UITGAVE VAN FORFARMERS NEDERLAND
NR 2 2017
VOER
TAAL
Gerard de Jong:
2/4
‘De zeugen nemen veel meer voer op’ Brijvoer bij biggen bevalt best
6/7
Een veiliger erf is in ieders belang
14
2
Inhoud 02 NOVA: Meer melk en gezondere biggen 03 Column: Mag ik u voorstellen...
Bedrijfsreportage
Nieuwe aanpak voor zeugen: NOVA
Meer melk en gezondere bi
05 NOVA: Ontwikkeld voor het leven 06 Reportage: Brijvoer geeft meer uniforme biggen bij eigen moeder 08 Fermentatie: Studieclub deelt kennis en ervaring 09 Vital Power: Probaat middel tegen necrose 10 Reportage: Nieuwe aanpak stuwt technische resultaten omhoog 12 De specialist: Mathijs van Bergen 13 Kort nieuws 14 Een veiliger erf ForFarmers Swine Academy 15 Kort nieuws
Gerard de Jong (r.) overlegt met Robbert Jacobs, specialist zeugen & biggen bij ForFarmers. Vanaf dag 1 zag Gerard dat het vlotter ging in de kraamstal.
Na 18 maanden proefdraaien op
Varkenshouder Gerard de Jong uit het
38 bedrijven introduceert ForFarmers
Brabantse Biezenmortel kan erover
NOVA, een compleet nieuw en toekomst-
meepraten. “Voor goede geboortes en
bestendig zeugenvoerpakket. Gerard de
melkproductie is de juiste uierdruk
Jong deed mee in de test en zag een
belangrijk en moet je te veel stuwing
goede uierdruk en een hogere voerop-
voorkomen. Maar het valt niet mee dat
name bij zeug en biggen. Dat resulteert
te sturen.”
in gezonde dieren in de kraamstal. Colofon Voertaal is een uitgave van ForFarmers. Voor meer informatie kunt u terecht bij ForFarmers, Lochem. Tel. 0573 – 288 800 E-mail: voertaal@forfarmers.eu www.forfarmers.nl Overname van artikelen is mogelijk na toestemming van de redactie en met bronvermelding. Gedrukt op milieuvriendelijk papier.
Theorie versus praktijk De kraamstal is één van de belangrijk-
De uierdruk voor het werpen luistert erg
ste maar ook moeilijkste onderdelen
nauw. Bij te veel uierdruk gaan zeugen
van een zeugenbedrijf. Om met gezonde
op de buik liggen. Ze zijn onrustig en
biggen te starten zijn onder andere een
laten de biggen minder vlot drinken.
vlot werpproces en een hoge biest- en
Een te lage uierdruk gaat ten koste van
melkproductie een absolute must.
de melkproductie. Voor een optimale
Column
Mag ik u voorstellen…
ggen
We hebben nieuw zeugenvoer ontwikkeld en het de naam NOVA gegeven. NOVA staat soms een stuk lastiger, heeft De Jong
voor inNOVAtief en NIEUW.
ervaren. Hij schakelt zes dagen voor
En dat is het! De NOVA-
het werpen, als de zeugen naar de
voeders zijn ontwikkeld voor
kraamstal gaan, over van dracht- naar
zeugen en gelten in alle
lactovoer. “Goed overschakelen is lastig”,
levensstadia. Ze richten zich
aldus de varkenshouder. Een optie is het
op een hoge melkproductie,
voeren van een speciaal transitievoer.
technische topresultaten en een lange
“Maar met één vijzel in de kraamstal is dat
levensduur van de zeug. En bovenal zijn
niet praktisch.” Ook had hij moeite om
ze makkelijk en eenvoudig toe te pas-
voldoende voer in de zeugen te krijgen.
sen. Want zeg nou zelf; tijd is schaars. En de tijd die u heeft, wilt u toch graag
Meerdere proefopstellingen
zelf invullen.
Vanzelfsprekend zijn naast voer ook andere factoren van invloed op het
Daarom stond bij de ontwikkeling van
geboorteproces en de melkgift. Van de
NOVA niet alleen het dier, maar vooral
algehele gezondheidssituatie en water-
ook u centraal. En we zijn niet over één
kwaliteit tot de inrichting van de kraam-
nacht ijs gegaan. Wij vinden alleen het
hokken en het klimaat in de stal. Al deze
beste van het beste voor u en het dier
factoren waren volgens De Jong afge-
goed genoeg. Gedurende een periode
streept en in orde. Het aanbod om mee te
van 18 maanden werden de NOVA-
draaien in de pilotgroep voor het nieuwe
voeders ingezet op in totaal 38 praktijk-
zeugenvoer greep hij daarom met beide
bedrijven in vier verschillende landen.
handen aan.
We hebben 5.000 zeugen en 40.000
Sinds november 2015 werken de nutritio-
biggen gewogen. En via deze weg wil ik
nisten van ForFarmers aan de nieuwe
u bedanken. Mede door uw hulp hebben
uierdruk is de overgang van dracht-
samenstelling van de zeugenvoeders. Ze
we dit voer kunnen ontwikkelen met
naar lactovoer cruciaal. Het helpt de
doen dat met de behoefte van de moderne
zo’n eindresultaat.
darmflora gezond te houden en voor-
zeug in het achterhoofd. Daarbij is de
komt zo een verstoring van de hormo-
internationale kennis van ForFarmers
Dus mag ik u voorstellen: NOVA. Ik
gecombineerd met elementen uit het
kijk uit naar een zeer aangename
voerpakket van Vleuten-Steijn Voeders.
kennismaking!
De voeropname is opvallend hoog
3
Dat bedrijf heeft een sterke positie in het zeugen- en biggensegment en maakt
Harold Elzinga
sinds vorig jaar deel uit van ForFarmers.
