Alles over Geschiedenis: De spannendste verhalen - deel 4

DE SPANNENDSTE VERHALEN

€ 9,99

1pa4gin8a's

meeslepende historie

ALLES OVER GESCHIEDENIS – DE SPANNENDSTE VERHALEN – DEEL 4

DEE L

4 Gebeurtenissen, personen en ontdekkingen die de wereld veranderden

DE SPANNENDSTE VERHALEN

www.allesovergeschiedenis.com

• De eerste, de beste • De 10 • Het onbekende verhaal • Oorlog & conflicten

INHOUD DE SPANNENDSTE VERHALEN DEEL 4

DE EERSTE, DE BESTE 8

Richard I: Opkomst van de leeuw De naam Richard ‘Leeuwenhart’ is legendarisch, maar daar ging een heftige familiestrijd aan vooraf.

18 China’s eerste keizerin

40 48

Vredelievende hervormer of berekenende moordenares? De ware aard van Wu Zetian is een mysterie.

26 Hendrik de Zeevaarder Europese ontdekkingsreizen kwamen pas echt op gang toen de Portugese prins Hendrik ging investeren.

32 Süleyman de Grote De Ottomaanse sultan zorgde in zijn eigen rijk voor een gouden eeuw.

40 Expeditie Robinson 1.0 Hoe een echte Robinson Crusoe bijna vijf jaar op een onbewoond eiland overleefde.

DE 10 ...

48 Moorddadige koningen Een bloedstollende lijst met de dodelijkste vorsten uit de geschiedenis.

56 Overleef een belegering

56

Dit moet je doen als de vijand voor de poorten staat.

62 Prinses ‘Dachthetniet’ De maker van de internetsensatie ‘Rejected Princesses’ deelt tien van zijn favoriete onbekende heldinnen.

68 Hoe de Oude Grieken de wereld veranderden Van sport tot onderwijs en van geneeskunde tot oorlogvoering: dit hebben de Oude Grieken allemaal voor ons gedaan.

76 Gezocht in de Middeleeuwen Robin Hood deelde dan wel de lakens uit in Sherwood, maar hij had een aantal geduchte concurrenten!

4

68

Praat mee!

96

/AllesOverGeschiedenis @aogeschiedenis www.allesovergeschiedenis.com

HET ONBEKENDE VERHAAL

108

84 Vechten voor vrijheid Hoe één vrouw het van slaaf tot Amerikaanse geschiedenisheld schopte.

84

90 De turbulente wereld van de luchtschepen Luchtschepen waren revolutionaire luchtvaartuigen die bij een hele generatie tot de verbeelding spraken. Ze hebben een korte, maar zeer spannende geschiedenis.

96 Churchill 1704: de 1e hertog van Marlborough

90

Deze uitmuntende militair en staatsman was een grote inspiratie voor zijn beroemde nakomeling, Winston Churchill.

102 Kannibalen van het Wilde Westen

102

Vol goede moed trokken de pioniers westwaarts.

Ze zochten een beter bestaan, maar werden elkaars voedsel.

108 De andere Mozart In de 18e eeuw was er niet één Mozart muzikaal actief, maar twee. Een kennismaking met Maria Anna, de Mozart met het meeste talent.

OORLOG & CONFLICTEN

118

118 De val van Napoleon De keizer nam een roekeloze gok en maakte daarmee een einde aan zijn carrière.

128 Hitler ten strijde Was Hitler een militair genie of een tactisch onbenul?

Hoe beïnvloedde zijn leiderschap het verloop van WO II?

136 Dinokoorts De bittere vete tussen twee 19e -eeuwse fossielenjagers zorgde voor enkele van de belangrijkste dinosaurusontdekkingen ooit.

128

140 Futurisme & fascisme Het futurisme was de artistieke beweging in Italië die opstanden verdedigde, de oorlog verheerlijkte en de avant-garde omarmde.

5

De 10...

MANIEREN

WAAROP DE OUDE

GRIEKEN DE WERELD

VERANDERDEN Verspreid langs de Middellandse Zee in meer dan duizend kleine stadstaten bewaarden de Oude Grieken hun geheim: uitzonderlijke ambitie en bewijsdrang.

68

Dit artikel komt uit: Alles over Geschiedenis, nr.33, 2018

Manieren waarop de Oude Grieken de wereld veranderden De nieuwe en extreem gedisciplineerde manier van oorlog voeren maakte van de Grieken een wereldmacht.

OORLOG

Niemand had ooit gevochten zoals de Grieken en niemand had ooit gewonnen zoals Alexander de Grote.

