UITGAVE VAN FORFARMERS PLUIMVEE NEDERLAND
VOER
TAAL
Erwin Visscher:
PLUIMVEE
NR 1 2019
12/13
‘Wat goed is veranderen we niet’ Op naar antibioticavrij met Apollo!
4/5
Nieuw: Apollo Final
6/7
2
Inhoud 02 Nieuwe voerbenadering voor witte en bruine hennen 03 Column: Eén begrip, verschillende uitdagingen 04 Reportage: Gezonde productie met Apollo
Onderzoek en innovatie
Voeren van legouderdier en opfokhen
Een nieuwe benadering De basis voor de prestaties van hennen in de legperiode wordt gelegd bij de ouderdieren en aansluitend in de opfok van de jonge leghen. Voer is
06 Nieuw: Apollo Final
daarin een belangrijke factor.
08 Tips opstart vleeskuikenouderdieren
veel broederijen. En daar zijn we trots
09 Interview met nieuwe en vertrekkende directeur ForFarmers NL
met broederijen onderzoek naar het
12 Reportage: Ruim veertig jaar trouwe klant
ForFarmersis voorkeurspartner van op. Om deze positie te behouden doet ForFarmers in nauwe samenwerking optimale voer voor legouderdieren en jonge hennen in de opfok. Het Nutritie Innovatie Centrum (NIC) van ForFarmers is de kraamkamer van
14 De specialist: Peter Venhuis
alle voerinnovaties die ForFarmers op
15 FarmConsult: Toch ontwikkelruimte voor intensieve veehouders
receptuur. Een andere keer komt uit
16 Kort nieuws
Colofon Voertaal is een uitgave van ForFarmers. Voor meer informatie kunt u terecht bij ForFarmers, Lochem. Tel. 0573 – 288 800 E-mail: voertaal@forfarmers.eu www.forfarmers.nl In ons privacy statement op www.forfarmers.nl staat hoe ForFarmers omgaat met uw persoonsgegevens. Wenst u geen (marketing)communicatie van ForFarmers meer te ontvangen, dan kunt u dit aangeven via www.forfarmers.nl/mijn-gegevens. Overname van artikelen is mogelijk na toestemming van de redactie en met bronvermelding. Gedrukt op milieuvriendelijk papier.
de markt brengt. Soms betreft dit een bescheiden aanpassing in de voeronderzoeken een compleet nieuw
ForFarmers-klanten rapen 10 eieren ForFarmers
Landelijk
Leg %
92,9
91,4
Ei p.o.h.
382
372
Kg ei
23,1
22,7
Gram voer per ei
129,0
129,0
Uitval %
5,8
8,2
Afgesloten koppels periode 2018 – 80 weken leeftijd. (Bron: Legmanager)
Pluimveehouders die voeren van
Uit de gegevens van het monitorings-
ForFarmersblijven technisch uitste-
programma Agroscoop Legmanager
kend draaien. Zij rapen maar liefst
van koppels vanaf december 2017 tot
10 eieren meer per opgezette hen dan
januari 2019, blijkt dat maar liefst 10
hun collega-pluimveehouders.
eieren meer geraapt worden per opgezette hen op een leeftijd van
Column
Eén begrip, verschillende uitdagingen… Duurzaamheid is een voerassortiment voort. Naar aanleiding
witte en de bruine hen in elke levensfase.
containerbegrip. Daarom heeft
van recent onderzoek van het NIC
Houders van ouderdieren en opfokkers
ForFarmers dit vertaald naar
introduceert ForFarmers halverwege
die witte en bruine opfokhennen
drie thema’s: omgeving
dit jaar een vernieuwd assortiment
huisvesten, bieden we hiermee de
& milieu, dierenwelzijn &
specifiek voor bruine en witte legouder-
mogelijkheid gescheiden te voeren.
diergezondheid en mens & maatschappij. In de praktijk
dieren en voor opfokhennen. Uniek in dit nieuwe assortiment is het onder-
De voeders voor de witte en de bruine
blijkt het best lastig om deze
scheid dat wordt gemaakt tussen witte
hennen verschillen op diverse punten
drie thema’s tegelijkertijd te
en bruine hennen.
van elkaar. Zo is, met het oog op de
optimaliseren, omdat er soms tegenstrijdige
verschillende voeropname, onder-
belangen in het spel zijn. Toch zijn wij als
Verschillen
scheid gemaakt in energieniveau.
ForFarmers voortdurend op zoek naar
Witte en bruine ouderdieren verschillen
En voor een optimale vertering zijn
duurzame nutritionele oplossingen die
van elkaar in gedrag, voeropname en
de gehaltes per diertype aangepast.
geschikt zijn voor elke (pluim)veehouder.
bevedering. Toch krijgen deze dieren tot
Verder bevat het voer voor de witte
Zo ontwikkelden we – vaak samen met
op heden hetzelfde voer op (vrijwel)
ouderdieren ingrediënten voor een
ketenpartners – een reeks duurzame
dezelfde wijze verstrekt. In nauwe samen-
goede bevedering. Overigens; indien
vleeskuikenprogramma’s waarin een van de
werking met broederijen en opfokkers is
witte en bruine hennen niet geschei-
drie aspecten, of een combinatie daarvan,
ForFarmers er nu in geslaagd voeders
den gevoerd kunnen worden, is de con-
extra aandacht krijgt: Apollo, een regulier
samen te stellen die volledig zijn afge-
ventionele voerlijn, die nu ook ingezet
vleeskuikenprogramma dat met een optimale
stemd op de specifieke behoeften van de
wordt, de beste keuze.
