Fitjarposten 09 2015 by Fitjarposten

Hugs målaravlesing! OKTOBER 2015 • nr. 9 • Årg. 11 • Gratis næravis for Fitjar

«Lukka er som eit kyss: Ein må dele ho for å ha ho.» OLEVIO SANTORO

Fitjarposten.no

LOKALHISTORIE: Tollef Thomsen POLITIKK: Desse skal styre PORTRETT: MOT-ambassadøren

Den 1. i kvar månad

ring gratis: 800 55 223

side 7–9 Fitjar Kraftlag 60_5x34_maaleravlesning 1208.indd

21-11-08 16:28:47

side 14 side 16

OPNINGSTIDER: Man-ons ....09.00–16.30 Tors-fre ......09.00–18.00 Laur ..........09.00–15.00

tlf. e-post:

53 49 95 00 post@galleriflora.no

Fitjar Sjø & Camping Me kan tilby: • • • • • • • •

Kurs og selskap i flotte lokaler Barnedåp | Bryllup | Fødselsdag Julebord Minnestund Utlevering av mat Snittar, middag, koldtbord, kaker... Flotte ferieleiligheter til leie. Camping for faste og ambulerende.

RING RANDI DALEN

414 28 038 www.fitjarcamping.no

• EU - kontrollar • Service på alle merker • Sal av slitedelar og dekk • Off. godkj. bilverkstad

VÅR ERFARING - DIN TRYGGHET 5419 FITJAR Tlf 53 49 71 21, Fax 53 49 73 94

www.mecacarservice.no

50-års-konfirmantar 2015 F.V. SITJANDE: Olaug Wiik f. Vestbøstad, Borgny Tufteland f. Johnsen, Ann Kjellrunn Engesund Pedersen, Marta Tufteland Engevik, spr. Olav Oma, Ruth Inger Helland Olsen, Rønnaug Rydland Leirvåg, Gerd Waage Skålevik og Sylvi Levåg. 2. REKKJE: Per Arne Legøy, Lars Audun Rydland, Grethe Haaland Hovland, Helga-Lise Volden, Maien Sørfonn Koppang, Aud Skålevik Steensohn, Hildegunn Halsne f. Gerhardsen, Klara Hugøy f. Gloppen, Brit Evy Vik, Haldis Rydland Huglen, Sigrun Bukkholm, Turid Eggøy Bjordal, Irene Karin Torvund, Liv Ingrid Siglen, Kari Sandvik Gjerme, Ingunn Bukkøy f. Heggøy, Reidun Marie Lunde f. Helland, Sivert Hjelmen, Birger Fitjar og Jan Tranøy. 3. REKKJE: Geir Strand, Jan-Helge Kverne, Lars Rydland, Nils Audun Gerhardsen, Edmund Helland, Leif Jan Waage, Tor Gunnar Gloppen, Oddvar Bergesen, Harry Kvernenes, Ragnar Helland, Endre Inge Stokken, Geir Raunholm, Ole Tufteland, Ragnar Husevik, Geir Magnar Vik og Henry Nygård. Foto: Håkon C. Hartvedt

TIPS OSS: mob: 481 51 491 - e-post: tips@fitjarposten.no - web: www.fitjarposten.no

TANNLEGE i Fitjar - Larsenbygget

graving transport meisling sal av masse tlf. e-post:

908 42 415

terje.peder.torland@haugnett.no

Ferske gardsegg frå Fitjar levert direkte til butikk er i sal hjå: Joker Rydland Spar Fitjar Coop Extra Ola B. Korsvik Kort veg frå produsent til forbrukar sikrar deg ferske egg. Lillian og Håkon Hovstad

Tlf. 53 49 70 65

OPNINGSTIDER: Man og fre: ............ 9 –16 Tirs,ons,tors: .......... 9 –18 Laurdag: .............. 10 –14

Tlf. 53 49 79 72

ille time på nett

No kan du best

.no www.ledigtime

Gratis, månadleg næravis til alle husstandar i Fitjar kommune. re da k t ø r : Håkon C. Hartvedt, mob: 481 51 491, hakon@fitjarposten.no b l a d bun a d : Helge-Mikal Hartvedt, mob: 902 92 923, helge-mikal@fitjarposten.no d i s t ri bus jon : SUDI, tlf: 908 69 103 t r y k k : Bladet Sunnhordland a n s va rl e g ut g jeva r : Media Consult AS, Liarhaugvegen 8 - 5419 FITJAR

sio

Grunnlagt 2005 av og for Fitjarfolk

4 på FITJAR

: Hausttid

– Haustkveldar.

Innekos med fyr i peisen, i sofakroken med ei god bok eller film – eller hyggjeleg selskap. Hausten har sin sjarm. Og då har me ikkje nemnt dei vakre haustfargane og den utruleg klåre og friske lufta ein kan oppleve på vakre haustdagar. Dette er òg blomstringstida for lag og organisasjonar, og i Fitjar er det mykje

Kva tenkjer du då?

Lilli-Ann Drønen – Fyr i peisen, stearinlys, gode vener på besøk med vin, ost og kjeks.

å vere med på. Frivillig arbeid er det mykje av anten ein snakkar om idrett, hobbyar, handarbeid, temakveldar, føredrag, konsertar eller kyrkje og kristenliv. Mykje god dugnad vert gjort. Det vitnar alle basarane som kjem utover hausten om. Og så har me framleis fjellet og fjorden. Måna-

T RGET

Espen Vestbøstad – Fint vêr ute til å vere inne i - med god mat og film på TV.

TEMAKVELDAR I FITJAR KYRKJE

Allsong, anekdotar med Jakob, Rasmus og Håkon. Kr 100,- per pers. inkl. servering. Onsdag 14. oktober kl. 18.00

«Midt i livet» – musikalsk kjøkkenbordsfilosofi ved Bodil og Runar Kvernenes Nørsett. Torsdag 22. oktober, kl. 19.30

Søndag 18. oktober Fitjardalten Herrar og damer, gutar og jenter. Mange premiar. Innregistrering frå kl. 11.00 i Foajeen FKIB. Minidalten kl. 13.05 Premieutdeling inne i Idrettshallen Vennebyen kl. 14.00 Kiosk, betasuppe, åresal, underhaldning, stands, give aways, Labb og Line. Entrè: kr 100,(under 3 år gratis)

Britt Lise O. Volden – Stearinlys og sofakrok med god film.

KYRKJEKALENDER FOR FITJAR KYRKJE

saka i perioden vert nok saka om kommunesamanslåing. Noko fitjarbuen, så langt me kan sjå, i utgangspunktet ikkje vil - om ein har noko val.

HÅKON C. HARTVEDT

INNSPEL

Her kan frivillige lag og organisasjonar gjera sine arrangement kjent GRATIS! Bestill innrykk på e-post: post@fitjarposten.no. Merk emnefeltet i e-posten med «TORGET:» Annonsefrist er innan kl. 12.00 fredagen før innrykk.

SONGSTUND PÅ KAFEEN I LARSENBYGGET

FAMILIEDAG MED FITJARDALTEN OG VENNEBYEN

dar med R i skal vere gode fiskemånadar, og dei nye vegane i fjellet er eit innbydande treningsområde for både mosjonistar og, ikkje minst, syklistar. I oktober skal òg det nye kommunestyret konstituerast. Det er alltid spennande, sjølv om me ikkje trur endringane vert så svært store. Den verkeleg store

«Som of God» Messe for kor, saksofon, orgel og dansar med St. Sunniva og Alfa Trio. Søndag 1. november, kl. 17.00

TENORANE OG STEFFEN HORN 31. oktober, kl 17.00 Tre klassisk skulerte songarar leikar seg gjennom ulike musikalske sjangrar med sjarm, humor og alvor. BABYSONGKURS OG SMÅBARNSTREFF 13. og 28. oktober kl 10.30 i Fitjar bedehus. Arr. Fitjar sokneråd

Veslemøy ved rokken av Arne Garborg

D’er haust. Det ruskar ute med regn og kalde vind. Småfuglen flyg mot rute og vilde gjerne inn. Men under omnen god, der ligg på sekkje-pute han gamle Mons i ro. Der ligg han trygg og drøymer og blinkar stilt og smått og alt i verdi gløymer og hev det varmt og godt. Og segjer ingen ting, men liksom inn seg gøymer med rova sveipt i kring. Som silke-nøste fine han ligg i mjuke skinn med svevn i kvar den mine og alle kløar inn. Og glyrer likesæl med kloke augo sine og murrar smått og mèl.