Verkoopleider zeugen & biggen
nale balans. Dat is nodig om de melk-
In totaal is het nieuwe voer op 38
productie op gang te laten komen. De
bedrijven in meerdere proefopstellingen
voergift na werpen draagt bij aan een
gedurende alle seizoenen getest. De
vlotte opname en melkproductie, zonder
goede resultaten die de varkenshouders
dat er te veel stuwing ontstaat.Tot zover
en specialisten zagen, zijn dus geen
de theorie, want in de praktijk is het
toeval maar statistisch onderbouwd.
Reageren?
Mail naar voertaal@forfarmers.eu
4
structureel gewogen. De zeugen voordat ze in de kraamstal komen en er weer uitgaan. Biggen na de geboorte en net voor het spenen. Uit de wegingen kwamen grote verschillen in gewichtsafname in de kraamstal naar voren. Dat was bij alle pariteiten te zien. De laatste testperiode is te kort om nu al conclusies te trekken, maar afgaand op de hogere voeropname van de zeugen verwacht hij dat ze in een betere conditie de kraamstal verlaten. Structureel wegen van zeugen staat al enkele jaren in de Tijdens de proefperiode werden zeugen en biggen structureel gewogen.
belangstelling. De Jong onderschrijft de voordelen, maar blijft het alleen bij de
Meer voer
ze VIDA Prestarter. Een week later
gelten doen, zowel voor als na insemina-
De Jong verstrekt het nieuwe voer sinds
schakelt hij in twee dagen over op het
tie. “Dat deden we al langer, om ze op
begin juni. Het is een understatement
biggenvoer VIDA Optima 1 kruimel.
een optimale leeftijd en gewicht te
om te stellen dat het nieuwe voer goed
Vijf dagen voor het spenen verstrekt
insemineren. De zeugen ga ik nu wel
aanslaat; vanaf dag 1 zag de varkens-
De Jong, ook na een paar dagen
steekproefsgewijs wegen om toch zicht
houder dat het vlotter ging in de
mengen, VIDA speenkruimel. Mogelijk
te houden op het conditieverloop.”
kraamstal. Hij kan opvallend meer voer
gaan de vitale biggen eerder op zoek
in de zeugen kwijt en aan de gewichten
naar vast voedsel, is zijn verklaring voor
Overigens zijn er geen aanpassingen
en vitaliteit van de biggen te zien is de
de opvallend verhoogde voeropname.
gedaan rondom de voeding in de dracht,
melkgift een stuk hoger dan voorheen.
Het draagt in ieder geval bij aan een
qua voer of voerniveau. “De geboorte
De uitval is twee tot drie procentpunten
hogere groei en een betere weerstand
gewichten van de biggen zijn goed, dus
gedaald en na het spenen ziet hij
tegen speendiarree.
dat was niet nodig.” In combinatie met het nieuwe zeugenvoer in de kraamstal
nauwelijks nog achterblijvers of slijters. De speengewichten zijn gemiddeld met
Structureel wegen
staan alle signalen op groen voor een
0,5 kilo gestegen.
De Jong heeft ook hoge verwachtingen
gezonde biggenproductie.
van de conditie en gewichtsontwikkeling Opvallend noemt De Jong dat de biggen
van de zeugen. Om zicht te krijgen op
meer van het eerste vaste voer vreten.
de effecten van het voer, zijn zeugen
Vanaf een week na de geboorte krijgen
en biggen tijdens de proefperiode
MEER OVER NOVA FORFARMERS.NL/NOVA
Bedrijfsprofiel
Het nieuwe NOVA zeugenvoer in het kort
Gerard de Jong (55) heeft in Biezenmortel (NB)
• Specifieke voerstructuur voor fittere zeug die beter presteert.
met echtgenote Marian een bedrijf met circa 300
• Uitgekiende energiemix voor goede vruchtbaarheid en conditie-
zeugen en 2.300 vleesvarkens. De Topigs 20-zeugen worden geïnsemineerdmet de PIC408-beer. De productie bedraagt circa 30 biggen per zeug
verbetering. • Sturen op darmgezondheid met nieuwe vezelfactor voor vlot geboorteproces en hogere voeropname in de kraamstal.
per jaar. De vleesvarkens groeien 830 gram bij
• Aminozurensamenstelling voor de hoogproductieve zeug van nu.
een EW-conversie van 2,7 en 59,3 procent mager
• Melkfactor voor gezonde biggen met goede groei.
vlees. De varkens worden voor het Beter Leven-
• Nieuw vitaminecomplex voor hoogproductieve zeugen met een
concept geslacht bij Vion.
lange levensduur.
5
NOVA zeugenvoerassortiment
NOVA, ontwikkeld voor het leven Behoeftes van de zeug veranderen on-
als manager Nutritie
der invloed van veranderende genetica
& Innovatie Varkens
en hogere prestaties. Ook bedrijven zijn
nauw betrokken was
in ontwikkeling; worden groter, krijgen
bij het hele traject.
Gedeelde kennis De proeven waren al in volle gang,
meerdere locaties en (vaak) meer
toen ForFarmers Vleuten-Steijn
personeel. Dit vraagt om een andere
Waardevolle
aanpak van voer en voertoepassing.
informatie
Daarom heeft ForFarmers NOVA ont-
In de ideale situatie
wikkeld; hét antwoord For the Future
worden nieuwe
cialiseerde varkensbedrijven in
of Farming.
en bestaande voeders tegelijkertijd
huis haalde. Kennis die goed van
Voeders overnam en daarmee een schat aan kennis en ervaring Patricia Beckers
op het gebied van grote en gespe-
en op hetzelfde bedrijf getest, zodat de
pas kwam bij de ontwikkeling van
Aan de introductie van het nieuwe
omstandigheden zoveel mogelijk iden-
het nieuwe zeugenvoer. Diverse
assortiment zeugenvoeders ging een
tiek zijn. In de praktijk is dat lastig te
elementen uit de aanpak van
lange periode van voorbereiding en on-
realiseren, omdat de meeste praktijkbe-
Vleuten-Steijn zijn toegepast in de
derzoek vooraf. De praktijktesten op
drijven hiervoor onvoldoende silocapa-
nieuwe voeders.
