Garderners' World Moestuinspecial 2020

3DA6GE5N

EN OOGST

JE EIGEN MOESTUIN

Je eigen

MOESTUIN 4 seizoenen eten van eigen bodem

Praktische tips om makkelijk te tuinieren ● Gewassen zaaien, planten en onderhouden Natuurlijk tuinieren: de tuin in balans ● Oogsten op 1 m2 ● De beste planten voor jouw tuin

Inhoud Je eigen moestuin Ontdek hoe makkelijk het is om je eigen groenten, fruit en kruiden te kweken met de adviezen van het Gardeners’ World-team … · Meer dan 60 gewassen · Maandplanner · Interessante variëteiten · Tijdsbesparende tips · Oplossingen voor de meest

voorkomende problemen

Begin met de basis Ontdek hoe je zaadjes inzaait, de grond klaarmaakt en de gewassen verzorgt, zodat je veel kunt oogsten uit potten, verhoogde bedden, borders en moestuinen.

FOTO OMSLAG: PAUL DEBOIS

10

24

HET BEGIN

GROEIT ALS KOOL

12 Gebruik je ruimte 14 Verhoogde bedden 16 Kweken in bakken 18 Mooi & nuttig 20 Creatief met fruit 22 Plannen en voorbereiden

26 Zo begin je 28 Kweken uit zaad 30 Tijdsbesparende tips 32 Liefdevolle verzorging voor je planten

4 Gardeners’ World

34 GROENTE Veel groenten kun je met onze tips snel en makkelijk kweken.

Kies uit de heerlijke soorten die we voor je op een rij zetten.

36 Aardappels 40 Bieten 42 Bladsla 44 Courgette 46 Erwten 48 Knoflook 50 Kool 52 Mais 54 Paprika’s & pepers 56 Pompoen 58 Sla 60 Snijbonen 62 Sperziebonen 64 Tuinbonen 66 Tomaten 68 Uien & sjalotjes 70 Wortel 73 Andere groenten om te proberen 70 Het is de moeite waard om zelf wortels te kweken.

Proef ze en je snapt waarom.

INHOUD

78

96

110

FRUIT

KRUIDEN

TIPS & TRICKS

Fruit van eigen bodem is heerlijk zoet en sappig en zit bomvol voedingsstoffen.

Maak je gerechten af met verse kruiden die binnen handbereik van de keuken groeien.

Ontdek hoe je zelf compost maakt, ziektes en plagen op afstand houdt en hoe je je oogst kunt bewaren.

80 Aardbeien 82 Appels 84 Bessen 86 Bramen 88 Frambozen 90 Kruisbessen 92 Perziken & nectarines 94 Andere fruitsoorten om te proberen

98 Basilicum 100 Munt 102 Rozemarijn 104 Salie 106 Tijm 108 Andere kruiden om te proberen

112 Weinig tijd, toch een moestuin 116 Natuurlijk tuinieren 118 Van afval naar compost 120 Oogsten & bewaren 122 Onkruidgids 124 Bestrijden van ziektes 126 Ongedierte & plagen 128 Jaarplanning 126 Bescherm je appelboom voor een goede oogst.

96 Maak je eigen heerlijk geurende kruidentuin.

5

Kweken uit zaad Oogsten van een gewas dat je helemaal vanuit zaad hebt opgekweekt, geeft heel veel voldoening. Bovendien is het heel eenvoudig: je hebt er geen speciale techniek of kennis voor nodig. Het enige wat je nodig hebt om ermee te beginnen, is een zakje zaadjes en wat zaai- en stekgrond.

BEGINNERS DENKEN al gauw dat kwe­ ken vanuit zaad iets heel ingewikkelds is dat je beter kunt overlaten aan experts, maar in feite is het helemaal niet moeilijk en bovendien heel leuk. Bij sommige kwetsbare gewassen moet je de zaadjes eerst een tijdje binnenshuis laten kiemen, de robuustere soorten kun je meteen bui­ ten in de grond zaaien. Maar wees gewaarschuwd: er kan een verslavend effect optreden bij het kweken vanuit zaad. Als je eenmaal de sensatie hebt ervaren bij het zien van je eerste zaai­ lingen, wil je altijd blijven zaaien.

Buiten zaaien

Sommige zaadsoorten kun je meteen buiten in de grond zaaien.