Kinoanbefalingar - Bygdekinoen Fitjar sentrum

SØNDAG 18.OKTOBER Hovudgudsteneste, Fitjar kyrkje, kl. 11.00 SØNDAG 25.OKTOBER Hovudgudsteneste, Øvrebygda bedehus, kl. 11.00

Kva skjer?

En komedie langt etter sin tid

DOKTOR PROKTORS TIDSBADEKAR

Siv K. Sæterbø Fitjar – Stearinlys, fyr i peisen og god mat.

Komedie/Familiefilm - 6 år Søndag 25. oktober kl. 17.00

TIPSTELEFON:

481 51 491

VILLMARK 2 Action/Grøsser/Skrekkfilm/ Thriller - 15 år Søndag 25. oktober kl. 19.00

Neste avis kjem 4.11 Annonsefrist: 23.10 E-post: post@fitjarposten.no - Mobil: 481 51 491

OKTOBER 2015

www.fitjarposten.no

://nytt FRÅ NETT

Skulekoret.

Open dag på Sælevik

Basar-initiativet til Lillianne Drønen Jæger gav gjenklang hjå mange fitjarbuar.

Torsdag kveld hadde me Open dag på Sælevik skule. Me samla inn pengar til Regnskogfondet – og fekk inn 10.691 kroner. Flott resultat!

Det var eit liv ein sjeldan har sett rundt låven på garden i Vik søndag ettermiddag. Born og vaksne på alle kantar, komne for å bidra til den gode saka; Det var basar til inntekt for katastrofefondet til Redd Barna

Dei som kom på Open dag fekk høyra elevane syngja, og dei kunne kjøpa "lopper" på loppemarkedet, lynlodd, elevprodukt, "tipp" til tippeglaset vårt - og god mat i kafeen vår.

Foto: Arne Vestbøstad

Fekk mange med seg

– Me vart inspirert av eit Foreldre og barn-blad, der me las om ungar som hadde laga basar til inntekt for Redd Barna. Me er ein familie som er veldig engasjert i det som skjer i Syria for tida, og syntest me måtte gjera noko, fortel initiativtakar Lillianne Drønen Jæger.

Dermed starta innsamlinga av gevinstar og lopper, og responsen var veldig god, både frå bedrifter på Fitjar og Stord, og ikkje minst mange privatpersonar har vore med på ein eller annan måte. Mange fekk høyra om basaren gjennom media, men også gjennom Facebook, samt gjennom jungeltelegrafen som går raskt gjennom ei lita bygd som Fitjar. Beløpet som kom inn går uavkorta til krisefondet til Redd Barna.

Det var god stemning, og dei besøkande kosa seg. Elevane var flinke og jobba flittig i kafé og salsboder. Tippeglaset var i år fylt opp med 142 drops og karamellar, og det var ei dame som tippa heilt rett tal! Ein veldig kjekk kveld!

Ole Danbolt Hagesæther heldt talen under eldredagen. Foto: Kjetil Rydland

Eksempel på kulturminne: Museumstunet i Årskog. Foto: Harald Johan Sandvik.

Eldredag med fokus på medmenneske

Kulturminneplan for Fitjar

Torsdag ettermiddag blei den årlege eldredagen avvikla i kantina ved Fitjar vidaregåande skule. Som arrangørar stod Fitjar vgs. saman med Fitjar eldreråd. Ellen Karoline Hovstad stod i døra og tok imot kvar enkelt etter kvart som dei kom inn. No går ho av som leiar i eldrerådet etter fire år saman med Paul Lillenes, Paul Raunholm, Bente Koløen og Toralv Røen. Elevar ved kokk og restaurantfag på skulen hadde laga maten, og elevane på helsefag hjelpte til med serveringa. Alle fekk stor takk frå Ellen Karoline, og alle fortente det like mykje. Etter den offisielle opninga ved ordførar Wenche Tislevoll fekk tidlegare biskop i Hordaland, Ole Danbolt Hagesæther, ordet. Han hadde ønskt at songen "La oss leve for hverandre" skulle stå på programmet. Han fekk ønsket sitt oppfylt, og dei som hadde sett fram til talen frå den tidlegare biskopen fekk truleg alle voner oppfylte.

SPv.no

Elisabeth Kjærland Publisert: 04.10.15

Kjetil Rydland Publisert: 01.10.15

05555

Set forsikringane dine i banken få inntil 17% rabatt

forsikringar, rekningar, lån og sparing. alt i éin nettbank. eitt nummer å ringje, éin kontaktperson å snakke med. Samlar du forsikringane dine hos oss, får du inntil 17% rabatt. i tillegg får du 5% lojalitetsbonus når du har vore forsikringskunde i tre år.

Kultursjef Bente Bjelland har stått fremst i arbeidet med å utarbeida kulturplan for Fitjar. Ho har hatt mange frivillige med i arbeidet, og planen er omfattande. På kommunestyremøtet i går var planen samrøystes vedteken. Mange tok ordet og gav uttrykk for at denne planen var dei nøgde med og stolte over! Bente Bjelland seier til Fitjarposten at ho rettar ei stor takk til alle dei frivillige som har vore med i arbeidet. Utan deira innsats hadde ikkje planen vorte så bra som den er i dag! Heile planen finn du i dag på Fitjar kommune sine sider, innkalling til kommunestyremøtet 30.09, på linken http:// fitjar.kommune.no/sitefiles/21/Kommunestyret2015/3 00915InnkallingKS.pdf Rull ned til sak 53. Registreringane finn du frå side 319 og nedover, og verbaldelen frå side 350.

(...)

Anna Bårholm Aarbø og Oliver Aarbø Viset hadde begge kjøot lodd, men: - Det er ikkje sikkert eg vinn, måtte Oliver innrømma. Foto: Arne Vestbøstad

Arne Vestbøstad Publisert: 28.09.15

Kommunestyret vedtok kulturminneplanen på møtet i går.

ring oss på 05555, eller send ein SMS med kodeord «forsikring» til 05555.

Harald Johan Sandvik Publisert: 01.10.15

SkadeSkade-og oglivSforSikring livSforSikring

ANNONSER

OKTOBER 2015

ANNONSER

OKTOBER 2015

Går straumen hos deg, vert det mørkt hos oss også ...

Nærleik til problema gir raskare løysingar! Den store forskjellen på oss og dei store nettselskapa, er at me er lokaleigd og har lokalkunnskap. Me som jobbar her ynskjer oss antagelig akkurat det samme som deg: Eit godt lokalsamfunn som er trygt å veksa opp i, som har tilbud til borna våre, og sjukeheimsplassar til våre gamle. Går straumen hos deg, går den hos oss også. Me er – kort sagt – i samme båt. Me bidrar til lokal verdiskapning gjennom vårt selskap, som sysselset 17 personar. Me veit kor viktig du som kunde er for oss, og lokalsamfunnet. Og sidan me bur her sjølve, er me like opptekne av ei god straumforsyning som du er.

For meir informasjon, sjå vår heimeside www.fitjar-kraftlag.no / Tlf 534 57 600

ows@kveldsskiftet.no

ANNONSER

OKTOBER 2015

Mer enn bare vindu!

Hydraulikk og slangeverksted Leverandør av Fina og Total smøremiddel til landbruk og anleggsmaskinar.

