Uitgave van Forfarmers Nederland
NR 1 2017
VOer
taal
Danny van der Coelen:
4/5
'De biggen zijn zichtbaar gezonder' Hoger speengewicht met Ferm4Farm
7
Vezels maken DELTA-voeders nog gezonder
10
2
Inhoud 02 Betere darmgezondheid en groei met VIDA 03 Column: Honger 04 Reportage: Zichtbaar gezondere biggen
Biggen
Betere darmgezondheid en VIDA-biggenvoeders verrijkt met DARMperfect
06 Column: Yvon Jaspers 07 Onderzoek: Hogere speengewichten met gefermenteerd voer 08 Vezels maken DELTAvoeders nog gezonder 10 Reportage: Darmgezondheid in de lift met nieuw DELTA-voer 12 De specialist: Achim Tijkorte 13 Samen meer waarde creëren in de keten 14 Sturen op fosfaatreductie: zo doet ForFarmers dat
Een optimale maagdarmgezondheid is cruciaal voor goede resultaten.
De VIDA-biggenvoeders hebben een
Toch kan de sector
upgrade gekregen met het door
niet tevreden
15 Klantenservice
ForFarmers ontwikkelde DARMperfect-
achterover leunen,
concept. Dit zorgt voor een betere
want de druk op
16 Kort nieuws
maagdarmgezondheid bij gespeende
varkenshouders om
biggen. Het resultaat: een hogere groei
het antibiotica
en vitalere biggen. Jan Fledderus,
gebruik verder te
Innovatiemanager Biggen bij het
verlagen neemt toe.
Nutrition & Innovation Centre (NIC) van
“Tegelijkertijd
ForFarmers, vertelt meer over het
verwachten varkenshouders maximale
onderzoek dat de basis vormde voor
groei en uniformiteit van hun biggen, zo
deze verbetering.
min mogelijk gezondheidsproblemen en
Colofon Voertaal is een uitgave van ForFarmers. Voor meer informatie kunt u terecht bij ForFarmers, Lochem. Tel. 0573 – 288 800 E-mail: voertaal@forfarmers.eu www.forfarmers.nl Overname van artikelen is mogelijk na toestemming van de redactie en met bronvermelding. Gedrukt op milieuvriendelijk papier.
Jan Fledderus
meer werkgemak”, constateert Jan De varkenssector heeft de afgelopen
Fledderus. “Kortom: een mooie uitda-
jaren met succes het antibioticagebruik
ging voor de onderzoekers van het NIC.”
weten te verminderen. Met een reductie van 60% sinds 2009 is de sector zelfs
Uit de halfjaarrapportage van de Gezond-
koploper in de Nederlandse veehouderij.
heidsdienst voor Dieren blijkt dat bij de
Column
Honger
groei
De top bereiken is een grote uitdaging. Aan de top blijven een nog veel grotere! Honger helft van alle dieren die voor sectie
mestconsistentie. Fledderus verklaart
om het beste te realiseren
werden ingezonden, maagdarm- of
dit als volgt: “We hebben de toepassing
voor de biggen en daarmee
luchtwegaandoeningen werden gecon-
van hoogwaardige, bewerkte eiwitbron-
het beste voor de klant, is
stateerd. Maagdarmaandoeningen
nen en het gebruik van ammoniabinders
altijd mijn grootste professio-
hadden daarbij de overhand. Fledderus:
onderzocht. Door de eiwitrijke grond-
nele drijfveer geweest.
“Dat was voor ForFarmers een bevesti-
stoffen ultrafijn te malen en te ontslui-
En ik voorspel u: dat zal altijd
ging dat sturen op een optimale
ten worden deze beter verteerd. De
zo blijven.
maagdarmgezondheid van cruciaal
ammoniabinders binden de schadelijke
belang is.”
stoffen die vrijkomen uit onverteerde
Verder is alles aan verandering onder-
eiwitresten. Zo kunnen die schadelijke
hevig: de markt, de bedrijfsomstandig-
stoffen de darmflora niet aantasten.”
heden en ook het varken. Zo hebben de
Het effect van vezels Het NIC onderzocht de toepassing van
prijzen lange tijd onder druk gestaan,
een vezel- en eiwitaanpak in de biggen-
DARMperfect
waardoor de kostprijs meer in de
voeders. “Uit diverse onderzoeken blijkt
De onderzoeken hebben geleid tot een
schijnwerpers stond. Bedrijven nemen
dat specifieke, structuurrijke vezels
innovatie van de VIDA-biggenvoeders
in omvang toe en hun personeelsbe-
zorgen voor een betere opbouw van de
met het DARMperfect-concept. Hierin is
stand groeit mee. De genetica van de
voedselbrij in de maag. De spijsverte-
de vezel- en eiwitaanpak gecombineerd.
biggen verandert door de inzet van
ringssappen blijven door die vezels
Er zijn speciale voerlijnen voor biggen
andere beren en de ontwikkeling van
beter onderin de maag. Daardoor is er
met een hoge of een beperkte voeropna-
de genetische aanleg van de zeugen.
minder kans op zuuraantasting van de
mecapaciteit (Prima en Maxima).
We zien de voeropname bij veel biggen
hoger gelegen, gevoelige delen van de
Daarnaast is er een voerlijn gericht op
toenemen, maar ook steeds onregel-
maag”, legt Jan uit.
extra scherpe voerkosten (Optima) en
matiger worden. Er komt meer druk
een voer voor biggen die extra onder-
op darmgezondheid wat de vertering
De vezels zorgen er bovendien voor dat
steuning in gezondheid nodig hebben
bemoeilijkt.
de biggen het voer gelijkmatig opnemen
(Vital). Het verbeterde assortiment richt
en dat de passage van de voedselbrij
zich op een betere maagdarmgezondheid
Logisch dat we onze VIDA-voeders
van de maag naar de darm trager
en hogere groei bij de biggen en meer
blijven innoveren qua samenstelling en
verloopt. “Spijsverteringssappen
werkgemak voor de varkenshouder.
technologie. Zodat we ons streven om
kunnen zo beter inwerken op de
nummer één te blijven, volledig waar
voedselbrij en met name de eiwitten
Met continu onderzoek en verdere
worden daardoor beter verteerd. De
ontwikkeling van de voeders streeft
varkenshouder ziet dat terug in een
ForFarmers naar een gezondere,
hogere groei en vitale biggen.”
efficiëntere varkenshouderij en geeft
Betere mestconsistentie
kunnen maken. Ik heb nu al weer trek!
zij invulling aan haar missie ‘For the
Harold Elzinga
Future of Farming’.
