Gardeners' World abonnement

ZO KRIJG JE EEN NÓG RIJKERE ZOMERBLOEI • JUNI 2020

JUNI 2020

Kleine ruimte, grote oogst STIJLVOLLE POTTEN

GROENE SCHOOL

Zo maak je de perfecte compost

INSPIRATIE

Combineer eetbaar én mooi in je tuin

Werk samen met de natuur ✔ Bespaar water

✔ De kracht van

✔ Een gezonde

met de juiste planten

wilde bloemen

tuin zonder gif

€5,99

AP

WERK SAMEN MET DE NATUUR

Fraai voor jou, fijn voor de bijen

TE GAST BIJ HISTORISCHE TUIN 'DE WIERSSE' • PLANT NU JE VASTE GERANIUMS STEK PELARGONIUMS • BESCHERM KOOL TEGEN RUPSEN • 8 MUST-HAVE PLANTEN

INHOUD juni 2020 SEIZOEN 10 14

16 18

20

24

Wij zijn gek op juni De zomer breekt nu echt aan!

Topkeuze Winterharde geraniums lijken haast eindeloos te bloeien.

The Full Monty Monty over een gat in zijn tuiniers-cv.

Mijn eigen stekje Caroline van Pixels & plants bereidt haar moestuin voor.

Wildleven De kolibrievlinder is een fascinerende verschijning in de tuin.

Kweken en eten Artisjokken zien er prachtig uit en smaken bovendien heerlijk.

GROENE SCHOOL 30

35

39

42

46

54

59

De kringloop van het leven Monty deelt zijn beste tips voor het zelf maken van compost.

Gezond tuinieren Werken in de tuin is goed voor je gevoel van geluk.

Snoeimaand Dit is de tijd om struiken te snoeien die bloeien in het voorjaar..

Een tuin aanleggen: het gazon Zo krijg je op een natuurlijke manier een weelderig groen grastapijt.

5 manieren om duurzaam te tuinieren Je kan prima tuinieren zonder plastic, chemicaliën en veel water.

Al je bloeiproblemen opgelost Zorg voor een rijkere zomerbloei met de tips van Alan.

Vraag & antwoord Antwoord op de meest gestelde tuinvragen.

30

Monty maakt zelf compost

INSPIRATIE 68

73

77

81

85

89

4

Carols meest favoriete planten Deze acht planten zou Carol voor geen goud willen missen.

De kracht van wilde bloemen Help de natuur een handje met een wildebloementuin .

Bloembakken met stijl Met deze pot maak je zowel jezelf als de bijen blij.

Een eetbare én mooie border Joe maakt een beplantingsplan om van te smullen .

Voedsel voor het hele gezin Kweek het hele jaar sla met slechts een vierkante meter ruimte.

Te gast bij de Wiersse Anne gaat op bezoek in deze prachtige historische tuin.

Gardeners’ World

42

Zorg voor een weelderig groen gazon

54

Laat je planten nog beter en langer bloeien

AAN DE SLAG

101

OP DE COVER

p.14 Plant nu je vaste geraniums p.30 Zo maak je de perfecte compost p.54 Zo krijg je een nóg rijkere zomerbloei p.59 Bescherm kool tegen rupsen p.68 8 must-have planten p.73 Werk samen met de natuur p.77 Fraai voor jou, fijn voor de bijen p.81 Combineer eetbaar en mooi in je tuin p.85 Kleine ruimte, grote oogst p.89 Te gast bij historische tuin de Wiersse p.106 Stek pelargoniums FOTO: JASON INGR AM

Monty’s maand Monty maait een pad door het hoge gras en kopt rozen.

104 Bloemen in juni Verzorg hangmanden en lok ‘goede’ insecten naar je tuin.

106 Alans tuintaak van de maand Alan laat zien hoe je geraniums gemakkelijk kunt stekken.

107 Groente & fruit Zaai rechtstreeks in de vollegrond en oogst juni-gewassen.

109 Kamerplanten Stof je kamerplanten af en neem bladstekken.

110 Algemene tuintaken Maai je gazon en houd je vormheesters in topconditie.

EN OOK 6

53

112 113

114

Het prikbord Tips & tricks, interessante weetjes en de laatste tuintrends.

Puzzel Vul hem in en maak kans op Tuinieren in de schaduw.

Colofon Hier vind je al onze contactgegevens.

Groeigids Wat kun je de komende tijd zaaien en planten? Een handig overzicht.

Volgend nummer Alles over het julinummer.