MesterVindu gir deg varige verdier med kvalitet i alle detaljer. • Vinduer og dører • I klassisk og moderne stil • Til store og små bygg • Ferdig malt/aluminium bekledd • Fleksible løsninger • Moderne produksjon • Selges i lokale byggevareforretninger

Forhandlar for Parts på delar og filter til anleggsmaskinar, kurante glass på lager.

Mer enn bare vindu Mestervindu AS | Sjoareset | 5419 Fitjar | Norway Tel: +47 53 45 89 70 | Fax: 53 45 89 80

E-post: maskin@haugnett.no | Tlf 900 84 551

restaurering av gamle båtar mobil 922 88 481

foto: ole Haukeland

DåfjorD en slipp

Som nye eigarar av fabrikken på Sjoareset opplever me at me er tekne svært godt imot frå første dag. Både av dei tilsette som gjer ein kjempejobb, og av kommuneleiinga, næringslivet – og fitjarfolk generelt. Me vil sjølvsagt ikkje gløyme våre kundar som me set svært stor pris på. Dette gjev oss inspirasjon til å stå på for å sikra gode arbeidsplassar på Fitjar.

www.mestervindu.com E-mail: amb@mestervindu.com | Web: www.mestervindu.com Facebook: www.facebook.com/mestervindu

AUT. ELEKTROINSTALLATØR • 5419 FITJAR

RING

404 04 145

www.tveit.no Avdeling Fitjar Avdelingsleiar Rune Helland: tlf. 45 29 29 54, e-post rune-h@tveit.no

Galleri Losjen, Fitjar

SALGSUTSTILLING 17. – 31. oktober 2015

MAREN SOFIE STRØMME – Akrylmaleri m/collage –

BJØRG L. STRØMME – Akvareller –

Åpning lørdag 17. oktober kl. 15.00 v/ ordfører Wenche Tislevoll Musikkinnslag åpningstider:

Hverdager kl. 15–18 Lørdag og søndag kl. 13–17

SUVERENT FOTTØY FOR VÅTE HAUSTDAGAR!

5419 FITJAR Tlf. 53 49 71 61

LOKALHISTORIE

OKTOBER 2015

Engesund. Foto: Håkon C. Hartvedt

D TOLLEF THOMSEN

et eg no vil fortelja, er ikkje så storarta. Det er berre småhendingar frå seglskutetida, men sidan det er bestefar dei handlar om, vil eg på denne måten heidra han. Om det skulle verka som skryt, må lesaren ikkje gløyma at me no må samla inn og skriva ned det som vi kjenner til. Eg fann i Fitjarboka under handelsmenn i Engesund at Tollef Konrad Thomsen, fekk skøyte av Falk på Engesund i 1831, og løyve til drift i 1832. Han hadde før vore skipper, og hadde fått borgarskap i Bergen i 1819. Men då budde han på Røen på Tysnes. Han flytta til Fitjar og overtok verksemda i Engesund i 1832. Tollef hadde røynt mykje, og han hadde site i prisonen i England under krigen 1809–1812, og som skipper hadde han fare vide omkring.

Handelsmann i Engesund Fitjar f. 1832–1864 Av Tolleif George Thomsen, Chicago

Født på Tysnes Han var fødd i Uggdals sokn på Tysnes i Sunnhordland i 1778 eller 79 av fattige, men gudfryktige foreldre. Særleg skulle mora ha vore ei varmhjarta kristensjel. Slekta Tomassen skal opphavleg ha vore frå Øystese i Hardanger. Som ein stor del av den tiltøkne ungdomen langs kysten, drog han tidleg til sjøs. Kor vide han fór, har eg ikkje fått greie på, men truleg har han vore i hamner i Vest-Europa og i Austersjøen, for det var dei vanlege handelsvegane på den tida. I krigsåra 1808–1814 vart skipet han fór med teke av eit engelsk krigsskip og sa-

OKTOBER 2015

LOKALHISTORIE Mytteri Island høyrde jo til Noreg og Danmark, men låg som eit ubeskytta land ute i Nord-Atlanteren og under krigen drog mange engelske handelsskip dit. Og om eg ikkje er feil underretta, fekk visst nok ein del danske kornskip ofte segla uhindra dit etter brødkorn. Etter å ha vore til Island og lasta, vart dei på tilbaketuren til England drivne av ein nordvest storm opp mot Noreg. Nordmennene om bord som hadde gått og planlagt eit cup, greip høvet og overmanna engelskmennene og stengde dei inne, og sette kursen mot Noreg. Under kysten vart dei observerte og forfølgde av engelske krigsskip, men det lukkast dei å smetta unna inn mellom skjera med båt og last. Tollef kjøpte for sin part av pengane eit kystfartøy. Eg trur det var ein slupp. Han dreiv med sildesalting og for med silda på Austersjøen, og tok kornvarer og kolonialvarer tilbake, og han tente visst godt på reisene sine. Hans Halland fekk borgarskap i Bergen og vart kjøpmann. Hans Nielsen Hauge No vil eg gjera ein liten avstikkar og skriva litt om tida og bakgrunnen for hendingane. Det skipet dei då var på, vart kapra , og dei vart førde til England. Det var ei jakt som tilhøyrde den kjende vekkingspredikanten Hans Nilsen Hauge. Denne mannen var ikkje berre predikant. Han var også ein føretaksam og driftig person. På sine vandringar trefte han ungdom med tiltak, og dei hjelpte han til rette, stundom med gode råd eller knytte dei til vener som kunne hjelpa dei i veg. Eller han skaffa dei pengar så dei kunne setja noko i gong for seg sjølve. Skal ein forstå kva denne mannen dreiv med, må ein prøva å sjå han og hans virke ut frå tida han levde i. Det norske folk låg i dvale, særleg det siste hundreåret i hopehavet med Danmark. Folk var blitt meir vane med dei danske og halvtyske embetsslektene, og prestestanden, som jo sto allmugen nærast, var mildt talt yttarst verdsleg og brydde seg lite om den åndelege velferda til soknebarna, rett nok med heiderlege unnatak. Som embetsmenn skjøtta dei pliktene sine, men som sjelesørgjarar dugde dei lite. For ein slik konservativ embetsstand, fall Hauges forkynning ned som ei bombe. Sjeler blei vekte opp av syndesøvn og kom til trua på ein levande Frelsar, og for dei som vart vekte åndeleg, vart det også ei oppvakning på mange timelege måtar.

man med andre lidingsfellar ført til England for å rotna i dei illgjetne fangeskipa, der han fekk bederva mat i små rasjonar, brutal behandling, og der dei sat pakka som sild i tønne i skit og utøy, eit elende utan like. Då det ein gong blei protestert i det engelske parlamentet mot den måten krigsfangane vart behandla på, stod ein statsmann opp og svarte: «Dei er våre fiendar, tekne i krig, kvifor skal me bry oss om kva som skjer med dei?» Navigasjonsskule Blant fangane var det ein del skipskapteinar. Desse tok seg av sine ulykkelege brør og starta ein navigasjonsskule for dei som ville. Skulemateriellet var yttarst dårleg, men med flid og god vilje vart mykje utretta, og her fekk visst nok mang ein unggut lagt grunnlaget til eit seinare kapteinsertifikat og ein sjølvstendig karriere. Tollef var ein av dei. Etter å ha halde ut dette livet i 2 1/2 år, slapp han ut. England mangla sårt sjøfolk, og derfor fekk norske fangar tilbod om vera med på skip til Island for å henta sauekjøt og ull. Dei vart lova fridom når dei kom tilbake. Dei trudde ikkje så mykje på desse lovnadene, men det var eit kjærkome høve til å komma ut av elendet for ei tid. Kor mange som vart med, veit eg ikkje, men Tollef og ein unggut som heitte Hans Helland var blant dei. Denne Hans Helland skulle ha vore frå Sogn.

