het is mijn doel om mijn boterham te verdienen met mijn fiets. Mijn atelierbuurman Ulco Hazelhof is mijn compagnon. Het huidige ontwerp is voor tachtig procent van mij en voor twintig procent van ons samen. Ik ben een eigenwijs baasje. Hoewel ik er niet voor ben opgeleid, heb ik altijd de nadrukkelijke wens gehad om dingen in mijn omgeving een

VogelVrijeFietser

GRATIS DE FIETSBOX

bij een jaarabonnement op het tijdschrift van KASSA voor maar €15,-

NR. 1 • FEBRU

ARI/M AART

GETEST

2010 • PRIJS

CAMCORDERS

€ 3,95

THEE

FIETSBELLEN

USBSTICKS

WAAR VOOR

VLIEGTICKETSITES

JE GELD! AARDBEIENYOGHURT

De complete

Eilandengi ds Wat & ho op de Waddeen

Dik dossier!

DE GROTE

De mooiste ﬁetsroutes in Nederland. Deze box bevat een boek + 40 ﬁetsroutes in Nederland op handige, losse kaarten en cd-rom met 40 gps-routes

KASSA

DIËTENTEST Nieuwe cv-kete Schimmige l? en groot prij oﬀertes sverschil

Cover_00110C.ind

d 1

18-01-2010

14:37:12

Lees het tijdschrift van KASSA. Met in elke editie veel tests, productvergelijkingen, bespaartips, beantwoording van vragen en andere consumentenzaken. KASSA is waar voor je geld!

Bel 0900 0123

(€ 0,10 p/m) VARA’s Publieks- en Ledenservice (op werkdagen van 9:00-17:00 uur)

Ja, ik neem een jaarabonnement op het tijdschrift van KASSA. Ik betaal € 15,- en krijg deze Fietsbox GRATIS

✃

WAAR VOOR JE GELD!

thuisgestuurd.

Naam

Voorl.

Straat

Datum

Geb. datum

Bankrekening

Handtekening 06-

VUL DE BON IN EN STUUR ’M IN EEN ENVELOP ZONDER POSTZEGEL NAAR: VARA, ANTWOORDNUMMER 3, 1200 VB HILVERSUM OF BEL 0900-0123 (€ 0,10 P/M). VARA’S PUBLIEKS- EN LEDENSERVICE OP WERKDAGEN VAN 09:00–17:00 UUR.

HET ABONNEMENT WORDT AANGEGAAN VOOR TENMINSTE EEN JAAR EN GELDT TOT WEDEROPZEGGING HET CADEAU IS LEVERBAAR ZOLANG DE VOORRAAD STREKT EN WORDT VERZONDEN NA ONTVANGST VAN DE BETALING VAN DE NIEUWE ABONNEE. HET AANBOD GELDT ALLEEN VOOR NIEUWE ABONNEES DIE DE LAATSTE NEGEN MAANDEN NIET OP DIT BLAD GEABONNEERD ZIJN GEWEEST. PRIJSWIJZIGINGEN VOORBEHOUDEN.

033M51010

E-mail

Het abonnementsgeld kan automatisch van mijn rekening worden afgeschreven. Ik wil graag gratis lid worden van de VARA

Postcode | plaats Tel.

m|v

andere vorm te geven. Ik dacht dat ik dat beter kon dan anderen en vind het belangrijk om mijn eigen weg te volgen. Veel dingen krijgen een bepaalde vorm vanuit een economisch principe, omdat sommige onderdelen nu eenmaal goedkoper zijn. Wij zullen het niet nalaten om op de fiets een duurder onderdeel te zetten als dat mooier is. Ik zit niet te wachten op een fabrikant. Door mijn werk in de meubelwereld ben ik wijzer geworden. Dan ontwerp je een stoel en dan zet de fabrikant er andere wieltjes onder, waardoor je hele ontwerp wordt verpest. Dat is frustrerend. We willen ook geen tussenhandel. Als een klant een probleem

Ingewikkelde fiets

Tjeerd Veenhoven (33) liet in oktober op de Dutch Design Week in Eindhoven zijn ingewikkelde Ordinary Carbon Bike te zien.

heeft met de fiets, lossen we dat zelf op. We willen niet per se honderdduizend fietsen verkopen, maar gewoon een toffe klantenschare bedienen. Mijn fiets is een lust voor het oog, daar ga ik me niet voor schamen. En hij fietst heerlijk. Door het zwevende zadel denken veel mensen dat het een zwabberfiets is, maar dat is niet zo. Mijn compagnon noemt het een cityracer, omdat je er met racefietsbandjes supercomfortabel mee over de klinkers kunt fietsen.’  www.vanhulsteijn.com