10

De Grieken worden vaak gezien als de uitvinders van de ‘westerse manier van oorlogsvoering’. Zij voerden te voet veldslagen op een enkele locatie tot een van de partijen verloren had. Dat lijkt nu heel gewoon, maar daarvoor streed men veel behoudender. Troepen werden in niet-Griekse legers veel losser ingezet en ze vochten als individuen, niet als eenheid. De Grieken gebruikten in de strijd onder meer cavalerie en lichtbewapende soldaten met speren. Maar ze leunden vooral op zwaarbewapende en bepantserde infanterie in dichte formatie, die man-tegen-man vocht tot de dood. Deze manier van vechten zorgde voor intensere en dodelijkere gevechten op het slagveld. Met name de Perzen met hun enorme multinationale legers moesten het ontgelden.

Oorlog zou nooit meer hetzelfde zijn.

De basis voor de nieuwe manier van oorlogsvoering was de hopliet, een soldaat die is genoemd naar het schild dat hij gebruikte. Hoplieten waren uitgerust met een bronzen helm, een lederen of bronzen borstplaat, bronzen scheenplaten, een groot, rond schild (de ‘hoplon’) gemaakt van leer of hout en een bronzen voorkant, een lange speer gemaakt van essenhout en een punt van ijzer of brons, en een kort zwaard, eveneens gemaakt van ijzer of brons.

Het pantser en de wapens waren zwaar om mee te zeulen, dus de soldaten moesten top fit zijn.

Hoplieten waren zeer gedisciplineerd. Ze traden de vijand schouder aan schouder tegemoet in de beroemde falanxformatie. Elke man dekte

zijn compagnon links met zijn schild en vertrouwde op de man rechts van hem om voor hem hetzelfde te doen. De formatie rukte altijd naar rechts op, omdat elke soldaat zijn schildbescherming probeerde te maximaliseren. Elke rang van de falanx was normaal gesproken minstens acht man diep, wat de druk van de hoplietenformatie echt angstaanjagend maakte.

Het moraal was van het grootste belang. De ongekende verschrikking van deze manier van oorlogsvoering was psychisch veeleisend. Als soldaten uit de voorste linie braken en vluchtten, was de strijd haast meteen verloren en kon het vluchtende leger afgeslacht worden. De soldaten dronken zich voor de slag moed in met wijn tijdens het ontbijt, ze maakten muziek tijdens het oprukken naar de vijand en schreeuwden hun ‘paean’, de ontzagwekkende strijdkreet.

Deze tactiek werd door de Macedonische koningen Filips II en zijn zoon Alexander III ‘de Grote’ geperfectioneerd. Dankzij professionele oefeningen, grotere tactische flexibiliteit, een betere uitrusting – waaronder de sarissa, een lange piek die de vroegere speren verving – en een betere inzet van de cavalerie konden ze eerst Griekenland veroverden en vervolgens eeuwen van Perzische expansie terugdraaien.

Het Oosten werd eind vierde eeuw v.Chr. veroverd, wat de wereld voorgoed veranderde.

Tactieken van de falanx De eerste stoten en speren worden gevolgd door druk van de achterste rangen die voorwaarts duwen en proberen gaten te slaan in de verdediging.

Oprukken in formatie onder begeleiding van muziek en strijdkreten.

Vergroot de gaten met schilden en zwaarden tot de vijand breekt.

De enorme fysieke kracht en verpletterende dichtheid van de falanx maakten het angstaanjagend voor vijanden die hieraan niet gewend waren.

De kracht zat hem in de aantallen.

69

Het onbekende verhaal

Dit artikel komt uit: Alles over Geschiedenis, nr.32, 2018

Zelfs tijdens hun overvolle tournees, zagen de kinderen kans om dagelijks te repeteren.

108

De andere Mozart

Mozart De naam Mozart is wereldwijd bekend. Het is een legende in de muziekwereld en daarbuiten. Maar er was in de 18e eeuw niet één getalenteerde Mozart actief, maar twee.

I

n 1829, bezocht de Engelse auteur Mary Novello een oude mevrouw genaamd Maria Anna Mozart, zus van de beroemde componist. Ze schrok hevig van wat ze daar aantrof: een blinde, oude vrouw in schijnbaar zeer arme omstandigheden. Ze was zwak, vermoeid en nauwelijks in staat om te spreken. Later dat jaar stierf Maria Anna, op 78-jarige leeftijd. Ze werd begraven in haar geboorteplaats Salzburg. Maar Novello had het bij het verkeerde eind gehad. De oude vrouw was helemaal niet arm, want ze liet een fortuin na. Ze had ervoor gekozen om sober te leven. Slechts weinig mensen wisten van het bestaan van Maria Anna af, omdat een groot deel ervan zich in de schaduw van haar beroemde broer had afgespeeld. Tot op de dag van vandaag weten we weinig van de omvang van haar talent, omdat niets van haar werk is vastgelegd. Wat er van de oude, zwakke, blinde vrouw zou zijn geworden zullen we nooit weten. Wat we wel weten is de belangrijke rol die zij in het leven van haar broer speelde. En dit is haar verhaal.

