UITGAVE VAN FORFARMERS PLUIMVEE NEDERLAND
VOER
TAAL
Lena Hemken:
PLUIMVEE
NR 1 2017
6/7
‘Ster-concept geeft veel werkplezier’ Stalklimaat is maatwerk
10/11
Voorspelbaar succes begint bij de opfok
14/15
2
Inhoud 02 De toekomst van de veehouderij draait om mensen
For the Future of Farming
De toekomst van de veehoude
03 Column: Spannende tijden... 05 Column: Yvon Jaspers 06 Bedrijfsreportage: Enthousiast over de vleeskuikenhouderij met een ster 08 Klantenservice 09 NIC: Voeroplossingen voor betere prestaties in de stal 10 Stalklimaat is maatwerk 12 Het belang van goede voetzolen 14 Voorspelbaar succes begint bij de opfok 16 Kort nieuws
De specialisten van ForFarmers werken intensief samen met de klant aan een gezonde toekomst voor de agrarische sector.
Het logo van ForFarmers ziet u voortaan
Jan Potijk kijkt met een nuchtere blik
in combinatie met de slogan ‘For the
naar zaken als missie en strategie van
Future of Farming’, afgebeeld in een
het bedrijf. “Onze klanten rekenen ons
stempel. Is dit zomaar een mooie
af op de resultaten die zij door de
nieuwe kreet? Of gaat ForFarmers haar
samenwerking met ons behalen.
Colofon Voertaal is een uitgave van ForFarmers. Voor meer informatie kunt u terecht bij ForFarmers, Lochem. Tel. 0573 – 288 800 E-mail: voertaal@forfarmers.eu www.forfarmers.nl
klanten voortaan anders benaderen?
Rendementsverbetering op het
Jan Potijk, directeur van ForFarmers
boerenbedrijf zal daarom altijd ons
Nederland, geeft tekst en uitleg. “We
hoofddoel zijn.” Een beter rendement is
willen aan veehouders en aan de
echter niet los te zien van twee andere
Overname van artikelen is mogelijk na toestemming van de redactie en met bronvermelding.
samenleving nog duidelijker maken
factoren die bepalend zijn voor de
waar we voor staan en wat ze van ons
toekomst van de veehouderij: een
kunnen verwachten.”
steeds betere diergezondheid en
Gedrukt op milieuvriendelijk papier.
Column
erij draait om mensen
Spannende tijden…
Hoe verhoudt ‘For the Future of Farming’ zich tot ‘The Total Feed Business’, de slogan onder het logo van ForFarmers? “The Total Feed Business staat en blijft. Het geeft aan dat ForFarmers focust op voeroplossingen. Of het nu gaat om mengvoer, grondstoffen, bijproducten, ruwvoer of de teelt daarvan; wij willen de producten leveren die het beste passen op het bedrijf van elke klant. Onze specialisten zijn als geen ander in staat om, op basis van de doelstellingen van de klant en diens specifieke bedrijfs situatie, hierin het beste advies te geven met hetzij standaardproducten of maatwerkoplossingen. Het gaat hierbij dus om wát wij doen. Met ‘For the Future of Farming’ voegen we hier iets belangrijks aan toe, namelijk waar wij voor staan. En dat is de continuïteit en gezondheid van de bedrijven van onze klanten, een gezonde toekomst voor de agrarische sector en een duurzame voedselproductie.”
lijker zichtbaar. Potijk: “Wij geloven in een gezonde toekomst voor de agrarische sector en willen daar maximaal aan bijdragen. Met ‘For the Future of Farming’ laten we zien dat alles wat wij doen gericht is op verbete ring van het rendement, de diergezond heid en de efficiëntie. En daarmee op de continuïteit van het boerenbedrijf. Dat gaat voor ons boven alles: zonder boeren is er geen ForFarmers.”
spanning en emotie. Een winter waarin met name enkele individuele bedrijven flinke klappen moesten incasseren. Klappen die echter onze hele sector hebben geraakt. En we zijn er niet vanaf. We zullen de komende jaren terdege rekening moeten blijven houden met vogelgriep. Als ForFarmers hebben we strikte hygiëne protocollen nageleefd en vervoers maatregelen genomen. Samen met de pluimveehouders en andere partijen in de keten hebben we gekeken hoe we zaken zo goed mogelijk kunnen oplossen. Vanwege het geldende bezoekverbod kon onze buitendienst de boer niet op. Met behulp van moderne communicatietechnieken (o.a. filmpjes via WhatsApp of FaceTime vanuit de stal) was het toch mogelijk om onze klanten bij te staan en te adviseren. We beseffen dat de invloed van ForFarmers op het hele proces rondom vogelgriep marginaal is, maar dat neemt niet weg dat we als sector in zijn geheel
verhoging van de efficiëntie. En dat maakt ForFarmers nu nog nadrukke
Het was een winter vol
oplossingen moeten zien te vinden, hoe Wat gaan veehouders daar van merken? “For the Future of Farming drukt uit wat wij al jaren doen en nastreven. De veehouder zal merken dat we die lijn met volle inzet blijven volgen door steeds die oplossingen te bieden die
we in de toekomst omgaan met de vraagstukken rondom AI. ForFarmers neemt graag deel aan deze discussie. For the Future of Farming! Richard Dijkstra Directeur Pluimvee
voor zijn bedrijf het beste werken. En die dus nodig zijn voor een gezonde toekomst. Hiervoor investeren we in Vervolg op pagina 4
Reageren?
