Fitjarposten 10 2015 by Fitjarposten

Hugs målaravlesing! NOVEMBER 2015 • nr. 10 • Årg. 11 • Gratis næravis for Fitjar

«Tomme garn kan alle få utan å prøve.» FINSK ORDTAK

Den 1. i kvar månad

ring gratis: 800 55 223

Fitjarposten.no

OPPVEKST: Ny avdeling i Bakken barnehage side 5 PORTRETT: Gudrun Tufteland side 8–10 KULTUR: Hardeland-utstilling side 13

Fitjar Kraftlag 60_5x34_maaleravlesning 1208.indd 1

21-11-08 16:28:47

OPNINGSTIDER: Man-ons ....09.00–16.30 Tors-fre ......09.00–18.00 Laur ..........09.00–15.00

tlf. e-post:

53 49 95 00 post@galleriflora.no

Fitjar Sjø & Camping Me kan tilby: • • • • • • • •

Kurs og selskap i flotte lokaler Barnedåp | Bryllup | Fødselsdag Julebord Minnestund Utlevering av mat Snittar, middag, koldtbord, kaker... Flotte ferieleiligheter til leie. Camping for faste og ambulerende.

RING RANDI DALEN

414 28 038 www.fitjarcamping.no

• EU - kontrollar • Service på alle merker • Sal av slitedelar og dekk • Off. godkj. bilverkstad

VÅR ERFARING - DIN TRYGGHET 5419 FITJAR Tlf 53 49 71 21, Fax 53 49 73 94

www.mecacarservice.no

Foto: Håkon C. Hartvedt

– Det er ei veldig god kjensle å ha alle avdelingar i same hus att. Godt er det for samhaldet òg. Me ser meir til kvarandre og kjenner oss meir som ein einskap enn når den eine avdelinga var utomhus, smiler styrar Torunn Aarskog.

TIPS OSS: mob: 481 51 491 - e-post: tips@fitjarposten.no - web: www.fitjarposten.no

TANNLEGE i Fitjar - Larsenbygget

graving transport meisling sal av masse tlf. e-post:

908 42 415

terje.peder.torland@haugnett.no

Me står ved Heiane storsenter kvardagar frå kl. 10.00 i perioden 9.–21. november.

Tlf. 53 49 70 65

OPNINGSTIDER: Man og fre: ............ 9 –16 Tirs,ons,tors: .......... 9 –18 Laurdag: .............. 10 –14

Tlf. 53 49 79 72

ille time på nett

No kan du best

.no www.ledigtime

Gratis, månadleg næravis til alle husstandar i Fitjar kommune. re da k t ø r : Håkon C. Hartvedt, mob: 481 51 491, hakon@fitjarposten.no b l a d bun a d : Helge-Mikal Hartvedt, mob: 902 92 923, helge-mikal@fitjarposten.no d i s t ri bus jon : SUDI, tlf: 908 69 103 t r y k k : Bladet Sunnhordland a n s va rl e g ut g jeva r : Media Consult AS, Liarhaugvegen 8 - 5419 FITJAR

sio

Grunnlagt 2005 av og for Fitjarfolk

4 på FITJAR

: Flaggar ut papirutgåva, siglar vidare på nett

– Kva synest du om hausten ?

Det blir nest siste nummer av Fitjarposten si papirutgåve. Når vi skriv desember er det 10 år sidan den første utgåva av Fitjarposten kom ut med eit ungdomsbilete av Elisabeth Madsen på framsida.

folk på over 95 år og les avisa på Ipad, og det er ikkje lenger så mange som ikkje har nett-tilgang. I samråd med våre annonsørar har Fitjarposten såleis bestemt at me frå 1.1. 2016 vert rein nettavis.

Den gongen var kanskje berre halvparten av lesarane våre på nett. I dag er situasjonen annleis. No sit

Me er svært takksame for at annonsørane i papirutgåva som me så langt har fått snakka med, vil

– Er det noko spesielt du nemne?

Annar Westerheim – Ein av dei beste på 150 år. – Dei stille, fine dagane med sol og fint vêr.

T RGET «DEI ET IKKJE SJOKOLADEPÅLEGG I KRIGEN» Med forfattar Ingunn Røyset som formidlar norsk krigshistorie til ein ny generasjon. Onsdag 4. november, kl. 18.00 i Kultursalen FKIB Ope for alle.

QUIZ PÅ FITJAR FJORDHOTELL

Per Bergesen – Nydeleg vêr. – Flott vêr å trene i, både langs vegen og til fjells.

Fredag 6. november, kl. 20.00 Fredag 27. november, kl. 20.00

HARDELANDUTSTILLING Opning i Foajéen i Fitjar Kultur- og Idrettsbygg, laurdag 7. november, kl 15.00 Utstillinga har vidare ope fram til 21. november. Kvardagar: 16.00-18.00 Laur og søn: 13.00-17.00

KYRKJEKALENDER FOR FITJAR KYRKJE

Elin Sørfonn – Fantastisk vêr. – Har hatt kjempefin tur til London denne hausten.

8. NOVEMBER Hovudgudsteneste, Fitjar kyrkje kl.11.00 15. NOVEMBER Hovudgudsteneste, Fitjar kyrkje kl.11.00 22.NOVEMBER Hovudgudteneste, Fitjar kyrkje kl.11.00 29. NOVEMBER Hovudgudsteneste Fitjar kyrkje, kl.11.00

SONGSTUND PÅ KAFEEN Onsdag 11. november, kl.18.00 Allsong, anekdotar og servering m/Jakob, Rasmus og Håkon

Maria Båtstad – Morsom – Har vore på Engesund og leika med sauane.

TIPSTELEFON:

481 51 491

flytte annonsemidlane over på nettsida. Det gjev grunnlag for vidare drift. Om ikkje hadde me truleg vore nøydde til å leggje inn årene. Den siste papirutgåva kjem 25. november slik at ho er på plass når me skal tenne julegrana søndag 29. november. Då vil Fitjarposten markere

10-års-jubileet sitt med kake og jubileumsboksal i Larsenbygget.

HÅKON C. HARTVEDT

INNSPEL

Her kan frivillige lag og organisasjonar gjera sine arrangement kjent GRATIS! Bestill innrykk på e-post: post@fitjarposten.no. Merk emnefeltet i e-posten med «TORGET:» Annonsefrist er innan kl. 12.00 fredagen før innrykk.

STORPARTY Søndag 22. november frå kl. 12.00 til kl. 17.00 på Fitjartun. Her er Tupperware, Sjarmtroll, Norwex, Perfect Home, Zinzino, Mary Kay, Forever Living og Energetix Magnetsmykker. Me tek i mot bestillingar. Veldig fint høve til å starte på julehandel. Her er noko for alle! Sal av saft, kaffi og kaker.

«NORGE RUNDT» KABARET MED OSTERNES MANNSKOR Kultursalen 20.–21. november Bilettar kr 300,Til sals hos T. Træet og i døra.

HAUSTENS STORE BOKSLEPP Seniorsenteret, Tysdag 24. november kl. 19.00 Bokslepp med tre lokale bøker: Sogeskriftet: «Fitjarminne», Lars og Jakob Vik: «Skråblikk frå Skåtet» og Håkon C. Hartvedt: «Fitjarportrett» Arr. Fitjar Sogelag /Fitjarposten

DAME TRENG SKYSS Ei eldre dame treng nokon som kan køyre ho frå og til , av og til. Kan du tenkje deg å hjelpe ho kan du ringja 53 49 76 62.

Prøv ein rubrikk på torget i Fitjarposten! Gratis for lag og organisasjonar. Kontakt oss på post@fitjarposten.no

Kinoanbefalingar - Bygdekinoen Fitjar sentrum

HANDARBEIDSKAFE i Fitjartun, 2. høgda Tysdag 24. november 18.00–21.00 Strikking, hekling, haking, brodering m.m. Sosialt.

TEMAKVELD Torsdag 26. november Fitjar kyrkje, kl 19.30 «Tro og lidelse – er Gud tilliten verdig» ved Torborg Aalen Leenderts.