Verkoopleider zeugen & biggen
Ook de rol van eiwitten werd onder de loep gelegd, wat tot nieuwe inzichten leidde. De verbeterde eiwitaanpak die hieruit voortkwam, resulteert bij de biggen in een hogere groei en betere
Meer over VIDA hetlevenbegintmetvida.nl
Reageren?
Mail naar voertaal@forfarmers.eu
3
4
Bedrijfsreportage
Zichtbaar gezondere biggen Praktijkervaring nieuw VIDA-voer Danny van der Coelen: “Ondanks de verschillen in voersystemen en omstandigheden doet het voer het overal goed.”
De speenfase is al sinds jaar en dag
speciale aandacht. Dit resulteerde in een
kampen met een niet optimale darmge-
een kwetsbare periode voor biggen.
vernieuwd pakket VIDA-biggenvoeders
zondheid bij de biggen. “Rondom het
ForFarmers heeft daarom het VIDA-
dat garant staat voor vitale biggen met
spenen was alles nog goed, maar na een
voerpakket verder geoptimaliseerd
een hoge groei.
week zagen we te veel dunne mest
met extra aandacht voor de darm gezondheid. Danny van der Coelen is één van de eerste gebruikers van dit voer en zeer tevreden: de opstart na spenen loopt veel beter en speen problemen zijn naar de achtergrond verdwenen. De biggen zijn zichtbaar
‘De kleintjes vreten er ook goed van, daardoor blijven koppels uniform’
gezonder.
gevolgd door een verhoogde uitval.” Op advies van Matthijs van Bergen, zijn zeugen- en biggenspecialist bij ForFarmers, is Van der Coelen afgelopen september het vernieuwde VIDA-biggenvoer gaan voeren. Hij verstrekt het voer van vijf dagen voor spenen tot twee weken na het spenen. De biggen krijgen
Dunne mest
het voer droog in de voerbak, maar tot
Biggenvoer is continu in ontwikkeling.
Eén van de zeugenhouders die het
vijf dagen na spenen krijgen ze het ook
Sinds de introductie anderhalf jaar
nieuwe voer heeft getest is Danny van
twee keer per dag in brijvorm.
geleden van de nieuwe VIDA-biggen
der Coelen. Samen met zijn ouders heeft
voeders werkten de onderzoekers en
hij drie zeugenbedrijven. We spreken
Snel resultaat
nutritionisten van ForFarmers gestaag
hem op de locatie in het Brabantse
Sinds het voeren van het nieuwe voer zijn
door aan een verdere verbetering van het
Deurne. Danny had op alle drie de
de problemen met dunne mest zo goed
voer. Darmgezondheid kreeg daarbij
locaties in de eerste week na spenen te
als verdwenen. “Bijna van de ene op de
Bedrijfsprofiel
andere dag”, aldus de varkenshouder.
darmflora. StrucC is een maat voor
Verder ziet hij een goede groei, een
vezels die niet worden benut, maar die
lagere uitval en gezonde biggen met een
wel een rol hebben bij de bescherming
Danny van der Coelen heeft met zijn
goede kleur en goedgevulde buiken.
tegen ziekteverwekkers in de darmen
ouders drie locaties met in totaal
Ook de overgang naar het vervolgvoer
(meer over MicC en StrucC op pag. 8/9).
circa 1.000 zeugen. De bedrijven
gaat soepel; de biggen vreten goed door
Ook zijn de eiwitbelasting en de typen
liggen in het Limburgse Pannin-
en de mest blijft van een goede struc-
zuren onder de loep genomen en waar
gen en Baarlo en in het Brabantse
tuur. “Opvallend is dat ook de kleintjes er
nodig aangepast. Het unieke is dat het
Deurne. Op alle locaties staan
heel goed van vreten. Daardoor blijven
voer zelf de opname door de big regu-
Topigs 20-zeugen die worden geïn-
de koppels biggen meer uniform.” Van
leert; het voer blijft langer in het
semineerd met de Tempo-beer.
der Coelen weegt geen biggen, maar ziet
maagdarmkanaal en de big zal zich
Van der Coelen werkt in Panningen
dat de aflevergewichten hoger liggen dan
daardoor niet snel overeten.
en Deurne met het drieweeks productiesysteem. De biggen (borgen
voorheen. Relatie speenproblemen en voeropname
en gelten) gaan naar een aantal
Aandelen en typen vezels
Tussen speenproblemen en voeropname
binnenlandse vleesvarkenshouders.
Dat het nieuwe VIDA-voer goede
zit een sterke relatie. Er zijn volgens Van
resultaten geeft, was voor Matthijs van
Bergen twee manieren waarop het mis
Bergen geen verrassing. VIDA was bij de
kan gaan. Zo kunnen de biggen de eerste
introductie 1,5 jaar geleden al gericht op
paar dagen na het spenen te weinig eten
de eerste dagen wel 300 gram voer per
een hoge, gezonde groei. Nu ligt het
om zich vervolgens te gaan overeten,
dag kunnen opnemen. Dat is vaak te veel
accent nog meer op darmgezondheid,
met darmproblemen tot gevolg. Maar het
omdat ze die hoeveelheid nog niet goed
met behoud van de technische resulta-
kan ook gebeuren dat ze direct na het
kunnen verteren. “Een optimale voerop-
ten. Daarvoor hebben de nutritionisten
spenen te veel voer opnemen, waardoor
name de eerste dagen na spenen is
van ForFarmers een aantal noviteiten in
het slecht verteert. En ook dat zorgt voor
cruciaal, dus niet te weinig, maar ook
stelling gebracht. Een belangrijke
darmproblemen. “Dat laatste was hier
zeker niet te veel. Meten is weten”,
wijziging is de optimalisatie op basis van
op het bedrijf aan de hand”, aldus de
benadrukt Van Bergen.
