Health Valley Event 2015

Where health leads innovation HEALTH VALLEY EVENT 2015 18 MAART CONCERTGEBOUW DE VEREENIGING, NIJMEGEN

2

|

Health valley event 2015 Volg de twitterfeed #HVE 2015 Start van de dag

3

Sluimerende innovaties tot wasdom brengen

4

Zorg op de scheidslijn tussen gedrag en technologie

6

Durf te falen

7

Focus op verlangen vergroot leefplezier met cliënt

8

Hoogste tijd voor exponentiële groei in de zorg

9

Uw Kamer van Koophandel

10

Maak kennis met de wereld van eHealth

11

Zaal vol investeerders luistert naar starters

12

In beweging blijven op Living Lab

14

Computer haalt artsexamen

16

Fieldlab Gehandicaptenzorg brengt partijen

18

Verbinden in De Vereeniging

20

Kijken in de opkomst van de zorg

22

ValuePack wint innovatievoucher

23

Hulskamp: brede audiovisuele focus op zorg

26

Coverfoto

Colofon Coördinatie

Fotografie

Health Valley

Linda van Schuijlenborgh

Marjet van Veelen

Reinier Postlaan 4

Jacques Tillmanns

Routenummer 911

Redactie

6525 GC Nijmegen

Maaike Zweers

Ontwerp

Daan Marselis

Floor Winter

Suzanne Bremmers

Jop van der Kroef

Hattum Hoeksma

Willem Verweijen

Jenneke van der Streek

Léon Wijnhoud Tim van Ommeren

Beeldredactie Floor Winter

Jacques Tillmanns

Where health leads innovation Ingrid Beerse @ IngridBeerse Aftrap van HealthvalleyEvent #HVE2015 benieuwd

Start van de dag

welke innovaties, trends en ambities passeren, ook voor de care #sHeerenLoo 09:44

Wij zijn bezig een innovation lab op te zetten om in te kunnen spelen op de vele veranderingen in de zorg. Ik hoop op eye openers, zowel in materiĂŤle zin als in verrassende denkwijzen, door mensen te spreken die op een andere manier naar de zorg kijken.

Marcel van Ewijk (52) Marketing en communicatie, Vincent Van Gogh

Wij zijn bezig om samen met Siza een fieldlab op te zetten.

Ik hoop op Health Valley Event verbindende inspiratie op te doen. Dat aanbod vanuit technologie en vraag vanuit de zorg bij elkaar komen.

Xenia Kuiper (35) Projectleider Innovatie, Philadelphia Zorg

Ik hoop vooral op een leuke dag. Het Radboudumc is heel innovatief en loopt op gebied van patient centered care voorop. Als interim bestuurder voer ik innovaties niet zelf uit. Ik stimuleer het wel, door mensen aan te moedigen de wereld vanuit handstand te bekijken.

Fred Plukker (67) Interim bestuurder, Radboudumc

|

3

4

|

Health valley event 2015 Yuri van Geest @ vangeest On my way to keynote my book #ExponentialOrgs to 750 Health professionals and executives at Health

Sluimerende innovaties tot wasdom brengen Valley #HVE2015 #HVE #HVE15 Excited!

08:28

Auteur Daan Marselis De afgelopen jaren is de zorg overspoeld door comput-

ook te doen. De ontwikkeling van Field Labs past hele-

ers, robots en andere slimme technologie. Daarmee

maal in die lijn. In zo’n proeftuin werken ondernemers,

zijn vele innovatieve toepassingen bedacht die de

zorgprofessionals en patiënten samen om een product in

zorg verbeteren. Maar er waren ook innovatieve toe-

de praktijk te testen voor het op de markt komt.”

passingen waar de zorg niet altijd op zat te wachten.

De ontwikkelingen zullen daarmee beslist niet langzamer

Tijd dus om de koers bij te sturen. Niet alleen aan-

gaan, zo leert het verhaal van de Health Valley-directeur.

bodgerichte maar ook vraaggestuurde innovatie.

“Er liggen heel veel slimme technologische oplossingen

Het is snel gegaan. De opkomst van mobiele devices

thuiszorg werken al met beeldzorg. De wijkverpleegkun-

op de plank,” zegt ze. “Verschillende organisaties in de en het overal en altijd beschikbaar hebben van inter-

dige komt niet meer drie keer per dag langs, maar dankzij

net. Wie gelijke tred wilde houden met de technologis-

beeldbellen is er wel dagelijks contact. Cliënten zijn hier

che ontwikkeling moest de afgelopen jaren hollen. Nu

heel tevreden over, die ervaren dat de wijkverpleegkun-

iedereen gewend is aan smartphones, tablets, apps en

dige aandacht voor ze heeft. Hierdoor kan het schaarse

het werken in de cloud, die zich boven alle organisaties

personeel veel gerichter ingezet worden.” Sensire in de

heeft gevormd, is het tijd voor een nieuwe koers. Het

Achterhoek en ZZG Zorggroep in Nijmegen lopen hiermee

thema van het Health Valley Event 2015 is niet voor niets

nu op kop, zegt Doomernik. “We moeten ervoor zorgen

‘Where Health Leads Innovation’, zegt directeur Chris

dat er meer aansluiting komt vanuit andere zorgorganisa-

Doomernik.

ties.”

