Gardeners' World 11/12

PLANT NU TULPEN • NOVEMBER / DECEMBER 2019

NOVEMBER / DECEMBER 2019

HOUTSTEKKEN

Zo maak je gratis nieuwe planten Reis om de wereld in 10 tuinen VRAAG & ANTWOORD

Monty geeft antwoord op al je tuinvragen

Geef kleur aande

WINTERTUIN

Maak je eigen kerstdecoraties

€5,99

AP

GEEF KLEUR AAN DE WINTERTUIN

INSPIRATIE

DE LEUKSTE TUINCADEAUTJES • VERS UIT DE TUIN: WITLOF • SNOEI FRUITBOMEN KLEURRIJKE BESSEN • VERPOT KAMERPLANTEN • KRIJG DEZE ZOMER MEER ROZEN

INHOUD november/december 2019 SEIZOEN 10

15

16

18

19

20

24

Wij zijn gek op november en december Dit is de tijd van gloedvolle kleuren in de laagstaande zon.

The Full Monty Monty maakt bladcompost van alle gevallen blaadjes.

Topkeuze Pennisetum met zijn borstelige pluimen is ‘s winters op zijn mooist.

Mijn eigen stekje Katja Staring bereidt zich voor op het winterseizoen.

Cadeautips Nog op zoek naar leuke cadeaus voor tuinliefhebbers? Wij hebben wel wat tips.

Wildleven Vossen zijn nachtdieren, maar soms kom je ze ook overdag tegen.

Kweken en eten Witlof mag tijdens de korte dagen niet ontbreken op je bord.

GROENE SCHOOL 30

34

40

46

50 56

62

Tuinieren zonder plastic Monty nam zich voor om minder plastic te gebruiken. Hij deelt zijn de bevindingen.

Gratis planten in een handomdraai Alan laat zien hoe je meer uit je favoriete heesters haalt.

Winterweelde uit je tuin Zo imponeer je je gasten met rijke decoraties uit je eigen achtertuin.

Kerstmis in een pot Met deze prachtige potten maak je de kerstdagen nog feestelijker.

Vraag & antwoord Antwoord op de meest gestelde tuinvragen.

Achter de schermen bij Longmeadow Monty beantwoordt de meest prangende vragen van kijkers en lezers.

Snoeimaand Snoei deze maand fruitbomen.

30

Monty mindert zijn plasticgebruik

INSPIRATIE 70

74

83

86

4

Carol snoeit rozen Snoei nu je rozen om volgend jaar beloond te worden met heel veel bloemen.

Reizen voor tuinliefhebbers Ben je bijna toe aan een vakantie? Dit zijn onze favoriete tuinen, natuurlandschappen en stadsgezichten.

Bloembakken met stijl Geef kleur aan de wintertuin met besdragende en groene planten in een pot.

Echte tuinen: klein, groen paradijs Deze kleine tuin is het perfecte voorbeeld van ‘grijs eruit, groen erin’.

Gardeners’ World

83

Geef kleur aan de wintertuin

40

Maak je eigen kerstdecoraties

AAN DE SLAG 95

OP DE COVER

p.30 Tuinieren zonder plastic p.34 Gratis nieuwe planten p.40 Winterweelde uit je tuin p.46 Kerst in een pot p.50 Vraag & antwoord met Monty Don p.62 Snoei deze maand fruitbomen p.70 Krijg deze zomer weer rozen p.74 Reis om de wereld in 10 tuinen p.83 Geef kleur aan de wintertuin p.103 Verpot kamerplanten

FOTO: GAP PHOTOS/

HOWARD RICE

Monty’s maand Monty beschermt knolselderij en controleert de aardappelopslag.

98 Bloemen Plant tulpen en neem wortelstekken van Japanse anemonen.

101 In de kas Verwarm je kas en houd planten deze winter ziektevrij.

103 Alans tuintaak van de maand Adam verpot kamerplanten en deelt een lepelplant.

104 Groente & fruit Zaai tuinbonen en oogst de laatste appels.

107 Algemene tuintaken Maak nestkasten schoon en doe langer met je kerstboom.

EN OOK 6

90

111

112 113

Het prikbord Tips & tricks, agenda en de laatste tuintrends.

Puzzel Vul hem in en maak 5x kans op het Tuinschrift van Katja Staring.

Groeigids Wat kun je de komende tijd zaaien en planten? Een handig overzicht.

Colofon Hier vind je alle contactgegevens.

Volgend nummer Alles over het januari/februarinummer.

34

Maak gratis nieuwe planten met houtstekken

56

Extra: Monty beantwoordt vragen van lezers en kijkers

74

Sla deze tuinen niet over als je op reis gaat

46

CreĂŤer meer kerstsfeer met deze winterse potten

70

Carol snoeit nu rozen voor meer kleur in de zomer november / december 2019

5

DE GROTE VRAAG

Houd kerstplanten langer goed Met een paar eenvoudige verzorgingtips hou je de planten die je met kerst gekregen hebt, mooi tot ver na de feestdagen.

