Special
Duitsland
ALSOF ENKEL COVID-19 NIET VOLSTOND… DUITSE BOSSEN VOORBIJE DRIE JAAR ZWAAR GETROFFEN DOOR GEVOLGEN KLIMAATVERANDERING Heb je het over bos in de Europese Unie, dan kun je niet naast een aantal landen kijken, waaronder Duitsland. Zo zien we dat van de 182 miljoen hectare bos die de EU bevat (goed voor 42 procent in oppervlak), er meer dan 70% uit slechts zeven landen komen: Finland (koploper met 77%), Frankrijk, Duitsland, Italië, Polen, Spanje en Zweden. Met zijn 32,7% beboste oppervlakte speelt onze oosterbuur dus een belangrijke rol wanneer het gaat over bos en het bijhorende bosbeheer. Om een en ander te vergelijken: in 2015 bedroeg het aandeel van bos in België welgeteld 24%. Daarvan lag het merendeel uiteraard in Wallonië. Afhankelijk van welke meetmethode er gebruikt wordt, bestaat in Vlaanderen slechts 10,8 tot 13% van het landoppervlak uit bos.
Droogte + insectenplaag en nog veel meer Met zijn bossen heeft Duitsland de jongste jaren wel een probleem, meer nog dan de andere Europese landen. Zo had men net als elders in de EU te kampen met uitzonderlijk warm en droog weer door de klimaatverandering, maar kreeg Duitsland ook op andere vlakken de volle laag over zich heen. Zo had het land ook af te rekenen met stormen, branden, onverwacht hoge sneeuwval, ziekten en aantasting door schimmels. Met daarbovenop ook nog eens een hardnekkige insectenplaag. De schorskever (of letterzetter) slaat al enkele jaren na elkaar hardnekkig toe en dat leidde ertoe dat die zich in al verzwakte bomen bijzonder snel vermenigvuldigde tot een populatie die gevaarlijk werd voor de bosbevolking. Duitsland zou Duitsland niet zijn zonder doortastend ingrijpen, dit is niet voor niets het land waar het begrip duurzaamheid in de bosbouw al 3 eeuwen geleden werd geïntroduceerd. De bosbouwkundige Hans Carl von Carlowitz introduceerde het al in 1713, vanwege de toenmalig heersende tekorten aan hout. Volgens von Carlowitz moest de nadruk gelegd worden op een continue houtvoorziening, maar dan wel op een duurzame manier. Je zou deze man dus de voorloper kunnen noemen van de diverse certificaties die we kennen, zoals de FSC- of PEFC-keurmerken, die aangeven dat je te maken hebt met per definitie 'duurzaam' beheerde productiebossen, waar hout alleen selectief gekapt wordt.
Houtkap fors opgedreven Eén van de drastische maatregelen die onze oosterburen al snel namen was het intensifiëren van de houtkap. Die was in 2019 maar liefst verdrievoudigd in vergelijking met het jaar daarvoor en was zowel een reactie op de toenemende droogte als de insectenplaag. Volgens het Duitse bureau voor de statistiek Destatis werd in 2019 met 32 miljoen kubieke meter bijna driemaal zoveel hout gekapt als gevolg van insectenschade dan in het voorgaande jaar met 11 miljoen kubieke meter. In 2017 bedroeg het ‘slechts’ 6 miljoen kubieke meter.
48
Floor Forum 150
Met iets minder dan 68 procent was het aandeel houtkap als gevolg van bosschade in 2019 meer dan driemaal zo hoog als in 2010 (19,7 procent). In 2019 is 46 miljoen kubieke meter beschadigd hout gekapt. De totale houtkap bedroeg toen 68 miljoen kubieke meter, in 2010 was dat 54 miljoen kuub. Waaraan we nog kunnen toevoegen dat om en bij de 83 procent van de totale houtkap in 2019 bestond uit naaldbossen (56 miljoen kubieke meter). In 77 procent van de gevallen ging het om beschadigde bomen (43 miljoen kubieke meter). Insecten waren de meest voorkomende oorzaak en verantwoordelijk voor 73 procent van de houtkap. De Duitse ‘Gründlichkeit’ kennende bleef het uiteraard niet bij houtkap alleen. Zo investeren de Duitse overheden al sinds 2019 meer dan 800 miljoen euro in het herstel van de Duitse bossen, die een derde van het landoppervlak van het land bedekken. Na een crisistop in Berlijn in september 2019 besliste de regering daarom om de volgende vier jaar 547 miljoen euro vrij te maken voor het verwijderen van dode bomen en de aanplant van nieuwe. Door de bijdrage van de deelstaten komt het totaal op 800 miljoen euro, voor een operatie waaraan ook het Duitse leger meehelpt. 1,5 miljard euro voor omvorming bossen Inmiddels besliste het Duitse Ministerie van Voedsel en Landbouw (BMEL) ook nog eens om programma’s te ondersteunen voor de modernisering van ’s lands houtindustrie. Zo mikt één van de programma’s, met een budget van 15 miljoen euro, op de bevordering van investeringen in het waardebehoudende of waardeverhogende gebruik van beschadigd hout en in de bevordering van het gebruik van hout als bouwmateriaal. Daardoor wordt aan actieve klimaatbescherming gedaan, omdat hout koolstof opslaat. Een ander programma, ter waarde van 20 miljoen euro, bevordert dan weer adviesdiensten voor bedrijven in de houtindustrie, bijvoorbeeld op het gebied van digitalisering, robotica en kunstmatige intelligentie. Hierbij is het de bedoeling om de hele toeleveringsketen van hout te versterken, van de productie in het bos en de verwerking tot en met het gebruik als bouwmateriaal. In dit verband moet er een bosomschakeling ontstaan in de richting van meer gemengde bossen en dus ook loofbomen. “In totaal wil Duitsland 1,5 miljard euro beschikbaar stellen om boseigenaars en bosbouwers te helpen bossen om te vormen. Zo kunnen ze zich beter aanpassen aan de klimaatverandering”, stelt het BMEL in een officiële verklaring.
Belangrijkste bronnen: Wikipedia, BOS+, Nieuwe Oogst.nl, globalwoodmarketinfo.com, IPS en tuinkeur.nl
