Nulveertig Jouw stad vertelt Repair Café:
‘‘Niet in de prullenbak gooien wij maken het wel!’’
Get to know: Hennie de Groot
Test je Eindhovense kennis!
Voorwoord E
indhoven is de mooiste, grootste en beste stad van heel Noord-Brabant. Theo Maassen riep in ’99: ‘als je Eindhoven niet kunt waarderen, kun je het leven niet waarderen!’ Dit tijdschrift gaat ervoor zorgen dat iedereen begrijpt dat hier natuurlijk geen speld tussen te krijgen is. Wil je een goed diner achter de kiezen krijgen? Bezoek de Dommelstraat voor de meest authentieke restaurants, en loop daarna meteen door naar de markt voor een goede borrel. Loop zelfs nog een Eindje door voor een betere borrel op Stratumseind. En dan zijn dit slechts een paar zandkorrels op een strand van leuke activiteiten en mooie dingen. Maar ook voor cultuur, high-tech ontwikkelingen en design moet je in de Lichtstad zijn. Eindhoven is geen mooie stad, maar als je dieper kijkt en het even de kans geeft zul je ontdekken dat het een veelzijdige en leuke stad. Wij zullen jullie een kijkje geven in de veelzijdigheid van deze mooie stad: Eindhoven. Veel lees en kijk plezier, Thomas & Thieu Hoofdredacteuren
2
Inhoud 4 Voorstelronde 6 Feitjes 8 Verslag 11 Column 12 Interview 14 Reportage 16 Stemgedrag 18 Reportage 21 Wablief?! 22 Interview 24 Reportage 28 Column
WIE IS WIE OVER EINDHOVEN REPAIR CAFÉ POLITIEK LAB-1 VLIEGTUIGEN OVERLAST ANALYSE HET BLOEMEN MEISJE DIALECT HENNIE DE GROOT BEURSGEBOUW NATIONALE CARNAVALSVERENIGING 30 Reportage OPBOUW PRAALWAGEN 32 Woordzoeker EINDDHOVENSE WOORDEN 33 Hotspots RESTAURANTJES 35 Agenda WAT TE DOEN? 36 Verslag SPORTAWARDS 38 Geschiedenis EINDHOVEN 40 Antwoorden Woordzoeker
3
Even voorstellen...
VV10
Heyhoi, ik ben Danique. Ik ben een Eindhovenaar in hart en nieren. De lekkere restaurantjes, de winkelstraten en andere leuke plekken in Eindhoven ken ik als mijn broekzak. Wat is er niet leuk aan deze stad?! De stad leeft en er is hier altijd wel iets te beleven. Ik hoop dat we in ons tijdschrift de verschillende kanten van ‘Eindhoven de gekste’ kunnen belichten zodat iedereen straks het dynamische en vooral mooie Eindhoven kan waarderen.
Hoi, ik ben Juliëtte Adriaans! Ik ben 19 jaar oud en een trotse Helmondse. Ik zou mezelf omschrijven als een echte levensgenieter en een blij ei: ik doe graag leuke dingen met mijn familie, en dans het liefst met mijn vrienden in de kroegen van Eindhoven, wat in mijn ogen de mooiste stad van Brabant is. Daarom ben ik ook een trouwe PSV-supporter, en hoop ik natuurlijk dat ik dit jaar vanaf het stadhuisplein ‘verslag’ (ahum) kan doen van het kampioensfeest. Met een biertje in mijn hand natuurlijk. Houdoe!
Ik ben Thomas Smeulders (19 jaar) en ik woon in Nuenen, dat hoort bij regio Eindhoven. Eindhoven is de stad waar ik vaak kom om naar een restaurant te gaan of naar de bioscoop, om kleren te kopen en om uit te gaan. Bij Eindhoven hoort ook PSV, dat is de club waar ik van kleins af aan fan van ben. Ik ga dan ook regelmatig naar het Philips Stadion om een wedstrijd te bezoeken. In dit project ga ik proberen leuke onderwerpen uit te lichten die te maken hebben met de stad Eindhoven.
4
Hoi! Ik ben Noa, 17 jaar oud, geboren en getogen in het mooie Eindhoven. Ik heb in verschillende wijken in Eindhoven gewoond. Allemaal anders, maar overal voel ik me thuis. Ik kijk er naar uit om nog meer te ontdekken over de stad waar ik tot nu toe me hele leven heb doorgebracht.
Hoi lezers! Ik ben Kiki, 20 jaar oud en kom uit Gemert. Dat is een dorp dat op een half uurtje rijden van Eindhoven ligt. In Eindhoven ben ik best vaak te vinden, want daar is altijd wat te doen. Ik heb zin om te ontdekken hoe gek Eindhovuuuh nu eigenlijk is en dat met jullie te delen!
Al bijna 20 jaar woon en leef ik in deze schitterende stad. Als ik geen Eindhovenaar ben, is niemand een Eindhovenaar. Het aantal steden in dit land dat groter is dan Eindhoven, kun je op één hand tellen en dan hou je nog een vinger over. Er gebeurt veel en daarom heeft de wereld wat doorgewinterde locals nodig om zo veel mogelijk te observeren, voor betrouwbaar verslag. VV10 neemt deze taak maar wat graag op zich.
Mijn naam is Juliët Meulendijks (18 jaar) en ik kom uit Helmond. Ik kom iedere dag in Eindhoven als ik op weg ben van het mooie Helmond naar Tilburg en weer terug. Ook kom ik wel eens in Eindhoven om te winkelen en om naar de film te gaan. Maar er is natuurlijk veel meer te doen in Eindhoven dan wachten op je trein, naar de Primark gaan of voor de twintigste keer Bohemian Rhapsody zien bij de Pathé. Ben je benieuwd wat er zoal is in Eindhoven? Lees dan ons tijdschrift.
5
Eindhoven...
de stad waarbij er gemiddeld 33.992 toeschouwers zitten bij een PSV wedstrijd in het Philips Stadion
de stad waar dagelijks zo’n 63 duizend mensen van en naar reizen
de stad waar 32.221 studenten studeren de 5e grootste stad van Nederland, met maar ongeveer 300 mensen meer dan Groningen
d D 6
de stad die in 1923 hoog bezoek kreeg; Niemand minder dan Albert Einstein bracht een bezoek aan NatLab de stad die in 1232 stadsrechten kreeg en een echte werd
de stad van Jan de Bont, Hollywoodregisseur en cameraman 5 van zijn grootste films: 1. The Cradle of Life 2. Speed 3. Speed 2 4. Cruise Control 5. Basic Instinct
de stad waar het ED (Eindhovens Dagblad) voor het eerst in 1911 werd gedrukt 7
Niet in de prullenbak gooien! Wij maken het wel Een kijkje bij... Repair Café Blixembosch Repair Café. Nee, niet om een biertje te drinken en te dansen, maar om jouw spullen te repareren! Onnodig weggooien is zonde en niet duurzaam. Repair Café streeft ernaar om mensen te leren nog bewuster met de duurzaamheid van materialen en grondstoffen om te gaan. Ze willen iets doen aan de ‘wegwerpmaatschappij’. Dit gebeurt onder andere op de donderdagavond in het gemoedelijke VTA wijkcentrum in Blixembosch.
8
H
Ipads, gordijnen, boren, koffiezetapparaten, tv’s, horloges, knuffels van kinderen, lampen en magnetrons. Van alles komt hier binnen. Wanneer je je neus hier ophaalt ruik je verschillende geuren; de geur van hout, koffie, rooibosthee, metaal etc. Veel van de reparateurs hebben wel een technische achtergrond. Zo hebben ze een mechanicus die vroeger bij Philips Lighting heeft gewerkt. En Frans heeft vroeger videorecorders ontwikkeld. De ruimte staat vol met 4 lange tafels achter elkaar vol met gereedschap zoals een soldeerbout en een naaimachine. Boven de tafels hangen grote TL-lampen. Alle draadjes en andere fijne details in de apparatuur zijn goed zichtbaar in dit licht voor de reparateurs. Er wordt veel heen en weer gelopen om gereedschap te pakken uit de zelfgemaakte houten kast van het Repair Café achterin de zaal. Aan de ene kant van de tafels zitten er ongeveer 10 mannen of dames klaar om te repareren en aan de andere kant van de tafel zit de persoon die “Kunnen jullie dit maken?”, met zijn of haar spullen komt vraagt een jongeman die binnen komt lopen met een kapot- om het te laten repareren. Geen moment rust. Continu komen te tosti-ijzer. “Wij kunnen niet beloven dat we dit kunnen mensen aanlopen met hun kapotte voorwerpen als er weer maken, maar 60 tot 70 procent een tafeltje vrij komt bij één van van de spullen waar mensen de reparateurs. Geduldig, maar mee aankomen kunnen wij wel vaak ook met fronsende wenkrepareren”, antwoordt Ineke. brauwen kijken de mensen toe Café Repair baalt dat ze geen hoe ze van hun half werkende servicedocumenten hebben en koffiezetapparaat, kapotte klok niet altijd beschikken over speof hun niet-werkende oude ciale meetapparatuur. Hierdoor broodrooster weer een werkend kunnen ze complexere probleapparaat maken. men niet altijd oplossen. Ook beschikken ze over te weinig over speciale meetapparatuur. et concept repair café bestaat al bijna 10 jaar en is in Amsterdam opgericht. Het Repair Café in Blixembosch zit er sinds 2014 en bestaat op 24 oktober alweer 5 jaar. Als organisatie willen ze mensen laten zien dat het ook anders kan en dat je samen veel dingen kan maken. Repair Cafés hebben een sterk ‘bottom-up’- karakter. Net zoals in Blixembosch komt het initiatief vanuit de buurtbewoners en hebben zij dit Repair Café opgestart in hun wijk. “Goedenavond, uhh effe kijken hoor. U heeft een TV die niet helemaal wil werken… Op dit moment is onze specialist in TV’s nog bezig. Maar dat zal niet lang meer duren hoor. Hier kunt u alvast uw gegevens van u en uw toestel invullen.” De man krijgt vervolgens een drankbon van Ineke, medewerker van Repair Café, en gaat rustig aan de bar zitten met een drankje in zijn hand totdat er plek is bij een reparateur voor zijn kapotte TV.