38 bedrijven in Nederland, België,
citeit en voerlijnen hebben. “Wij hebben
Duitsland en Engeland namen bijna
er daarom voor gekozen om de nieuwe
twee jaar in beslag. “Bij zeugenproeven
voeders op de helft van de bedrijven in te
Er waren 5.000 zeugen bij de proeven
heb je te maken met de cycli van de
zetten, terwijl de anderehelft fungeerde
betrokken. Ruim 40.000 biggen zijn bij
zeug, dus daar moet je echt tijd – en
als controlegroep. Na afloop van de
geboorte en bij spenen gewogen.
geld – voor uittrekken. Praktijkproe-
eerste testperiode hebben we het om-
De proeven zijn uitgevoerd op bedrijven
ven op deze schaal zijn dan ook best
gedraaid. Dus uiteindelijk zijn de nieuwe
met verschillende omstandigheden en
bijzonder”, stelt Patricia Beckers, die
voeders op alle bedrijven getest.”
verschillende genetica. “Dit heeft heel veel waardevolle informatie opgeleverd, waarmee we voor elke varkenshouder een optimaal voerprogramma kunnen samenstellen”, aldus Patricia. Gebruiksvriendelijk De resultaten van de praktijkproeven laten de potentie van de NOVA-voeders zien: 0,25 meer gespeende biggen per worp, 165 g hoger speengewicht, 10% meer melk uit voer en 12% meer zeugen die 13 of meer biggen spenen. En zelfs met deze betere resultaten in de testgroep bleef de conditie van de zeugen in de lactatie behouden en werd een hogere voerefficiëntie waargenomen. Bovendien vonden de deelnemende varkenshouders de nieuwe voeders zeer gebruiksvriendelijk.
In de praktijkproeven steeg het aantal zeugen dat 13 of meer biggen speende, met 12%.
Extra prestaties zonder extra werk dus.
6
Bedrijfsreportage
Brijvoer geeft meer uniforme biggen bij de eigen moeder "ForFarmers heeft veel ervaring met dit voersysteem en met voeren van brij aan biggen", aldus Frank Schapendonk (l.). En dat maakt écht het verschil, ziet ook Hans Tax.
De biggen bij de familie Tax in Diessen
vers gemaakt brijmengsel dat de biggen
voordelen heeft. Volgens Frank
(N.Br.) doen zich vanaf geboorte te
zich zichtbaar goed laten smaken. Sinds
Schapendonk, accountmanager zeugen en
goed aan een vers brijmengsel.
begin juli is dit een dagelijks tafereel; de
biggen bij ForFarmers, profiteert een big het
Daarvoor investeerde Tax in een
ondernemers plaatsten toen een Nutrix+
hele leven van een hoge voeropname voor
brijvoersysteem, speciaal voor
brijvoerinstallatie voor bijvoeren in de
het spenen. “We hanteren de stelregel dat
biggen. Met de kennis en voeders
kraamstal. “We willen een maximale
van ForFarmerskomt het systeem
groei bij de biggen, omdat de ruimte
optimaal tot zijn recht. Dat resulteert
beperkt is”, vertelt Hans Tax. “Daarnaast
in 13,8 gezonde, bij de eigen moeder
worden hier inmiddels bijna 17 biggen
gespeende, biggen en een voerop-
levend geboren per worp en deze biggen
name voor het spenen van maar liefst
moeten zo veel mogelijk door de eigen
900 gram.
moeder worden grootgebracht.” Wat
elke 100 gram extra voeropname vóór het
extra voeding in de eerste weken is dan
spenen resulteert in 50 gram extra groei in
welkom en zelfs noodzakelijk.
de opfok. Maar ook in de vleesvarkensfase
Een pneumatisch gesis in de kraamstal van de familie Tax verstoort de rust bij de
‘In het begin wordt de groei van biggen gemaakt’
realiseren deze biggen een hogere groei.”
biggen die slapen of bij de moeder aan
Vroeg beginnen
Nat voer geeft een hogere opname dan
het drinken zijn. In hoog tempo vullen de
Het is al langer bekend dat vroeg
droog. Er zit echter veel werk in en hygiëne
voerbakjes in de afdelingen zich met een
beginnen met bijvoeren in de kraamstal
is altijd een aandachtspunt.
Bedrijfsprofiel
Goed verpompbaar
groeien als kool. In de kraamstal
In theorie is Nutrix een heel goed
liggen ze er prachtig bij; mooie grote
Piet (61), Bea (58) en Hans (35) Tax
systeem, maar alleen met de juiste
koppels, blakend van gezondheid.
hebben in Diessen (NB) een bedrijf
instellingen en voeders komt het echt
Indrukwekkend is de gerealiseerde
met 860 zeugen (Danbred). Deze wor-
tot zijn recht. Daarom koos Tax voor
voeropname voor het spenen, die het
den geïnsemineerd met de Tempo-
het voer en advies van ForFarmers.
systeem registreert: de biggen vreten
beer. De beren en gelten worden
“We hebben in Nederland, Duitsland
omgerekend naar mengvoer 900 gram
geproduceerd volgens en voor het
en België veel ervaring met dit voer
voer. Ter vergelijking: het gemiddelde
Beter Leven-concept van Vion. Over
systeem en met voeren van brij aan
zeugenbedrijf moet blij zijn met een
de afgelopen 3 maanden zijn 16,9
biggen”, vertelt Schapendonk. Dat
voeropname van 250 gram per big. Een
biggen per worp levend geboren en
maakt écht het verschil, ziet ook Tax.
opname van 500 gram is een veelge-
14,8 gespeend. Per jaar zijn dat 35,7
Zeker zo belangrijk is het feit dat de
noemd streefniveau. Tax: “In het begin
biggen per zeug.
