Alles over Geschiedenis 39
TWEEDE WERELDOORLOG-SERIE: DE OPSTAND VAN WARSCHAU, AUGUSTUS 1944
THEMA: CHINA
13 pagina's over de fascinerende cultuurgeschiedenis van China
DE TIRAN VAN CONGO Hoe koning Leopold II het hart van Afrika plunderde
DE
VROUWEN ACHTER HET MAAN SUCCES
KRAKATAU: DE UITBARSTING VAN 1883 Wie was Zwartbaard?
10 ICONISCHE FOTO’S IN KLEUR
Zo zag je de geschiedenis nooit eerder!
€ 6,49 AP
www.allesovergeschiedenis.com
s a w e Wi baard? t r a w Z Terreur, intimidatie en manipulatie op volle zee
DE STRIJD VAN MUHAMMAD ALI
WONDERLIJKE WEETJES UIT HET VERLEDEN
ZO LEEFDEN DE AZTEKEN HET BLOEDBAD VAN IN DE 15E EEUW PETERLOO, 1819 Nr. 039
INHOUD Alles over Geschiedenis 39
32 Zwartbaard
FEATURES
De angstaanjagende verschijning van Edward Teach, beter bekend als piraat Zwartbaard.
42 Krakatau 1883
De rampzalige vulkaanuitbarsting schokte de wereld.
52 Tien iconische kleurenfoto’s
Onmisbare geschiedenisfoto’s, ingekleurd door kunstenaars.
60 Knappe koppen van de NASA
Hoe de NASA vrouwen nodig had om de Russen te verslaan in de race naar de ruimte.
70 Leopold II
Zo werd Leopold II van België de tiran van de Congo.
19 China 20 Tijdlijn
THEMA
32
China door de eeuwen heen.
22 Hall of Fame Chinese heersers.
24 Onder de loep De Verboden Stad.
26 In vol ornaat
Een krijger van de Qin-dynastie
27 5 opmerkelijke feiten over ... De Opiumoorlogen.
28 In de schoenen van ...
DE TWEEDE WERELDOORLOG OP WEG NAAR DE BEVRIJDING
Een Rode Gardist.
30 Doe-het-zelf
Word een Shaolin-monnik.
DE TWEEDE WERELDOORLOG 86 Warschau in opstand
Op 1 augustus 1944 kwam de grootste verzetsgroep van Europa in opstand tegen de Duitsers: de Armia Krajowa (Het Thuisleger).
4
86
ELK NUMMER 06 Geschiedenis in beeld
De indrukwekkendste beelden bij historische gebeurtenissen.
12 Nieuws
Historische nieuwtjes, feitjes en weetjes.
14 Wonderlijke weetjes
Lees over de vreemdste feiten, verhalen en uitvindingen aller tijden.
16 Media
Meer lezen en films kijken? Probeer deze nieuwe publicaties.
18 Agenda
De interessantste exposities van dit moment.
42 KRAKATAU 1883
48 MUHAMMAD ALI
48 Helden & schurken Muhammad Ali.
58 Kroegweetjes
Het Peterloo-bloedbad.
66 Survivalgids voor tijdreizigers Tenochtitlan.
68 Door de eeuwen heen Brillen
78 Grootste veldslagen De Slag bij Legnano.
84 Zo maak je ...
Spartaanse bloedsoep.
95 Historie vs. Hollywood
60 DE HELDINNEN VAN DE NASA
The Greatest Showman.
96 Puzzel
Win mooie prijzen.
98 Colofon
DE TIRAN VAN CONGO 70
Puzzel & win
96 Wil je nog meer
52 GESCHIEDENIS IN KLEUR
Bekijk het aanbod op pagina 82
China door de jaren heen Van 1600 v.Chr. tot de 21e eeuw heeft geen ander land ter wereld zo lang over zo veel mensen geheerst.
DE CHINESE BRONSTIJD
CHINA IS VERENIGD EEN GOUDEN EEUW BEGINT Qin Shi Huangdi (de eerste keizer van de Qin-dynastie) verenigt China, bouwt de eerste Chinese Muur en werd begraven met een Terracottaleger.
De Shang-dynastie duurde zo’n vijf eeuwen en ontwikkelde de eerste Chinese tekens. Er ontstond ook gereedschap gemaakt van brons.