89

Anne bezoekt het landgoed de Wiersse

68

Deze planten kan Carol absoluut niet missen

73

Voorzie je tuin van wilde bloemen

81

Maak een eetbare én mooie border juni 2020

5

“ Mijn favoriete krokus is C. tommasinianus.

C. tommasinianus Hij vermeerdert zich in het gras en elk voorjaar gaan de paarse bloemetjes prachtig open. ” Alan Titchmarsh

e d t i u l a a m e He l

bol

FOTO: SARAH CUTTLE

De experts van Gardeners’ World delen hun favoriete bloembollen met je en vertellen je hoe en waar je ze moet planten.

90

Bollen zijn makkelijke en betrouwbare planten en geven kleur aan je tuin. Ze komen vaak uit oorden met extreme condities, dus er is altijd wel een bol te vinden die bij jouw omstandigheden past.

Onze experts vertellen je graag welke uitdagende bollen hun voorkeur hebben.

Veel bollen groeien in de natuur tussen het gras en fleuren weiden, oevers en grasvelden op met hun geweldige kleuren. Dit kun je thuis eenvoudig zelf doen, want je hebt er

Gardeners’ World

weinig omkijken naar. Wacht totdat hun bladeren verkleuren en maai dan pas het gras. Als je te vroeg maait, verzwakt de bol.

De boerenkrokus (Crocus tommasinianus) is zo’n ideale verwilderingsbol. Hij vermeerdert zichzelf makkelijk in gazons, maar ook onder bomen en bladverliezende heesters.

Hij heeft smalle, roze blaadjes en goudgele meeldraden. Plant ze in groepjes bij elkaar en maai het gras in de late herfst. Dan komen ze het beste uit.

Inspiratie feature

FOTO’S: SARAH CUTTLE; GETTY/KATE GADSBY; JASON INGRAM; JUSTIN LAMBERT

Schaduw

Elke tuin heeft wel een schaduwplekje. Van een die bijna de hele dag geen zon ziet tot enkel een saai hoekje. Gebouwen, muren, overhangende bomen en struiken werpen wel een of andere vorm van schaduw over je tuin.

Gelukkig doen veel bollen het prima op die iets donkerdere plekjes, omdat ze in de natuur ook vaak in loofbossen staan. Ze komen uit, vlak voordat de bladeren aan de bomen komen. Akonieten, anemonen, erythroniums en narcissen doen het goed in de schaduw.

Controleer vooraf de grond goed, want schaduwplekjes zijn vaak ook te droog.

➋

➊ ➊ Galanthus elwesii Het grote sneeuwklokje heeft opvallende groene vlekjes aan de binnenkant van zijn blaadjes. Die blaadjes zijn iets groter dan van het gewone sneeuwklokje en ruiken honingachtig. Zet in gevlekte schaduw en humusrijke aarde onder wat bomen en ze vermeerderen zich rap.

Bloei januari-februari Hoogte x Breedte 20 cm x 5 cm

“ G. elwesii is mijn favoriet. Ik hou van zijn zeegroene blad en omdat hij iets groter is, komt hij beter uit in een border. ” Joe Swift

➋ Trillium grandiflorum Tijdens de bloeiperiode verloopt de kleur van het blad van de grote boslelie van wit naar roze. Gedijt goed in halfschaduw en staat graag in koele, goed gedraineerde, humusrijke grond.

Je hebt enig geduld nodig want het is een trage groeier.

Bloei april-mei H x B 25 cm x 30 cm

➌

➌ Cyclamen coum In de herfst toont de kleine cyclaam eerst zijn niervormige bladeren, gevolgd door de magentakleurige bloemen, maar ze kunnen ook witte, roze of paarse bloemen hebben. Ze zijn een lust voor het oog op de doorgaans sombere winterdagen.

Vormen een perfect combo met de sneeuwklokjes (zie rechts). Onder loofbomen en struiken zijn ze goed beschermd tegen de zon.

Bloei december-maart H x B 10 cm x 10 cm

000 Xxxxxx 2018

gardenersworld.com september 2020 000 91

AAN DE SLAG | SEPTEMBER

BLOEMEN Stap-voor-stap

Voorjaarsbollen planten

Splits vaste borderplanten

Plant voorjaarsbloeiende bollen in potten en borders. Narcissen, blauwe druifjes, krokussen en hyacinten kun je nu planten, maar wacht met tulpen tot november. Stop lekker veel bollen in een pot met potgrond voor een mooie volle compositie. In de tuin zullen ze elk jaar opnieuw bloeien als ze de ruimte hebben. Zorg dat je ze drie keer zo diep plant als ze hoog zijn. Bedek de bollen en geef voldoende water. Markeer hun plek door wat plantenkorrels te strooien, zodat je nog weet waar ze staan voordat ze gaan uitlopen.