Opbouw Café Repair is een echt succes, maar toch klinkt het voor veel mensen nog onbekend. Het is voor veel mensen een onbekend concept dat je je spullen kan laten repareren in plaats van het duur te laten maken of het weg te gooien. De meeste mensen die hier rondlopen om te repareren zijn gepensioneerden en zij doen dit belangeloos en kosteloos. Voorheen zocht de organisatie wel naar sponsors om een startkapitaal op te bouwen. Van kleine bijdragen van verschillende bedrijven zoals Lions Club hebben zij de benodigde gereedschap middelen om te kunnen repareren aangeschaft. Op dit moment gaat het zo goed, dat Repair Café geen sponsors meer nodig heeft en kan leven van vrijwillige bijdragens van de mensen die iets laten repareren en hier een vergoeding voor geven.
Anekdotes Mensen komen echt met van alles. Er kwam een keer een meisje die een schelp had gekocht in het buitenland. Zij vond die schelp zo mooi dat ze daar een lampje van wilde maken. Ze beschreef hoe mooi het is als het licht er doorheen valt. “Dus vroeg ze aan ons of wij daar een lampje van konden maken. Dat zijn leuke dingen. Ik heb haar daar toen mee geholpen”, vertelt Annemarie. Frans vertelt over een vrouw op leeftijd die een tijd geleden binnen kwam lopen en hem een foto liet zien met een hele oude radio erop uit 1960 ongeveer.
9
Ze vroeg of zij zoiets nog repareerden. Toen heeft ze een foto van de radio doorgestuurd en is Frans de hele dag gaan zoeken op internet. Uiteindelijk vond hij het schema van dat model en zei: “kom maar langs”. Daarna heb ik samen met een collega van me één van de defecte onderdelen gevonden. “Eén onderdeel misten we nog. Ik voelde me daar niet lekker bij. Dus toen besloot ik nog verder research te doen. Vervolgens kwam ik uiteindelijk uit bij een website van een meneer in Havelte.” Hij had precies dé specifieke zekering op zijn website staan waar Frans naar zocht. “Kan ik die niet krijgen?”, had Frans gevraagd. “Nee nee, die krijg je niet”, zei de man. Frans had nog één optie; een oud-collega uit Friesland. Hij had vroeger zijn hele huis stampvol staan met allerlei onderdelen zoals wasmachine onderdelen en motor onderdelen. “Dus ik dacht, als ik ergens dat onderdeel zou moeten kunnen krijgen, is het wel bij Tinus. Ik bel hem op en nog geen 6 dagen later had ik het onderdeeltje in mijn brievenbus. Zo blij als een kind was ik, dat ik het kon gaan repareren.” Een paar weken later was ik Frans met zijn vrouw aan het fietsen en ineens stopte er een auto van rechts en ging het raampje open: “Frans! Hij doet het nog hoor de radio!!!” Frans lachte. “Daar doe je het toch voor.”
Nostalgie Ellen komt vaker langs om iets te laten repareren. Zo ook vandaag komt Ellen binnen met haar authentieke Philips broodrooster die ze al ruim 30 jaar in haar bezit
heeft. “Hij is oud, ik weet het, maar waardevol voor mij. Hij functioneert niet meer zo best”, vertelt Ellen met een beteuterd gezicht. Frans neemt de broodrooster over en bekijkt de broodrooster eens van alle kanten. “Laten we eens kijken of ik het kan maken.” Frans grijpt naar zijn gereedschap en pakt wat tangen, schroevendraaiers en de hele ‘mikmak’. Na zo’n drie kwartier denkt Frans de authentieke broodrooster opgeknapt te hebben en maakt hij de broodrooster nog een keer schoon met contactspray. Eenmaal de broodrooster terug in elkaar gezet kijkt Frans niet tevreden en roept Henk of hij even kan kijken. Henk geeft een seintje met zijn vinger dat hij er zo aankomt. Klik, draai en nog eens klik. De schakelaar, die niet in orde bleek, is in één klap gemaakt door Henk. “Teamwork”, grinnikt Frans. Ellen wil het nog wel graag testen voordat ze hem weer meeneemt naar huis. Het is 5 voor 9. Ze rent snel naar de Albert Heijn en haalt daar een half brood. Met spanning kijken ze allemaal naar de broodrooster wanneer ze een boterham erin doet en de hendel naar beneden haalt. Ja hoor, de broodrooster van Ellen doet het weer. Ze heeft weer een glimlach van oor tot oor en stopt haar broodrooster terug in haar grote LIDL tas. “Het is meer nostalgie dan dat het waarde heeft, dat weet ik ook wel.”
10
De moraalpolitiek van DENK
C
arnaval heeft onze provincie voor de komende twaalf maanden vaarwel gezegd en het was een fenomenaal succes. Zelfs de tenenkrommende actie van een aantal actievoerders op carnavalszondag op de Piazza, om mensen zover te krijgen mee te doen aan de klimaatmars in Amsterdam op 10 maart, mocht de pret niet drukken. De actievoerders dachten kennelijk dat Carnaval bij uitstek hét feest is om ingewikkelde maatschappelijke debatten aan te kaarten, al zijn ze daar de bocht uit geschoten. Sterker nog, met hun groene gekte hebben ze Carnaval alleen maar misbruikt en lichtelijk geschaad. Precies een week vóór dit incident hadden een paar andere linkse gekkies het woord. De Eindhovense DENK-fractie beschuldigt een Israëlische belangenorganisatie (CIDI) van het verspreiden van ‘indoctrinerend lesmateriaal’. CIDI zou een subjectief lesprogramma hebben gemaakt voor middelbare scholen op de hand van Israël terwijl dat land volgens DENK alle internationale verdragen aan zijn laars lapt. Altijd leuk om dat soort teksten te horen van een partij wiens nationale voorman in 2017 tegen Omroep Human nog zei: ‘wat er nu in Turkije gebeurd, daar kan ik op dit moment met de beschikbare informatie van binnen- en buitenlandse media geen goed oordeel over vormen.’ Dit uiteraard naar aanleiding van de ruim 50.000 mensen die zonder proces de gevangenis zijn ingegooid en de ruim 130.000 mensen die hun baan zijn kwijtgeraakt, allemaal tussen 2016 en 2018. Misschien zou DENK zich daar wat meer druk om moeten maken dan om het ‘indoctrinerende lesmateriaal’ van een organisatie uit Den Haag. De CIDI-organisatie heeft overigens gereageerd op haar website. Ze benadrukte nogmaals dat de organisatie compleet onafhankelijk is van de Israëlische regering en ontkent de aantijging. Als er al sprake zou zijn van indoctrinerende middelbare scholen, dan zou het (volgens opkomend mediagezicht Mats Nelissse) de ‘linkse indoctrinatie’ zijn op het voortgezet onderwijs. Nelisse heeft er zelfs een hele instagram-pagina aan gewijd. Dagelijks krijgt hij voorbeelden toegestuurd van jongeren die het met hem eens zijn. Hoewel Nelisse overdrijft met het woord ‘indoctrinatie’ heeft hij verder wel volkomen gelijk.
Yernaz Ramautarsing kaartte het in 2013 ook al aan bij Pauw en Witteman. Veel mensen van mijn leeftijd herkennen het. Met name op de middelbare school dan; hoeveel Anti-Wilders/Trump leuzen en Sunny Bergman documentaires ik in mijn tijd op het Van Maerlantlyceum wel niet om mijn oren gesmeten kreeg.. Maar nee, DENK houdt alles wat met Israël te maken heeft blijkbaar haarscherp in de gaten. Succes met de verkiezingen, boys. Jullie zullen het nodig hebben…
11
Lab-1 is tevreden met nieuwe locatie Vorig jaar april ging Servicebioscoop Zien failliet. Kort daarna trok Lab-1 in het gebouw. Voorheen zat Lab-1 altijd op tijdelijke locaties, maar deze nieuwe plek is volgens de eigenaar van Lab-1 een schot in de roos. Met de nog beschikbare bioscoopzalen biedt deze locatie Lab-1 de kans om ook iets met films te doen. Chris de Zeeuw is de eigenaar van het bedrijf en zegt dat Eindhoven een plek als Lab-1 nog niet had.
Hoe zorgen jullie ervoor dat Lab-1 bezoekers krijgt? ‘’Door zelf te promoten. Door middel van posters die dezelfde stijl van het feest hebben op te hangen. Daar staat dan op wat ze kunnen verwachten. Maar als bijvoorbeeld studenten het feest organiseren dan komt een groot deel van die school hier heen. We laten de studenten zoveel mogelijk hun ding doen en wij zorgen er voor dat de buitenwereld weet wat ze kunnen verwachten. Dat werkt als een goede combinatie. Bij de clubavonden die we zelf organiseren laten we dj’s draaien uit binnen- en buitenland en dat promoten we ook.‘’
Wat houdt Lab-1 precies in? Waar ging het mis bij Servicebioscoop Zien? ‘’Wij bieden de ruimte aan collectieven uit Eindhoven en regio, om hun kunsten te laten zien. Dat is tot nu toe alleen maar in de vorm van muziek geweest. Maar wij zenden ook films uit en we willen de ruimte bieden aan bedrijven om hier congressen te houden. We hebben hier nou al een aantal dub-avonden gehad. Toen kwam er een groep uit Deurne langs. Deze groep heeft hier het geluid en de muziek zelf geregeld en hebben er zelf een feest van gemaakt. Wij geven dus de collectieven de volledige ruimte om zich te uiten. Er zijn ook studenten die zelf hun feest organiseren. Ze nemen dan hun eigen decor mee wat ze op hun academie hebben gemaakt. Daarna nodigen deze studenten hun vrienden uit heel Europa uit en houden ze een feestje.’’