Motstand frå embetsstanden Ikkje under at embetsstanden vart redde og gjorde motstand. Dei såg monopolet gli ut av hendene sine. Ein vaken bondestand var det siste dei ønskte, og så begynte spotten og forfylginga. Presten Ulaus Frimanns kritiserte Hauges huspostill for den dårlege og oppstylta stilen, og mykje anna ved Hauge fann dei òg usmakeleg. Dei måtte få han vekk, rydda han av vegen. Det lukkast dei med til slutt, ikkje på grunn av læra, men fordi at han som lekmann ikkje hadde lov til å preika. At han i dei tunge krigsåra kunne koka salt for å hindra at silda rotna, og at han sette i gang mange allmennyttige tiltak, hjelpte ikkje. Dei sette han i fangeholet. Drikkevisene til Frimann og andre, min eigen oldefar medrekna, fortel oss om ånda i deira lystige lag. Gamalielske ord blei ikkje akta eller tenkt på (Gamaliel, ein høgt æra fariseisk lovmann Ap 5 v 33-41). Men elden som var tent, let seg ikkje sløkkja, og snart finn vi hans vener som føregangsmenn og berande krefter landet over, og seinare også på stortingsbenken. Så var det å skulda dei for å bruka religionen som skalkeskjul for å fremja eigennytte. (Ein finn jo alltid viser når ein vil syngja). Dei kongelege makthavarane frykta einkvar frisinna ytring, og så var striden i full gang. Kva Hauge fekk utretta i sitt arbeid, og kva innverknad det fekk for det norske folk, kan berre framtida syna. Han var ei ropande røyst i fiskarstovene nede ved stranda og i bondehyttene oppe i dei einsame fjelldalane. Det varsla ei ny tid på så mange område. Kjøpte handelsplassen i Engesund i 1832 I ei sånn gjærande tid var det Tollefs fekk utføra sitt livsverk. Kva impulsar Hauges forkynning har hatt på han, kan eg ikkje seia, men han var ein trufast ven av Hauge og hans vener i all si tid. Han var ein mann som ved sjølvstudium skaffa seg nokså omfattande kunnskapar for si tid, og han hadde drive det til gode affærar og tent pengar då han, fattigguten frå Tysnes, i 1832 kunne kjøpa den gamle handelsplassen i Engesund.

9 Ein slik handelsplass var i dei dagane eit heilt etablissement. Sjølve butikken var ein del av verksemda. Den inneheldt mellom anna ein del bomullstøy, sirup, kaffi, gryn. Og så var der ein stor balle tobakk innsydd i sivmatte. Av denne reiv ein av etter kvart som ein selde blada. Bakeri høyrde også med, der fiskarane kjøpte mykje skipsbrød til proviant. Dessutan var det ein brennevinshandel. På enden av same disken der det vart levert brød og andre naudsynte varer, stod fleire ølkrus og eit peglemål. Når fiskarane kom inn, vart det som oftast eit krus øl eller ein pegl brennevin. Dette blei som oftast drukke av målet eller kruset og sett frå seg til neste mann. Nede på pakkbua var kornvarer, tjøre, salt, erter, tauverk, hamp og hampetråd for sildegarn. På desse handelsplassane var det også hotellforretning og den såkalla bondestova som var heilt uunnverleg. Dette var eit stort rom eller hus innretta med sengestader der ferdafolk kunne få billig herberge. Desse stovene var påbodne ved lov, og taksten var i dei dagar 2 skilling for seng over natta og 4 skilling for eit mål mat. Latterleg billig synest me no, men pengane hadde større verdi på den tida. Rettane var simple, men dei fleste av den reisande allmugen hadde sine nisteskrin med seg. Dei reiste i båtar langs kysten. Dette var jo før det vart allmenn dampskipsfart. Det var òg tingstover på slike handelsstader der øvrigheita med sorenskrivaren i forsetet heldt ting. Der vart det dømt i saker, betalt skattar og utført andre sivile tenester. Dessutan dreiv til vanleg handelsmennene med fiskehandel og sidesalting. I tillegg hadde dei fartøy til å frakta varer frå og til byen. Samla sett var såleis ein slik handelsstad ei samansett og innvikla bedrift. Grunnstøting No ein episode frå Tollefs sjømannsliv: Den gjev eit glimt inn i tidsånda. Ein gong kom han frå Bergen med sildelast på veg til København. I straum og tjukne støytte sluppen på ei flu ved Agnøyno i Selbjørnsfjorden. No var gode råd dyre. Han fekk sendt bod etter fiskarar som kom med stavar og små båtar, og i ein fart fekk han sildetønnene lossa ut av fartøyet så han i fjøre sjø kom til holet i baugen. Det vart no sett i stand og for å vera sikker vart det festa ei oksehud over. Ved flo sjø fekk han fartøyet av grunnen og silda vart lasta om bord igjen og kursen sett mot København. Vel framkommen selde han skip og ladning til ein jøde. Om skaden i baugen blei det ikkje nemnt noko, og det var ein kristenplikt å lura slike den gongen. Jøde og snyteri var jo einstydande. Kven oppheva ein handel for slikt? Som betaling mottok han forutan ein pengesum, også eit parti varer. Desse frakta han heimover med nordgåande skip. Ved framkomsten til Bergen fann han ut at jøden hadde juksa han realt på varene. Løn som fortent, meinte Tollef, for kven kan hamla opp med ein jøde i handelsafffærar? Notbruk Etter å ha overteke Engesund blei det slutt med dei lange reisene, men no starta han eit stort notbruk og var kjent som ein av dei mest driftige notbasane langs kysten. Etter tradisjonen hadde han den største sildenota i distriktet. Ei sånn notbedrift var ein nokså kostbar affære. I reiskapane låg ei formue. Sesongane veksla mellom gode år med stor forteneste, og dårlege år med tap og utlegg. Her er eit eksempel: I to år hadde han ikkje fått noko, og berre bare hatt tap og utlegg. Om hausten tredje året reiste inn til Bergen etter varer hos sin gamle ven og krigskamerat Hans Helland som han handla med. Tollef tok dette året inn mindre ladning enn vanleg. Det merka venen seg og spurde han om han ikkje skulle ut med nota i vinter. Tollef svarte at han ikkje burde gå til full utrustning i år, «for går det gale, vert det fallitt for meg, men blir det godt fiske, kan eg få nokre mann med meg og ta ein av dei små nøtene og heller gå ut seinare med fullt utstyr». – Eg skal ikkje senda deg rekning før du har fått fangst, svarte Helland. Ein gong slår det vel til. Så lenge eg har noko å selja, står det til ditt rådvelde. Tollef takka for venetenesta og la til full utustning. Sildefiske Fisket kom seint det året og det blei langt ut i sesongen før det kom innsig av sild. Ein dag dei låg og vakta på

