Foto: Archief Thijs Jochems
DOOR THIJS JOCHEMS, ADVISEUR EN PRIVATE INVESTOR
Beleggen was altijd het toepassen van de geschiedenis. En nu? Beleggen is in financiële toezichtkaders verankerd als een – intelligente – toepassing van de geschiedenis. Toekomstige scenario’s zijn gebaseerd op de statistische ‘werkelijkheid’ uit het verleden. Wat nu te doen als er geen historie beschikbaar is?
Professor Frank Knight, oprichter van de Chicago School
Voor die input kunnen we gebruikmaken van scenario’s.
of Economics, schreef in 1921 een dissertatie over onder
Niemand heeft een kristallen bol, dus is het raadzaam
nemen, met als centrale thesis dat risico onzekerheid
om te kijken naar wat er zou kunnen gebeuren wanneer
wordt als er geen waarschijnlijkheidsverdeling uit het
we verschillende scenario's gebruiken. In statische
verleden beschikbaar is. Hoe ziet dat eruit voor de post-
modellen doen we dat door naar de waarschijnlijkheids
COVID-19-wereld?
verdelingen van uitkomsten bij bepaalde gebeurtenissen te kijken. Vervolgens proberen we die op een intelligente
Het was velen al duidelijk dat volatiliteit en correlatie, de
manier naar de toekomst te vertalen. Helaas, ook al
risico-indicatoren in de huidige toezichtkaders voor de
maakt u duizenden scenario’s, relevante uitkomsten
financiële sector, niet goed bruikbaar zijn om het risico
krijgt u niet indien die scenario’s gebaseerd zijn op
van een asset class of product voor langeretermijn
statistische relaties uit het verleden. Zeker niet als het
beleggers te duiden. Volatiliteit is immers erg afhankelijk
een verleden is waarin de betreffende gebeurtenis, zoals
van de meetperiode, hetgeen ik in een eerdere column al
de COVID-19-pandemie, niet heeft plaatsgevonden.
eens heb geïllustreerd aan de hand van het voorbeeld van Emerging Market Debt in lokale valuta. Ik liet toen
Kunnen we dan zinvollere informatie als input voor onze
zien dat over perioden van langer dan drie jaar de
ALM vinden? Zeer zeker! In diverse wetenschappen,
volatiliteit van de rendementen in euro’s van deze EM-
waaronder de epidemiologie, wordt gebruik gemaakt van
obligaties zelfs beneden de volatiliteit van obligaties van
Agent Based Modelling. Daarbij brengt men het effect
de euro-landen lag (periode 2002 – 2018). Ook correlatie
van actie en interactie van afzonderlijke onderdelen van
is vaak een slechte maatstaf. Weliswaar geeft het inzicht
een systeem in kaart. Hierbij is het uitermate belangrijk
in hoeverre assets in dezelfde richting bewegen, maar
dat de scenaristen de ‘drivers’ met betrekking tot
het zegt niets over de relatieve omvang van die beweging,
bepaalde kernonderdelen van een systeem weten te
de drawdown. En de grootte van de potentiële drawdown
definiëren. Een veelgehoord argument is dat dit betekent
is wel het belangrijkste voor de solvabiliteit van financiële
dat er keuzes gemaakt moeten worden die betrekking
instellingen.
hebben op een toekomst die we niet kennen. Dat is echter maar beperkt waar. Keuzes ten aanzien van ‘drivers’ zijn
Wat betekent dit nu in een wereld waarin, naar mijn
mogelijk, maar het vereist inspanning om kennis te
verwachting, Covid-19 langere tijd aanwezig zal zijn? Een
verwerven. Dientengevolge kunnen er geïnformeerde
statistisch bruikbare historie van pandemieën is er niet
keuzes worden gemaakt. In vele wetenschappen wordt
en we hebben sowieso al lange tijd te maken met struc
Agent Based Modelling al als bruikbaarder beoordeeld
turele veranderingen die het gebruik van statistieken van
dan statistische modellen. Waarom? Omdat het
historische relaties voor toekomstscenario’s bemoeilijken.
‘zinvolheidsgehalte’ hiervan groter is dan dat van een betekenisloze statistische uitkomst. En waarom kiest u
Wellicht helpt het om ons te realiseren dat de uitkomst
nu waarvoor? «
van elk model in grote mate bepaald wordt door de input.
NUMMER 4 / 2020
FINANCIAL INVESTIGATOR
63