voederconversie en rendement focust op omgeving & milieu. Dit is de meest efficiënte
Afstemming
manier van pluimveevlees produceren en de
Meten is weten! Het is erg belangrijk
CO2-uitstoot is hiermee minimaal. Met Brovit
dat technische data zorgvuldig worden
werken we aan de productie van datzelfde
gemonitord én gedeeld. Daarom is een
pluimveevlees maar dan gegarandeerd
80 weken. Deze prestatie laat zich
goede afstemming tussen de broederij,
salmonellavrij en met beperkte tot geen inzet
vertalen in een hoger rendement voor
de opfokbegeleider en ForFarmers
van antibiotica. Veilig en gezond produceren
pluimveehouders. Ten opzichte van het
cruciaal.
voor mens en maatschappij staat hier voorop.
meer
We hebben concepten voor langzaam
landelijk gemiddelde zien pluimveehouders die voeren van ForFarmers
Volgende stappen
groeiende kuikens, met extra focus op
een legpercentage van maar liefst 92,9
De komende maanden wordt deze
dierenwelzijn en diergezondheid én op
procent. Bovendien hebben zij minder
nieuwe benadering van voeren
voedselveiligheid. En tot slot de
grammen voer per ei nodig en hebben
individueel geïntroduceerd en toege-
Welfair-concepten gericht op een extra hoog
de hennen een beter doorlegvermogen.
licht bij broederijen en opfokbegelei-
dierenwelzijn, gecertificeerd door de
Wat verder opvalt is dat het uitvalper-
ders. Vervolgens wordt het uitgerold
dierenbescherming. Ik ben er trots op dat we
centage aanzienlijk lager ligt dan het
naar de legpluimveehouders.
met dit aanbod in staat zijn al onze
landelijk gemiddelde. ForFarmers feliciteert al haar legpluimveehouders met dit fantastische technische resultaat!
vleeskuikenklanten optimaal te bedienen.
MEER WETEN? Neem contact op met uw specialist of accountmanager.
For the Future of Farming! Richard Dijkstra Directeur Pluimvee
Reageren?
Mail naar voertaal@forfarmers.eu
3
4
Bedrijfsreportage
Bert Heusinkveld is meer dan tevreden met het Brovit-concept: “Het resultaat is nog voorspelbaarder en constanter geworden.”
Op naar antibioticavrije productie met Apollo! Voor een gezond en constant resultaat Het pluimveebedrijf van Bert en Anita
beviel het jonge echtpaar goed en enkele
van een derde stal. Bert: “Deze werd
Heusinkveld in de Overijsselse buurt-
jaren later namen ze het bedrijf over.
casco gebouwd, de rest heb ik allemaal
schap Vinkenbuurt maakt indruk. Als je
zelf gedaan.” Anita lacht: “Bert was blij
de lange oprijlaan oprijdt zie je vijf bijna
Blijven investeren
dat de bouwvakkers verdwenen waren.
identieke stallen op een rij. De stallen
Vanaf het begin investeerde het stel veel
Hij maakte ontzettend lange dagen in die
zijn goed onderhouden en het erf is
in de huisvesting. “Dit was ook hard
tijd. Ik ging alleen naar alle feestjes,
keurig opgeruimd en schoon. Dit oogt
nodig”, vertelt Bert. “Het was een wonder
maar hij genoot enorm van het bouwen.”
als een bedrijf dat de zaken strak onder
dat we de eerste ronde kuikens redelijk
controle heeft. En dat klopt, Bert en
goed doorkwamen. De stal was zo
Zelf aan het stuur
Anita hebben gezonde, fitte kippen en
vreselijk nat. Er bleek na wat onderzoek
Inmiddels houden Bert en Anita 160.000
maken zelden gebruik van antibiotica.
een enorme waterlekkage te zijn,
vleeskuikens. Alle gerenoveerde en
Het geheim: het Apollo Brovit-concept.
waardoor er honderden liters water in
nieuw gebouwde stallen zijn voorzien van
het strooisel verdwenen. Na vervanging
moderne voer- en ventilatiesystemen.
In 1991 kocht de vader van Bert het
van alle drinknippels was dit probleem
Ook is er geïnvesteerd in een houtkachel
bedrijf, waar toen 94.000 vleeskuikens en
gelukkig opgelost.” Binnen een paar jaar
en een installatie voor het bijvoeren van
500 vleesvarkens huisden. Bert ging er
renoveerden Bert en Anita de twee
tarwe. Bert: “Met het bijvoeren van tarwe
aan de slag als bedrijfsleider. Het boeren
stallen volledig. Daarna begon de bouw
zit ik zelf meer aan het stuur. Ik zie het
direct in de stal wanneer er iets niet goed
langzamer. Hierdoor is de voederconver-
is. In het verleden voerden we alleen
sie wel iets hoger, maar voer je veiliger.
kant-en-klaar voer en moest ik wachten
Ik vergelijk het voer altijd met een
tot een silo leeg was om iets te kunnen
formule 1 auto: met regulier voer zet je
veranderen. Nu heb ik het zelf in de hand
de vleeskuikens vol gas op een weg met
en kan snel ingrijpen. Bovendien is het
de breedte van een fietspad. Met het
qua prijs ook nog eens aantrekkelijker.”
Apollo Brovit-voer bied je ze een vierbaansweg en raken je kuikens dus
Apollo Brovit-concept
minder snel van de weg.”
Sinds twee jaar voert Heusinkveld op
ForFarmers zoekt: ForFarmers zoekt, voor slachterij Plukon en slachterij Esbro, kuikens die grootgebracht zijn zonder inzet van antibiotica. De specialist van ForFarmersrekent u graag voor wat het extra rendement is. Vraag het uw specialist of bel Robin Kemper, verkoopleider vlees
basis van het Apollo Brovit-concept.
