“ meestOnderwaardering onderschatte vorm van fraude”

Mark Vanhecke speurt naar oorsprongsfraude

Vanhecke startte zijn carrière in de Antwerpse haven bij de eerstelijnscontrole op Kaai 702. Ondertussen speurt Vanhecke gepassioneerd naar internationale oorsprongsfraude vanuit zijn kantoor in het Antwerpse Park Spoor Noord. Een drukke functie die bij bovendien combineert met het schepenambt economie, onderwijs, burgerparticipatie en jeugd in Aartselaar. Een combinatie van twee erg uiteenlopende beroepen die een enkele keer toch al eens erg dicht bij elkaar zijn gekomen.

Bart Meyvis

Kunt u even uw loopbaan bij de douane schetsen?

“Begin jaren ‘90 werkte ik als contractueel voor de belastingen. In mijn contract was toen opgenomen dat ik verplicht was om deel te nemen aan statutaire examens. Ik heb toen meegedaan met zo’n examen en was uiteindelijk zelfs redelijk vooraan geëindigd waardoor ik mocht kiezen in welke administratie ik aan de slag ging. Ik kon toen bij de btw gaan, bij de belastingen blijven of kiezen voor de douane, een voor mij toen onbekende wereld.”

“Zo ben ik in 1996 terechtgekomen bij de eerstelijnscontrole op Kaai 702, aan het toenmalige Delwaidedok. Ik moest daar vooral controleren of de aangifte in overeenstemming was met de inhoud van een container, zowel bij uit- als bij invoer. Een hele fijne tijd met heel veel collegialiteit. Ik heb daar erg veel geleerd van oudere collega’s. Na tien jaar kwam er een plaats vrij bij de opsporingsdienst en toen ben ik overgestapt naar de cel douanefraude die zich bezighoudt met commerciële fraude en oorsprongsfraude.”

Vertel eens wat meer over die oorsprongsfraude.

MV: “Oorsprongsfraude is het bewust aangeven van een verkeerd land van oorsprong om zo minder anti-dumpingrechten te moeten betalen. Wat bijvoorbeeld vaak gebeurde is dat fietsen die gemaakt werden in China plots van Taiwan of Bangladesh kwamen. Dat waren best lange en uitgebreide onderzoeken waar heel wat speurwerk bij kwam kijken. Vaak werden die dossiers sa- men met Olaf, de Europese anti fraude organisatie, opgestart.”

“De laatste jaren ben ik me meer gaan toeleggen op het, volgens mij, meest onderschatte fraudemechanisme: de onderwaardering. Je kan bijvoorbeeld een Chinese fiets aan een veel lagere waarde doorgeven om zo slechts een fractie van de anti-dumpingrechten te moeten betalen.”

“Dat zien we vooral terug bij textiel, schoenen of valiezen uit China. We zien dan producten opduiken aan waarden die zelfs lager liggen dan de waarde van de grondstoffen die nodig zijn om het product te produceren. Dit is een van de moeilijkste te bewijzen mechanismen, omdat hier met dubbele facturen en heel veel zwart geld wordt gewerkt die we uiteraard niet te zien krijgen.”

Er is een groot gebrek aan mensen, ondervindt u daar last van op de werkvloer?

“Je hoopt eigenlijk dat er nog veel meer eerstelijnscontroles zouden zijn. Daar heb je ook de stop-functie waarbij goederen niet vrijgegeven worden zolang ze niet in orde zijn. Scanners kunnen daarbij helpen, maar die worden eigenlijk vooral ingezet om te speuren naar drugs of goederen die eigenlijk niet in een container zouden mogen zitten.”

“Je kan met een scanner onmogelijk vaststellen of de aangegeven aardewerken potjes uiteindelijk niet van porselein zijn gemaakt, want dat geeft een groot verschil in invoerrechten. Onderwaardering kan je ook niet vaststellen met een scanner. We leveren op zoveel andere terreinen ook heel goed werk, maar dat wordt altijd wat overschaduwd door drugsvangsten. Mensen vinden nieuws over onderwaarderingen ook niet zo spannend in vergelijking met een grote vangst van namaaksigaretten bijvoorbeeld.”