“Lange tijd hebben we een technology-push benadering

Al jaren ‘sluimerende’ initiatieven kunnen ineens heel

gevolgd in de hoop dat zorgaanbieders ook ontvankelijk

groot worden als er aandacht aan wordt besteed. Health

zouden zijn,” zegt ze in de week voorafgaand aan het event. “Zo’n aanbodgestuurde benadering is soms heel effectief. Een ‘disruptive innovation’ kan hele bedrijfstakken op zijn kop zetten. Neem bijvoorbeeld de introductie van de tabletcomputer. Vijf jaar geleden had niemand daar behoefte aan. Maar sinds het ding er is, zijn er heel veel interessante toepassingen ontstaan, ook in de zorg. ” Nu in de meeste organisaties zo’n beetje meer tablets rondslingeren dan aardewerken koffiekopjes, is het dus

–

“Er liggen heel veel slimme technologische oplossingen op de plank”

tijd om de strategie aan te passen. “We moeten het omdraaien,” zegt Doomernik. “We moeten aan gebruikers, consumenten, cliënten en zorgprofessionals vragen:

Valley heeft daar als organisatie al ruime ervaring mee,

‘Wat willen jullie anders? En hoe kan technologie daarbij

zegt voorzitter René Penning de Vries. De samenwerking

helpen?’” Met andere woorden: er komt meer vraagstur-

tussen het Radboudumc, Philips en Salesforce.com noemt

ing. Dat past ook in de maatschappelijke ontwikkeling.

hij als voorbeeld. De drie partijen gaan samenwerken om

“Innovaties worden meer en meer gezien als een manier

het gebruik van medische data via de cloud mogelijk te

om de zorg goed en betaalbaar te houden, ook nu de

maken. “Dat die concentratie juist hier in de Health Val-

behoefte aan zorg groeit door de vergrijzing,” zegt

ley plaatsvindt en niet op een andere plek, komt doordat

Doomernik. “We zoeken daarom bewust meer aansluiting

hier al werd gewerkt aan een aantal kleine initiatieven

met de professionals en dagen ondernemers uit om dat

op dit gebied. Die worden nu geconcretiseerd in een

Where health leads innovation

Chris Doomernik, Directeur Health Valley & René Penning de Vries, Bestuursvoorzitter Health Valley

groot project.”

Economische Zaken. Zij zet Nederland op de kaart als dé

Vooruitlopend op die nieuwe werkwijze maakte Health

Europese vestigingsplaats voor startups uit het buiten-

Valley de afgelopen jaren zelf ook een transformatie door.

land en zorgt ervoor dat Nederlandse startups beter

Die werd gekenmerkt door twee elementen, zegt Penning

worden ondersteund. Health Valley doet dat voor de Life

de Vries. Ging het bij het ontstaan van Health Valley tien

Sciences & Health sector voor Oost-Nederland. “

jaar geleden nog om kennisvalorisatie, met name door

Een ander succes is het programma RedMedTech Ventures,

het Radboudumc. Tegenwoordig wil de organisatie kennis

zegt directeur Doomernik. “Binnen dat programma helpen

verbinden door alle actoren in de zorg bij elkaar te bren-

we startende ondernemers. We coachen ze, brengen ze in

gen, van wetenschap, via de zorginstellingen tot het mkb.

contact met de andere bedrijven in ons netwerk en we

Daarmee is Health Valley ook losser komen te staan van

kunnen ze ook helpen aan financiering in de vorm van

het Nijmeegse Radboudumc. Letterlijk zelfs, door de ver-

een lening.” RedMedTech Ventures is zo populair dat het

huizing naar de Novio Tech Campus waar een groot aantal

bijbehorende leningenfonds van 4,5 miljoen veel eerder

technologische startups is gevestigd. Een succesvolle

uitgeput zal zijn dan verwacht. “We zijn nu bezig om

startup is bijvoorbeeld Mellon Medical. “Dat ontwikkelt

links en rechts op de deuren te kloppen om nieuwe mid-

een systeem dat de vaatchirurg in staat stelt om met een

delen te krijgen. Dat fonds is gevormd door de provincies

hand te hechten,” zegt Doomernik. “Die kunnen daardoor

Gelderland, Overijssel en Noord-Brabant, dus we praten

veel efficiënter werken, omdat ze de andere hand dan vrij

nu eerst met deze provincies over aanvullende middelen.

hebben. Dat is een heel concreet product.”

Mogelijk zijn er ook nog andere instanties die middelen

Penning de Vries vergelijkt Health Valley met Silicon

Maar niet alleen voor Health Valley is er werk aan de

Valley, de regio in de Amerikaanse staat Californië waar

winkel. Volgens Doomernik moeten ook zorgbestuurders

alle aanjagers uit de ict-sector zich vestigen. “Het is een

hun aanpak wijzigen. “In ons netwerk zitten veel koplop-

beschikbaar kunnen stellen.” zegt Doomernik.

‘brand’ dat te maken heeft met innovatie, ict en high

ers. Zij kunnen proberen andere organisaties te betrekken,

tech. Zoiets trekt mensen aan”, zegt Penning de Vries.

om iedereen te laten profiteren van de vele innova-

Voor een van de successen vond Penning de Vries zelfs de

ties. Ze kunnen meer de samenwerking zoeken, zodat ze

inspiratie in de Amerikaanse regio. “We bezochten daar

gezamenlijk nieuwe technologie kunnen invoeren.” Daar

RocketSpace in San Francisco. Dat is een organisatie die

ligt ook weer een rol voor Health Valley, zegt Doomernik.

ICT-startups

“Tijdens het event hebben we daarom ook een besloten

helpt om te groeien. Een heel mooi concept

dat wij hier ook wilden uitrollen. Zo kwamen we terecht

meeting voor bestuurders. We gaan ze uitdagen om meer

bij het Amsterdamse Rockstart, een organisatie die lijkt

samen te werken, om kosten te besparen en met innova-

op de organisatie die we bezochten in San Francisco.

tie de zorg te verbeteren. Deze samenwerking biedt ook

Nu gaat Rockstart techstartups in de gezondheidszorg

voor ondernemers veel mogelijkheden omdat ze daarmee

begeleiden vanuit de Novio Tech Campus in Nijmegen.

hun afzetmarkt kunnen vergroten.”

Dit initiatief sluit uitstekend aan op StartupDelta, aangevoerd door Neelie Kroes namens het ministerie van

|

5

6

|

Health valley event 2015

‘Zorg op de scheidslijn tussen gedrag en technologie’ Keynote Hajo van Beijma Auteur Hattum Hoekstra

‘Innovatie is voor ons: kijken naar de technologie die

Met Healthy pregnancy, healthy baby wilde TTC enkele

mensen in hun zak hebben. En dan kijken naar wat

in Tanzania enkele tienduizenden zwangere vrouwen be-

hun behoefte is.’ Met die gedachte richtte Hajo van

reiken. Het doel: aanstaande moeders vier keer naar een

Beijma in 2008 Text to Change (TTC) op.

kliniek laten komen voor ze bevielen. Uiteindelijk deden heel wat meer vrouwen mee: 500.000!