Mail naar voertaal@forfarmers.eu
3
4
Waarom kiest een Nederlands bedrijf als ForFarmers voor een Engelse slogan? Ten eerste is ForFarmers behalve in Nederland ook actief in België, Engeland en Duitsland. Dan is het natuurlijk wel zo goed om met een slogan te werken die in elk land begrepen wordt. Bovendien mogen we best laten zien dat we een internationaal bedrijf zijn. Daarnaast heb ik de indruk dat de boodschap ‘For the Future of Farming’ in geen enkele taal zo kort en krachtig kan worden verwoord als in het Engels.
Zonder boeren is er geen ForFarmers We gaan daar overigens niet verder in dan nodig, de drie pijlers onder onze nieuwe slogan drukken we uit in helder Nederlands: een beter rendement, “Continuïteit gaat boven alles, zonder boeren is er geen ForFarmers”, aldus Jan Potijk.
gezondere veestapel en hogere efficiëntie.”
partner zijn die intensief met de
Wat is jouw eigen drijfveer om te willen
veehouder samenwerkt aan een beter
werken voor een bedrijf dat staat voor
het beste aanbod van standaard- en
rendement, een kerngezonde veestapel
‘For the Future of Farming’?
maatwerkvoer, zetten we de beste
en verhoging van de efficiëntie. Op het
“Ik ben inmiddels al heel wat jaren
specialisten in op het boerenbedrijf
boerenerf focussen we ons daarom niet
actief voor ForFarmers. In alle functies
en werken we met innovatieve
alleen op rantsoensamenstelling en
die ik heb gehad ging het erom het voor
programma’s die onze klanten helpen
advisering, maar ook op het stellen van
de klant zo goed mogelijk te doen. Dat
om doelen te stellen en prestaties te
doelen, het bepalen van een aanpak en
was zo toen ik als voorlichter begon en
monitoren. Agroscoop is daar een
monitoring van de voortgang. Gezien de
dat is, nu ik directeur ben, nog steeds
goed voorbeeld van.”
groeiontwikkelingen en de complexiteit
zo. De bedrijven van onze klanten
Vervolg van pagina 3
van agrarische bedrijven en het grote
worden steeds groter en professioneler.
Gaat de rol van de specialist die op het
belang van het maken van de juiste
Ik ontleen er veel plezier aan om
boerenbedrijf komt veranderen?
keuze, zien we de rol van onze
ForFarmers steeds weer te verbeteren
“Onze klanten geven aan dat ze
specialisten alleen maar belangrijker
en ons bedrijf samen met onze klanten
behoefte hebben aan een betrouwbare
worden. Het binden van de beste
steeds verder te laten groeien. Eigenlijk
sparringpartner met kennis van zaken.
mensen aan ons bedrijf en het continu
moeten we niet alleen de beste partij
Dat is ook logisch, want veel vraag
trainen en opleiden van specialisten
zijn voor de klant van vandaag maar ook
stukken rond voer, diergezondheid en
heeft daarom topprioriteit binnen
voor de klant van morgen. Daarom
bijvoorbeeld (mest)wetgeving zijn
ForFarmers. We houden ons bezig met
spreekt ‘For the Future of Farming’ mij
tegenwoordig te ingewikkeld om in je
dieren en voer, maar het zijn natuurlijk
erg aan.”
eentje op te lossen. Wij willen de
de mensen die het succes maken.”
5
Column Yvon Jaspers
Voor de toekomst van boeren De laatste maanden heb ik weer veel tijd
Ik denk het niet. Ik geloof heel erg in jullie
Mensen zijn op zoek naar eerlijk en
doorgebracht op agrarische bedrijven
als Nederlandse boer. Ik denk dat jullie
gezond. Daar zijn jullie het symbool van.
over de hele wereld. Veehouders in
vooruitlopen op wat er in de wereld
Burgers zitten te wachten op jullie
Frankrijk, Amerika en Canada, akkerbou-
gebeurt op agrarisch gebied. De kennis in
verhaal. Nederlandse burgers willen
wers in Oost-Europa en aquacultuur in
Nederland over efficiëntie, over voeding,
Nederlands eten van Nederlandse
Afrika. Het heeft me aan het denken
over milieu, over dierenwelzijn is zo groot,
boeren. Van jullie dus.
gezet.
ik heb er alle vertrouwen in dat we daar nog generaties mee door kunnen.
Soms hoor je mensen zeggen dat het
Hoe zal de toekomst van de boeren in
Regelmatig krab ik mezelf achter de oren
voedsel van de toekomst alleen maar
Nederland eruitzien? Is er eigenlijk wel
als ik in Amerika over een boerenbedrijf
prijsknallers en kant-en-klare happen
toekomst voor die Nederlandse boer? Of
loop. Oké, er is ruimte, er mag veel, maar
zullen zijn. Maar ik geloof in het tegen-
gaan we straks met z’n allen dat vliegtuig
veel bedrijven kunnen niet tippen aan die
overgestelde. Ik geloof dat de toekomst
in op zoek naar de ruimte en het land-
van jullie. Hier in Nederland wordt bij
juist bij jullie op ‘t bedrijf ligt. Voor mij is
schap met letterlijk en figuurlijk meer
wijze van spreken over elk voerkorreltje
het een groot cadeau dat ik zo vaak over
vrijheid. Minder regels en minder wetten.
nagedacht, daar ligt er behoorlijk veel
jullie schouder mee mag kijken. Dat ik
Een land waar we er vrolijk en vrij op los
voer naast de bak.
mee mag genieten van jullie vak en jullie
kunnen boeren?
vrijheid. Diep van binnen voel ik me eigenEr zijn nog zo veel kansen die niet benut
lijk een boerin. Weliswaar eentje zonder
worden. Dat merk ik elke dag. Het feit dat
eigen bedrijf, maar gelukkig wel met
er bijvoorbeeld zo veel mensen naar ons
talloze plekken om af en toe aan de
programma kijken betekent dat er
keukentafel aan te schuiven na een dag
bijzonder veel interesse is van de burgers
hard werken…
in jullie. En dan doel ik niet alleen op jullie liefdesleven. Haha. Mensen willen ook weten wat ze eten, ze willen hun kinderen laten zien waar voedsel vandaan komt.
