VOER
TAAL
Nando Ernst:
4/5
'ULTRA-score is een goede eyeopener' Betere bigkwaliteit; dit levert het op
6
Een gezond varken is een duurzaam varken
9
Special g
UITGAVE VAN FORFARMERS NEDERLAND
NR 1 2020
ez
heid d n o
Inhoud 02 Een gezond vleesvarken begint bij een fitte zeug 03 Column: Uw toekomst is onze toekomst 04 Reportage: Verbeterpunten overzichtelijk in beeld met ULTRA-score 06 • Bigkwaliteit in euro's • NutriPower+ 07 Interview Marrina Schuttert, dierenarts 08 De specialist: Coen van der Vleuten en Pim Klein Koerkamp 09 Een gezond varken is een duurzaam varken 10 De vele voordelen van fermentatie 11 FarmConsult: Stikstofbeleid 12 Kort nieuws
Diergezondheid
Een gezond vleesvarken begi Werken aan een gezond vleesvarken kan
kraamstal worden verplaatst, zijn
niet zonder de voorliggende schakels
vermindering van stress en een zo klein
erin te betrekken. Dat begint al tijdens
mogelijke voerovergang een belangrijke
de dracht, maar ook daarna drukken
factor in de vitaliteit van de biggen. Zij
allerlei factoren hun stempel op de
hebben beide een positief effect op de
latere prestaties van de big.
snelheid van het geboorteproces. Hoe korter het geboorteproces, des te lager
Tijdens de dracht is de gezondheid van
het risico van een zuurstoftekort bij de big
de zeug van grote invloed op de biggen.
en des te vitaler de big. Figuur 1 toont de
Niet alleen voedingsstoffen, maar ook
resultaten van een proef van ForFarmers
virussen en bacteriën worden via de zeug
waarin de invloed van verschillende
aan de biggen doorgegeven. De (gezond-
calciumgehalten en calciumbronnen op
heid van de) zeug speelt echter op
de duur van het geboorteproces werd
meerdere momenten een belangrijke rol.
onderzocht.
Zo is de ontwikkeling van de uier tegen het eind van de dracht van grote invloed
Weerstand
op de gezondheid van de biggen tijdens
Het eerste punt van aandacht na de
de lactatie. En als de zeugen naar de
geboorte is de biestopname. Het is
Fig. 1: Invloed calcium op geboorteproces 400
Totale duur geboorteproces (min.)
2
350 300 250
HFL Hoog calcium uit calciumformiaat en krijt HL Hoog calcium uit krijt LL Laag calciumgehalte
200 150 100 50 0
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22
Geboortevolgorde
Colofon Voertaal is een uitgave van ForFarmers. Voor meer informatie kunt u terecht bij ForFarmers, Lochem. Tel. 0573 – 288 800 E-mail: voertaal@forfarmers.eu www.forfarmers.nl
Fig. 2: Verband geboortegewicht en prestaties als vleesvarken Gewichtsklasse % KG (n=1022)
<25% <1.080
25-50% 1.10-1.26
50-75% 1.28-1.45
>75% >1.46
1.18
1.36
1.62
10.0
9.7
8.0
181
179
177
87.5
88.7
90.0
In ons privacy statement op www.forfarmers.nl staat hoe ForFarmers omgaat met uw persoonsgegevens. Wenst u geen (marketing)communicatie van ForFarmers meer te ontvangen, dan kunt u dit aangeven via www.forfarmers.nl/mijn-gegevens.
Geboortegewicht (kg)
0.90
Uitval voor spenen (%)
36.8
Afleverleeftijd (dagen)
184
Overname van artikelen is mogelijk na toestemming van de redactie en met bronvermelding.
Karkasgewicht (kg)
85.8
Gedrukt op milieuvriendelijk papier.
*= significant verschil
*
* *
Column
int bij een fitte zeug
Uw toekomst is onze toekomst
Fig. 3: Verband tussen voeropname
de kraamstal. Dit heeft een positieve
Boer is en blijft een prachtig
vóór spenen en diarree na spenen
invloed op het speengewicht. Verder is het
beroep. Maar de realiteit van
belangrijk om er in de kraamstal aan te
nu is ook dat de onzekerheid
werken dat de biggen voor het spenen
knaagt aan de Nederlandse
voldoende vast voer opnemen. Als de
veehouders. Welke kant gaat
voeropname vóór spenen hoog genoeg is,
het op met het beleid en
is er minder risico op diarree na het
regelgeving? Krijgt de volgende
spenen, zo bleek uit onderzoek van
generatie ambitieuze jonge boeren een
ForFarmers(zie fig. 3).
eerlijke kans om het bedrijf voort te
Optreden van diarree 6 dagen na spenen 46% 38%
40% 28%
Geen opname
Gemiddelde opname
Goede opname
(Zeer) hoge opname
zetten? De afgelopen maanden heeft u Speenleeftijd
massaal en op indrukwekkende wijze
Speenleeftijd heeft een grote invloed op de
uw stem laten horen. Bij ForFarmers
cruciaal dat de biggen voldoende biest
ontwikkeling van het darmkanaal van de
snappen we als geen ander waarom dit
binnenkrijgen, zowel vanwege het hoge
big. In proeven* zijn darmen vergeleken
protest voor u belangrijk en nodig was.