KOMMER MED BÅDE NORSK OG ENGELSK TALE

PAN Eventyr 6 år Søndag 8. november kl. 17.00

JAMES BOND – SPECTRE Action, Triller 12 år Søndag 8. november kl. 19.00

Neste avis kjem 25.11 Annonsefrist: 18.11 E-post: post@fitjarposten.no - Mobil: 481 51 491

NOVEMBER 2015

www.fitjarposten.no

://nytt FRÅ NETT

Foto: Privat

3AB laga basar Startskotet går for Minidalten, med 81 deltakarar, som er ny rekord. Alle foto: Kjetil Rydland.

Ordføraren ynskjer det nye kommunestyret velkomen. Foto: Harald Johan Sandvik

Fitjardalten 2015 - ein folkefest!

Konstituerande møte i kommunestyret

Godvêr og folkefest då Fitjardalten gjekk av stabelen ved Fitjar kultur- og idrettsbygg i dag.

Det nyvalde kommunestyret hadde konstituerande møte onsdag 21. oktober. Alle medlemene møtte. Ordførar Wenche Tislevoll ynskte representantane velkomne til ein ny periode, og nemnde spesielt dei fem nye representantane: Bjørg Karin Tislevoll, H, Ole Bergesen, H, Vigdis Røen Leirvik, Ap, Karen Elisabet Rydland Sæbø, Sp og Svein Malvin Maraas, Frp. Først vart kommunestyrevalet 2015 formelt godkjent.

Unge Lars Lunde frå Stord går i mål som bestemann med ny løyperekord.

Deretter vart følgjande val gjennomførte: Formannskap, vald etter høvetalsval: Wenche Tislevoll, H, Agnar Aarskog, Ap, Arne Prestbø, H, Dagfinn Brekke, KrF og Sigurd Andrè Maraas, Frp.

Rune Kvilhaugsvik gav alt og blei nest best av dei lokale løparane.

Karl André Rydland har trent sidan ferien, og imponerte med ein 12.-plass totalt, eit godt stykke framfor storfekollega Gaute Aarbø t.h.

Nina Aarbø Olsen og Ina Engevik stakk av med dei to første plassane blant dei sprekaste damene.

Per Audun Kloster t.v. har vore med kvart år sidan Fitjardalten starta. Bjørn Tore Taranger har to napp i vandrepokalen.

Kjetil Rydland Publisert: 18.10.15

SPv.no

Ordførar: Wenche Tislevoll, H, vart samrøystes vald. Dagfinn Brekke, KrF, tok ordet og sa at KrF hadde gått til val med ein klar ordførarkandidat, men det er ikkje fleirtal for Harald Rydland i dag. KrF fremjar difor ikkje motkandidat, men støttar Wenche Tislevoll.

var audmjuk og stolt over å verta vald for fire nye år. Det er ei gjevande, spanande og krevjande oppgåve som ho tar på største alvor. Ho er ordførar for alle, og ho vil vera lett tilgjengeleg. Varaordførar: Agnar Aarskog, Ap. Skriftleg val, 15 røyster, 2 blanke stemmer. Kontrollutval, samrøystes: Leiar Svein Malvin Maraas, Frp, nestleiar Gro Rydland, Sp, Ove Gjerde, Ap, Geirmund Aga, H, Rune Helland, KrF. Utval for planog miljø, samrøystes: Leiar Torstein Grimen, nestleiar Annar Westerheim, Bente Karin Isdahl, H, Bård Inge Sørfonn, KrF, Karen Elisabet Rydland Sæbø, Sp. Utval for oppvekst og omsorg, samrøystes: Leiar Grete Marit Veka Maraas, Sp, nestleiar Vigdis Røen Leirvik, Ap, Terje Træet, H, Ole Bergesen, H, Harald Rydland, KrF. (...)

Harald Johan Sandvik Publisert: 23.10.15

Set forsikringane dine i banken forsikringar, rekningar, lån og sparing. alt i éin nettbank. eitt nummer å ringje, éin kontaktperson å snakke med. Samlar du forsikringane dine hos oss, får du inntil 17% rabatt. i tillegg får du 5% lojalitetsbonus når du har vore forsikringskunde i tre år.

Elevane fortalde at mange barn må flykta frå Syria. Foto: Privat

(...) Elevane sa dei ville hjelpa alle som er i flyktningeleirar og oppfordra folk å kjøpa mykje mat og mange lodd. Det var rundt 220 familiemedlemmer på basaren vår. Og dei var svært flinke til å kjøpa mat og lodd. Klasse 3AB klarte å få inn kr 25.495 til Redd Barna. Tusen takk til elevar, foreldre, søsken, besteforeldre og andre som har medverka til eit så flott resultat. (...)

Ordføraren takka for tilliten, og gav uttrykk for at ho

05555

få inntil 17% rabatt

Klasse 3AB bestemte at dei ville laga basar og gi pengane til Redd Barna og flyktningane i Syria, skriv lærar Solveig Sætre Thunsetvedt i eit referat ho har sendt til Fitjarposten.

ring oss på 05555, eller send ein SMS med kodeord «forsikring» til 05555.

Solveig Sætre Thunestvedt Publisert: 23.10.15

SkadeSkade-og oglivSforSikring livSforSikring

ANNONSER

NOVEMBER 2015

Jul

“Ølsmaking” Lørdag 14. november kl. 20.00 inviterer vi til ølsmaking.

Vi vil presentere totalt 9 forskjellige øltyper. Det vil være en aperitiff, 8 forskjellige øltyper som blir satt til passende små matretter. Dette blir spennende - velkommen til hotellet kl 20.00 denne kvelden! Pris kr. 395,- pr. person inkl. cover til Coyntryboys. Ønsker påmelding til post@fitjar-fjordhotell.no, 534 57 700 eller 97 73 65 37!

”Countryboys”

lutafisk

Lørdag 14. november kl 22.00 vil Countryboys spele til dans på hotellet

Fredag 20. november kl 19.30 inviterer vi til eit herlig måltid LUTAFISK.

– Cover kr. 150,-

quiz

BORDBESTILLING

Fredag

6. november og 27. november

TID FOR Å BESTILLA

Vi serverer alt av julemat fra lørdag 28. november.

Julebord lørdagane 28. november, 5. desember og 12. desember

Familiejulebord

søndagane 29. november, 6. desember, 13. desember og 20. desember Tips til julepresanger: Hos oss kan du kjøpe gavekort på middager.

JULEBORD!

Hugs me leverer snitter, smørbrød, kaker. tapas, pizza, koldtbord + mykje mykje meir heim til deg!

Bordreservasjon: Fitjar Fjordhotell 53 45 77 00 - post@fitjar-fjordhotell.no

Følg oss på Facebook!

Julebord Me leverer julemat og kaker. Ønskjer du å ha ein julelunsj eller julebord lager og serverer me julemat. Me leverer også ut julemat til store og små selskap. Julebuffet m/dessert. Julekoldtbord. Snittar. Kaker.

Fitjar Sjø og Camping Randi Dalen - 414 28 038 www.fitjarcamping.no

ANNONSER

NOVEMBER 2015

H AU ST E N S ST O R E

BOKSLEPP Det er ikkje kvart år ein lanserer tre nye bøker i Fitjar, men det skjer i

Fitjar Seniorsenter – 24. november kl. 19.00 FITJAR SOGELAG

FITJARMINNE

gjev ut 3. årgang av

FITJAR SOGELAG 2015 - 3. ÅRGANG

FITJARMINNE

med spennande artiklar rundt lokal historie. FITJAR SOGELAG

Dei gode henders gjerning og det milde sinn Kan opne stengde portar så du tonen finn. - Lidvald Stubhaug -

FITJARPOSTEN FORLAG kjem med to bøker:

PORTRETT 2005–2015 | FITJARPOSTEN

med stubbane til Lars og Jakob Vik.

