Gardeners' World 9

TUINIEREN IS EEN FEEST • SEPTEMBER 2019

SEPTEMBER 2019

Doe als Monty!

Kweek fruit in potten

INSPIRATIE

CONSERVEREN

Geniet langer van je oogst

AAN DE SLAG

Help tropische planten de winter door

De mooiste

EEN GROEN HUIS

Tevreden kamerplanten €5,99

BOLLEN VOOR ELKE PLEK

 Begin nu met planten  Tips voor lentekleur  Kies je favoriet

AP

DE MOOISTE BOLLEN VOOR ELKE PLEK

Bloembakken voor bestuivers

HEERLIJKE TOMATENRECEPTEN • SNOEIEN VOOR DE WINTER • KLEUR MET DAHLIA’S DE MOOISTE BORDERSEDUMS • PLANTEN VOOR SCHADUWPLEKJES • HELP DE PADDEN

INHOUD september 2019 SEIZOEN 10

15

16

18

20

24

Wij zijn gek op september Geniet deze maand van hernieuwde herfstachtige frisheid.

The Full Monty Monty maakt zich zorgen over geïmporteerd ongedierte en ziekten.

Topkeuze Bordersedums zijn in de herfst echt een lust voor het oog.

Mijn eigen stekje Gasten van Marieke van Nimmaplants logeren heerlijk tussen het groen.

Wildleven Padden trekken zo langzaamaan terug naar hun favoriete overwinterplekjes.

Kweken en eten Tomaten zijn eenvoudig te kweken en erg veelzijdig in de keuken.

GROENE SCHOOL 30

35

42

44

49

54

59

Monty kweekt fruit in potten Leg je eigen fruitgaard in potten aan, hoe groot of klein je tuin ook is.

Oogstfeest Verspil niets van je heerlijke oogst, maar bewaar het voor schaarse tijden.

Da’s geen geld Bespaar euro’s met onze handige recycle- en zelfmaaktips.

Gevoelige zorg en aandacht Alan laat zien hoe je je exotische pareltjes de winter laat overleven.

Snoeimaand Breng groenblijvende heggen op tijd in vorm voor de winter.

Potten voor bestuivers Met deze potrecepten heb je bloemen voor jezelf en doe je insecten veel plezier.

Vraag & antwoord Antwoord op de meest gestelde tuinvragen.

30

Monty maakt een fruitgaard in potten

INSPIRATIE 72

77

84

90

90

4

Verzekerd van kleur Plan nu je beste bollenspektakel ooit dankzij de adviezen van Carol.

De 5-plantenborders van Joe Joe maakt een prachtige border in de schaduw.

Planten in huis Kamerplanten hebben ons nodig om gezond te blijven. Zo verzorg je ze.

De makkelijkste bollen Deze bloembollen zijn niet alleen mooi, maar ook nog eens goed voor insecten.

Bloembakken met stijl Is je tuin over zijn hoogtepunt heen? Met deze potten zorg je voor najaarskleur.

Gardeners’ World

84

Kamerplanten verzorgen is niet moeilijk

44

Alan beschermt exotische planten tegen de kou

AAN DE SLAG

OP DE COVER

p.10 p.16 p.20 p.24 p.30 p.35 p.44 p.49 p.54 p.72 p.77 p.84

Kleur met dahlia’s De mooiste bordersedums Help de padden Heerlijke recepten voor je zelf gekweekte tomaten Monty kweekt fruit in potten Geniet langer van je oogst Help tropische planten de winter door Snoeien voor de winter Bloembakken voor bestuivers De mooiste bollen voor elke plek Planten voor schaduwplekjes Tevreden kamerplanten

FOTO: STOCKSY/MAR CEL

100 Monty’s maand Monty plant varens en neemt houtstekken van fruitstruiken.

104 Bloemen Deel vaste planten en maak heel veel stekjes.

106 Groente & fruit Plant aardbeien en zaai groenbemesters.

108 In de kas Pot planten op en verwijder oude gewassen.

109 Adams tuintips Adam plant knollen van Anemone coronaria 110 Algemene tuintaken Onderhoud je gazon en snoei de vuurdoorn.

EN OOK 6

81

112 113

114

77

Het prikbord Tips & tricks, agenda en de laatste tuintrends.

Puzzel Vul hem in en maak kans op een speciale Boska kaasmessenset.

Colofon Hier vind je alle contactgegevens.

Groeigids Wat kun je de komende maand zaaien en planten? Een handig overzicht.

Volgend nummer Alles over de oktoberuitgave van Gardeners’ World.