energiegehalte in de biest, als vanwege de
van biggen die op 19 dagen en op 28 dagen
Boeren vormen de bakermat van wat
immunoglobulines (IgG) die voor de
gespeend zijn. De jong gespeende biggen
ForFarmers nu is en een groot deel van
weerstand van de big zorgen. In samen
hebben een duidelijk minder ontwikkelde
onze medewerkers is opgegroeid op een
werking met de bedrijfsdierenarts worden
darm die ziekteverwekkers makkelijker
boerderij of heeft een boerenbedrijf. Mede
er biestscores uitgevoerd. Daarbij bepalen
doorlaat. Zij zijn daardoor dus gevoeliger
daarom ondersteunen wij diverse acties.
we het IgG-gehalte in het bloed van de
voor ziektes. Ook blijkt er een verband
Samen met u streven we naar haalbare en
biggen, op basis waarvan we de biest
tussen de voeropname de eerste week na
rechtvaardige oplossingen en perspectief
opname berekenen. We zien dat het bloed
spenen en de groei in de vleesvarkensstal.
voor de boeren. We werken om die reden
van uitgevallen biggen slechts 50% van de
De levensgroei wordt vooral negatief
nauw samen met onze contacten in
IgG bevat die overlevende biggen in het
beïnvloed als de opname de eerste acht
bijvoorbeeld brancheverenigingen om
bloed hebben. Verder is er een sterk
dagen na spenen lager is dan 150 g/d.
kennis van de praktijk over te brengen
verband tussen het gewicht bij geboorte en
op o.a. beleidsmakers en ketenpartners.
de uitval voor het spenen. Duidelijk is
Stress
En vanzelfsprekend mag u van ons
ook het effect van het geboortegewicht
Biggen die van een vermeerderaar naar de
verwachten dat we met voerinnovaties en
op het aantal dagen tot aan de slacht
vleesvarkenshouder gaan, ondervinden
advies blijven bijdragen aan praktische,
(zie fig. 2). De bigvitaliteits-check van
veel stress. Transportstress leidt tot een
haalbare en rendabele oplossingen op het
ForFarmers is een goede manier om de
tijdelijk lagere weerstand bij de biggen wat
boerenbedrijf. Wij blijven zij-aan-zij met
geboortegewichten te bepalen en te
ze gevoeliger maakt voor ziekteverwek-
u staan voor een gezonde toekomst van
benchmarken met andere bedrijven. Voor
kers. Verder worden de tomen op de
onze sector én voor hoogwaardige, veilige
de check worden 40 tomen van een of twee
vrachtwagen gemengd, waardoor ziekte
en gezonde voeding van Nederlandse
weekgroepen gewogen en gemonitord.
verwekkers zich makkelijker verspreiden.
bodem. Omdat we overtuigd zijn van de
Om de voerovergang te beperken, is het
kracht van onze sector én trots zijn op wat
Wat kan de varkenshouder doen?
raadzaam de varkens bij de vleesvarkens-
we gezamenlijk presteren!
Biggen met een laag geboortegewicht
houder met een biggenvoer op te vangen.
hebben extra aandacht nodig in de
Pieter Wolleswinkel
kraamstal. Wanneer de lichte biggen bij
Conclusie: In het streven naar de beste
een tweedeworpszeug worden gelegd,
vleesvarkensresultaten is het zaak alle
hebben ze meer kans op een hoge groei in
voorgaande fasen te optimaliseren.
*) Bron: Moeser et al., 2007
Directeur ForFarmers Nederland
Reageren?
Mail naar voertaal@forfarmers.eu
3
4
Reportage
Verbeterpunten overzichtelijk in beeld met ULTRA-score Een groot voordeel van ULTRA-score is dat het zichtbaar maakt wat beter kan, aldus Nando Ernst.
‘ULTRA-score’ maakt bedrijfsfactoren
specten in beeld gebracht. Het gaat
Duitse slachterij
inzichtelijk die van invloed zijn op de
om Agroscoop (technische resultaten),
Gezondheids- en slachtgegevens zijn
technische resultaten. Daarmee kunnen
karkassamenstelling, karkasafwijking,
afkomstig van de slachterij. Dat is in het
varkenshouders hun resultaten
gezondheidsparameters, mestmonsters
geval van Ernst een Duitse slachterij, wat
verbeteren. Het bedrijf van Nando Ernst
en een hygiënecheck.
voor de analyse geen probleem is. De
is een van de bedrijven waar de nieuwe
De specialist van ForFarmers, in dit
varkenshouder levert al jaren in Duits-
tool is uitgetest. Hij heeft inmiddels het
geval Erik Salemink, regelt alle gege-
land. Niet alleen past het type varken
voerschema aangepast en bekijkt met
vens voor de verschillende onderzoeken
met relatief weinig spek en veel spier-
zijn adviseurs de mogelijkheden om de
en analyses. Zo neemt hij de benodigde
aanzet goed; ook het eigen management
gezondheid van de dieren verder te
mestmonsters, voert een hygiënecheck
met een optimale afleverstrategie maakt
verbeteren.