typen en aandelen vezels. ForFarmers
specialist. Het is belangrijk dat de
noemt dat MicC en StrucC. MicC is een
voeropname bij biggen geleidelijk
Probleemloos naar volgende fase
waarde voor afbraak van vezels door de
toeneemt. Uit metingen blijkt dat biggen
Op alle drie de locaties met zeugen heeft Van der Coelen het nieuwe voer ingezet en overal zijn de problemen rondom het spenen sterk verminderd. Dat vindt hij een sterk punt. “Ondanks de verschillen in voersystemen en omstandigheden doet het voer het overal goed.” Er kan volgens de zeugenhouder dan ook geen sprake zijn van toeval. “Verder hebben we ook niks in de bedrijfsvoering veranderd.” Secuur in de kraamstal was de ondernemer altijd al; hij zorgt voor maximale biestopname, werkt hygiënisch en begint tijdig met bijvoeren. Zo krijgen de biggen vanaf dag 4 al een prestarter in meelvorm, die hij tot een week voor spenen doorvoert. Daarna komt het vernieuwde VIDA-voer in de bak. Dankzij dit voer gaan de biggen nu
Van der Coelen is blij met het advies van zijn specialist Matthijs van Bergen (r.); de aflevergewichten
probleemloos de volgende fase van de
van de biggen liggen hoger dan voorheen.
opfokperiode in.
5
6
Column Yvon Jaspers
Voor de toekomst van boeren De laatste maanden heb ik weer veel
landschap met letterlijk en figuurlijk
ze willen hun kinderen laten zien waar
tijd doorgebracht op agrarische bedrijven
meer vrijheid. Minder regels en minder
voedsel vandaan komt. Mensen zijn op
over de hele wereld. Veehouders in
wetten. Een land waar we er vrolijk en
zoek naar eerlijk en gezond. Daar zijn
Frankrijk, Amerika en Canada, akkerbou-
vrij op los kunnen boeren?
jullie het symbool van. Burgers zitten te
wers in Oost-Europa en aquacultuur in Afrika. Het heeft me aan het denken gezet.
wachten op jullie verhaal. Nederlandse Ik denk het niet. Ik geloof heel erg in
burgers willen Nederlands eten van
jullie als Nederlandse boer. Ik denk dat
Nederlandse boeren. Van jullie dus.
Hoe zal de toekomst van de boeren in
jullie vooruitlopen op wat er in de wereld
Nederland eruitzien? Is er eigenlijk wel
gebeurt op agrarisch gebied. De kennis
Soms hoor je mensen zeggen dat het
toekomst voor die Nederlandse boer?
in Nederland over efficiëntie, over
voedsel van de toekomst alleen maar
Of gaan we straks met z’n allen dat
voeding, over milieu, over dierenwelzijn
prijsknallers en kant-en-klare happen
vliegtuig in op zoek naar de ruimte en het
is zo groot, ik heb er alle vertrouwen in
zullen zijn. Maar ik geloof in het tegen-
dat we daar nog generaties mee door
overgestelde. Ik geloof dat de toekomst
kunnen. Regelmatig krab ik mezelf
juist bij jullie op ‘t bedrijf ligt. Voor mij is
achter de oren als ik in Amerika over een
het een groot cadeau dat ik zo vaak over
boerenbedrijf loop. Oké, er is ruimte, er
jullie schouder mee mag kijken. Dat ik
mag veel, maar veel bedrijven kunnen
mee mag genieten van jullie vak en jullie
niet tippen aan die van jullie. Hier in
vrijheid. Diep van binnen voel ik me
Nederland wordt bij wijze van spreken
eigenlijk een boerin. Weliswaar eentje
over elk voerkorreltje nagedacht, daar
zonder eigen bedrijf, maar gelukkig wel
ligt er behoorlijk veel voer naast de bak.
met talloze plekken om af en toe aan de keukentafel aan te schuiven na een dag
Er zijn nog zo veel kansen die niet benut
hard werken…
worden. Dat merk ik elke dag. Het feit
Yvon Jaspers
dat er bijvoorbeeld zo veel mensen naar ons programma kijken betekent dat er bijzonder veel interesse is van de burgers in jullie. En dan doel ik niet alleen op jullie liefdesleven. Haha. Mensen willen ook weten wat ze eten,
Meer Yvon www.trotsopboeren.nl
Ontmoet Yvon 23 juni a.s. op de Ladies Day Zoals al eerder aangekondigd organiseren we dit jaar weer een Ladies Day. Samen met gastvrouw Yvon Jaspers verwelkomen we je graag in Aalten voor een boeiende en inspirerende bijeenkomst met collega boerinnen uit het hele land. We ontvangen je in onze eigen tent op de landelijk bekende Farm&Country Fair die je voor of na het programma uitgebreid kunt bekijken. Zet vrijdag 23 juni alvast in je agenda! Meer informatie over het programma volgt spoedig.
7
Onderzoek
Hogere speengewichten met gefermenteerd voer Ferm4Farm is het fermentatieconcept
Opzet praktijkproef
voor varkensvoer van ForFarmers.
In deze praktijkproef kreeg een groep
Gefermenteerd voer heeft een positieve
van 67 dragende zeugen 35% gefermen-
invloed op de darmgezondheid. Dit leidt
teerde tarwe en gerst, terwijl de contro-
tot een betere vertering, een scherpere
legroep (68 zeugen) diezelfde hoeveel-
voederconversie, minder gezondheids-
heid tarwe en gerst ongefermenteerd
problemen en minder aanvoer van
kreeg. De rest van het rantsoen was
stikstof en fosfaat. De praktijkproeven op
voor beide groepen gelijk (aanvullend
een zeugenbedrijf laten zien dat het ook
voer en bijproducten). Het lactovoer
méér kilogrammen big oplevert.
voor de zeugen in de proefgroep bevatte
De biggen in de voerproef zijn ruim 215 gram zwaarder bij spenen.
40% gefermenteerde tarwe en gerst. ForFarmers doet continu proeven om
De controlegroep kreeg lactovoer met
variatie in geboortegewicht kleiner.
de toegevoegde waarde van Ferm4Farm
40% ongefermenteerde tarwe en gerst.