Vitale kuikens
Dat staat voor volledig salmonellavrije
“Wat opvalt is dat de kuikens vanaf het
‘Ons werk is belangrijk; we maken voedsel!’
begin vitaler ogen”, vertelt Bert. “Bij het
productie van pluimveevlees, zonder
temperaturen. Zelfs toen het 38 graden
De beste start
inzet van antibiotica. “We voerden in die
werd, kort voor de kuikens weg zouden
Bert en Anita zijn heel tevreden.
tijd van een andere voerleverancier, maar
gaan, was er niets aan de hand. Ook zijn
“We realiseren ons goed dat we als
ForFarmers specialist Ruud van Wee
de stallen altijd mooi droog. Al met al
vleeskuikenhouder een belangrijke baan
kwam toen al regelmatig bij ons langs en.
geeft ons dat een hoop werkplezier!”
hebben; we maken voedsel. In onze
pluimvee, 06 – 5376 9280.
uitladen zie je ze altijd vrolijk rennen en zo fit en beweeglijk blijven ze gedurende de
we ook! Natuurlijk probeer je het gebruik
hele ronde.” “Het is echt mooi om te zien”,
van antibiotica uit te stellen, maar als het
beaamt Anita. “Zelfs afgelopen zomer
moet doen we het wel.”
bleef het goed gaan, ondanks de hoge
strakke planning van zeven weken doen
wees ons op het concept”, vertelt Bert. “Ons antibioticagebruik was ook toen al
Veel aandacht
we alles om de kuikens de beste start te
erg laag, en we hadden het idee dat er
Er wordt op het bedrijf niet bespaard op
geven. Deze start maakt of breekt
meer uit te halen viel, dus het was een
preventieve gezondheidszorg, waaronder
immers je ronde. Het resultaat is nu nog
logische stap.” Ruud van Wee: “Brovit is
in-ovo geënte dieren. “En ik loop nu veel
voorspelbaarder en constanter, ook
een concept voor reguliere vleeskuikens,
meer in de stallen dan 15 jaar geleden”,
financieel! Ik ben blij dat Ruud mij toen
gericht op salmonellavrije – en daarmee
vertelt Bert. “De kip van nu vraagt veel
heeft overgehaald”, zegt Bert met een
antibioticavrije – productie. In het voer
meer aandacht. Maar doordat we er
glimlach op zijn gezicht.
zijn extra zekerheden ingebouwd.
bovenop zitten, zien we het ook direct als
De kuikens groeien bijvoorbeeld iets
er iets aan de hand is. En dan schakelen
Bedrijfsprofiel Vleeskuikenhouders Bert en Anita Heusinkveld hebben een echt familiebedrijf. Zij houden op hun bedrijf in Vinkenbuurt 160.000 vleeskuikens in vijf stallen. Zij nemen deel aan het Apollo Brovit-concept. Daarnaast voeren zij ongeveer 20% tarwe bij. Het antibioticagebruik op het bedrijf is zeer laag. De werkelijke voederconversie is constant en ligt rond 1,56.
Bert Heussinkveld: “Wat opvalt is dat de kuikens vanaf het begin vitaler ogen.”
5
6
Nieuw vleeskuikenvoer
Apollo Final: voor minder afgekeurde voerkro Speciaal voer voor de laatste 4 levensdagen
Apollo Final, voer zonder hele tarwekorrels, voor de laatste vier dagen.
Veel vleeskuikenhouders zullen het
apart. In de praktijk worden regelmatig
dan in het strooisel gaan pikken. Dan vind
herkennen: de kuikens zijn op tijd nuchter
volle voerkroppen aangetroffen, de
je dat strooisel in de kroppen. Om kuikens
gezet, maar toch wordt er een aantal
kuikens zijn dan onvoldoende nuchter op
met weinig voerresten te kunnen
volle voerkroppen vastgesteld door de
het moment van slachten. Willem Tel,
slachten, mag het eindvoer geen hele
slachterij. Jammer voor de vleeskuiken-
Manager Agri van pluimveeslachterij
granen bevatten.”
houder én voor de slachterij. ForFarmers
Esbro, riep de veevoerindustrie in 2018 op
heeft nu de oplossing: Apollo Final, een
om een nieuw eindvoer te ontwikkelen.
Eindvoer zonder hele granen
speciale voersoort voor de laatste vier
Willem Tel: “Het goed nuchter zetten van
ForFarmers ging met deze oproep aan de
levensdagen van uw vleeskuikens.
kuikens is heel belangrijk voor de
slag en ontwikkelde een nieuwe voersoort
voedselveiligheid. We weten dat dit lastig
speciaal voor de laatste vier levensdagen
Nuchtere vleeskuikens zijn hét uitgangs-
is, omdat je al gauw resten van granen
van het kuiken: Apollo Final. Dit nieuwe
materiaal voor pluimveeslachterijen.
terugvindt in het karkas. Te lang nuchter
eindvoer heeft een heel fijne structuur en
Maar goed nuchter zetten, is een vak
zetten werkt ook niet, omdat vleeskuikens
bevat geen hele granen. Het bevat
7
oppen op de slachterij
Nieu
w
daarnaast minder vezels en een aan
ronde. Bijkomend voordeel is dat Apollo
gepaste mineralenverhouding. En dat
Final goedkoper is dan het eindvoer, dit
betekent dat er, 6 tot 8 uur na het nuchter
scheelt ook nog een halve cent per
zetten, minder voerresten aanwezig zijn
kuiken.”
in het kuiken. Nuchtere kuikens, minder afkeur Winst in de praktijk
De belangrijkste vraag bij de praktijk
De afgelopen maanden testte ForFarmers
proeven was natuurlijk het percentage
Apollo Final bij meerdere klanten in de
voerkroppen. Dit daalde op het merendeel
praktijk. Daarbij werd de laatste voer
van de testbedrijven. Zo levert Apollo
Apollo: goed voer voor fitte kuikens
Final voor zowel slachterij als pluimvee-
bestelling vervangen door Apollo Final.