uit en haalt gegevens uit Agroscoop.
het interessant. “Nando levert zeer
De dierenarts neemt bloedmonsters
secuur af, wat juist in Duitsland met het
Het vleesvarkensbedrijf van Nando Ernst
en hangt kauwtouwen op. De rol van de
krappe gewichtstraject bij het classifi-
en zijn ouders ligt er op deze winterdag
dierenarts is belangrijk benadrukt Sale-
ceringssysteem AutoFOM belangrijk is”,
rustig bij. Het bedrijf draait technisch
mink. Op dit bedrijf was Arjan Schut-
aldus Salemink.
prima, maar Nando is altijd in voor
tert van De Oosthof Dierenartsen nauw
verbeteringen. Daarom heeft hij meege-
betrokken bij het gehele traject vanaf de
Spinnenweb
daan aan de pilot met de zogenoemde
voorbereiding tot aan de bespreking van
De uitslag van de ULTRA-score wordt op
ULTRA-score van ForFarmers. Voor deze
de resultaten.
verschillende manieren gepresenteerd.
score worden vijf meetbare bedrijfsa-
Een belangrijk vertrekpunt is een ‘spin-
Bedrijfsprofiel
nenweb’ waarbij de score van het bedrijf
om te kijken of het effect heeft.”
op de vijf aspecten visueel wordt verge-
De wormbesmettingen zijn niet terug te
leken met het gemiddelde van bedrijven
zien bij de uitslagen van de slachterij, al-
Nando Ernst heeft in Borculo (Gld.)
met dezelfde eindbeer. Deze benchmark
leen in het bloed. Ook dat is een onder-
een varkensbedrijf met circa 6.500
maakt dus in één oogopslag duidelijk
werp dat nader besproken zal worden met
vleesvarkens. De biggen zijn afkomstig
waar de sterke en zwakke plekken van
de dierenarts. Een minder tastbaar, maar
van één vaste vermeerderaar en zijn
het bedrijf zitten. Hoe verder de lijn
niet minder belangrijk effect van de UL-
van de kruising TN70 x PIC 408. De
uitslaat naar de buitenkant, hoe beter de
TRA-score is volgens Nando dat het een
varkens worden al jaren geslacht in
score op dat onderdeel. Het spinnenweb
kritische blik op de totale bedrijfsvoering
Duitsland, momenteel bij Tönnies.
laat zien dat het bedrijf van Ernst op
oplevert. “Het is een hele goede eyeope-
Met een CDI-installatie krijgen de
alle vijf de onderdelen hetzelfde of beter
ner die overzichtelijk weergeeft wat beter
vleesvarkens een uitgebalanceerd
scoort dan het gemiddelde bedrijf. Het
kan.” Bovendien geeft het goede handvat-
rantsoen van volledig mengvoer.
onderdeel hygiënecheck scoort gelijk
ten om indien nodig in overleg te treden
met het gemiddelde van de groep; het
met de vermeerderaar en/of handelaar. Koeling
onderdeel Agroscoop & karkassamenstelling springt er het meest positief uit.
Jeugdgroei benutten
In de stallen wil de ondernemer de puntjes
De uitslag heeft al tot een concrete aan-
verder op de i zetten. Het klimaat krijgt al
Kritische blik
passing geleid. Om de groei te verbete-
veel aandacht met jaarlijks een check door
Uit de onderliggende resultaten valt op
ren is in overleg met Salemink gekozen
een klimaatspecialist. De droge hokken
te maken dat met name het percentage
voor een wat luxer startvoer (Optima)
en goede resultaten zijn een teken dat het
pneunomie en pleuritis wat beter kunnen.
uit het vleesvarkensvoerpakket ULTRA
wel goed zit, maar in de zomer is hij niet
Verder zijn kleine hoeveelheden antistof-
van ForFarmers. “Daarmee willen we de
helemaal tevreden. “Door de hitte zakt de
fen tegen PIA en Ascaris (wormbesmet-
jeugdgroei nog beter benutten.” Dat is
voeropname en de groei te veel weg.” Om
tingen) gevonden. Echter zo weinig dat
altijd belangrijk, maar zeker in deze tijden
dat in de toekomst te voorkomen wil Ernst
het nog steeds ‘negatief’ is. Via slachtlijn-
van goede varkensprijzen wil de varkens-
op korte termijn in alle stallen koeling met
onderzoek kwamen wel enkele varkens
houder zo veel mogelijk kilo’s vlees per
hogedrukverneveling aanleggen. Eind 2020
met PIA in de darmen naar boven. “In de
plaats produceren. De doelstelling voor
zal blijken of de maatregelen het beoogde
stal zien we geen PIA-verschijnselen”,
2020 is een groei van 880 gram per dag;
resultaat hebben. Erik Salemink heeft er
aldus Nando. "Maar niet-zichtbare PIA
een stijging van zo’n 30 gram ten opzichte
alle vertrouwen in. “Er ligt een goede big
kan de resultaten wel beïnvloeden, dus ik
van 2019. Ernst verwacht dat de aanpak
en het management is bovengemiddeld.
wil toch met de dierenarts bespreken om
met de ULTRA-score daar zeker een
Dat is belangrijk om de beste resultaten te
eventueel een koppel varkens te enten,
bijdrage aan zal leveren.
realiseren.”