Inmiddels bereikt TTC miljoenen mensen met sms’jes

‘We hebben meer dan een half miljoen zwangere vrouwen

vol informatie over gezondheidszorg. Mensen in ontwik-

weten te bereiken met informatie waarvan die vrouwen

kelingslanden, mensen die die informatie echt willen

zelf aangeven dat ze die willen. Vanuit Amsterdam, in het

ontvangen. Beijma innoveerde daarvoor niet in software

Swahili. Ik kan geen letter Swahili lezen, maar we kun-

of hardware, maar in het gebruik daarvan.

nen wel degelijk een impact hebben.’

Inmiddels Niet gehinderd door enige kennis van de

Blijven kijken

zorg gingen Beijma en twee vrienden in 2008 aan de slag

moet je ze dat vragen. Daarom voeren we ook veel sur-

in Oeganda. “ We kwamen bijna per toeval terecht bij

veys uit. Maar anders moet je gewoon aan de slag gaan.

een lokale NGO. Zij wilden meer mensen naar HIV/Aids-

Volg je gut feeling, maar zorg dat je je programma altijd

klinieken krijgen. Maar met een billboard red je dat niet.

aan kunt passen. Mobiele zorg, mHealth, is by design

Van langs een bord lopen, verandert je gedrag niet!”

nooit definitief. De uitdaging zit er in dat je steeds moet

“Als je niet weet wat mensen willen,

blijven doorontwikkelen.”

Sms-quiz “We hebben toen een interactieve sms-quiz opgezet. Omdat we dat konden. We zijn IT-ondernemers,

Van Beijma is de eerste om te erkennen dat innovatief

maar hoeven geen dure auto. We zoeken de scheidslijn

werken ook risico’s meebrengt. “Wij hebben prijzen

tussen gedrag en technologie op. Zorgverleners weten

gewonnen voor de biggest failure. Maar we leren ervan.

vaak niet waar mensen behoefte aan hebben, omdat ze

Natuurlijk is het beter om mislukkingen te vermijden. Dat

hun doelgroep niet kunnen bereiken. Maar in Afrika zijn

doen we ook, daarom werken we zoveel mogelijk samen.

meer mobieltjes dan toiletten. Wij kunnen die doelgroep

Anders innoveer je nooit meer.”

dus wel bereiken!”

In Oeganda bleek dat iedereen de risico’s van onveilige seks wel kende. Maar de kennis over waar de kliniek was, hoe een test in zijn werk ging of hoe goedkoop en betrouwbaar een test was? Die was minder wijdverbreid. De quiz gaf dat inzicht en kon er zelf aan worden aangepast.

Het bezoek aan de kliniek groeide met 50%.

Grote impact

Inmiddels huren overheden, grote bedrij-

ven en NGO’s TTC in. Ze bereiken miljoenen mensen, door steeds te kijken naar welke behoefte die mensen hebben.

Soms blijkt die behoefte enorm.

Hajo van Beijma: oprichter TTC

Where health leads innovation

|

Martien Wierenga @MartienWierenga Het is druk #HVE2015 Bedrijven, studenten, zorg-

‘Durf te falen’

aanbieders, provincies, hogescholen en de Universiteit Twente. #Innovatie is booming business 10:29

Keynote Caroline Hummels Auteur Daan Marselis

“Succesvol innoveren op het gebied van gezondheid

Daarna lukt het creatieve bedrijven om al die verschillen-

vraagt een gedragsverandering van ons allen”, is

de dingen bij elkaar te brengen in nieuwe toepassingen:

de stelling waarmee Caroline Hummels, hoogleraar

‘creative resolution’.

Design and Transformative Qualities haar keynote inleidt. Hummels is verbonden aan de Technische

Hummels sluit af met haar held. Dat is Richard Sennett,

Universiteit Eindhoven.

de auteur van meerdere boeken over innovatie. “Hij leert ons dat we moeten experimenteren. Dat we ambiguïteit omhelzen, in plaats van alles onder controle te willen

Bij de universiteit gaven Hummels en haar collega’s

hebben. Durf te falen, want uit die mislukking leer je

enkele jaren geleden ook handen en voeten aan die

doorgaans het meest.”

gedragsverandering. “Vroeger bedreven we science for science, nu steeds meer science for society”, zegt Hum-

Lange weg

mels. “We leven in een dynamische wereld en nieuwe

weg te gaan, leert de speech van Hummels. “Want onze

technologie biedt allerlei mogelijkheden. Maar wat

hele maatschappij is ingericht op efficiëntie en controle.

vinden we belangrijk in het leven? Hoe ontwikkelen we

Daarmee kill je de innovatie vanaf punt nul,” aldus

dat met elkaar? En wat is eigenlijk innovatie?”

Hummels. Gelukkig is de oplossing eenvoudig: “Daag

Maar daarvoor hebben we nog een lange

uit, maar contact. Ga vandaag niet alleen maar praten”, Het is de wetenschappelijke benadering die je van een

roept ze haar toehoorders op. “Maar treedt buiten je

hoogleraar mag verwachten. Ze noemt een aantal defini-

comfortzone en zie welke rijkdom je dat brengt.”

ties en kenmerken van innovatie, zoals die van Linda Hill van Harvard. “Die zegt: ‘innovatie gaat niet om de spark,

‘Ga vandaag niet alleen maar praten’

of om het individu. Ook uitvinden is geen innoveren.

Innoveren is hard werken en dingen samen doen.

Het is een zoektocht die je samen neemt.”

Discussie aanmoedigen Karakteristiek aan succesvolle innovatieve bedrijven zoals filmproducent Pixar, is dat ze discussie aanmoedigen, in plaats van het uit de weg gaan. ‘Creative abbration’, noemt Hummels dat. “Je moet de weerstand opzoeken en discussie stimuleren. Want juist uit die clash komen nieuwe interessante ideeën.”

