Foto: Archief Thijs Jochems
DOOR THIJS JOCHEMS, ADVISEUR EN PRIVATE INVESTOR
COVID-19: wat is (nog) niet in het nieuws? Twee vragen met betrekking tot Covid-19 stel ik me hier: waarom hebben alle typen regimes op dezelfde wijze gereageerd? En: leidt Covid-19 alleen maar tot een versnelling van structurele trends, of wordt het nog anders?
Van autocratische tot democratische regimes, allemaal
ontwikkeling die door het IMF tussen 1993 en 2014
hebben ze – uiteindelijk – de noodzakelijke maatregelen
onderzocht is – en zal nu ook op grote schaal in de
getroffen om Covid-19 onder controle te krijgen. Waarom?
dienstensector toenemen. Dit lijkt op het eerste gezicht
In de tijd van de Koude Oorlog waren er discussies over
nogal in tegenspraak met de sterke afname van de
welke van de ABC-wapens (Atoom, Biologisch, Chemisch)
werkloosheid in de VS en Europa in de periode tussen
gebruikt konden worden. Biologische wapens werden
2009 en 2020. Echter, een blik achter de cijfers vertelt
uiteindelijk als niet-inzetbaar gekwalificeerd. De reden?
ons dat er in de westerse economieën een tweedeling is
Een door een biologisch wapen veroorzaakte epidemie
ontstaan tussen de meest en de minst productieve
kon zich ook, gegeven het onbeheersbare karakter van
sectoren. Die tweedeling in productiviteit zien we niet
epidemieën, tegen de verspreider keren. Machthebbers,
terug in de ontwikkeling van de gemiddelde productiviteits
zowel van autocratische als van democratische signatuur,
cijfers. Hoogproductieve sectoren hebben in die periode
zullen altijd een onbeheersbare ontwikkeling die de
in absolute zin arbeid uitgestoten en in laagproductieve
stabiliteit in de samenleving bedreigt, willen voorkomen.
sectoren, zoals de zorg en de horeca, is het aantal banen
Een waarschijnlijke verklaring waarom elke type regime,
sterk toegenomen, met alle gevolgen voor inkomens
wel of niet gedreven door humane overwegingen,
verschillen van dien. Zie ook de publicaties van Piketty
uiteindelijk tot hetzelfde beleid is gekomen, is: Covid-19
hierover. Geen toeval dus dat in januari 2018 het basis
onder controle krijgen. Er zal uiteindelijk een trade-off
inkomen voor het eerst op de agenda van ‘Davos’ stond.
gaan komen tussen economische risico’s die aan de beheersmaatregelen van Covid-19 vastzitten en de
Door Covid-19 worden met name de sectoren Travel &
gerelateerde gezondheidsrisico’s. De wijze waarop die
Tourism en Restaurants & Hotels getroffen. Deze
trade-off in de komende kwartalen zal worden bekeken,
sectoren hebben tezamen, ten opzichte van hun
wordt zeer waarschijnlijk sterk gedreven door het idee
BBP-gewicht, een onevenredig groot aandeel in de
van beheersbaarheid.
werkgelegenheid van circa 30%. Veel van de, merendeels laagbetaalde, banen in deze sectoren zullen
De andere vraag die ik hier aan de orde stel, is in
voor jaren, zo niet voorgoed, verdwijnen. Dit betekent
hoeverre Covid-19 nu óf een geheel nieuwe problematiek
een versnelling van een ontwikkeling waarvan
oplevert, óf vooral een versnelling van structurele
beleidsmakers verwacht zullen hebben dat ze die in het
ontwikkelingen die al lang aan de gang zijn, met zich
komende decennium zouden kunnen aanpakken. Die tijd
meebrengt. Wat mij betreft is vooral dit laatste aan de
is er door de ontwikkelingen van Covid-19 niet meer.
orde. Een toelichting.
Grote sociale onrust als gevolg van economische problemen zal, evenals aanzienlijke gezondheidsrisico’s,
Onder andere het IMF (2016) en het World Economic
tot onbeheersbare ontwikkelingen kunnen leiden. Dit is
Forum (2018) hebben analyses gemaakt van de impact
de trade-off waar we de komende jaren helaas mee te
van technologische ontwikkelingen op de structurele
maken krijgen. Want dat Covid-19 over een paar
werkloosheid in met name de westerse economieën. Die
maanden opgelost zal zijn, is, althans volgens de studie
werkloosheid ontstond eerst binnen de industrie – een
van Harvard van 14 april 2020, een illusie. « NUMMER 3 / 2020
FINANCIAL INVESTIGATOR
35