Aan de hand van het ‘spinnenweb’ bespreken Erik Salemink (l.) en Nando Ernst de resultaten en mogelijke verbeterpunten.
Het bedrijf ligt er strak bij, zeker vanuit de lucht is dat mooi te zien.
5
6
VIDA
Een betere bigkwaliteit voor een hoger rendement ForFarmers introduceerde begin dit
Bigkwaliteit is dus belangrijk, maar hoe
afgeleverde big oplevert. Ook een lagere
jaar het VIDA-team. Daarin werken
bepaal je die? Haanschoten noemt een
dierdagdosering, betere groeiresultaten en
biggenspecialisten en andere des-
aantal meetbare indicatoren zoals groei,
een hogere biggenprijs geven financiële
kundigen samen om de biggenopfok
uitvalspercentage na spenen, dier
voordelen. “Alles bij elkaar kan een
naar een hoger niveau te tillen. Dat
dagdosering en percentage slachtbiggen.
zeugenhouder het rendement met ruim
betekent meer gezonde biggen van een
De meeste spreken voor zich, maar over
2 euro per big verhogen.”
hoge kwaliteit, voor het hoogst haalbare
het percentage slachtbiggen is minder
rendement. Maar hoeveel is dat in harde
bekend. “Globaal ligt dit tussen de 3 en
Een betere bigkwaliteit, en zeker het
euro’s?
9%.” Niet alle verschillen zijn overigens
verlagen van het percentage slachtbiggen,
door bigkwaliteit te verklaren. Zo hebben
vraagt een consequente aanpak die begint
Biggen van een goede kwaliteit laten de
onder andere het afzetkanaal en de
bij de geboorte en piekt rondom het
opfokkosten dalen en brengen meer op.
marktsituatie invloed op het cijfer.
spenen. Het VIDA-team heeft hiervoor de kennis in huis.
Frank Haanschoten, specialist in het VIDA-team: “De markt vraagt om
Ruim 2 euro
kwalitatief goede biggen. Dat maakt de
Haanschoten hanteert de vuistregel dat
Meer weten? Neem contact op met uw
marktwaarde een stuk hoger.”
1% minder slachtbiggen 35 cent per
specialist of onze klantenservice.
Effect biggenvoeders beter voorspelbaar met NutriPower+ Begin oktober introduceerde
nog op grote schaal wordt gebruikt om de
zocht en opnieuw beoordeeld met
ForFarmers NutriPower+, een
benutting van voedingsstoffen bij biggen
behulp van de nieuwste analysetech-
nieuwe technologie die zeer
te beoordelen, is verouderd. Bovendien
nieken.
nauwkeurig bepaalt hoe de opname
is het onnauwkeurig, want gebaseerd op
en vertering van voedingsstoffen
onderzoek bij varkens met een gewicht
De VIDA-biggenvoeders worden
bij biggen verloopt. Zelfs het
van 40 kg of meer”, aldus Jan Fledderus,
voortaan samengesteld en geop-
effect van leeftijd, gewicht en
Innovatiemanager biggen bij ForFarmers.
timaliseerd met NutriPower+. Dit
gezondheidstoestand van de biggen
“Zo blijkt de pH-waarde in een biggen-
zorgt voor (nog) betere voeropname,
wordt meegenomen.
maag heel anders dan bij oudere varkens
groeisnelheid, voerefficiëntie en
en dat is van grote invloed op de opname
darmgezondheid. En dus voor een
van nutriënten.”
beter rendement voor u.
De invloed van grondstoffen op de voeropname en darmgezondheid van biggen is met NutiPower+ vele
ForFarmers heeft, samen met Trouw
malen beter te voorspellen dan
Nutrition, dit nieuwe systeem ontwikkeld.
voorheen. “Het huidige systeem dat
Meer dan 140 grondstoffen werden onder
7
Interview
“Ent u niet arm door een ongezonde darm” Het VIDA-team werkt nauw samen met
ware vasthaken aan de darmcel via
spenen is belangrijk: bij
andere deskundigen op het zeugenbedrijf.
zogenoemde receptoren. Na deze
te lage temperaturen is
Een belangrijke partner als het gaat om
hechting kan de bacterie gifstoffen
de darmbeweging
gezondheid is vanzelfsprekend de
produceren”, legt Schuttert uit. Deze
verminderd en hebben
dierenarts. Zo heeft Marrina Schuttert van
gifstoffen - of toxines - zetten de darmcel
coli’s meer tijd om zich
De Varkenspraktijk een sterke focus op de
aan tot het produceren van veel vocht met
aan te hechten in de
darmgezondheid van de biggen. Eén
diarree als gevolg. Of een colibacterie
darm. Uiteraard is
ziekmaker blijft de gemoederen
daadwerkelijk voor problemen zorgt en in
voeding een factor van
bezighouden: E. coli.
welke mate en vorm, hangt af van de
betekenis, met een
combinatie van aanhechtingsfactoren en
belangrijke rol voor
de gevormde toxines.