omdat de kuikens nuchter zijn.
houder een mooi resultaat. De pluimveehouder loopt geen toeslagen mis en er zijn minder verliezen voor de slachterij
Een vleeskuikenhouder uit Salland, waarvan de kuikens bij Plukon in Goor
Apollo: een complete voerlijn
geslacht worden, is positief over de Apollo
Met de toevoeging van Apollo Final is
Final: “Ondanks het goed nuchter zetten,
de Apollo-productlijn compleet. Van
gebeurde het geregeld dat we kuikens
Pré-start tot eindfase is de samenstelling
afleverden met 1 tot 2 procent voerkrop-
van het Apollo-voer afgestemd op de
pen. Dat is heel jammer want dan mis je
wisselende behoeftes van het vlees
toch een halve cent toeslag. Met Apollo
kuiken. Zo werken we samen aan de beste
Final pak ik makkelijker de halve cent
resultaten voor uw kuikens, uw bedrijf en
extra en dat is toch bijna 800 euro per
de slachterij.
De schakelmomenten in het Apollo voerprogramma zijn volledig afgestemd op de nutritionele behoeften van de kuikens en de gezondheidsissues die spelen in de vleeskuikenhouderij.
8
Vleeskuikenouderdieren
Een goede (op)start is het halve werk Rust, reinheid en regelmaat is het
ouderdieren. Het is de taak van de
devies bij vleeskuikenouderdieren.
vermeerderaar om de hoeveelheid stress
Bernard van Harn, specialist vlees
tijdens de overgang van opfokker naar
kuikenouderdieren bij ForFarmers,
vermeerderaar tot een minimum te
deelt zijn ervaringen en geeft tips voor
beperken”, benadrukt Bernard van Harn.
de opstartperiode van deze dieren.
De volgende punten bespreekt hij daarom regelmatig met zijn klanten:
De vleeskuikenouderdierensector is een
•D e opfokker heeft alle informatie over
bijzondere sector. Ouderdieren groeien
het koppel dieren dat eraan komt, zoals
de eerste 20 levensweken op bij een
de gewichten, de voergift, tijdstip van
opfokbedrijf. Daarna worden zij over
voeren, de lichtintensiteit, etc. Al deze
geplaatst naar een vermeerderings
informatie is belangrijk om de over-
bedrijf, waar de hennen na ongeveer
gang van de opfok- naar de productie-
3 tot 4 weken eieren beginnen te leggen.
periode soepel te laten verlopen. Houd
De eerste periode op het vermeerde-
daarom regelmatig contact met de
ringsbedrijf, de opstartperiode, is erg
opfokker.
belangrijk. Stress of andere problemen
•N eem alle benodigde hygiënemaat
tijdens deze periode hebben een nega-
regelen in en om de stal. Ruim op
tieve invloed op de gezondheid en het in
rondom de stal, zorg voor een schone
productie komen van de ouderdieren.
hygiënesluis met gewassen bedrijfskleding en voor een schone, droge en
Ervaringen van de specialist
voorverwarmde stal.
“Rust, reinheid en regelmaat zijn
•B espreek, voordat de dieren komen,
ontzettend belangrijk voor vleeskuiken-
alle technische aspecten met o.a.
Bernard van Harn
dierenarts, opfokorganisatie en de voerleverancier. • Spoel het watersysteem voor aankomst van de dieren door, zodat het reinigingsmiddel uit de leidingen is. • Los zoveel mogelijk dieren op de beun en los stal voor stal. Focus op de dag van lossen Van Harn: “De dag waarop een nieuw koppel dieren aankomt, is een drukke dag waarop veel mensen aanwezig zijn. Bij sommige vermeerderaars is de
10-tips kaart
neiging dan groot om zelf mee te gaan
10 Tips voor een Een zo geleide
ForFarmers heeft speciaal
lijk mogelijk
goede opstar
overgang van
opfok naar produc
t van vleeskuik enouderdiere tie met zo weinig mogeli
jk stress is de
basis voor goede
voorspelbare
lossen. Probeer echter te focussen op
n
resultaten.
de dingen die het belangrijkst zijn, zoals
voor de opstartperiode een kaart ontwikkeld met
het nemen van alle hygiënemaatregelen. 1. Is de stal en de
losplaats schoon en ontsmet? schoon en ontsmet ? Zijn de drinklijnen gereinig d en doorges poeld? Zijn de silo’s
de tien belangrijkste tips
Gebru 2. Zijn deik aantalle schon
e materialen
n die Is er een opzetpla gaan komen bekend? nning gemaak t?
Gebru 3. Zijn deik gewicht schon
e materialen
sontwikkeling, voergift, licht-tijdschema en lichtintensiteit afgestemd met de opfokker en specialist?
In de drukte rondom het lossen gebeurt
20°C 4. Is de vloertem
peratuur opgewar 20 graden voordat md tot de dieren komen?
5. Staat strooisel
scharrelruimte
klaar voor in de (max 1 kg/ m 2 )?
voor een soepele opstart.
soneel op hetzelfde schoeisel in- en
Heeft u deze kaart nog niet ontvangen, vraag er dan naar bij uw specialist.
het bijvoorbeeld nogal eens dat losper-
6. Is er voldoende
goed opzet van de dieren personeel rondom aanwezig?
Vragen?
Gebru 7. Los deik schon dieren op e
materialen
de Zet stal voor stal roosters. op. En zorg voor een goede telling per stal.
Neem contact op met uw accoun tmanager, speciali st of met onze Klantenservice klantenservice. Pluimvee: T: +31 (0) 88 024 8050 • pluimve e@forfarmers.e u
uitloopt. Daar moet je alert op zijn. Een 8. Kunnen de dieren
Kunnen de dieren direct drinken na lossen? eten als de stal bevolkt is?