Yvon Jaspers MEER YVON WWW.TROTSOPBOEREN.NL
6
Bedrijfsreportage
Enthousiast over de vleeskuikenhouderij
met een ster Met het 1 ster Beter Leven keurmerk hebben Albert en Lena Hemken een concept gevonden dat hen nog meer plezier in het werk geeft.
In Börger, in het noorden van het
Moderne stal
met 56 dagen op een gewicht van minder
Duitse Eemsland, ligt enigszins achter-
Al bij de eerste aanblik valt op dat het
dan 2500 gram afgeleverd aan een
af de moderne vleeskuikenstal van de
bepaald geen standaard kuikenstal is:
Nederlandse pluimveeslachterij.
familie Hemken. In de in 2012 voltooide
de stal heeft een grote overdekte
stal groeit intussen de 16e cyclus
uitloop, ofwel wintergarten, die de
langzaam groeiende vleeskuikens op.
dieren door openingen in de stalwand
Het houden van vleeskuikens met een
naar hartenlust kunnen betreden om
1 ster Beter Leven keurmerk, bevalt de
er frisse lucht te happen en de zon op
familie Hemken bijzonder goed.
te zoeken. Dat Lena Hemken hart voor
‘Je ziet direct aan de kuikens of het goed met hen gaat’
pluimvee heeft, blijkt ook uit de vers
Niet elk ras is geschikt als trage groeier.
Al meer dan 25 jaar houdt Albert Hemken
beplante bloembakken die de venster-
De familie Hemken zet de Hubbard 757
in Börger vleeskuikens. De ervaren
banken van de ingang sieren. We
naar tevredenheid in. Dit robuuste kuiken
vleeskuikenhouder en zijn jonge, tempe-
bereiken de stal via een tot aan het
groeit langzamer zodat het streefgewicht
ramentvolle dochter, die destijds net de
plafond betegelde voorruimte die
behaald kan worden.
opleiding tot landbouwkundige met
voldoet aan de hoogste hygiëne
succes had afgemaakt, liepen met het
standaarden.
idee rond om nog een vleeskuikenstal
Gezonde darm Ook het voer moet op de langzame groei
buiten het dorp te bouwen. “Toen
Vitale dieren
zijn afgestemd. Het concept schrijft een
ForFarmers bij ons het Ster-concept
De bijna 30.000 dieren maken een zeer
100% plantaardig voer voor met een
introduceerde, was de beslissing snel
vitale indruk. Aanvankelijk zijn ze ietwat
graanpercentage van ten minste 70%.
genomen om de nieuwe stal volgens de
terughoudend, maar al snel worden ze
Lena Hemken voert de dieren tot en
criteria van het 1-ster-systeem van het
nieuwsgierig. Ze hebben een leeftijd van
met 5 fasen met Forza WelFair-voer, dat
Nederlandse dierenbeschermingsconcept
36 dagen en daarmee tweederde van de
ForFarmers speciaal voor traag groei-
‘Beter Leven’ te bouwen.”
ronde achter zich. Want ze worden pas
ende kuikens heeft ontwikkeld.
Bedrijfsprofiel Hemken GbR, Börger Dieraantallen: 25.000 vleeskuikens (in twee oude stallen) en circa 30.000 vleeskuikens (nieuwe stallen) Akkerbouw: 70 ha (hoofdzakelijk tarwe en mais) Ronde: 56 dagen Gem. aflevergewicht laatste ronde: 2.364 gram Voer: fase 1 t/m 5 Forza WelFair Voederconversie: 1: 2,06 Uitval: < 2 %
bewegingsvrijheid. Als afleidings
niets heeft zij direct naast de stal een
materiaal zijn er strobalen. Bovendien
kantoor ingericht. De technische
wordt dagelijks graan gestrooid. Dat
resultaten noteert ze dagelijks. Na afloop
komt tegemoet aan het natuurlijke
van elke ronde analyseert zij de gegevens
gedrag van de dieren; net als het
met het analyse- en monitoringspro-
natuurlijke dag-nachtritme met daglicht
gramma Agroscoop® van ForFarmers.
en een 8 uur durende duisternis. “Dat
De analyse daarvan vormt de basis voor
het goed gaat met de dieren, blijkt niet in
de besprekingen met Georg Cloppen-
de laatste plaats uit de lage uitvalpercen-
burg. De vleeskuikenhoudster wil echter
tages die zelden boven de 2% liggen.
niet alleen wedijveren met de resultaten
Daar komt bij dat we nauwelijks nog anti-
van de internationale ForFarmers-klan-
biotica inzetten. In de laatste 12 maan-
ten. Ook de regionale classificatie van
den konden we zelfs helemaal afzien van
haar bedrijf vindt zij belangrijk. Daarom
het gebruik van antibiotica“, benadrukt
verwerkt zij de gegevens bovendien in
de gepassioneerde pluimveehoudster.
een analyseprogramma van de adviesgroep Aschendorf/ Hasselbrock,
Monitoring
werkgroep vleeskuikens.