ForFarmers en het VIDA-team die borg
Problemen met E. coli komen bij varkens in meerdere vormen voor. Bekend zijn
Marrina Schuttert: “Een goede, gezonde darm is de basis.”
staan voor respectievelijk een juiste
vooral geboortediarree, speendiarree en
Infectierisico verminderen
samenstelling en een juiste toepassing.
slingerziekte/oedeemziekte. Het lastige is
Coli is een besmettelijke ziekte.
Dit begint al met veel aandacht voor het
dat colibacteriën deel uitmaken van de
“Dat is vervelend maar maakt ook dat
bijvoeren van de zuigende biggen.
normale darmflora. Er zijn circa 25
varkenshouders met een goede hygiëne
Organische zuren in het voer kunnen een
stammen die niet allemaal even schadelijk
het infectierisico kunnen verminderen.”
handje helpen om coli’s te bedwingen.
zijn. “Colibacteriën kunnen zich als het
Een warme opvang van biggen na het
“Verder is het belangrijk om co-infecties zoals met PRRS te voorkomen.” Vaccinatie Er zijn inmiddels goede mogelijkheden voor vaccinatie. Dit voorkomt dat de coli’s in de darm aanhechten. Het gaat dan om de receptoren F4 en F18. Bovendien worden de gevormde toxines geneutraliseerd. Overigens staan de ontwikkelingen niet stil en verwacht Schuttert dat in de toekomst selectie plaats zal vinden op F4- en F18-resistente dieren. Zij benadrukt dat een gezonde darm de basis moet zijn en vaccinatie een redmiddel. “Varkenshouders moeten oppassen zich niet arm te enten door een ongezonde darm. Een kwaliteitsbig is niet hetzelfde als een big waar nog meer entingen in zijn gestopt.” Samen met de dierenarts helpen de leden van het VIDA-team de varkenshouder bij het maken van de beste keuzes om stappen vooruit te zetten.
Coli is besmettelijk. Dat is vervelend, maar betekent ook dat een goede hygiëne het besmettingsrisico vermindert.
8
De specialist
Pim Klein Koerkamp en Coen van der Vleuten
Nieuwe generatie zet samen stappen vooruit Een nieuwe generatie specialisten brengt de missie van ForFarmers in praktijk. Pim Klein Koerkamp is 2,5 jaar in dienst bij ForFarmers als specialist zeugen/biggen. Daarnaast specialiseert hij zich in brijvoedering. Coen van der Vleuten is vijf jaar werkzaam bij Vleuten-Steijn Voeders als nutritionist en specialist. Sinds de overname is hij ook betrokken bij de onderlinge afstemming en samenvoeging van de voeders van beide bedrijven. Pim: “Sinds de overname zijn we regelmatig samen de boer op geweest zodat we elkaar en elkaars aanpak goed leerden kennen. De zeugenvoeders zijn nu samengevoegd in één assortiment en ik begeleid klanten met beide voerlijnen. Hier kan ik goed mee uit de voeten.” Coen: “Ik kreeg een mooie inkijk in de keuken van ForFarmers. Ik kon ineens gebruik maken van een grote organisatie, nieuwe netwerken en kreeg tools ter beschikking zoals Agroscoop. Daar hebben we zelf en onze klanten profijt van.” Pim: “Samenwerken is interessant omdat we van elkaar leren. Vleuten-Steijn had een wat andere invalshoek bijvoorbeeld rondom grondstofkeuzes. Uiteindelijk gaat het erom dat elke klant het voer krijgt dat het beste bij het bedrijf past.” Coen: “ForFarmers doet veel onderzoek, wat heel belangrijk is. Daar leer ik ook veel van. Door de verschillen te begrijpen, kunnen we samen stappen vooruitzetten.” Pim: “Uitdagingen blijven er genoeg, zoals nog beter samenwerken tussen de teams. En in de sector zijn er ook grote veranderingen waar we elke dag voor in de weer zijn.” Coen: “Voor onze klanten ligt de lat steeds hoger. Daarom helpen we ze bij het verlagen van de kostprijs en verder verbeteren van de technische resultaten.” Pim: “Ik geniet daar nog elke dag van. Om varkenshouders vooruit te helpen, ook bij nieuwe uitdagingen. Ondanks dat er veel op de sector afkomt blijven boeren enthousiast.” Coen: “Het is goed om te horen als varkenshouders een stijgende lijn te pakken hebben. De waardering die we daarvoor Pim (achter) en Coen: "We leren van elkaar"
krijgen is zo mooi, daar doen we het voor.”