Belangrijk is dus ook dat alle belanghebbenden vanaf het begin aan tafel zitten, zodat iedereen vanuit zijn expertise kan meepraten.

Creatieve bedrijven zijn ook snel. ‘Creative agility’, zegt Hummels. “Ze proberen snel nieuwe dingen uit, reflecteren en passen snel aan wat niet werkt.”

Caroline Hummels: Hoogleraar TU Delft

7

8

|

Health valley event 2015 Sander Bijl @SanderBijl Inspirerende sprekers en (halverwege de dag al) nieuwe inzichten over technologie, innovatie maar

‘Focus op verlangen vergroot leefplezier cliënt’

zeker ook de eigen organisatie. #HVE2015 13:27

Keynote Tiana van Grinsven Auteur Jenneke van der Streek

Meer toelaten van leefplezier in de zorg kan, daarvan is Tiana van Grinsven, lid raad van bestuur van Espria/Woonzorg NL overtuigd. “Het zorgt voor meer levensblijheid voor de ouderen, maar ook voor de zorgverleners.”

De ouderenzorg kent veel uitdagingen. Zorg is niet langer automatisch beschikbaar voor de ouder wordende mens.

Startvraag is nu: wat kan de ouder zelf en wat kan de ouderen samen met anderen in zijn sociale omgeving.

Daarop volgt de vraag: wat kunnen wij als zorg-

Tiana van Grinsven: Lid van de Raad van Bestuur van Espria/Woonzorg NL

organisatie voor u. Volgens Van Grinsven ziet het publiek deze beweging vooral als een bezuinigingsactie.

Zelf geeft ze er een andere draai aan: “Laten we de

Van Grinsven: “Tegemoetkomen aan verlangens opent een

schaarse middelen dan ook ècht aan de zorg aan

nieuwe wereld, met kleur, welbevinden en leefplezier. De

kwetsbare ouderen inzetten.”

mens staat als geheel centraal en niet alleen de patiënt en de ziekte. Moet iemand twintig keer door een scan/

Nieuwe wereld

Van Grinsven gaat daarbij uit van de

Wat draagt dat voor hem bij aan de kwaliteit van leven?”

holistische benadering. En daarin is ‘verlangen’ een essentieel onderdeel. Twee vragen aan de cliënt staan cen-

Narigheid verminderen

traal. ‘Wat vindt u belangrijk om te doen? Eten, slapen,

is om de pijn en de narigheid te verminderen. En dan

dansen, muziek maken…?’ en: ‘Wie vindt u belangrijk om

is de zorg die in Nederland volgens protocol gegeven

te zijn in relatie tot anderen? Oma, muziekliefhebber,

wordt volgens Van Grinsven ook internationaal gezien

voorlezer…?’

‘hartstikke goed.’ Maar louter verminderen van de schade,

Het primaire doel van de zorg

vermindert ook de ruimte van de patiënt. “Bij de focus op verlangen gaat het om de kwaliteit van leven en vergroot je de ruimte van de cliënt.” Van Grinsven geeft een praktijkvoorbeeld.

“Een cliënt vindt vrijheid heel belangrijk. Hij wil graag een rondje in de wijk lopen. Maar daarbij is het risico op verdwalen heel groot. De man gaat nu met een track-andtrace-chip alleen de wijk in. Wij weten dan precies waar hij is en als het echt nodig is kan hulp toesnellen.”

Verlangen centraal stellen in de zorg is ‘best moeilijk’, erkent Van Grinsven. “Je moet durven om een fijn leven boven het organisatiebelang van productie te stellen.

Maar het lukt steeds meer om het verlangen centraal te stellen.”

Where health leads innovation

|

Raoul Zaal @rapzaal Lekker onderdompelen in zorg en innovatie Health Valley #HVE2015 https://lnkd.in/eBGmQjq

‘Hoogste tijd voor exponentiële groei in de zorg’ 13:27

Keynote Yuri van Geest Auteur Suzanne Bremmers Veel mensen hebben volgens Yuri van Geest niet door

en raad van commissarissen. Bestuurders moeten voelen

hoe groot de impact van de digitalisering voor het

wat de waarde is van de nieuwe wereld en wat digitali-

bedrijfsleven en de zorg zal zijn. Van Geest legt in

sering kan betekenen. Daarnaast moeten ze complemen-

sneltreinvaart uit hoe bedrijven in de zorg zich

taire diensten overnemen en weten hoe ze zichzelf kun-

kunnen omvormen tot exponentiële organisaties.

nen ontwrichten. “Gooi niet in een keer het hele bedrijf om, maar start met kleine teams, start-ups, en geef die veel autonomie en de tijd. Vergis jullie niet”, waarschuwt

Vijf jaar geleden verdiepte Van Geest zich in Singularity,

Van Geest, “dit is geen hype. De impact van de digitali-

een beweging die zich bezighoudt met opkomende tech-

sering is enorm en blijvend.”

nologieën als ICT, robots en 3D printers. Het veranderde zijn leven. Van Geest schreef in 2014 het boek ‘Exponen-

Start Dat Van Geest kan overtuigen, blijkt uit de peiling

tial Organisations’ dat hij vandaag samenvatte. Wat is er

die hij het publiek voor en na de lezing voorlegt. In de

aan de hand in de wereld? Veel bedrijven die jarenlang

stelling vraagt hij of de huidige zorgkosten over twintig

hebben gewerkt om een billiondollarbedrijf te worden,

jaar gehalveerd zullen zijn als gevolg van digitalisering,

zullen die positie snel verliezen, meent Van Geest.

ontwrichting en nieuwe organisatiemodellen. Na de le-

Andere, exponentiële organisaties die zich veelal richten

zing blijken veel mensen in te zien dat digitalisering im-

op software, zijn in opkomst. Zij kunnen binnen een jaar

pact heeft, want meer mensen denken dat de zorgkosten

zeer hoge omzetten halen.

inderdaad terug gaan lopen door digitalisering. De start van exponentiële organisaties in de zorg is begonnen.