SKRÅBLIKKFRÅSKÅTET

HÅKON C. HARTVEDT

FITJARPORTRETT

SKRÅBLIKK FRÅ SKÅTET

LARS&JAKOB VIK

FITJARPORTRETT

Fitjarposten har 10 årsjubileum og redaktør Håkon C. Hartvedt har samla ti av portretta han har skrive i papirutgåva mellom to permar.

«SKÅTABRØRNE» LARS OG JAKOB VIK har i fleire år hatt fast spalte i Fitjarposten med tittelen «SKRÅBLIKK FRÅ SKÅTET». Her har dei delt eigne morosame opplevingar og andre små historier med lesarane. I samband med at Fitjarposten feirar 10 år i desember har me samla dei fleste av desse historiene i ei lita bok som me vonar vil spreie litt glede og lått i kvardagen. God lesnad!

til ka han inn Skal eg pak på han sit du deg deg, eller heim sjølv? og fyke han

for s i de t e i k n i ng : de s ign :

Oddr un Hatlevik Helge-Mikal Har t vedt | f i t ja r p os t e n

978 - 82-996809 -5 - 0

9 788299 680943 w w w . f i tja rp os t en . no

FITJARPOSTEN

i sbn

SMÅHISTORIER | FITJARPOSTEN

Det vert enkel servering, opplesing og høve til å kjøpa bøkene med fleire av forfattarane til stades.

ANNONSER

NOVEMBER 2015

Mer enn bare vindu!

Hydraulikk og slangeverksted Leverandør av Fina og Total smøremiddel til landbruk og anleggsmaskinar.

MesterVindu gir deg varige verdier med kvalitet i alle detaljer. • Vinduer og dører • I klassisk og moderne stil • Til store og små bygg • Ferdig malt/aluminium bekledd • Fleksible løsninger • Moderne produksjon • Selges i lokale byggevareforretninger

Forhandlar for Parts på delar og filter til anleggsmaskinar, kurante glass på lager.

Mer enn bare vindu

r estaurering av gamle båtar mobil 922 88 481

www.tveit.no Avdeling Fitjar

foto: ole Haukeland

DåfjorD en slipp

www.mestervindu.com

Mestervindu AS | Sjoareset | 5419 Fitjar | Norway Tel: +47 53 45 89 70 | Fax: 53 45 89 80

E-post: maskin@haugnett.no | Tlf 900 84 551

Som nye eigarar av fabrikken på Sjoareset opplever me at me er tekne svært godt imot frå første dag. Både av dei tilsette som gjer ein kjempejobb, og av kommuneleiinga, næringslivet – og fitjarfolk generelt. Me vil sjølvsagt ikkje gløyme våre kundar som me set svært stor pris på. Dette gjev oss inspirasjon til å stå på for å sikra gode arbeidsplassar på Fitjar.

E-mail: amb@mestervindu.com | Web: www.mestervindu.com Facebook: www.facebook.com/mestervindu

AUT. ELEKTROINSTALLATØR • 5419 FITJAR

RING

404 04 145

Hatlevik Rør AS

Avdelingsleiar Rune Helland: tlf. 45 29 29 54, e-post rune-h@tveit.no

Hegraneset • 5419 Fitjar • 53 49 93 15 • 995 18 838 • hatlevikror.vb.no VARME & BAD - NORGES LANDSDEKKENDE RØRLEGGERKJEDE FOR PRIVAT- OG BEDRIFTSMARKEDET

SKO FOR ALLE HØVE! Me står ved Heiane storsenter kvardagar frå kl. 10.00 i perioden 9.–21. november.

5419 FITJAR Tlf. 53 49 71 61

ANNONSER

NOVEMBER 2015

Tilbudet gjelder KUN Autoservice AS på Fitjar

53 49 71 21

Trygghet ved utført

service hos Mekonomen

Vinterdekk

Vi skifter mens du venter

Du beholder fabrikkgarantien Du får Mekonomen Mobilitetsgaranti

Vi har testvinnerne!

Vi er spesialister på dekk og felg Vi stiller en rask bosch-diagnose Visste du at vi har DEKKHOTELL og markedets beste maskin for balansering av dekk og ripefritt hjulskift? HALV PRIS PÅ DEKKHOTELL VED KJØP AV VINTERDEKK

Vi har originaltester til følgende bilmerker

EU-kontroll på dagen! 0 = oktober OBS! Siste tall i skiltet sier når kontroll er påbudt.

Vi gjør BilLivet enklere ET ENKELT BÅTLIV ET ENKELT BÅTLIV

Pioner Multi mesTrer de FLesTe uTFordringer Pioner Multi mesTrer de FLesTe uTFordringer

Ledige plassar for vinterlagring

ME UTFØRER DET MESTE INNAN GRAVING OG GRUNNARBEID Naustområde Byggjefelt Hytte– og bustadtomter Lektertransport Kaibygging

Pioner leverer båter fra 8-17 fot WWW.PionerBoaT.no Pioner leverer båter fra 8-17 fot deT Ligger i naVneT, Pioner muLTi WWW.PionerBoaT.no er designeT sÅ smarT aT

BruksomrÅdeT sTrekker seg Fra deT Ligger i naVneT, Pioner muLTi BeredskaPsBÅT TiL FiskeBÅT, Fra er designeTTiL sÅLandsTedBÅT smarT aT dykkerBÅT BruksomrÅdeT sTrekker seg Fra BeredskaPsBÅT TiL FiskeBÅT, Fra dykkerBÅT TiL LandsTedBÅT du Finn oss i Årskog PÅ FiTjar |

www.waageanlegg.no

| WWW.FiTjarBaaT.no

WWW.PionerBoaT.no

du Finn oss i Årskog PÅ FiTjar | 944 30 500 | WWW.FiTjarBaaT.no

WWW.PionerBoaT.no

inge@waageanlegg.no | Tlf: 958 86 390

PORTRETT

NOVEMBER 2015

PORTRETT

NOVEMBER 2015

Menighetssøster, båtflyktning og mykje anna.

SØSTER GUDRUN Gudrun Tufteland vart fødd på Skumsnes for snart 95 år sidan, og har ein lang og innhaldsrik karriere bak seg innan sjukepleie og diakoni.

udrun var ferdig utdanna på Menighetssøsterhjemmet i Oslo i 1947, og var då ei av yttarst få med fullverdig sjukepleiarutdanning i Fitjar. – Me skulle alltid presentera oss med «søster» framfor namnet vårt, seier Gudrun. Og alle i Fitjar, i alle høve over ein viss alder kjenner henne som «søster Gudrun». Født på Skumsnes På Skumsnes – eller Nese – voks Gudrun opp i ein stor familie med seks søsken, tre eldre og tre yngre enn henne, på den garden som Nils Magne Skumsnes eig i dag. Det var fire bruk på Skumsnes den gongen, og dei hadde eit nært forhold til naboane. – På Nese var me ein heil «menighet for oss sjølve», seier Gudrun. Samlingsstaden var gamlestova til faster Gyri; ho var ik kje faster hennar, men faster til ungane på nabogarden. – Her gjekk me ut og inn akkurat som det passa oss, seier Gudrun, og spesielt søndagskveldane var det fullt hus. Gudrun fortel at då ho kom heim frå Børtveit på juleferie frå i 1937, gjekk ho først innom til «Fasto» i gamlestova før ho gjekk heim. Faster hadde ikkje familie. Ho hadde strikkemaskin, og strikka både natt og dag, spesielt før jul. Ho var den einaste på garden som hadde avis. Ho heldt både «Dagen» og «Kineseren», som i dag heiter «Utsyn». På veggen hadde ho bilete av alle kinamisjonsgeneralane, med Ludvig Hope i spissen. – Me hadde ikkje radio heime, fortel Gudrun, den nærmaste var hos Andreas Hovland. Han hadde vore i Amerika. Der gjekk folk av og til og høyrde på gudstenesta om søndagen. Gudstenesta blei avbroten då Hitler hadde gått inn i Polen. Då mor mi kom heim, var ho fortvila og bad til Gud, minnest Gudrun. Eigen radio fekk mora først i 1949, til 60-årsdagen sin. Kristi Leivestad inspirerte – Korleis hadde det seg at du blei sjukepleiar? – At det skulle bli sjukepleiar, har nok med ei oppleving i barndommen heime på Skumsnes, då menighetssøster Kristi Leivestad var i pleie hos ei døyande kvinne i nabolaget. I stova stod det to senger, og dei kokte maten på ein vedomn som stod i stova, fortel Gudrun. Søstera flytta ut, og Kristi Leivestad flytta inn og hadde tilsyn med den sjuke både dag og natt.