9
Duurzaamheid
Een gezond varken is een duurzaam varken De Nederlandse varkenshouderij loopt
hoeveelheden reststromen gebruikt. In
internationaal voorop als het gaat om
de visie van ForFarmers wordt de plek
duurzaamheid en efficiëntie. Belangrijk
van het varken in de circulaire landbouw
daarbij zijn gezonde dieren die efficiënt
mede dankzij innovaties en verbeteringen
met mineralen omgaan. ForFarmers
rondom voeding steeds belangrijker.
draagt daar met voer en begeleiding met volle overtuiging aan bij. Recentelijk is
Optimale voersamenstelling
de lat met het ULTRA-vleesvarkensvoer
Voor ForFarmers is focus op gezondheid
weer een stuk hoger gelegd.
al jaren vanzelfsprekend. “We bereiken dat door te zorgen voor een optimale
Al jaren krijgt de gezondheid van var-
voersamenstelling en juiste inzet van
kens volop aandacht. Waar het vroeger
voeders op de bedrijven”, aldus Corné
vooral ging om doelen als verlaging van
van de Ven, technisch specialist vleesvar-
antibioticagebruik en verbetering van
kens. Ook loopt ForFarmers voorop met
Corné van de Ven: “Door de voeropname goed
rendement, speelt gezondheid nu ook
nieuwe ontwikkelingen zoals fermentatie.
in de gaten te houden, kun je tijdig schakelen
een rol bij het behalen van de duurzaam-
Daarmee worden grondstoffen beter
heidsdoelstellingen. Zo is een goede
benut, wat de diergezondheid én de ef-
darmgezondheid belangrijk voor een lage
ficiëntie ten goede komt. De introductie
841 gram op het gemiddelde Nederlandse
voerconversie en daarmee een efficiënte
in het voorjaar van 2019 van het ULTRA-
bedrijf. Door de flinke groeistijging daalt de
mineralenbenutting. Dat vermindert
voerpakket voor vleesvarkens sluit
EW-conversie met 0,03 van 2,74 naar 2,71.
de uitstoot van fosfaat, stikstof en CO2.
naadloos aan bij de gewenste ontwik-
Dat de gezondheid verbetert blijkt ook uit
Gezonde varkens voelen zich bovendien
keling. De ULTRA-voeders verbeteren
de uitval; die gaat omlaag van 2,4 naar 2,2
beter en hebben minder of bijna geen
namelijk de darmgezondheid en verhogen
procent.
medicijnen nodig. Dat is goed voor het
daardoor de omzetting van voer naar
en zo de resultaten vasthouden.”
varken en de boer en steeds belangrij-
vlees. Dat blijkt ook uit een vergelijking
Meer uit minder
ker voor de maatschappij.Meer in het
tussen de landelijk gemiddelde cijfers
De goede cijfers zijn te danken aan het
algemeen is het varken het ultieme
en de resultaten van praktijkproeven van
voerpakket maar ook aan de manier
kringloopdier. Op bedrijven met bijpro-
ForFarmers. ForFarmers-bedrijven met
waarop het wordt ingezet op de bedrijven.
ducten spreekt het voor zich, maar ook
het ULTRA-voerpakket realiseren een
Volgens Van de Ven gaat het vooral om het
in gangbare mengvoeders worden grote
groei van 873 gram per dag tegenover
sturen op voeropname. “Daardoor past de voerlijn bij het bedrijf en het type varken.” Ook kan snel worden geschakeld naar
Betere resultaten ULTRA-voeders
een ander voer uit dezelfde of een andere Landelijk
ULTRA
Groei per dag
841
873
EW-conversie
2,74
2,71
Uitval (%)
2,4
2,2
voerlijn. Intussen blijven de specialisten van ForFarmers zoeken naar interessante grondstoffen en technieken om ‘meer uit minder’ te halen en zodoende bij te blijven dragen aan een duurzame en geaccepteerde varkenshouderij.
10
Fermentatie
De vele voordelen van fermentatie Fermentatie wordt, vanwege de positieve invloed op de darmgezondheid en de grote voordelen daarvan, steeds meer toegepast. Het is bovendien een duurzame manier van voeren die ook kostentechnisch heel interessant uitpakt. Nu de inzet van medicijnen, koper en zink nog verder aan banden wordt gelegd, neemt het belang van een goede darmgezondheid alleen maar toe. Dat verklaart de groeiende populariteit van fermentatie. En dat gefermenteerd voer ook leidt tot een lagere stikstof-, fosfor- en
Ook voor droogvoerbedrijven wordt het steeds interessanter om ferment te voeren.
ammoniakuitstoot, maakt deze techniek nog aantrekkelijker. Ook voor
bijvoorbeeld de mini-fermentor van Weda.