Dat kan op twee manieren: door breedwerpig zaaien, waarbij je de zaden verspreid uitstrooit over de grond, of door in rijen zaaien. Bij deze laatste veelgebruikte manier maak je ondiepe gleuven, voren, in de grond. Je gebruikt de ruimte dan optimaal en je kunt dan makkelijk bij de planten komen voor onderhoud, wieden en oogsten. De rijen kunnen lang zijn of kort, afhankelijk van hoeveel ruimte je hebt en hoeveel je wilt oogsten.

1 Tip Gaat het om grote zaden? Geef de zaden bij het zaaien dan elk hun eigen plek om te voorkomen dat je de wortels later moet storen. Plant ze in de uiteindelijke positie als ze groot genoeg zijn.

28

Gardeners’ World

3

Hark de grond goed aan om brokken en gaten weg te halen.

Zorg voor een vlak, korrelig oppervlak.

Zaai het zaad op de potgrond.

Houd de tussenruimte aan van de instructies op de verpakking.

2

4

Maak een brede geul, verspreid wat potgrond op de bodem en maak de geul dan smal met een stok.

Dek de zaden af met potgrond, druk het zachtjes aan met de achterkant van de hark en geef een beetje water.

GROEIT ALS KOOL | Kweken uit zaad

Binnen zaaien

Planten zoals tomaten, chilipepers en aubergines hebben veel tijd nodig om groeien. Daarom kun je ze het best eerst vroeg in het jaar binnen zaaien. Zo krijgen ze een goede start, goed beschermd tegen de kou.

1

Vul een klein potje bijna helemaal met zaai- en stekgrond, maak de grond eerst vlak met je vingers en druk het oppervlak dan nog eens aan met de onderkant van een potje van dezelfde grootte.

3

Zet een label in de potjes zodat je weet wat je hebt gezaaid. Geef dan water met een gieter met broeskop. Doe het zachtjes, zodat je de grond niet wegspoelt of de zaadjes verplaatst.

2

4

Leg een klein aantal zaadjes op de grond. De meeste zullen ontkiemen, dus zaai niet te veel. Bedek de zaden met een dun laagje grond of vermiculiet.

Zet de potjes in een kweekbak voor op de vensterbank, of dek ze af met doorgeknipte plastic flessen of huishoudfolie. Haal de bedekking weg zodra de kiempjes verschijnen.

Geef de zaailingen hun eigen pot

Zet een kiemplantje in een eigen potje zodra hij 7 à 10 centimeter hoog is of zijn eerste echte bladeren heeft gekregen.

1

Haal de wortels met de kluit eromheen voorzichtig los. Houd het plantje vast bij de bladeren, nooit bij de stengel.

2

Maak een gat in de potgrond en plaats de zaailing hierin. Zorg ervoor dat de wortels bedekt worden.

Afharden Soms staat bij de instructies op de verpakking van zaad de zin ‘Laat de planten afharden voordat je ze buiten plant’. Dit klinkt technisch, maar er is niets ingewikkelds aan: het betekent gewoon dat je je vertroetelde binnenplantjes langzaam moet laten acclimatiseren, dus wennen aan het buitenleven. Bepaal wanneer je ze buiten gaat planten en zet ze in de week daaraan voorafgaand overdag buiten en ‘s nachts weer binnen.

Je kunt de zaailingen ook in een koude kas plaatsen als je die hebt. Vergeet dan niet om de kas aan het einde van de middag te sluiten, zodat de plantjes beschermd zijn tegen de lagere nachttemperaturen.

29

In deze rubriek 80 Aardbeien 82 Appels 84 Bessen 86 Bramen 88 Frambozen 90 Kruisbessen 92 Perziken & nectarines 94 Andere fruitsoorten om te proberen

78

Gardeners’ World

FRUIT

Als het op fruit aankomt, vind ik het enorm belangrijk om het te kweken en te oogsten volgens de seizoenen. Die heerlijke geur van aardbeien in juli, peren die in september barsten van sappigheid, je snapt wel wat ik bedoel. Niets is lekkerder dan op het goede moment geoogst fruit. Ik snap dat er veel mensen zijn met hele kleine tuinen, maar ook dan kun je fruit planten. Er zijn vele soorten die je kwijt kunt op de kleinste plekjes.