Gudrun var berre ein jentunge den gongen. – Kristi Leivestad åt alle måltida sine hos oss, ho var så fin i menighetssøsteruniforma si! Og eg såg alltid opp til Kristi Leivestad, seier Gudrun. Ho trur spiren til sjukepleia kom herfrå, sjølv om det var mest ubevisst. Gudrun Skumsnes blei utdanna sjukepleiar, eller menighetssøster, på Menighetssøsterhjemmet i 1947. Menighetssøsterhjemmet blei oppretta for å avhjelpa nød i heimane. Mange sjuke og gamle låg heime og hadde behov for stell. Her begynte Gudrun 1. februar 1944, og ho var ferdig tre år og tre månader seinare, klar til teneste i Fitjar. Men det skulle bli eit stykke fram til sjukepleieutdanninga. Gudrun seier at ho ikkje hadde så mykje tru på seg sjølv i barndommen. Dette kom seg etter at ho hadde gått fire månader på Framnes. Det var onkel Ola Skumsnes som sette henne på ideen då han var heime frå Amerika på besøk. Då han hadde reist tilbake, fekk eg brev frå han: – Vil du gå på Framnes, så skal eg kosta det. Dermed var frøet til kunnskapens tre var sådd. Huspostar Men det skulle gå mange år før ho kom så langt. I 1935 var Gudrun ferdig på skulen, og då gjekk ho for presten. Dei første åra etterpå var ho i fleire huspostar, og annakvart år måtte ho vera heime på Skumsnes og hjelpa til. I 1936 fekk ho huspost hos Jens Fitjar på Rubbestadneset, der ho var frå mars til september. Den neste husposten fekk ho på Børtveit i 1937. – Far lånte båt i Sandvikvåg og rodde meg til Hovland. Der overnatta eg hos veninna mi, Borghild Hovland, som seinare blei gift med Gjert Hatlevik. Neste dag kom rutebåten «Åkrafjord», og den tok meg til Børtveit, der eg gjekk i land i mørkninga. I dag går det fortare å reisa til Amerika! I løpet av det året eg var i huspost på Børtveit, var eg berre heime éin gong. Det var mellom jul og nyttår. Då rodde me til Vistvikjo, og Peder Nesse skyssa oss til Sandvikjo. Og då var eg nesten heime! Bergen, krigen og Framnes I 1939 reiste Gudrun til Bergen for å tena pengar til skulegang. – Eg var i Bergen då krigen braut ut, og vakna 9. april 1940 av sirener og skot frå festninga på Kvarven, fortel ho. I Bergen hadde eg huspost hos gamle fru Marthinussen, stemor til biskop Karl Marthinussen. Ei jente frå Skums-

nes hadde vore der før meg, og det var ho som skaffa meg jobben; no var det min tur. Frua flytta til ei dotter som budde på Minde, medan eg la på flukt til Fitjar. Først blei eg med ein lastebil med flyktningar til Os. Derfrå gjekk ferda med flyktningar på ei ferje til Tysnes, og med lastebil over Tysnes. Med på lasset var familien Kristian og Rebekka («Bekko») Rein, som budde på Nesttun. Heime låg mor til sengs, i sorg over alle borna sine, som var spreidde for alle vindar i den farlege krigstida. Etter kvart som ungane kom heim, blei ho betre, og snart var ho frisk og stod opp att. Eg blei heime til eg drog til Framnes. Etter som tyskarane hadde innteke Framnes med hestar og full styrke, kunne me ikkje begynna på Framnes før etter årsskiftet 1941. Ved juletider var tyskarane borte, og Mads og eg fekk beskjed om å begynna. No kom det brev frå onkel Ola i Amerika; han våga ikkje senda pengar, for han var redd dei ikkje kom fram i desse krigstider. Men bror hennar, som også heitte Ola, hadde både arbeid og pengar. Derfor kunne ho låna pengar av han. Sjølv om ho klarte seg utan pengane til onkel Ola i Amerika, takkar ho enno han for at han sette henne på sporet. I løpet av fire månader på Framnes lærte Gudrun meir enn på sju år heime i Fitjar, meiner ho. Dei tre første åra gjekk ho på gamleskulen i Osternes, og dei siste tre åra i det skulehuset som står i dag. Det var åtte elevar i kullet til Gudrun, men det var ein fådelt skule, med mange fleire i klassen. Det var ofte 8–10 ungar i kvart hus den gongen. Berje Aarbø var lærar, men han var mykje borte, då han var ordførar og hadde mange andre verv. Gudrun skuldar ikkje på undervisningstilbodet, men tar ansvaret sjølv for at ikkje lærdommen blei så stor i dei sju åra i skulen. – Eg brydde meg ikkje, seier ho, og det skuldast nok Janteloven: Du må ikkje tru at du er noko! På Framnes gjekk ho på den praktiske linja, og lærte å setja opp vev. – Men det har eg gløymt for lenge sidan, seier ho. Det viktigaste eg lærte var norsk og matematikk, og norsken eg lærte på Framnes har eg alltid hatt god bruk for. – På Framnes fekk eg tru på at eg er nokolunde normalt utrusta, seier Gudrun med eit smil. Eg brydde meg meir om å læra, og hadde større utbyte av undervisninga enn eg hadde hatt på Fitjar. Her blei eg oppmuntra til å bli sjukepleiar, spesielt av Janne, som var sjukepleiar