Dus de tomen zijn uniformer en
te onderbouwen en het concept verder
Alle andere omstandigheden waren voor
zwaarder bij geboorte.
te verbeteren. Zo hebben we in totaal al
beide groepen gelijk.
meer dan 65 laboratoriumproeven en
• De zeugen die gefermenteerd voer hebben gehad, hebben aan het einde
17 praktijkproeven gedaan met daarin
De belangrijkste resultaten uit de proef
van de cyclus (dracht en lactatie) een
een rechtstreekse vergelijking tussen
• De zeugen die gefermenteerd voer
lichaamsgewicht dat ruim 6 kg hoger
dieren die gefermenteerd voer kregen en
kregen, spenen hetzelfde aantal
is dan de controlegroep. Ze verliezen
dieren die dat niet kregen. Deze proeven
biggen. Maar de biggen zijn ruim
iets minder spek (0.2 mm) en hebben
zijn zowel bij zeugen, biggen als vleesvar-
215 gram zwaarder bij spenen.
in die cyclus ruim 15 kg minder voer
kens uitgevoerd. Onlangs is een zeugen-
Dit komt onder andere doordat het
gehad.
proef afgerond in samenwerking met de
geboortegewicht van deze biggen
familie Van Asten en Weda Holland.
33 gram hoger ligt. Daarnaast is de
Kortom: zeugen op gefermenteerd voer produceren meer kilogrammen big bij spenen en hebben een betere conditie, terwijl ze minder dracht- en lactovoer
Duurzaam produceren met Ferm4Farm Varkenshouders die gefermenteerd voer verstrekken kunnen dit kanten-klaar op het bedrijf geleverd krijgen, zelf fermenteren óf alleen de melkzuurbacteriën afnemen. Bij fermentatie ontstaan veel melkzuur en melkzuurbacteriën, die de darmgezondheid positief beïnvloeden. Hierdoor zijn er veel minder problemen met Salmonella en E. coli. Ook de verteer-
verbruiken. Meer output met minder input dus. Deze proef bewijst daarmee opnieuw dat Ferm4Farm onder praktijkomstandigheden toegevoegde waarde levert aan een duurzame veehouderij met een aantoonbaar hoger rendement.
baarheid van grondstoffen neemt toe bij fermentatie. Klanten zien een lagere voederconversie, omdat het voer efficiënter benut wordt. Hierdoor neemt de aanvoer van stikstof en fosfor af en kan er op een duurzamere manier geproduceerd worden.
Meer info www.forfarmers.nl/brijportaal/ ferm4farm
8
Vleesvarkens
Vezels maken DELTA-voeders nog gezonder
Dankzij nieuwe kennis kan ForFarmers het optimale vezelniveau van het voer bepalen dat positief werkt in de darmen.
Gezonde darmen blijven een belang-
DELTA-voerpakket. Zo is er meer
worden. Dankzij nieuwe kennis heeft
rijke voorwaarde om de beste tech
aandacht voor structuur in het voer.
ForFarmers een optimaal niveau
nische resultaten te boeken met lage
“Het is geen nieuws dat dat goed is voor
kunnen bepalen dat positief werkt in de
voerkosten. Het vernieuwde DELTA-
de darmgezondheid maar ook dat het
darmen zonder afbreuk te doen aan de
voerpakket maakt hiervoor optimaal
ten koste kan gaan van de voeder
voederconversie. Dat dit in de praktijk
gebruik van vezels die van nature in
conversie”, vertelt Patricia Beckers,
ook werkt, is mede te danken aan het
grondstoffen zitten.
nutritionist bij ForFarmers. “We zijn nu echter in staat om het hogere vezel-
Vorig jaar heeft ForFarmers een serie
niveau zo toe te passen dat de gezond-
speciaalvoeders ontwikkeld. Deze
heid van de darmen verbetert en de
voeders zijn bedoeld voor bedrijven die
vertering minimaal hetzelfde blijft.
met specifieke gezondheidsproblemen
Dat is dus gunstig voor de voeder
kampen. Zo zijn er bijvoorbeeld voeders
conversie.”
tegen darmaandoeningen veroorzaakt door PIA en Salmonella. De ervaringen
Gerst als grondstof
op proefbedrijven met de nieuwe
Een van de belangrijkste aanpassingen
speciaalvoeders zijn echter zo positief
in het voer is de bredere inzet van de
dat een aantal kenmerken nu ook
grondstof GerstSTAR. Dit is grove gerst
worden doorgevoerd in het standaard
waardoor de vezels minder verkleind
Patricia Beckers
unieke productieproces in de fabrieken
Vernieuwde Agroscoop maakt resultaat inzichtelijk
van ForFarmers. Het interactieve management Specifieke vezeldeeltjes
programma Agroscoop is hele-
Behalve voor gerst, is ook voor de
maal vernieuwd. Agroscoop is een
andere grondstoffen de functionaliteit
hulpmiddel van ForFarmers voor
van vezels herzien. De nutritionisten van
het monitoren en analyseren van
ForFarmers hebben daartoe het eigen
bedrijfsresultaten.
waarderingssysteem van grondstoffen uitgebreid met twee nieuwe nutriënten:
Zeugenhouders kenden de flexi-
MicC en StrucC (spreek uit: mixie en
bele en eigentijdse presentatie van
struxie). MicC is een specifiek vezeldeel
kengetallen al en nu is dit ook voor
dat door de darmflora wordt afgebroken
vleesvarkenshouders beschikbaar.
(in plaats van door enzymen van het
Dankzij een duidelijke visuele
varken). Darmbacteriën zetten die
presentatie krijg je in één oogop-
vezeldeeltjes om in vluchtige vetzuren
slag een goed beeld van de actuele
en energie. Omdat bij jonge dieren de
situatie en eventuele aandachts
darmflora nog kwetsbaar is, mag het
gebieden.
voer niet te veel van die specifieke
De cockpit van Agroscoop maakt in één oogopslag zichtbaar hoe het in de stal gaat.
dat varkenshouders veel korter op het management en de resultaten
vezeldeeltjes bevatten. Met MicC wordt
Drie niveaus
zitten. “Je ziet veel eerder hoe de
het optimum bepaald. StrucC zijn vezels
Agroscoop onderscheidt drie
dingen lopen en kunt daardoor ook
die het varken niet kan benutten, maar
niveaus: de cockpit, grafieken en
eerder maatregelen nemen als dat
die wel een rol hebben bij de bescher-
thema’s. De cockpit toont voor de
nodig is.” Monitoring en advisering
ming van de darmen tegen ziektever-
belangrijkste kengetallen de actuele
worden zodoende pro-actiever.
wekkers. “Met deze nutriënten kunnen
situatie aan de hand van een aantal
Het vernieuwde Agroscoop sluit
we dus veel nauwkeuriger de invloed
metertjes die zijn onderverdeeld in
naadloos aan bij het vernieuwde
van grondstoffen op de darmgezondheid
een groen, oranje en rood vlak. Aan
DELTA-voerpakket. De focus ligt met
bepalen”, aldus Beckers.