Kenmerken

Het is dus absoluut noodzakelijk dat de

oude, lineair georganiseerde bedrijven zich omvormen tot exponentiële organisaties. Ook bedrijven in de zorg. Het goede nieuws is dat dit wel degelijk mogelijk is, zo stelt Van Geest. Exponentiële organisaties hebben een aantal gemeenschappelijke kenmerken. Ze doen aan crowdsourcing, maken maximaal gebruik van algoritmes –denk aan big data- om hun diensten te personaliseren. Een ander kenmerk is dat ze nooit stoppen met nadenken en aanpassen. Innoveren stopt nooit bij exponentiële organisaties. Ze blijven niet hangen in vooraf uitgeschreven

‘Ik wil het gat dichten tussen een omgeving die exponentieel verandert en onze oude manier van denken en organiseren.’

– Yuri van Geest

businessplannen. Tot slot betrekken ze andere stakeholders bij hun eigen organisatie.

Tips Belangrijke vraag is of deze organisaties nu al bestaan in de zorg. Kunnen bedrijven die zich richten op de zorg ook exponentiële organisaties worden? Jazeker stelt Van Geest. Buurtzorg is het voorbeeld van een open organisatie met veel autonomie voor het zorgteam.

Van Geest geeft drie tips aan organisaties in de zorg. De omarming van innovatie begint bij de raad van bestuur

Geïnspireerd door de lezing van Yuri van Geest?

Speciaal voor congresdeelnemers nu 5 euro korting op het e-book Exponentiële organisaties.

Gewone prijs: l 17,99 Speciale prijs l 12,99 met actiecode hve2015 via Boekenwereld.com

9

10

|

Health valley event 2015 ansa @ansawasim Interessante pecha kucha’s waaronder hoe mbv de zebravis gentherapie is ontwikkeld voor het usher-

Uw Kamer van Koophandel syndroom @HealthValley #HVE2015 13:56

Bron voor ondernemen

Hoe kom ik tot een gestruc-

tureerde marktbewerking en wat komt er kijken bij

Voorbeelden van Financieringsantwoorden: > Informatie over financieringsvormen;

het opzetten van een Duitse web shop? Met deze

> Financieringsscan voor uw optimale financieringsvorm.

vraag meldde A Body Issue zich onlangs bij de KvK en kreeg behalve nuttige antwoorden ook waardevolle contacten in Duitsland om de eerste stappen

Contact? > KvK.nl

als exporteur te kunnen zetten.

> Telefoon: 088 515 22 22 > E-mail: groei@kvk.nl

Ondernemen is kansen benutten, risico’s nemen, klanten actuele en onafhankelijke informatie. Daar kunnen onder-

Financieringsdesk > Telefoon: 0800 1014

nemers op rekenen bij de KvK. Wij ondersteunen hen met

> E-mail: financiering@kvk.nl

vinden en behouden. Dan moet je kunnen vertrouwen op

toegang tot het Handelsregister en tot onze data, kennis en netwerken. In alle fasen van het ondernemerschap.

Vraag ons en laat u, net als 25.000 ondernemers die u in

Of het nu gaat om het starten van een bedrijf, veilig

2014 voorgingen, verrassen! Of zoals A body issue het zo

zakendoen, vernieuwing, financiering of internationale

treffend zegt: bij start en groei kom met de KvK verder!

handel.

Handelsregister voor iedereen > Biedt de zekerheid van weten met wie u zaken doet. > Geeft met analyses van big data inzicht in trends en kennis over ondernemen in Nederland. > Levert toegankelijke en direct toepasbare producten en diensten op voor verbetering van uw bedrijfsvoering.

Informatie en Ondersteuning voor starters en groeiers door vernieuwing en internationalisering Wij leveren informatieproducten en publieke adviesdiensten waarmee ondernemers kunnen starten, innoveren en ondernemen in binnen- en buitenland. Wij verbinden ondernemers met elkaar en met (kennis)instellingen.

Voorbeelden van internationaliseringsvragen: > Hoe kan ik starten met exporteren of importeren? > Waar zijn kansrijke buitenlandse markten? > Hoe kom ik aan buitenlandse contacten?

AndrĂŠ Rutten, in de stand van de Kamer van Koophandel

Where health leads innovation

|

Pluryn @Pluryn Nathalie van Multimediateam Pluryn interviewt bestuursvoorzitter Rob de Jong van Pluryn tijdens

Maak kennis met de wereld van eHealth #HVE2015 13:32

De onverwachtse resultaten van het Living Lab

Broedplaats

Ooit gedacht dat Google Glass ook een uitkomst kan

Lab. Dit laboratorium is gevestigd in het Nijmeegse

zijn voor mensen die moeite hebben met lezen en

hoofdkantoor. Vanuit deze innovatieve broedplaats zet

schrijven? Of dat een jongen vanuit zijn rolstoel met

de organisatie pilots uit met nieuwe eHealth toepas-

zijn hondje kan ballen? Het Living Lab van Pluryn

singen, zoals beeldbellen via iPads, serious gaming en

onderzoekt hoe nieuwe technologie de kwaliteit van

het burgerplatform QULI. De medewerkers zoeken naar de

leven en zorg kan verbeteren. De organisatie doet

allernieuwste toepassingen die op de markt beschikbaar

daarbij ook een beroep op ervaringsdeskundigen:

komen, maar kijken ook naar bestaande technologie.

jongeren en volwassenen met een beperking. Iedere vrijdag komt deze denktank bij elkaar om nieuwe technische snufjes en gadgets uit te proberen.

En dat levert soms onverwachtse resultaten op. “Google Glass kan mijn gesproken woorden omzetten ingeschreven tekst. Dat is erg handig, want ik niet schrijven. Met Google Glass valt dat minder op,� vertelt Roland Westacott, ervaringsdeskundige voor het Living Lab. Ook Lars vond een mooie toepassing voor een gadget. Hij wilde altijd al een balspel spelen met zijn hondje Dorus.

Dat kon tot voor kort niet, vanwege zijn lichamelijke beperkingen. Nu wel, dankzij Sphero, een bal die hij met een ooggestuurde app in beweging brengt.