221-210 V.CHR.
CA. 1600 V.CHR.
618
DE MINGDYNASTIE BEGINT
VERKENNING VIA ZEE
MANTSJOES VALLEN AAN De Mantsjoes vallen aan vanuit Mantsjoerije, beëindigen de Mingdynastie en stichten de Qingdynastie. China wordt bijna 300 jaar lang door buitenlanders geregeerd.
1644
De Chinese Muur is niet zichtbaar vanaf de maan. Die mythe komt van illustrator Robert Ripley in de jaren 1930.
CA. 1658
20
Het Mongoolse bewind eindigt in een opstand. Rebellenleider Zhu Yuanzhang wordt Hongwu, oprichter en eerste heerser van de Mingdynastie. Hij maakt van Beijing opnieuw de hoofdstad van China.
Admiraal Zheng He leidt de eerste van zeven reizen naar India en Afrika, met naar schatting 250 schepen. Wanneer dit schouwspel van keizerlijke macht ten einde komt, richt China zich weer op zichzelf.
1368
1405
DE CHINESE MUUR
Na eeuwenlange verdeeldheid sticht keizer Gaozu de Tangdynastie en breekt er een gouden eeuw aan van macht, overheid, kunst en internationaal aanzien die bijna 300 jaar duurt.
Architect Qi Jiguang start het bouwen van de stenen sectie van de Chinese Muur, van Beijing naar de zee. Het werk duurt 60 jaar, met als eindresultaat de muur zoals we die nu kennen.
EEN GEFAALDE BRITSE MISSIE
DE EERSTE OPIUMOORLOG
George III van het Verenigd Koninkrijk stuurt een missie onder leiding van Lord George Macartney naar China om permissie te krijgen voor handel. Maar keizer Qianlong wijst zijn verzoek af.
1793
20.000 KISTEN 71 JONKEN 16 CHINESE HAVENS opium worden in 1841 vernietigd door de Chinese overheid. worden in 1842 door Britse schepen tot zinken gebracht.
worden geopend onder druk van de westerse macht in de 19e eeuw.
1842
CHINA IS VERDEELD
NOORDELIJKE SONGDYNASTIE BRENGT VREDE
De Song-dynastie brengt een stabiele tijd, met artistieke oplevingen in druk, keramiek en schilderkunst. Steden groeien en de bevolking gaat over de 100 miljoen.
960-1126
CHINA IS VERENIGD
1206
SLAG OM BEIJING
DOOD VAN DE VEROVERAAR
Dzjengis’ kleinzoon Koeblai (oprichter Yuan-dynastie) verslaat de zuidelijke Songdynastie en brengt zo de Mongoolse heerschappij in heel China. Hij creëert een rijk tot aan het MiddellandseZeegebied.
15KM
Op zijn sterfbed heeft Dzjengis Khan een rijk van Noord-China tot het huidige Iran. Zijn erfgenamen blijven zijn droom van wereldheerschappij volgen en beginnen buitenlandse veldtochten.
De lengte van Beijings muren.
900 10.000
Het aantal bewakingstorens in Beijing.
Terwijl hij werkt voor Koeblai Khan schrijft Marco Polo het boek dat de Europeanen in China introduceert.
Een Britse vloot verslaat de Chinese troepen tijdens de Eerste Opiumoorlog. Het Verdrag van Nanjing dwingt China vervolgens om de havens open te stellen voor Britse handelaren.
1900
Het aantal rollen zijde die aan de Chinese keizer werden gegeven.
1215
1227
VERNEDEREND VERDRAG
1842
In Mongolië sticht krijgsheer Dzjengis Khan een land, creëert een leger en bouwt een rijk. Hij valt de Westelijke Xia-dynastie (nu WestChina) aan en daarna de Jin-dynastie (nu NoordChina).
Dzjengis Khan werd geboren als arme sloeber, maar creëerde uiteindelijk ‘s werelds grootste rijk op land.
1126
1279
DZJENGIS KHAN VORMT EEN BEDREIGING
De Jurchen van Mantsjoerije veroveren Noord-China, met hun hoofdstad in Beijing, terwijl de Song-dynastie het zuiden heeft met hoofdstad Hangzhou.
