Magazine 2 2012 by Koninklijke OnderhoudNL

MAGAZINE Driewekelijks verenigingsblad voor ondernemers in de schilders-, onderhouds-, glaszet- en metaalconserveringsbranche | Jaargang 22 | nummer 2 | 21 Februari 2012 |

â&#x20AC;&#x2DC;Bouwteamâ&#x20AC;&#x2122; van minister Spies om

bouw uit de crisis te halen

Special:

Speerpunten van FOSAG-NOA voor aanpak bouwcrisis

Inhoudsopgave

Special:

Input FOSAG-NOA aanpak bouwcrisis Minister Spies heeft een nieuw ‘Bouwteam’ aangesteld om met vernieuwende ideeën te komen om de crisis in de bouw aan te pakken. FOSAG-NOA greep deze gelegenheid gelijk aan om aandacht te vragen voor de onderhouds- en afbouwsector die ook in zwaar weer zitten. De special geeft de speerpunten aan die FOSAG-NOA aandroegen.

4 Regering pakt crisis in bouw aan

Speciaal ‘Bouwteam’ moet met ideeën komen

11 Onderhouds advies dubbelglas

Wat de klanten moeten doen na de plaatsing

12 Korting bij hoogwerkerscursussen

FOSAG MAGAZINE

Beschermt schilders tegen huidaandoeningen

Verschil bij gezonde en zieke werknemers

24 Hogere premie, niet gekort op pensioen

14 Wanneer kopie paspoort afgeven?

nummer 2-2012

23 Regels nieuwe vakantie wetgeving

Tot 31 juli 40% goedkoper door ESF-subsidie

Tekst en uitleg van uw rechten en plichten

20 Poster voor dragen handschoenen

Info over Bedrijfs pensioenfonds Schilderen

25 Geen 24-uurs regeling glaszetters SVG is de vertraging in cao-aanpassing beu

Voorwoord

Laag btw + ontslagrecht versoepelen

7 Meer lenen + behoud hypotheekrenteaftrek 8

Kantoor herbestemmen + crisisacties

9 Meer winterschilderwerk van overheid

28 Nieuw: gratis integriteits keurmerk Maak het onderscheid in de markt met SBIB

32 Corporatie offensief van Knap werk Alle corporaties weten nu van vijf topprojecten

Ook úw verhaal had hier kunnen staan! De redactie van FOSAG Magazine staat altijd open voor suggesties vanuit de leden van FOSAG zelf. Is het niet om één van de rubrieken te vullen, dan wel om een thema uit te diepen die u van belang vindt. Bel in dat geval even met hoofdredacteur Tom Huizenga op 0182-571444 of e-mail naar huizenga@fosag.nl.

Btw-verhoging moet naar de prullenbak “De crisis heeft de bedrijfstak nog steeds stevig in de greep. Negatieve berichten houden aan. Zo publiceerde het Economisch Instituut Bouwnijverheid dat de werkgelegenheid het dieptepunt nog niet heeft bereikt. Dat is pas in 2013 het geval. Ook leeft de bouwproductie voorlopig niet op. De bouwnijverheid verkeert in zwaar weer en het is tijd dat politiek Den Haag zich het lot van onze bedrijven aantrekt. FOSAG-NOA stelde maatregelen voor om het lijden te verlichten. In tijden van wellicht nieuwe bezuinigingen is er begrip voor een pas op de plaats, maar de politiek mag de sectoren afbouw en onderhoud geen onevenredige schade toebrengen. Het ter discussie stellen van de lage btw is een onzalig plan. De overheidsveronderstelling is volstrekt onjuist dat er extra inkomsten voor de overheid te verdienen zijn door de lage btw af te schaffen. Wetenschappelijk onderzoek toont aan dat dat een minimale opbrengst kent, maar onze bedrijfstak met een extra verlies van bijna 5.000 arbeidsplaatsen onevenredig veel schade toebrengt. De mogelijke btw-verhoging heeft nog de status van een plan, maar hoe eerder dit voornemen uit de fiscale agenda van staatssecretaris Weekers van tafel is, hoe beter. Als btw-verhoging niet naar de prullenbak wordt verwezen, dan zal FOSAG-NOA met alle oorbare middelen de politiek van haar ongelijk proberen te overtuigen. Uw steun als lid is daarbij onmisbaar.” Frank Rohof, algemeen directeur FOSAG-NOA