Splits nu sterke, polvormende vaste planten. Daarmee verjong je ze en heb je volgend jaar volle borders. Je kunt nu de planten splitsen die al hebben gebloeid, zoals vrouwenmantel en geraniums. Maak de grond onkruidvrij voordat je ze opnieuw plant.

Graaf met een spade de pol uit de border op. Splits de pol door hem uit elkaar te trekken of met de spade doormidden te snijden.

1

Plant nu bollen in potten en je hebt volgend voorjaar een kleurrijk terras.

Plant de beste delen in de border terug, druk de aarde goed aan en geef veel water.

2

Gooi gekopte bloemen en snoeiafval op de composthoop.

Wissel de lagen af met houtig afval.

Composteer geen zaadhoofden van planten die zichzelf makkelijk uitzaaien.

102

Gardeners’ World

� Plant alvast wat winterperkgoed in de gaten waar je zomerbloeiers hebt teruggesnoeid.

PAS OP VOOR SLAKKENEITJES Huisjes- en naaktslakken leggen bij warm weer een paar keer per jaar eitjes.

Verwijder de eitjes die je op de grond of op bladeren vindt en voer ze aan de vogels.

� Verwijder van rozen met mooie rozenbottels de verwelkte bloemen niet. � Steun lange bloemstengels om langer van hun schoonheid te genieten. � Maak steunen voor asters om ze overeind te houden als ze hoger worden.

FOTO’S: MARSHA ARNOLD; TORIIE CHUGG; SARAH CUTTLE; JASON INGRAM.

Checklist

COMPOSTEREN

PAS OP VOOR

VERWELKTE BLOEMEN Blijf uitgebloeide bloemen afknippen om een langere bloei te stimuleren. Je bakken en manden met vorstgevoelige planten en eenjarigen hebben nog een maand voor de boeg en zullen blijven bloeien.

De zaadjes die je in de tuin hebt verzameld, moet je ordenen en goed bewaren om ze kiem­ krachtig te houden.

Laat zaad uit bolsters of peulen drogen voordat je ze in gelabelde papieren zakjes doet. Bewaar de zakjes in de winter op een

AAN DE SLAG | SEPTEMBER

Verzameld zaad bewaren donkere, koele en vorstvrije plek.

Zaai het zaad in het voorjaar.

Zaad in bessen en zaad van winterharde bomen en struiken kun je nu uitstekend in potten zaaien en in de winter buiten laten staan om de voorjaars­ kieming te stimuleren.

Geef potten bij droog weer ­water, maar overdrijf niet.

bespar ld

g in

Ge

Verzorg potplanten

Label de zakjes waarin je zaadjes van je eigen planten bewaart.

SNELLE OPLOSSINGEN

Fatsoeneer snel grotere groepen met uitgebloeide eenjarigen door ze met een heggenschaar terug te snoeien. Hark daarna het afval bij elkaar voor de composthoop. Deze methode werkt goed voor sterke planten als vorstbestendige geraniums en margrietachtigen. Doe dit niet bij planten die deels afsterven als ze niet tot b ­ oven een bladoksel ­worden teruggesnoeid.

Geef potplanten deze maand minder water. De groeisnelheid neemt af en het risico op schimmelziekten neemt toe door de lagere lichtniveaus en de koelere lucht.

Verbeter de luchtcirculatie door oude, beschadigde bladeren te ver­ wijderen en knip uitgebloeide bloemstengels af. Verwijder eventu­ eel onkruid rond de voet van de plant. Verwijder de verwelkte bloe­ men van de sterkste scheuten, zodat die langer blijven bloeien.

Plant nieuwe bloeiende vaste planten Bereid nu de grond voor nieuwe vaste planten voor door al het on­ kruid te verwijderen. De grond houdt de zomerwarmte nog een paar weken vast, dus planten hebben tijd genoeg om te worte­ len en aan te slaan voordat ze de winterrust in gaan.

Lagere dagtemperaturen en de eerste herfstdauw vormen de perfecte, stressvrije omstandig­ heden om planten te laten aanslaan. Geef bij droog weer wa­ ter en strooi een mulchlaag rond de planten om de nieuwe wortels te beschermen.

Dit is een goede tijd om rots­ tuinen en borders te beplanten. september 2020

103

ls e m e h n a k t s f r “De he .” n j i z i o o m s n e t n i sereen en

Seizoenen

om blij van te worden Omarm de eb en vloed van de seizoenen om het ware ritme van het leven te ervaren – Monty legt uit waarom niets een tuinier méér voldoening geeft.