de stand van de wijzers is direct af
dat voer nog meer dan voorheen op
te lezen hoe de zaken er voor staan.
de darmgezondheid. Buijtels ziet
Aminozuren
De grafieken plaatsen de resultaten
in Agroscoop een perfect hulpmid-
Naast het gebruik van vezels zijn meer
in historisch perspectief of vergelij-
del om de resultaten nauwgezet te
aanpassingen doorgevoerd. Zo is onder
ken ze met vergelijkbare bedrijven.
volgen en waar nodig tijdig bij te
andere het aandeel ruw eiwit geoptima-
Via de thema’s kunnen adviseur en
sturen.
liseerd, evenals de verhoudingen tussen
varkenshouder specifieke analyses
aminozuren. Verder worden er speci-
maken naar aanleiding van gecon-
Meer modules
fieke zuren gebruikt om de maagge-
stateerde afwijkingen.
ForFarmers werkt aan een verdere
zondheid en de vertering te bevorderen.
uitbreiding van Agroscoop met nog
De meeste aanpassingen zijn doorge-
Pro-actiever
meer modules, zoals Karkasanalyse,
voerd in de speciaalvoeders, maar de
“Je gaat met elk niveau telkens een
Voer Groei Monitor en Groeifase
hiervoor genoemde innovaties zijn ook
stap dieper”, legt productmanager
Koppels Weging. Over de mogelijk-
in het gangbare DELTA-voerpakket
Toin Buijtels uit. Het belangrijk-
heden en voordelen hiervan volgt
toegepast. Kortom, een gezonder voer
ste voordeel is volgens Buijtels
binnenkort meer informatie.
voor vleesvarkens dan DELTA zul je als varkenshouder niet snel vinden.
9
10
Bedrijfsreportage
Darmgezondheid in de lift
met nieuw DELTA-voer Jeroen Vehof is enthousiast over wat hij ziet in de stal: "De uitval is lager, de mest is droog en de varkens zien er gezond uit."
Het afgelopen jaar stonden de tech
Vandaag laat hij op het bedrijf van Jeroen
oogopslag de actuele status van de
nische resultaten van vleesvarkens
Vehof in Ambt Delden de resultaten zien.
belangrijkste kengetallen zien. Voor het
houder Jeroen Vehof onder druk,
“We zijn altijd bezig met optimaliseren”,
bedrijf van Vehof staan de virtuele meter
met name door de darmaandoening
aldus de varkenshouder.
voor groei en voederconversie nog goed
PIA. Dankzij nieuw DELTA-voer van
in het groen. Het volgende blad bevat
ForFarmers is het probleem onder
Cockpit
diverse grafieken die nog meer detail
controle. Met de vernieuwde Agroscoop
De presentatie in de nieuwe Agroscoop
informatie geven over de resultaten.
houden hij en zijn adviseur de vinger
bestaat uit drie niveaus, met een cockpit
Marc Kikkert stelt deze grafieken samen
aan de pols.
voor een snelle eerste indruk en
op basis van de wensen van de klant.
grafieken en tabellen die meer de diepte
Vehof is onder andere geïnteresseerd in
Om technische resultaten inzichtelijk te
in gaan. De specialist en de ondernemer
het voortschrijdend jaargemiddelde en
maken hebben de specialisten van
kunnen de resultaten zo naar wens
historische vergelijkingen. Maar hij laat
ForFarmers al langer Agroscoop ter
steeds dieper en gedetailleerder
zijn resultaten ook vergelijken met die
beschikking. De afgelopen tijd is achter
analyseren. “We willen met Agroscoop
van soortgelijke bedrijven. Kikkert:
de schermen hard gewerkt om het
veel informatie verstrekken, maar de
“We leggen vooral nadruk op de bench-
programma in een nieuw jasje te stoppen.
presentatie moet eenvoudig zijn en mag
mark, zodat varkenshouders zien waar
Daarbij is vooral veel aandacht besteed
niet te veel tijd kosten”, aldus Marc.
ze staan ten opzichte van vergelijkbare
aan een overzichtelijke presentatie van de
Als de maandelijkse resultaten zijn
bedrijven.”
cijfers. Een van de mensen die bij de
verwerkt, vindt de klant de volgende dag
vernieuwing van Agroscoop betrokken is,
de Agroscoop-resultaten in de mailbox.
Problemen met PIA
is specialist vleesvarkens Marc Kikkert.
De cockpit is overzichtelijk en laat in één
Bladerend door de resultaten krijgt Vehof
snel een indruk van de situatie op zijn
vezels, een lagere eiwitbelasting en
De grafiek uit Agroscoop bevestigt het
bedrijf. Het ziet er goed uit, maar wat
innovatiever zuurgebruik (zie ook pag.
beeld: na de stijging vorig jaar buigt de
opvalt is de grafiek van de uitval: deze laat
8/9). Kikkert daagde Vehof uit het nieuwe
lijn sinds het najaar richting een zeer
in 2016 een duidelijke stijging zien. “We
voer speciaal tegen PIA en Salmonella
acceptabele 1,2% uitval. In de cockpit
hebben vorig jaar problemen gehad met
uit te proberen. Omdat de problemen
blijven de groei en voederconversie in het veilige, groene gebied.
acute PIA”, licht Vehof toe. Dat is ook te
met PIA zich vooral bij de zware varkens
zien in de grafiek: de uitval piekt in een
voordoen, zet hij het voer alleen in de
maand boven de 3%. Het was snel
eindfase in, dus vanaf 70 kilo levend
Beter Leven-concept
duidelijk dat PIA het probleem was, onder
gewicht. Het voer geeft de darmen een
De komende tijd gaan Vehof en Kikkert
andere door bloederige mest en doordat
‘Ze zijn mooi egaal, een koppel kan binnen 100 dagen in één keer weg’
verder met het optimaliseren van de
PIA-enting uitgevoerd, maar dat gaf te
positieve impuls, waardoor de kans op
maakt Vehof gebruik van Karkasanalyse;
weinig resultaat. Niet elk varken reageert
ziekteverwekkers vermindert. Dat komt
een belangrijk hulpmiddel dat ook
even goed op de enting en daardoor bleven
ook de technische resultaten ten goede.
onderdeel wordt van de vernieuwde
zich toch soms acute gevallen voordoen.