FOSAG MAGAZINE

nummer 2-2012

DOSSIER

TEKST PAUL RAASVELD & TOM HUIZENGA

Beeld BAM

Regering laat plan maken om

de bouw uit de crisis te halen

DEN HAAG – Op voorspraak van minister Spies van Binnenlandse Zaken & Koninkrijksrelaties gaat een groep experts uit de bouwwereld een plan maken hoe het met de bouw binnen tien jaar weer net zo goed kan gaan als enkele jaren geleden. Binnen drie maanden moeten die aanbevelingen opgetekend staan in de zogenaamde ‘Toekomstagenda Bouw’. De minister vindt dat de bouwsector van groot belang is voor de Nederlandse economie. Bouwbedrijven zijn met zo’n 6,5 procent van het nationaal bruto product goed voor zo’n 350.000 banen. Vanwege de economische crisis zijn zowel de investeringen als de werkgelegenheid sterk teruggevallen. “Door het beter benutten van de verdienmogelijkheden, het inzetten op kostenbeheersing en het beperken van de

FOSAG MAGAZINE

nummer 2-2012

risico’s, moet de bouwsector en de Nederlandse economie weer aan slagkracht winnen”, zo heeft Spies laten weten. Externe input Een ‘Bouwteam’ moet met plannen komen om de bouw uit de malaise te halen. Voorzitter daarvan is Joop van Oosten als oudvoorzitter van bouwbedrijf BAM. Binnen zijn team zullen ook marktpartijen buiten de bouw- en vastgoedmarkt betrokken worden, zoals zorgverzekeraars, energiebedrijven en pensioenfondsen. “Bovendien zal het ‘Bouwteam’ kritisch kijken naar de bestaande weten regelgeving”, aldus een aanvullende toelichting van de minister. “De vraag is of die weten regelgeving noodzakelijke vernieuwingen in de weg staan.” n Foto boven Minister Spies (rechts) stelt Joop van Oosten, ex-topman van bouwbedrijf BAM (links), aan als voorzitter van het ‘Bouwteam’ om de bouw uit het slop te halen (fotograaf: Ron Stam)

TEKST Paul Raasveld

DOSSIER

Beeld Rijksoverheid

‘FOSAG-NOA praat mee over de crisisaanpak van de bouw’ WADDINXVEEN – FOSAG-NOA juicht het van harte toe dat de regering de bouw uit het slop wil halen. ‘Ook bij de afbouw- en onderhouds bedrijven is de nood gigantisch’, benadrukt Frank Rohof als algemeen directeur FOSAG-NOA. ‘We willen meepraten over de crisisaanpak en zijn al in gesprek. We droegen zes speerpunten aan. Het belangrijkste is het behoud van de lage btw. Anders staan er 4.950 banen op het spel.’ Direct na het bekend worden van de plannen van minister Spies om een bouwteam met een strategie te laten komen om van de bouw binnen tien jaar weer een kerngezonde sector te maken, stuurde FOSAGNOA de minister een brandbrief om toch ook vooral de afbouw en het onderhoud niet over het hoofd te zien. “Het is van groot belang dat de lage btw blijft bestaan”, aldus Rohof. “Verder moet het makkelijker worden om geld te lenen voor het kopen van een huis of voor een verbouwing. Dat genereert namelijk weer werk voor de achterban van FOSAG-NOA.” Extra crisismaatregelen Geluiden over het afschaffen van de hypotheekrenteaftrek is volgens FOSAG-NOA juist datgene waar je als overheid gelijk mee moet ophouden omdat de woningmarkt dan helemaal op slot komt te zitten. En er nog minder werk in de afbouw- en onderhoudssector vrijkomt. “Verder stellen we voor dat er extra crisismaatregelen worden genomen om de bouw weer een duw in de rug te geven”, vervolgt de algemeen directeur. “Dat kan gefinancierd worden met het geld dat straks vrijkomt na het stoppen met

Lobbyspeerpunten van FOSAG-NOA • Behoud van laag btw van 6 procent • Makkelijker geld lenen voor huis of verbouwing • Geen afschaffing van de hypotheekrenteaftrek • Neem extra crisismaatregelen voor de bouw • Versoepel het ontslagrecht • Versoepel herbestemmen lege kantoren • Kom afspraak van winterschilderwerk na