‘’De bioscoop Zien was niet goed genoeg opgeknapt. De vorige eigenaar had naar mijn mening ook geen toekomstbeeld meer met deze bioscoop. Deze locatie werd ook niet goed onderhouden de laatste jaren. We hebben veel zelf moeten opknappen. De reden dat het is mis gegaan, is omdat de horeca niet op orde was. Het eten wat je kreeg was toch niet zo goed als het moest zijn. Het was daarbij ook een oud gebouw. Het kostte voor de eigenaar teveel moeite om er nog iets van te maken. Het bezoekersaantal liep ook terug de laatste jaren door de concurrentie van de grotere bioscopen. Ze deden daarbij ook niets nieuws qua programmering.’’
Hoeveel mensen werken hier?
Welke kansen biedt deze nieuwe locatie?
‘’We zijn hier met een film-programmeur, twee bestuurders, en een aantal vrijwilligers. We hebben ook mankracht te weinig, maar voor personeel hebben we niet genoeg geld voor. We doen eigenlijk dus alles zelf.”
‘’We wilden een paar jaar geleden al een vaste plek hebben. De tijdelijke plekken waren wel heel gaaf, maar het was altijd veel werk om alles na een jaar weer af te bouwen. We wilden al iets met films gaan doen en daar leende deze plek zich goed voor. De gemeente deed ook heel lastig 12
met het verlenen van vergunningen. Je kan in Eindhoven op niet zoveel plekken lawaai maken. Daarom was het zo lastig met het krijgen van een vaste locatie. Deze locatie ligt daarom ook perfect.’’
Waarom ben je dit idee begonnen in Eindhoven? ‘’Ik ben voorheen veel in het buitenland geweest en daar had je veel plekken zoals dit. Ik probeer de sfeer die ik zag in die clubs naar hier over te brengen. In die clubs waren alleen geen filmzalen. Dat heb ik hier weten te combineren. Dat ik dan toevallig hier in Eindhoven ben begonnen is puur toeval. Het had ook een andere stad geweest kunnen zijn, maar ik woon hier nu eenmaal. Ik merk wel dat de stad steeds internationaler wordt. Er komen hier namelijk ook veel internationale mensen en dat is wel leuk. Ik krijg dan Eigenaar Lab-1 Chris de Zeeuw (staand) en Dirk-Jan van Delst in meer het gevoel dat ik in een echte stad woon.’’ de voormalige Zien Bioscoop in Eindhoven.
© Jean Pierre Reijnen
13
Vliegtuigen van Eind zorgen voor overlast
In 2018 zijn de klachten over geluidsoverlast van Eindhoven Airport bijna verdubbeld ten opzichte van 2012. Dat komt naar voren uit een onderzoek van de GGD. Uit de resultaten van dit onderzoek blijkt dat dit probleem steeds groter wordt. Vooral de wijk Achtse Barrier in Eindhoven heeft het zwaar te voorduren. Wanneer er vliegtuigen opstijgen vanuit noordelijke richting ervaren de bewoners van Achtse Barrier de meeste overlast.Â
D
e aanleiding van het onderzoek van de GGD was dat het aantal burgervliegbewegingen is gestegen. Ten opzichte van 2010 is het aantal vliegbewegingen met meer dan de helft verdubbelt. Dit meldt het Ministerie van Defensie. In het onderzoek van de GGD werd gemeten wat de invloed van vliegverkeer en andere bronnen is op omwonenden van Eindhoven Airport. Dit werd gedaan door middel van een vragenlijst. Ook werd er vergeleken wat de hinderbeleving was bij een gebied buiten de invloedssfeer met het gebied in de invloedssfeer. Tot slot werden de resultaten van hinderbeleving in 2018 vergeleken met de jaren 2012, 2014 en 2016. Uit het onderzoek kwam naar voren dat het gebied wat onder de vliegroute ligt het meeste geluidshinder ervaart. Vergeleken met het gebied erom heen en
14
ndhoven Airport st in Achtse Barrier een deel wat rechts ligt van de vliegroute. GGD concludeert het volgende: 15% van de inwoners van het gebied onder de vliegroute ervaart ernstige geluidshinder. Er is een stijging geconstateerd qua geluid- en geurhinder ten opzichte van voorafgaande jaren. Daarnaast is er een stijging van bezorgdheid over gezondheidsklachten door vliegverkeer. Tot slot is er een stijging van mensen die te maken hebben met slaapverstoring, vooral in de vroege ochtend. Ben Koenen is inwoner van de wijk Achtse Barrier en voorzitter van LTAB, wat staat voor Leefbaarheidsteam Achtse Barrier. Hij is tevens lid van de werkgroep Geluidshinder en Milieu. De wijk Achtse Barrier ligt onder de vlieglijn van Eindhoven Airport. Vele buurtbewoners ervaren daarom ook overlast van overkomende vliegtuigen. Koenen probeert zich, samen het bestuur, al lange tijd samen in te zetten voor zijn wijk. ‘’Ons doel is om de overheid bewust maken van het feit wat er aan de hand is. Onze inzet heeft ervoor geleid dat er Kamervragen zijn gekomen over dit onderwerp’’. Eerder dit jaar is hij al een keer geïnterviewd, maar hij vindt dat hij en andere buurtbewoners door de pers worden af geschilderd als klagers. Volgens Koenen zijn hij en andere klachtindieners
geen klagers. De meeste overlast wordt ervaren om zeven uur ‘s ochtends, dan liggen mensen normaliter nog in hun bed en zo wordt hun nachtrust verstoort ‘’Ik maak me daarom ook grote zorgen over slechte nachtrust zorgt voor een leerachterstand en het geluid kan bij kinderen tot autisme leiden. De vliegtuigen vervuilen de lucht en dat kan bij zwangere vrouwen tot ongeboren kinderen leiden.’’ Zegt Koenen. Ben Koenen maakt zich hard voor het verminderen van de geluidsoverlast, maar hij wil mensen ook waarschuwen voor de uitstoot van fijnstof door vliegtuigen. ‘’Ik snap niet dat mensen hier in de wijk zich geen zorgen maken over de uitstoot van fijnstof. Een aantal mensen zegt: ‘lekker makkelijk zo’n vliegveld om de hoek’ Maar mensen moeten zich er bewust van worden wat fijnstof met het lichaam doet’’. Stichting Leefbaarheid Achtse Barrier is een organisatie die zich bezig houdt met de leefbaarheid van bewoners van Achtse Barrier. Dat houdt onder andere in dat de veiligheid in de buurt wordt gewaarborgd. Dit gebeurt in samenwerking met wijkagenten. Ook worden de belangen van de buurtbewoners behartigt en wordt er geluistert naar de meningen van de bewoners. De meningen van de inwoners van Achste Barrier over de ge-
luidshinder lopen uiteen. Een deel stoort zich niet aan het geluid omdat zij er simpelweg niet op letten. Deze mensen geven aan dat ze het druk hebben met andere zaken in plaats van letten op het geluid van de vliegtuigen. De mensen in die wijk die hun tuin in de vliegroute hebben bemerken wel veel overlast. Zo ook Johan Janssen, hij woont al twaalf jaar in Achtse Barrier en hij bevestigt ook dat er steeds meer vliegtuigen zijn. Hij ergert zich er ook aan. ‘’Wanneer ik in de zomer buiten zit en er komt een vliegtuig over, dan is een normaal gesprek niet mogelijk. Ook moet ik constant de televisie harder zetten als er een vliegtuig komt’’. Zegt Janssen. D. Delsing woont ten noorden van de wijk en vindt het juist fijn dat er een vliegveld in de buurt is. Erik Martin woont in Achtse Barrier en is er niet direct op tegen dat er een vliegveld in de buurt ligt. Desondanks zijn er ongemakken en hij bemerkt dat het aantal vliegtuigen toe neemt. ‘’Je weet dat een vliegveld voor overlast kan zorgen, dus moet je er rekening mee houden als je hier komt te wonen. Het wordt wel een groter probleem als het aantal vliegbewegingen blijft toenemen. Dat is iets waar Eindhoven Airport heen wilt, maar dat moeten ze goed gaan verdelen.’’
15
Gemeenteraadsverkiezingen
Hoe stemmen wij in Eindhoven? I
n Eindhoven vinden de gemeenteraadsverkiezingen eens per vier jaar plaats. De meest recente verkiezing was op 21 maart 2018. Zie hier de verschillen in het stemgedrag van de Eindhovenaren bij de gemeenteraadsverkiezingen in 2014 en 2018. Uitslagen 2014 Politieke partijen VVD GROENLINKS PVDA D66 CDA SP Ouderen appèl Lijst Pim Fortuyn Leefbaar Eindhoven Overige
Stemmen (%) 13,4 7,6 16,0 14,8 8,1 14,4 9,7 3,8 4,0 7,9
Uitslagen 2018 Politieke partijen VVD GROENLINKS PVDA D66 CDA SP Ouderen appèl Lijst Pim Fortuyn Leefbaar Eindhoven Overige
Stemmen (%) 14,8 14,5 12,3 11,7 11,5 8,0 5,6 4,0 2,8 14,9
16
17
“Het bloemenmeisje komt bloemen brengen!”
Een kijkje bij... ‘Het bloemenmeisje’
Izis Jacobs van 4 jaar oud woont samen met haar moeder Laurie in het Schuttersbosch in Eindhoven. Bij de Albert Heijn halen ze bloemen op die niet meer vers genoeg zijn om verkocht te mogen worden. In hun keuken maken zij hier boeketjes van die ze langsbrengen bij de ouderen in hun wijk. Behalve voor een leuk bosje bloemen zorgen de twee ook voor een beetje gezelschap in de bosrijke wijk waar het geluid van zingende vogels je meteen verwelkomt.