Kikkert: “Dat is de crux van het nieuwe
Agroscoop. “Er moeten zo veel mogelijk
Zo daalde weliswaar de EW-conversie
voer: gezondere darmen met ten minste
varkens in het concept vallen”, bena-
maar bleef er wel acute uitval.
behoud van de technische resultaten.”
drukt de varkenshouder. Met 78% beren
Het nieuwe voer had bijna vanaf de
in het concept zit hij al goed, maar het
Egale koppels
eerste dag resultaat. De varkenshouder
streven is structureel 80%. Bovendien
Het toeval wilde dat ForFarmers juist in
is dan ook enthousiast over wat hij ziet in
moeten de andere kengetallen ook
die periode bezig was met een vernieu-
de stal: de uitval is lager, de mest is
scherp blijven. Met de nieuwe Agroscoop
wing van het DELTA-voerpakket. Daarbij
droog en de varkens zien er gezond uit.
heeft Vehof alvast een instrument in
lag de focus op de darmgezondheid,
“Ze zijn mooi egaal, een koppel kan
handen om snel inzicht te krijgen en
onder andere door te optimaliseren voor
binnen 100 dagen in één keer weg.”
waar nodig bij te sturen.
te veel varkens plots dood lagen. “Vooral zware varkens”, herinnert de varkenshouder zich. PIA gaf niet alleen schade, het tastte ook het werkplezier aan. “Je gaat toch met schrik de stal in.” Als eerste is in samenspraak met de dierenarts een
resultaten. Vehof wil graag het maximale halen uit het Beter Leven-concept waarvoor hij sinds dit jaar varkens levert. Dat betekent minder varkens in de stallen, maar wel een hogere opbrengstprijs. Om de opbrengst te optimaliseren,
Bedrijfsprofiel Jeroen Vehof heeft in Ambt Delden (Ov.) een bedrijf met 1.650 vleesvarkens voor het Beter Leven-programma van Vion. Hij voert de varkens volledig mengvoer via een CDI-installatie. Vorig jaar is de eindbeer van de biggen veranderd van een Piëtrain naar een Tybor-G. De varkens hebben sindsdien een gemiddelde groei van 840 gram, voerconversie van 2.43 en vleespercentage van 59,9 procent. Spierdikte ligt op 66,84 mm en spekdikte op 12,75 mm bij een geslacht gewicht van 93,6 kilo.
Eens per maand bespreekt Marc Kikkert (l.) de resultaten met Jeroen Vehof en bepalen ze welke stappen er genomen moeten worden.
11
12
De specialist
Achim Tijkorte, productmanager Reudink
‘Biologisch vraagt specifieke kennis’ “De biologische varkenshouderij is een nog relatief jonge sector die de laatste jaren volop in ontwikkeling is gekomen en kansen biedt voor omschakelaars. De sector is meer ketenen kringloopgericht dan de reguliere varkenshouderij. Ook op het gebied van huisvesting, voeding en management zijn er duidelijke verschillen. Dit vraagt een andere benadering en specifieke kennis. Maar qua professionaliteit en vakmanschap zijn beide sectoren aan elkaar gewaagd. Het zogenaamde geitenwollensokkenimago van de biologische sector is echt verleden tijd; ook biologische varkenshouders zijn in de eerste plaats ondernemer.
'We helpen onze klanten de kringloop te sluiten' Reudink is een toonaangevende partner in de biologische keten, onder het motto ‘leaders in organic farming’. We hebben een gespecialiseerde buitendienst met veel vakkennis en praktische ervaring. Daardoor kunnen wij ondernemers die willen omschakelen naar een biologische bedrijfsvoering, goed begeleiden in dit traject en ze door laten groeien naar succesvolle ondernemingen. Omdat de kringloop de basis is voor de biologische sector, levert Reudink niet alleen mengvoer maar spelen we ook een actieve rol in de levering en toepassing van biologische grondstoffen, ruwvoeders en droge en natte bijproducten. Zo helpen we onze klanten de kringloop te sluiten en voerkosten te verlagen.”
Meer weten over de biologische varkenshouderij? Neem contact op met Reudink tel: 088-0248165, mail: info@reudink-bio.eu of bezoek de website: www.reudink-bio.eu
13
Ketensamenwerking
Samen meer waarde creëren in de keten De varkenssector ontkomt er niet aan
in de reguliere markt. “De vraag is wat
zen. Afgelopen jaar
het over een andere boeg te gooien en
we hiervan kunnen leren. Voor welke
hadden we binnen
over te schakelen van een aanbod- naar
markt kunnen we het best produceren,
de EU 21% minder
een vraaggestuurde markt. Sterker nog:
hoe pas ik de productiemethode aan
afzet in ‘fresh & fro-
het biedt enorme kansen. Door vraag-
op mijn bedrijf? Daar moeten we over
zen’ en 30% minder
gestuurd te produceren profiteren alle
nadenken.”
afzet levend vanuit
schakels in de keten van een hogere
Nederland. Daar-
Eric Gloudemans
toegevoegde waarde. Eric Gloudemans,
Piramide van concepten
entegen ging 335%
key-accountmanager voor concepten bij
Eric pakt pen en papier om zijn visie te
meer naar de Chinese markt. Dat maakt
ForFarmers, maakt zich er sterk voor.
illustreren. “Ik zie het als volgt: In de top
ons kwetsbaar. Er hoeft maar iets te
zit zoals gezegd de biologische var-
gebeuren en China neemt niet meer af,
“Op dit moment is de Nederlandse var-
kenshouderij. Aan de basis de reguliere
dan ben je uitgespeeld.” Eric besluit zijn
kenshouderij te gedifferentieerd.
varkenshouderij. Daar tussenin is ruimte
betoog met zijn conclusie: “In mijn ogen
In iedere stal ligt een ander varken,
voor concepten met verschillende toege-
heeft een varkenshouder drie opties:
een andere genetica. En we zien verschil
voegde waarde. Het basissegment vol-
Zélf je afzet vraaggestuurd organiseren,
in gezondheidsstatus, dierenwelzijn,
doet aan de eisen van het Varkensbesluit
aanhaken bij een bestaand concept of
milieuvriendelijkheid, voer, et cetera. Als
en produceert kostprijs-gedreven tegen
doorgaan op de reguliere manier. Ik ga
we meer in ketens gaan samenwerken
wereldmarktprijs. In het segment daar-
graag de dialoog aan voor een duurzame
en zorgen voor eenheid en continuï-
boven voeg je samen met ketenpartners
toekomst van de varkenshouderij.”
teit, staan we veel sterker”, aldus Eric
enkele randvoorwaarden toe en produ-
Gloudemans. “Kijk bijvoorbeeld naar de
ceer je bijvoorbeeld voor de binnenland-
biologische sector, die werkt al jaren
se retail met meer marge per kilo vlees.
vraaggestuurd.” Biologische varkens-
Weer een segment hoger committeert
houders en ketenpartners produceren
de varkenshouder zich bijvoorbeeld aan
Donderdag 6 april organiseert
binnen de kaders van het concept een
vaste genetica en verdient zo weer meer
ForFarmerssamen met VION,
eindproduct dat optimaal voldoet aan de
marge dan het onderliggende segment.
