CHIP FOTO magazine 46

CHIP FOTO magazine

75

BESTE CAMERA'S VAN DIT MOMENT

UITGAVE 46

Als fotograf ie je pass ie is

INSPIRATIE

Creatief spelen met schaduw GETEST  GoPro Hero8 Black

LIGHTROOM

Vind je foto's razendsnel terug

 Leica Vario Summilux 10–25mm f/1.7  8 Micro Four Thirds-lenzen

BASISKENNIS

PHOTOSHOP

Verwijder storende elementen

www.chipfotomagazine.nl

Fascinerende foto's met lensfilters Interview

Bruidsfotografie met Ashvin Ghisyawan

Panasonic Lumix G9 Ontdek de spannende nieuwe functies

MFT-lenzen

De beste keuze voor Olympus en Panasonic

€ 6,49

AP

Zo flits je wél natuurlijk

Uitgave 46, december 2019

FASCINERENDE FOTO'S MET LENSFILTERS

 Sony Alpha 7R IV

INHOUD Uitgave 46

INSPIRATIE 8

Een wereld van foto’s

Indrukwekkende foto’s en hoe ze gemaakt zijn.

26

Portfolio

Portretfoto’s van Elja Trum.

46

Column

IJsland in de winter.

48

Interview

De interculturele bruidsfotografie van Ashvin Ghisyawan.

Fascinerende foto’s met lensfilters

32

102 Lezersfoto’s

De mooiste foto’s ingezonden door lezers.

PRAKTIJK 32

Fascinerende foto’s met lensfilters

We leggen uit hoe filters werken en hoe je ze gebruikt.

54

Zo gebruik je een flitser

Zo maak je natuurlijke, indrukwekkende foto’s met een flitser.

58

Kies de juiste monitor

Hier moet je goed op letten wanneer je een nieuwe monitor wilt aanschaffen.

62

Abstracte contrasten

Zo maak je foto’s met een sterk contrast en opvallende helderheid.

BEELDBEWERKING 64

Klik, en het is weg

Zo gebruik je de krachtigste retoucheergereedschappen van Photoshop.

68

Trefwoorden in Lightroom

Doorzoek je foto’s door middel van trefwoorden.

70

Gezichtsherkenning

We laten zien hoe je Lightroom leert om mensen te herkennen.

72

Foto’s markeren in Lightroom

Gebruik gps-informatie om de locatie van de foto op een kaart te zien.

6

26 Portretfoto’s van Elja Trum

ACTUEEL Op de cover

14

Agenda

p.32 Fascinerende foto’s met lensfi lters p.48 Bruidsfotografi e met Ashvin Ghisyawan p.54 Zo fl its je wél natuurlijk p.62 Creatief spelen met schaduw p.64 Verwijder storende elementen p.68 Vind je foto’s razendsnel terug p.74 Sony A7R IV p.78 Panasonic Lumix G9 p.82 8 Micro Four MFT-Lenzen p.88 Leica Vario Summilux 10-25mm f1/1.7 p.90 GoPro Hero8 Black p.98 De beste camera’s van dit moment

Deze foto-exposities en evenementen mag je niet missen.

18

Nieuws

Lees alles over de laatste ontwikkelingen op fotografi egebied.

22

Alles voor de fotograaf

Met deze gadgets kom je als fotograaf goed voor de dag.

TEST

70

54

Zo maak je natuurlijke foto’s met een flitser

Leer Lightroom gezichten herkennen

Tests:

74 Sony A7R IV 78 Panasonic Lumix G9 82 MFT-lenzen 88 Leica Vario Summilux 10-25mm f/1.7 90 GoPro Hero8 Black 92 10 systeemflitsers

74

Sony A7R IV

Met de A7R IV verzekert Sony zich van de koppositie bij full-frame camera’s.

78

Panasonic Lumix G9

We probeerden de nieuwe functies na de laatste fi rmwareupdate uit.

82

MFT-lenzen

De beste Micro Four Thirds lenzen voor Panasonic en Olympus.

88

Leica Vario Summilux 10-25mm f/1.7

Dit objectief heeft een zeer populair en fl exibel inzetbaar brandpuntbereik.

90

GoPro Hero8 Black

De actioncam heeft veel belangrijke verbeteringen en nieuwe accessoires.

92

10 systeemfl itsers We hebben tien fl itsers van verschillende fabrikanten en prijzen voor je getest.

98

Toplijsten

Dit actuele overzicht van de beste camera’s helpt je bij je volgende aankoop.