maart | april 2010

‘Mijn fiets is een commentaar op al die mooie, strakke en vooral dure fietsen van nu. Drie jaar geleden kocht ik een Altabike, een Noorse baanfiets, maar wel met handremmen. Sindsdien zijn er steeds meer van dat soort fietsen op de markt gekomen. Ze worden gezien als sexy accessoire, maar ze lijken allemaal op elkaar. Ik zag geen vernieuwing, het was meer vormgeven dan ontwerpen geworden. Als ontwerper dacht ik: dat moet je anders kunnen aanpakken. Ik heb het zadel, de trappers, het achterwiel en de voorvork met voorwiel in een mal geplaatst. De wielen waren nieuw, de andere onderdelen kwamen van mijn eigen fiets die aan het einde van z’n latijn was. Dat zadel had ik ook al en geeft de fiets een retrolook. Eerst heb ik de onderdelen met touw verbonden om te kijken wat mooi was. Vervolgens heb ik tussen de onderdelen het frame gespannen met carbon, hetzelfde materiaal als voor baanfietsen wordt gebruikt. Alleen deed ik dat met carbondraad van een klos, dat ik eerst door de epoxy, een soort polyester, haalde. Ik gebruik het eigenlijk op een heel oneerbiedige manier, niet op de high

tech manier waarmee de baanfietsen strak en glad worden gemaakt. Na een droogperiode van een paar dagen, plus een paar uur in de oven is de fiets stijver dan een fiets van staal. Toen de Dutch Design Week van start ging, was de fiets drie dagen oud. Voor die beurs in Eindhoven heb ik even wat gerold, maar fietsen durfde ik nog niet aan, want ik wilde hem per se daar laten zien. Pas na de beurs ben ik op die fiets gesprongen. Dat vond ik een spannend moment. Hij was stijver dan ik zelf verwachtte, dat vond ik leuk omdat veel mensen daaraan twijfelden. Ik heb er nu twee verkocht, het zou leuk zijn als dat er vijftig worden. Deze fiets kost 899 euro, dus ik werk voor een niche. De volgende fiets is in de maak: dat wordt een transportfiets met een bak voorop. Normaal zijn die fietsen loodzwaar, dus die zouden baat hebben bij gebruik van carbon. Daarna wil ik een sportfiets maken, zoals zo’n sexy city racer, maar dan minder glad. De fietswereld lacht om mijn fiets. Ze vinden het raar om een frame te gaan wikkelen, en ik geloof inderdaad dat er nadelen zijn. Je kunt niets verstellen aan deze fiets. Maar ik ben niet bezig geweest met het maken van een ergonomisch verantwoorde fiets. Voor mij lag de focus op het op een andere manier gebruiken van materiaal en dat is gelukt.’  www.tjeerdveenhoven.com

VogelVrijeFietser

Fiets met USB-poort

producten

kort nieuws rare fratsen column lokaal fietsvraag producten brieven

Dahon, die goed in onze vouwfietsentest scoorde, komt met alweer een nieuw model: de IOS XL. De fiets heeft 24 inch wielen. Daardoor is de fiets opgevouwen niet erg compact. Ook is die met 15,2 kilo vrij zwaar. Maar de fiets is vermoedelijk wel snel door de sportieve zit en redelijke grote wielen met de gladde soepel rollende Schwalbe Kojak banden. Op de IOS XL zitten goede onderdelen, zoals een Shimano Alfine 8 versnellingsnaaf, een naafdynamo en schijfremmen. Opvallend is dat Dahon de fiets standaard voorziet van haar eigen Reecharger. Een lader waarmee je via de naafdynamo alle apparaten kunt laden die via een usb-poort te laden zijn. Een ander opvallend gadget van Dahon is de pomp. Een voetpomp met slang zit verstopt in de zadelbuis. De Dahon IOS XL kost 999 euro en is in het voorjaar te koop. 

colofon

Vrolijke kettingen Met de gekleurde kettingen van KMC kun je een fiets zonder dichte kettingkast opvrolijken. KMC heeft de ketting gemaakt voor fixies en hippe singlespeed fietsen. Maar de ketting is geschikt voor alle fietsen zonder derailleur. Dus ook voor fietsen met een naafversnelling. De KMC Z410 is er in het rood, wit, blauw, zwart, paars en geel en kost 8,95 euro. Voor de kleur betaal je 2,70 extra want de niet gekleurde versie kost 6,25 euo. De iets sterkere Z510HX kost in gekleurde versie 17,95 euro in plaats van 9,50 euro en is ook in bonte regenbooguitvoering te koop. 

Tekst: Kees Bakker

VogelVrijeFietser

Prettig regenpak Ik heb nooit veel met regenpakken gehad. Liever nat dan dat ik me in zo’n plastic omhulsel hees. Maar de afgelopen natte herfst heb ik met het AGU Reflection regenpak gefietst en dat beviel verassend goed. Het jack bleef 100 procent waterdicht. Omdat hij prettig zat, droeg ik hem ook als gewone jas. De ademende werking was goed genoeg voor stevig doorfietsen. Het voelde nooit als een zweterig regenpak. Het ademend vermogen van een stof wordt aangegeven in het aantal gram waterdamp dat een vierkante meter stof per vierentwintig uur kan doorlaten. Het AGU-pak is gemaakt van poray5000 en dat heeft een ademend vermogen van vijfduizend gram. Maar als je meer dan gemiddeld zweet of langere tijd met maximale snelheid fietst, is het waarschijnlijk niet genoeg. AGU levert ook pakken met een ademend vermogen van tienduizend gram. Jassen die je in buitensportzaken koopt van het materiaal Goretex halen vijftienduizend gram. Ook de broek beviel prima: gemakkelijk aan te trekken, hij zit goed en is waterdicht. Nadeel van die broek is wel dat mijn schoenen juist extra nat worden doordat al het water in mijn schoenen loopt. Daarvoor kun je natuurlijk losse overschoenen gebruiken. Maar het moet toch mogelijk zijn de overschoenen in de broek te integreren zodat het water langs in plaats van in de schoenen loopt. Het merk 40