9. Is er een goede
voer en water
verdeling?
10. Gebru Controle ik schon er of
e materialen
alle kneedbare krop dieren een volle hebben. Help de dieren de eerste dagen op de beun. ‘s avonds
ander belangrijk punt is dat de dieren direct na het lossen – in alle rust – over voer en water kunnen beschikken. Zorg dat dat geregeld is en let erop dat het voersysteem goed draait en de voerverdeling optimaal is.”
9
Pieter Wolleswinkel nieuwe directeur van ForFarmers Nederland Pieter Wolleswinkel, opvolger van Jan Potijk als directeur van ForFarmers Nederland, wil verder op de ingeslagen weg. “Op koers blijven is de kracht van ForFarmers. Daar houden we aan vast.” Ook wil hij meer invloed gaan uitoefenen op het draagvlak voor de veehouderij in Nederland. “ForFarmers is groot en krachtig. Dat willen we benutten om op te komen voor onze veehouders.” Sla om voor het interview met Pieter Wolleswinkel en Jan Potijk -->
10
Interview
Nieuwe directeur ForFarmers Nederland
‘Wij staan voor de toekomst van de veehouderij’
“Boeren mogen van ons verwachten dat we onze sterke positie benutten om invloed in de keten uit te oefenen en op te komen voor de veehouders in ons land”, aldus Pieter Wolleswinkel (l.) en Jan Potijk.
Jan Potijk begon in 1983 als voorlichter
te danken aan een simpele strategie:
Tijdens de Algemene Aandeelhouders
varkenshouderij bij de regionale
“Boeren worden groter en specialis
vergadering van ForFarmers op 26 april
voercoöperatie ABTB Almelo, waar hij
tischer en snappen heel goed dat je een
neemt Potijk afscheid als bestuurder van
verantwoordelijk was voor 250 klanten
bepaalde schaal moet hebben om
ForFarmers NV. Zijn taken als directeur
en 30.000 ton voer. Hij maakte vervol-
efficiënt te blijven en kwaliteit te leveren.
van ForFarmers Nederland heeft hij met
gens alle fusies en overnames mee die
Wij doen eigenlijk niet anders. Door te
ingang van 2019 overgedragen aan Pieter
vooraf gingen aan wat uiteindelijk
groeien kunnen ook wij efficiënt blijven
Wolleswinkel. De 41-jarige Wolleswinkel,
ForFarmers werd en klom op tot
werken en blijven investeren in innovatie,
opgegroeid op het gemengde bedrijf met
bestuurder van wat nu de grootste
altijd in het belang van het succes en het
koeien, varkens en kippen van zijn ouders
voeronderneming van Europa is, met
rendement van onze klanten. Met zo’n
in Renswoude, werkte na zijn studie
circa 3.000 medewerkers en ruim
helder en goed uit te leggen verhaal krijg
diergeneeskunde een aantal jaren als
10 miljoen ton voer. Dat ForFarmers
je ook je medewerkers enthousiast. Dat
dierenarts. Vervolgens maakte hij de
staat waar het nu staat, is volgens Potijk
is essentieel.”
overstap naar de diervoerindustrie.
Wolleswinkel kwam vierenhalf jaar
Een andere trend is de opkomst van
kritiek op de veehouderij. “Het gaat er niet
geleden in dienst als directeur van
ketenconcepten. ForFarmers levert al
alleen meer om of je boerderij goed draait,
ForFarmers Noord-Duitsland en was
speciaal voer voor onder meer Frievar
maar ook om de vraag of boeren in
sinds begin 2018 directeur varkens bij
varkensvlees en het Gildehoen-concept
Nederland kunnen blijven boeren.
ForFarmers Nederland.
voor langzaam groeiende vleeskuikens.
Wij worden gezien als een krachtige,
De melkveesector volgt nu. Wolleswinkel:
leidende partij in de markt. Boeren mogen
Dicht bij de klant
“Er komen specifieke melkstromen voor
van ons verwachten dat we die positie
De opvolger van Jan Potijk maakt direct
bijvoorbeeld één productlijn voor één
benutten om invloed uit te oefenen en op te
duidelijk dat hij met volle kracht de
bepaalde supermarkt. Zo zijn wij recente-
komen voor de veehouders in ons land.”
bestaande strategie zal voortzetten.
lijk speciaal VLOG-gecertificeerd voer
ForFarmers doet dit al via branchevereni-
“Vasthouden aan een duidelijke koers
gaan leveren aan melkveehouders die
ging Nevedi en in direct contact met
en deze consequent uitvoeren heeft ons gebracht waar we nu staan. Dit is waar onze mensen in geloven en deze aanpak heeft het mogelijk gemaakt dat ForFarmerskon meegroeien met de ondernemers van de toekomst.”
‘Boeren delen vaker ondernemersvragen met ons’
beleidsmakers, maar Wolleswinkel wil nadrukkelijk op zoek naar meer mogelijkheden om de invloed in de keten te versterken. De onderneming zit ook steeds vaker om tafel met de supermarkten. “In de retail ziet men lang niet altijd hoe
Net als Potijk bestrijdt hij dat de afstand
produceren voor een nieuwe productlijn
mooi en hoe goed de landbouw in
tussen ForFarmers en de klant groter is
van zuivelonderneming Royal A-Ware en
Nederlandgeorganiseerd is. Een voorbeeld
geworden. “Mensen koppelen ‘groot’ vaak
Albert Heijn.”
is het verwerken en tot waarde brengen
automatisch aan ‘afstandelijk en bureau-
van bijproducten uit de voedingsmiddelen-
cratisch’. Maar het creëert ook ruimte om
Werken ‘For the Future of Farming’
industrie in de varkenshouderij, een
te specialiseren en zo kunnen we juist
Al deze veranderingen in klantbehoeften
prachtig voorbeeld van kringloopeconomie.