FOSAG-NOA is in gesprek met ambtenaren van minister Spies om afbouw en onderhoud mee te nemen bij de aanpak van de bouwcrisis

de tijdelijke verlaging van de overdrachtsbelasting bij huisaankopen.” Ontslagrecht versoepelen FOSAG-NOA stelt ook voor dat het ontslagrecht wordt versoepeld. Zeker in een tijd waarbij de ene na de andere opdracht wordt doorgeschoven in de tijd. En de bedrijven geen vet meer hebben voor extra uitgaven aan vast personeel, als er geen productie en geld tegenover staat. “We geven ook de suggestie mee om de weten regelgeving te versoepelen bij het herbestemmen van de gigantische leegstand bij tien miljoen vierkante meter kantoorruimte. Als dat makkelijker wordt, dan worden de kantoren weer bewoond. Dat leidt weer tot opdrachten voor verbouwen.” Meer winterschilderwerk Tot slot wijst FOSAG-NOA er nog maar eens op dat er in 2007 een afspraak is gemaakt met het kabinet dat schilderwerk aan panden van de rijksoverheid zoveel mogelijk in de winter zou worden uitgevoerd. Zodat de rijksoverheid ook een actieve bijdrage levert aan het bestrijden van de winterwerkloosheid. “Aanvankelijk ging het beter met die winterwerkloosheid, maar nu slaan de cijfers weer om”, stelt Rohof vast. “Dus brengen we een oude afspraak weer naar voren. Met die aantekening dat opdrachten ook niet uitgesteld mogen én kunnen worden.” n

FOSAG MAGAZINE

nummer 2-2012

DOSSIER

TEKST Paul Raasveld & Tom Huizenga

Beeld FOSAG

‘Behoud van lage btw betekent behoud van 4.950 banen’ Speerpunt van FOSAG-NOA voor aanpak van de crisis in de bouw ‘Het is ronduit ‘killing’ voor onze bedrijfstak als de permanente regeling van het lage btw-tarief van 6 procent voor schilderen stukadoorwerk aan huizen ouder dan twee jaar van de baan gaat. Samen met de andere brancheorganisaties die nu profiteren van de lage btw op arbeidsintensieve diensten, te weten de kappers, fietsenmakers, schoenherstellers en kledingherstellers, is opdracht gegeven om een onderzoek uit te voeren naar de impact van de afschaffing van de lage btw. Hierbij is gekeken naar de situatie sinds september 2009 toen de lage btw permanent werd. De conclusie is dat het einde van de lage btw ook het einde betekent van 4.950 stukadoors- en schildersbanen. Ook bij de andere branches die het onderzoek lieten uitvoeren, is de lage btw van cruciale betekenis voor het behoud van de werkgelegenheid. Het moge duidelijk zijn dat FOSAG-NOA politiek Den Haag wijst op deze cijfers. Zeker nu ook nog eens op 15 februari de beleidsnota van staatssecretaris Weekers van Financiën wordt besproken in de Tweede Kamer. Dan wordt ook duidelijk of het lage btw-tarief voor alle arbeidsintensieve diensten, zoals schilderen en stukadoren, ter discussie komt te staan. (red: op het moment dat deze uitgave gedrukt werd, was de uitkomst van 15 februari nog niet bekend) Weekers streeft namelijk een uniform btw-tarief van 19 procent na en probeert daarvoor draagvlak te vinden. FOSAG-NOA probeert de politici er

natuurlijk van te overtuigen dat de afschaffing van laag btw een enorme klap voor de werkgelegenheid in onze sector zal zijn. Dat is het laatste wat we kunnen gebruiken. Deze boodschap geven we ook het ‘Bouwteam’ mee. Want een laag btw-tarief is en blijft de basis voor een gezonde afbouw- en onderhoudssector. Een volgende bedreiging voor de lage btw is de aanstaande bezuinigingsronde van het kabinet. Eind maart beslist het kabinet of er extra moet worden bezuinigd om aan de Europese normen te voldoen. Er circuleren inmiddels in de wandelgangen diverse lijstjes en FOSAG-NOA vreest dat het kabinet ook naar de btw kijkt. FOSAG-NOA houdt dit daarom scherp in de gaten.’