“H
allo, ik ben Iesje!”, roept Izis wanneer ze de deur open doet. Het huis waar ze met haar moeder Laurie woont staat vol met bloemen. Op het gasfornuis ligt een handdoek waar al een aantal bosjes bloemen wachten om tot kleurrijke boeketjes omgetoverd te worden. Izis klimt op het brede, houten aanrecht. Zo kan ze overal goed bij. Aan haar linkerzijde zit een houten glijbaan vast aan het aanrecht, het type glijbaan dat ook regelmatig te vinden is in de gymzaal van een basisschool. “We hadden vroeger een speeltuin. Daar komt deze vandaan”, legt Laurie uit. De bossen anjers, rozen en tulpen staan nog in de emmertjes van de Albert Heijn. “Ja, we nemen alles mee”, lacht Laurie. Langzaam maar zeker wordt de geur van bloemen sterker. Terwijl haar mama aan de slag gaat met de rozen, vertelt Izis dat ze die voorlopig nog maar even overslaat. “De prikkers doen pijn”. Ze glijdt het aanrecht af en pakt haar award die ze gekregen heeft voor haar inzet voor de wijk. “Deze heb
vroeger een bloemenwinkel gehad”, zegt ze terwijl ze haar boeket met een touwtje vastbindt. “Ik vind bloemen leuk omdat ze zo mooi zijn. Deze bloemen vindt ik het mooist”, zegt ze terwijl ze naar een grote roze bloem wijst, “hoe “Maar ik ben niet heten die ook al weer mama?” beroemd hoor, want ik vind “Dat zijn anjers”, zegt Laurie. “We het heel normaal wat ik doe.” gaan trouwens even naar Diny om een bosje bloemen te brengen”, Afgelopen zomer vroeg Izis zich vertelt moeder aan haar dochteraf waarom sommige bloemen tje, “ik hoorde hoorde dat ze veel bij de supermarkt apart stonden. naar het ziekenhuis moet.” Haar moeder legde uit dat dat was omdat die bloemen over de De mensen die in Schuttersbosch datum waren en weggegooid wonen zijn voornamelijk ouderen. zouden worden. “Nee hoor! Dat Ze krijgen niet zo veel bezoek en mogen ze niet doen van mij. op sommige dagen zijn Izis en Bloemen weggooien is zonde Laurie de enige personen met wie en als ze in de prullenbak liggen zij een praatje maken. Op haar wordt er niks meer mee gedaan”, bakfiets gevuld met bloemen belt zei Izis verontwaardigd tegen haar Izis aan bij huizen in de wijk. Ze moeder. Na een tijdje hebben hebben een aantal vaste adressen ze de filiaalleider van de Albert maar proberen ook altijd nieuwe Heijn gevraagd of ze de bloemen mensen te verrassen met bloemochten hebben om er boeketjes men. “Kunnen we naar mevrouw voor ouderen van te maken. Hij Perenijsje gaan? En mag ik dan was hier erg enthousiast over. Nu een perenijsje als ze dat zegt?”, gaan ze zo’n drie keer per week vraagt Izis voordat ze hun rondje naar een aantal verschillende door de wijk gaan maken. “Als ze Albert Heijn supermarkten om thuis is, is dat goed”, zegt Laurie. bloemen op te halen waarna, ze de boeketjes maken en bezorgen. Mensen die niet thuis zijn krijgen “En nu ga ik bosjes maken”, zegt ook bloemen. Izis belt aan bij Izis terwijl ze weer het aanrecht het eerste huis en roept door de opklimt. Ze pakt een paar tulpen brievenbus: “Het bloemenmeisje en wat groen en schikt het samen komt bloemen brengen!” Er doet tot een boeket. “Mijn mama heeft niemand open. “Ik leg het hier wel
ik gekregen omdat ik bloemen aan de mensen geef”. Ze laat het knuffelleeuwtje zien dat ze cadeau heeft gehad. “Hij heet Iesje, net als ik.”
19
Dat het ‘bloemenmeisje’ een succes is in Schuttersbosch, is een understatement. Vlak voordat ze naar het een-na-laatste huis fietst, roept er iemand vanaf de straat: “Ik kom binnenkort het potje terugbrengen. Er staan nu nieuwe bloemetjes in!” Veel mensen weten wie Izis is. “Maar ik ben niet beroemd hoor, want ik vind het heel normaal wat ik doe”, zegt Izis snel wanneer ze de kleine beroemdheid van haar wijk wordt genoemd. Izis belt opnieuw aan en deze keer doet er iemand open. “Ik kom bloemetjes brengen”, zegt ze vrolijk. “Oh dat vind ik hartstikke leuk van jou!”, zegt mevrouw Den Ouden. Ze woont samen met haar man en beiden zijn de 90 gepasseerd. “Het is mooi om te zien dat ze haar hartstocht nog niet verloren heeft”, vertelt meneer Den Ouden terwijl Izis een boeketje aan zijn vrouw geeft, “het is zo leuk om te zien dat een kind dat doet.” Bij het laatste adres van de dag valt Izis bijna van haar fiets in haar enthousiasme om aan te bellen. “Met gevaar voor eigen leven”, lacht haar moeder. Een oudere vrouw doet open. “Ik heb bloemetjes voor u bij”, zegt Izis opnieuw. “Dat vind ik lief van jou. Och, wat ben ik er blij mee. En wat heb je een mooi karretje”, zegt de vrouw terwijl ze de bloemen aanneemt. Laurie krijgt vaak van mensen te horen dat ze niet kunnen geloven dat zo’n klein meisje zelf met dit idee is gekomen. “Ze is altijd al bezig geweest met het milieu en mensen willen helpen. Vroeger
ruimde ze ook altijd plastic op als ze dat zag liggen”, vertelt Laurie. “Ja, want als je dat laat liggen gaan de vogeltjes dood”, vult Izis aan. Beiden zijn bezig met het milieu. “Iedereen zegt altijd dat we de wereld moeten redden. Ik denk dat de wereld haarzelf prima kan redden, maar soms moeten we haar als mensen een handje helpen”, vertelt Laurie terwijl ze de overgebleven stengels in een bak doet zodat dit compost kan worden.
Met de komst van Izis’ initiatief krijgen de bewoners van het Schuttersbosch meer gezelschap en is er meer kleur in de wijk gekomen. Naast de ouderen bezorgt Izis samen met haar bakfiets vol bloemen de hele wijk een glimlach op het gezicht. Als ze rondfietst fleurt het Schutterbosch helemaal op.
“Het is mooi om te zien dat ze haar hartstocht nog niet verloren heeft”
neer zodat de bloemen niet nat worden, mama!”, zegt Izis terwijl ze een boeketje op een boomstronk bij de voordeur van het huis legt. “Is goed! Kom, dan gaan we door naar de volgende”, antwoordt Laurie.
20
Wablief?!
Ben jij een échte Eindhovenaar? Kijk dan maar eens of je deze Eindhovense woorden ook al kent. En kun je er geen genoeg van krijgen? Deze en veel meer woorden kun je online vinden in het Eindhovens woordenboek van de Entoovese Hennie de Groot. Joenkeren = janken Hannes = sukkel Auwfiep = iemand die kinderachtige praat verkoopt We gaon mì d’n billewaoge naor ’t voetballe. = We gaan te voet naar het voetballen. Schòttelslet = Vaatdoek Wa staode daor te blieke? = Wat sta je daar te gluren? Wablief = Wat zegt U Ik doe da diksentèd. = Ik doe dat meestal Doe de raom toe, daa’k kumt ‘r ’n haauwmaauw. = Doe de ramen dicht, dadelijk komt er een windhoos. Jonge, jonge, wa bende ’t toch an’t begaoìje = Jonge, jonge, wat ben je het aan het verbruien/toetakelen Taggentig = Tachtig Laot oew wèrrek efkes en vat uurst ’n bèkske koffie. = Laat je werk even en neem eerst een kopje koffie. Haaibaai = Pittige bazige vrouw. Kwanselen=knoeien Liegbakkes = Leugenaar Loerie = Slappe koffie En nou ben’k muug = En nu ben ik moe Mòndmeziekske = Mondharmonica Ritskont = Iemand die vaak weg is Vattum = Pak hem
21
Get to know... Hennie de Groot Hennie de Groot is een echte Entoovense. Hij is geboren in Gestel in zijn geliefde Pòllingstraotje (Palingstraat) en als ‘klein mènneke’ met zijn ouders en broers mee verhuisd naar Strijp. Even later h eeft hij zijn vrouw uit Woensel ontmoet, waar ze nu samen al meer dan 50 jaar wonen. Hij heeft zijn hele leven al dialect gesproken, geleerd van zijn moeder. “Meej de paplippel ingegeeve, zeg maar.” Zijn moeder sprak het Gestels dialect en zijn vader kwam uit Drente en sprak dus Drents/Gronings. Hij kreeg als kind daardoor al grote belangstelling voor die talen. Zelf spreekt hij Drents/Gronings, dit kan hij alleen verstaan, maar Gestels spreekt hij wel als een geboren Gèsselse . In 2008 kwam hij als redacteur bij de site www.Eindhoven-in-beeld.nl Daar heeft hij indertijd columns geschreven maar ook het Eindhovens woordenboek en Eindhovens spreekwoordenboek gemaakt. “Eigenlijk was dat om aan mensen cadeau te doen voor onze ‘vaste inzenders’. Helaas bestaat de website niet meer.” Toen de site ophield met bestaan, is Hennie verder gegaan met een eigen website: www.eindhoven-in-dialect.nl “wat ook op zijn eind loopt”, en op Facebook waar hij het drukker mee heeft: “Op facebook heb ik veel meer geïnteresseerden. Ik krijg op facebook meer ‘persoonlijk’ contact en de mensen schrijven mij meer aan.” Waar Hennie al die Eindhovense woorden en gezegdes vandaan heeft gehaald? Van zijn Moeder, zijn broers en uit ’t Pollingstraotje. In Het Eindhovens spreekwoordenboek zitten een hoop spreuken die zijn moeder gebruikte. “Mijn moeder gebruikte bijna overal spreekwoorden voor.” In zijn boeken komen ook veel personages voor, zoals Harrie van Baokel, ‘die vruuger aalt dur de straot kwam mi krabbe en kruukelen’ of ‘Tante Mien ha ’n vloers kleedje aon’ (uit het Eindhovens woordenboek) wat ‘Tante Mien had een velours jurk aan’ betekent. Volgens Hennie hebben deze personen ook echt bestaan. “Ik was nog klein, zat op de lagere school toen Oome Toon de Schoenpees tegen mij zei: ‘Mènneke wa ge ammol hùrt en ziet, da moete opschrijve, hurre.’ Ik zei toen
netjes: Ja, oome Toon. En zo geschiede.” Wat vind je het mooiste Eindhovense woord ? “’t Schònste Eindhovens woord is voor mij Petazzie.” “Ons moeder makte vruuger ooveral petazzie van, zu da wij ons gruuntes op zouwe eete.” En het mooiste gezegde? “De schònste uitspraak; ‘Hee, ik wèrrek nie bè de Piekus (Picus), ik heb gin haauwtere bakkes.’ Dat werd gezegd als men bijvoorbeeld bij het rondgaan van een versnapering werd overgeslagen.” Maar hoe zit het dan eigenlijk met het Brabants dialect? Is dat dan niet ongeveer hetzelfde als het Eindhovens dialect? “Wat is Brabants dialect? Wat men boven de rivieren noemt: De zachte G? Nee hoor. Ik ga er vanuit dat er geen Brabants accent is. Elke stad, dorp heeft een eigen accent. Eindhoven bestond uit verschillende dorpen met elk hun eigen dialect. Je had dus het Tongelre’s, Stratums, Gestels, Strijps, Woensels en het Eindhovens, wat in het ‘centrum’ werd gesproken. Vroeger, nu is het heel anders, kon ik horen aan het dialect of iemand uit Woensel of Gestel kwam.” Hennie kent de zo’n 900 woorden uit zijn boek allemaal en spreekt bijna altijd zijn dialect. Hij heeft welles een tijdje geen dialect gepraat: tijdens zijn werk vroeger bij een grote lampenfabriek. Toen moest hij ABN praten. Sinds hij daar in 1993 wegging, praat hij als vanouds weer Gestels. Het woord Petazzie is in 2005 5e geëindigd bij de verkiezing van ‘het mooiste Brabantse woord’. Houdoe werd toen 1e, net zoals in 2012 en 2018 met de verkiezingen van het ‘favoriete woord van het jaar’.
