wo 20/09
do 21/ 09
Va n schoolmees te r tot m e e s te r ve r te l l e r Het eerste Gouden Kalf heeft zijn Utrechtse stal verlaten, want het Gouden Kalf voor de Filmcultuur ging op de openingsavond naar Gerard Soeteman, die als scenarist het fundament leverde voor een aantal iconische films en meesterwerken. Met de legendarische ridderserie Floris schreef hij tv-geschiedenis, met Paul Verhoeven maakte hij een imposante rij speelfilms – van Turks fruit en Soldaat van Oranje tot Spetters en Zwartboek, en hij bewerkte ook literatuurklassiekers als Max Havelaar en De aanslag. Geen slechte score voor "een hobby", zoals Soeteman zelf zijn scenariocarrière omschrijft. "Het is leuk om die prijs te krijgen hoor, daar niet van, maar ik heb gewoon dingen geschreven waar ik enorm veel plezier aan beleefde. Ik heb nooit de intentie gehad om groot werk af te leveren. Wat ik een beetje zonde vind, is dat de focus ligt op mijn speelfilmscenario's – die ik in mijn vrije tijd maakte – en dat mijn dertigjarige loopbaan bij de televisie vaak wordt vergeten. Ik maakte er zestien tv-spelen en zo'n zestig documentaires, waaronder de serie Ons Indië over het proces van onafhankelijkheid van Indonesië. De televisie was mijn leerschool. Ik begon er als vertaler, kreeg ontzettend veel films onder ogen. Als je dan niet al te dom bent leer je daar heel veel van: ook hoe je heel beknopt een verhaal
kunt vertellen. Wat de rode draad is die al mijn speelfilmscenario's verbindt? Dat ze altijd pogen de bestaande verhaalclichés te omzeilen of te ontmaskeren. 'Beetje oorlog, best leuk!', om Soldaat van Oranje te citeren. En mijn scenario's zijn gebaseerd op de werkelijkheid. Ik voel me dan ook meer onderzoeksjournalist dan filmmaker. Een andere constante is mijn cynische kijk, en dat ik stiekem altijd schoolmeester ben gebleven. Ik mag graag met een opgeheven vingertje waarschuwen: 'Mensen, laat je geen oor aannaaien!'.” Controversieel Het knappe van Soetemans werk is dat het de tand des tijds vaak glansrijk doorstond. Films die destijds hoon en kritiek oogstten, zoals het in de jaren tachtig de grond ingeschreven Spetters, blijken anno nu fris, geestig en gedurfd. "Mijn nadeel is dat ik net wijn ben... Naarmate mensen me langer later liggen, word ik leuker. Maar de kritiek deert en deerde me niet – die kwam doorgaans op de schouders van Paul terecht. Dat is het voordeel van scenarist zijn. Ik mag graag gezellig als oester thuiszitten en het bij anderen zien gebeuren, terwijl ik zelf buiten schot blijf (lacht)."
Maar verschil moet er zijn. "Dat eerste Kalf was voor mijn oeuvre tot 1989, dit Kalf is voor álles. Op dat eerste beeldje staat overigens dat het voor Beste Muziek is. Vond ik buitengewoon geestig, ook omdat ik geen noot kan lezen. Een bekroning als deze betekent doorgaans einde oefening, de doodsteek voor je carrière. Maar dat ben ik niet van plan, beslist niet!" Hetzelfde geldt helaas ook voor de aangekondigde nieuwe film van Paul Verhoeven, Blessed Virgin. Het creatieve huwelijk lijkt in ieder geval in een impasse te zijn beland. "Pauls interpretatie van het boek is totaal anders dan de mijne. De verschillen zijn onoverbrugbaar, want Paul weet goed wat hij wil, en ik ook. De nauwe samenwerking is dus eh... ontspoord, schrijf dat maar op! Of we in de toekomst nog samenwerken? Ach, ik sluit niets uit." [Anton Damen]
Vandaag o.a. op de agenda: • • •
Breuk Het Gouden Kalf voor de Filmcultuur kan straks mooi naast dat andere Kalf staan dat Soeteman bijna twintig jaar terug won.
•
Muziek: Ooostblok Festivalpaviljoen, 20:30 (wo) Muziek: Batobe Festivalpaviljoen, 20:30 (do) NFF Huiskamer Hoog Catharijne, 10:00-21:00 (do) Talkshow met Art Rooijakkers Festivalpaviljoen, 22:00 (do)