10 på Framnes. Eg fekk tru på det medan eg var på Framnes, no var dette det einaste eg ville bli. Det høvde for meg, for eg hadde alltid likt å hjelpa folk. – Etter at eg hadde vore heime og hjelpt til eit år, såg eg at dei søkte etter hjelp på Waisenhuset i Bergen. Der var eg eit par år. Dei dreiv åtte små barneheimar, nokre med gutar og nokre med jenter. Eg likte meg godt, seier ho. Gudrun arbeidde på eit hus med berre jenter, eit stykke utanfor sentrum, mot sjøen. Her hadde dei fjøs med kyr, og ungane fekk den maten dei trong. Menighetssøsterhjemmet Medan Gudrun var der, søkte ho på sjukepleia. Kanskje hadde ho Kristi Leivestad i tankane då ho såg ein annonse i «For Fattig og Rik», der Menighetssøsterhjemmet lyste etter unge, truande jenter som ville bli sjukesøstrer. – Det er der eg skal gå, tenkte Gudrun. – Første gongen blei eg første varamann, på vilkår av at eg kunne komma og begynna på kort varsel. Det kunne eg ikkje, for eg var i fast jobb, men året etter kom eg inn, og 1. februar 1944 begynte eg på Menighetssøsterhjemmet. – Då var det heilt svart i Oslo, fortel Gudrun. Det var krig, og tyskarar over alt, og ho opplevde at heile huset rista då engelskmennene bomba Victoria Terrasse 31. desember 1944. Ei av bombene rikosjetterte og råka ein trikk full av folk på Drammensveien. Gudrun fortel at ho hadde det godt i Oslo. Det var aldri mangel på mat. Dei fekk svenskesuppe, basert på svensk råstoff, anten næringsrik ertesuppe eller havregrynssuppe kokt på tørrmjølk. Og dei budde gratis på internat. Dei var fire på eitt rom, og hadde gratis kost og losji. Menighetssøster-hjemmet hadde avtale med Rikshospitalet om praksis, og der fekk dei gratis kost i kantina. Strengt Sjølv om dei hadde det bra på skulen, var det strengt. Dei hadde ikkje lov å be mannfolk inn på rommet, uansett om det var brør eller andre nærskylde menn. Då Gudrun hadde vore i Oslo i vel eitt år og skulle feira gebursdag, ville ho be bror sin, Mads, men han kunne ikkje koma nærmare enn å setja foten i døropninga. – Hadde eg bedt han inn på rommet, hadde det blitt reprimande! Då hadde eg blitt kalla inn for å forklara meg, og kva tull eg heldt på med! Ei av veninnene hennar var forlova med ein mann som studerte til ingeniør i Zürich. Han våga ikkje senda brev direkte til henne på Menighetssøsterhjemmet, men sende det til ein kamerat i Oslo, som overrekte det til henne. Mange av studentane hadde hatt sjølvstendige stillingar før dei begynte, og fann det vanskeleg å bli behandla som sjuåringar på Menighetssøsterhjemmet. Det skulle vera ro etter klokka 22 om kvelden, og dersom ein kom for seint, måtte ein ringja på. – Vakta sleppte oss inn, men me blei skrivne inn i «svarteboka», seier Gudrun. Dei var 20 jenter på kullet, og ingen strauk til eksamen. Dei hadde det kjekt i lag, men det var streng rangordning på Menighetssøsterhjemmet, også blant studentane. Dei som hadde begynt sist, var naturlegvis lågast rangert. – Og me blei betre behandla etter kvart som me hadde gått på skulen ei stund, seier Gudrun. Beltesøstrer, dei som var ferdige med andre året av utdanninga, fekk vera med på operasjonar og assistera legen ved andre undersøkingar. Då dei var ferdige med utdanninga og eksamen, fekk dei stiv snipp i skjorta, og instruksjonssjukepleiaren på skulen festa nåla med emblem. – Nå er vi dus! sa ho. Alltid likt å hjelpa og stella folk Gudrun fortel at ho aldri har hatt problem med å sjå sjukdom og vonde ting på nært hald. – Eg kvidde meg til første gongen på operasjonsstova, fortel ho. Men det viste seg ikkje å vera vanskeleg, tvert imot var det interessant. Eg har alltid likt å hjelpa og stella folk, slik at dei blir betre, seier Gudrun. På gamleheimen likte eg meg ikkje så godt, det er verre å sjå på at det berre går ein veg. Penicillin På Menighetssøsterhjemmet var Gudrun blant dei første i landet som blei kjende med antibiotika. – Penicillinet kom med freden, og siste året i sjukepleia lærte me å bruka det, seier ho. Me lærte av legane å blanda tørrampullar i vatn som me kjølte ned etter at me hadde kokt det. Penicillinet var laust pulver i eit glas med gummihette – me stakk sprøyta med det kokte vatnet ned i ampullen, og laga ein heil kur på den måten. – Eg hugsar godt dei første gongene eg såg penicillin i bruk. Medan eg var i praksis på ein sjukeheim i Oslo,

PORTRETT skulle me behandla ei dame med bakteriar i hjarteposen. Ho svak, men blei ganske fort frisk – hadde ho ikkje fått penicillin, hadde ho gått stilt og roleg ut av denne verda, seier Gudrun. Ho fortel at ho begynte å bruka penicillin i arbeidet straks ho kom til Fitjar. Ho nemner spesielt eit lite barn som ho vakte over om natta og dryppa sukkervatn i munnen på. Også han kom seg. Når eg spør om det er kallet som har drive henne, blir Gudrun litt nølande. – Kall og kall... eg reknar med Guds hjelp. Kallet er når du ser at alt legg seg til rette. Sokneprest Bjørlykke sende brev – Korleis hamna du i Fitjar? Sokneprest Bjørlykke sende brev til forstandar Ragnar Forbech ved Menighetssøsterhjemmet med spørsmål om Gudrun Skumnes kunne komma til Fitjar og begynna i arbeid i heimbygda. Gudrun blei innkalla til forstandar Forbech, som refererte til brevet frå Bjørlykke. Dei hadde ikkje hatt sjukepleiar på tre år, etter at Guri Aadland hadde slutta. – Å, stakkars folk, sa forstandaren. I brevet frå sokneprest Bjørlykk skriv han:

e 6. desember 1946

"Herr pastor R. Forbech Menighetssøsterhjemmet, Oslo. Deres brev vedkommende søster Gudrun Skumsnes, har jeg mottatt, og takker så meget for det. Det var bra å høre at hun er villig å komme som menighetssøster i Fitjar. "Jeg ser at hun ikke kan begynne her før 1. oktober næste år. Vi får finne oss i det. Det som har mest å si er at vi kan få menighetssøster, og at vi kan si til folk at det er i orden. Man holder på å gå trett av å støtte et arbeid som man ikke ser noe resultat av. Derfor vilde jeg gjerne ha sikker beskjed om dette til jul, da vi skal ha den tradisjonelle ofring til menighetssøsteren. Med hensyn til lønnen kan jeg med en gang garantere den minimumslønne de nevnte - 2400 kr samt hus, lys, brensel og trygdekasse, om man kan gå høyere må avgjøres i styremøte. Jeg takker Dem for Deres bryderi med den sak og for det gode resultat den for vårt vedkommende fikk. Fitjar den 6. desember 1946 John Gunnar Bjørlykke sokneprest i Fitjar." – Det var då kallet kom inn, seier Gudrun. Eg hadde alltid visst at eg ville ut i menighetsarbeid. Det var godt for soknepresten å kunna lova kyrkjelyden sjukepleiar, og det blei nok eit bra offer 1. juledag 1947! Også Kristi Leivestad, som gjorde teneste i Fitjar då Gudrun var barn, var utdanna ved Menighetssøsterhjemmet. – Og då eg blei menighetssøster, fekk eg brev frå henne. Det var jo ein sensasjon – for det var nesten ingen som hadde sjukepleieutdanning i Fitjar den gongen. Rett nok hadde dei hatt ein samaritt med tre månaders utdanning. – Det var kanskje endå tøffare då Kristi Leivestad var menighetssøster, seier Gudrun, ein gong måtte ho gå over fjellet for å pleia ein mann på Stranda. Då følgde ho nok den gamle kyrkjevegen som kjem ned på Hovland. Som kjent var det ikkje ein gong kjerreveg til Stranda den gongen. – Kven betalte deg for jobben? – Pasientane betalte litt for pleie, og det blei ofra i kyrkja til stillinga. I tillegg samla sjuke- og fattigkasseforeininga inn pengar. – Du har vel lært å vake du Gudrun fortel at ho var hos pasienten dag og natt. Av og til fekk ho litt avløysing slik at ho fekk sova om natta. Men ikkje alle hadde forståing for at ho hadde bruk for å sova: – Du har vel lært å vaka du, fekk ho høyra. Gudrun hadde ikkje lært å vaka på skulen, men ho seier ho overlevde veldig greitt, og dubba av litt innimellom. Det var krevjande å reisa rundt i eit så stort område, blant anna over Selbjørnsfjorden og til Brandasund måtte ho reisa i båt. Gudrun opplevde at folk respekterte henne. Dei var krevjande, men takknemlege. Ho var innom all slags heimar, men opplevde ikkje at ho kvidde seg mykje. Ho fortel at ho har pleidd mange heilt inn i døden. Det blei kalla «siste teneste», og var ei teneste som den døyande eller familien ikkje betalte for.