“Vroeger, nu is het heel anders, kon ik horen aan het dialect of iemand uit Woensel of Gestel kwam.” 22
23
Een kijkje bij...
Het Beursgebouw
“Of we echt moeten sluit Dat blijft onzek H
oewel het Beursgebouw in 1991 werd gebouwd als tijdelijke evenementenlocatie, staat het er nog steeds. Daar lijkt verandering in te komen. Overal gaat het gerucht dat het Beursgebouw eind 2019 zal verdwijnen, omdat het niet meer rendabel is. Volgens de gemeente heeft het Beursgebouw zijn beste tijd gehad en is de plek geschikter voor een woon- en werkcomplex. Maar hoe zit het met de grote evenementen die er ieder jaar worden georganiseerd? En de vaste klanten en de vaste medewerkers van het Beursgebouw? Kortom: hoe groot zijn de gevolgen voor Eindhoven als het Beursgebouw gedwongen zijn deuren moet sluiten? Het Beursgebouw is niet het eerste waar je naar kijkt als je het Station van Eindhoven uitloopt. Ook al is het massief, door de mat grijze kleur valt het gebouw totaal niet op. Maar wat de buitenkant verbergt, komt binnen het gebouw tot leven. Tenminste, als er iets gepland staat. Want op deze woensdagmiddag, terwijl iedereen in Eindhoven buiten van het vroege lente zonnetje geniet, is het stil en donker in het Beursgebouw. De grote hal, die een totale oppervlakte van 67 bij 50 meter bedraagt is doordeweeks niet altijd verlicht en ziet er nu spookachtig uit. De hele tentoonstellingsruimte kan maximaal 8000 staanplaatsen tijdens een evenement hebben, terwijl er nu helemaal niemand te bekennen is. De lampen
op de gangen zijn uit, alleen verlicht door de zon die door de glazen deuren van de hoofdingang schijnt. Het bordes, waar normaal allerlei kraampjes en tafeltjes staan tijdens evenementen, is nu helemaal leeg. Door het gebrek aan kleur door evenementen en door de immense ruimte, lijkt
het net alsof je in een vliegtuigloods bent. Iemand die hier meer over kan vertellen is Marcel Kramer. Hij is al 25 jaar floormanager in het Beursgebouw en kent het gebouw als zijn broekzak. Zijn ‘kantoor’ is in tegenstelling tot het lege Beursgebouw kleurrijk en vol: aan de muren hangen allerlei foto’s en tekeningen, overal liggen papieren en er staat een kleine koffieautomaat die goed gebruikt wordt. Onder het genot van een kop koffie uit die automaat wordt duidelijker waar het Beursgebouw nu eigenlijk voor staat en
24
uiten? zeker.’’ wat de kwestie is die al langer speelt rondom het sluiten.
sluiten. In deze artikelen lijkt het alsof het Beursgebouw bijna geen opbrengsten meer heeft. Marcel schuift deze stelling gelijk aan de kant: Hoe het allemaal begon ‘’Als je kijkt naar de organisaties en de activiteiten die hier binnenkomen, dan is het wel nog renda‘’Het Beursgebouw was in eerste instantie een bel. Ook al redden we het redelijk goed qua omvervanger voor het POC (Philips Ontspannings zet, steun van de gemeente Eindhoven is vaak wel Centrum). Dat gebouw was niet meer rendabel, nodig, omdat soms onze georganiseerde beurzen daarom werden er al plannen gemaakt voor en evenementen heel groot zijn.’’ Hij haalt twee alternatieven. Toen kwam er toch een doorstart, plattegronden tevoorschijn, van de begane grond waarbij PSV (die het POC beheerde) vroeg voor en het bordes van het Beursgebouw. ‘’Er is zoveel een uitbreiding met o.a. een hotel en parkeerbeschikbaar, en daar maken vaste klanten nog plaatsen. De locatie van het POC stond die groei steeds veel gebruik van. Onder andere de Onderin de weg, zo is het idee voor het Beursgebouw wijsbeurs Zuid keert hier ieder jaar weer terug, ontstaan. Toen dat nog geen Beursgebouw maar ook een evenement als een K3 Show heeft heette werden daar al evenementen georgaveel baat bij de voorzieningen die wij bieden. We niseerd die rendabel waren. Toch hadden ze in doen ons best om alles voor die vaste percentage hun achterhoofd dat ze het Beursgebouw tijde- huurders, en de nieuwe klanten natuurlijk, tip top lijk zouden gebruiken, dat dat toch geen stand te houden. Er zijn natuurlijk altijd barrières, omdat zou houden.’’ Hij neemt grinnikend een slok van zijn koffie. ‘’Maar we zitten er nog steeds.’’
“De gemeente Eindhoven zegt dus dat het Beursgebouw zijn beste tijd heeft gehad.” Verschillende media (o.a. Studio040 en het Eindhovens Dagblad) laten doorschemeren dat het Beursgebouw gedwongen zijn deuren moet
25
wij nu eenmaal een particulier gebouw zijn.’’ Medewerking of concurrentie De gemeente Eindhoven zegt dus dat het Beursgebouw zijn beste tijd heeft gehad. Een woordvoerder van de gemeente Eindhoven legt uit wat ze precies bedoelen met die uitspraak: ‘’Het Beursgebouw heeft de afgelopen jaren veel betekent voor Eindhoven, met grootse evenementen zoals de Onderwijsbeurs, maar er is gewoon behoefte aan vernieuwing. Eindhoven heeft als toevoeging op het Brainport een modern congrescentrum nodig. Hier worden momenteel al plannen voor gemaakt, die nog niet 100% uitgedacht zijn maar waar wel al geld voor wordt gereserveerd. In artikelen staat geschreven dat het Evoluon een optie zou zijn voor een nieuw congresgebouw, maar het plan is nog maar net bedacht. Niks staat nog zeker vast, eerst moet er goed worden overlegd wat het beste is.’’ Er wordt ook gesproken van een zogeheten ‘conflict’ tussen de gemeente Eindhoven en het Beursgebouw. Te weinig medewerking van de gemeente Eindhoven naar het Beursgebouw toe, waardoor grote events nog wel eens in de moeilijkheden kwamen omdat dingen niet op tijd geregeld konden worden. Marcel haakt gelijk in op deze gevoelige kwestie: ‘’We hebben nooit volledige medewerking gehad van de gemeente, en dat steekt de aandeelhouders Heijmans en Hurks en de directie van het beursgebouw. Omdat we in een modernere tijd leven dan 15 jaar geleden, worden dingen soms net wat ingewikkelder om te regelen. Bovendien heeft de gemeente afgelopen jaren af en toe duidelijk laten merken dat het Beursgebouw niet altijd de prioriteit heeft met grote evenementen en als floormanager merk je dat extra goed, omdat de organisatie dan niet altijd zo soepel verloopt als dat het zou moeten. Ook al wordt door de kranten gezegd van wel, dus dat is ook maar een speculatie. Hoe mijn toekomst eruit gaat zien als ik mijn vaste positie hier kwijt ben is ook nog maar de vraag. Het is gewoon iets wat we af moeten wachten, tot die tijd gaat het hier gewoon door.’’