Een Engels gezegde luidt: ‘Een hond is voor het leven, niet alleen voor kerstmis’. Hetzelfde geldt voor kamerplanten die tijdens de feestdagen cadeau worden gegeven. Maar al te vaak belanden perfecte planten die in klimaatgecontroleerde kassen onder ideale groeiomstandigheden zijn gekweekt, opeens in onze donkere huizen met centrale verwarming. Door deze shocktherapie leggen ze vaak het loodje, maar met de juiste verzorging kun je ze een paar maanden of zelfs jaren goed houden. Met de tips in dit artikel kunnen je kerstplanten er de hele winter gezond uitzien.

De kerstcactus (Schlumbergera) groeit in vochtige regenwouden in de halfschaduw en dus kun je ze thuis het beste niet in direct zonlicht zetten.

Houd de luchtvochtigheid op peil door de pot op een met water gevulde schotel met kiezels te zetten. Zet ze na de bloei op een koelere plaats en geef minder water. Vanaf april verhuis je ze naar een warmere plek en begin je met voeden – daardoor ontwikkelen zich nieuwe knoppen, die vroeg in de winter tot bloei komen.

FOTO’S: LESLEY COOK; PAUL DEBOIS; GETTY/MISSING35MM

Maak je eigen regenwoud

50

Een andere plant die van nature voorkomt in vochtige, schaduwrijke bossen is de maanorchidee (Phalaenopsis). Ze zijn het hele jaar verkrijgbaar, maar worden steeds populairder als kerstcadeau en gedijen het best op een goed verlichte plaats, maar niet in direct zonlicht. Vochtigheid is essentieel. Doe dus weer de ‘kiezeltruc’, doordrenk ze wekelijks met water en besproei ze dagelijks, bij voorkeur met regenwater. Snoei de stengel, als de bloemen verwelkt zijn, terug tot het eerste oog en geef om de twee weken mest voor orchideeën.

Gardeners’ World

Dat stimuleert de groei van een nieuwe bloeistengel.

De aantrekkingskracht van de populaire kerstster zit in de felrode, roze of witte schutbladeren. Voorkom na aankoop schade aan het blad door de plant warm te houden (12°C+). Zelfs een koude windvlaag op het parkeerterrein bij de supermarkt kan het blad beschadigen. Zet hem thuis op een plek met indirect licht en geef pas water als de eerste centimeters potgrond droog zijn – te veel water overleeft hij niet! Om kerststerren compact te houden, worden ze vaak behandeld met een groeivertrager, die maar één seizoen werkt, terwijl ze om hun bloei en kleuren in stand te houden een kortedagbehandeling nodig hebben (zie kader rechts).

Sommige mensen vinden het daarom niet de moeite ze over te houden, maar als je dat wel wilt, snoei ze dan in het vroege voorjaar sterk terug, verpot ze en zorg vanaf het najaar kunstmatig voor een gelijke dag- en nachtlengte door ze 12 uur per dag in een kast te zetten!

Citrusplanten gaan langer mee. Ze zijn beter bestand tegen onze centrale verwarming – een paar weken, tenminste. Zet ze in direct licht bij een temperatuur van 5°C+ en begiet ze als het oppervlak van de potgrond is uitgedroogd. Gebruik daarbij altijd regenwater. Controleer op wolluis en spintmijt en grijp zo nodig in. Verhuis ze, als dat kan, na kerst naar een vorstvrije kas en zet ze in de zomer buiten. Citrussen zijn hongerige planten, dus geef ze het hele jaar speciale winter- en zomervoeding.

Met een beetje aandacht, verzorging en kennis gaan je kerstplanten net zo lang mee als elke andere kamerplant. Soms nog wel langer.

De populaire kerstster (Euphorbia pulcherrima) is inheems in Mexico.

Vraag & Antwoord

Dit zegt de wetenschap Daglengtegevoelige planten, zoals de kerstster, bloeien alleen bij de juiste hoeveelheid licht. Kerststerren zijn kortedagplanten, die bloemknoppen in plaats van bladeren produceren wanneer ze maar 12 uur licht krijgen.

Maanorchideeën worden in Zuidoost-Azië massaal gekweekt via zaad of zogeheten micropropagatie. Kleine stukjes blad worden op agar of iets vergelijkbaars gekweekt en groeien uit tot goed ontwikkelde, bloeiende planten.

Jonge coniferensoorten zoals de fijnspar en de zilverspar, horen bij kerst. Maar omdat ze thuishoren in gebieden waar het -30°C kan worden, overleven ze zelden de cv in onze huizen.

De meeste citrussen komen oorspronkelijk uit Azië. Hier produceren ze vaak groene vruchten, ook als ze rijp zijn. Hun opvallende oranje kleur komt waarschijnlijk door de koudere omstandigheden in het Middellandse Zeegebied en vergelijkbare klimaten.

In tegenstelling tot zijn verre neef de woestijncactus, houdt de kerstcactus van schaduw. Deze epifyt (gastplant) is aangepast aan bosomstandigheden.