EIND VAN DE QING-DYNASTIE
DE BOXEROPSTAND
Legerofficieren grijpen de macht. China wordt een republiek en de laatste keizer, Puyi (4 jaar), blijft in de Verboden Stad tot hij in 1924 wordt afgezet. In 1967 Japan sterft bestuurt hij.
De Yihetuan claimt onkwetsbaar te zijn en richt zich op buitenlanders door legaties in Beijing aan te vallen. Westerse troepen slaan de aanval af en dwingen China een enorme vergoeding te betalen.
1912
een semionafhankelijke kolonie (Mantsjoekwo) in Mantsjoerije, van 1932 tot 1945.
21
10 ICONISCHE FOTO’S IN KLEUR Deze geschiedenisfoto’s moet je gezien hebben! Vroeger in zwart-wit, maar nu in kleur te bekijken.
T
egenwoordig is kleurenfotografie vanzelfsprekend. In een paar seconden maken we tientallen selfies en we verwijderen ze weer net zo snel. Maar het was niet altijd zo. Voor de jaren 70 was kleurenfilm verschrikkelijk duur en kon dus niet zomaar worden verspild.
DAT KUNNEN WIJ OOK! Deze foto, ingekleurd door Patty Allison, toont de onverschrokken, krachtige vrouwen van de Tweede Wereldoorlog. Van links naar rechts: Frances Green, Margaret Kirchner, Ann Waldner en Blanche Osborn - vier leden van de Women’s Airforce Service Pilots (WASPS) - keren terug van een trainingsvlucht met een B-17-bommenwerper in 1944.
52
Daarom zijn de meeste foto’s uit de geschiedenis in zwart-wit en laten ze niets zien van de levendigheid op de plekken waar ze gemaakt zijn. Maar met digitale technieken kunnen zwart-witfoto’s tegenwoordig nauwkeurig worden ingekleurd. In het boek Retrographic
zijn de meest iconische foto’s uit de geschiedenis verzameld. De foto’s zijn ingekleurd door kunstenaars. Nu zien we het diepe kaki van legeruniformen, de gouden sieraden van de rijken en maken de spookachtige ogen van Rasputin pas echt indruk. Hier volgen tien foto’s uit het boek.
Geschiedenis in kleur
OORLOGSVERKLARING Op 11 december 1941 verklaarde Adolf Hitler de oorlog aan Amerika, in het luxe Kroll-operagebouw in Berlijn. De foto is ingekleurd door Mads Madsen. De FĂźhrer staat onder de Reichsadler en gaat tekeer over de volgens hem tegenstrijdige verklaringen van president Roosevelt.
RAMPVLUCHT Op 6 mei 1937 kwam er een eind aan passagiersvervoer per luchtschip. Deze foto is gemaakt door Murray Becker en ingekleurd door Matt Loughrey. De Hindenburg vatte vlam toen het probeerde aan te leggen in New Jersey (VS) na een vlucht vanuit Frankfurt (Duitsland). Er stierven in totaal 36 mensen.
53
Rubriek SUBRUBRIEK
Trompetgeschal
Trompettisten op het carroccio lieten specifieke geluiden horen om verschillende bevelen over te brengen aan de Milanese militie. Wanneer bijvoorbeeld de Lombardische Liga terugkeerde in de strijd, lieten de trompettisten weten dat er versterking was gearriveerd.
Zingende priesters
Katholieke geestelijken van Milaan begeleidden de troepen in de strijd en beden op het carroccio voor de overwinning. Ze zongen psalmen en gebeden waarin ze smeekten voor bescherming.
Teutoonse woede
Frederik Barbarossa geloofde dat zijn kleinere leger met zwaar bepantserde Duitse cavalerie het grotere leger van de Italiaanse cavalerie kon verslaan. De Duitse ridders en bereden sergeanten vielen de standvastige Milanese militie meerdere malen aan.
78
Grootste veldslagen SLAG BIJ LEGNANO
GROOTSTE VELDSLAGEN Oorlogsaltaar
De aartsbisschop van Milaan creëerde in de 11e eeuw het carroccio op vier wielen, voortgetrokken door een os. Het was een verzamelpunt voor de militie in de strijd. Priesters en trompettisten stonden er bovenop, onder een kruisbeeld en een hoge stok met het rood met witte oorlogsvaandel van de stad.