Dat het Beursgebouw niet altijd de voorrang heeft gehad, is volgens gemeente Eindhoven niet omdat het gebouw onbelangrijk is. ‘’Er zijn meerdere gebouwen die van de gemeente steun nodig hebben bij evenementen, en daarom kunnen gemaakte afspraken niet altijd even goed worden nagekomen. Eindhoven groeit en er komen steeds meer congresgebouwen en evenementenlocaties bij.’’ Uniek in haar soort Marcel kijkt glimlachend naar de foto’s in zijn kantoor en naar de posters van de vele evenementen die hier al zijn geweest. ‘’Weet je, er is hier zo ontzettend veel mogelijk. Als je binnen een week nog een evenement wilt organiseren, dan staan hier mensen voor je klaar om van alles en nog wat te regelen. Dat zou in een stad als Rotterdam of Amsterdam niet mogelijk zijn. Daar zeggen ze dan: ‘’Ja dag, kom maar over een half jaar terug met een beter voorbereid plan.’’. Simpelweg omdat zoiets in zo’n korte tijd niet meer te regelen valt of dat het al allemaal volgeboekt is. Maar zelfs in Eindhoven is het Beursgebouw uniek, omdat alles hier zo soepel en ‘huiselijk’ verloopt. Iedereen weet waar hij of zij aan toe is als er wat gedaan moet worden. Het is hier gewoon makkelijker. Wij denken niet in problemen, maar in oplossingen.’’
26
Nationale Carnavalsvereniging
I
k vierde dit jaar carnaval in Eindhoven. Dat klinkt best normaal voor de gemiddelde Brabander, maar ik ben een echte ski fanaat. Er gaat geen carnavalsvakantie voorbij zonder dat ik met twee latten onder mijn voeten van alle pistes af roetsj. Maar dit jaar besloot ik het samen met mijn broer over een andere boeg te gooien: we zouden eerst drie dagen lang ontdekken wat er nou zo bijzonder is aan carnaval, om daarna onze ouders achterna te vliegen naar Oostenrijk. Ook al was het bier vaak niet te zuipen en overal zo druk dat je op iedere straathoek kon crowdsurfen, het werd een fantastisch weekend. Samen met onze beste vrienden hebben we Stratumseind onveilig gemaakt, aardig beschonken en uitbundig verkleed. En je zintuigen draaien overuren. Je ruikt de typische geur van carnaval die uit de kroegen komt: een mengeling van bier, zweet door te warme carnavalskostuums (lees: onesies) en platgestampte confetti. De meest originele mensen kom je tegen; de een prachtig geschminkt en een goed uitgezochte outfit, de ander in pyjama of in een overgooier van zijn moeder. Ook de liedjes zijn veelzijdig: vooral ‘Potentie’ van de Youtuber Bram Krikke viel goed in de smaak bij de hossende menigte, maar ook op snollebollekes en de meest foute Oostenrijkse schlagerliedjes werd flink gedanst. Nooit stond de club helemaal stil. En natuurlijk is er de algemene gouden regel die ook buiten carnaval geldt: als je de tekst niet kent dan doe je maar alsof en lal je maar gewoon wat onsamenhangende klanken, met een gezichtsuitdrukking alsof het je favoriete nummer aller tijden is. En mijn favoriet van dit feest: het Nederlandse multiculturalisme. Heel veel Brabants natuurlijk, maar ook Fries, Rotterdams, Gronings, Utrechts, Zeeuws, Achterhoeks, Amsterdams en nog veel meer mengelmoesjes van dialecten en talen. En iedereen praat gewoon met elkaar. Uiteindelijk werd het maandag. In de trein naar Schiphol zat een jongen tegenover me die in plat Amsterdams aan zijn beste vriend in allerlei geuren en kleuren vertelde over carnaval. Toevallig had hij het, net als mijn broer en ik, in Eindhoven gevierd. ‘’Hé ouwe, ik heb zo’n facking mooie tijd gehad in Eindhoven. Wij kunnen ook wel feessies bouwen, maar voor carnaval moet
je echt in Brabant wezen gap. Die weten wel hoe ze dat moeten vieren.’’. En ondanks dat ik niet 100% trouw ben aan carnaval, voel ik me trots. We zijn niet alleen maar een thuishaven voor ons eigen volk, maar ook voor de rest van Nederland. Ondanks dat iedere provincie en iedere stad zijn eigen maniertjes heeft, zijn we toch één als we met zijn allen het leven vieren op dat zweterige, kleurige en naar bier ruikende Stratumseind. De bourgondische Brabantse gezelligheid werkt als een magneet: het trekt zich naar je toe en laat je niet meer los.
“En je zintuigen draaien overuren.”
28
!
! !
!
Alaaf Alaaf
!
! 29
Een kijkje bij...
de opbouw van de praalwagen van carnavalsvereniging
de Zware Jongens
“Het gaat bij ons eigenlijk meer om het bouwen dan de optocht zelf” Van een afstandje is de carnavalsmuziek al te horen. Verf, vuur en koffie; dat zijn de geuren die je ruikt wanneer je de grote loods in Valkenswaard binnenloopt. Hier is carnavalsvereniging de Zware Jongens bezig met het opbouwen van hun trots, de praalwagen voor de jaarlijkse Eindhovense carnavalsoptocht. In de volksmond ook wel de ‘Lampegatse optocht’ (Eindhoven heet tijdens de carnaval Lampegat) genoemd. 30
e s
E
enmaal aangekomen in de loods is daar de eind twintigjarige Roy, samen met andere leden van de carnavalsvereniging, druk bezig met het bouwen aan wagen. Roy zelf is al een lange tijd lid van de carnavalsvereniniging en helpt ieder jaar volop mee aan de kar. Wanneer hij zich wil voorstellen ziet hij dat zijn handen helemaal zwart zijn. “Oh wacht effe, dit is natuurlijk niet zo handig”, zegt hij waarna hij zijn handen gaat wassen. Roy is niet de enige die bezig is met werkzaamheden. Vanavond zijn er nog zo’n tien andere mannen aanwezig. In totaal bouwen er ongeveer dertig mensen mee, maar niet iedereen is er elke keer bij. Sommige leden zijn fanatieker dan andere. Ze zijn volop met elkaar aan het overleggen, op een volume waarmee ze net boven de gezellige carnavalsmuziek uitkomen. De sfeer zit er al goed in. In iedere hoek gebeurt wel iets anders. Sommige zijn bezig met gipsen, andere met het in elkaar zetten van stukken. “Ik moet zeggen dat we vandaag een schaarse opkomst hebben, normaal is er meer man aanwezig” vertelt Roy terwijl we plaatsnemen in de ‘koffiekamer’. “Let niet op de rommel hoor”. Op de houten, gammele tafel staan lege koffiebekers en een kan met koude koffie. “Ga maar op de schoonste stoel zitten, haha.” Roy begint vol trots over de carnavalsvereniging te vertellen.
Carnavalsoptochten Voor carnavalsvereniging de Zware Jongens is dit alweer de vierde keer dat ze meedoen aan de Eindhovense carna-
valsoptocht. Toch bestaan ze al negen jaar. Waar ze eerst ook nog meededen aan de optochten van Waalre, Valkenswaard en Dommelen, hebben ze nu besloten om alleen nog mee te doen met de optocht van Eindhoven. “Zo’n wagen bouwen kost veel tijd, geld en vergt veel moeite. Een wagen kost al gauw een paar duizend euro en dat is natuurlijk niet niks. Het geld krijgen wij via sponsoring, startgeld van optochten, prijzengeld, contributie en subsidies. Gelukkig vinden we het erg leuk om te doen en tijdens de bouw verloopt de samenwerking erg goed. Er wordt goed gecommuniceerd en alles loopt erg soepel.”
Hard werken met plezier Tegenwoordig komt het steeds vaker voor dat carnavalsverenigingen hun wagens niet meer zelf maken, maar huren. Dat is bij de Zware Jongens dus niet het geval. Het is volgens Roy voor de meesten totaal geen straf om te bouwen aan de wagen. “Het gaat bij mij meer om de opbouw, dan om de optocht zelf. De optocht maakt me eigenlijk helemaal niks uit.” Het harde werken van de vereniging blijft dan ook niet onbeloond. In voorgaande jaren zijn ze een aantal keren naar huis gegaan met de eerste prijs in Valkenswaard, Dommelen en Waalre door hun boxring en mijnwerk-kar. Ook dit jaar hopen ze de prijzen binnen te slepen met hun piratenboot. “We beginnen altijd in november al met bouwen en we hebben door het jaar heen ook veel andere activiteiten met z’n allen.”
Geen stress “Onze vereniging bestaat uit heel veel verschillende leeftijdsgroepen. Er zitten vooral veel jongeren bij onze groep, maar ook gepensioneerden. Zij helpen ons aan het eind met het verven van de kar.” Van stress is nu nog geen sprake. De groep is al erg lang bezig met het bouwen van de wagen van dit jaar. Ze werken op maandag-, dinsdag-, donderdagavond en zaterdag overdag aan de kar. Van stress is dan ook niks van te merken in de loods. “We komen nu natuurlijk steeds dichter in de buurt van de optocht maar stress hebben we nog niet. Dat komt zaterdag voor de optocht meestal pas. Dan zetten we alles in elkaar en als het dan niet past moeten we last minute dingen veranderen en aanpassen. Gelukkig kunnen we allemaal erg goed om gaan met deze stress.” Tijdens het gesprek komt er een ander lid van de carnavalsvereniging binnenlopen en stelt een vraag: “Kan jij zo even komen kijken naar de wagen?” Mèt dat Brabantse accent natuurlijk. Roy geeft snel antwoord en gaat door met vertellen over de vereniging. Buiten wordt nog steeds hard doorgewerkt. Er wordt geschuurd en geboord, de geur van het vuur en de warmte dringt de ruimte in. Iedereen is zo geconcentreerd bezig, dat ze het niet merken wanneer we weer naar buiten lopen. Iedereen bouwt gefocust verder en kijkt niet op of om. Nog heel even en dan is het zo ver. Op naar een mooie optocht.