Topigs, Rabobank en POV een
wensen van de consument. Deze betaalt
En in één van de hoogste segmenten zijn
symposium voor genodigden over
voor de toegevoegde waarde. Zo maakt
er nog meer aanvullende eisen en proto-
‘Onze varkensketen’. Diversespre-
een biologische varkenshouder bedui-
collen waaraan je je als varkenshouder
kers, waaronder Robbertde Vreede
dend méér marge op een kilo vlees dan
houdt, denk aan milieueisen. Hoe hoger
(Vice President Marketing Foods bij
in de piramide, hoe meer voorwaarden
Unilever), Marjan Smit (Founder
er aan de productiewijze worden gesteld
en CEO Supply Chain Information
en des te meer beloning er tegenover
Management BV), Martin Houben
staat. De varkenshouder kiest wat bij
(varkenshouder) en Ruud Huirne
++
hem of zijn bedrijf past.”
(Directeur Food & Agri Nederland bij
+
Drie opties
perspectieven zien hoe we gezamen-
De overtuiging van Eric komt voort uit
lijk meer waarde kunnen creëren in
zijn gedrevenheid meer waarde toe te
de keten. De inzichten en uitkomsten
voegen aan de keten, maar wordt ook
van dit symposium delen we nader-
meer voorwaarden gelden voor de productie-
ingegeven door de zorg die hij heeft. “We
hand via www.forfarmers.nl.
wijze en des te hoger de beloning.
zijn de lokale afzetmarkt aan het verlie-
biologisch +++
Symposium
Rabobank) laten vanuit verschillende
basissegment: wereldmarkt De varkensmarkt: hoe hoger in de piramide, hoe
14
Duurzaamheid
Sturen op fosfaatreductie: zo doet ForFarmers de mest verandert bij verschillende uitgangspunten: een lager fosforgehalte in het voer, een lagere voederconversie of een hogere daggroei. Jan licht de tabel toe: “De fosfaat efficiëntie is het percentage fosfaat van de input die door het varken wordt vastgelegd. Het fosfaatoverschot is de hoeveelheid fosfaat die in de mest komt en die de varkenshouder in de boekhouding moet verantwoorden. In de tabel is te zien dat de grootste vooruitgang te behalen valt met verlaging van de fosforgehaltes in het voer. Situatie B is dan ook het meest vergelijkbaar met de huidig gangbare voerpakketten van ForFarmers. Via het voerspoor stuurt ForFarmers actief op verlaging van het fosfaatgehalte in de mest.
Daarnaast werkt ook verbetering van de voederconversie positief door. Verhoging
Het doel is helder: als sector streven
ging van fosfaat in het varken geldt een
we naar een verlaging van het fosfaat-
vast percentage, namelijk 1,23% van
overschot in de varkenshouderij. Zowel
het gewicht. Bij elke kilo groei legt het
maatschappelijk als financieel is dat
varken dus 12,3 gram fosfaat vast.”
Tabel 1. Effecten in fosfaatefficiëntie en fosfaatoverschot A
belangrijk ‘For the Future of Farming’.
Uitgangss
Via het zogenaamde voerspoor stuurt
Minder fosfor in voer
ForFarmers hier actief op. Maar hoe
ForFarmers neemt al langere tijd met
werkt het en wat levert het op?
succes een aantal maatregelen om de hoeveelheid fosfaat in de mest te redu-
Veevoedergrondstoffen bevatten van
ceren. Zo selecteren wij grondstoffen
nature fosfor en dit element is ook
die goed scoren op verteerbaarheid van
nodig voor de groei van het varken. Jan
fosfor en hanteren wij een maximum
Thijs is werkzaam als accountmanager
fosforgehalte bij de optimalisatie van
FarmConsult, de adviestak Bedrijfs
onze voeders. Toevoeging van het enzym
ontwikkeling van ForFarmers. Hij houdt
fytase zorgt voor een verdere verbete-
zich onder andere bezig met de mest-
ring van de fosforvertering.
boekhouding. Hij legt uit wat er in het varken met de fosfor gebeurt: “In het
Sturen op fosfaatreductie
voer spreken we over fosfor (P) terwijl
Samen met Kasper Bekker, accountma-
de mestboekhouding rekent in fosfaat
nager bij ForFarmers, ontwikkelde Jan
(P2O5). De omrekenfactor van fosfor
Thijs de afgebeelde tabel. Deze maakt
naar fosfaat is 2,29. Voor de vastleg-
duidelijk hoe het fosfaatoverschot in
Gehalte fosfor in het voer in %
0,453
Gehalte fosfaat in het voer in % (x 2,29)
1,037
Voeropname per dag in kg
2,07
Input fosfaat in grammen per dag Voederconversie
2,51
Groei in grammen per dag
825
Vastlegging fosfaat in het varken 1,23% in g/dag Overschot fosfaat in g/dag in de mest Fosfaatefficiëntie Fosfaatoverschot als percentage van situatie A
15
Klantenservice
Eén loket voor al uw bestellingen
dat van alleen de groei heeft geen gevolgen
fosforgehaltes in het
voor de fosfaatefficiëntie, maar resulteert
voer van ForFarmers
Sinds 15 november jl. zijn de Klanten
wel in een verhoging van het fosfaato-
en van andere leve-
service van ForFarmers Nederland en de
verschot per dag. Per afgeleverd varken
ranciers. De lagere
activiteiten van ForFarmers DML samen
neemt het overschot niet toe. Wel in totaal
fosforgehaltes in ons
gevoegd. Hierdoor is er nu één loket waar
op jaarbasis, omdat er per plaats per jaar
voer zorgen voor een
u als klant terecht kunt voor voerbestellin-
meer varkens afgeleverd worden.”
aanzienlijke reductie
gen en vragen. Waarom deze aanpassing?
van het fosfaatoverMinder fosfaatoverschot leidt tot
schot.”