Jeantex heeft bijvoorbeeld al een regenbroek gemaakt met geintegreerde overschoenen. Dankzij de vele reflectiestrepen blijf je, ondanks het feit dat het pak zwart is, toch goed zichtbaar in het donker. Het AGU Reflection jack kost 89,50 euro en de bijpassende broek 54,50 euro. 

maart | april 2010

Regenrok

Remgreep met geïntegreerde bel

De Rainmates Skirt is een rok van waterdichte stof die je eenvoudig om je middel slaat. Je benen blijven droog en omdat de rok vrij ruim zit ga je ook niet zweten. Omdat de Skirt geen pijpen heeft is die snel aan te trekken. Vooral handig als je al een rok draagt want dan past een regenbroek gewoon niet. Maar ook handig voor mannen, fietsend op een damesfiets, die niet willen worstelen met een regenbroek. De Rainmates Skirt kost 32 euro. 

Tektro heeft de fietsbel in de remgreep weggewerkt. Dat scheelt weer een onderdeel op het stuur en het wordt gemakkelijker de fiets op zijn kop op het stuur te zetten. Er gaat waarschijnlijk minder snel iets aan stuk dan aan een belletje aan het stuur. De bel heeft een goed geluid en is makkelijk te bedienen. Wel met de wijsvinger in plaats van met de duim. Batavus en Beixo gebruiken de bel al in een aantal van hun modellen, maar hij is op elke fiets te monteren. Een losse remgreep kost bij fietspunt.nl 6,45 euro. 

Elektrische fiets met hartslagcontrole Op de Sparta ION kun je de trapondersteuning koppelen aan je hartslag. De gebruiker kan zelf de gewenste maximale hartslag instellen. Komt de hartslag boven de ingestelde waarde dan gaat de motor harder werken. Voor het meten van de hartslag gebruikt Sparta de standaard borstband voor hartslagmeters. Bij een gewone elektrische fiets is het zo dat de ondersteuning niet alleen afhangt van de gekozen instelling, maar ook van de hoeveelheid kracht die de fietser op de pedalen zet. De hartslag is eigenlijk een betere methode om de

inspanning van een fietser te bepalen. Met de hartslagcontrole raakt de fietser niet afgepeigerd, maar kan hij tegelijkertijd niet lui achterover leunen. Zowel de nieuwe, als de maximaal één jaar oude modellen van Sparta zijn uit te rusten met hartslaggestuurde ondersteuning. Ook elektrische fietsen van merken uit het Accell-concern Batavus en Koga Miyata - zijn uit te rusten met een hartslagmeter. Bij nieuwe Sparta ION kost de Heart Support Module 74,95 euro, bij ombouw voor oudere modellen tussen de 115 en 149 euro. 

Kliksysteem voor handtas Hebie levert een tas met kliksysteem voor op de drager. De Hebie Bootbag is een grote handtas die boven op de drager geklikt kan worden na montage van een bevestigingsplaatje - het Hebie Quicksnap systeem - op de drager. De tas is leverbaar in opgewekte kleuren kunststof voor 40 euro en in luxe uitvoering met leer voor 300 euro.

maart | april 2010

VogelVrijeFietser

Deze pagina’s worden samengesteld door de afdeling ledenservice

Elektrische Babboe bakfiets van € 1.899 voor € 1.499 + GRATIS regentent (t.w.v. € 139,50)

ledenvoordeel

% kort nieuws rare fratsen column lokaal fietsvraag producten brieven colofon ledenvoordeel

Korte autoritjes zijn het meest vervuilend door een hoge uitstoot van CO2. De elektrische Babboe bakfiets biedt uitkomst! U overbrugt eenvoudig langere afstanden, gezellig met de (klein)kinderen voor u in de bak. Met de opkomst van de elektrische fiets is ook vraag naar een Babboe bakfiets met trapondersteuning ontstaan. De elektrische bakfiets, voor het ultieme fietsplezier, voor vervoer in heuvelachtige gebieden, voor het overbruggen van langere afstanden en voor grootouders die zorg van de kleinkinderen op zich nemen. De elektrische Babboe bakfiets is een veilige elektrische bakfiets tegen een ongekende prijs – kwaliteit verhouding. Met de elektrische Babboe bakfiets heeft u altijd wind mee! De elektrische Babboe bakfiets heeft een actieradius van 40 km, mede afhankelijk van de belading en het wegdek, is voorzien van 7 versnellingen en een bergversnelling. De accu is in een paar uur op te laden bij een

gewoon stopcontact thuis. Voor meer informatie en bestellen gaat u naar www.babboe.nl/fb. Vul tijdens het bestellen de actiecode: FB3824RT in en u ontvangt de regentent (t.w.v. € 139,50) helemaal gratis!