NOVEMBER 2015 – Kva hadde du å lindra med? Gudrun pleidde ofte kreftpasientar med store smerter. Ho fekk sprøyter av dokter Knut Moe; ho går ut frå at det var morfin. – Han visste om situasjonen, seier Gudrun. Gudrun fortel at det hende berre ein gong at ho nekta å rykkja ut. – Den einaste gongen eg nekta, hadde bruk for å sova, seier ho. Gudrun seier at ho tolte arbeidet godt, sjølv om ho måtte takla mykje forskjellig. – Eg blei herda, seier ho. Det var mykje som skjer, og du veit ikkje den eine dagen kva som møter deg neste dag. Men eg visste at det var der eg skulle vera. – Kvifor? – Eg visste at dei trong meg, seier Gudrun. Sjokolade hjelpte mot sprøytestikk Ei av pliktene til Gudrun var å setja sprøyter. Alle som hadde born, ville ha vaksine mot kikhoste. Men ho likte ikkje at ungar blei redde for henne, denne dama som kom og stakk dei. Mot lungebetennelse gav ho ei sprøyte kvar tredje time, i baken, der det var mest kjøt. Ein av gutane som venta på denne stikkedama blei alvorleg redd då han såg at Gudrun var på veg heim til dei: – Gud i Himmelen, kor skal eg gøyma meg? Ungane var redde dersom eg hadde stukke dei, og derfor prøvde eg å få tak i noko godt å trøysta dei med. Sjokolade hjelpte mot sprøytestikk! Gifta seg med Einar Tufteland Etter tre og eit halvt år som menighetssøster hadde Gudrun fått nok, og blei samd med mannen sin om at det var tid å gi seg. Ho slutta i arbeidet til nyttår 1951, og gifte seg med Einar Tufteland. Spesielt tok all reisinga på. Skulle ho over Selbjørnsfjorden, måtte ho ta med seg sykkelen og komma seg om bord i «Bremnes» klokka kvart på fire om morgonen! Og sykkelen var hennar eigen; den kosta 50 kr, som ho måtte betala sjølv. Og ho fekk ikkje sykkelgodtgjersle, for han kunne bli brukt privat! Det var ekstra utfordrande dersom ho hadde fleire pasientar på same tid ulike stader i den vidstrekte bygda. Ein gong hadde ho ein pasient med brystsvull på Raunholm og ein med lungebetennelse i Vik. Det var ikkje enkelt å få gitt ein dose med penicillin kvar tredje time. Ho overnatta ei natt i Vik og ei natt på Raunholm for å få det til å gå opp. Det var ikkje enkelt då ho hadde ein pasient på Fodno og ein på Vestbøstad heller. Då fekk ho bror sin, Mads Skumsnes, til å setja sprøyta i pasienten på Vestbøstad. Han hadde avtent verneplikt i saniteten, og hadde lært å setja sprøyter. Dette likte ikkje dokter Ritland på Stord. – Men det er jo ulovlig! sa han. Ingen dans på roser Livet blei ingen dans på roser for Gudrun etter at ho slutta som menighetssøster. Saman med mannen sin, Einar Tufteland, fekk ho to døtrer. Men i september 1956 døydde mannen hennar, og ho sat att åleine med to jenter, på to og fire år. Dette knekte ikkje Gudrun, som klarte seg godt både på heimebane og i arbeidslivet. Når eg spør korleis ho har klart det, svarer ho: – Du veit, eg er sterk, eg! I 1967 klarte ho endeleg å ta førarkort for bil, etter at ho i mange år hadde vore avhengig av buss og sykkel. Ho seier at ho hadde mykje glede av bilen, men ho sleit med å klara førarprøven. Sjåførlærar Olver Hystad oppmuntra henne, han ringte og sa: – Gudrun, du er ei av dei få som har bruk for bil! På denne tida arbeidde Gudrun mykje på sjukeheimen på Fitjar, i tillegg til at ho hadde mor si buande heime på Tveita i åtte år. Etter kvart tok ho meir vakter på sjukehuset på Stord, og fekk fast jobb der. Ho likte seg godt på Medisin post 4, med hjartepasientar som ofte klarte seg bra. Her hadde Gudrun ein god arbeidsplass til ho gjekk av med pensjon midt på 1980-talet. Diakoninemnda Då Gudrun var godt oppe i 70-åra blei ho leiar for diakoninemnda i Fitjar kyrkje. Som leiar førebudde eg sakene og kalla inn til møte. Det var ei fin tid, eit rikt og meiningsfullt arbeid, seier Gudrun, for folk var takknemlege. For vel to år sidan sette Gudrun bilen frå seg for godt. Då var ho godt over 92 år gamal. Men framleis liker ho å koma seg ut, og turen går gjerne til bedehuset i Osternes. – Der kjenner eg meg heime, seier Gudrun til slutt. KJETIL RYDLAND kjetil@fitjarposten.no

ANNONSER

NOVEMBER 2015

Næringsprisen 2015

TANO

devold

signature

MINDY

alnes

239

299 islender

Fitjar kommune ynskjer forslag til kandidatar for næringsprisen for 2015. Prisen kan tildelast einskildpersonar eller firma som har utmerka seg i 2015, enten ved langvarig verksemd, eller ved nybrottsarbeid.

MICKELA

699

229

Forslaga skal grunngjevast og sendast til Fitjar kommune Postboks 83, 5419 Fitjar E-post: bebj@fitjar.kommune.no Innan 20.11.2015

Fitjar Kommune

HOPE

Kulturprisen 2015 379

, ! tt frekkare i L ykje friskare m

Opningstider: Man-Fre 09:00-18:00 Lør: 09:00-15:00 Lik oss : MX Sport Larsen

Fitjar kommune ynskjer framlegg på kandidatar til kulturprisen for 2015. Kulturprisen kan delast ut til einskildpersonar, grupper eller lag med tilknytning til kommunen. Prisen vert gjeven som eit symbol/ei påskjønning for deltaking i aktivt og friviljug kulturarbeid over lengre tid.

Forslaga skal grunngjevast og sendast til Fitjar kommune Postboks 83, 5419 Fitjar E-post: bebj@fitjar.kommune.no Innan 20.11.2015

Fitjar Kommune

GARDINTRAPP ALL TAPET PÅ LAGER 4 TRINN

299

499

PENSELSETT 5 STK

MALERFILT 10x 1 MTR

399

NORDSJØ ORIGINAL 5

HEILMATT VEGGMALING 10 LTR

:00 alle dagar

Opningstider 09:00-18

MAGNUS HARDELAND

«Ein forvitneleg kunstnar» Utstilling i Fitjar 7. –21. november i Foajeen i Fitjar Kultur – og Idrettsbygg og Galleri Losjen

Opning i foajeen i Fitjar Kultur- og Idrettsbygg Laurdag 7. november kl. 15.00

n e j s Lo

Galleri

Velkomst ved Karvel Strømme Opning ved Kristi hardeland Musikalsk innslag ved Bodil Lunde Rørtveit

Vidare opningstider fram til 21. november kvardagar: ................kl. laurdag og sundag: ...kl.

16.00–18.00 13.00–17.00

KULTUR

NOVEMBER 2015

Komiteen: F.v. Torhild Andersen, Karvel Strømme og Kristi Hardeland. Annemor Hardeland var ikkje til stades då biletet vart teken. Foto: Håkon C. Hartvedt

– Ein draum vert oppfylt Det seier Kristi Hardeland i samband med at faren, Magnus Hardeland, sine bilete skal stillast ut i Galleri Losjen og i Foajeen i Fitjar Kultur- og Idrettsbygg. For ei tid sidan tok Bjørg og Karvel Strømme initiativet til ei utstilling med Karl Gloppen sine måleri. Det vart ein strålande suksess med rekordstort frammøte på utstillingsopninga. Så tenkte dei to at noko liknande måtte kunne gjerast med Magnus Hardeland sine verk. Karvel tok kontakt med Torhild Andersen som bur her på Fitjar og som Magnus var onkel til, for å høyre om ho trudde dette kunne vere noko. Det meinte ho absolutt. Karvel ringde då til Kristi Hardeland som tende heilt på ideen. Etter kvart kom òg Anne Hardeland, ein anna niese av Magnus, med i arbeidet for utstillinga. Dermed begynte snøballen endå ein gang å rulle… – Låg på meg å få gjort noko med dette Etter at Magnus døydde for 25 år sidan vart heile arkivet hans med bilete og meire til flytta til Austlandet der Kristi bur. Igjennom mange år har det lagt på ho å få gjort noko med desse kunstskattane, så då ideen kom om utstillinga som opnar 7. november, var det heilt i tråd med kva Kristi ønskte. Og no vert det ikkje berre utstilling. I tillegg vert det katalog, kalender og julekort. Det har heller ikkje vore vanskeleg å få tak i bilete utanom dei Kristi hadde kontroll over. – Folk har vore svært velvillige til å låne ut verk dei har i privat eige. Det vil såleis bli my-