Tweemaal per dag gaat Lena Hemken “Het structuurvoer, dat rijk is aan
naar de stal en controleert de water- en
Meer werkplezier
voedingsvezels, stimuleert de activiteit
voerconsumptie evenals de spijsverte-
De overstap naar langzaam groeiende
van de spiermaag en bevordert een
ring aan de hand van de mest van de
vleeskuikens is voor Albert en Lena
goede darmgezondheid. Dat blijkt ook uit
dieren. “Als hier iets niet klopt, moet er
Hemken de moeite waard geweest. “De
het droge strooisel en de zachte en
snel worden gehandeld.“ Bij haar
Duitse kwaliteitsstandaard van de
onberispelijke voetzolen van de dieren“,
stalbezoeken controleert zij bovendien de
conventionele vleeskuikenhouderij is al
legt Georg Cloppenburg uit, de vlees
kropvulling en voetzolen van de dieren.
zeer hoog. Met het ‘Ster-concept’ hebben
kuikenspecialist van ForFarmers die het
“Je ziet direct aan de kuikens of het goed
we echter een concept gevonden dat ons
bedrijf begeleidt.
met hen gaat. Hiervoor is slechts een
nog meer plezier in het werk geeft“,
opmerkzame blik en gevoel voor de
besluit Lena Hemken het interview.
Lage verliezen
dieren nodig“, legt zij uit. Maar de
De maximale bezettingsdichtheid van
ambitieuze landbouwkundige houdt ook
25 kg per m² biedt de dieren veel
altijd de gegevens in het oog. Niet voor
Albert en Lena in de wintergarten.
Ook de dieren varen wel bij het 1 ster Beter Leven concept; ze zijn vitaal en nieuwsgierig.
7
8
Klantenservice
De specialist
Eén loket voor al uw bestellingen Sinds 15 november jl. zijn de Klantenservice van ForFarmers Nederland en de activiteiten van ForFarmers DML samengevoegd. Hierdoor is er nu één loket waar u als klant terecht kunt voor voerbestellingen en vragen. Waarom deze aanpassing? ForFarmers wil agrarische
verruimd: de Klantenservice is
ondernemers een totaaloplossing
doordeweeks een uurtje langer
bieden, een optimale mix van
geopend en nu ook op zaterdag
mengvoer, enkelvoudige grond-
ochtend bereikbaar. Kortom:
stoffen, drinkwatertoepassingen,
kennisbundeling en meer gemak
afleidingsmateriaal, zoals pikstenen
en service voor u als klant.
en luzernebalen, en strooisels; exact afgestemd op wat u voor uw bedrijfsvoering nodig hebt. Voorheen werkten we met verschil-
Bereikbaarheid Klantenservice:
lende loketten. Nu zijn alle
De Klantenservice Pluimvee is
onderdelen – en daarmee ook alle
bereikbaar op maandag tot en met
kennis – bij elkaar gebracht.
vrijdag van 8.00 uur tot 18.00 uur en op zaterdagochtend van
Het voordeel is duidelijk: er is nu één
8.00 uur tot 12.00 uur.
aanspreekpunt voor het totale pakket aan Total Feed-producten en voor alle
Telefoonnummer:
vragen. Ook zijn de openingstijden
+31 (0)88 024 8050
ZIE OOK WWW.FORFARMERS.NL
E-mail: pluimvee@forfarmers.eu
Van linksachter met de klok mee: Joost Sparla, Theo Schamp, Jaap Zo
Team Nutritie & Innovatie
Voeroplossing betere prestat Het Nutritie & Innovatie Centrum (NIC) ondersteunt klanten en collega’s van ForFarmers op het gebied van voeding. Het is de afdeling waar veel samenkomt en veel onderzocht wordt. Hoe ziet het team Pluimvee eruit en waar houdt het zich zoal mee bezig? De aansturing van het team is in handen van Joost Sparla. Als Marketing- en Technisch Directeur Pluimvee is hij verantwoordelijk voor de
De klantenservice Pluimvee van ForFarmers
ontwikkeling en marketing van pluimveeprogramma’s en producten.
• Lang levende leghennen. Door de genetische vooruitgang blijven leghennen steeds langer hoogpro-
Samenstelling team NIC Pluimvee
ductief en worden ze langer aange-
Het team Pluimvee telt vijf nutritio-
houden. In de onderzoeken stemmen
nisten. Zij zijn verantwoordelijk voor
we de voeding zo af, dat de hennen
de technische ondersteuning van de
gezond en fit de eindstreep halen.
buitendienst met betrekking tot het
• De voetzoolscore bij vleeskuikens is een belangrijk welzijnsaspect. We
voer en hebben elk een eigen aandachtsgebied:
hebben hier al veel onderzoek naar gedaan, maar het is een complex
• Jaap Zonneveld:
probleem wat aandacht blijft vragen.
vleeskuikenvoeders in Neder-
• Optimalisatie van de voeding voor
land en België. Dit omvat zowel
langzaam groeiende vleeskuiken
de voeders voor het conventio-
rassen. Hierover is nog weinig
nele segment als voor de
bekend omdat er bijna geen onder-
conceptkuikens (zoals welzijns-
zoek naar gedaan is. In het
concepten en traag groeiende
onderzoeksprogramma zoeken we
kuikens).
naar de juiste voersamenstelling zodat de kuikens niet harder groeien
• Corine Walvoort:
dan binnen de concepten is toege-
leghennenvoeders in Nederland
staan en verder proberen we de
en de biologische pluimvee
voerefficiëntie te verbeteren.
voeders van Reudink.