De voordelen
droogvoerbedrijven wordt het steeds
In de fermentor worden grondstoffen,
Gefermenteerd voer is zeer geschikt voor
makkelijker en interessanter om ferment
vloeibare melkzuurbacteriën en warm
zeugen en het wordt ook steeds vaker
te voeren, dankzij de komst van
water gemengd en gedurende 24 uur
toegevoegd aan het biggenvoer in het
automatische brijvoersystemen, zoals
regelmatig geroerd. In die tijd vermenig
kraamhok. Dit vermindert geboorte
Nutrix+.
vuldigen de melkzuurbacteriën zich met
diarree en ondersteunt de vertering
een factor 1.000 en start de productie van
rondom het spenen. De voordelen in een
Wat gebeurt er in de fermentor?
melkzuur (20 tot 30 kg per ton vloeibaar
notendop: er is minder voer nodig
Ferment is onder de naam NutriFerment
ferment). Tijdens dit proces daalt de
(zeugen 5-8%; biggen 3-4%), de darm
kant-en-klaar in containers van 1m of in
pH-waarde van 6,0 naar 3,5 en worden de
gezondheid verbetert (zonder toepassing
bulk bij ForFarmers verkrijgbaar. Maar u
enzymen in de grondstoffen actief. Er
van antibiotica en zink en met minder
kunt ook zelf ferment maken met
ontstaat een fijne, homogene massa.
koper), de uitval daalt over de hele linie
3
en de dieren produceren minder mest Proef 1 (T20)
Controle
Ferment
met een lager stikstof-, fosfor- en Uit deze tabellen is af te lezen dat de biggen beter
ammoniakgehalte. Dankzij al deze factoren vallen de productiekosten lager
Gewicht Geboorte
18,7 kg
19,1 kg
Gewicht Dag 5
27,7 kg
29,9 kg
in leven blijven als de
85,0%
86,9%
zeugen Ferment krijgen.
biggen is op jaarbasis een besparing van
Overlevingspercentage (%)
Een big moet al gezond zijn
50.000 euro haalbaar.
starten en er meer biggen
uit: per 1.000 zeugen incl. gespeende
bij de geboorte. Een vlotte
Proef 2 (TN70)
Controle
Ferment
Gewicht Geboorte
21,2 kg
21,6 kg
Gewicht Dag 5
28,1 kg
29,2 kg
Overlevingspercentage (%)
85,4%
86,5%
(kg is uitgedrukt in het totaal gewicht van de hele toom)
start met een hoger gewicht, snelle en betere melk direct na geboorte helpt de big gedurende haar hele leven.
MEER WETEN?
Uw specialist vertelt u er graag meer over.
11
FarmConsult
Stikstofbeleid: advies in roerige tijden Sinds 13 december 2019 is het nieuwe,
toe: “Een bestaande natuurvergunning
Start vergunningverlening veehouderijen
provinciale stikstofbeleid van kracht.
kunt u conform vergunning uitvoe-
Omstreeks februari 2020 neemt het
We hebben de nieuwe stikstofregels
ren. Wilt u uw vergunning wijzigen of
Rijk een beslissing over de koppeling
voor de veehouderij voor u samengevat.
vernieuwen, dan is het uitgangspunt
tussen ammoniakrechten en dier- en/of
Op www.farmconsult.nl vindt u een
bij intern salderen de ‘feitelijk gereali-
fosfaatrechten. “Vóór die tijd is extern
uitgebreidere versie.
seerde capaciteit’. De vergunde stik-
salderen dus nog niet mogelijk. Vergun-
stofruimte van stallen die daadwerkelijk
ningverlening voor veehouderijen die
Het nieuwe beleid
zijn gebouwd, kunt u dus inzetten voor
intern willen salderen kan naar verwach-
geldt in alle provin-
nieuwe plannen. Dit geldt ook als de stal
ting vanaf medio januari 2020 weer van
cies. De provincie
nog niet gerealiseerd is, maar u hiervoor
start kan gaan”, aldus Henk. “Vanuit het
Friesland maakt
al wel verplichtingen bent aangegaan.
Rijk wordt aangegeven dat per 14 januari
echter nog een
Bij extern salderen – aan- of verkoop van
de AERIUS Calculator weer beschikbaar
ammoniakrechten – is stikstofdaling het
is. Een update van de Calculator is nodig
doel. Uitgangspunt is ook hier de ‘feite-
om stikstofeffecten te berekenen van
het kabinet over beweiden en bemesten
lijk gerealiseerde capaciteit’, maar daar
veehouderijen met verticale mechani-
en de invloed hiervan op de voorgestelde
wordt dertig procent van afgeroomd. Bij
sche ventilatie en van bedrijven gele-
beleidsregels. De Friese beleidsre-
extern salderen vervalt tevens de niet-
gen binnen drie kilometer van Natura
gels treden uiterlijk 1 februari 2020 in
gerealiseerde capaciteit in de vergun-
2000-gebieden.”
werking. Alle veehouders die hun bedrijf
ning.” (Zie figuur 1). De ontwikkelingen
willen veranderen of uitbreiden, moeten
in dit dossier volgen elkaar echter snel
Klankborden met specialist
deze regels in acht nemen. Specialist
op. Kijk op www.farmconsult.nl voor de
Heeft u vragen over het stikstofbeleid of
bedrijfsontwikkeling Henk Ebbers licht ze
actuele situatie.
