Zo blijft je tuin in alle seizoenen mooi oktober 2021
OKTOBER 2021
• Herfstkleuren op je terras • Help bijen de winter door
GROENTEN KWEKEN
Plant nu knoflook GROENE SCHOOL
Geef je planten de perfecte start
€5,99
INSPIRATIE
Maak het bont met kamerplanten Zo verzorg je de flamingoplant • Snoei vaste planten voor de winter De beste appelsoorten • Houd je gazon groen zonder chemicaliën
AP
EEN VLAMMEND NAJAAR
Een vlammend najaar
Zaai nu! Pronken met Lathyrus
INHOUD oktober 2021 SEIZOEN 10 15
16
18
20
22
Wij zijn gek op oktober Een heerlijke zomer om veel te tuinieren. The Full Monty Monty vertelt waarom hij zo geweldig vindt om mee te kunnen kijken in de tuinen van de kijkers van Gardeners’ World. Topkeuze In deze tijd van het jaar zorgt Persicaria voor de mooiste bodembedekking. Red de bij Iedere maand geeft de Bijenstichting tips om je tuin nog natuurvriendelijker te maken. Wildleven De boomklever weet steeds vaker de weg van het bos naar onze tuinen te vinden. Kweken en eten De stengels van de herfstframbozen hangen vol met heerlijk fruit.
GROENE SCHOOL 28
34
38
44
52
56
59
Pronken met succes Geniet volgend jaar al vroeg van pronkerwten dankzij Monty’s kweektips. Natuurlijk groen Zo krijg je in 10 stappen een biologisch gazon. Beplantingstechnieken Het geheim van een gezonde tuin ligt in een goede beplanting. Telen in de kas Oogst ook in de winter heerlijke groenten dankzij de kas. Herfstonderhoud Marcelle van Houtum steekt dit najaar de handen uit de mouwen. Jouw snoeimaand Snoei afgestorven planten terug om ziekten en ongedierte te voorkomen. Vraag & antwoord We geven antwoord op de meest gestelde tuinvragen.
28
Monty zaait Lathyrus
INSPIRATIE 68
73
76
80
85
4
Een tuin voor alle seizoenen Deze planten houden elke tuin, groot of klein, het hele jaar door aantrekkelijk. Alles over kamerplanten Maak je huis groener met deze gids, met dit keer de flamingoplant. Bont gezelschap Plantenexperts Rogier en Marieke vertellen je alles over bonte planten. Kleuren van de herfst Geef je terras een kleurrijke transformatie met deze herfstpotten. Inheemse helden Blauwe knoop (Succisa pratensis) stelt zichzelf voor.
Gardeners’ World
34
Een biologisch gazon
38
Geef je planten een goede start
Op de cover 18 28 34 38 68 66 77 80 85 96 108
Bijen fit de winter in Zaai nu! Pronken met lathyrus Houd je gazon groen zonder chemicaliën Geef je planten de perfecte start Een tuin voor alle seizoenen Maak het bont met kamerplanten Zo verzorg je de flamingoplant Herfstkleuren op je terras Snoei vaste planten voor de winter De beste appelsoorten Plant nu knoflook
86
Tulpen in potten Plant nu deze vijf oogstrelende tulpencombinaties. Hulde aan de appel In elke tuin zou een appelboom moeten staan.
96
AAN DE SLAG FOTO: JASON INGR AM
102 Monty’s maand Monty haalt canna’s uit de grond voor de winter. 105 In de kas Controleer stekjes en maak je kas grondig schoon. 106 Bloemen in oktober Overwinter vorstgevoelige planten en neem houtstekken. 108 Groente & fruit Plant dit najaar knoflook en zaai tuinbonen. 110 Algemene tuintaken Plant tulpen in borders en pak boomvarens in.
EN OOK 6
25
112
76
113
Alles over bonte planten
44
Oogst ook in de winter
80
Herfstkleur in een pot
Het prikbord Tips & tricks, agenda en de laatste tuintrends. Puzzel en win Vul hem in en maak kans op de Complete gids voor bloembollen. Colofon Hier vind je al onze contactgegevens. Groeigids voor oktober Dit kun je allemaal zaaien en planten voor een smakelijke en gezonde oogst.