€ 12,- ing kort

,e400ng korti

Aanbieding geldig t/m 7 mei 2010. Prijs is inclusief montage en exclusief rijklaar bezorgkosten van € 59,-.

SKS (rennkompressor) fietspomp van € 61,50 voor € 49,50 De rennkompressor van SKS is al bijna 40 jaar de meeste geliefde pomp van de internationale wielrensport. Deze professionele vloerpomp is uitgevoerd met een grote, solide greep - stalen cilinder - precisie manometer - zware buisstang - opklapbare voetsteunen en hogedrukslang. De 2008 versie is uitgebracht in de authentieke oranje kleur van de eerste versie. Nu uitgevoerd met een EVA pompkop, voor een perfecte aansluiting voor alle ventielen (Dunlop, Presta en Schrader). Om de SKS fietspomp te bestellen gaat u naar www.veelvoordefiets.nl/fb, vul tijdens het bestellen kortingscode fb650 in om gebruik te maken van de aanbieding. Specificaties: Ventiel: voor alle ventielen, Lengte: 650mm Maximale prestatie: 16 bar / 230 PSI, Gewicht: 2200g Aanbieding geldig t/m 31 mei 2010. Niet geldig i.c.m. andere acties. Prijs is exclusief verzendkosten.

Kijk op www.fietsersbond.nl/ledenvoordeel voor meer informatie. VogelVrijeFietser

november | december 2009

Deze pagina’s worden samengesteld door de afdeling ledenservice

10% korting op alle kampeerreizen van Fietsrelax 10% ng korti

Fietsrelaxvakanties – fietsen van tent naar tent in Frankrijk met bagagevervoer.

In 2010 heerlijke 1- of 2-weekse fietsbestemmingen in: • Centrale Loiredal • Provence Vaucluse • Charente Maritime • Dordogne Lot-et-Garonne

ledenvoordeel

Fietsrelaxvakanties, een sportieve uitdaging op de fiets, waarbij uw ingerichte tent (tunnel- of bungalowtent met makkelijke stoeltjes, tafel, bedden en 2-pitskooktoestel) voor u klaar staat aan het einde van de dag. Geen gesleep met tenten en bagage of tijd verliezen met het zoeken van een plekje. U kunt volop kunt genieten van de prachtige natuur en komt langs de bekende en leukste bezienswaardigheden van de streek. U kunt iedere dag fietsen maar u heeft ook de vrijheid een rustdag in te plannen. De zorgvuldig uitgewerkte fietsroutes gaan over rustige binnenwegen of aanwezige fietspaden. Onderweg komt u door prachtige natuurgebieden en gezellige stadjes, waar u op een zonnig terras even kunt pauzeren.

kort nieuws rare fratsen

column lokaal

Prijzen v.a. € 195,- p.p. per week

fietsvraag

producten

Boek voor 1 april 2010 via www.fietsrelax.nl en ontvang 10% korting op alle kampeerreizen van Fietsrelax. Vul kortingscode FRXFB in bij het veld ‘Kortingscode’ van het boekingsformulier op internet zodat uw korting verrekend wordt. Na de boeking ontvangt u een bevestiging.

brieven

colofon ledenvoordeel

Bestel de brochure op www.fietsrelax.nl of bel 024-3889065

Het Groene Boekje incl. Natuurkampeerkaart voor € 12,50 (normale prijs € 14,95) % m 15 Rust, ruimte, puur natuur. Bent u op zoek naar het authentieke kampeergevoel? Dan zit u bij de Natuurkampeerterreinen precies goed. Veel Natuurkampeerterreinen zijn gelegen in de buurt van leuke fietsroutes en de meeste terreinbeheerders houden tot 19.00 uur plaatsen vrij voor

rui ng korti

fietsers. Ieder jaar verschijnt “Het Groene Boekje”, met daarin alle 140 Natuurkampeerterreinen overzichtelijk verzameld. Hierin vindt u ook de Natuurkampeerkaart die toegang geeft tot uw verblijf op één van de Natuurkampeerterreinen.



Ja, stuur mij Het Groene Boekje incl. de Natuurkampeerkaart voor slechts € 12,50. Naam: Adres: Postcode: E-mail: Geboortedatum: Bank/Girorekening: Handtekening:

Plaats:

Met het invullen van de bon machtigt u Stichting Natuurkampeerterreinen éénmalig het bedrag van € 12,50 van bovenstaand rekeningnummer af te schrijven. Aanbieding geldig voor Het Groene Boekje van 2010. Knip de bon uit of kopieer de bon en stuur deze naar: Stichting Natuurkampeerterreinen, Antwoordnummer 3105, 3430 VP Nieuwegein.

Natuurkampeerterreinen november | december 2009

VogelVrijeFietser

Fietst u graag...

* lekker dichtbij huis?

Drenthe Culinair, fietsen en lekker tafelen

* langs een rivier? Langs de Main in het Duitse Frankenland * op een eiland?