beter inspelen op de behoefte van de
en vragen vanuit de markt vragen om
Door dat soort feiten naar voren te brengen
klant. Dagelijks komen zo’n 200 specialis-
investeringen in innovatie en kennis.
zien we dat er in de retail veel meer
ten van ons op het boerenerf. Die zorgen
Een belangrijk deel van die investeringen
draagvlak komt voor de veehouderij en dat
ervoor dat we exact weten wat er speelt.”
besteedt ForFarmers aan het opleiden en
men zich hard wil maken voor een goede
ontwikkelen van medewerkers. Mede
plek op het schap voor vlees, eieren en
Snel inspelen op veranderingen
dankzij dat goede opleidingsprogramma
zuivel van Nederlandse bodem.”
Onderscheidende producten, het beste
in combinatie met een no-nonsense
advies, een concurrerende prijs, daar
cultuur en een duidelijke koers staat
Goed gevoel
draait het volgens Wolleswinkel om.
ForFarmers er volgens Wolleswinkel in de
Vertrekkend directeur Jan Potijk is blij met
Daarbij is het belangrijk om een antwoord
arbeidsmarkt goed op en lukt het goed
de ambities van zijn opvolger. “Nederlandse
te kunnen geven op de aanhoudende
om nieuw talent aan te trekken. Potijk
boeren hebben een naam hoog te houden:
veranderingen in vragen en behoeften van
voegt daar nog het belang van de missie
het zijn de beste boeren ter wereld. Daar
klanten. “Bedrijven worden groter en
For the Future of Farming aan toe. “Het
mogen zij zelf en wij allemaal hartstikke
delen vaker ondernemersvragen met ons,
spreekt jonge mensen enorm aan dat wij
trots op zijn.” Wolleswinkel beaamt dat
met als doel de juiste investeringen op het
ergens voor staan en daar elke dag vorm
het goed is om de boerentrots te blijven
juiste moment te doen. Daar denken we
aan proberen te geven. Dat maakt dat
voeden, bijvoorbeeld via evenementen en
graag in mee. Daarnaast leggen veehou-
werken bij ForFarmers veel meer is dan
activiteiten zoals de Ladies Days en Young
ders de lat voor wat zij nodig hebben aan
zomaar ergens je geld verdienen.”
Farmers Day. “We zullen dat blijven doen op de eigenzinnige manier die bij
producten, analyses en advies steeds hoger en moet dat nauwkeurig zijn
Opkomen voor veehouders
ForFarmerspast, met verrassende
afgestemd op hun bedrijfsvoering. Ook
De missie For the Future of Farming zal
activiteiten die je een goed gevoel geven.”
wordt het steeds belangrijker dat zaken
voor ForFarmers een steeds bredere
makkelijk toepasbaar zijn, onder andere
betekenis krijgen, vertelt Wolleswinkel.
omdat bedrijven vanwege hun omvang
Dat heeft alles te maken met de maat-
steeds meer met personeel gaan werken.”
schappelijke druk en de aanhoudende
11
12
Bedrijfsreportage
Ruim veertig jaar trouwe klant
Meebewegen met de markt en vasthouden wat goed is Erwin Visscher heeft zowel scharrel- als biologische hennen. “Een stukje risicospreiding”, zo zegt hij zelf.
In het Overijsselse Dalfsen staat het
in die tijd heel erg goed was, hebben we
weken hadden we een plan gemaakt en
legpluimveebedrijf van de familie
het roer omgegooid en de vleeskuikens
zaten we bij de bank voor de financiering.
Visscher. Erwin en Anita houden er
ingeruild voor 45.000 legkippen.”
De bank gaf haar akkoord en de ombouw
samen met hun zoon Alrik 105.000
naar een stal voor 60.000 legkippen kon
leghennen, deels scharrel en deels
Nadat zijn vader in 2002 overleed, kwam
biologisch. De ondernemers vertelden
de kalverintegratie bij Erwin langs om te
aan Voertaal hun verhaal; over mee
praten over uitbreiding van hun kalver-
Bedrijfsrisico
bewegen met de markt, een grote brand
tak. Zij hadden daarbij de eis dat
De groei van het bedrijf had echter ook
en waarom je niet moet veranderen wat
Visscher de kalveren zelf zou verzorgen.
een keerzijde. Erwin: “We waren nooit
goed is.
Erwin: “Zo’n vraag zet je flink aan het
meer vrij en realiseerden ons dat we een
denken. Uitbreiden met de kalveren
enorm bedrijfsrisico liepen. Zo ontstond
Erwin Visscher nam het bedrijf in 1978
betekende dat we voor de kippen, onze
het plan voor wederom een uitbreiding,
over van zijn ouders. “Het was destijds
grootste tak, een medewerker moesten
dit keer met 40.000 hennen, waardoor
een gemengd bedrijf met 90.000 vleeskui-
inhuren. Dat wilden we niet. Maar het
het uit kon om voor halve dagen een
kens en 250 kalveren”, vertelt hij. “In 1998
bracht ons wel op het idee om te stoppen
medewerker in te huren.
was de installatie in de vleeskuikenstal
met de kalveren en deze stal om te
Tegen het einde van zijn studie gaf zoon
aan vervanging toe. Omdat de eiermarkt
bouwen voor legkippen. Binnen twee
Alrik aan, dat hij na zijn afstuderen graag
beginnen.”
op het bedrijf aan de slag wilde. De
van ForFarmers. We zien en spreken
betreffende regio. Bij de Jumbo in
medewerker zou dan overbodig worden.