ForFarmers wil agrarische ondernemers een
Jan Thijs
financieel voordeel
totaaloplossing bieden, een optimale mix van
Jan ziet jaarlijks tientallen mestboekhou-
Een lager fosfaatgehalte in de mest
mengvoer, grondstoffen, specialiteiten,
dingen voorbijkomen en heeft een goed
betekent meer kuubs op eigen grond.
vochtrijke en vloeibare voeders, maar ook
beeld van het effect van de maatregelen.
Ook de akkerbouwer mag meer kuubs
meststoffen, gewasbeschermingsmiddelen
“We hebben de cijfers van het fosfaatover-
per hectare uitrijden. Bovendien scheelt
en zaaizaden; exact afgestemd op wat u voor
schot op bedrijven van onze klanten goed
het in Vervangende Verwerkings-
uw bedrijfsvoering nodig hebt. Voorheen
in kaart”, vertelt hij. “Wij verzorgen de
overeenkomsten. Milieu en financieel
werkten we met verschillende loketten.
mestboekhouding van zo’n 600 varkens-
voordeel gaan hierbij dus hand in hand.
Nu zijn alle onderdelen – en daarmee ook
bedrijven, ook van deelklanten. Dan zie
Een belangrijke impuls For the Future
alle kennis – bij elkaar gebracht.
je dat er duidelijke verschillen zijn in de
of Farming! Het voordeel is duidelijk: er is nu één aanspreekpunt voor het totale pakket aan
bij verschillende uitgangspunten:
situatie
Total Feed-producten en voor alle vragen.
B
C
D
Gehalte fosfor in voer 15% lager
Voederconversie 10% beter met gelijke groei per dag
Groei 10% hoger met gelijke VC
0,385
0,453
0,453
0,882
1,037
1,037
2,07
1,86
2,28
21,48
18,25
19,33
Ook zijn de openingstijden verruimd: de Klantenservice is doordeweeks een uurtje langer en nu ook op zaterdagochtend bereikbaar. Kortom: kennisbundeling en meer service voor u als klant. Bereikbaarheid Klantenservice: De Klantenservice Varkens is bereikbaar 23,62
op maandag tot en met vrijdag van 8.00 uur tot 18.00 uur en op zaterdagochtend van
2,51
2,26
2,51
8.00 uur tot 12.00 uur.
825
825
907
Telefoonnummer: +31 (0)88 024 8070
-10,14
-10,14
-10,14
-11,16
11,33
8,11
9,18
12,47
47,2%
55,6%
52,5%
47,2%
100%
72%
81%
110%
E-mail: varkens@forfarmers.eu
Zie ook:
www.forfarmers.nl
Innovatiefonds
Kort nieuws
Drie tips voor een goede voeropname vóór spenen
Goed idee? Heeft u een goed idee, waar ook collega boeren iets mee kunnen? Dien het dan in voor de Innovatieprijs van Boerderij en
De gemiddelde toomgrootte blijft stijgen
geboorte met VIDA milk en schakel op
ForFarmers. Zo maakt u kans op een mooi
en elke zeugenhouder wil zo veel moge-
dag 10 over naar de VIDA prestarter.
geldbedrag om uw idee verder te ontwikkelen.
lijk gezonde, uniforme biggen spenen.
Voert u alleen een prestarter? Begin
Een innovatie hoeft niet ingewikkeld te zijn.
daar dan op dag 3 na geboorte al mee.
Het gaat erom dat de innovatie breed
Bijvoeren vóór spenen is het advies om dit te bereiken.
2. Plaats de biggenkom bij de kop van
inzetbaar is en leidt tot de oplossing van
de zeug en vul deze direct met een
een probleem of tot financiële
Om van een geboortegewicht van circa
beperkte hoeveelheid voer. Biggen
besparingen.
1,3 kg naar een speengewicht van 8 kg te
zoeken contact met de snuit van hun
groeien, heeft een big in totaal meer dan
moeder. Zet het voer dáár waar de big
Met haar baanbrekende
graag is.
idee voor een geurwerende
30 liter melk nodig. Bij een toomgrootte van 13 biggen en een speenleeftijd van 26
3. Voer vier keer per dag een kleine,
overall won Anne Groot
dagen, betekent dit dat de zeug gemid-
verse portie. Bij voorkeur vloeibaar en
Zevert niet alleen een mooie
deld 15 liter melk per dag moet geven. De
warm. Zo is het gemakkelijk opneem-
geldprijs maar werd ze eind
meeste zeugen halen dit alleen tijdens de
baar en blijft het smakelijk voor de
2016 ook uitgeroepen
topmelkproductie tussen dag 15 en 20 van
big. Zorg voor maximale hygiëne.
tot Innovator van het jaar.
de kraamperiode. Bijvoeren is dus een must voor een goed speengewicht. Maar
Wist u dat elke 100 gram extra voeropna-
bijvoeren voor spenen is óók noodzakelijk
me van een prestarter of speenvoer voor
voor een betere enzymontwikkeling en
het spenen resulteert in 50 gram extra
voergewenning, wat belangrijk is voor de
groei per dag in de biggenopfok? Het
voervertering en -opname ná spenen.
streven is om elke big 300 tot 500 gram
Kijk voor meer informatie en inspiratie op www.forfarmersinnovatiefonds.nl
voer voor spenen te laten opnemen. Drie tips om de voeropname voor spe-
Maar er leiden meer wegen naar Rome.
nen te stimuleren:
Bespreek daarom het voeradvies voor
1. Start zo vroeg mogelijk met bijvoeren.
uw biggen met uw biggenspecialist.
Start bij voorkeur binnen 24 uur na
Brok’nproat
Agenda 6 april: Symposium ‘Onze varkensketen’
9 mei: Uitreiking Agroscoopbokaal
23 juni: Ladies Day 2017 tijdens Farm & Country Fair Aalten
0317NL
14, 15 en 16 juli: Zwarte Cross, Lichtenvoorde