10 sild, la Tollef merke til at ho seig sakte inn vågen. Eg trur det var ved Espevær. Kvalen gjekk langt ute, og sjøfuglen som alltid fylgjer sildestimen, verka nokså roleg. Tollef som låg ute i bukta i ein liten båt med ein mann til å ro for seg, passa aspekta. Han kjente på loddet at silda kom inn, men at ho gjekk djupt. Ein annan notbas som også låg og venta på å få kasta, spurde kva han lodda etter. «Å, det er no alltid greitt å vita kor djupt ho står», var svaret. At han kjende sildetyngda på loddet, var ikkje allminneleg kjent på den tida, kring 1847. Når ein låg og såg etter silda når ho kom inn, kunne ein til vanleg oppleva at ho kom til overflata, slik at sjøen var som ei kokande gryte og sjøfuglen som ei kvit sky. Skrikande og vrimlande dukka dei ned etter det rike byttet. Det var kvalen utanfor som låg og pressa silda hardt mot land. Det var lite av dette denne gongen, men han var sikker på at silda gjekk inn, for tyngda mot loddet var stort. Etter å ha fått trua på at det var på tide å kasta, rodde han bort til notbåten sin og kviskra nokre ord i øyret på mannen som førte han. Så rodde han ut i bukta igjen. Den andre notbasen tok til å fatta mistanke, men då han ikkje såg sildemerke som var verdt å væta nota for, rodde han bort til Tollef og begynte å fritta han ut om utsiktene for fangst for dagen. Dei var tilsynelatande små og til sist sa Tollef: «Eg tur eg vil ta meg ein liten middagslur» og gav så mannen som rodde eit vink om at han kunne ro til lands. Han reiste seg i båten og tok trøya si av. Det var eit avtalt signal. Så la han seg i bakskuten på båten. Imens for notbåten så fossen stod om baugen over vågen, driven fram av åtte kraftige armar. Den store nota rulla over esinga og i sjøen. Den andre notbasen som såg at han var blitt lurt og ingenting hadde ant, skreik no til folka sine: «Kasta, kasta!», og i forfjamsinga gjorde dei det. Då Tollef såg at den andre prøvde å skapa tull og krangla seg til part i fangsten, vart han skikkeleg sint og sa klart frå om at det den andre gjorde, var ulovleg. Han hadde jo ikkje visst om sildetyngda. Heller ikkje hadde han hatt fast tau i land, slik det er påbode om kastet skal vera lovleg. Og dessutan hadde han kasta innanfor nota som Tollef alt hadde lagt. Etter noko munnhoggeri tok den andre opp att nota si då han visst skjøna at han hadde gjort noko ulovleg og kunne få ein rettsprosess på nakken om han kom i vegen for den andre si not og hindra hans fangst. Offentleg oppsyn Der var i dei seinare åra blitt oppretta eit offentleg oppsyn på fiskeværa, og for skikkelege folk var det eit stor gode. Eg høyrde ofte gamle fiskarar fortelja om skamlaus steling av fangst og fiskegarn i tida før dei fekk oppsynet. Reiskapar vart øydelagde og det førte til ein endelaus strid der som oftast den sterkaste vann. Oppsynet bestod i eit marinefartøy, kommandert av en sjøoffiser med mynde til å dømma i slike tvistar som oppstod blant fiskarane. Ein regel var at garnbrukarane ikkje hadde lov å setja og sjå til garna sine om natta. Dette gjorde nesten ende på all steling sidan alt fiske måtte gå føre seg i dagslys. Oppsynsskipet fylgde med fiskarflåten frå ein fiskeplass til ein annan. Storfangst Tollef fann snart ut at han hadde gjort ein storfangst, eitt av de største sildesteng i manns minne, ein fangst på omkring 6000 tønner vårsild. Det vart eit tidsskilje, for eg har sjølv høyrt folk rekna år og hendingar etter denne vinteren då han gjorde det store sildestenget. Kva pris han fekk, veit eg ikkje, men han kom heim med 6000 spesidalar i lomma om våren. No kunne han betala alle rekningar og sette seg i stand igjen. Året etter bygde han eit stort sjøhus med pakkbu, og det stod i Engesund i mange år. Det vart seinare selt for to tusen spesidalar av hans ettermann Ole Anda. Det må altså ha vore «eit sværa hus». Kjøparen reiv det ned og flytta det til Bergen. Tollef og presten Då han kom heim frå fisket, skulle han betala soknepresten fisketiend slik lova var på den tid. Det var eit utlegg som var ei urimeleg byrde for kystfolket. Dei såg det som meiningslaust at presten utan den minste kostnad og risiko skulle ha tienddelen, mens fiskarane sjølve måtte bera alle tap og utlegg. Denne forhatte byrda gjorde fiskarane utkropne og slue, og dei kunne

LOKALHISTORIE stundom gje falske opplysningar om fangst og fartøy slik at ein seinare på våren ikkje kunne finna ut kven som hadde selt og kjøpt. Likevel var det store summar som i gode fiskeår hamna i kystpresten sine lommer. Ein dag stakk Tollef 300 spesidalar i lomma og gjekk til presten og la dei på bordet framfor han og sa at det var tienda. Presten for opp og sa: «Du har jo fiska storarta i år har eg høyrt». «Ja, eg har så », var svaret. «Etter oppgåvene skal eg ha det dobbelte i tiend.» «Visstnok», meinte Tollef, «men det er alt du får av meg i år». «Lova tilseier meg rett til det heile!» «Ja, eg veit det», vart det svart, «men om du vil driva dei inn med lover, så gjerne for meg. Vil du ha det eg byr deg no, har du det her. Det blir ikkje betalt meir godvillig. No har eg fiska med tap i to år, og no når det slo til , skal du ha din del utan det minste utlegg. Det er ei urettferdig lov! Eg går ikkje krokvegar, men byr deg det som er rimeleg». Presten tok pengane utan eit ord. Presten var Olaus Frimann Daae, sokneprest i Stord , Fitjar og Valestrand. Seinare vart han ein velkjend stiftsprost og stortingsmann, ein framståande og meir enn allminneleg dyktig mann. Men han sto på si verdigheit. Han og Tollef var gode vener, og respekterte kvarandre, men dei var begge stridige og steile. Likevel gjekk dei for det meste av vegen for kvarandre, men kunne gje kvarandre eit venskapeleg eselspark. Her er eit eksempel på det: Etter at Tollef hadde kome seg til rette i Engesund, sette han opp ein meir tidsmessig hovudbygning. Det er den same som står der enno. Den gamle hundre år gamle bygningen vart riven ned, og då han hadde fått alt i orden, heldt han auksjon over det gamle materialet, mellom anna ein heil del vindauge. I Fitjar som er ei nokså skogfattig bygd, nytta folk høvet som baud seg til å få kjøpt ei billig husavøla. Særleg gjekk dei gamle vindauga hurtig under hammaren. Fleire hadde sett opp stovehus med loft som fekk det flotte namnet glas-stova, i motsetning til dei gamle røykstovene med ljore i taket. No kunne dei få lys i huset, og det gjorde dei.

OKTOBER 2015 Barna hans hadde alle fått eigne heimar, men ingen syntest å ha den dugleik som trongst for å overta bedrifta. Ein annan faktor hadde også gjort seg gjeldande. Alle dei gamle handelsprivilegia var oppheva, og dampskipa overtok all fjordtrafikk og førde han til meir lagelege stader. Der sprang det opp konkurrerande handelsplassar. Monopolet sine dagar var forbi, og den nye æra med sin jernharde konkurranse overtok. Einsame år Tollefs siste år vart nokså einsame. Dei nye eigarane var svært hyggelege og forstandige folk å omgåast med, men då ingen av hans eigne var nær, blei han meir og meir inneslutta, ein hang han alltid hadde hatt. Då han vart sjuk , sende han bod etter den nest yngste sonen, Taulerius, som budde lengst borte. Då han kom, såg han snart at det ikkje var langt igjen med den gamle. Livsvandringa var snart slutt, men då han helst ynskte å vera åleine utan andre i det same rommet, måtte han som hadde tilsyn, alltid vera i eit anna rom. Ein kveld glytta sonen på døra. Han såg at den gamle spreidde hendene sine på sengeteppet, som om han dreiv og målte på noko, mens han stadig gjentok: «Lengda var tolv tusen stadium og breidd var tolv tusen stadium» (Åpenb. 21 v. 16). Sonen lukka då døra, og då man om litt såg inn igjen, var den gamle flytta til den staden Gud hadde bygt og skapt. Han var då nesten 86 år gamal. Såleis ende eit verksamt og interessant liv. Det fall i ei uroleg tid då Europa skalv i sine grunnvollar. Kongedømme fall og vart omskapte. Republikkar voks fram på ruinane av det gamle, og kjempa på denne sida av Atlanterhavet kom til. --Eg har prøvd å skildra den gamle sjømannen og fiskaren slik som sonen hans og andre har fortalt meg om. Han hadde same lyte og feil og aspirasjonar som andre av Adams ætt. Det ville vore urett å setja ein helgenglorie på han, for den var der ikkje.