VIDA-voeders geschikt zijn voor voeren
wordt de groei gemaakt. Daar wil ik
in een brijvoerinstallatie. Naast de
niet op bezuinigen.”
nutritionele keuzes voor een maximale darmgezondheid en gezonde groei,
Moment van overschakelen
Onbeperkt voeren
blijven de VIDA-voeders goed opgelost
De komende tijd gaat de varkenshouder
Om die reden investeerde Tax in het
en dus goed verpompbaar. “Het werkt
samen met Frank Schapendonk de
Nutrix+-systeem. “We hebben meerdere
perfect”, aldus de ondernemer.
puntjes verder op de i zetten. Technisch
systemen bekeken, maar dit sprak ons
functioneert het systeem prima, maar
het meeste aan”, vertelt Hans. Afgelo-
Investering
ze blijven schaven aan het beste
pen voorjaar kwam er een royale, nette
De bouw en installatie van de voerkeu-
voerschema. Bijvoorbeeld het moment
voerkeuken met vijf mengers, voorraad-
ken was een flinke investering. Het kon
van overschakelen. “Hoe eerder we
bunkertjes en voldoende ruimte om het
goedkoper; met een andere opstelling
naar de VIDA Maxima 2 kunnen
zakgoed handig neer te zetten. In de
van het systeem waren drie in plaats
overschakelen, hoe beter. Dat draagt
afdelingen monteerden ze voerbakjes in
van vijf mengers genoeg geweest. Maar
immers bij aan verlaging van de
de hokafscheiding, dus twee hokken
nu kunnen ze elk rantsoen in elke
voerkosten.” Verder wil Tax het systeem
drinken uit één bak. Het was even
afdeling traploos mengen. Van de extra
uitbreiden naar de afdelingen voor
puzzelen met de balansroosters
investering heeft Hans nog geen
gespeende biggen. Ook daar ziet hij
eronder, maar spijlen onder het bakje
moment spijt gehad, zeker als hij naar
voordeel als de biggen nog een week
voorkomen nu dat een big klem komt te
de resultaten kijkt. Speenproblemen
deels brijvoer bijgevoerd krijgen.
zitten als het rooster weer naar boven
komen nauwelijks voor en de biggen
gaat. Per weekgroep maken de mengers een brijmengsel dat via een aangelegd leidingsysteem wordt verpompt. Dat begint de eerste dagen na het werpen met VIDA Milk. Vervolgens krijgen de biggen VIDA Prestarter en VIDA Maxima 2. Elke voerovergang gaat gepaard met een paar dagen gemengd voeren. De droge stof van het mengsel neemt toe van 8% naar 20%; de temperatuur bouwt af van 45 naar 36 graden Celsius. Het voordeel van Nutrix is dat het voer altijd vers is en de biggen er onbeperkt van kunnen vreten. Een reinigingssysteem dat onder meer water, lucht en loog door de leidingen jaagt, zorgt voor de noodzakelijke hygiëne.
Nat voer vergt veel werk en een goede hygiëne, maar voor Hans Tax wegen de voordelen zwaarder.
7
8
Fermentatie
Studieclub deelt kennis en ervaring over fermentatie Fermentatie is een interessante
elkaar te leren en nieuwe ontwikkelin-
ontwikkeling, maar staat in Nederland
gen te bespreken”, aldus Richard.
nog in de kinderschoenen. Klanten van
In tegenstelling tot het voeren van
ForFarmers vinden elkaar in een nieuw
bijproducten is er in Nederland minder
opgerichte studieclub waar ze kennis
ervaring met fermentatie, terwijl het
en ervaring uitwisselen.
proces complexer is. De studiegroep is ook opgericht om fermentatie positief te
Een lager voerverbruik, lagere voerkos-
benaderen. “Er doen ten onrechte
ten en betere gezondheid bij de varkens.
negatieve verhalen de ronde.” In de
Het zijn enkele voordelen van fermenta-
beginjaren is leergeld betaald, maar Ter
tie. Via het Ferm4Farm-concept
Braak ziet met het Ferm4Farm-concept
ondersteunt ForFarmers varkenshou-
goede resultaten. Vooral bij zeugen en
ders die van fermentatie een succes
biggen zijn met fermentatie flinke
willen maken. Om kennis en ervaringen
voordelen te behalen. “Het belangrijkste
te delen is vorig jaar op initiatief van
is dat het proces op de goede manier
ForFarmers een studieclub fermentatie
verloopt.” Daarmee heeft ForFarmers
opgericht. De club komt twee keer per
inmiddels volop ervaring, vooral vanuit
jaar bij elkaar, telkens op het bedrijf van
Duitsland waar fermentatie al veel meer
één van de deelnemers. Accountmana-
is ingeburgerd.
ger Richard ter Braak is kartrekker,
Marc van Erp
elkaar. Deze varkenshouder, met circa 900 zeugen en 1.000 vleesvarkens/opfokgel-
Ronald Scholten ondersteunt als
Rantsoenen optimaliseren
ten, fermenteert sinds twee jaar. “We zijn
fermentatie-expert. “We merken een
Vandaag komt de studieclub op het bedrijf
ermee begonnen vanwege speenproble-
behoefte onder varkenshouders om van
van Marc van Erp uit Sint-Oedenrode bij
men”, vertelt de ondernemer. Van Erp voert via een brijvoerinstallatie drie bijproducten en het ferment van tarwe en gerst. Dat maakt 30 tot 45% van het rantsoen uit. Dankzij de gezonde eigenschappen van het ferment zijn de problemen verleden tijd. Ook ziet hij een betere melkgift bij de zeugen en een lager voerverbruik. Hoewel het nu goed loopt met fermenteren, verwacht Van Erp via de studieclub weer dingen te leren om het nog beter te kunnen doen. “Het is altijd goed om met anderen over rantsoenen te praten en hoe we die kunnen optimaliseren. Ook ben ik benieuwd naar ervaringen
Een kijkje in de (voer)keuken. V.l.n.r.: Richard ter Braak, Marc van Erp, Marko van Asten en
met andere grondstoffen om de voer
Erwin van de Wolfshaar.
kosten verder te verlagen.”