Corfu, ruige kusten en pittoreske dorpjes Ons totale aanbod van 200 fietsreizen vindt u op www.eigenwijzereizen.nl

regeladvertenties De prijs van regeladvertenties wordt berekend aan de hand van het aantal leestekens. € 22 voor 150 leestekens (1-3 regels); € 6 voor iedere volgende regel. Aanleveren met factuuradres via e-mail. Voor niet-digitaal aangeleverde advertenties wordt € 10 extra in rekening gebracht. Advertenties kunnen worden opgegeven bij de Fietsersbond, Patricia Rijkse, Postbus 2828, 3500 GV Utrecht, tel. 030-2918142, fax. 030-2918188, email: p.rijkse@fietsersbond.nl

Overnachten TEXEL te huur voor rustzoekers: comfortabele 6 pers. bungalow, vlakbij natuurgebied De Slufter. Zie www.texelhuisje.info of bel 033-4635667 ROTTIGE MEENTE in Z-W Friesland huisje te huur in natuurgebied van Staatsbosbeheer. 4-6 personen; geen rokers of huisdieren; voor natuurliefhebbers, € 50,- per dag zie: www. opderuumte.nl of bel 023-538 99 01 Bergen aan Zee: aan LF-route pension Stormvogel, J. Kalffweg 12. Bed&Breakfast : € 50 / 2 personen, tel. 072-5812734. www.pensionstormvogel.nl Gr/Fr/Dr-grensgebied, chalet/vak.huisje, part.erf/natuurterrein, max. 2 niet rokende rustzoekers. Tv, cv, terras rondom, parkeren bij chalet. Fietsen gratis beschikbaar. Geen huisd. tel. 0594-549531 donhof@kpnplanet.nl T W E N T E Omg. BORNE en DELDEN Te huur: 2 tot 8 pers. vakantiehuis in landgoed Twickel 2 badkamers, waarvan 1 aangepast voor minder validen. Eventueel 3 leenfietsen beschikbaar. info: www.dubbelinkserve.nl of tel.074-3761699

Eigen-Wijze Reizen Individuele Fiets- en Wandelvakanties Tel. 053 - 430 34 35 www.eigenwijzereizen.nl

Fietsvakanties

Gratis gids 2010!

Heerlijk fietsen langs de pittoreske Linge langs ingerichte tenten mét bagagevervoer op kleine campings. Door Brabant (en België) langs natuurkampeerterreinen. Het Rivierengebied met “Rondje Pontje”. In Frankrijk door de afwisselende Auvergne of de Morvan. Nieuw: “De Slingerende Linge” fietsen langs Bed & Breakfast, langs Stayokay Hostels over de Veluwe en langs de IJssel. Kijk op www.degeldersemorgen.nl voor meer informatie. De Vakantiefietser De specialist voor je fietsvakantie uitrusting – fietsen – reizen Westerstraat 216, 1015 MS Amsterdam tel. 020-6164091 www.vakantiefietser.nl

Fietsmaatje gezocht Vrouw, 61 jr, zkt m/v voor fietstrektocht in NL. Overn. via vrienden op de Fiets. Liefst mensen uit omg. Rotterdam. Ca. 40 km p. dag. Tel. 010-49194782 Samen fietst gezelliger, toch? Ben sl. sport. man, 72 jr, HBOer en op zoek naar sl. fietsvriendin (tot 70jr) in OvhL voor vele (toer)tochten of meer; alles bespreekbaar. grieze.fietser@hotmail. com

Diversen

Varen door het Franse land, naar Parijs of Reims? Weekarrangement. Kijk op WWW.VAARMEE.NL of bel: 06-44924771 Fietsen, wandelen, steppen of een bustocht door de fraaie stad Groningen o.l.v. een deskundige gids? Bel (050) 309 07 57 of zie: www.henkbakker.nl Weggezakte kennis Frans ophalen ? Kies voor Universelle, een unieke cursus. 055-3558083 of ga naar www.universelle.nl Avaghon lichtgewicht stalen fietsen met de hand opgebouwd naar wens. 26”/28”, Rohloff/Tubus/SON/Shimano. Ook tandems. Info op www.re-cycle.nl tel: 0317-422690 Wageningen.

VogelVrijeFietser

Herrie maken op de fiets fietsvraag

kort nieuws rare fratsen

column lokaal

‘Hoeveel geluid mag

fietsvraag

producten

ik produceren ter

brieven

colofon

afwending van gevaar op mijn fiets?’, vraagt Martin Striegel uit Hoofddorp. Hoeveel geluid mag je produceren? Wielrenners in de duinen op mooie zomeravonden denken in ieder geval een heleboel. Martin Striegel vraagt zich af of hier regels voor zijn? ‘Zo ja, waar kan ik die dan vinden?’ Eerst maar eens in het Reglement Verkeersregels en Verkeerstekens (RVV) kijken. Daarin staat onder artikel 28: ‘Bestuurders mogen slechts geluidssignalen en knippersignalen geven om dreigend gevaar af te wenden.’ Fietsers vallen onder bestuurders, dus ben je geneigd te denken dat deze formulering ook voor ons geldt. Bij de toelichting staat nog het volgende: ‘de formulering sluit het gebruik van signalen in andere gevallen dan ter afwending van dreigend gevaar, uit.’ Oké, alleen bij dreigend gevaar, maar hoeveel herrie mogen we dan maken? Theo Zeegers, juridisch medewerker van de Fietsersbond, verwijst naar het Voertuigreglement. En daarin staat onder paragraaf 12, artikel 5.9.71: ‘Fietsen moeten zijn voorzien van een goed werkende bel’.