Pluryn beschikt sinds 2014 over het Living

11

12

|

Health valley event 2015

Zaal vol investeerders luistert naar starters Auteur Suzanne Bremmers In de Investerslounge van de Rabobank leggen vijf

Engels Alle pitchers vertellen hun verhaal tegenover

startende ondernemers uit de health-sector hun plan-

een panel. Dat panel bestaat onder meer uit investeer-

nen voor aan een panel van ervaren investeerders via

ders uit het netwerk Meesters van de Toekomst, het

een pitch.

business angels netwerk van OOST NV. Business angels zijn vermogende particulieren die het leuk vinden om

Onder leiding van Ruud Koolen, hoofdredacteur van Skipr,

ondernemers te helpen bij hun start-up. Het panel stelt

mogen vijf ondernemers in acht minuten tijd hun plan-

kritische vragen na afloop van de pitch. Hoogleraar en-

nen presenteren. Een van de ondernemers is Sanne-Lot

trepeneurship in healthcare bij het UMC Utrecht Marianne

van Ulzen. Samen met Johannes Wolters presenteert zij

van der steen is onderdeel van het panel en vraagt Van

het Blogboek. Een digitale agenda waar ouders met een

Ulzen hoe ze draagvlak gaat creëren voor haar toekomst-

kind met een zorgvraag afspraken met alle zorgverleners

plannen en hoe de financiering geregeld gaat worden.

kunnen afstemmen. Blogboek is geïnspireerd op Daantje.

Zijn moeder was meer dan tien uur per week bezig met bellen en mailen om al die verschillende afspraken in de agenda te krijgen. Dat kon beter, dacht Van Ulzen, zelf ook moeder van een kind met een zorgvraag.

Winnaar Vlot gaat Van Ulzen in op de vragen, terwijl presentator Koolen uitlegt dat er uiteindelijk één winnaar

Grotere groep

Blogboek is al gestart en live, vertelt

gekozen wordt die financiering krijgt voor de plannen,

Van Ulzen in een volle zaal vol investeerders. Er zijn

maar “eigenlijk”, zegt presentator Koolen: “zijn alle pit-

2500 gebruikers en er is al vier ton aan fondsen bin-

chers van vandaag winnaars omdat ze hun pitch in deze

nengehaald. Doel is nu om meer geld op te halen om

zaal vol investeerders mogen doen.”

verder te gaan en een grotere groep te bereiken. “Er zijn 365.000 kinderen met een zorgvraag. We willen minstens 30 procent van de markt bereiken.”

Where health leads innovation

|

13

14

|

Health valley event 2015 Karin van Haren @KarinvanHaren Investors Forum is begonnen in zaal Rabobank; mooie opkomst “aan de overkant� #HVE2015

In beweging blijven op Living Lab 13:44

In het Living Lab volop robots, hippe fietsen, beweeghulpen, luxe stoelen en enthousiaste ondernemers.

1. Actief en fit blijven, maar dan wel cool, dat kan met

3. De KidWalk houdt kinderen in beweging. Tijdens het

de Alinker loopfiets. Ester Wagelaar,marketingmanager

lopen hebben ze hun handen vrij en kunnen ze op oog-

van Alinker, geeft een demonstratie.

niveau communiceren. Vandaag danst Zora op verzoek in Gangnam Style.

2. Bezoekers laten alle stress gaan op de brainLight

4. Zora de homanoide robot wordt ingezet voor revalida-

loungestoel

tie, animatie en communicatie.

Where health leads innovation

1.

2.

3.

4.

|

15

16

|

Health valley event 2015 VincentHuygensTholen @leonardvincent Pecha Kucha over ontwikkelen van geneesmiddelen

Computer haalt artsexamen

voor #azheimerdisease @HealthValley #HVE2015 14:13

Auteur Daan Marselis De hoeveelheid informatie explodeert. Uit Amerikaans

“Watson gaf een keer een bizarre behandeloptie voor

onderzoek van digigigant IBM blijkt dat de hoeveel-

een Aziatische vrouw met kanker. De gekozen behande-

heid medische informatie iedere vijf jaar verdubbelt.

ling leidde tot grote mortaliteit bij Westerse patiënten, maar niet bij Aziaten omdat die een bepaald gen missen.

Tegelijk hebben artsen maar vijf uur per maand om hun

Dat wist de behandelend arts niet.” Zo kan technologie

vak bij te houden, zegt technical leader Health Care en

medici ondersteunen bij het maken van moeilijke keuzes.

Life Sciences Nicky Hekster van het bedrijf. “Dat is dus

En dat is hard nodig. “In de spreekkamer heeft een arts

niet genoeg om van alle nieuwe ontwikkelingen tot je

maar tien minuten per patiënt”, zegt Hekster.

te nemen.” En dat is zonde. Want de enorme hoeveelheid ruwe data die nu ontstaat kan goed inzicht geven in de effecten van behandelingen. “Waar je vroeger in een clinical trial keek naar de gegevens van een op de duizend patiënten, kun je nu een steekproef nemen van 40 procent van de populatie”, zegt onderzoeker Egge van der Poel van KPMG en het Erasmus MC. Het gebruik van big data is niet zonder risico, zegt John Poppelaars van het bedrijf Rhythm. “Het probleem is, dat je in die enorme berg data altijd wel een correlatie kunt vinden, maar er hoeft geen sprake te zijn van causaliteit.”

Hij noemt een onderzoek waaruit bleek dat je acne kunt krijgen van het eten van groene jellybeans (snoepjes).

“Dat is een typisch voorbeeld van een foute interpretatie, doordat het effect van toeval niet is meegenomen in het onderzoek”, zegt Poppelaars. Want dat is waar veel statistische onderzoeken de mist in gaan. “Men toetst op vele hypotheses en dan vindt je altijd wel een significant resultaat. Dat hoeft dus niet waar te zijn, omdat niet alle toetsen goed zijn uitgevoerd.”