Joe legt een border aan in de schaduw

35

Bewaar je oogst met onze slimme ideeën

24

Dit kun je allemaal maken van je tomatenoogst

72

Carol bereidt de voorjaarsbollen voor

54

Bestuivers genieten van jouw bloembakken september 2019

5

KERKELIJKE BEKORING Er zijn nogal wat schitterende, donkerbladige dahlia’s vernoemd naar prelaten – de rode ‘Bishop of Llandaff ’ is een van de bekendste, maar ook de bisschoppen van onder meer York, Leicester, Canterbury en Auckland hebben ‘hun’ dahlia.

Hier zie je de ‘Bishop of Oxford’ die zich in het bekoorlijke gezelschap bevindt van een erg fl irterige cosmea.

Dahlia ‘Bishop of Oxford’ Kop vaak voor een continue bloei. Neem stekjes in het voorjaar of deel knollen, en zorg er daarbij voor dat elk stukje een goede knop heeft. H x B 90 cm x 40 cm Cosmos bipinnatus ‘Sonata Pink’ Een onmisbare eenjarige; wit of verschillende tinten roze. Goed voor het opvullen van gaten in de zomer. Zaai eind voorjaar.

H x B 60 cm x 30 cm

DANSERS IN HET GRAS De rozen zijn niet langer op volle stoomkracht, maar je wordt nog wel getrakteerd op af en toe een bloem – net als een rocklegende die wederom zijn afscheidstournee speelt. Het tijdperk van de siergrassen staat op het punt van aanbreken, dus binnenkort is Miscanthus de ster en moet ‘Darcey Bussell’ met pensioen.

Miscanthus sinensis ‘Red Cloud’

FOTO’S: SARAH CUTTLE

Een compactere variëteit dan de meeste, dus geschikt voor kleinere tuinen, potten en vooraan in de border. Mooi met late vaste planten. Knip begin voorjaar terug tot de grond. H x B 100 cm x 100 cm Rosa ‘Darcey Bussell’ Een geweldige roos van wijlen David Austin, in 2006 genoemd naar de balletdanseres. Licht geurend en goed in borders in potten. H x B 120 cm x 100 cm

12

Gardeners’ World

Seizoen

veelzijdige bladvormen

BUITENGEWOON BLAD Je vindt begonia’s geweldig of je haat ze. Ze komen in verschillende verschijningsvormen en deze heeft een opvallend blad: zilverkleurig tussen de nerven en een diep oranje-rode onderzijde. De zonnehoed levert krachtige kleuren terwijl het roze in de Phormium de rozetinten van de begonia weerspiegelt.

Begonia ‘Gryphon’ Erg vergevingsgezind, want hij kan zowel met droogte als natte perioden omgaan. Laat hem overwinteren op een vorstvrije plek. Zet in schaduw of halfschaduw. H x B 30 cm x 40 cm Phormium ‘Pink Panther’ Het blad heeft mooie rozetinten. Wintergroen en winterhard. Deel de planten eind voorjaar.

H x B 80 cm x 80 cm Echinacea ‘Sombrero Hot Coral’ Verkleurt van roze-achtig naar karmozijnrood naarmate de bloem volwassen wordt. Zet zonnehoed niet te dicht op elkaar; ze hebben wat ruimte nodig. H x B 60 cm x 30 cm

september 2019

13

Potten voor bestuivers Volg deze heerlijke kleurige potrecepten en je hebt niet alleen bloemen voor jezelf, maar ook voedsel voor bestuivers.

Bestuivende insecten zijn ongelooflijk belangrijk. Zonder hen zouden we een stuk minder te eten hebben en ook weinig planten in tuinen, parken en houtwallen zien. In het najaar zijn veel bestuivers nog steeds op zoek naar pollen en nectar om

Salvia ‘Amistad’

de winter door te kunnen komen, maar de meeste tuinen zijn dan uitgebloeid. Hier zijn vier ideeën voor potten die je nu kunt beplanten voor waardevol voedsel voor bestuivers en bloemen waarvan je tot de eerste vorst kunt genieten.

Rudbeckia ‘Little Goldstar’

Campanula portenschlagiana

Sterren en trompetjes De buisvormige bloemen van de salvia zijn populair onder bijen met een lange tong.

Vlinders zijn dol op de open, margrietachtige bloemen van de rudbeckia.

Wanneer de bloemen verwelken, kun je de rudbeckia en de campanula in de tuin planten. Zet de salvia bij extreem winterweer op een beschutte plek op een veranda of in een koude kas. In het voorjaar kan hij weer naar buiten. Hij bloeit van mei tot de eerste vorst.