kje fint å sjå på når utstillinga er montert, seier gjengen som i det siste har har jobba intens for å få realisert utstillingsideen. Me snakkar då om Kristi Hardeland, Annemor Hardeland, Torhild Andersen og Karvel Strømme. Utstillinga opnar 7. november kl 15.00 i Galleri Losjen. (Sjå annonse på s. 11 i denne avisa). Her vil òg fleire av ordførarane til kommunar som Magnus Hardeland har teikna kommunevåpen for, møte. Så langt har ordførarane i Etne, Askøy, Øygarden og vår eigen Wenche Tislevoll gitt melding om at dei kjem. Magnus Hardeland måla òg motiv til ein del faner. Under utstillinga vil ein kunne sjå fanene som han lagde til til Bygdalaget Sunnhordlendingen i Bergen, og fana til Sagvåg Songlag. Meir om Hardeland I faldaren som er laga i samband med utstillinga har ein teke med følgjande faktaopplysningar om Magnus Hardeland. Han vart fødd på Fitjar og levde frå 1905 til 1980. Heilt ifrå han var barn var han flink til å teikna, og som ungdom reiste han til Bergen der han studerte ulike stilartar frå antikken til notida. Han byrja sin kunstnariske verksemd med illustrasjonar i bøker og blad. Etter kvart utvikla han seg vidare, og gjennom penselen fanga

Magnus Hardeland.

han særleg inn den vestnorske bygdekulturen. Menneske i kvardag og fest opptok han sterkt. Ofte hadde bileta hans eit humoristisk glimt. Han var også ein dyktig portrettmålar med stor evne til å visa andletsdrag og karaktertrekk hos personane. Han har illustrert mange av dei store klassikarane og har mange historiske motiv i teikningane sine. Uttrykket og streken hans har gjort inntrykk på mange. I dei seinare åra søkte han kunnskap om heraldikken med sine strenge lovar og symbolspråk. Han har teikna fylkesmerket for Hordaland og mange kommunevåpen. Magnus Hardeland hadde ei stor kontaktflate av kunstnarar, skodespelarar, forfattarar og biletkunstnarar. Dei samlast ofte i heimen på Strimmelen i Bergen, der dei utveksla tankar og inspirerte kvarandre. Kona Margot var i alle år ei stor støtte og inspirasjonskjelde for han. Heile Hardeland sin produksjon er eit vitnemål om eit rikt og kreativt vestnorsk kulturliv.

HÅKON C. HARTVEDT hakon@fitjarposten.no

NOVEMBER 2015

KULTUR

Eit lite utval av Hardeland sine verk. T.v. ovanifrå og ned: 1. Heradstyremøte 2. Basar. 3. Eventyrstund. T.h. 4. Julestemning. 5. Inga Litimor. 6. Gamalt sagbruk. 7. Havrådtunet.

NOVEMBER 2015

Lovnaden 5.oktober var det 68 år sidan eg vart konfirmert. Det var den gamle ordninga me vart konfirmerte etter. Presten spurde: – Trur du slik og slik? Vil du ved Guds nåde stå i dåpspakta til di siste stund? Så gjev meg handa på det.

Lars & Jakob

skråblikk frå skåtet

Froskelår

Enno er det mange på min alder og eldre, som har fått dei same spørsmåla, og svart ja, og så gjeve presten handa. Kan henda du har gløymt lovnaden du gav, men enno er du klar i toppen og kan rota litt i arkivet og tenkja over spørsmåla på nytt. Den gode Hyrdingen er enno på leit etter dei som har villa seg vekk. Han er nådig og barmhjertig, rik på miskunn. David vitnar: Han drog meg opp or den tynande grava, den djupe gjørma og sette meg opp på berggrunn, han la ein ny song i munnen min, ein lovsong til vår Gud. Eg sanna mi synd for Herren, og han tok bort mi syndeskuld. Til både unge og eldre lyder det: – I dag, om du høyrer Guds Sons røyst, så forherd ikkje hjarta ditt! Eit Kingovers til slutt, skrive i 1674: Utallig så som sand, og uten måte! Som havets dype vann, er Herrens nåde, som han mitt hode daglig overgyter. Hver morgen i min skål, en nåde uten mål, til meg nedflyter!!!

Kosar seg på nytt personalrom. Frå venstre: Liv Berit Siglen, Else Fagervoll Sortland, Torunn K. Aarskog, Tone Henriksen, Serina Sørfonn, Arnhild J. Raunholm

Ein fitjarbu som hadde vore i Østen på ferie, hadde fått servert mang rettar. Nokre var gode, mens andre såg skumle ut. Når han kom heim var han på Kinaresraurant med kjærstaen og ville imponere henne. – Hei, kelner, har du froskelår? – Å, nei, det er nok gikto. Lars

Jublar for ny avdeling Etter ei tid i leigd lokale utanom barnehagen har borna i «Sommarfuglen» i Bakken barnehage no flytta inn i flunkande ny avdeling – og etter det Fitjarposten kunne sjå, storkosar dei seg. – Det er ei veldig god kjensle å ha alle avdelinga i same hus att. Godt er det for samhaldet òg. Me ser meir til kvarandre og kjenner oss meir som ein einskap enn når den eine avdelinga var utomhus, smiler styrar Torunn Aarskog. Nytt kjøkken og personal-og arbeidsrom Ho kan vidare fortelje at i tillegg til ny avdeling, har dei fått eit stort nytt kjøkken med «steamer» og stort arbeidsbord tilpasse dei små. Slik kan barnehageborna lettare vere med på å lage til mat. Dei tilsette har òg fått mykje betre arbeidstilhøve. Eit nytt personalrom på 35 m2 i vakre fargar og lunsjbord med plass til alle dei tilsette rundt, borgar for god trivnad i pausane. I tillegg har pedagogane fått eit nytt arbeidsrom på 32 m2 med eigne arbeidsplassar. Nytt er òg fellesrom som bi-

FP-kviss av Magnar Kloster

Barn og vaksne i den nye avdelingen.

bliotek og formingsrom. Plass til PPT-rom og ny soveplass for dei minste har ein òg funne rom for. Uteplassen er oppgradert med nye leikeapparat. God plass Bakken barnehage med sine tre avdelingar, 61 born og 17 tilsette (14,6 årsverk) er den største

barnehagen i Fitjar. Den nye avdelinga er på 188 m2 – og borna har i det heile god plass i Bakken barnehage. Delar ein ut flateinnhaldet pr born, har kvart born 5,9 m2 leikeareal til rådvelde. Normen er 4 m2. HÅKON C. HARTVEDT hakon@fitjarposten.no

1. Kva dyr kan ein sjå på ein Nesquik-boks? 2. Kva departement oppretta Noreg som første land i verda i 1972? 3. Kor mange terningar nyttar ein i vanleg yatzy? 4. I kva by ligg Hyde Park? 5. Kor mange lemmar har ein krabbe? 6. Kva butikk i Fitjar feira 5-årsjubileum hausten 2015? 7. Kva heiter vulkanen som gravla Pompeii og Herculaneum i år 79? 8. Kor kan ein vitja Norsk Fjellmuseum? 9. Kven har skrive romansyklusen «Hellemyrsfolket»? 10. Kva heiter jernbanen mellom Narvik og Kiruna? 11. Kva tal står romartalet CLX for? 12. Kor i kroppen fin ein labyrinten?

Svar: 1. Kanin. 2. Miljøverndepartementet. 3. Fem. 4. I London. 5. Ti. 6. REMA 1000. 7. Vesuv. 8. I Lom. 9. Amalie Skram. 10. Ofotbanen. 11. 160. 12. I øyra.