108
Plant knoflook oktober 2021
5
Ik zaai altijd wat pronkerwten rond half oktober.
Pronken met succes FOTO’S: JASON INGRAM
Geniet volgend jaar al vroeg van kleurrijke, geurende bloemen door nu pronkerwten te zaaien. Volg gewoon Monty’s eenvoudige kweekinstructies.
28
Monty plukt elke zeven tot tien dagen al zijn pronkerwten, zodat die blijven bloeien en geen zaad zetten.
Gardeners’ World
Groene school
oktober 2021
29
V
erleden jaar rond deze tijd bloeiden de pronkerwten (Lathyrus) nog steeds. Het waren weliswaar geen topbloemen, maar zelfs de minst geslaagde pronkerwt is nog steeds mooi. Hoe dan ook, de meeste pronkerwten zijn tegen half september verdwenen, net als zwaluwen. Hun beste tijd valt tussen begin en midden zomer, hoewel dat afhangt van het weer en het moment van zaaien. Een heel droog voorjaar en een hete, zonnige zomer zijn niet ideaal voor pronkerwten. Ze bloeien het rijkst in koele, vochtige omstandigheden. Als het gras goed groeit, dan doen pronkerwten dat ook. Wat betreft de zaaiperiode: beroeps- en wedstrijdkwekers zaaien pronkerwten in oktober. Daar zijn twee redenen voor. Ten eerste moeten ze vroeg in het jaar klaar zijn voor tentoonstellingen en wedstrijden. In het Britse Malvern vind je begin mei mooie pronkerwttentoonstellingen en in Chelsea twee weken later (in Nederland in juli tijdens evenementen van de Nederlandse Lathyrus Vereniging). Daar zijn dus planten voor nodig die in april, of zelfs nog eerder, groot genoeg zijn. Ten tweede heeft in het najaar gezaaide Lathyrus meer tijd om te groeien en in de pot een wortelstelsel te ontwikkelen voordat hij in de tuin wordt geplant, wat hier op Longmeadow tussen half april en begin mei gebeurt. Hoe groter en sterker de plant is, hoe vroeger én hoe langer hij bloeit. Dus ik zaai altijd wat pronkerwten rond half oktober. In november verspeen ik de zaailingen en in april plant ik ze in de tuin, hopend op een mooi, vroeg bloeispektakel. Aan dit schema kleeft echter een groot nadeel. Al deze planten in potten hebben ‘s winters bescherming nodig en nemen in de koude bak veel ruimte in. En als we dan ook nog een koud voorjaar hebben, groeien ze weliswaar goed in de koude bak, maar kunnen ze niet worden uitgeplant omdat de vorst nog venijnig kan zijn. Het resultaat is dat je met een wirwar van planten zit, die nog steeds ruimte innemen terwijl je elke vierkante centimeter nodig hebt.
FOTO’S: MARSHA ARNOLD; JASON INGRAM
Later zaaien, later bloeien
30
Het alternatief is dat je in het voorjaar zaait, zo tussen half februari en half maart. Je kweekt ze dan op tot ze net groot genoeg zijn om buiten te planten wanneer het weer zacht genoeg is. Dit is veel minder werk, maar de kleinere, jongere planten bloeien niet alleen later, maar misschien ook minder rijk. Ik heb een keer geprobeerd om eind april buiten te zaaien, maar dat werd niets in onze grond. Niet aanbevolen dus. Het beste advies is om niet op één paard te wedden en zowel in het najaar als het vroege voorjaar te zaaien. Maar als je ruimtegebrek hebt, dan zou ik zeggen dat het enige nadeel van zaaien in februari is dat de eerste bloemen ongeveer een week later verschijnen. Pronkerwten zijn dol op Longmeadow. Ze houden van onze zware, vocht vasthouden-
Gardeners’ World
Als je in oktober zaait, zou je in mei bloemen moeten hebben.
Pronkerwten hebben een constante aanvoer van vocht en voeding nodig om optimaal te presteren. De geurende ‘Cupani’ is echt een oude liefde.