SLAG BIJ LEGNANO
Lombardische falanx
De burgersoldaten van Milaan met ijzeren helmen verzamelden zich voor de strijd naast elkaar voor het carroccio, waarbij hun schilden overlapten en hun lange pieken klaar stonden om de oorlogspaarden van de aanvallende Duitse cavalerie te spietsen.
NOORD-ITALIË 29 MEI 1176
D
Gevallen Duitse ridders
Toen de Duitse ridders op de Milanese militie botsten, werden ze van hun paarden getrokken, of hun paarden werden gespietst, waardoor ze eraf vielen. Eenmaal zonder paard werden ze door de Milanese militie afgemaakt met zwaarden, bijlen en dolken.
e voorhoeden van de twee rivaliserende legers bereikten elkaar in West-Lombardije in de ochtend van 29 mei 1176. Zo’n 700 Italiaanse ruiters die 300 Duitse ridders te paard achtervolgden, kwamen er al snel achter dat ze in de problemen zaten toen ze een lange colonne onder de Rijksbanier (een zwarte adelaar op een gouden achtergrond) in hun richting zagen marcheren. De getrainde Duitse middeleeuwse cavalerie vormde lange rijen en trok richting de voorhoede van de Lombardische Liga. Frederik I Barbarossa (keizer van het Heilige Roomse Rijk) wist op dat moment de opstandige alliantie van de NoordItaliaanse steden (bekend als de Lombardische Liga) te verslaan en hij kon de uiteindelijke overwinning al bijna proeven. Frederik werd in 1152 koning van Duitsland en drie jaar later kroonde paus Adrianus IV hem tot keizer van het Heilige Roomse Rijk. Hij wilde net zo beroemd worden als zijn voorgangers Karel de Grote en Otto I de Grote. Tijdens zijn bewind als keizer ondernam hij zes expedities in een poging de rijke Noord-Italiaanse steden te onderdrukken. Hij was vooral gericht op de handelsrijke Milanezen en in 1158 (en vier jaar later opnieuw) maakte hij een einde aan opstanden in Milaan. Maar de gemeenschappen van Noord-Italië spanden zich samen en vormden in 1167 de militaire alliantie de Lombardse Liga. Frederiks vijfde campagne in de regio strandde in 1175, toen hij zijn aanval op Alessandria moest afbreken. Voordat hij opnieuw kon aanvallen had hij versterking nodig. 2000 Duitse cavaleristen uit het Rijnland en Zwaben kwamen hem te hulp in de lente
van 1176. Ze arriveerden begin mei in Como. Frederik trok vanuit zijn basis in Pavia (direct ten zuiden van Milaan) naar Como om ze te begeleiden. Op de terugweg trok Frederiks leger naar het zuiden, tussen de rivieren Ticino en Olona door. Hoewel die route op minder dan 30 kilometer van Milaan loopt, geloofde de keizer niet dat de Lombardische Liga zou proberen om hem aan te vallen. De Italiaanse militaire leider Guido da Landriano wachtte niet eens op alle versterking die hij kon krijgen en trok met een leger naar het westen om de keizer te onderscheppen. Nadat de Italiaanse cavalerie was verslagen, zagen de Duitsers dat de Milanese voetsoldaten zich hadden opgesteld voor hun carroccio. In tegenstelling tot de meeste middeleeuwse soldaten hadden ze een prima uitrusting en waren ze goed getrained. Ze vormden een muur van pieken om de cavalerie bang te maken. Maar de Duitsers lieten zich niet afschrikken en vielen aan. De Milanese voetsoldaten sloegen meerdere aanvallen af en dit gaf de Lombardische cavalerie de tijd om zich te verzamelen. Die viel de uitgeputte vijand in beide flanken aan. Tijdens deze aanval verloor Frederik zijn paard en werd zijn vaandeldrager gedood. De Duitse cavalerie ging er ten onrechte van uit dat Frederik dood was en vluchtte naar het westen. Het was een grote overwinning voor de Lombardische Liga. De strijd tussen de keizer en de Liga ging door, maar in 1183 ging de verslagen keizer akkoord met het voorstel dat de Lombardische gemeenschappen hun eigen gemeenteambtenaren konden kiezen en eigen wetten mochten aannemen, op voorwaarde dat ze belasting bleven betalen aan het Heilige Roomse Rijk.
79
Maak kennis met meer tijdschriften
Bestel jouw magazine op: www.fnl.nl