31
Eindhovense woordenzoeker Vind onderstaande woorden en check de antwoorden achterin het tijdschrift!
P Y
G
C
A
G
U
U
S
M E
E
U
W I
S
V
X
I
R
R
Q
K
S
T
A
D
H
U
I
S
P
L
E
I
N
J
C
Z
T
D
N
U
L
Q
O
E
R
L
E
G
N
O
T
N P
N
O
V
A
S
A
G
Q
K
N
X
W R
A
N
B
X
Z
O
S
B
W C
I
O
H
B
J
S
V
U
R
W
D P
Z
M O
M W G
T
R
Q
F
T
Z
L
F
H
Y
Z J
L
L
X
M V
E
R
Q
A
R
G
V
Y
R
C
S
E
L
V
E
U
S
P
H
S
K
I
L
E
Y
W E
S
Q
P F
S
S
P
P
P
H
O
J
Y
E
I
W F
S
Y
F
L
L
N
Y
G
I
N
P
U
R
G
S
H
F
K
S
B
P H
H
E
U
G
A
W O
T
D
I
W L
K
U
T
T
S
M B
O
N
P
Z
U
I
T
T
O
B
A
P
R
L
U
F
G
A
W H
C
Z
G
U
R
B
S
E
M K
A
A
B
J
E
V
A
T
U
A
W Y
E
Y
R
Q
P
V
O
J
P
U V
J
E
G
A
S
D
F
D
Y
O
R
E
M L
I
X
V H
I
T
A
T
T
N
V
F
K
D
L
G
L
R
W E
D N
I
E
S
M U
T
A
R
T
S
M A
B
M S
T
T Q
O
Y
W C
P
I
L
I
H
P
S
J
K
• ASML • HOUDOE • PARKHILARIA • PSV • STRIJP
• • • • •
S
FRESKU LAMPEGAT PHILIPS STADHUISPLEIN TONGELRE
T
Y
• GUUSMEEUWIS • NULVEERTIG • PIAZZA • STRATUMSEIND • WOENSEL
32
Get to know... Dé leukste restaurantjes in Eindhoven Midden in het centrum van de stad ligt het restaurant Street Food Eindhoven. Niet alleen binnen, maar ook op een groot terras kan je genieten van de lekkerste maaltijdsalades, belegde broodjes, koffie, fish & chips en handgesneden frietjes
“Pizza zoals je nooit eerder hebt gegeten.” Bij Sugo Eindhoven kan je iedere dag kiezen uit 20 verschillende soorte pizza in alle kleuren van de regenboog belegd met ingrediënten uit alle hoeken van Italië. Het aanbod wisselt van dag tot dag.
Voor exotische broodjes en maaltijden ben je bij Tony’s Street Food op het juiste adres. Tony’s serveert vooral gerechten uit de Aziatische keuken. Je kunt er ter plekke eten in een gezellig restaurant met een mooi decor of je neemt het mee naar huis.
33
Bij Waffelicious kan je je eigen wafel samenstellen. Van Malteserers tot ijs, je kant het zo gek niet bedenken. In dit restaurant is er voor ieder wat wils
Deze keuken houdt zich bezig met gezonde en verantwoorde voeding. Smoothie bowls, salades, pasterie en meer worden hier elke dag versbeleid
Rpel is de enige biologische friettent in Eindhoven. De biologische patat wordt in natuurlijke olie gebakken. Ook staat deze bio-snackbar bekend om zijn diverse kroketten: de garnalen - en boerenkaaskroket zijn hier favoriet
34
Wat te doen? Check het hier Even de pennen testen en dus de agenda’s volschrijven! Ondanks het feit dat Eindje de 5e stad van dit land is en er dus op ieder kruispunt wel iets te beleven valt, kun je deze stad het best beleven als je de juiste activiteiten en evenementen uitkiest. Daarom even een kleine greep uit de zee aan topavonden die voor jou voor de boeg liggen!
STRP Festival
30 maart t/m 7 april – Klokgebouw Het STRP Festival voorziet bezoekers van innovatie! Expo’s, workshops, denkers en sprekers komen voorbij en geven hun kijk op de wereld van morgen. Maar met behulp van live muziek, een goed diner en een heerlijk drankje wordt er de hele dag ook genoeg voor de ontspanning gezorgd. Vooral een aanrader voor de hipsters onder ons!
We all love 80’s, 90’s and 00’s
30 maart – Effenaar Dit feest doet het al jaren goed in heel Nederland. Hoe heerlijk is het om een hele avond mee te gaan in die geweldige muzikale jaren? Michael Jackson (althans, deze misschien iets minder), The Notorious B.I.G. en geen autotune. Die goeie ouwe tijd zodat ook de vorige generatie aan zijn dansbehoeftes komt!
Grindhoven
29 maart – Dynamo De heavy metal jongelui kunnen zich opmaken voor het jaarlijkse Grindhoven. Even headbangen op een line-up vol grote heavy artiesten. En laat dat uiteraard maar aan Dynamo over!
Philips Vintage Weekend
7/8 april – Philips Museum In deze tweedaagse reuze-expositie stelt Philips de collecties ten toon van verzamelaars van de uniekste Philipsobjecten! Laat je meeslepen in de opkomende wereld van de technologie van vroeger op de plek waar Philips in 1891 begon.
Koningsdag
27 april – Hele stad Yes, we gaan Zr.Ms. natuurlijk ook uitgebreid eren met Koningsdag. Op Strijp-S rond het Klokgebouw zal het festival King-S zowel de 26e als de 27e plaatsvinden. Op Stratumseind zal het op koningsnacht en –dag druk en gemoedelijk worden. Ook zal de markt en/of het stadhuisplein de stad voorzien van enorme feesten met topartiesten!
35
Een kijkje bij... De Eindhoven sporta “En de winnaar is...” De Eindhoven Sportawards 2018 vinden plaats op maandag 11 februari 2019 in het Van der Valk Hotel, op de grens van Eindhoven en Aalst. Het is de vierde keer dat de awards worden uitgereikt. Vrienden en familie van genomineerden, oud-sporters, journalisten en politici nemen een prominente hap uit de gastenlijst van dit exclusieve partijtje. Wat de genomineerden betreft, zullen alleen zij die afkomstig zijn uit de regio Eindhoven en een relevante sport in 2018 prijswinnend goed hebben beoefend, langs de ballotage glippen.
‘H
et gaat om de omvang van de prestatie, maar ook om de grootte en relevantie van de sport,’ liet jurylid Tiny Sanders (voormalig directeur van PSV) weten. ‘Met alle respect voor Michael van Gerwen, want wat hij doet is ontzettend knap. Maar darters komen voor deze awards niet in aanmerking.’ Sanders herhaalde deze toelichting tijdens de show. Stiekem was de verontwaardiging in het publiek te merken, ondanks het feit dat sommige mensen ongetwijfeld ook instemmend knikten. De sport gaat in dit geval kennelijk boven het stadsbelang, want Van Gerwen heeft de regio rond Eindhoven toch een behoorlijke boost gegeven. De beste man heeft immers een prijzenkast waar een paard de hik van krijgt. Vreemd is het wel als je bedenkt dat sporten als schaken en boogschieten wel kans maken op een award.
Voordat de show begint, verzamelen alle gasten zich in de lobby van het hotel voor een drankje en een toi toi toi. Om 19:50 beweegt de stoet zich richting de grote zaal waar de winnaars bekend worden gemaakt. Nog voordat presentator Thijs Slegers het podium betreedt, knalt er muziek uit de speakers en fietsen twee jongemannen met een bliksemsnelheid langs het publiek. Het zijn Daniel Wedemeijer en Tom van den Boogaard, twee professionele bmx’ers die voorafgaand aan de show voor spektakel zorgen, inclusief achterlijke sprongen, salto’s en trucjes. Vervolgens trapt Slegers samen met de wethouder de avond af met de award ‘sportvereniging van het jaar’. Een belangrijke prijs, aangezien de sportverenigingen in Eindhoven vanzelfsprekend de voedingsbodem zijn van zowel de winnaars van deze avond als het grootste deel van
sportend Eindhoven. Eindhoven Atletiek trekt aan het langste eind en mag zich de komende twaalf maanden aankondigen als sportvereniging van het jaar. Ook ontvangt de vereniging een geldbedrag van € 3000,-. Op plek twee en drie volgen respectievelijk voetbalvereniging Brabantia en PSV Handbal. Ook zij krijgen een cheque, en wel van € 2000,- (Brabantia) en € 1000,- (PSV Handbal). Tenslotte was er in de categorie verenigingen een aanmoedigingsprijs plus een bedrag van € 375,-. De verenigingen Special Talents biedt kinderen die problemen ondervinden met hun persoonlijke ontwikkeling de gelegenheid om te voetballen. Ook ging er een aanmoedigingsprijs naar de Eindhovense Schaakvereniging. Voorzitter Frits Schalij liet in een reactie weten verheugd te zijn met de prijs. ‘Ik vind het fantastisch voor onze vereniging, we zijn ontzettend trots.’