Groene school
‘Annie B Gilroy’ produceert een overvloed aan kleinere bloemen. In 2017 kweekte Monty tweehonderd witte pronkerwten voor het huwelijk van zijn zoon.
‘Painted Lady’ past goed in de romantische stijl van de cottagetuin van Longmeadow.
de grond en meestal behoorlijk natte, koele zomers, en geven de tuin snel en simpel geur en kleur. Maar als je zanderige grond hebt of als er weinig regen valt, zijn ze minder geneigd om hun ware schoonheid te tonen. Dan is het belangrijk om de grond goed voor te bereiden. En als je ze tegen een wigwam laat groeien, raad ik je ten zeerste aan om eerst een kuil te graven en die te vullen met tuincompost, zodat de planten een rijke voedingsbodem hebben. Verder is het belangrijk niet te vergeten dat pronkerwten inhalige, dorstige planten zijn. Ze hebben goed ontwikkelde wortels nodig, zodat ze constant genoeg vocht en voeding kunnen opnemen om optimaal te presteren. Daarom doen zelf opgekweekte pronkerwten het altijd beter dan zaailingen die je in een pot koopt. Niet dat gekochte planten van slechte kwaliteit zijn, maar er staan altijd te veel zaailingen in één pot en die moeten vechten om de beschikbare voedingstoffen. Zaai het liefst één zaadje per plug (of wc-rolletje) of drie zaadjes per pot van negen centimeter doorsnee. Maar zeker niet meer. Als er dan in een pot één of twee zaadjes niet ontkiemen, laat ik de overlevende zaailing in zijn eentje zwelgen in alle voedingsstoffen, wetend dat die nog rijker zal bloeien dan anders. Als je wel jonge pronkerwtplanten koopt, dan is het een goed idee om minstens de helft te verwijderen. Let op dat je daarbij de overblijvers niet beschadigt. Je zult worden beloond met een veel rijkere bloei. Wanneer je pronkerwten uit zaad opkweekt, heb je keus uit massa’s verschillende varië-
De ontkiemde zaailingen van oktober verspeen ik in november en plant ik uit in het voorjaar.
teiten in allerlei kleuren en met verschillende geursterktes. Als je zaailingen koopt, ook al is het bij het allerbeste tuincentrum, dan is de keus drastisch minder. Pronkerwten zijn tamelijk vorstbestendig, maar al gaan ze bij koud weer niet dood, ze stoppen wel met groeien. Hierdoor zijn ze kwetsbaarder voor slakken. Dus ik wacht met uitplanten totdat het weer warmer is. Het idee is om ze te stimuleren zo snel mogelijk groot en sterk te worden. Ze hebben na het uitplanten wel een weekje nodig om over de schok van het oktober 2021
31
De glanzende bessen van het oranjeboompje en de rode heuchera geven deze combinatie herfstkleuren.
Kleuren van de herfst Versier je tuin met deze makkelijke herfstpotten. Nick Bailey laat zien hoe je je terras deze herfst een kleurige transformatie kunt geven. voorbijgangers, en zet er eentje bij een raam zodat je op regenachtige dagen van de kleuren kunt genieten. Deze najaarscombinaties gaan uit van een palet van herfstkleuren en vormen dankzij een mix van tere en stoere texturen een samenhangend geheel. De planten zullen er tot ver in de winter goed uitzien, maar moeten in de lente uit de pot worden gehaald. Behalve de bamboe, die kan blijven staan. De rest kan worden uitgeplant in de tuin.
FOTO’S SARAH CUTTLE
De overgang die onze tuinen maken van zomerglans naar herfstgloed is een mooie gelegenheid om kleur aan je tuin toe te voegen. Een zorgvuldig samengestelde pot vol weelderige tinten en texturen is een goed begin. Potten zijn zo nuttig in deze tijd van het jaar - zet er eentje in een futloos stuk van de tuin en het ziet er meteen weer fris uit. Of zet een vrolijke bak bij de voordeur ter begroeting van gasten en
80
Gardeners’ World
Inspiratie
Potten zijn zo nuttig in deze tijd van het jaar - zet er eentje in een futloos stuk van de tuin en het ziet er meteen weer fris uit. oktober 2021
81