‘

‘

Fruit

Monty Don 79

Weinig tijd, toch een moestuin Zo veel te doen in zo weinig tijd … JOE SWIFT legt uit hoe je je tijd en energie nuttig kunt besteden om een heerlijke oogst te krijgen met zo min mogelijk moeite.

WANNEER JE in de moestuin aan de slag gaat, is het belangrijk om te focussen op wat je doet. Je hebt waarschijnlijk een waslijst aan dingen die je wil doen, maar blijft uiteindelijk hangen bij een taak. Ik bereik meer met wat planning vooraf. Als je je goed voorbereidt, kun je al in een paar uur per week behoorlijk wat eten oogsten.

Kies met zorg Kies gewassen niet alleen om hun smaak, maar kijk ook hoeveel tijd en moeite je erin moet steken. Vermijd planten die veel verzorging vragen als je een druk leven hebt. Neem gewassen die weinig onderhoud nodig hebben zodra ze in de grond zitten zoals bijvoorbeeld uien, sjalotjes, prei, aardappels en ook fruitbomen en -struiken.

KRITISCH ZAAIEN Zaai alleen planten die je graag eet.

112

Gardeners’ World

Courgettes, eenjarige kruiden en pluksla zijn al snel oogstbaar, maar hebben veel water nodig en moeten vaak geplukt worden. Klim- en slingerplanten als bonen of erwten zijn goed als je het niet erg vindt om er in het begin wat extra aandacht aan te besteden. Voor deze planten moet je iets bouwen om tegenop te kunnen klimmen, daarna is het alleen een kwestie van takken leiden en vastbinden, water geven en oogsten.

Plant geen tomaten als je weinig tijd hebt. Ze hebben regelmatig water en verzorging nodig. Als je ze toch wil, zorg dat ze op een plek staan waar je snel en makkelijk bij kunt komen. Kortom, kijk naar wat voor jou het handigst is bij het opzetten van de moestuin.

GEEN GEDOE Naar uien heb je geen omkijken.

Gieten is prioriteit Goed water geven is een van de belangrijkste taken in de moestuin.

Zowel te veel als te weinig water is funest voor planten.

Heb je weinig tijd, zorg dat je in ieder geval de planten water geeft.

Dit zorgt ervoor dat je meer oogst hebt en het is de moeite waard, ook al kost het tijd. Verspil geen tijd met het bewateren van kale grond of blaadjes, giet het water direct bij de stam van de plant, zodat het meteen doorsijpelt naar de wortels. Begin bij de soorten die het hardste vocht nodig hebben (bonen, erwten en kool) en ga dan verder naar soorten die het minder hard nodig hebben.

Bewater de planten ’s ochtends en/ of in de avond (behalve als ze compleet uitgedroogd zijn, dan mogen ze meteen een plens).

Overdag bereikt er minder water de wortels doordat een groter deel verdampt.

Zorg voor een goede, luchtige grond met veel voedingsstoffen en bedek de aarde rond de gewassen met een laag mulch. Dit zorgt ervoor dat de grond minder snel uitdroogt en je planten beter een hittegolf doorkomen.

www.gardenersworld.com

TIPS & TRICKS | Weinig tijd, toch een moestuin

Slim planten en zaaien Stop wat extra tijd in de zaai- en plantfase, daar spaar je in de fase erna tijd mee uit. Zaai de gewassen op gelijke afstand van elkaar in goede grond en houd het onkruidvrij. Plant de meeste gewassen in groepjes of rechte lijnen, zodat je sneller kunt planten en zaaien en ook het onderhoud sneller gaat.

Zorg dat je de grond voor het planten goed nat maakt, zodat de wortels naar beneden groeien richting het vocht. Dit zorgt ervoor dat je minder vaak water hoeft te geven terwijl de planten zich goed in de grond nestelen.

Bereid de grond ook goed voor om ervoor te zorgen dat zaad goed ontkiemt en je gezonde planten krijgt, die hebben minder verzorging nodig.

Maak je niet druk als je niet alles in een keer kan planten en zaaien. Als je regelmatig een beetje doet, kun je langer oogsten omdat de gewassen na elkaar vruchten geven.

Hou voldoende ruimte tussen de planten om onkruid te kunnen wieden en zorg ook dat je elke plek via een pad kunt bereiken.