• Aminozuur-nutritie vleeskuikens.
onneveld, Albert Dijkslag, Steve Wilson, Corine Walvoort.
e Pluimvee
gen voor ties in de stal Wat zijn belangrijke onderzoeken en projecten waarmee jullie bezig zijn? “We hebben een heel scala aan onderzoeken. Daarbij is er altijd een bepaalde balans tussen onderzoeken met resultaten op de korte termijn en op de lange termijn: we willen klanten nu goed ondersteunen, maar we willen ook op de lange termijn vernieuwend zijn. Enkele voorbeelden: • Niet-snavelbehandelde leghennen. Hier zijn we al een aantal jaren mee bezig, waarbij we veel leren over de voeding en het management van niet-snavelbehandelde hennen.
Hierin optimaliseren we de eiwit
• Theo Schamp:
voeding van vleeskuikens voor een
leghennenvoeders in België en
betere groei-efficiëntie met een
de opfok- en vermeerderings-
beter rendement.
voeders in Nederland en België.
• Young Animal Feed. Onderzoek naar de voedingsbehoefte van heel jonge
• Steve Wilson:
kuikens om een goede en gezonde
alle pluimvee- en varkensvoe-
opstart van een koppel te realise-
ders in het Verenigd Koninkrijk.
ren.” • Albert Dijkslag: Wat mogen pluimveehouders van de
is als Innovatiemanager
resultaten verwachten?
Pluimvee en nutritionist
“Al deze onderzoeken leveren gegevens
Duitsland verantwoordelijk
op die ForFarmers meestal direct
voor het onderzoeks- en
toepast in de voeders. Hiermee verbete-
ontwikkelingswerk van het
ren de prestaties en/of gezondheid en
team. Hij voert innovatie
welzijn van de dieren. En dat resulteert
projecten uit met het
vervolgens in een beter rendement voor
bijbehorende onderzoek.
de pluimveehouder.”
Als nutritionist is hij verant woordelijk voor de samenstellingen van de pluimveevoeders die in Duitsland worden geproduceerd.
9
10
Stalklimaat
‘Stalklimaat is maatwerk’ Ruud van Wee: “Extra aandacht voor stalklimaat is geen overbodige luxe.”
In de pluimveehouderij is geen enkele
voetzoolscore. Houd daarom voortdurend
voldoende ventilatie noodzakelijk, ook in
stal hetzelfde. Zo is een scharrelstal
het stalklimaat in de gaten. Het voorkomt
de wintermaanden. Bij een goed stal
voor legkippen niet te vergelijken met
problemen en verbetert uw rendement.
klimaat is er altijd voldoende frisse lucht
een volièrestal en ook een stal met vrije
en mag je in de stal niet of nauwelijks
uitloop is weer compleet anders.
Goede luchtsamenstelling
Hetzelfde gaat op voor vleeskuiken-
Een goed stalklimaat hangt dus af van de
en ouderdierenstallen. Daarom is
luchtsamenstelling én de luchtstroming.
Juiste luchtstroming
stalklimaat maatwerk. Een slecht
Deze aspecten gaan vaak hand in hand.
De luchtstroming in de stal wordt mede
stalklimaat kost geld. Extra aandacht
Voor een goede luchtsamenstelling is
bepaald door de stand van de inlaat
ammoniak ruiken.
hiervoor is dus geen overbodige luxe. Problemen met het stalklimaat komen met name voor in de maanden september tot en met april. Als gevolg van een slechte luchtsamenstelling en een verkeerde luchtstroming zien we bij leghennen extra uitval, meer buiten nesteieren en nat strooisel. Bij vlees kuikens uit zich dit in tegenvallende resultaten, natter strooisel, meer afkeuringen en een verhoogde
Ventilatienormen voor alle pluimveesectoren Buitentemperatuur
-10°C
0°C
+10°C
Bandbreedte
7
6
5
Minimum ventilatie (m3 per kilo per uur)
0,75
1
1,25
Minimum ventilatie (m3 per kilo per uur) WelFair kuikens
0,6
0,8
1
Onderdruk (Pascal per meter stalbreedte)
1,2
1
0,8
Let op: deze vuistregels zijn indicatief en kunnen per stal verschillen!
kleppen, de onderdruk in de stal en het
de eier- en de mestband. Daarnaast kan
binnenkomende lucht. Met behulp van
ventilatieniveau. Als één van deze drie
er ook onvoldoende ruimte tussen de
rookproeven kan worden uitgezocht hoe
aspecten ontregeld is, heeft dat direct
hennen en het dak van de stal zijn.
de luchtstroming in de stal verloopt.
invloed op de luchtstroming. Een
Binnenkomende lucht kan dan niet of
verstoring van de luchtstroming kan o.a.
onvoldoende via het dak het midden van
Twijfels over het stalklimaat?
ontstaan doordat lucht op ongewenste
de stal bereiken en zich geleidelijk
Vraag uw specialist om advies. Hij helpt u
plaatsen binnenkomt, bijvoorbeeld bij
mengen met de warme stallucht. Het
graag bij de controle van de lucht
slecht sluitende uitloopopeningen, bij
gevolg is tocht op de dieren en een
samenstelling en kan met een rookproef
ventilatoren die buiten gebruik zijn en bij
slechte verdeling van de verse
de luchtstroming in uw stal bepalen.