36
rtawards Prachtig om te zien hoe dit sportgala een kleine vereniging die al ruim honderd jaar bestaat zo kan laten genieten. Al is de prijs natuurlijk niet niks: Schalij schoot in de lach toen hij de statistiek hoorde dat zelfs Garry Kasparov de aanmoedigingsprijs nooit gewonnen heeft. Maar ja, hij is immers ook in de Sovjet Unie geboren. Voetbalzwaargewichten Luuk de Jong en Mark van Bommel vallen ook in de prijzen. Mark van Bommel won de award voor ‘Sportcoach van het jaar’. De jury prijst Van Bommel vanwege zijn prestaties met PSV O19, waar hij twee jaar op rij de landstitel in de wacht wist te slepen. Ook het feit dat Van Bommel PSV 1 overnam van Cocu sinds het begin van dit seizoen en nu bovenaan staat, speelt in die beslissing een rol. PSV spits Luuk de Jong kreeg als aanvoerder de taak PSV te vertegenwoordigen voor de nominatie ‘Sportploeg van het jaar’, en tot zijn vreugde won PSV deze award. Het landskampioenschap met als klap op de vuurpijl een klinkende 3-0 overwinning in de kampioenswedstrijd, uitgerekend tegen AFC Ajax, gaf de doorslag voor de jury om te kiezen voor PSV,
Sporters in de absolute wereldtop zijn niet zeldzaam onder de vlag van onze prachtige stad. Of het nou gaat om Jürgen Nelis, Philip Cocu, Peter Aerts of de nieuwe generatie wereldtop zoals Celine van Duijn en C-Fam. Eindhoven is een sportstad en dat wordt jaarlijks benadrukt door middel van de Eindhoven Sportawards. Ook dit jaar werden Eindhovense sporters weer flink in de watten gelegd met gerenommeerde prijzen. Zoals de Eindhovense wethouder van Sport, Stijn Steenbakker, vlak voor de uitreiking duidelijk aangaf: ‘Sport kan mensen raken en met elkaar verbinden en is voor iedereen door iedereen.’
en niet voor de andere genomineerden C-Fam (dans) en Kids On Ice (schaatsen). Luuk de Jong, sinds jaar en dag een toonaangevende speler in de selectie van PSV, vaste nummer 9 met de aanvoerdersband en
eigenlijk wel dat de prijs voor ons is.’ De Jong maakt er inderdaad geen geheim van dat hij al had verwacht dat hij niet zonder award naar huis zou gaan. ‘Zeker met de kampioenswedstrijd tegen Ajax erbij, dat was één van de mooiste wedstrijden uit mijn leven.’ Na de show borrelt iedereen nog lekker na en is het tijd voor de felicitaties. De winnaars stralen vanzelfsprekend, maar ook de verliezers genieten zichtbaar van de avond. Want iedereen weet ook wel dat dit sportgala een overwinning is voor iedereen, voor de hele stad. Want ook een feestje op z’n tijd en een schouderklopje in de vorm van een prijs is voor Eindhovense sporters wat de geweldige sportreputatie van onze stad in stand houdt. Volgend jaar is het tijd voor het lustrum, maar laat deze traditie nog vele jaren huidig topscorer van de eredivi- duren en laat de sport nog altijd sie nam de award triomfantelijk een prominente hap nemen uit in ontvangst. Wat gaat er door onze eigen Eindhovense identiDe Jong heen op zo’n moment? teit. De Jong lacht. ‘Het voelt goed.’ Een brede grijns kan De Jong niet onderdrukken. ‘Ik heb C-Fam net zien optreden en het is fantastisch om ernaar te kijken. Maar ja, als we kampioen worden in eigen stad weet je
37
Get to know... De verhalen achter Eindhoven Catharina kerk De eeuwenoude kerk in het centrum van Eindhoven heeft een rijke geschiedenis. Door alle oorlogen heen heeft de kerk veel te verduren gekregen. In 1486 werd Eindhoven in brand gezet door de Gelderse troepen waarbij de kerk het niet overleefde. In 1526 begaf de houten spits van de toren het door hevige wind en viel die in de kerk. In 1566 werd ook deze kerk getroffen door de beeldenstorm. In 1860 werd de kerk gesloopt en kwam de huidige grote kerk in vervanging die in 1867 klaar was. De kerk is vandaag de dag zo’n 73 meter hoog.
Stadhuisplein Het Stadhuisplein is een begrip voor Eindhovenaren. De naam van het plein verraadt het natuurlijk al, want drie van de vijf stadhuizen die Eindhoven de laatste eeuw gehad heeft zijn gevestigd op en rondom dit plein. Sinds 2002 staat hier het stadskantoor. Op het plein bevindt zich verder een waterbak voor de warmere dagen, een oorlogsmonument waar jaarlijks op 18 september het bevrijdingsvuur wordt ontstoken en attributen voor skaters. Klokgebouw Het klokgebouw staat symbool voor het innoverende Strijp-S. Veel jonge mensen werken hier aan het innoveren van de stad. Het gebouw is een bedrijfsverzamelgebouw. Meer dan 100 diverse werkruimtes zitten verborgen in dit gebouw. De begane grond wordt vaak gebruikt voor allerlei soorten evenementen van 100 tot 10.000 bezoekers. De andere ruimtes worden vaak ook verhuurd en gebruikt voor creatieve uitingen.
38
Flying pins Eindhoven kent veel kunst, maar de Flying pins is een fenomeen en karakteriserend kunstwerk in Eindhoven. Sinds 31 mei 2000 staat het langs het drukke verkeerspunt aan de Kennedylaan. Het kunstwerk heeft rond de 2,4 miljoen gulden gekost. De gemeente Eindhoven heeft zelf 750.00,- hieraan bijgedragen.Het hoort echt bij het aanzicht van de stad en is prominent aanwezig wanneer je het station vanaf de noordzijde aan komt rijden. Eindhoven is de bal en de kegels zijn de vijf onafhankelijke dorpen die om Eindhoven heen liggen. Het verwijst naar het ontstaan en de ontwikkeling van Eindhoven.
Evoluon Het futuristische Evoluon werd in 1964 gebouwd als uithangbord voor de technologische vooruitgang in Eindhoven. In 1966 werd het na aanleiding van het 75-jarig bestaan van Philips aan de stad Eindhoven aangeboden. In de beginjaren diende het evoluon dan ook als technologiemuseum. De jaren erna heeft het gebouw zich geĂŤvolueerd tot congrescentrum, evenementenlocatie en vergaderlocatie. Bovendien is het als gemeentelijk monument hĂŠt icoon van de stad Eindhoven. Frits Philips beeld Frits Philips was en is een bekend persoon in Eindhoven als president van de Eindhovense Philipsconcern. Het personeel van het bedrijf en de mensen in Eindhoven droegen hem op handen vanwege zijn nederigheid en goed hart. Het in Italiaanse Bologna gegoten beeld van de heer Frits Philips staat op het marktplein in Eindhoven. Zijn kleinkinderen vonden het een mooie plek voor het standbeeld, omdat hun grootvader op deze manier de stad, waar hij zo van hield en waar hij zoveel voor gegeven heeft, goed kan bewonderen. Philips stadion Het begon in het Philips stadion allemaal in 1911 toen het Philips-elftal, wat bestond uit werknemers van de Eindhovense lampenfabriek Philips, de eerste wedstrijd speelde op 15 januari. In 1913 groeide het elftal uit tot de huidige voetbalclub PSV. Pas in 1928 werd het mogelijk voor mensen buiten het bedrijf Philips om zich aan te sluiten bij PSV. Het stadion begon klein in opbouw. De eerst gebouwde tribune in 1916 bestond uit 550 houten stoelen. Vandaag telt het stadion maar liefst 35.000 plaatsen op de tribunes.
ANTWOORDEN WOORDZOEKER P Y
G
C
A
G
U
U
S
M E
E
U
W I
S
V
X
I
R
R
Q
K
S
T
A
D
H
U
I
S
P
L
E
I
N
J
C
Z
T
D
N
U
L
Q
O
E
R
L
E
G
N
O
T
N P
N
O
V
A
S
A
G
Q
K
N
X
W R
A
N
B
S X
Z
O
S
B
W C
I
O
H
B
J
S
V
U
R
W
D P
Z
M O
M W G
T
R
Q
F
T
Z
L
F
H
Y
Z J
L
L
X
M V
E
R
Q
A
R
G
V
Y
R
C
S
E
L
V
E
U
S
P
H
S
K
I
L
E
Y
W E
S
Q
P F
S
S
P
P
P
H
O
J
Y
E
I
W F
S
Y
F
L
L
N
Y
G
I
N
P
U
R
G
S
H
F
K
S
B
P H
H
E
U
G
A
W O
T
D
I
W L
K
U
T
T
S
M B
O
N
P
Z
U
I
T
T
O
B
A
P
R
L
U
F
G
A
W H
C
Z
G
U
R
B
S
E
M K
A
A
B
J
E
V
A
T
U
A
W Y
E
Y
R
Q
P
V
O
J
P
U V
J
E
G
A
S
D
F
D
Y
O
R
E
M L
I
X
V H
I
T
A
T
T
N
V
F
K
D
L
G
L
R
W E
D N
I
E
S
M U
T
A
R
T
S
M A
B
M S
T
T Q
O
Y
W C
P
I
L
I
H
P
S
J
K
B
• ASML • HOUDOE • PARKHILARIA • PSV • STRIJP
• • • • •
S
FRESKU LAMPEGAT PHILIPS STADHUISPLEIN TONGELRE
T
Y
• GUUSMEEUWIS • NULVEERTIG • PIAZZA • STRATUMSEIND • WOENSEL
40
Colofon
Hoofdredactie Thomas Smulders Thieu Schraven
Redactie
Samenwerking
Studio040 Fontys Hogeschool Journalistiek
Eindredactie
Thomas Smulders Thieu Schraven Juliëtte Adriaans Juliet Meulendijks Noa Sieben Danique Koenders Kiki Eikelenboom
Vormgeving
Postadres
Dank aan iedereen die heeft bijgedragen aan dit tijdschrift
Juliëtte Adriaans Juliet Meulendijks
Noa Sieben Danique Koenders
Redactiebegeleider Hanno Bakkeren
Fontys Hogeschool Journalistiek t.a.v. redactiegroep nulveertig Professor Gimbrèrelaan 16 5037 EK, Tilburg