TIPS eller

ANNONSERING? Ring

481 51 491

NILS’N HAR ORDET Styrar Torunn Aarskog på kontoret.

NOVEMBER 2015

Eit bilde frå fotosamlinga på Årskog museum frå ca 1916. Frå venstre: Ole Hovstad, Olai Årskog, Sigvald Helland og Laie R Helland.

BIBLIOTEKAREN Silje V. Torbjørnsen

| LÅNARANE SINE BOKMELDINGAR

GAMLE BILETE presentert av Harald Westerheim

Bente Bjelland Kva bøker vil du anbefala?

: kor i Fitjar er dette?

TANTE AUGUSTA Spørsmålet er enkelt: – Kor i Fitjar er dette biletet frå?

av Graham Greene

Det er mykje humor i denne boka og boka byr på mange overraskingar.

Vinnaren får Flaxlodd.

Den pensjonerte banksjefen «Henry Pulling» som har interesse for georginer og heimens lune ro, går i mora si gravferd. Der møter han tanta si, Augusta, som han ikkje har sett på over femti år. Etter kvart vert han kjent med tanta og livshistoria hennar. Han gjer opp det keisame livet sitt i England og dreg ut på fantastiske ekspedisjonar saman med Augusta. Saman opplever dei ei rekke hendingar som i alle fall ikkje Henry hadde førestilt seg var mogleg.

Biletet i oktober var frå Prestbø. Ingen rette svar.

BERETNINGER OM BESKYTTELSE

Svar kan du sende til: post@fitjarposten.no eller i brev til Fitjarposten, Liarhaugvegen 8, 5419 FITJAR.

Frist: 20. november

av Erik Fosnes Hansen

Fosnes Hansen har eit godt språk. Eg likar bøker som er underfundige og ein blir glad i hovudpersonane i boka.

: sudoku

Kva brukar du biblioteket til? Eg brukar biblioteket til å låne skjønnlitteratur. I jobbsamanheng brukar eg det når eg treng faktakunnskap. Eg likar å gå på arrangement på biblioteket.

7 3

4 8 2 9 7 1 5 3 6

7 1 8 3 6 9 2 5 4

2 5 9 7 1 4 8 6 3

6 3 4 8 2 5 7 9 1

3 9 6 5 4 2 1 8 7

8 4 1 6 9 7 3 2 5

5 2 7 1 8 3 6 4 9

5 1 8 7 3 6 4 9 2

9 7 4 1 2 8 6 3 5

6 3 2 4 5 9 7 8 1

2 5 7 9 8 3 1 6 4

8 6 3 5 4 1 2 7 9

4 9 1 2 6 7 8 5 3

1 8 5 3 7 4 9 2 6

7 2 9 6 1 5 3 4 8

3 4 6 8 9 2 5 1 7

Fasit:

Alle dei opne rutene må fyllast med eit tal frå 1-9. Kvar einaste rad og kolonne må innehalda alle tal frå 1-9. Kvart storfelt på 3x3 ruter må også innehalda alle tal frå 1-9. Ingen tal kan nyttast meir enn ein gong på ei rekkje, kolonne eller storfelt.

Romanen inneheld fire hovudforteljingar frå fire ulike miljø og frå fire ulike historiske tidspunkt. Me er i Noreg i vår samtid, i Noreg på slutten av 1800-talet, i Italia kring 1497, og den fjerde og siste er frå Afrika omkring byrjinga av vårt hundreår. Alle personane me møter er eventyrlege, lagnadstunge og kunnskapsrike. Kva handlar romanen eigentleg om? Om kjærleik og sorg. Om vinning og tap. Om død og liv. Den viser korleis ei historie heng saman med den neste, korleis ein lagnad får konsekvensar for fleire enn den det gjeld i augneblinken. Og ikkje minst handlar den om «Beretninger om beskyttelse».

ALLE BØKENE KAN LÅNAST PÅ FITJAR FOLKEBIBLIOTEK!

481 51 491

Onsdag 4. november 2015

Kontakt oss på

Facebook.com/Fitjarposten E-post: post@fitjarposten.no Nett: www.fitjarposten.no

Bjørg Strømme. Foto: Håkon C. Hartvedt

MULTIKUNSTNAREN Bjørg Strømme er kjend langt utover bygda for sine akvarellar. Men ikkje berre for dei. Mest like mye er ho etter kvart blitt kjend for sine syprodukt i fiskeskinn og islandsk ull. Sidan 2002 då ho debuterte som kunstnar, har ho halde ei rekkje separatutstillingar og fellesutstillingar, både for akvarellane og det ho har laga i fiskeskinn. Ho har òg laga menykart for nokre av dei flottaste restaurantane i Bergen. Starta med vassfargar Allereie som born måla Bjørg mykje. Då med vassfargar. Men i tredje real på Sydneshaugen skule i Bergen vart formingsinteressa meir målretta. Då hadde ho teikning/form og farge 5t veka, med Thomas Breivik som lærar. Han inspirerte ho til å ta vidareutdanning ved Bergen kvinnelege industriskule, noko som ho òg gjennomførte. Ei treårig utdanning som gav ho status som faglærar i forming. Sin første jobb hadde ho på Hop framhaldskule. Seinare jobba ho parallelt på Fana realskule og Skeie skule i Rådsalen som handarbeidslærar. I 1968 fekk mannen Karvel jobb på Rimbareid barne- og ungdomsskule, og Bjørg fekk året etter eit vikariat på same skulen. Ei tid var ho så heimeverande med borna, før det bar ut i arbeid som formingslærar att. I til saman 18 år jobba ho på Fitjar husmorskule som seinare vart til Fitjar vgs, eitt år underviste ho på Stord Lærarhøgskule og i til saman fire år jobba ho på tekstilformingsavdelinga på Stord yrkesskule. Ein periode var ho óg innom Austevoll som lærar på Eidsbøen og Storebø skular. Midt i alt dette hadde Bjørg teke Årseining 1 og 2 i Forming ved Stord Lærarhøgskule (1980-82).

Inspirert av utstilling på Fitjar folkebibliotek Men inspirert av ei utstilling på biblioteket i Fitjar i 2001, slo ho til med eigen utstilling same stad året etter. Ei utstilling som fekk ein overveldande respons. Allereie opningsdagen vart fleire titals bilete selde. Og så begynte den «berømmelege snøballen» å rulle… Bjørg har måla ting i både akryl og olje, men ho fann snart ut at det var akvarell som skulle bli hennar måleriske spesialitet. Men ho stoppa altså ikkje der. På Island vart ho inspirert til å jobba med fiskeskinn, og seinare har ho laga vesker, belte, armband, vestar og menykart med utgangspunkt i dette materialet. I det siste har ho òg designa spennande ullprodukt. Energi Som nemnt ovanfor har Bjørg Strømme markert seg langt utanfor Fitjar sine grenser. I ramma til høgre ser du ei liste over separatutstillingane hennar. I tillegg til dette har ho delteke på ein rekkje messer og marknader rundt om i landet. Og det stoppar nok ikkje der. Til det har den 74-år gamle dama for mykje energi.

HÅKON C. HARTVEDT hakon@fitjarposten.no

Separatutstillingar 2002 Akvarellar. Utstilling i Fitjar folkebibliotek. 2003 Akvarellar. «Bumerke» i Moster Amfi. 2003 Akvarellar. Galleri SI i Fitjar 2004 «Sjøvegen», Kunstnarhuset på Sortland, Vesterålen 2004 «Lorentze», Galleri Eide, Amfi Os 2006 Akvarellmåleri i Moster Amfi AS 2006 Akvarell & Akrylmåleri på Alnes Fyr, Godøy v/Ålesund 2007 «Røtter», Lesja Bygdatun, Lesja 2007 Akvarellmåleri Bygdetunet, Beiarn kommune i Nordland 2007 Ustilling på Island 2007 Jubileumsutstilling, Fitjar Kultur- og Idrettsbygg 2008 Bogstad Gård, Oslo 2009 Galleri Dovregubben, Dovrefjell 2011 «Norveg», Rørvik