Tips voor een goed stalklimaat Leghennen en ouderdieren • Beperk de temperatuurschommelingen door de minimum- en maximumtemperatuur in de stal extra te controleren en zo nodig de instellingen in de klimaatcomputer aan te passen. Wordt de staltemperatuur te laag, verlaag dan de minimumventilatie. Zorg wel dat de dieren voldoende verse lucht krijgen. Tevens is het raadzaam om de bandbreedte met enkele graden te verhogen. • Bij opvang van jonge dieren dienen de stal en inventaris minimaal 15°C te zijn. Zeker in de winterperiode is verwarmen vóór opzet van de dieren noodzakelijk, evenals goed ventileren om eventuele schadelijke gassen (o.a. CO2) te verwijderen. • Blijft de buitentemperatuur onder de 10°C, sluit dan handmatig een gedeelte van de inlaatventielen. Let op dat de nog geactiveerde ventielen voldoende open staan voor een goede luchtstroom. Dit voorkomt koude luchtval. Vuistregel is dat de ventielen minimaal twee vingers dikte (ca 5-10 cm) open moeten staan. Geeft dit onvoldoende onderdruk, gebruik dan minder ventielen. Let ook op leklucht. Dat is lucht die op ongewenste plaatsen binnenkomt. Bij legkippen komt dit vooral voor bij de mest- en eierbanden en eventuele uitloopopeningen. • Is er mestbandbeluchting, zorg dan dat de inblaaslucht minimaal 16-18°C is. Een te lage temperatuur kan tocht onder de dieren veroorzaken. • Verhoog de streefwaarde onderdruk bij een lage buitentemperatuur. Richtlijn: +0,1 Pascal per °C indien de buitentemperatuur lager wordt dan 15°C. Controleer met een rookproef of de lucht goed in de stal komt. Vleeskuikens • Stel de relatieve vochtigheid (RV) en temperatuur op de curves zo in als vermeld op de ForFarmers begeleidingskaart. Bij een te hoge RV in de stal wordt het strooisel vochtig en verslechteren de voetzolen. Dat geeft meer kans op afkeur in de slachterij. • Vanaf circa 7 dagen geldt de vuistregel: de som van temperatuur en RV mag niet hoger zijn dan 90 punten plus de leeftijd in weken. Voorbeeld: Leeftijd 21 dagen, temperatuur 25⁰C; RV 70%. RV plus temperatuur = 95. Norm is 90 plus 3 (leeftijd in weken). Conclusie: RV is te hoog, dus meer ventileren. • De verdeling van de kuikens in de stal geeft aan of de temperatuur juist is.
MEER TIPS? WWW.FORFARMERS.NL/STALKLIMAAT
Gebruik van inlaatventielen bij vleeskuikens Leeftijd (dagen)
Gebruik ventielen
0 tot 4 dagen
Spanning van de ventielen halen
5 tot 7 dagen
1 open 7 dicht
8 tot 14 dagen
1 open 3 dicht
15 tot 28 dagen
1 open 1 dicht
29 dagen en ouder
Alle ventielen gebruiken
Bij lage temperaturen (< 0°C) kan langer met minder ventielen worden gewerkt. Minimum opening is 3-5 centimeter, bij meer dan 40% klepopening meer ventielen openen. Kijk met een rookproef of de lucht goed binnenkomt en zich verdeelt.
11
12
Voetzoollaesies
Goede voetzolen, goed voor de dieren en uw portemonnee!
Met Forza FeetFit werkt u doelgericht aan gezonde kuikens op droog strooisel.
Het is de grote uitdaging in de koude
ventileren, aan de andere kant wil je zo
zoollaesies leidt tot een betere groei en
maanden: hoe houd je ook dan de
veel mogelijk vocht kwijt en dus méér
voederconversie. Maar dat niet alleen:
voetzolen perfect? Met Forza FeetFit
ventileren. De beste oplossing voor dit
het levert ook een betere product-
van ForFarmers kunt u deze uitdaging
dilemma is: veel stoken en veel ventile-
kwaliteit op, omdat borstbevuiling,
aan: een integrale aanpak bestaande
ren. In tijden van hoge energieprijzen en
borstirritaties en hakdermatitis veel
uit advies, management en voer die
druk op de marges is dit niet de ideale
zorgt voor meer sturing op darmge-
oplossing. Toch is goede strooiselkwali-
zondheid en dus een betere strooisel-
teit erg belangrijk, want te natte stallen
kwaliteit. Het resultaat: gezonde
vergroten het risico op voetzoollaesies.
kuikens op droog strooisel.
En dat gaat ten koste van de technische resultaten en kost geld.
Elke pluimveehouder kent het dilemma:
Voorkomen voetzoollaesies leidt tot gezondere dieren minder voorkomen. En dat zorgt weer
aan de ene kant wil je zo veel mogelijk
Recent onderzoek toont aan dat het
voor minder afkeuringen in de
de warmte binnenhouden, dus weinig
voorkómen of terugdringen van voet-
slachterij. Tel uit je winst!