OVERIG 4 Voorwoord 112 Abonnementsinformatie en colofon

7

Abonnee worden? Kijk op www.fnl.nl/chipfotomagazineabo of op pagina 114.

Filters voor alles Voor bijna elke situatie en stijl is er wel een filter te krijgen. Hier zie je een overzicht van de belangrijkste filtersoorten.

Z

odra je in het thema ‘filters’ duikt, merk je al snel dat het slechts om een handjevol soorten gaat. Ze zijn bovendien ontwikkeld voor speciale fotosituaties. De ene maakt het beeld donkerder, andere filteren bepaalde frequenties van het licht eruit en je kunt vaak ook nog filtersoorten combineren. De meeste worden vooral veel gebruikt door landschapsfotografen, maar ook voor stedelijke architectuur zijn ze handig. Zo is het bijvoorbeeld mogelijk om voorbijgangers onzichtbaar te maken in een foto.

Er zijn twee manieren om een filter te bevestigen. Het ene filtertype kun je op je lens schroeven, terwijl je het andere in een filterhouder schuift die je aan de lens hebt bevestigd. Wat de voor- en nadelen van elk type zijn, lees je hieronder. Maar welk systeem ook je voorkeur heeft, de effecten die je ermee bereikt zijn hetzelfde.

1. UV-filter

2. Polarisatiefilter

3. ND-Filter

Een polarisatiefilter is in veel situaties onmisbaar. Als je de voorste draaischijf van een polarisatiefilter draait, kun je de weerspiegelingen in glas, lak en water verminderen, het blauw van de lucht en bladgroen verzadigder maken en het contrast in landschapsfoto’s verminderen.

Een ND-filter (Neutral Density), ook wel grijsfilter genoemd, maakt het mogelijk om langere belichtingstijden in te stellen. Zo kun je bijvoorbeeld een waterval vastleggen als een zachte stroom water, of een wolkenlucht dynamisch afbeelden. De cijfers op het filter geven de verlengingsfactor aan. Een ND64-filter verlengt bijvoorbeeld de belichtingstijd 64-voudig, ofwel 6 stops.

Het schroefsysteem

De filters die je op je lens schroeft zijn verkrijgbaar in verschillende filtermaten en je hebt geen extra accessoires nodig om ze te gebruiken. Ze nemen daardoor weinig ruimte in de rugzak in – erg prettig als je ermee wil reizen. Vanwege de vaste diameter kun je de filters echter niet op zomaar elke lens draaien. Heb je meerder lenzen met verschillende filtermaten, dan heb je voor elke maat een nieuw filter nodig. Er zijn echter ook verloopringen te koop waarmee je een groter filter op een lens met een kleinere filtermaat kunt schroeven.

34

Onzichtbaar UV-licht filteren was lange tijd belangrijk, omdat deze filters ook chromatische aberratie verminderden van minder goed gecorrigeerde lenzen. Moderne beeldchips hebben echter een UV-laag. De filters zijn eigenlijk vooral nog nuttig ter bescherming van de lens tegen beschadigingen.

Filters combineren Schroeffilters zijn ook met elkaar te combineren door ze op elkaar te schroeven. Let er wel op dat je het polarisatiefilter als laatste vastmaakt, want je draait hier immers aan. Anders zou je de ingestelde horizon van het verloopfilter kunnen verschuiven.

Filters

4. Extreem ND-filter

5. Variabel ND-filter

Als je met het blote oog niet meer door het glas kunt kijken, heb je een extreem ND-filter te pakken. Dat begint al bij ND64, ofwel 6 stops. Hiermee kun je stromend water en wolkenluchten met zeer lange sluitertijden vastleggen.

Een variabel ND-filter doet hetzelfde als een gewoon ND-filter, maar de sterkte is in meerdere niveaus in te stellen. Dat is handig als je niet voor elke sterkte een eigen filter wilt kopen. Je moet echter wel een lichte vermindering van de beeldkwaliteit op de koop toe nemen.

6. Verloopfilter

7. Infraroodfilter

Vooral in landschapsfotografie zijn verloopfilters populair. Hiermee kun je bij een zonsondergang het licht van de lucht, dat veel helderder is dan het landschap, afzwakken. Je krijgt dan een foto waarbij de voorgrond niet te donker wordt en je veel details ziet in de wolken.