FOSAG-NOA: het behoud van de lage btw is van cruciaal belang voor het werk dat hiermee vrijkomt voor de afbouw- en onderhoudsbedrijven

‘Versoepel het

ontslagrecht’

Speerpunt van FOSAG-NOA voor aanpak van de crisis in de bouw ‘Juist in deze tijden van crisis is het belangrijker dan ooit dat het kabinet tegemoet komt aan een lang geuite hartenkreet van FOSAG-NOA om het ontslagrecht te versoepelen. Meer dan ooit komt het voor dat opdrachtgevers op het allerlaatste moment besluiten om het onderhoud toch voor zich uit te schuiven. Zelfs wel met een jaar uitstel omdat het geld er domweg voor ontbreekt. Een opdracht die ineens wegvalt, is

FOSAG MAGAZINE

nummer 2-2012

een ramp voor een ondernemer die zijn capaciteit daar net op aangepast heeft. Soms zijn daarvoor wel twintig man extra aangenomen. Terwijl het werk wegvalt, kan de werkgever niet gelijk zijn personeelsomvang verminderen. Tegenover loon staan dan geen inkomsten. Dat is een financiële tegenslag die hopelijk opgevangen kan worden. Maar niet nu we al drie jaar in een crisis zitten. Daarom moet ontslag versoepeld worden.’

TEKST Paul Raasveld & Tom Huizenga

DOSSIER

Beeld Stock

‘Vergroot leencapaciteit voor koophuis en verbouwing’ Speerpunt van FOSAG-NOA voor aanpak van de crisis in de bouw ‘Iedere opgeleverde nieuwbouwwoning komt de afbouw- en de onderhoudssector ten goede. Onderzoek wees uit dat het tot drie doorschuifmomenten leidt. Een nieuwe bewoner van een nieuwbouwwoning laat een bestaande woning achter voor een nieuwkomer die op zijn beurt weer een pand verlaat voor herbewoning. Dat alles leidt tot het versneld laten uitvoeren van onderhoud of renovatie. De terugval in de verkoop van zowel de nieuwbouw als bestaande woningen leidt tot een verstopping. Met als gevolg een afname van afbouw- en onderhoudsopdrachten. De crisis in de nieuwbouw raakt vooral de bedrijven die bij NOA zijn aangesloten. Die zitten namelijk voor het leeuwendeel in de nieuwbouw. De terugval in de woningmarkt zorgt er bij FOSAG-leden voor dat er minder onderhoudsopdrachten worden verstrekt. FOSAG-NOA onderkent dat er zaken zijn waar deze regering niets aan kan doen. Zo is de crisis een gegeven. Daarnaast is het een gegeven dat er een einde is gekomen aan de ontwikkeling van een lagere gezinssamenstelling per huis. Zo is de rek uit de vraag naar woonruimte voor alleenstaanden. Aan twee andere negatieve ontwikkelingen qua aankoop en verbouwing van vastgoed kan de overheid wél wat doen. Vroeger waren de

banken erg toeschietelijk om tweeverdieners zonder meer een hypotheek te geven. Banken trappen nu steeds meer op de rem zonder dat het nodig is. Volgens FOSAG-NOA is het aan de regering om de leencapaciteit te vergroten. De tweede taak is om met compenserende maatregelen in te grijpen bij een rentestijging. Dan wordt een hypotheek duurder en wordt er minder verkocht en ook minder verbouwd.’

FOSAG-NOA: maak het lenen van geld bij banken makkelijker voor aankoop en verbouwing van huizen zodat er meer werk vrijkomt voor de afbouw- en onderhoudsbedrijven

hypotheekrenteaftrek ongemoeid laten’

‘De politiek moet de

Speerpunt van FOSAG-NOA voor aanpak van de crisis in de bouw ‘De crisis in de woningmarkt is al erg genoeg en treft de leden van FOSAG en NOA al erg genoeg. Als je die markt helemaal op slot wilt gaan zetten, dan moet je als politieke partijen over het afschaffen van de hypotheekrenteaftrek gaan beginnen. Uiteraard is wel bekend dat er stemmen opgaan om dat pas op de lange termijn te gaan doen, maar feit blijft dat er dan een extra stuk onzekerheid in de markt wordt gebracht. Een markt die

toch al broos, kwetsbaar en onzeker is. Morrel dus niet aan de hypotheekrenteaftrek voor koophuizen. Stop met die d iscussie want dan neemt de koopbereid helemaal af. Met als gevolg nog minder werk voor de leden van FOSAG en NOA. Als het aan FOSAG-NOA ligt is er maar één voor de hand liggend advies. Regering, voer uit wat jullie in het regeerakkoord hebben afgesproken: de hypotheekrenteaftrek ongemoeid laten.’