Dit bepaalt de strooiselkwaliteit De vochtbalans - het verschil tussen aan- en afvoer van vocht bepaalt of strooisel nat wordt of droog blijft. De volgende factoren zijn van invloed: • Waterlijnen • Ventilatie • Verwarming • Strooisel en waterbindend vermogen • Diergezondheid • Darmgezondheid
Aandachtspunten & tips Verschillende factoren zijn van invloed op het ontstaan van voetzoollaesies. We geven u de meest kritische punten om op te letten en enkele tips om alvast mee te nemen: • Grondige reiniging en grondige desinfectie (in relatie tot ziektedruk in voorgaande ronde). • Strooiselsoort (eerste keus is houtkrullen). Stabielere vertering
dieren zullen zich prettiger voelen en
Speciaal voor pluimveehouders die
uiteindelijk komt dat tot uitdrukking in
extra aandacht willen geven aan
betere technische resultaten en minder
gezonde voetzolen, heeft ForFarmers
afkeuringen. Onder de streep haalt u
(vanaf dag 4 klein en vast met
Forza FeetFit ontwikkeld. Deze aanpak
daarmee voorspelbaar topresultaat met
wit kopje).
omvat advies, managementmaatregelen
werkplezier!
en voeders waarmee een stabielere Wilt u meer weten over hoe u uw stallen
de FeetFit-voeders zijn o.a. functionele
zo droog mogelijk houdt en daarmee
vezels opgenomen, die de ontwikkeling
voetzoollaesies voorkomt of terugdringt?
en het functioneren van de spiermaag
Neem contact op met uw ForFarmers-
stimuleren, en hoogverteerbaar eiwit.
accountmanager of -specialist.
strooiselkwaliteit en de voetzolen. De
0 (minimaal 28 graden Celsius). • Mestkwaliteit in de eerste week
• Minimumventilatie eerste 20 dagen (95% van de ventilatie
vertering bij het dier wordt verkregen. In
FeetFit heeft een positief effect op de
• Temperatuur van de vloer op dag
dient om vocht af te voeren).
13
14
Leghennen
Voorspelbaar succes begint bij de opfok Een nieuwe perfecte kruimel voor de opstart van leghennen: de Opfok Pre Start.
ForFarmers werkt continu aan
In de legperiode komen de koppels
verbetering en innovatie van haar
gevoerd met Opfok Pre Start eerder en
Opfok Pre Start
voeders. Zowel bij vleeskuikens als
meer gelijktijdig in productie. Opfok Pre
De belangrijkste voordelen:
vleeskuikenmoederdieren hebben we
Start voorkomt daarmee verschillen in
• De kruimel is vanwege de
bij de opstart van de eendagskuikens
de voedingsbehoefte van de hennen in
deeltjesgrootte en structuur
ervaring opgedaan met prestartvoer.
het koppel. Ook bevinden de hennen
makkelijk op te nemen door
Op basis van deze ervaringen,
in het koppel zich allemaal in dezelfde
het kuiken.
gecombineerd met vragen van onze
productiefase. Dankzij deze uniforme
klanten en wetenschappelijk onderzoek
ontwikkeling van de jonge leghennen
kruimel is homogeen waardoor
naar de behoeften van de hen, is een
kan er eenvoudiger worden geschakeld
het kuiken het voer niet
nieuwe perfecte kruimel voor de
tussen de verschillende VitaFocus
selectief opneemt.
opstart van leghennen ontwikkeld: de
voerreeksen.
Opfok Pre Start.
• De samenstelling van de
• Gezondere en snellere darmontwikkeling.
Optimaal productieproces
• Er treedt minder vermorsing
De Opfok Pre Start onderscheidt zich
Het produceren van de perfecte
van gewoon startvoer door specifieke
opfokkruimel vergt jarenlange ervaring
grondstofkeuzes, een aangepast
en een optimaal productieproces. “De
nutriëntenniveau en de vorm van het
perfecte kruimel produceren is voor ons
bedrijfsleider van de productielocatie
voer. De combinatie van deze drie
een dagelijkse uitdaging. We stemmen
in Delden. “Een te harde kruimel leidt
factoren leidt tot een betere en meer
hiervoor het productieproces optimaal
tot een lagere voeropname. Maar is
uniforme start van de opfokkuikens.
af op de receptuur”, vertelt Edgar Bos,
de kruimel te zacht, dan krijg je bij het
op dan bij korrels.
versnijden weer te veel gruis en meel.
In de eerste 17 levensweken van de
We hebben als productie intensief
leghen verandert er veel in het dier.
met het Team Nutritie & Innovatie
In hetzelfde tempo verandert ook de
samengewerkt om de ideale oplossing
nutritionele behoefte van de hen.
te vinden. Zo zijn we erin geslaagd een
In 2016 10 miljoen opfokhennen in Nederland aan ForFarmers voer
perfect evenwicht te creëren tussen hardheid en slijtvastheid. Dit levert een kruimel op van zeer hoge kwaliteit.” Goede prestaties vallen op De uitmuntende prestaties van leghennen gevoerd met de VitaFocus
Het VitaFocus Opfok assortiment speelt
voerreeks blijven niet onopgemerkt.
heel precies in op deze veranderende
Ook in de opfok wordt het VitaFocus
behoeften van de jonge leghen en legt
voerassortiment veelvuldig ingezet. “In
daarmee de basis voor topresultaten
2016 zijn alleen al in Nederland meer
tijdens de legperiode.
dan 10 miljoen leghennen opgefokt op
Vernieuwde VitaFocus-aanpak ForFarmers optimaliseert haar voerassor timent voortdurend. Zo introduceerden we medio 2016 de vernieuwde VitaFocus voedingsaanpak voor onbehandelde leghennen. Hiermee spelen we in op het verbod op snavelbehandeling en op de trend om hennen langer in productie te houden. De belangrijkste aanpassingen zijn gedaan in het voer voor de opfok- en transitiefase tot circa 30 weken. De structuur en de grondstofsamenstelling zijn geoptimaliseerd en specifieke additieven ondersteunen de maag-, darm- en levergezondheid. Uiteindelijk resulteren deze aanpassingen in nog minder uitval en een optimale gezondheid van de
ForFarmers voer”, aldus Nanko van der
opfokhen, wat zich vertaalt naar robuuste en
Wens, verkoopleider Legpluimvee bij
lang productieve leghennen.