Big data gekoppeld aan extreme rekenkracht kan nu al een krachtig instrument zijn. Supercomputer Watson van IBM haalde bijvoorbeeld al zijn artsexamen, althans binnen de oncologie. Hekster: “Hij is op het niveau van een expert en ondersteunt nu de artsen in enkele Amerikaanse ziekenhuizen.” Dat leidt tot bijzondere resultaten, zegt Hekster.

Where health leads innovation

|

17

18

|

Health valley event 2015

Fieldlab Gehandicaptenzorg brengt partijen vroeg bij elkaar Mensen met ernstige meervoudige beperkingen

Mocht er toch iets mis gaan, dan kan de gebruiker mak-

of niet-aangeboren hersenletsel (NAH) willen ook

kelijk contact maken met ouders of een callcenter. De

zelf hun leven vormgeven. Soms is een klein stukje

app is inmiddels bij zeven zorgorganisaties uitgetest.

techniek al een enorme hulp. En daarvoor zijn genoeg ideeën. Om die ideeën door te ontwikkelen en op de

Autostep

markt te brengen is zorginstelling Siza het Fieldlab

van een idee dat ontstond bij een fysiotherapeut van

Gehandicaptenzorg gestart, met collega-instelling

Siza en door CCC Projects & Engineering en Hogeschool

Philadelphia als belangrijke partner. Ze werken samen

Arnhem Nijmegen verderis uitgewerkt: de Autostep. Dat

met Oost NV, Provincie Gelderland, andere zorg- en

is een apparaat dat cliënten, die door een meervoudige

kennisinstellingen en het MKB. De KvK en Health

beperking rolstoelgebonden zijn, activeert door hun

|Valley ondersteunen het Fieldlab. “Bedrijven en

benen te bewegen. Jorrit Ebben: “Zij zitten soms de hele

cliënten vinden elkaar zo veel eerder in het ontwik-

dag stil. Dat is niet alleen slecht voor hun botten en

kelproces”, zegt Jorrit Ebben, manager business

spieren. Ze worden er ook duf van en vallen in slaap. En

development bij Siza. Daarbij worden de twee Pas-

’s nachts hebben ze in bed meer bewegingsvrijheid. Dan

woningen van Siza ingezet. Dat zijn testwoningen

worden ze actief.” Er staan nu drie prototypen bij Siza

waarin cliënten nieuwe uitvindingen kunnen

en één bij CCC Projects & Engineering in Malden, vertelt

uitproberen.

eigenaar Dick Sas van het ingenieursbedrijf. Sas: “Door

En het Fieldlab helpt bij de doorontwikkeling

de samenwerking met cliënten weet je precies wat wel en wat niet werkt.” De productontwikkeling ging heel snel, Een van de ontwikkelingen waar het Fieldlab aan mee-

zegt Sas. Autostep zal medio dit jaar op de markt komen.

werkt is Robot Rose. Jorrit Ebben: “Dat is een zorgrobot die in de Paswoningen staat. Cliënten kunnen de robot

Kerststukje

gebruiken zodat ons duidelijk wordt wat die moet kun-

meerdere voordelen, zo schetst Jorrit Ebben. “Bedrijven,

nen. Daarna gaat de robot weer terug naar het bedrijf

zorginstellingen en cliënten komen veel eerder in het

voor doorontwikkeling. Zo reist Robot Rose heen en

proces bij elkaar. Zo voorkom je dat er oplossingen wor-

weer. Ze komt een aantal weken testen en gaat dan weer

den uitgewerkt die in de praktijk niet blijken te werken,

terug.”

dat zagen we in de Paswoningen wel eens. Daarnaast

De samenwerking binnen Fieldlab heeft

verloopt de implementatie van nieuwe oplossingen veel GoOV

Met hulp van het Fieldlab is ook de app GoOV

makkelijker, want de zorginstellingen kennen het product

ontwikkeld. GoOV is een samenwerking tussen Siza, IN-

al goed. ”Nu het model blijkt te werken, wil Fieldlab

N4CARE en Eljakim IT. “Vroeger moesten mensen met een

Gehandicaptenzorg het aantal projecten flink uitbreiden.

verstandelijke beperking of NAH altijd met de taxi reizen.

De provincie stelt subsidie beschikbaar, op voorwaarde

Nu is er een app die eigenlijk functionaliteiten a la

van cofinanciering. “Het gaat om aanjaagsubsidies,

OV9292, Google Maps en Tom Tom combineert. Cliënten

uiteindelijk moeten de projecten zichzelf bedruipen”,

kunnen nu zelfstandig met het openbaar vervoer reizen,

zegt Ebbers. “Ik vergelijk het altijd met een kerststukje.

waarbij ze minutieus worden begeleid”, legt Ebben uit.

Het provinciegeld is dan de oase, die groene onderlaag

“GoOV geeft precies op tijd instructies als ‘sta nu op’,

waarin je de mooie takjes kunt prikken. Eigenlijk willen

‘stap uit’ of ‘sla bij de volgende straat links af’. Zo worden

we niet afhankelijk zijn van de overheid”, vult Dick Sas

ze van deur tot deur begeleid.”

aan. “Dus voor al onze productontwikkelingen geldt: het doel is een zo laag mogelijke kostprijs.”

Where health leads innovation

|

19

20

|

Health valley event 2015 Steven Mersch @stevenmersch Succes #eigenregie #zelfstandigheid 100 gebruikers

Verbinden in De Vereeniging

in de pilot #GoOV maakt dat 60 gebruikers nu volledig zelfstandig reizen #HVE2015 15:15

Where health leads innovation

|

21

22

|

Health valley event 2015

Kijken in de toekomst van de zorg Innovatie bestaat voor de toekomst. De toekomst van

Zelfzorg, zorg op afstand, vroegere diagnostiek:

de zorg, de toekomst van mensen. Zorg in de toe-

allemaal voordelen van de combinatie big data, mobiele

komst snijden we toe op de eisen van de maatschap-

technologie en cloud computing. Dagvoorzitter Jekel

pij en het individu. Moeilijk te voorspellen, maar

toont de praktijk aan de hand van de slimme pleister die

tijdens de plenaire a geeft Diederik Jekel ons toch

hij al de hele dag draagt.

een kijkje in de toekomst. De slotsessie inspireert, verrast en geeft energie!