FOSAG MAGAZINE

nummer 2-2012

DOSSIER

TEKST PAUL RAASVELD & TOM HUIZENGA

Beeld Tom Huizenga

‘Makkelijker lege kantoren ombouwen naar herbestemming’ Speerpunt van FOSAG-NOA voor aanpak van de crisis in de bouw ‘De kantorenmarkt bevindt zich in een historisch dal. Met ruim tienmiljoen vierkante meter leegstand. Deskundigen hebben al aangegeven dat circa de helft nooit meer benut zal worden. Omdat deze kantoorruimte niet meer voldoet aan de moderne eisen op het gebied van ligging, techniek en energiezuinigheid. Vandaar dat investeringen op dat vlak uitblijven. De crisis in de kantorenmarkt heeft ook zo zijn weerslag op het werkaanbod voor de leden van zowel FOSAG als NOA. De enorme overcapaciteit leidt tot leegstand. En leegstand zorgt niet voor verbouwings- of renovatie opdrachten. In het verre verleden kwam circa een kwart van de omzet uit de utiliteitsbouw. Dat is zeg maar alles wat geen woonhuis is. Hieronder vallen dus ook zorgcomplexen, ziekenhuizen, universiteiten, hogescholen en wat dies meer zij. Die gouden jaren zijn voorbij. Een extra probleem is dat er ondanks de bestaande overcapaciteit nog wel nieuwe kantoorpanden bijkomen. Panden die weliswaar wél aan de moderne eisen voldoen, maar waarvoor niet altijd gelijk meer huurders gevonden kunnen worden. Dus daar zit de klad er ook in. FOSAG-NOA stelt dan ook aan de regering voor

om het herbestemmen van kantoorruimte gemakkelijker te maken. Zodat kantoren bijvoorbeeld kunnen worden verbouwd voor studentenhuisvesting of kindercrèches. De markt wil dat wel, maar loopt tegen regelgeving op. FOSAGNOA denkt dat met versoepeling van regels wél nieuwe ‘bewoners’ gevonden kunnen worden. Zodat herbewoning leidt tot nieuwe opdrachten voor afbouw en onderhoud.’

FOSAG-NOA: maak de wetgeving makkelijker bij het herbestemmen van lege kantoren zodat er meer werk vrijkomt voor de afbouw- en onderhoudsbedrijven

‘Investeer in extra crisis maatregelen voor bouwnijverheid’ Speerpunt van FOSAG-NOA voor aanpak van de crisis in de bouw ‘Sinds 1 juli 2011 tot en met 1 juli 2012 heeft de regering een tijdelijke maatregel ingevoerd om de woningmarkt wat uit het slop te halen. In die periode betaalt u namelijk geen 6 procent overdrachtsbelasting bij de aankoop van een koophuis, maar 2 procent. De regering gaat er vanuit dat die maatregel de overheid circa 1 miljard euro kost. FOSAG-NOA is sowieso tegen overdrachtsbelasting. Dat wordt gezien als een

FOSAG MAGAZINE

nummer 2-2012

verhuisboete. Zonder enige prestatie van de overheid moet men duizenden euro’s naar de schatkist overhevelen. Als per 1 juli 2012 deze tijdelijke maatregel afloopt voor een lagere overdrachtsbelasting van 2 procent, levert dat extra overheidsgeld op. Laat dat niet terugvloeien naar de grote pot, maar besteed dat om extra crisismaatregelen in te zetten voor de bouwnijverheid.’

TEKST Paul Raasveld & Tom Huizenga

Beeld FOSAG

DOSSIER

‘Meer

winterschilderwerk en stel opdrachten niet uit’ Speerpunt van FOSAG-NOA voor aanpak van de crisis in de bouw ‘In juni 2007 slaagde FOSAG er na een lange en intensieve lobbycampagne in dat de Rijksoverheid bij monde van premier Balkenende bereid was om een bijdrage te leveren aan het bestrijden van de winterwerkloosheid. Hoe? Door schilderwerk aan panden van de Rijksoverheid bij voorkeur in de winter te laten plaatsvinden. Vanaf dat moment zijn er inderdaad verschillende winterprojecten tot stand gekomen. In het verlengde daarvan is door de minister van Binnenlandse Zaken & Koninkrijksrelaties een oproep gedaan richting de lagere overheden om het voorbeeld van de Rijksoverheid op te volgen. Deze aanpak resulteerde er in dat de winter werkloosheid onder schilders daadwerkelijk teruggedrongen kon worden. Uit de huidige gegevens blijkt echter dat de winterwerkloosheid toch weer begint op te lopen.