FOTO: JASON INGRAM

H

28

Gardeners’ World

et sluipt erin. De zomer heeft zich losgemaakt en drijft langzaam weg op het tij van de herfst. Aanvankelijk zijn de veranderingen nauwelijks merkbaar. Licht dat wat ijler wordt, gebladerte dat uitdunt, het begin van de trage terugtocht naar de essentie van de herfst tot alle groei verdwijnt. Dit is ook een proces van schoonheid en treurnis. Het seizoen van mist en milde vruchtbaarheid is mooi, maar ook melancholiek – wat de herfst natuurlijk nog betoverender maakt. We verlangen het meest naar het onbereikbare en het besef van naderende scheiding verbindt sterker dan het vooruitzicht van de niet-ingevulde, ongeremde dagen die nog komen.

Voor de tuinier is het misschien niet de meest vreugdevolle tijd van het jaar, maar de herfst kan hemels sereen en intens mooi zijn. Het licht, dat ‘s ochtends en ‘s avonds in lage, schuine banen door de tuin schijnt, is nevelig en vol als in geen enkel ander seizoen. Het heeft substantie en is toch ragfijn, bijna spookachtig wanneer het als rook door de takken schemert. September is getooid met alle tinten

geel, van geelbruin tot strogeel en citroengeel, maar altijd een beetje getemperd, als een verschoten tapijt.

Maar het is ook oogsttijd en de moestuin levert meer en betere oogsten dan in andere maanden, omdat we dankzij de combinatie van de voorgaande zomermaanden en de koelere nachten niet alleen vorstgevoelige gewassen kunnen kweken – zoals pompoenen, zoete mais, bonen, tomaten, pepers, meloenen en venkel – maar ook gewassen die niet van te veel warmte houden, zoals rucola, radijs, diverse slasoorten, mizuna en de heerlijke, maar lastig te kweken veldsla.

De bloemenborders puilen nog steeds uit en het is waarschijnlijk – zeker de eerste helft van deze maand – de mooiste tijd van het jaar in de Jewel Garden, nu de dahlia’s, canna’s, bananen, Mexicaanse zonnebloemen, zinnia’s, salvia’s en alle andere vorstgevoelige planten echt op hun top zijn.

Milde omstandigheden September is ook een goede maand voor de tuinier. Hier op Longmeadow, in het natte westen, is het vaak de droogste

Groene school

In de herfst gloeit de Jewel Garden van dahlia’s, Mexicaanse zonnebloemen en krachtige bananenplanten.

september 2020

29

Q Welke planten zijn geschikt voor een

kleine, nieuwe tuin met kleigrond?

A

De Liatris spicata vergt weinig aandacht als hij eenmaal aanslaat.

Het eerste wat je zou moeten doen is tijd stoppen in grondverbetering, want die inspanning betaalt zich op de lange termijn terug.

Werk er zoveel mogelijk organisch materiaal door, zoals goed verteerde koeien- of paardenmest, oude potgrond uit potten of groeizakken, en goed verteerd stro. Dit opent en belucht de bodem, vergroot het drainerend vermogen en verbetert de structuur. Het helpt de grond ook vocht vast te houden tijdens droge periodes. Verdeel daarna elk

Q Wat is de beste manier om van mierenhopen in een gazon af te komen?

A

Zet ‘s ochtends een grote koektrommel of bloempot over de mierenhoop. Wanneer die opwarmt, zullen de mieren hun eitjes de trommel of pot in dragen. Schuif er ‘s middags een stuk karton onder en gooi de eitjes weg. Vogels, vooral kippen, vinden deze eitjes een smakelijk hapje. Je kunt ze dus ook over Bestrijd mieren in een gazon met behulp van hun natuurlijke vijanden.

het gazon uitspreiden als vogeltraktatie.

Als het gazon door de mierenactiviteit hobbelig is, steek dan het gras op de verhogingen af, verwijder de overtollige aarde en leg de graszode weer op zijn plek. Het liefst ‘s winters, wanneer de mieren een stuk minder actief zijn.

jaar een mulchlaag van minstens 10–15 cm organisch materiaal over de tuin. De wormen zullen het door de grond werken.

Geschikte planten zijn onder andere Stachys macrantha, Euphorbia characias wulfenii, Campanula takesimana, veel vorstbestendige geraniums, zoals de G. ‘Ann Folkard’, en Liatris spicata. En rozen zijn gewoon gek op kleigrond. Kijk eens naar de rozen uit de Flower Carpet-groep. De meeste zijn ziektevrij en makkelijk te kweken.