Maatschappelijk duurzame zorg Anne Gerritsma is als vicevoorzitter van de Sustainable Healthcare Challenge op zoek naar de allernieuwste en meest verrassende innovaties in de zorg. Met de ondernemerswedstrijd en het slotcongres geeft SHC een duwtje in de rug van ideeën en start-ups die de zorg maatschappelijk duurzamer maken.

Grote partners en goede ideeën maken van SHC het ideale innovatieplatform. Met bewezen effect: Wind Tales won vorig jaar en maakt nu dagelijks het leven van kinderen met taaislijmziekte makkelijker.

Rockstart in digital Health Oscar Kneppers is ondernemer met een missie. En met een concreet doel: in 100 dagen jonge ondernemingen in digital health in sneltreintempo klaarstomen om de wereld te veroveren.

Samen met Maarten den Braber legt hij uit wat ze de komende drie jaar in Nijmegen gaan doen. Waarom Nijmegen? Omdat er geld, plek en ambitie is! Eerder draaide Rockstart soortgelijk programma’s voor andere sectoren in Amsterdam, maar de komende drie jaar leren internationale jonge ondernemers het vak in Nijmegen.

E-care companion

Moderne technologie inzetten voor

zorg kan op veel manieren, maar zo geïntegreerd als bij de e-care companion zagen we het nog zelden. Radboud UMC en Philips Healthcare werkten aan een pilot voor COPD-patiënten, waarbij dankzij kleine, slimme sensoren de patiënt zelf inzicht krijgt in zijn gegevens. Die gvekunnen ook getoond worden aan medisch begeleiders.

En bovendien legt de e-care companion een analytische schil over de data, waardoor die data begrijpelijk wordt voor iedereen.

Where health leads innovation

|

Martien Wierenga @MartienWierenga “Eerst de technologie, daarna de handjes” > rele-

Value Pack wint innovatievoucher

vantie voor de arbeidsmarkt is evident!! #HVE2015 15:38

Elske Westhoven-Jager van Value Pack neemt de

Achterliggend idee is dat bedrijven uit de technische

innovatievoucher in ontvangst van wethouder econo-

sector verbonden worden met bedrijven die zich richten

mische zaken van de gemeente Nijmegen Turgay

op gezondheid. Bender heeft een wondtape ontwikkeld

Tankir . Samen met Johan Bender gaat Jager een won-

die ingezet kan worden bij operaties. Door de pleister

dtape verder ontwikkelen. De prijs, die mede mogelijk

hoeft er niet gehecht te worden. De pleister is uniek

gemaakt wordt door Ondernemersfonds Nijmegen, is

omdat het plakt op nat bindweefsel en vanzelf afbreekt

geïnitieerd is door Health Valley (op de foto Victor

in het lichaam als de wond weer is geheeld. Westhoven-

Haze) en de Genium Group.

Jager van Value Pack gaat Bender helpen bij de testfase en de productie.

23

24

|

Health valley event 2015

Where health leads innovation

|

25

26

|

Health valley event 2015 Frits Kok @Frits_Kok Huisgemaakte verantwoorde limonades! Rode biet, komkommer... #HVE2015 met @Hutten_NL in @

Hulskamp: brede audiovisuele focus op zorg

De_Vereeniging #HealthEvent 15:44

Auteur Steve Klein Hulskamp verzorgt tijdens HealthValley alle audiovi-

De mogelijkheden van het visualiseren en distribueren

suele faciliteiten op gebied van beeld, licht en geluid

van informatie zorgen dat deze middelen een integraal

waaronder een meercameraregistratie. Wij hebben

onderdeel worden van de primaire processen in de

een jarenlange band als supporting partner van Heal-

gezondheidszorg.

thValley en zien dit evenement ook mooi evolueren tot een geweldig kennis platform binnen de gezond-

Naadloze integratie tussen AV en ICT zijn uiteraard van-

heidszorg.

zelfsprekend, Videoconferencing, streaming, narrowcasting, intelligente digitale OK’s, IP-camera observatie en

Door de diversiteit aan gerealiseerde innovatieve projec-

webcasting zijn hier voorbeelden van.

ten heeft Hulskamp een omvangrijke expertise opge-

De zorginstelling van vandaag heeft vooral behoefte

bouwd in verkoop en verhuur van audiovisuele oplos-

aan slimme en efficiënte oplossingen. Of het nu gaat

singen voor medische en niet-medische doeleinden. Van

om informatie voorziening aan patiënten door middel

opname, bewerking en streaming video tot contentbeheer

van interactieve LCD schermen, bespreekruimten of de

en distributie, Hulskamp verzorgt de gehele audiovisuele

inrichting van intelligente hybride operatiekamers. Elke

keten, inclusief advies, installatie, onderhoud en project-

oplossing voorziet in een nog efficiëntere workflow en

management.

het overdragen en/of delen van informatie.

De Gezondheidszorg is een zeer dynamische branche die

De opvallende Hulskamp Mini met grote camera op het

continu op zoek is naar nieuwe behandelmethodes en

dak voor de deur is u vast niet ontgaan. Met de campag-

technieken. Efficiëntie verbeteringen en kostenbesparing

ne “Zijn wij al bij u in beeld’ promoten wij onze organi-

zijn de drijfveren om gebruik te maken van slimme audio-

satie ook binnen de gezondheidszorg.

visuele oplossingen.

Living Technology Onderzoek en onderwijs op het snijvlak van zorg en technologie

saxion.nl

Samenwerken aan innovatie

Werken aan zorginnovatie vraagt om state-of-the-art technologie.

De Technology Centers van het Radboudumc maken deze toegankelijk, inclusief de bijbehorende expertise, methodologische kennis, high-end apparatuur en biobanken. En alle nodige combinaties daarvan. Zo werkt het Radboudumc samen met ondernemers, zorg- en kennisinstellingen aan innovatieve gezondheidszorg. To have a significant impact on healthcare.

www.radboudumc.nl/technologycenters