Då presten høyrde om dette då han kom til Fitjar, heldt han ei dundrande preike over dårskap og utskeiingar i tida. No var det ikkje godt nok for bonden å bu i ei god røykstove slik foreldra hans tidlegare hadde gjort. No måtte ein ha glas-stover, og det med ironi i nemninga. Og så kjøpte ein gammalt skarp som andre ikkje ville bruka, som om ein ikkje hadde anna å bruka pengane til enn stas og fjas.

Danebrog I min barndom låg det oppe på loftet eit stort Danebrogs flagg. I feltet øvst oppe nærmast stanga, var den Norske løve med hellebarden felt inn. Det var - så vidt eg hugsar frå Noregssoga – det norske flagg frå 1814– 1824. Då fekk dei det noverande.

Folket vart nokså flaue av det dei gjorde, men Tollef lo, for han syntest det var bra at presten hadde fått eit nytt tema til å preika over. Det var jo han som skulle ha sparket, fordi han hadde selt det gamle skrammelet. Men det vart jo lysare i dei mørke stovene.

Det var gamalt, tynnslite og med frynsete kantar. I mange hagar og hamner hadde det vaia under gaffelen på Tollefs skute og vist verda at det frie Noregs søner igjen gjekk på sitt gode dekk. Men det var ikkje som i eldre tid då dei spreidde frykt og redsel der dei fór, men no på fredelege handelsferder der dei førde varer vide omkring i verda .

Arbeidsfolk Med ei sånn bedrift som han hadde bygd opp, fylgde det også med ein heil del arbeidsfolk. Om sommaren var det alltid fleire menn i arbeidet med å halda det store bruket i orden. Notbøting som det kallast, var eit innvikla arbeid. Det tok vekevis å fara over dei store nøtene på fleire hundre famnars lengde og lappa kvart hol i maskene. Så var det ikkje så lite gardsbruk der på øya og småøyane som høyrde til eigedomen. Der hadde han ein del utegangarsauer. Dei var aldri i hus og nesten ville. Skulle ein klippa dei eller ha dei til slakt, var det å gå manngard og få dei inn i ei bergkløft, eller jaga dei på sjøen og så fanga dei inn. Ikkje så få hadde arbeid nede på sjøhuset med sildesalting og anna tilreiing av fiskevarer. Dessutan blei det drive masse heimefiske i sommarmånadene. Selde Denne verksemda hadde han i mange år til alderen tvinga han til å overlata den til den eldste sonen. Då det synte seg at han ikkje dugde i den stillinga, selde han handelsstaden til Ole Anda frå Jæren. Han hadde då vore enkemann i mange år, og var sjølv over 82 år gammal. Han tok då unna husrom og ein del privilegium for seg og ei yngre ugift niese som styrte huset for han.

Folket kom som diktaren seier «Heimatt igjen». Om det ikkje var så mykje landet makta i krigsåra, var det ikkje så lite den einskilde utførte. Må dei gamle minne leve: Jeg elsket bølgen der frihet gror, de dype dale hvor freden bor. De lier fagre og gylne akre - på odelsjord. Dog mest jeg elsker det folkeferd som har sitt heim mellom fjell og skjær. Hvor unge hedre de gamle fedre som bygde her. Mc Grath, Minnesota i april 1934.

ANNONSER

OKTOBER 2015

Cosmica Face & Body

på hele serien

Tilbudene gjelder alle Apotek 1 f.o.m. 07.10. t.o.m. 03.11.2015, så langt beholdningen rekker. Apotek 1 Stord, Amfi Stord, Tlf 53 45 60 30. Åpningstid: mandag - fredag 09-19, lørdag 09-17.

ET ENKELT BÅTLIV

d10.no

ET ENKELT BÅTLIV

NYTT MAGASIN

og mange lanseringstilbud i oktober!

Pioner Multi mesTrer de FLesTe uTFordringer Pioner Multi mesTrer de FLesTe uTFordringer

Ledige plassar for vinterlagring

-25% Aspen Viskan møbelserie

Nå kr 2.490,SPAR 700,Bathco Venezia Møbelpakke i hvit høyglans. Inkl. skap, servant og speil. Skap 40x20x50 cm. Speil 40x70 cm. Ekskl. servantbatteri. Veil. 3.190,-

Nå kr 12.990,SPAR 2.564,-

Pioner leverer båter fra 8-17 fot WWW.PionerBoaT.no Pioner leverer båter fra 8-17 fot deT Ligger i naVneT, Pioner muLTi WWW.PionerBoaT.no er designeT sÅ smarT aT

BruksomrÅdeT sTrekker seg Fra deT Ligger i naVneT, Pioner muLTi BeredskaPsBÅT TiL FiskeBÅT, Fra er designeTTiL sÅLandsTedBÅT smarT aT dykkerBÅT BruksomrÅdeT sTrekker seg Fra BeredskaPsBÅT TiL FiskeBÅT, Fra dykkerBÅT TiL LandsTedBÅT du Finn oss i Årskog PÅ FiTjar |

| WWW.FiTjarBaaT.no

Geberit Monolith Plus Utenpåliggende sisterne 114 cm, sort. Veil. 15.554,-

Hatlevik Rør AS WWW.PionerBoaT.no

Hegraneset • 5419 Fitjar • 53 49 93 15 • 995 18 838 • hatlevikror.vb.no VARME & BAD - RØRLEGGERKJEDEN FOR BÅDE PRIVAT- OG BEDRIFTSMARKEDET I HELE NORGE Kampanjeperiode 30.09 - 31.10. Vi tar forbehold mot trykkfeil og endringer.

du Finn oss i Årskog PÅ FiTjar | 944 30 500 | WWW.FiTjarBaaT.no

WWW.PionerBoaT.no

Noen varer er bestillingsvarer, frakt kan komme i tillegg.

AKTUELT

OKTOBER 2015

1 1. Alle likar vaflar. Framme f.v. Mohammed, Alaa, Lami, Leen, Shakib, Abdelhadi. Bak: «Synna», Ellen, Mette og Karin. Foto: Håkon C. Hartvedt 2. Gøy å trille bollar. F.v.Leen, Shakib og Abdelhadi. Foto: Håkon C. Hartvedt 3. Ein god kombinasjon: Vaffel, syltetøy og rømme. Foto: Håkon C. Hartvedt 4. Leen kuttar gulrøter. Foto: Privat 5. Elin, Mohammad og Laila. Foto: Privat 6. Tommelen opp for fårikål. Foto: Privat 7. Sviskekompotten er klar. Foto: Privat

– Kjekt, smakfullt – og Det var stikkorda med fekk frå våre nye syriske sambygdingar då Fitjar fekk vere med på matlaging saman med dei på skulekjøkkenet på Rimbareid skule – i regi av Fitjar Bygdekvinnelag. Då me var oppom var det vaflar som vart laga, og me fekk stadfest det me alltid har trudd:

agurksalat, rømme og kokte poteter til. Og desserten var god og tradisjonell norsk: Sviskekompott. Alt sjølvsagt laga frå grunnen.

– Alle likar vaflar, ikkje minst med rømme og syltetøy til. Men òg den andre norske maten likte dei. I Syria brukar dei mykje lam, og fårikålen gjekk på ein måte rett inn på lista over kjende smakar. Eit av barna vart så begeistra for retten at han åt tre porsjonar. Det likte Elin Korneliussen og Laila Vad Strand som var med dei første dagen då dei laga til middag med dessert. På middagsmenyen stod vidare omnsbakt laks med

– Dette sette dei stor pris på, dei åt godt både store og små, og alle var med på å lage til rettane. Me storkoste oss ilag og hadde det veldig kjekt, seier Elin til Fitjarposten. Bakst Dagen etter stod bakst på programmet. Og på bakelista stod vaflar, grove rundtykke og skulebollar. Denne dagen var Karin Korsvik, Ellen Rydland og Synnøve Ryd-

land med frå bygdekvinnelaget – i tillegg til leiar for flyktning – og bustadtenesta i Fitjar, Mette Hauge med. Og som ein skjønar av innleiinga, vart det endå ein kjekk dag. Borna trilla bollar som om dei aldri skulle ha gjort noko anna – og etterpå kunne dei kose seg med godsakene. Dei som var med på opplegget var to familiar. Mohammad og Alaa, mor og far i den eine familien, og borna Leen, Shaki og Lamids, kom til Norge for seks månadar sidan – og til Fitjar rundt Jonsok. Dei er busett i Nordresjøvegen. Mohammad hadde fotobutikk i

AKTUELT

OKTOBER 2015

g nyttig Damaskus før han måtte flykte til Syria – og er fotograf – og han meiner Nikon har høgast kvalitet, sjølv om han slett ikkje snakkar negativt om Canon.