Stuipen op het lijf

Dat betekent niet dat het produceren van de geluidssignalen voor fietsers zich beperkt tot bellen met een fietsbel. Je moet een bel hebben, maar volgens Zeegers mag je er best nog een toeter naast hebben. ‘In het voertuigreglement staat bijvoorbeeld bij verlichting en reflectie voorschriften als ‘en alle andere dingen mogen niet’. Dat ontbreekt hier. Dus een toeter is niet verboden, zolang je fiets ook maar een bel heeft die goed werkt.’ De hoeveelheid herrie van toeter of bel is niet gereglementeerd. Zeegers: ‘Ik denk dat het net is als met de maximum snelheid. De wetgever heeft nooit bedacht dat fietsers harder kunnen fietsen dan vijfentwintig kilometer per uur.

maart | april 2010

Hij heeft ook nooit bedacht dat ze harder kunnen toeteren dan 80 decibel en dus hebben ze het ook niet verboden.’ Je mag dus herrie maken als het maar is voor het afwenden van gevaar. Gewoon mensen de stuipen op lijf jagen, kan natuurlijk ingaan tegen de basisregel van de Wegenverkeerswet in en dan mag het weer niet. Die basisregel luidt: ‘Het is een ieder verboden zich zodanig te gedragen dat gevaar op de weg wordt veroorzaakt (…)’

Tekst: Karin Broer Foto: Amber Beckers

Ligfietsers met een autoclaxon

Een groeiende groep ligfietsers zweert bij een Amerikaanse claxon die werkt op luchtdruk: de Airzound Bike Horn. Hij produceert 115 decibel en klinkt als een autoclaxon. Wie benieuwd is, kijkt op www.youtube.com/ watch?v=YYkBHGurj-I Volgens ervaren gebruikers op ligfiets.net werkt hij heel goed. Hij is vooral geschikt voor het rijden tussen het autoverkeer. Een claxon wordt beter opgemerkt en serieuzer genomen. Op het fietspad gebruiken veel ligfietsers toch liever gewoon de bel. De Airzound Bike Horn veroorzaakt veel schrikreacties. En fietsers zullen ook om zich heen zitten te kijken waar die claxon nou toch vandaan zou kunnen komen. Toch niet van die ligfiets achter mij? Nee, dat zal toch niet. 

In de vraagbaak op www.fietsersbond.nl kunnen mensen vragen stellen over prangende fietsproblemen. In de rubriek Fietsvraag kiest de Vogelvrije Fietser er één uit om uitgebreid te beantwoorden.

VogelVrijeFietser

Zwaar trappen (1)

brieven

kort nieuws rare fratsen column lokaal fietsvraag producten brieven colofon

Wat een goed begin van 2010, dat artikel over zwaar trappen! Bij auto´s is het al jaren heel gewoon om het verbruik op te geven. Bij fietsen blijken er ook energieslurpers te bestaan. De grootste boosdoener zijn de zachte banden. Gebruik een bandenpomp met een drukmeter is de aanbeveling en pomp elke 2 - 4 weken de banden op. Maar wat is nu hard genoeg? Antwoord: het staat meestal op de zijkant van de buitenband. Helaas zijn de gebruikte eenheden voor de druk wereldwijd verschillend. Banden komen overal vandaan. Kan de redactie van de Vogelvrije Fietser een overzicht geven van de verschillende eenheden, die in gebruik zijn? Nu het mogelijk is om het verbruik van een fiets te meten, hoop ik dat er steeds meer artikelen in de Vogelvrije Fietser komen waarin het verbruik van nieuwe producten (zoals banden, versnellingssystemen, dynamo´s enz.) is genoemd. Albert van der Sar, Haastrecht Kees Bakker (Testkees) van de Fietsersbond: Wat ‘hard genoeg’ is, is nog niet zo eenvoudig te zeggen omdat het afhangt van het type band, het gewicht van de rijder, het wegdek en gewenste comfort die de fietser wilt. Zie ook http://sheldonbrown.com/tires. html#pressure Voor de druk worden de eenheden bar en psi gebruikt. Mijn ervaring is dat beide bijna altijd op de band en pomp worden aangegeven zodat je gewoon kunt kiezen welke je gebruikt. 1 bar = 14,5 psi.

Stoplicht in Dresden

Foto van R.V. van der Veen, Diemen

VogelVrijeFietser

Fietsmaaier

Zoekend op internet naar iets geheel anders kwam ik deze aardige ‘groene’ toepassing van de fiets tegen. Joke van Pel, Amsterdam.