9
Vital Power
Probaat middel tegen necrose Oorrandnecrose, onrust en bijterij zijn
Oorrandnecrose is echter ook een
problemen die vooral bij biggen een
fysiologisch probleem dat ontstaat bij
hoge kostenpost kunnen vormen.
een slechte doorbloeding van de oor-
Vaak is er niet één oorzaak aan te wijzen,
puntjes waardoor het weefsel afsterft.
maar spelen diverse management- en
Dit probleem wordt met Vital Power
voedingsfactoren een rol. Met Vital
effectief aangepakt, zowel bij biggen als
Power biedt ForFarmers een effectieve
bij vleesvarkens.
oplossing die het probleem van binnenuit aanpakt.
Preventief en curatief Vital Power is een toevoeging aan het
Een hoge hokbezetting, een moeilijke
voer en kan zowel preventief als curatief
start na het spenen of na opleg in de var-
worden ingezet, om problemen met oor-
sporenelementen en vitamines, die
kensstal, tocht en temperatuurverschil-
randnecrose te voorkomen respectieve-
onrust tegengaan en bijdragen aan een
len; het zijn allemaal factoren die onrust
lijk te verminderen. Het zorgt voor een
algehele verbetering van de gezondheid.
in een koppel veroorzaken. Vaak leidt dit
betere doorbloeding van de weefsels die
Het resultaat: fittere biggen die weer
tot oren-, flank- en staartbijten en voor je
gevoelig zijn voor necrose. Daarnaast
al hun aandacht richten op het voer in
het weet zit je in een vicieuze cirkel.
bevat het stoffen, waaronder tryptofaan,
plaats van op hun hokgenoten.
In de praktijk nu toe alleen bij biggen ingezet, maar een van zijn klanten wil
‘Binnen één dag effect’
het binnenkort op proef bij de vleesvarkens toepassen. Zou hij, nu hij het effect bij necrose en onrust heeft gezien, Vital Power ook adviseren bij andere problemen, zoals staartbijten?
Stefan Janning, accountmanager Varkens in West-Duitsland,
“Ja”, zegt Stefan beslist, “maar alleen na een goede analyse
heeft Vital Power inmiddels op verschillende bedrijven inge-
in de stal, want het is geen wondermiddel dat alle problemen
zet en is zeer te spreken over het resultaat. “Ik heb meerde-
zomaar oplost.”
re klanten die op hun bedrijf kampen met oorrandnecrose. Op al deze bedrijven is na toevoeging van Vital Power aan
Kosten - baten
het voer de necrose sterk verminderd of helemaal genezen.
Toevoeging van Vital Power verhoogt de voerkosten met
Aan de voerstrategie zelf hebben we niets gewijzigd. De big-
€ 1,80/100 kg voer plus de mengtoeslag. Wat levert het op?
gen die meteen na spenen het voer met toevoeging hebben
Stefan neemt een van zijn klanten als voorbeeld: “Toen ik er
gekregen, komt necrose zelfs niet of veel minder voor.” Bij
kwam had 50% van de dieren aangetaste oren. Als gevolg
een andere klant heerste er veel onrust in de stal met big-
daarvan kon 10% van de biggen niet of alleen met korting
gen met ongecoupeerde staarten. Daar werd voor een iets
worden verkocht en de kwaliteitstoeslag werd niet altijd
andere aanpak gekozen: “Zodra de dieren onrustig werden,
uitbetaald. Inmiddels is nog slechts 2% van de biggen niet
hebben we per direct voor drie tot vijf dagen Vital Power aan
te verkopen – een gangbaar percentage – en de afgelopen
het voer toegevoegd. Dat had binnen één dag effect. Het is
maanden zijn de kwaliteitstoeslagen telkens uitbetaald.
nu een stuk rustiger in de stal.” Stefan heeft het product tot
Reken zelf maar na!”
10
Bedrijfsreportage
Carin en Danny de Graaf zijn blij met de inbreng van specialist Marc Kikkert (r.): “We draaien eindelijk weer lekker.”
Nieuwe aanpak stuwt technische resultaten omhoog De technische resultaten op het
aste ondernemers hebben er zin in om
resultaten en classificatie leveren circa
vleesvarkensbedrijf van Danny en
hun varkensstapel uit te breiden, vooral
10 euro extra per varken op.
Carin de Graaf in het Drentse Valthe
omdat het nu lekker draait. Dit was twee
zitten in de lift. Samen met Marc
jaar geleden wel anders, vertelt Danny.
Aanpassingen in voeding
Kikkert van ForFarmers is een aantal
“De resultaten vielen tegen en de varkens
De betere resultaten komen niet uit de
verbeteringen doorgevoerd waar ze
waren bleek en classificeerden niet
lucht vallen. Met de overstap naar
nu de vruchten van plukken. Ook de
goed”, herinnert hij zich.
voeding is aangepast waarbij de
Hoe anders is de situatie nu: de groei
ondernemers durven te investeren
over de laatste 12 maanden is in een jaar
in luxe voer.