Is het een kwestie van gezond boerenverstand of van veel ervaring om foute aangiften op het spoor te komen?

“Bij het speuren naar onderwaardering heb je vooral gezond boerenverstand nodig. Onderwaardering kan iedereen controleren, maar in het geval van het bewust gebruik van bijvoorbeeld verkeerde benamingen, moet je heel veel kennis hebben van je douanetarief. Ik heb destijds om mijn examens voor te bereiden weken verlof genomen om alle tariefposten van buiten te blokken, van voor naar achter en van achter naar voor. Die kennis gaat spijtig genoeg wat verloren bij nieuwe collega’s.”

Maakt de inzet van slimme containers jullie werk moeilijker?

“Vroeger konden we zelf beslissen welke containers we fysiek wilden controleren. Tegenwoordig beschikken we over een selectieteam dat op basis van allerlei risicoparameters beslissen welke container er moet gecontroleerd worden.“

Naast uw rol bij de douane bent u in Aartselaar nog schepen van economie ...

“Ook onderwijs, burgerparticipatie en jeugd vallen onder mijn bevoegdheden. Een stevig pakket. Ik doe dit al sinds 2013. Het was een grote verrassing dat ik meteen als schepen verkozen werd. Het voordeel is dat ik als federaal ambtenaar wel wat faciliteiten krijg. Zo kan je, onbezoldigd voor alle duidelijkheid, politiek verlof krijgen. Het eerste jaar was het niet makkelijk en moest ik mijn weg nog zoeken. Na verloop van tijd kan je je agenda beter beheren. Ik heb er ook bewust voor gekozen om bevoegdheden te kiezen die zich ’s avonds afspelen. Zo moet een schepen van openbare werken veel aanwezig zijn op werfvergaderingen en dergelijke. Ik spreek vaak ’s avonds af met schooldirecties. Ook wijkvergaderingen over burgerparticipatie gaan ’s avonds door. Het is erg druk en er zijn weken dat ik niet thuis ben, maar ik doe het heel erg graag.”

Hoe moet ik Aartselaar zien: is dat een grote gemeente?

“Aartselaar flirt met de grens van 15.000 inwoners. We zijn aan het groeien, maar staan vooral bekend om het grote aantal ondernemers. Er zijn veel industrieterreinen die goed vol zitten, weinig leegstand. Ik heb daar als schepen niet veel verdienste aan, want Aartselaar trekt dat aan. We hebben dat vooral te danken aan onze erg gunstige ligging, vlak bij de A12, centraal tussen Antwerpen en Brussel. Ook zijn er zo goed als geen KMO-belastingen en is er geen bedrijfsbelasting.”

Zijn er overlappingen tussen uw beide jobs?

“Ik zal nooit douanedossiers opvolgen van invoerders in Aartselaar. Zelfs niet in omliggende gemeenten, zoals Schelle of Hemiksem. Uiteraard beantwoord ik wel eens vragen van inwoners of ondernemers die handelen over het invoeren van goederen, maar dat is dan louter informatief. We hebben ooit wel eens een van de grootste vangsten ooit van namaaksigaretten gehad in Aartselaar. Daar kon ik toen ’s ochtends te voet naartoe. Ik was toen zelfs op dat moment plaatsvervangend burgemeester, maar heb toen toch maar stevig mijn douanepet opgehouden (lacht). Wat ik wel een groot voordeel vind aan de combinatie van beide jobs, is dat ik veel beter problemen op de werkvloer kan inschatten en begrijpen als schepen, omdat ik bij de douane net daar actief ben.”

Volgend jaar zijn het opnieuw verkiezingen. Wat zijn de verwachtingen?