Zwaar trappen (2)

Ik heb met belangstelling het artikel van Kees Bakker over de zwaar trappende stadsfietsen gelezen. Hij zet tien oorzaken op een rijtje. Ik denk dat er nog een elfde in thuishoort, namelijk de verende voorvork. Volgens mij absorbeert die ook heel wat trapenergie. Zou Kees dat misschien ook eens kunnen testen? Ik spreek soms fietsers die de vering uitzetten als die op een egaal wegdek niet echt nodig is, dus kennelijk is het energieverlies toch te merken. Raymond Oostwegel, voorzitter afdeling Maastricht

Zwaar trappen (3)

Dat was een leuk en leerzaam artikel. Over lichter fietsen heb ik zelf (ik fiets al 44 jaar rond) nog tips. Jaren geleden heeft iemand me het verschil tussen nylon en rubber banden uitgelegd: - Nylon banden kosten bijna niks (type: bij de Gamma binnen- en buitenband samen voor 10 euro) - Nylon banden zijn praktisch onverwoestbaar en gaan lang mee - Nylon banden gaan niet gauw lek - Nylon banden kleven als kauwgom aan de weg en hebben een gigantisch grote rolweerstand. Het verklaart voor mij waarom er in wijken als Kanaleneiland (armere wijk in Utrecht – red.) zoveel mensen rondfietsen die zich duidelijk een ongeluk trappen terwijl ik ze op m’n gemakje inhaal. Ze hebben van die lekker goedkope banden op hun fiets zitten. Als er

één fietsonderdeel is waar je geld aan uit moet geven zijn het de banden. Wielen met een slag erin zouden volgens mijn fietsenmaker ook veel zwaarder trappen. Ria Glas

Zwaar trappen (4)

Lof voor het artikel ‘Stadsfietsen trappen te zwaar’ in de laatste Vogelvrije Fietser. Eindelijk is wat velen van ons al dachten eens onderbouwd. Bovendien stonden er toch ook enkele verrassende conclusies in. Twee punten mis ik echter. Ten eerste is het jammer dat de schrijver van het artikel ook niet even getest heeft wat het effect is van twintig kilo extra. Niet om die paar kilo dat de ene fiets zwaarder is dan een andere, maar meer vanwege het gegeven dat tussen de ene en de andere fietser zomaar twintig kilo verschil kan zitten. Zeker bij racefietsen maken mensen zich druk om kleine verschillen in gewicht (de bekende fietsbel), terwijl het gewichtsverschil tussen personen vele malen groter is. Het tweede punt waar ik nieuwsgierig naar ben is het verschil tussen een fiets met een vaste en met een verende voorvork. De schrijver doet de testen alleen met een fiets met vaste voorvork, terwijl hij op het eerste fotootje afgebeeld is met een verende voorvork in zijn handen! Probeer trouwens maar eens een stadsfiets te kopen zonder verende voorvork. Ze zijn er haast niet meer. Rinse van den Berg, Gorredijk maart | april 2010

Zwaar trappen (5)

Studentenwrakken

In het novembernummer wordt de indruk gewekt dat Nederlanders gewoon niet om hun fietsen geven. Zuinigheid en laksheid worden gesuggereerd: ‘als je een goede fiets hebt, zorg je er beter voor’ (p. 35). Daarmee wordt volkomen voorbijgegaan aan het probleem van vandalisme en diefstal. Liefst zou ik mijn dochters en mezelf op goede fietsen laten rijden. Maar we wonen in Amsterdam en de fietsen moeten dag en nacht buiten staan. Ook op de middelbare school. Dat betekent dat lampen vernield worden, wielen beschadigd en de kans op diefstal enorm is. Ik heb niet veel geld: diefstal van een fiets van 300 euro kan ik iets beter dragen dan van een van 800 euro. Een verzekering? Die verzint altijd een reden waarom niet hoeft te worden uitgekeerd. En aangifte doen leidt toch tot niets, be-

halve tijdsverlies voor politie en mijzelf. Ik denk nu over aanschaffen van 4 aparte fietsen voor de vakanties: 3200 euro en een betaalde stalling voor het hele jaar. Dat betekent dus een jaar niet op vakantie om af en toe lekker te fietsen. Mwa. Dus wij fietsen dagtochten van 60 km op stadswrakken. Niet uit zuinigheid, niet uit laksheid, maar omdat we praktisch moeten wezen in een land waar vernieling en diefstal van fietsen te veel voorkomt. Myrte van Lonkhuijsen, Amsterdam

Vogelvrije auto

Als Amsterdammer en ENWB-lid van bijna het eerste uur bekruipt mij regelmatig het gevoel dat de naam van uw blad Vogelvrije Fietser zo langzamerhand een beetje (veel) achterhaald is. Was de fiets ooit wat onderbedeeld in het verkeer, tegenwoordig is dat niet meer het geval. Sterker nog, in Amsterdam lijkt heden ten dage eerder de auto vogelvrij te zijn. Na jaren een zinvolle actieclub te zijn geweest heeft de bond zichzelf vrijwel overbodig gemaakt, waarvoor mijn welgemeende complimenten. Dat de tijden van actievoeren voor de fiets voorbij zijn blijkt ook al langere tijd uit de inhoud van uw blad. Misschien wordt het in elk geval eens tijd voor een nieuwe naam? Een bewust-autoloze fietser, C.J.M. van Leeuwen, Amsterdam