Den andre familien med Qoteiba (far) og Somaja (mor) med barna Abdel Hadi, Khalid og Amal kom til Fitjar rundt ei veke etter dei andre. Dei bur i Søre Stølen. Qoteiba jobba med steinskjering før han måtte flykte frå Syria. Skar granitt og marmor. Begge familiane opplever at dei er godt mottekne i Noreg. Men ikkje alle ønskte å få bildet sitt i Fitjarposten, noko me sjølvsagt respekterer. Og ei fin stund i lag med dei, hadde me. HÅKON C. HARTVEDT hakon@fitjarposten.no

OKTOBER 2015

Hausten er her

DESSE SKAL STYRA FITJAR KOMMUNE DEI NESTE FIRE ÅRA

Sterke vindar og mykje vatn er noko som me reknar med når me er komen i oktober.

Lars & Jakob

skråblikk frå skåtet

Dei store gåseflokkane har passert. Enno kan tyttebæret stå og be om at «…herifrå du må meg taka!!» Det er lauvfalls tid og vinden «feie visne blader på kirkegården inn».

ORDFØRAR Wenche Tislevoll (H)

Alt tidleg på sommaren opplever me bladfall når vinden har våre sterk. Då er det ikkje brune skrukket, men friske grøne blad som fell. Det minner oss om at slik er det i menneskelivet og. «Når vinden fer over han, er han ikkje meir, og staden hans veit ikkje meir av han.» Dette er ting me har registrert, men likevel kan det vera vanskeleg å forsona seg med det. Det er ikkje alltid me synest livet går vår vei.

Någonstans blant alla skuggorna står Jesus. för at hjälpa dig i nøden er Han där!

Wenche Tislevoll (H) Agnar Aarskog (A) Arne Prestbø (H) Dagfinn Brekke (Frp) Sigurd Maraas (Frp)

UTVAL FOR PLAN- OG MILJØ

KONTROLLUTVALET

LEIAR Torstein Grimen (H) NESTLEIAR Annar Westerheim (Ap)

LEIAR Svein Malin Maraas NESTLEIAR Gro Rydland

UTVAL FOR OPPVEKST OG OMSORG

LEIAR Grete Marit Veka Maraas (Sp) NESTLEIAR Vigdis Røen Leirvik (Ap)

FP-kviss av Magnar Kloster

MÅNDAG

TYSDAG

ONSDAG

TORSDAG

FREDAG

1. Kven var statsminister i Noreg då 2.verdskrigen byrja? 2. Kva for by vert gjerne kalla «Nordens Paris»? 3. Kor breitt er eit fotballmål? 4. Kven vert varaordførar etter kommunevalet hausten 2015? 5. Kva for plante er ei sisselrot? 6. Kva for kunstnar var Geirr Tveitt? 7. Kor i kroppen rammar podagra? 8. Frå kva land kjem skoprodusenten ECCO? 9. Kor mange Frp-representantar vart valde inn i Fitjar kommunestyre hausten 2015? 10. Kva slag båt er «Elias»? 11. Kven har komponert «Anitras dans»? 12. I kva land ligg Bajkalsjøen?

kl. 12.00 – 13.00 – Nistepakka – Vindu mot livet – Veien gjennom Bibelen – Over en åpen Bibel

kl. 12.00 – 13.00 – Nistepakka – Vindu mot livet – Veien gjennom Bibelen – Irenes kvarter

kl. 12.00 – 13.00 – Nistepakka – Vindu mot livet – Veien gjennom Bibelen – Over en åpen Bibel

kl. 13.00 – 15.00 Noreamagasinet frå Norea radio

kl. 13.00 – 15.00

frå Norea radio

kl. 18.00 – 18.30 Medvandrer frå Filadelfia Kristiansand

kl. 15.00 – 18.00 Sending frå Norea Radio

kl. 18.00 – 18.30 Han bærer deg frå Filadelfia Kristiansand

kl. 18.00 – 18.30 Et hvilested frå Filadelfia Kristiansand

kl. 18.00 – 20.00 Musikk fra P7 kristen riksradio

kl. 18.30 – 20.00 Musikk fra P7 kristen riksradio

KOMMUNESTYRET Høgre

7 representantar 1. Wenche Tislevoll 2. Arne Prestbø 3. Terje Træet 4. Torstein Grimen 5. Bjørg Karin Tislevoll ny 6. Ole Bergesen ny 7. Bente Karin Isdahl

Arbeidarpartiet

Framskrittspartiet

3 representantar 1. Agnar Aarskog 2. Vigdis Røen Leirvik ny 3. Annar Westerheim

2 representantar 1. Sigurd Andre Maraas 2. Svein-Malvin Marås ny

Senterpartiet

Kristeleg Folkeparti

2 representantar 1. Grete Marit Veka Maraas 2. Karen Elisabet Sæbø ny

3 representantar 1. Harald Rydland 2. Dagfinn Brekke 3. Bård Inge Sørfonn

: Programoversyn for Radio Fitjar 105,9 MHz Radio Fitjar er ein tverrkyrkjeleg, kristen nærradio som har halde på sidan 1993. Sending kvardager frå 12.00 – 21.00.

kl. 20.00 – 21.00 I Guds omsorg v/ Jan Åge

NILS’N HAR ORDET

Jakob

Svar: 1. Johan Nygaardsvold. 2. Tromsø. 3. 7,32 meter. 4. Agnar Aarskog. 5. Ei bregne. 6. Komponist. 7. Stortåa. 8. Danmark. 9. 2 representantar. 10. Redningsbåt. 11. Edvard Grieg. 12. I Russland.

I Rom. 10 vers 6-13 er det ei oppskrift som er verd å prøva.

Agnar Aarskog (Ap)

FORMANNSKAPET

Paulus opplevde ting han kunne tenkt hadde våre onnorleis, men han erkjenner at han forstår ikkje alt, fullt ut. Men han har eit sterkt ønske om å halda fast på trua og fullenda løpet i tillit til Guds ord. Det som plagar han er at så få av hans eigne landsmenn har teke mot evangeliet. Dei same kjenslene har eg og.

VARAORDFØRAR

Ola vart beden om å gå på butikken og handla. Han fekk med seg handlelista og for på dør. Men i døra ropa kona etter han at han måtte kjøpe ein ting til, og det lova han. På butikken traff han mange kjenningar som han prata med, så når han hadde handla alt på lista, så kunne han ikkje hugsa kva kona hadde ropa etter han. Så han tok varene og gjekk. Men i dør traff han klokkaren. Då bråsnudde han og sprang inn att i butikken. Han sa til ekspeditøren: – No veit eg kva eg skulle ha: Tørrfisk!