Met een infraroodfilter zie je altijd wel weer iets verrassends. Dit filter laat namelijk alleen het infraroodlicht door, een lichtsoort die we met het blote oog niet kunnen waarnemen. Elk materiaal weerkaatst het licht op een andere manier, waardoor groen blad er anders uitziet dan bijvoorbeeld een groene auto. Het resultaat zal meestal roze, rood of paars worden.

Het insteeksysteem

Serieuze landschapsfotografen hebben vrijwel allemaal een setje insteekfilters in hun tas. Het is de beste manier om je mogelijkheden uit te breiden en volledige controle over het resultaat te krijgen. Bovendien kun je op de meeste houders ook een polarisatiefilter aanbrengen.

De constructie is wat complexer, maar past met de meegeleverde adapter op elke lens. Je hoeft je dure glas daardoor maar ĂŠĂŠn keer aan te schaffen en kan ze vervolgens op al je lenzen gebruiken.

Maximale controle Om de belichting te meten, moet je soms een filter van de lens halen. Met een insteeksysteem gaat dat razendsnel en het werkt ook goed tijdens koude winternachten wanneer je met dikke handschoenen je vingers tegen de kou moet beschermen.

35

Zo gebruik je een flitser In de fotografie kun je veel hulpmiddelen weglaten, maar de flitser niet. We leggen je uit hoe je de extra lichtbron goed gebruikt, voor natuurlijke, indrukwekkende foto’s.

54

Flitsers Zo werkt een externe flitser

Een externe flitser levert meer licht dan een ingebouwde flitser en kan ook veel nauwkeuriger worden ingezet. Om welk merk het ook gaat, maak jezelf er vertrouwd mee, zodat je op elke situatie bent voorbereid. We laten aan de hand van de Canon 470 EX-AI zien hoe het werkt.

Lichtvormer

Flitskop

Externe flitsers hebben meestal uitneembare lichtvormers.

Met de schijf zorg je voor een homogenere belichting bij groothoekfoto’s, de reflectiekaart buigt een deel van het licht af.

Bijna alle externe flitsers kun je draaien, zodat je zowel in portretstand als in landschapsstand indirect via het plafond kunt flitsen. De 470 EX-AI kan dit desgewenst zelfs automatisch.

Display Hier kun je het ingestelde vermogen, de afstand, de zoom en de flitscorrectie aflezen. Afhankelijk van de camera/ flitser-combinatie kun je deze instellingen ook op het display van de camera zien.

Lichtbron Het richtgetal geeft uitkomst over de maximale lichtintensiteit van de flitser. Hoe hoger het getal, hoe sterker de flits - in het kwadraat. Een dubbel zo hoog richtgetal staat dus voor een viervoudig lichtrendement.

AF-hulplicht Is het te donker voor de autofocus?

De flitser helpt de camera tijdens het scherpstellen met een rood hulplicht.

Zoom Bij veel flitsers kun je instellen in hoeverre het flitslicht verspreid wordt.

Controlelampje Flitsschoen

Draaischijf

Op de flitsschoen van de camera zit de flitser stevig vast. De communicatie verloopt dan via de contacten die de fabrikant heeft aangebracht.

Alle flits-modi zoals TTL of HSS (zie de volgende pagina’s) kun je via de draaischijf instellen.

Dit lampje laat zien of de flitser tussen foto’s nog moet bijladen.

Zo doseer je het flitslicht

Met deze cameratoetsen en -instellingen kun je de lichtintensiteit gericht beïnvloeden.

Flitsertoets

Controlemenu

Intensiteit doseren

Vermogen

Camera’s met een ingebouwde flitser hebben aan de bovenkant vaak een flitsertoets, waarmee je de flitser snel kunt activeren.

Wanneer je die toets nog een keer indrukt, verschijnt doorgaans het controlemenu van de flitserinstelling in beeld.

In het cameramenu kun je de flitserinstellingen oproepen. Dat geldt voor de ingebouwde flitser, maar ook voor een externe flitser. Hier stel je onder meer in of de flits draadloos moet worden aangestuurd, of dat het vermogen moet worden beperkt.

Net als bij de belichtingscorrectie kun je ook de helderheid van de ingebouwde flitser aanpassen. Houd de toets ingedrukt en draai aan het wieltje, net zo lang totdat je helemaal tevreden bent met de instelling.

Wanneer je de externe flitser in de handmatige modus gebruikt, bepaal je zelf het vermogen. In de instelling 1/1 flitst de flitser met vol vermogen. Een lagere instelling levert vaak stijlvollere resultaten die toch licht genoeg zijn.