tijd met ongeveer 50 gram gestegen; de voederconversie met 0,15 punten
‘Marc weet snel de vinger op de zere plek te leggen’
Het beton voor de putten van de
gedaald. Ook classificeren de varkens
nieuwbouw op het bedrijf van Danny en
een stuk beter; het aantal autofom-
Carin de Graaf is gestort, de roosters
punten steeg van 0,981 naar 1,014. Dat
ForFarmers en de komst van vleesvar-
liggen en de spanten staan overeind. Dit
laatste is ook duidelijk aan de varkens in
kensspecialist Marc Kikkert op het
jaar nog moet de uitbreiding met 536
de stal is te zien; de dieren zijn gezond en
bedrijf is namelijk een aantal zaken
vleesvarkens gereed zijn. De enthousi-
zijn zichtbaar goed gespierd. De betere
veranderd. Belangrijk zijn de aanpas-
singen in de voeding. Als eerste haalde
Vanzelfsprekendwordt deze stap goed
Kikkert een granenmengsel uit het
voorbereid en gemonitord. Naast zijn
rantsoen. “Het idee was om eerst een
kennis en ervaring zet Kikkert de tools
stabiele situatie met compleet meng-
Feedscoop en Agroscoop in. Met Feed-
voer te krijgen”, vertelt Kikkert. Hij en
scoop kan hij op basis van onder andere
de varkenshouders sluiten niet uit dat
de genetica, sekse en groeiniveau een
ze in de toekomst granen of CCM gaan
optimaal voerschema samenstellen.
voeren. Het bedrijf ligt wat dat betreft
Agroscoop is de monitor-tool waarmee
gunstig in een akkerbouwgebied en ze
de specialist de ontwikkelingen van de
kunnen ook zelf graan of mais telen.
resultaten continu volgt en zodoende
Toch zijn de ondernemers nog terug-
direct kan bijsturen als het nodig is.
11
houdend. Danny: “We moeten dan nog wel wat investeringen doen in de
Hele ingreep
voerinstallatie. En omdat het nu zo
Niet alleen het voer is aangepast sinds
goed draait willen we voorlopig niet te
ForFarmers op het bedrijf komt. Zo lagen
veel veranderen.”
voorheen afdelingen met jonge en oude
De nieuwbouw vordert gestaag. Danny (r.) ziet de uitbreiding met vertrouwen tegemoet. Links vleesvarkensspecialist Marc Kikkert.
varkens kriskras door elkaar, zowel in de Investeren en terugschakelen
nieuwe als de oude stal. Om gestructu-
Nieuwe energie
De ondernemers zijn recent overgestapt
reerder en hygiënischer te kunnen
Voor de komende tijd hopen Danny en
van de luxe Maxima-voerlijn naar de
werken, liggen de afdelingen nu op
Carin dat ze de stijging in resultaten
Optima. Kikkert: “Durf te investeren in
volgorde van leeftijd. Danny: “Het was een
kunnen vasthouden en dat de nieuw-
luxe voer. Maar ook terug te schakelen
hele ingreep en heeft ook wat resultaat
bouw goed gaat draaien. Niet alleen
als het goed gaat.” De verwachting is dat
gekost omdat we varkens hebben moeten
dankzij ForFarmers zit het bedrijf in
de technische resultaten gelijk blijven of
verplaatsen. Maar dat was eenmalig.”
een goede flow; ook de overstap naar
zelfs nog stijgen, maar dat de voerkosten
Nu ervaren de ondernemers meer rust
Beter Leven gaf nieuwe energie,
dalen door een lagere voerprijs. Beide
en overzicht in de stallen.
ondanks dat het aantal varkens afnam
voerlijnen vallen binnen het Deltavoer-
en het netto economisch voordeel
pakket, dus zijn gemaakt met de
Afspraken
beperkt is. “We vinden het een mooie
nieuwste kennis en inzichten op het
Ook zijn er afspraken gemaakt met de
manier van werken. De varkens hebben
gebied van vleesvarkensvoeding. Daarbij
dierenarts, voerspecialist en handelaar
daglicht, meer ruimte en altijd stro ter
ligt de focus op waardering van grond-
om vier keer per jaar met elkaar om
beschikking. Het is een prachtig beeld
stoffen en darmgezondheid.
tafel te gaan om structureel aan
als je de deur opentrekt en de varkens
verbeteringen te werken. Eén keer per
komen aan denderen.”
jaar zal ook de klimaatspecialist van
Bedrijfsprofiel
ForFarmers aansluiten. De varkens-
Secuur afleveren
houders vinden het belangrijk dat
Secuur afleveren is altijd belangrijk,
Danny en Carin de Graaf hebben
iedereen vanuit zijn eigen deskundig-
maar zeker in een concept. Dat gaat
in Valthe (Dr.) een bedrijf met circa
heid meedenkt. Verder hechten ze veel
goed; de laatste leveringen valt 94% van
1.800 vleesvarkens en 50 hectare
waarde aan een goede persoonlijke
de varkens binnen het gewichtstraject
akkerbouw. Per varken (Deense zeug
relatie waarbij er onderling vertrouwen
van 85 tot 105 kilo. Danny zat er altijd al
x PIC 408) is een oppervlakte van
is. Dat geldt voor alle adviseurs op het
bovenop rond het afleveren, maar sinds
0,9 m2 beschikbaar. De varkens wor-
bedrijf, maar nog nét ietsje meer voor
kort weegt hij een aantal varkens en
den geleverd aan het Duitse West-
Kikkert. “Hij vindt dat het altijd beter
schrijft het gewicht op de rug. Zo houdt
fleisch voor het Beter Leven-concept.
kan en is met minder niet tevreden.
hij zichzelf scherp. “Maar secuur
In de laatste 12 maanden groeien de
Marc denkt echt met ons mee”, aldus
afleveren begint bij uniforme koppels”,
varkens 830 gram per dag en hebben
Carin. “Hij is goed met cijfers en
benadrukt hij. “Goede biggen, netjes
een voederconversie van 2,47.
analyses en weet snel de vinger op de
opleggen en selecteren en daarna een
zere plek te leggen.”
gezonde groei dragen daaraan bij.”