hem met regelmaat. Hij kent ons bedrijf
Dalfsen liggen de eieren van Visscher in
Visscher zette hem echter niet ‘zomaar’
en onze wensen en samen passen we het
het schap. Mooi verpakt in doosjes
op straat; samen zochten ze een andere
voer hierop aan.”
voorzien van hun naam en een afbeel-
betrekking voor hem.
ding van de skyline van het dorp. Huisverkoop
Brand
Het bedrijf van de familie Visscher ligt er
Eén stal biologisch
Op de dag dat Alrik zijn diploma ophaal-
inmiddels weer prachtig bij. Rondom de
Binnenkort verkoopt Visscher ook
de, kreeg Visscher alarm in de stal.
bedrijfsgebouwen is een groot stuk
biologische eieren aan huis. Afgelopen
Er was brand in de middelste schuur.
grond afgezet met twee meter hoog
jaar is een oude stal vervangen door een
Een spannende nacht volgde. De schuur
gaas. Dit is de uitloop voor de biologi-
nieuwe voor 15.000 biologische legkip-
met 13.000 dieren en het eierpakstation brandden volledig af. Alrik: “De brand had het hart van ons bedrijf weggevaagd. Alles was in die tijd aan elkaar gebouwd en alles liep via dit centrale gedeelte. We hadden nog vier stallen over, maar geen stroom meer, geen water, geen pakstation, geen overalls, geen gereedschap. Alles was weg. De volgende dag hebben we alleen maar aan de telefoon gezeten om aannemers, installateurs etc. te regelen om de overgebleven 80.000 hennen te kunnen redden.” Impact De impact van de brand was enorm. Het kostte de ondernemers maanden om alles weer op orde te krijgen. En al met al duurde het ruim twee jaar voordat de herbouw van de stal kon beginnen. “In die twee jaar zag je de markt
‘Je ziet de eisen van de markt langzaam richting biologisch verschuiven’ sche hennen. Naast de woning staat een blokhut, voor de huisverkoop van de eieren. “De uitstraling van ons bedrijf vinden we belangrijk”, vertelt Erwin Visscher. “Een net bedrijf werkt door op de verkoop van je product. We zitten een paar kilometer buiten het dorp, maar toch stappen mensen speciaal op de fiets of in de auto om bij ons eieren te kopen.” Van hun naamsbekendheid maakt ook de Jumbo gebruik. Deze retailer verkoopt in (vrijwel) elke
pen. Visscher ziet de biologische landbouw als voorbeeld voor de gangbare landbouw. Erwin: “Je ziet de markt langzaam in die richting verschuiven. Voor ons is de keuze voor biologisch een stukje risicospreiding. De marge bij scharrel is heel krap geworden, dus voor de Nederlandse eiermarkt is biologisch een goede keuze.” “Wat verzorging betreft zijn biologische dieren niet anders dan gangbaar. Alleen buiten moet er qua werkzaamheden iets meer gebeuren”, vult Alrik aan. “Het voer komt van Reudink, de biologische tak van ForFarmers. En het is fijn dat Peter Venhuis, onze pluimveespecialist, zowel voor Reudink als ForFarmers werkt. Zo halen we alle kennis bij één vertrouwde persoon.”
vestiging streekproducten uit de
veranderen. De ‘Beter Leven’ eieren waren in opkomst”, herinnert Alrik zich. “Maar de vergunningsaanvraag voor een scharrelstal was al ingediend, die konden wij niet meer aanpassen. Uiteindelijk hebben we wel een kleinere stal gebouwd, vanwege de veranderende markt voor scharreleieren. Bij elke investeringsmogelijkheid kijken we hoe de markt er voor staat en proberen we mee te bewegen.” “Maar dat wat goed is veranderen we niet”, zegt Erwin beslist. “We voerden altijd al van ForFarmers, voorheen Hendrix, en doen dat nog steeds. Dat is nu dus al veertig jaar. Peter Venhuis is onze pluimveespecialist
Visscher verkoopt zijn eieren ook aan huis en bij de plaatselijke Jumbo supermarkt.
13
14
De specialist
Peter Venhuis, technisch specialist Legpluimvee
‘Met klanten heb je een vertrouwensband’ Peter Venhuis is voor veel legpluim-
direct tijd voor. Wat begint als een klein
Want samen zie je meer en signaleer je
veehouders een bekend gezicht. Op een
probleem, kan - als je er niet adequaat op
zaken sneller.”
uitstapje van vijf jaar na, maakt hij al
inspeelt - nog weken doorspelen. En dat
sinds 2000 als specialist deel uit van het
wil ik voorkomen. Dus als het kan, ga ik er
Diversiteit
legpluimveeteam van ForFarmers. Die
zo snel mogelijk naartoe. Desnoods ook
“Ondanks dat ik al jaren in de sector
bewuste vijf jaar was hij bedrijfsleider op
’s avonds of in het weekend. Met je klanten
werk, voelt geen dag hetzelfde. De markt
een nieuw te bouwen legpluimveebedrijf,
heb je een vertrouwensband. Je zit zo vaak
verandert continu en elke markt vraagt
vlak over de grens in Duitsland. “Ik was
bij hen aan tafel om zaken te bespreken.
weer een andere kip en dus ook een ander
blij toen ik weer terug was in het meng-
Dus je kent hun bedrijf en gezin en weet
voer of andere aanpak. Sinds een paar jaar
voer”, zegt hij uit de grond van zijn hart.
wat er speelt. Dat werkt natuurlijk twee
werk ik de helft van mijn tijd voor Reudink,
kanten op, zij kennen mij net zo goed.”
de biologische dochteronderneming van
“Hier voel ik mij thuis, in een team van
ForFarmers. De biologische legpluimvee-
mensen. Vooral de variatie in het werk
Sparren
houderij groeit hard. Het werk in deze sec-
vind ik leuk. Ongeveer vier dagen per
“Ook met mijn collega’s heb ik veel con-
tor is voor mij grotendeels hetzelfde, maar
week ga ik bij klanten op bedrijfsbezoek.
tact. Het is fijn om in een team te werken.
dan wel met biologisch voer. De diversiteit
Ik probeer één dag vrij te houden om alle
Je doet het samen. Ik overleg veel met col-
en het contact met al die verschillende
administratie bij te werken en voor bijzon-
lega’s over hoe we iets het beste kunnen
mensen, maken mijn werk als specialist al
dere dingen zoals een vergadering. Soms
aanpakken. Mijn jonge collega’s leren hier
jaren zo leuk.”
belt een klant tussendoor omdat er een
weer van. Maar ik bel hen ook om infor
probleem is in de stal. Daar maak ik altijd
matie op te halen, en om te sparren.