ForFarmers.
In de praktijk...
Herwin Lichtenberg:
‘ForFarmers denkt echt met ons mee’ Herwin Lichtenberg
Herwin Lichtenberg, zelfstandig opfok-
Kansen
we werden geconfronteerd. Hiermee doel
ker en houder van scharrelleghennen
De broers hebben een scherp oog voor
ik op de overgang naar onbehandelde
in het Limburgse Koningsbosch, nam
de kansen die de markt hen biedt. “Zo
snavels. ForFarmers was hierop
op zijn 17 samen met zijn broer het
waren we vijf jaar geleden een van de
voorbereid, zowel qua voer als qua
melkvee- en vleeskuikenbedrijf over
eerste Nederlandse pluimveehouders
managementadvies. Om die reden zijn
van zijn vader. Op een gegeven moment
met een vestiging in Duitsland. Het
we overgestapt. Het opfokvoer dat we
maakten de koeien en kuikens plaats
was een strategische keuze. Regionale,
nu gebruiken bevalt erg goed. Het is
voor kalkoenen en uiteindelijk zijn zij zo
traceerbare producten zijn in de Duitse
heel homogeen van samenstelling en
in de opfok en houderij van leghennen
markt een trend, maar het aanbod regi-
daarnaast fijn van structuur. De hennen
terechtgekomen.
onaal geproduceerde eieren is lager dan
nemen het daardoor zeer goed op. Als
de vraag. Wij zijn daar op ingesprongen.
het voer te grof is, raakt het kuiken
Momenteel bezitten de twee broers in
Ik ben er trots op dat wij daar een mooi,
het voer in de krop niet kwijt. Dit heeft
Koningsbosch twee opfokstallen met
goed lopend bedrijf hebben opgebouwd.
natuurlijk direct invloed op de groei van
een capaciteit van 80.000 opfokhennen
Mijn wens is dan ook om dit bedrijf in de
de opfokhen. Iedereen kan een kruimel
en een stal met 50.000 leghennen. “De
toekomst verder uit te bouwen.”
leveren, maar alleen ForFarmers kan
e
plotselinge overname van mijn vaders
ook een hoogwaardige kwaliteit kruimel
bedrijf heeft mij geleerd te relativeren
Meedenken over uitdagingen
en te denken in kansen”, vertelt
“Wij werken nog maar relatief kort met
Lichtenberg. “Het ondernemen zit mij
ForFarmers samen. We merkten dat
in het bloed en ik hou ervan mensen te
ForFarmers echt met ons mee wilde
enthousiasmeren.”
denken over de uitdagingen waarmee
maken”, vindt Herwin Lichtenberg.
15
Goed idee? Innovatiefonds
Kort nieuws
Agroscoop-bokaal
Heeft u een goed idee, waar ook collega
Opvallende prestaties nu ook in Duitsland beloond
boeren iets mee kunnen? Dien het dan in voor de Innovatieprijs van Boerderij en ForFarmers. Zo maakt u kans op een mooi geldbedrag om uw idee verder te ontwikkelen. Een innovatie hoeft niet ingewikkeld
ontvangst. Ze wonnen de onderscheiding
te zijn. Het gaat erom dat de innovatie
omdat ze het voor elkaar kregen hun
breed inzetbaar is en bijvoorbeeld leidt tot
Freiland leghennen in de afgelopen 3
de oplossing van een probleem of tot
jaar gemiddeld 47 eieren meer te laten
financiële besparingen.
produceren. Een prachtige prestatie. En bovendien produceerden ze zonder
Met haar baanbrekende idee voor
gebruik van antibiotica. De familie
een geurwerende overall won
Stenmans won bij de vleeskuikens.
Anne Groot Zevert niet alleen
Zij kregen de award omdat hun koppels
een mooie geldprijs maar
Waar Nederland zich weer opmaakt voor
vleeskuikens een gecorrigeerde voeder-
werd ze eind 2016 ook
een nieuwe editie van de uitreiking van de
conversie van 1.18 noteerden, met een
uitgeroepen tot Agrarisch
Agroscoopbokalen in april/mei, had
groei van meer dan 70 gram bij een
Innovator van het jaar.
Duitsland vorig najaar de primeur tijdens
gewicht van 2.532 gram.
Winnaars Agroscoop Duitsland.
de EuroTier. Leghennenhouders Julia en Eckhardt Jaeger namen daar de allereer-
Filmpjes van de winnaars: youtube.com/
ste Agroscoopbokaal voor deze sector in
user/ForFarmersNL/videos
Agenda 7 april:
14 & 15 juni:
Open dag bij legpluimveehouder
Symposium voor pluimveedierenartsen
Erwin Visscher, Dalfsen (onder 23 juni:
voorbehoud i.v.m. AI)
Ladies Day tijdens Mei:
Farm & Country Fair Aalten
Uitreiking Agroscoop Bokalen
Brok’nproat Ik heb vandaag weer een prachtei gelegd! Meer dan 80 gram, perfect ovaal, een gave schaal.
Sinds ze kan praten zoals ze gebekt is, werkt ze me enorm op mijn zenuwen!
Ik ben echt tot alles in staat… Gelukkig hebben we pikstenen.
0117NL
KIJK VOOR MEER INFORMATIE EN INSPIRATIE OP WWW.FORFARMERSINNOVATIEFONDS.NL