Nannerl

Maria Anna, die trouwens liefdevol Nannerl werd genoemd, werd in de zomer van 1751 geboren. Haar moeder, Anna Maria, had geen makkelijk leven, want haar familie was arm en leefde van giften. Anna Maria was een mooi meisje, maar altijd ziek. Ze trouwde met Leopold, maar het huwelijk verliep ook al niet probleemloos. Maar liefst vijf kinderen stierven op jonge leeftijd. Misschien kwam het door al deze tegenslag, dat ze zich volledig liet leiden door haar man. Leopold was geen gemakkelijke echtgenoot en een zeer strenge vader. Hij was koppig, dwars en rechtlijnig. Zijn moeder had hem graag priester zien worden, maar Leopold koos voor een leven als violist en organist. Door dit besluit vervreemde hij van zijn moeder, maar het maakte hem des te meer vastbesloten om te slagen. In biografieën over het leven van Nannerl wordt vaak stilgestaan bij de invloed die haar vader op haar had, maar het was de combinatie die het hem deed: een meedogenloze, ambitieuze vader en een moeder die hem zijn gang liet gaan.

109

Oorlog & conflicten

HITLER

TEN

STRIJDE

Was Hitler een militair genie of een tactisch onbenul?

Hoe beïnvloedde zijn leiderschap het verloop van WO II? Aan de hand van enkele bepalende momenten nemen we het tactisch vermogen van de Führer onder de loep.

N

a de val van het Derde Rijk in 1945, kregen we aan de hand van de memoires van zijn bevelhebbers een beeld van Hitlers leiderschap. Veel van hen hadden een afkeer gekregen van hun voormalige leider en toen Duitsland eenmaal was verslagen, staken ze hun kritiek niet langer onder stoelen of banken. Maar was zijn stijl van bevelvoeren werkelijk zo impopulair en wat was de invloed ervan op de uitkomst van de oorlog?

De meeste informatie over Hitler was afkomstig van zijn generaals en ieder had zo zijn eigen redenen om de feiten – bewust of onbewust – te verdraaien. Als je hun getuigenissen mag geloven begon Hitler de oorlog tegen hun advies in en werd deze uiteindelijk verloren door zijn bemoeizucht. Maar of dit een accuraat beeld schetst ...

Toen Duitsland op 1 september 1939 Polen was binnengevallen, had het land niet gerekend op de felle reactie van Frankrijk en Groot-Brittannië, die op hun beurt Duitsland de oorlog verklaarden. Dit had zijn weerslag op de Duitse bevolking. De herinnering aan de Eerste Wereldoorlog was nog vers en het land was net weer een beetje bijgekomen van de gevolgen van het verlies in 1918 en de crisisjaren.

Juist op dit moment begon de leider van het land wederom een oorlog tegen de bekende vijanden. Ondanks zijn populariteit was er ook kritiek te beluisteren, en de start van WO II zorgde voor een fikse deuk in de moraal van het volk.

128

Dat veranderde toen Frankrijk in een vloek en een zucht werd overlopen. Door deze rappe overwinning steeg Hitlers populariteit onder de Duitsers, omdat Duitsland er binnen enkele weken in was geslaagd de vijand te verslaan die hen in de Eerste Wereldoorlog vier jaar lang had bestreden.

Door dit succes ging Hitler zich bemoeien met elk aspect van het Duitse leger, meer dan de leiders van andere landen gewoonlijk deden bij hun eigen legers. Hij stond bekend om zijn oog voor detail, wat zowel voor- als nadelen had.

Hij had de strategiebepaling helemaal naar zich toegetrokken. Hij bepaalde tegen wie er werd gevochten en zijn beslissingen waren lang zo impopulair niet als zijn generaals later wilden doen geloven.

Zijn bevelhebbers waren allemaal voorstanders van de invasie van Polen en de oorlog tegen de Sovjet-Unie en waren dus geen impopulaire beslissingen van de kant van Hitler. Maar toen het aankwam op de planning en uitvoering van operaties bleek Hitler een stuk minder bekwaam.

Misschien had hij wel de juiste ideeën en werden sommige ervan ook uitgevoerd, maar er zat geen enkel systeem in zijn manier van oorlogvoering – en dat werd pijnlijk duidelijk.

Het beeld van Hitler is dat van iemand die niet naar advies luisterde en liever op zijn onderbuik vertrouwde dan op de vakkennis van zijn generaals. Voor een deel is dit beeld juist. Hij wantrouwde een aantal van zijn officieren, die op hun beurt kritisch waren op zijn onervarenheid.

Dit artikel komt uit: Alles over Geschiedenis, nr.36, 2019

Hitler ten strijde

129

MAAK KENNIS MET MEER TIJDSCHRIFTEN

BESTEL SNEL & GEMAKKELIJK OP

WWW.FNL.NL