Noreamagasinet

kl. 20.00 – 21.00 – Sangen vi aldri glemmer – Et ord fra Jerusalem

kl. 13.00 – 15.00 Noreamagasinet frå Norea radio kl. 15.00 – 18.00 Sending frå Norea Radio kl. 18.00 – 18.30 Et spennende liv frå Filadelfia Kristiansand kl. 18.30 – 20.00 Musikk fra P7 kristen riksradio kl. 20.00 – 21.00 I Guds omsorg v/ Jan Åge eller Lars

kl. 13.00 – 15.00 Noreamagasinet

frå Norea radio kl. 15.00 – 18.00 Sending frå Norea Radio kl. 18.00 – 18.30 Når Gud griper inn frå Filadelfia Kristiansand kl. 18.30 – 20.00 Musikk fra P7 kristen riksradio kl. 20.00 – 21.00 Møteopptak

TIPS eller

ANNONSERING? Ring

481 51 491

OKTOBER 2015

Sjur Kristofferson Årskog (1890-1987) gm Ingeborg Jensine Johannesdotter Nesbø (1893-1974).

BIBLIOTEKAREN Silje V. Torbjørnsen

| LÅNARANE SINE BOKMELDINGAR

GAMLE BILETE presentert av Harald Westerheim

Oda Volde De Fine Kva bøker vil du anbefala?

: kor i Fitjar er dette?

FAEN TA SKJEBNEN Spørsmålet er enkelt: – Kor i Fitjar er dette biletet frå? Svar kan du sende til: post@fitjarposten.no eller i brev til Fitjarposten, Liarhaugvegen 8, 5419 FITJAR.

Frist: 20. oktober Vinnaren får Flaxlodd. Biletet i september var frå Osternes, litt nede i vegen som går inn ved Spannstegen. Ingen rette svar denne gongen.

av John Green

Dette er ei bra bok fordi ho er både trist og morosam. Det er ei koseleg bok. Eg anbefaler boka til folk som er glad i drama og til dei som kjenner folk som har kreft. Hazel er 16 år, og kjem aldri til å bli frisk igjen. Det har ho visst sidan den dagen ho fekk kreftdiagnosen. I tre år ha legane behandla ho og i tre år har ho levd med dødsdommen. Hazel møter August i ei støttegruppe for kreftsjuk ungdom. Begge har vore sjuke lenge men nektar å vere den tapre kreftpasienten som aldri klager og sluttar å smile. Nei, de veit begge at dei har hatt uflaks og at sjansen for at dei dør unge er stor. Men dei liker kvarandre og langsamt og forsiktig nærmar dei seg, så forsiktig som det kan bli når ein har eit kunstig bein og den andre går rundt med ein oksygentank på slep og ein slange i nasen. Dette er ei bok om å leve.

SALAMANDERGÅTEN

: sudoku

av Jørn Lier Horst

Dette er ein av mine favorittbøker fordi det er ei spennande bok, og eg er veldig glad i spennande bøker.

9 2

1 4 5 6 7 3 2 9 8

2 6 9 7 3 1 5 8 4

4 5 3 9 2 8 6 1 7

7 1 8 5 6 4 9 3 2

9 2 1 8 4 7 3 6 5

6 8 4 3 5 9 7 2 1

5 3 7 2 1 6 8 4 9

6 5 1 3 2 9 7 4 8

8 3 7 4 6 1 2 9 5

2 4 9 5 8 7 1 6 3

9 2 3 8 7 6 5 1 4

7 1 5 9 4 2 8 3 6

4 6 8 1 3 5 9 7 2

5 7 2 6 1 4 3 8 9

3 9 6 7 5 8 4 2 1

1 8 4 2 9 3 6 5 7

Fasit:

Alle dei opne rutene må fyllast med eit tal frå 1-9. Kvar einaste rad og kolonne må innehalda alle tal frå 1-9. Kvart storfelt på 3x3 ruter må også innehalda alle tal frå 1-9. Ingen tal kan nyttast meir enn ein gong på ei rekkje, kolonne eller storfelt.

Clue er engelsk og betyr ledetråd, spor for å løyse ei gåte. I tillegg er CLUE satt saman av forbokstavane til dei fire hovudpersonane i serien; Cecilia, Leo, Une og hunden Egon. Cecilia Gaathe bur på Perlen pensjonat i idylliske Skutebukta. Saman med vennene Leo; Une og hunden Egon får ho ferten av at det i det ærverdige pensjonatet bur nokre mystiske typar. Typane blir etter kvart satt i samanheng med den døde manen som blir funne på stranda. Dei fire tar utfordringa på eigenhand og nøstar opp eit intrikat brotsverk som involverer både gåtefulle personar, skipsforlis, mange pengar og ikkje minst ein skummel salamander.

Kva brukar du biblioteket til? Eg bruker biblioteket til å låne bøker og lydbøker. Det er fint å sitje på biblioteket når eg må vente på aktivitetar.

ALLE BØKENE KAN LÅNAST PÅ FITJAR FOLKEBIBLIOTEK!

481 51 491

Onsdag 16. oktober 2015

Kontakt oss på

Facebook.com/Fitjarposten E-post: post@fitjarposten.no Nett: www.fitjarposten.no

Martin Kurt Vik. Foto: Håkon C. Hartvedt

MOT-INFORMATØREN Martin Kurt Vik er MOT-informatør. Det har han vore sidan 2004. I september i år vart han kåra til årets MOT-informatør for heile landet. Vik har òg tidlegare blitt heidra som MOTinformatør. Hans Petter Almås og Martin Kurt Vik vart i 2012 kåra til det beste teamet på Sørog Vestlandet, og Stord kommune vart seinare kåra til beste lokalsamfunn med MOT i region Sør-Vest. Det meste av tida som MOT-informatør har Martin jobba i samarbeid med Stord ungdomsskule. Men det siste året har han vore knytt til Rimbareid skule her på Fitjar, der han no fortset. Men Fitjar har berre vore MOT-kommune i eitt år, så langt. At Martin nådde til topps i kåringa skuldast gode tilbakemeldingar frå elevar og tilsette. – Det set eg stor pris på. Då går det an å bruke mykje tid og til dels dugnad på dette , smiler han. – Kva er oppgåve har ein MOT-informatør? – Me skal jobba for at det vert eit tryggare og varmare samfunn generelt. Og spesielt ønskjer me å jobba for at kvar enkelt elev skal få tru

på seg sjølv at dei kan visst dei vil. Dei skal gå for det dei sjølv ønskjer å bli, og ikkje etter deg andre. Då kjem motivasjonen. Me har elles tre grunnleggjande punkt i MOT. 1. MOT til å bry seg. 2. MOT til å leve. 3. MOT til å seie nei. CHURCHILL: Mot er den viktigaste eigenskapen eit menneske kan ha. Rett i jobb Etter grunnskule på Rimbareid begynte Martin rett på Fitjar Mek. Han fekk tilbod om jobb og valde då å jobbe i staden for å ta yrkesskulen. Opplæring fekk han på arbeidsplassen. Først som platearbeidar eitt år , og så som maskinarbeidar og røyrleggjar i ca 10 år. Etter tida på «Neset» kjøpte han seg lastebil og køyrde for far sin som hadde grustak. I 1980 bygde han opp nytt sagbruk i Vik. Kjøpte tømmerbil og henta tømmer frå heile distriktet. Sagde for både privatfolk og firma. – Etter kvart vart me fire personar som jobba i

sagbruket. Då hadde me bygd ut med tørkeanlegg og høvleri.

MOT til å bry seg. 2.

MOT til å leve. 3.

MOT til å seie nei. ... Tre grunnleggjande punkt i MOT.

Dette heldt Martin på med til 2001. Då begynte han på Stord ungdomsskule med ei gruppe som heitte «Alternativ opplæring» i lag med Hans Petter Almås. Dei hadde base i Sævarhagen . – Me starta med sju elevar som var utilpassa i høve til den vanlege skulen. MOT – I 2004 kom SLT- koordinator Terje Eriksen til oss og ville ha oss på MOT-kurs i Trondheim . Me sa ja, men ante ikkje kva det gjekk ut på. Men dette kurset gav ei innføring som «sat langt inne i skrotten», og då me kom tilbake til Stord overtok me stafettpinnen i MOT-programmet i ungdomsskulen på Stord etter Didrik Lauvnes. Og så begynte snøballen å rulle….. HÅKON C. HARTVEDT hakon@fitjarposten.no