15
FarmConsult
Dankzij collectieve actie
Toch ontwikkelruimte voor intensieve veehouders De deur voor uitbreiding leek op slot
nodig. Als dat niet meer kan, zit innovatie
is vaak een ingewikkeld en langdurig
voor de intensieve veehouders in
en ontwikkeling van je bedrijf op slot.”
traject. Het intensieve contact met de
Weststellingwerf. Dankzij alerte advi-
gemeente bleek niet voldoende. Het
seurs en collectief optreden wisten zij
Collectieve actie
kwam tot een rechtszaak tegen het slot
echter het tij te keren. De ondernemers
Daan Harmsen, jurist omgevingsrecht bij
op de deur. En met succes. De intensieve
krijgen nu alsnog de ruimte om hun
FarmConsult, diende namens Veldhuizen
veehouders behouden de mogelijkheid
bedrijven verder te ontwikkelen.
en nog twee intensieve veehouders be-
om uit te breiden en daarmee in te spe-
zwaar in tegen de uitbreidingsbeperking.
len op de toekomst. Veldhuizen: “We zijn
In het nieuwe ontwerp-bestemmingsplan
Ook organiseerde Veldhuizen een bijeen-
heel blij dat FarmConsult ons proactief
van gemeente Weststellingwerf was
komst voor alle intensieve veehouders
geattendeerd en professioneel begeleid
geen ruimte meer voor uitbreiding van
in de gemeente. Daar werd besloten om
heeft. Anders had het heel anders kun-
intensieve veehouderijen. Grondgebon-
onder begeleiding van FarmConsult col-
nen aflopen.”
den veehouderijen mochten echter nog
lectief op te trekken richting gemeente.
wel uitbreiden. FarmConsult attendeerde
Dat bleek een slimme zet. Daan Harm-
Dit artikel is een ingekorte versie van een
de intensieve veehouders in de gemeente
sen: “Uiteindelijk deed de gemeente de
reportage op www.farmconsult.nl
hierop. Daarop nam varkenshouder Peter
toezegging ook de intensieve veehouders
Veldhuizen het heft in handen. Veldhui-
ontwikkelingsruimte te geven. Samen
zen: “Het nieuwe bestemmingsplan door-
hebben we vervolgens de vinger aan de
kruiste onze bedrijfsvoering én toekomst-
pols gehouden, zodat de toezegging zijn
plannen. Juist om hoge investeringen
beslag kreeg in het bestemmingsplan.”
OOK JURIDISCH ADVIES NODIG?
mestverwerking of welzijnsverbetering
Weerbarstig traject
rendabel te maken, is uitbreiding soms
Aanpassing van een bestemmingsplan
Check farmconsult.nl of bel 0573 - 28 89 89
als het emissiearm maken van stallen,
Een collectieve aanpak, onder begeleiding van FarmConsult, bleek in Weststellingwerf een slimme zet.
BIG Challenge 2019
Kort nieuws
Vets in Poultry symposium Als ForFarmers streven wij ernaar om
‘Vets in Poultry’ symposium voor
concrete resultaten op het boerenerf te
pluimveedierenartsen uit heel Noord-
leveren, zoals gezondere dieren, een
west-Europa. Door middel van dit
beter rendement en een hogere
symposium willen wij kennis en
efficiëntie. Daarom werken wij nauw
informatie delen, om zo de samen
samen met onze pluimveehouders,
werking in de driehoek veehouder –
maar ook met hun dierenartsen.
dierenarts – voerleverancier te optimaliseren. Het ‘Vets in Poultry’
Op 5 en 6 juni 2019 organiseert
symposium vindt dit jaar plaats in
ForFarmersvoor de tweede keer het
Düsseldorf, Duitsland.
In de week van 2 tot 7 juni staat de Franse bergtop Alpe d’Huez weer helemaal in het teken van Alpe d’HuZes. Het unieke en sportieve evenement waarbij zoveel mogelijk geld wordt ingezameld voor onderzoek naar kanker. Dit jaar zijn twee ForFarmers-teams van de partij. Ze zijn inmiddels volop in training om straks onder de vlag van BIG Challenge – te voet of op de fiets – de berg te bedwingen. Pluimveespecialist Ruud van Wee doet voor de vierde keer mee. “Mijn beide ouders zijn aan
Brok’nproat
kanker overleden en toen in mijn omgeving nog twee mensen getroffen werden, vond ik het tijd voor actie. BIG Challenge – waarin alle teams met vertegenwoordigers uit de agrarische sector zijn verenigd – is de afgelopen tien jaar uitgegroeid tot een van de grootste fondsenwervers voor KWF Kankerbestrijding. Een prestatie waar we trots op mogen zijn. Door die inzet komt de hele sector positief in het nieuws! Buiten dit is het een mooie sportieve uitdaging die me topfit en scherp houdt.”
WILT U OOK DONEREN? Zoek de ForFarmers-teams op via: www.opgevenisgeenoptie.nl
0319NL