55

(ca. 4000 euro)

Sony A7R IV Sony flikt het opnieuw: met de A7R IV verzekert de fabrikant zich weer van de koppositie bij de fullframecamera’s. Met zijn uitstekende sensor en vele functies laat hij zelfs een middenformaatcamera achter zich. Op een paar puntjes zou het echter toch nog beter kunnen.

T

oen we de Sony Alpha 7R IV binnenkregen, stonden we te popelen om dit werkpaard te testen, dus we namen hem meteen mee naar buiten. En we werden niet teleurgesteld, want deze opvolger van de A7R III heeft veel beeldkwaliteit, functies en prestaties te bieden – en dat alles voor een erg concurrerende prijs.

De highlight van de A7R IV is de nieuw ontwikkelde, backside illuminated (BSI) beeldchip met een resolutie van ongeveer 61 megapixels. Dat levert bestanden op van 9504 x 6336 pixels. Daarmee neemt de Sony-systeemcamera op het gebied van resolutie het stokje over van de Canon EOS 5DS R, die tot nu toe de hoogste resolutie voor een fullframe-camera had. Alleen middenformaatcamera’s hebben meer pixels op de sensor. Maar als je goed kijkt naar de Fujifilm GFX100, de vorige aanvoerder van de toplijst, met 100 megapixels, valt op dat de resolutie in verhouding tot de sensorgrootte in beide camera’s bijna hetzelfde is.

Een rekenvoorbeeld: de sensor van de GFX100 is met afmetingen van 43,8 x 32,9 millimeter circa 70 procent groter dan die in de Sony A7R IV. Het verschil in resolutie is procentueel ongeveer hetzelfde. Maar wat betekent dat voor fotografen? In de eerste plaats brengt de gelijke pixel pitch in beide camera’s dezelfde uitdagingen met zich mee: hoe kleiner de pixelgrootte, hoe sneller de opnamen last hebben van onscherpte bij het fotograferen uit de hand. Een statief of snelle

74

sluitertijden bieden hiervoor uitkomst.

In de body van de A7R IV zit een vijf-assige beeldstabilisator, die bewegingen prima opvangt. Je krijgt echter vaak pas de maximale scherpte en resolutie wanneer je de oude ‘reciprocal rule’ toepast (minimale sluitertijd voor een scherpe foto bedraagt 1 / [brandpuntsafstand]. Maar als je je aan deze regel houdt, word je beloond met enorm detailrijke foto’s. Om te pronken met zijn prestaties heeft de professionele systeemcamera de Pixelverschuiving-multi-opname-modus.

Dat is een hele mond vol, maar het is niet moeilijk: de camera schiet vier of zestien foto’s, eventueel met een tijdsinterval. Na elke opname verschuift de camerasoftware de sensor steeds met een halve pixel. Deze raw-bestanden kun je vervolgens met de Imaging Edge-software van Sony op de computer samenvoegen tot een enkele foto

met een gigantische resolutie van 240 megapixel. Het is wel echt aan te raden om dit niet zonder statief of vaste ondergrond te doen, want zelfs de kleinste bewegingen worden anders storend zichtbaar in het resultaat. Ook het ontwerp moet echt stilstaan – zelfs een zuchtje wind dat blaadjes doet bewegen leidt al tot onscherpte en berekeningsfouten.

Aan de andere kant van het resolutiespectrum staat de cropmodus, die je met een druk op de knop kunt activeren. In deze modus wordt slechts een deel van de sensor uitgelezen, ongeveer ter grootte van een APS-C-sensor. Dat komt nog altijd neer op 26 megapixel, wat meer is dan de meeste APS-C-camera’s.

Het voordeel boven het achteraf bijsnijden op de pc is dat de autofocus in de cropmodus bijna honderd procent van het beeldveld bestrijkt. Dus waar je onderwerp zich ook in het beeld bevindt, de focus weet het te vinden.

Foto: hersteller; Praxisfotos: sascha ludwig

Het sterke hart van de winnaar

Systeemcamera Uitstekende scherpte Wat betreft de autofocus heeft de Sony A7R IV maar liefst 567 fasedetectie-AF-velden gecombineerd met 425 contrast-AF-punten. Ze dekken bijna 100 procent van de beeldhoogte en 74 procent van de breedte af, wat een flinke stap vooruit is vergeleken met zijn voorganger, de Alpha 7R III, die een afdekking van slechts ongeveer de helft van het beeld biedt. De realtime trackingfunctie van de autofocus is werkelijk ongeëvenaard – zelfs de concurrentie heeft hierbij het nakijken. De camera herkent bovendien ogen, gezichten, kleuren, patronen en opnameafstand, zodat hij spontane veranderingen nog nauwkeuriger kan spotten.