?

Wist je dat ...?

Jaarlijks geven we tientallen miljoenen uit aan kamerplanten!

november / december 2019

51

Jouw

SNOEI MAAND Tijdens de winter rusten de meeste planten, dus is het nu piektijd voor de fruitrest, evellabor autate si am bomensnoei. veniscillor assincimusam Nu loofbomen en struiken geen David Hurrion bladeren meer hebben, zijn bessen, niendandam, occum en gekleurde stengels, groenblijvers zaadhoofden van grassen en andere planten hun gewicht in goud waard.

Snoei die niet, want dankzij deze planten zal je tuin tot het einde van de winter het aanzien waard zijn.

Je kunt echter wel goed zien welke stengels en takken van de kale fruitbomen en -struiken gesnoeid moeten worden. Gebroken stengels, kruisende takken en zelfs de afzonderlijke knoppen zijn heel makkelijk te identificeren, wat het dus eenvoudig maakt om struiken in vorm en fruitbomen productief te houden. De meeste fruitplanten worden over het algemeen twee keer gesnoeid — ‘s winters en ‘s zomers — maar de winter is de belangrijkste snoeiperiode.

Snoei nu en de fruitbomen zulllen in het voorjaar Xxxx xxxx xxxx ghj dfg dfg dfg dfgghfgelijkmatig ghf ghfgh bloeien. fg hfg hf hfghfg hf hfghfg hf hfghfg hf hfgh

62

Gardeners’ World

Groene school

Planten om nu te snoeien Veel fruitgewassen houd je productief door vruchtsporen te snoeien. Bij andere gewassen gaat het erom de oude takken die vrucht hebben gedragen te verwijderen.

PEER Snoei de sterkste zijscheuten (die dit jaar zijn ontstaan) terug tot op twee of drie knoppen en kort de hoofdtakken tot de helft in.

BRAAM Snoei alle stengels die dit jaar vrucht hebben gedragen tot de grond terug. Laat vier sterke nieuwe stengels staan en bind die aan.

KRUISBES Snoei de oudste takken die vrucht hebben gedragen tot de grond terug. Laat maximaal zeven sterke, jonge takken staan.

KIWI Snoei een derde van de oudste aanwas tot vlak bij de hoofdstam weg. Snoei alle overige zijscheuten tot op vier of vijf knoppen terug.

Snoei nu geen ... ✗

ZOALS FRANCES TOPHILL hier laat zien, bevordert de snoei van appelbomen een goede takkenstructuur, veel zijscheuten en daardoor meer vruchtsporen (de korte stompjes waaraan de meeste rassen hun bloesem en fruit produceren). Gebruik altijd schoon, scherp gereedschap en snoei tot op een gezonde knop.

✗

Lavendel Als je nu snoeit, loop je het risico dat kou en vorst de struik binnendringen en doden. De topgroei fungeert als isolatie.

✗

Loodglans verzwakt de planten zo sterk dat ze doodgaan.

Forsythia Wacht tot de struik heeft gebloeid en snoei dan een derde van de oudste stengels weg.

✗

Abutilon De planten zijn slechts matig vorstbestendig, dus wacht met snoeien tot april.

november / december 2019

FOTO’S: SARAH CUTTLE; TIM SANDALL

Pruimen, kwetsen en kersen ‘s Winters zijn de snijvlakken gevoelig voor infectie door loofglanssporen die in de lucht zweven. Snoei bij voorkeur in juli-augustus, wanneer de snijvlakken snel genezen.

Extra fruit

63

Echte tuinen Klein, groen paradijs De tuin van Richard Small uit Tyne & Wear, een graafschap in het noordoosten van Engeland, meet slechts 3,2 bij 6,6 meter. Hij transformeerde zijn tuin tot een waar paradijs, waar de planten groeien in potten, bakken en hanging baskets. Hij laat hiermee een toonbeeld zien van ‘grijs eruit en groen erin’.

FOTO’S: NEIL HEPWORTH

Veel mensen zouden een kale betonnen binnenplaats te klein en te veel moeite hebben gevonden om er iets mee te doen. Zo niet Richard Small. Hij keek door de treurnis en afbladderende verf heen en zag de rustgevende, groene oase die het zou kunnen worden. Tweeëntwintig jaar deed hij erover om de tuin te maken tot wat het nu is.

86

1 Verlichting brengt de tuin ‘s avonds tot leven.

2 Een palet met louter witte bloemen, waaronder allium, vingerhoedskruid, lobelia en lupine, creëert een kalme sfeer.

3 Terracottakleurige tegels en grind vormen de visuele verbinding tussen de tuin en de bakstenen muren.

De kleur van het bankje komt overeen met ander tuinmeubilair en verschillende potten.

Gardeners’ World

Inspiratie

1

2

3

november / december 2019

87

MAAK KENNIS MET MEER TIJDSCHRIFTEN

BESTEL SNEL & GEMAKKELIJK OP

WWW.FNL.NL