✷TOPPLANT✷

Bijen, zoals deze akkerhommel, nemen paars beter waar dan andere kleuren. Plant Salvia ‘Amistad’ in vruchtbare potgrond en zet hem in de volle zon. ‘s Winters heeft hij een beschutte plek nodig.

54

Gardeners’ World

Kubusvormige pot van glasfiber, 35 x 35 cm, verkrijgbaar bij tuincentra en kwekerijen.

Xxxxxx 2018

Groene school

Verbena bonariensis ‘Lollipop’

Rudbeckia ‘Summerina Brown’

Dahlia ‘Fifteen Love’

Heethoofdjes De open bloemen van de dahlia en rudbeckia bieden vrij toegang tot pollen en nectar. Deze planten bloeien tot de eerste vorstperiode. Verwijder verwelkte dahliabloemen om doorbloeien te stimuleren. De rudbeckia kan in de tuin worden geplant en de verbena kan op een beschutte plek ook in de tuin overleven. Snoei de dahliastengels terug en zet de pot ‘s winters op een vorstvrije plek, zoals een garage. De dahlia’s komen het volgende voorjaar weer op.

FOTO’S: JASON INGRAM

✷TOPPLANT✷

De kleine buisvormige verbenabloemen zijn perfect voor de lange, dunne roltong van vlinders, zoals deze kleine vos. ‘Lollipop’ is compact en ideaal voor potten.

Vintage, emaillen mosselpot, 30 x 35 cm, verkrijgbaar bij winkels met huishoudelijke artikelen.

september 2019

55

De makkelijkste

bollen Plant (biologische) bollen om kleur te hebben vanaf het vroege voorjaar tot in de zomer. Deze makkelijke bollen zijn niet alleen mooi, maar ook nog eens goed voor insecten.

Tekst en foto’s Anne Wieggers

90

Gardeners’ World

Inspiratie

M

enigeen schrok zich wezenloos van het enorme gifgebruik binnen de bollensector en het effect op mens en dier dat in een onderzoek door Zembla aan het licht werd gebracht. De lange velden met monochrome kleuren waar jaarlijks hordes toeristen op afkomen ogen ineens een stuk minder gezellig wanneer je leest over uitstervende insecten, vogels, en – de horror – de aanwezigheid van gif in een luier van een baby die 500 meter van een bollenveld verwijderd leeft. Tijd dus om hier afstand van te nemen en bewust te consumeren. De vraag bepaalt het aanbod en dat geeft de consument macht. Betekent dit minder mogelijkheden in je tuin? Nee, zeker niet!

In Nederland zijn namelijk voldoende onbespoten of zelfs volledig biologische bloembollen te vinden. Vaak zijn ze online te bestellen zodat je – met voorpret – op een regenachtige dag op de bank een prachtige selectie kan maken van bloemen die al het aankomend voorjaar en zomer jouw tuin gaan opsieren. September is hét moment om hiermee aan de slag te gaan. Het geeft een fantastisch gevoel van anticipatie om, nog voordat het mooie weer ophoudt, de lente voor te bereiden. In de winter weten wat er allemaal in die kale grond zit, klaar om te groeien bij de eerste lentezon, vrolijkt enorm op. Met de juiste keuzes bloeien je eerste bollen vanaf eind februari/maart en heb je bloemen tot en met juni. Bovendien ben je voor jaren klaar, aangezien de bollen uit dit artikel alleen maar mooier zullen worden en gaan verwilderen.

Anemone blanda Dit lieflijke bloemetje, in de kleuren wit, blauw en sinds kort ook roze, is er al vroeg bij. Met goed weer bloeit hij soms al vanaf februari. In maart komen de oosterse anemonen zeker op. De vroege voorraad voedsel die ze bij zich hebben wanneer er nog niet veel anders bloeit, wordt op prijs gesteld door insecten. Door hun open, omhoogkijkende bloeiwijze zijn ze erg vrolijk om te zien. Het zijn kleine plantjes van maar zo’n 15 a 20 centimeter hoog, maar de bloemen zijn in verhouding groot. Ze hebben in de voorjaarstuin, zeker wanneer je er veel bij elkaar plant, een goede impact. Omdat ze zo klein zijn, is er altijd wel een plekje te vinden voor een groepje Anemone blanda. De bolletjes lijken wel wat op kleine geitenkeuteltjes. Door ze een paar uur in water te weken wordt duidelijker wat de boven- en onderkant is. De gladde kant plant je naar boven, hoewel het echt niet zal mislukken als je er soms naast zit.

september 2019

91

MAAK KENNIS MET MEER TIJDSCHRIFTEN

BESTEL SNEL & GEMAKKELIJK OP

WWW.FNL.NL