Citroenmelisse houdt muggen op een afstand.

Steinernema feltiae -aaltjes zijn biologische bestrijders waarmee je de door mieren opgegraven hoopjes aarde kunt begieten. Je kunt ook insectenetende vogels lokken door vogelhuisjes en -voerbakken te plaatsen.

Q&A ACTUEEL

I n s e cte n

Q Waarom zijn er

zoveel muggen in mijn tuin?

64

Gardeners’ World

FOTO’S: GETTY/MARYTMOORE, WHITEWAY; JASON INGRAM

A

Waarschijnlijk zijn er twee ‘problemen’: jijzelf (sommige mensen zijn nu eenmaal aantrekkelijker voor muggen dan andere) en elementen in je tuin die muggen aantrekken en een perfecte broedplaats vormen.

Alles wat constant drassig of nat is, kan voor problemen zorgen, zoals een waterelement, een vijver, een moerastuin of plantenschotels waarop water blijft staan.

Het kan de moeite waard zijn om een paar planten te kweken die bekend staan om hun muggenwerende eigenschappen, zoals basilicum, knoflook, lavendel, bergamot, citroenmelisse en citroengeraniums. Maar besef dat het een kwestie van uitproberen is en geen garantie dat het werkt.

Vraag & Antwoord

Q Waarom vormen mijn radijsjes geen knolletjes meer?

A

Radijsjes reageren snel op groeiomstandigheden. Het probleem kan ontstaan door vochtig en warm weer na een droge periode, of kou na een hittegolf. Sterk wisselende dagen nachttemperaturen, en grote verschillen in lichtniveaus kunnen de groei van de knolletjes ook stoppen.

Je kunt het probleem voorkomen door de grond rond de zaailingen los te maken wanneer ze vijf echte blaadjes hebben. Ook helpt het om water te geven tijdens een droge periode, zodat ze blijven groeien.

Q Waarom draagt

mijn Bramleyappelboom dit jaar geen appels?

A Het gebrek aan fruit aan een

Geef radijsjes voldoende water, zodat ze knolletjes vormen.

Q Waarom maken

bijen gaatjes in fuchsia’s?

A

Deze bij eet op de gewone manier, maar niet alle bijen doen dat!

Waarschijnlijk zijn dat nectarrovende bijen, die ook vaak in bloemen van stokbonen inbreken. Ze bijten een gaatje in de bloem, vlak bij de nectarklieren, en stelen de nectar. Na de inbraak zijn de bloemen minder aantrekkelijk voor andere bestuivers en zullen in sommige gevallen doodgaan.

Bramley kan het gevolg zijn van een combinatie van problemen.

Bramley-appelbomen hebben van nature de tendens om slechts om het jaar een fatsoenlijke oogst te produceren, dus ik zou zeggen dat je tot nu toe geluk hebt gehad met je appels.

Ik vermoed echter dat de symptomen die je beschrijft — insecten, krullende bladeren en afvallende bloesem — worden veroorzaakt door een ernstige luizenplaag. Door zuigende bladluizen gaan bladeren vaak krullen en als de boom verzwakt is en heel veel luis heeft, kunnen bladeren en bloesem afvallen.

Haal de boom niet weg, maar geef hem extra water en bemesting, en mulch goed. Lok ook luizeneters door vogelvoerbakken in de boom te hangen en planten te kweken die zweefvliegen aantrekken. Misschien kun je zelfs lieveheersbeestjes of larven van lieveheersbeestjes uitzetten.

Q Wat voor een

rups is dit?

A

Dit is een pijlstaartrups, die vaak van fuchsia’s leeft.

Meestal zijn het er niet zoveel dat je ze moet bestrijden.

Verwijder de exemplaren die je ziet met de hand en zet ze tussen andere voor hen eetbare planten, zoals wilgenroosje, reuzenbalsemien of Galium (walstro). Daar kunnen ze zich ontwikkelen tot pijlstaartvlinder en wegvliegen.

Sommige planten verspreiden zich via zaadetende vogels.

Q Wat voor plant is dit? Hij is spontaan

opgekomen.

A Dit is een zaailing van de

Cotoneaster franchetii, geliefd om zijn witte voorjaarsbloemen en oranjerode bessen.

Het komt vaak voor dat

planten zomaar opkomen. Dan zijn de bessen over het algemeen door vogels opgegeten en met de vogelpoep in je tuin terechtgekomen.

Pijlstaartrupsen zie je meestal aan het eind van de zomer.

Bestrijd een luizenplaag door lieveheersbeestjes uit te zetten.

augustus 2020

65