wilt u advies over uw specifieke situatie?
voorbehoud en wacht op het standpunt van
Henk Ebbers
Neem dan contact op met de specialisten van FarmConsult. Zij beschikken Fig.1 Een toelichting op de termen
over actuele kennis van dit thema. Bel met 0573 – 28 89 89 of mail naar
Emissie
farmconsult@forfarmers.eu. Niet-gerealliseerde capaciteit
Vergunde activiteit
Voorbeeld: Wnb-vergunning voor: 600 dieren (vergunde capaciteit) Feitelijk gerealiseerde capaciteit
Stal gebouwd voor: 500 dieren (feitelijk gerealiseerd) Niet-gerealiseerde capaciteit: 600 - 500 = 100 dieren
Levenscyclus van de spoelworm
pagina 1 van 2
Kort nieuws Levenscyclus van de spoelworm
Worminfecties kosten geld; neem de juiste maatregelen
Alle belangrijke wormen die bij het varken worden aangetroffen zijn rondwormen. Het eindstadium is een volwassen worm. De vrouwelijke wormen produceren eitjes in het maagdarmkanaal. Vooral jonge varkens, tussen de twee en zes maanden leeftijd, scheiden veel wormeitjes uit. Van alle wormsoorten heeft de spoelworm (Ascaris suum) veruit de grootste economische betekenis. Besmettingen met zweepwormen, rode maagwormen of knobbeltjeswormen zijn niet verdwenen, maar van minder economisch belang. Daarom wordt de levenscyclus van de spoelworm hieronder beschreven.
Bent u in voor een BIG Challenge?
besmetting en ontworm vleesvarkens al kort na opleg. • Ontworm om de 6 weken om de infectiedruk zo laag mogelijk te houden. • Een zware besmetting kan leiden tot luchtwegproblemen. • Een lever zonder white spots betekent
de afgelopen tien jaar uitgegroeid tot een
alleen dat er geen recente besmetting is
van de grootste fondsenwervers voor KWF
geweest.
Kankerbestrijding. Afgelopen jaar is bijna
• Overleg met uw dierenarts welk
De levenscyclus van de spoelworm.
BIG Challenge - farmers against cancer - is
800.000 euro bijeengebracht. Een prestatie
Worminfecties hebben een negatieve impact
ontwormingsmiddel voor uw bedrijf het
waar we als sector trots op mogen zijn!
op het technisch en financieel resultaat van
meest geschikt is.
Bij ForFarmers zijn we alweer druk bezig
Binnen een week leverbeschadiging
vleesvarkens. Zelfs een milde worm • Een wormbesmetting wordt vastgesteld Na uitscheiding van eitjes in de mest door het varken, duurt het twee tot vijf besmetting veroorzaakt al een hogere
via mestonderzoek of met een bloedtest.
weken voordat ze embryoneren (rijpen) en infectieus zijn (zie foto I en II). Dit is afhankelijk van de omgevingstemperatuur. Bij 30 °C kan een eitje al na veertien dagen infectieus zijn. In deze eitjes zitten de zogenaamde L3-larven. In de dunne darm komen de wormlarven vrij (zie foto III, IV en V). Deze larven boren zich door de darmwand heen en circuleren via de bloedbaan naar de lever. Bij het doorboren van het leverweefsel zorgen de L3-larven voor het ontstaan van typische kenmerken van een wormbesmetting: de ‘white spots’ (witgekleurde littekens) op de lever. Afhankelijk van de immuniteit en het besmettingsniveau van het varken varieert het aantal en de vorm van de witte stippen op de lever.
om de teams voor 2020 samen te stellen. Lijkt het u wat om dit jaar onder de vlag van
voerconversie. Een goede ontwormings
BIG Challenge mee te doen aan Alpe
strategie is dus belangrijk.
d’HuZes? Als fietser, wandelaar of wellicht
• Een stal wormvrij maken is bijna
onmogelijk. Voorkom een vroege
foto I
MEER INFO?
forfarmers.nl/varkens/ontworming
Het embryoneren van een wormei tot een wormei met infectieuse L-3 larve buiten het varken (< 0,1 mm groot).
Brok’nproat foto II
file:///D:/paginas/H2p1_cyclus_spoelworm.html
(Klik op de foto voor een vergroting.)
29-4-2019
als vrijwilliger? Neem dan contact op met harold.korsten@forfarmers.eu
Exclusieve verkoop van Corami tarwezetmeel Per 13 januari is ForFarmers exclusief verkoper van Corami tarwezetmeel. Corami is een goed en constant tarwezetmeel met een hoog drogestofpercentage. Deze uitbreiding maakt onze productportfolio robuuster. Daarnaast past het in onze Total Feed-strategie, waarbij we u een zo breed mogelijk pakket vloeibare voeders willen aanbieden. In combinatie met de bijbehorende concepten en adviezen van onze specialisten beschikt u over de meest optimale voeroplossing.
0120NL