“We zijn al volop gestart met de campagne en willen vooral met een goede lijst naar de kiezer gaan. Binnenkort starten we met het uitschrijven van ons programma voor de komende legislatuur en we hopen dat de Aartselarenaar ons programma kan waarderen en voor ons kiest. We hebben als ploeg zeker de ambitie om er nog een termijn bij te doen. Als lokaal politieker kan je echt nog zaken op korte termijn realiseren en dat vind ik erg belangrijk.”

De Douane

iOnLogistics is een Belgische ontwikkelaar van software gericht op op- en overslagbedrijven in de bulk- en breakbulksector en logistieke dienstverleners. In 2015 ontwikkelde iOnLogistics iTOS, een nieuw Terminal Operating System, voor het opvolgen en harmoniseren van alle goederenstromen binnen een logistiek bedrijf. Intussen gebruiken veel logistieke dienstverleners en bulken breakbulkterminals de software met succes.

Met iTOS kan men orders tot en met de facturatie volledig stroomlijnen en dit kan ook worden uitgebreid met de douanemodule. Deze module werd ontwikkeld samen met de douane en kan volledig gekoppeld worden met het softwaresysteem van de douane. Want naast het opvolgen van goederenstromen en operationele aspecten, dienen ook douaneaangiftes opgevolgd te worden. Ook dat kan met het iTOS systeem.

Via de douanemodule worden douanegegevens en informatie op een correcte manier uitgewisseld met de douane. Gebruikers kunnen niet alleen de nummers van douanedocumenten opvolgen via het iTOS systeem, maar krijgen ook een update van de douanestatus van hun goederen. Zo weet men in een oogopslag of de goederen nog in transit zijn of ze al werden ingeklaard.

De douane blijft trouwens permanent betrokken bij het updaten van het systeem. Douaneregels veranderen snel, dus wordt het iTOS systeem steeds up to date gehouden, telkens in samenspraak met de douane.

Digitale Douanedocumentatie

Het afstemmen van de interne datastromen met het systeem van de douane biedt ook een enorm voordeel bij controles. De documenten zijn juist gerangschikt, de dossiers bevatten de correcte nummers en codes en rapporten zien er exact uit zoals de douanediensten dat willen. Het levert een tijdswinst op voor iedereen.

iOnLogistics wil de gehele keten van douanedocumentatie digitaal maken, en nam daarom ook de douaneagenten mee in het verhaal. De eigen middleware zorgt voor een eenvoudige koppeling tussen het systeem van de grootste douane-agenten en het iTOS systeem, zodat de digitale keten ononderbroken blijft.

De douanemodule komt bovenop het bestaande logistiek softwaresysteem dat toelaat om de gehele logistieke operationele, financiële en administratieve keten binnen een logistiek bedrijf op te volgen. Het iTOS systeem beheert de logistieke en operationele keten van order tot automatische factuur. Wat begon als een warehousing systeem groeide uit tot een veelzijdig softwarepakket met verschillende modules. Het pakket is gericht op de bulk- en breakbulk sector. Zo laat het toe om bepaalde partijen te splitsen, herpakken of hergroeperen; iets wat bij een klassiek warehousing systeem (bijvoorbeeld voor e-commerce bedrijven) niet mogelijk is. Ook warehouse rent berekenen, is heel eenvoudig in iTOS.

Extra Modules

Er zijn trouwens nog veel toekomstplannen bij iOnLogistics. Er wordt momenteel hard gewerkt aan extra modules en functionaliteiten en ook een internationale uitbreiding staat hoog op de agenda.

Neem gerust vrijblijvend contact op met een van de specialisten van iOnLogistics indien je graag een demo wenst.

Kijk je uit naar een partner met een IT-service op maat? Bij iOnLogistics kan je écht kiezen. Ofwel neemt het team alles van A tot Z in handen, ofwel beperkt het zich tot ondersteuning en begeleiding. Meer weten?

HQ: Kapellensteenweg 488, B-2920 Kalmthout Office: Luxemburgstraat 20, B-9140 Temse info@ionlogistics.eu | www.ionlogistics.eu