Dit alles maakt het mogelijk om onderwerpen tijdens het scherpstellen gericht te volgen. Met een druk op het touchscreen kun je een scherpstelpunt kiezen of – zowel voor mensen als dieren – vertrouwen op de inmiddels bekende ogen-autofocus. Voor de gezichtsprioriteit kun je zelfs instellen of de ogen-AF geactiveerd moet worden zodra je de ontspanknop indrukt of pas wanneer je op een zelfgekozen functietoets drukt – handig!

Ook de focusprioriteit is nieuw. Vooral in situaties met weinig licht heeft de snelheid en precisie van de autofocus er baat bij dat de iris in de lens tijdens de test permanent ingesteld blijft op het geopende diafragma. Als je ooit deze geweldige autofocus hebt gebruikt, inmiddels te vinden in bijna alle cameramodellen van Sony, wil je eigenlijk niet anders meer.

Nu we het toch hebben over weinig licht: ondanks de geringe grootte van de pixels presteert de A7R IV ook bij hoge ISO-waarden nog prima. Natuurlijk verslaat hij de fantastische ruisprestaties van de A7 III niet, maar tot ISO 6400 mag de resolutie van de foto’s nog altijd gezien worden. Ook vergeleken met de Fujifilm GFX100 houdt de A7R IV zich staande – de middenformaatcamera presteert op dit gebied maar een fractie beter.

Elke situatie de baas De body van de Sony Alpha 7R IV lijkt op het eerste gezicht hetzelfde als de andere modellen uit de 7-serie, maar hij is ten opzichte van zijn voorganger op enkele belangrijke, soms subtiele punten gewijzigd. Laten we beginnen met de

body zelf: dit ligt nu beduidend voller in de hand.

Mensen met grotere handen kunnen nu zelfs de pink kwijt op de behuizing, zonder daarvoor een extra batterijgrip nodig te hebben. Toch gaat het uiteindelijk maar om twee millimeter meer in de breedte, nog geen millimeter in de hoogte en ongeveer vier in de diepte, maar het verbetert de bediening aanzienlijk.

Er is echter ook een vervelend nadeel voor bezitters van een ouder model met de batterijgrip VG-C3EM, want die past niet op het nieuwe toestel! En een nieuwe grip, de VG-C4EM, kost ongeveer 450 euro ... De NP-FZ100-accu van de voorgangers blijft gelukkig wel hetzelfde en die levert op de Alpha 7R IV een uithoudingsvermogen van meer dan 700 foto’s.

Ook de elektronische zoeker is vernieuwd en heeft nu een resolutie van 5,76 miljoen pixels, tegenover de 3,69 miljoen pixels van zijn voorganger. De preview is helder en dankzij de verversingsfrequentie tot 120 fps ook vertragingsvrij. Daarmee bereikt Sony nu ook het uitstekende niveau van onder andere Panasonic en Nikon. De zichtveldafdekking is 100 procent en de vergroting bereikt een factor 0,78 met

Doorkijkje

Op de tast

Flexibel

Opslag

De elektronische zoeker heeft een erg hoge resolutie van 5,76 miljoen pixels. Met een beeldfrequentie van 120 beelden per seconde is de weergave vrij van vertraging.

Het 3-inch touchscreen met 1,44 miljoen pixels blijft hetzelfde en menu’s bedienen via aanraking is dus ook nog steeds niet mogelijk.

De AF-ON-knop en focus-joystick zijn een stuk groter geworden en door de nieuwe oppervlakken beter te bedienen.

De twee UHS-II-slots accepteren alleen nog SD-kaarten; de ondersteuning voor Memory Stick Pro en Pro Duo is stopgezet.

Handzaam

De handgreep is iets groter geworden, maar je kan dezelfde goede NP-FZ100-accu met een capaciteit van 2280 mAh blijven gebruiken. Je schiet er circa 700 foto’s mee.

Stopknop

Het moduswiel en ook het wieltje voor de belichtingscorrectie hebben een handige knop gekregen die per ongeluk verstellen voorkomt.

75

MAAK KENNIS MET MEER TIJDSCHRIFTEN

BESTEL SNEL & GEMAKKELIJK OP

WWW.FNL.NL