colofon Redactieadres en landelijk bureau Fietsersbond Kanaalweg 50, 3526 KM Utrecht, Postbus 2828, 3500 GV Utrecht, ( 030-2918171, fax 030-2918188, e-mail: info@fietsersbond.nl internet: www.fietsersbond.nl Redactie Michiel Slütter (hoofdredacteur), Suzanne Brink (redacteur)kort nieuws

brieven

Bijzonder interessant die stadsfietsentest. Misschien kan TestKees volgende keer eens onderzoeken of het verschil in weerstand tussen een Rohloff-naaf en een derailleur echt zo klein is als de fabrikant van de eerstgenoemde beweert. Verder wil ik melden dat de Brompton dan wel wederom zegeviert in de vouwfietsentest, maar dat deze fietsen bijzonder roestgevoelig zijn (tenzij de nieuwste modellen op dit punt anders geprepareerd zijn, maar dat waag ik te betwijfelen). H. van Driel, Capelle aan den IJssel

rare fratsen

Medewerkers aan dit nummer column Kees Bakker, Karin Broer, Mirjam Streeflokaal kerk en Kees Volkers. fietsvraag

Vormgeving Akimoto grafisch ontwerpers, Amersfoort

producten brieven

colofon

Drukwerk Habo DaCosta, Vianen Contributie inclusief toezending van de Vogelvrije Fietser bedraagt e26,per jaar (jonger dan 25 jaar e10,-) en e13,- zonder dit blad (meer mag natuurlijk ook). Wanneer het lidmaatschap in de loop van het verenigingsjaar wordt beëindigd, blijft de jaarlijkse bijdrage in zijn geheel verschuldigd.

Adreswijzigingen kunnen via de website (www.fietsersbond.nl/contact) worden doorgegeven of schriftelijk: stuur de adresband van dit blad met het nieuwe of verbeterde adres terug naar de Fietsersbond. Advertenties Patricia Rijkse (di, wo, do) 030 - 2918142, fax 030 - 2918188 Rijkse@fietsersbond.nl Oplage 30.000 ISSN 0166-0276

(

Sluitingsdatum kopij volgende VogelVrije Fietser: 27 maart. Het nummer verschijnt begin mei 2010. Het overnemen van artikelen is mogelijk na schriftelijke toestemming van de redactie. De artikelen geven niet noodzakelijk het standpunt van de Fietsersbond weer. Omslag: Peter Arno Broer Jaarverslag: Het jaarverslag van de Fietsersbond staat op www.fietsersbond.nl/jaarverslag

Foto van Herman Verschuren uit De Bilt maart | april 2010

VogelVrijeFietser

Voel je vrij als een leeuwerik!

Alle ﬁetsroutes in de regio

Ieder deeltje van deze reeks bevat een schat aan informatie over de fietsmogelijkheden in een bepaalde regio, met: n Uitgebreide beschrijvingen van de 25 mooiste fietsroutes met bezienswaardigheden onderweg, horeca-adressen, kijkpunten, musea, etc. n Een losse, actuele knooppuntenkaart. n Een compleet overzicht van alle gepubliceerde fietsroutes van de regio. n Een regenwerend zichtmap.

Leeuwerikroutes

Fietsen via de handige knooppuntroutes. Deze drie luxe doosjes bevatten 30 ﬁetsroutes van 20-40 km in de regio Utrecht, Amsterdam en op de Veluwe. Bij elke route vind je ‘kijken doepunten’ en een selectie van leuke musea en kofﬁeen lunchadressen. Met handig bevestigingssysteem voor op het stuur. Per doosje, € 9,90

Regio Amsterdam, 72 p., € 8,50 Regio Utrecht, 80 p., € 9,50 Regio Twente, 72 p., € 9,50 Regio Rotterdam, 72 p., € 9,50 Regio Zwolle, 72 p., € 9,50 Regio Brabant, 72 p., € 9,50

De Sterkste ﬁetskaarten

Onverslijtbaar, regenwerend en een handig formaat, de sterkste ﬁetskaart van Nederland kan tegen een stootje. De kaart biedt veel knooppuntroutes en alle bewegwijzerde ﬁetsroutes. Deel 1 Noord en deel 2 Zuid, per deel € 10,00

IJsselroute

Deze gids leidt ﬁetsers langs beide oevers van de Gelderse IJssel. De gehele route is in beide richtingen bewegwijzerd. Deze route staat voor heerlijke afwisseling van ruimte en rust, van stille weggetjes en Hollandse luchten. 128 p., € 13,90

Landelijke Fietsatlas

Een betaalbare atlas in drie edities met actuele ﬁetskaarten (schaal 1: 100.000) van heel Nederland. Op de kaarten staan: de LFroutes, alle actuele knooppunten, locaties van campings, horeca en attracties, uitgebreide landschapsinformatie. Noord-Nederland 124 p., in spiraalband, € 15,Zuid-Nederland 124 p., in spiraalband, € 15,Heel Nederland 192 p., in spiraalband, € 24,90

Buijten & Schipperheijn Recreatief www.buijten.nl – in de boekwinkel