12
Mathijs van Bergen, specialist Varkens
Inspiratie voor de toekomst Begin dit jaar nam Mathijs van Bergen samen met zijn collega’s Freek van Nuland en Jordy van den Berk het initiatief om onder de noemer ‘Future Farmers’ jonge varkenshouders in Zuid-Nederlandmet elkaar in contact te brengen. Een initiatief geheel in de geest van ForFarmers' missie For the Future of Farming. “Eerlijk is eerlijk, we hebben het niet helemaal zelf bedacht. In Noord-Nederland is een collega betrokken bij een soortgelijke club. Toen we daarvan hoorden, vonden we dat zoiets juist ook in Zuid-Nederland hard nodig was. Een podium waar jonge ondernemers en bedrijfsopvolgers van 20 tot 30 jaar elkaar leren kennen en ervaringen kunnen uitwisselen. Freek en ik zijn - op termijn - bedrijfsopvolger dus we horen zelf tot de doelgroep.
‘De hoge response verbaasde ons’ Toch waren we verbaasd over de hoge response. We hadden niet verwacht dat er nog zoveel leeftijdgenoten verder willen in de varkenshouderij. De groep telt nu al meer dan 70 deelnemers, ongeveer een kwart is al echt aan de slag, de rest is beoogd bedrijfsopvolger.” “We zijn geen ‘klassieke’ studieclub, waar vooral operationele vraagstukken centraal staan. Deze jonge, startende ondernemers willen juist hun visie op de toekomst met elkaar delen, discussiëren over de vraag waar ze over tien jaar verwachten of hopen te staan. Zo hebben we begin oktober een jonge champignonkweker bezocht die de reststroom in zijn bedrijf omzet in hoogwaardige mest en warmte. Dat kun je niet éénop-één vertalen naar de varkenshouderij, maar het biedt wel inspiratie voor een discussie over het creëren van kansen. Dat raakt ons!”
Impressie van het bezoek aan de champignonk wekerij. Onder: Mathijs (l.) en Jordy, twee van de initiatiefnemers van Future Farmers.
Kort nieuws
Biologisch varkenshouden
Iets voor u? Omschakelen naar biologische var-
Bijzonder nieuwbouwproject
Zo gelden er bijvoorbeeld strengere
kenshouderij klinkt voor veel varkens-
regelsvoor het gebruik van geneesmid-
houders aantrekkelijk, vanwege de
delen en komt het aan op vakmanschap
hogere opbrengstprijzen of wanneer
in de dierverzorging. De huisvestings-
schaalvergroting geen wens of optie is.
eisen, zoals een groter gedeelte dichte
Maar de biologische schoen past niet
vloer, strooisel en uitloop naar buiten,
iedereen. Hierbij een eerste check of
betekenen meer fysieke arbeid, maar
biologisch varkenshouden iets voor u is.
ook veel afwisseling en meer buitenwerk. Past dit bij u?
Ketengericht denken Een groot verschil met de reguliere var-
Op zoek naar mogelijkheden?
kenshouderij is het werken in een keten.
Naast keten- en diergerichtheid en
De biologische sector is veel kleiner en
arbeid spelen meer factoren een rol in
de opties om te wisselen van leveranciers
de mogelijkheden en kosten van om-
of afnemers zijn beperkter. Daar staat te-
schakelen. Wilt u weten of biologische
genover dat de keten zeer transparant is
varkenshouderij bij u past? Lees dan
en streeft naar een eerlijke verdeling van
het uitgebreide artikel op onze website
toegevoegde waarde. Commitment aan de
of neem contact op met de specialisten
keten moet u dus passen.
van Reudink, de biologische tak van ForFarmers.
Vakmanschap en arbeid De biologische varkenshouderij vraagt
Ga naar:
meer dierverzorging en (fysieke) arbeid.
www.reudink-bio.eu/nieuws/bio_iets_voor_u
De kraamhokken zijn voorzien van een biggenbox.
Een uitbreiding van de zeugentak met oog voor dierwelzijn, duurzaamheid en maatschappij. De familie Nijhof in Haaksbergen slaat meerdere vliegen in één klap met de nieuwbouw van een kraam-, dek- en drachtstal waar de dieren meer bewegingsvrijheid hebben, terwijl de slimme luchtwasser geur, stof, ammoniak én warmte uit de stallucht haalt. De adviseurs van FarmConsult, onderdeel van ForFarmers, gingen ieder vanuit hun eigen specialisme met de ondernemers aan de slag om de realisatie van dit uitdagende plan te laten slagen. Bijzonder was dat het uitbreidingsplan in open dialoog met de buurtbewoners is besproken. (Ver)bouw- of uitbreidingsplannen? Bel 0573 - 28 89 89 en ontdek wat FarmConsult hierin voor u kan betekenen.
BENIEUWD NAAR HET RESULTAAT? FORFARMERS.NL/FARMCONSULT/PROJECTEN
13
14
Een veiliger erf
Voor boer, chauffeur en buitendienst Met het project ‘Farm Risk’ vraagt
Risico's op het erf
ForFarmersaandacht voor veilige werkomstandigheden op het boerenerf.
Rond 13% van de adressen valt in de
Het mes snijdt aan twee kanten, want
risicocategorie ‘aanzienlijk’ of ‘(zeer)
een veilige werkplek is niet alleen in het
hoog’. In bijna de helft van deze gevallen
belang van alle bedrijfsbezoekers, maar
is dat vanwege een ondeugdelijke silo.
ook van de klant zelf.
Wat daarnaast veel voorkomt:
Een wankele silo, een onoverzichtelijke uitrit, een openstaand luik van een mestkelder; buitendienstmedewerkers en chauffeurs komen dit tijdens hun
Goed bereikbare silo’s op een stevige onder-
•O bstakels zoals bomen en
grond. Zo kan de chauffeur het voer veilig
schuren die de werkzaamheden
afleveren.
bemoeilijken. • Gevaarlijke situatie bij de toegang
werk allemaal weleens tegen. “Maar hoe
tot de locatie vanaf de hoofdweg.
vaak komt het nu echt voor? En op welke
de accountmanager of specialist van de
adressen? Met dit project willen we daar
betreffende klant. Bijvoorbeeld: ‘Graag
• Contact met loslopende dieren.
meer duidelijkheid over krijgen, zodat
met de klant bespreken dat de poten van
• Werken op hoogte bij het aansluiten
we ook gericht actie kunnen onderne-
silo 2 aan vervanging toe zijn’.
men”, aldus logistiek manager Jeroen
Klanten vinden het over het algemeen
Franck. Op alle locaties waar ForFar-
zeer positief dat ForFarmers dit be-
mers voer levert worden de risico’s ge-
spreekbaar maakt, zo wijst de praktijk
ïnventariseerd. Een aantal chauffeurs is
uit. Jeroen: “De meeste klanten regelen
gen we meer meldingen van collega’s die
hiervoor speciaal getraind. Wordt er een
het voor de volgende voerlevering.
gebeten zijn door een hond. Hier gaan
(zeer) hoog risico geconstateerd, dan
De verbeterpunten zijn vaak ook een-
we de komende periode extra aandacht
stelt de chauffeur een actieplan op voor
voudig op te lossen. De laatste tijd krij-
aan schenken.”
van slang en/of stofzak.
ForFarmers Swine Academy: voor de beste buitendienst Om te waarborgen dat onze buitendienst
biestmanagement. In beide trainingen
In praktijkcases en rollenspellen gaan
de beste is én blijft op het gebied van
is kennis verwerkt die aan de basis ligt
zij ook actief met de stof aan de slag.
kennis en kunde en dat onze klanten de
van het nieuwe zeugenconcept. Ook de
Op deze manier kunnen zij zich snel
beste (technische) begeleiding krijgen op
ontwikkeling van een goede speenbig
relevante kennis eigen maken.
hun bedrijf, heeft ForFarmers de Swine
is behandeld. In de komende maanden
Academy in het leven geroepen.
staan diverse vleesvarkensmodules op
We zijn trots op het resultaat dat tot nu
het programma.
toe behaald is en ForFarmers blijft hier
De Swine Academy verzorgt trainingen
ook in investeren: vakmensen met veel
over uiteenlopende onderwerpen. Het
In de training wordt de vooraf bestudeer-
praktisch inzetbare kennis en de aan-
hele team heeft inmiddels een training
de theorie op interactieve wijze vertaald
gewezen gesprekspartner voor onder-
over geltenopfok, dekken en dracht
naar de praktijk. Deelnemers kunnen
nemers die hun bedrijf naar een hoger
gevolgd en een training over lactatie en
zo ervaringen delen en van elkaar leren.
plan willen tillen.
Kort nieuws
Doe mee in de strijd
tegen kanker
Inspiratie voor uw studieclub Op zoek naar een boeiend programma voor uw studieclub? Onze specialisten in de
veel mogelijk sponsorgelden blijf je niet
varkenshouderij denken graag met u mee.
machteloos aan de zijlijn staan. De
Er zijn o.a. workshops over het optimaliseren
energie en kracht die je door die inzet
van voerwinst, biest- en kraamstalmanage-
krijgt, geeft meer dan alleen voldoening;
ment en groei en voederconversie. Ook een
het is een cadeau voor het leven.
workshop op maat is mogelijk. Uw specialist vertelt er graag meer over.
Meld je aan Op 7 juni 2018 doet BIG Challenge weer
Fosfaatreductie
Al enkele jaren zetten vertegenwoordi-
mee aan Alpe d’HuZes. Bent u erbij? BIG
gers uit de agrarische sector zich geza-
Challenge zoekt betrokkenen, werkne-
menlijk in om een wezenlijke bijdrage
mers, bedrijven en ondernemers uit de
te leveren aan de strijd tegen kanker. Ze
hele land- en tuinbouw om mee te doen
Doet u mee aan de regeling fosfaatreductie
doen als grootste team, BIG Challenge,
als sponsor, fietser, loper, vrijwilliger of
varkenshouderij en wilt u nog een extra stap
mee aan Alpe d’HuZes en zamelen geld
supporter. Geef jezelf dat cadeau voor
zetten? ForFarmers heeft speciale voeders in
in voor onderzoek zodat kanker een
het leven en doe mee!
het assortiment waarmee een extra fosfaat-
beheersbare ziekte wordt waarmee
reductie kan worden gerealiseerd. Interesse?
goed valt te leven. BIG Challenge zoekt
Interesse?
versterking. Doet u mee?
Mail naar tom.niehof@forfarmers.eu of
Vraag uw specialist om meer informatie.
harold.korsten@forfarmers.eu Kanker treft 1 op de 3 mensen en heeft grote gevolgen voor de getroffene en voor
Meer info?
familie en vrienden. Door deelname aan
www.bigchallenge.eu en
Alpe d’HuZes en door het werven van zo
www.opgevenisgeenoptie.nl
Brok’nproat
Goed idee? Stuur het in! Deze zomer zag een melkveehouder zijn innovatieve idee beloond met een aanmoedigingsprijs van € 1.000 van het Boerderij ForFarmers Innovatiefonds. Geen innovatie vanuit de varkenssector deze keer. Maar eind dit jaar is er een nieuwe kans. Dan worden alle tot dan ingediende ideeën beoordeeld. Dus heeft u een idee waar ook collega-boeren iets mee kunnen? Dien het in en maak kans op een mooi geldbedrag om uw idee verder te ontwikkelen. Kijk voor meer informatie en inspiratie op www.forfarmersinnovatiefonds.nl
Zie ook:
www.forfarmers.nl
15
FOCUS ON TALENT
FOR THE FUTURE OF FARMING
1117NL