FOSAG-NOA kan niet anders concluderen dan dat het gas er weer op moet om ook de overheid wederom in actie te laten komen tot het verstrekken van winterschilderopdrachten. En dat de overheid dus haar sociale verantwoordelijkheid niet uit de weg gaat. Het punt is namelijk dat bedrijven aangeven dat ze hun personeel niet altijd gedurende de winter op de loonlijst kunnen laten staan. Winterwerk kent overigens ook een overheidsvoordeel: minder uitkeringsgerechtigden. De focus richt zich ook op de overheid omdat een convenant met de Vereniging van Nederlandse Gemeenten niet tot extra winterschilderwerk bij gemeenten heeft geleid. De resultaten zijn teleurstellend. Daarom is er een algemeen verzoek bij grote opdrachtgevers zoals overheid en corporaties om onderhoud niet langer uit te stellen.’ n

FOSAG-NOA: laat de Rijksoverheid – conform de belofte van 2007 door minister-president Balkenende – meer schilderwerk naar de winter verschuiven

FOSAG MAGAZINE

nummer 2-2012

Dossier

TEKST Tom Huizenga

Beeld FOSAG

Stelling:

‘Er is meer aandacht nodig voor de onderhoudssector’ EENS: ‘ik moest mijn personeel ontslaan’ ‘Daar ben ik het helemaal mee eens. Deze winter stond het water tot aan mijn lippen. Omdat er helemaal geen werk meer was, heb ik sinds januari van dit jaar mijn zes schilders moeten ontslaan. Ik hoop dat het werk in maart weer wat gaat aantrekken en dat ik mijn vakkrachten weer in dienst kan nemen. Een absolute voorwaarde is wel dat de overheid verder niet gaat tornen aan het lage btw-tarief. Anders zie ik het echt heel somber in voor zowel mijn bedrijf als de bedrijfstak.’ Leo Tiemersma, ‘Schildersbedrijf Tiemersma’, Buitenpost (SVSO)

EENS: ‘lage btw alleen niet toereikend’ ‘Ondernemen kunnen we zelf. De overheid moet vooral iets niet doen: de onzekerheid vergroten in de woningmarkt. Alles wat afbreuk doet aan het consumentenvertrouwen is funest. Stop met balletjes opgooien over het afschaffen van de hypotheekrenteaftrek of de lage btw. Ik ben echt niet bang dat het werk niet naar ons toekomt. Onderhoud moet eens uitgevoerd worden. Het duurt alleen langer omdat de opdrachten vooruit geschoven worden bij een gebrek aan zekerheid.’ Jaap Guldie, ‘Guldie Schilders BV’, Barneveld (SMV)

EENS: ‘flexibeler omgaan met personeel’ ‘Het zijn voor veel bedrijven al zware tijden en nu zitten we met de vorst met het extra probleem dat we onze jongens geen gaten

FOSAG MAGAZINE

nummer 2-2012

kunnen laten opvullen met glaszetten. Zo gaan weken voorbij zonder dat er inkomsten tegenover staan. Waarom kan het voor werkgevers niet net zo makkelijk worden als bij uitzendbureaus? Het zou eenvoudiger moeten zijn om de jongens tijdelijk in de ww te kunnen doen. Ik ben voor een goede vorstverlet-regeling en de 6% btw-regeling moet blijven.’ Marcel Langkamp, ‘Schilders-, Behangers- en Glaszetbedrijf Nijveld’, Nijverdal (SVG)

EENS: ‘op grote schaal in stilte lijden’ ‘Het is zwaar overleven. De prijzen zijn vaak zo laag dat het economisch onverantwoord is. Dan is er de concurrentie van Oostblokkers die voor een appel en een ei werken. Om nog maar te zwijgen van de gigantische groep ozp’ers die – min of meer noodgedwongen – rond de € 12,- of € 15,- vragen. Dan bouw je geen vet op: privé niet, voor je pensioen niet en voor de economie niet. Volgens mij wordt er op grote schaal in stilte geleden door ozp’ers. Ze kunnen namelijk nergens op terugvallen.’ Jan van der Werf, ‘Schildersbedrijf J. H. Van der Werf’, Baarn (SOZP)

EENS: ‘verlagen van personeelskosten’ ‘De grote jachtbouw heeft het nu heel moeilijk. Bedrijven, soms de oudste van ons land, vallen om door een gebrek aan opdrachten of tegenvallende projecten. En de concurrentie levert lagere opbrengsten op. Elke opdracht die qua werk of qua betaling tegenvalt, levert hierdoor een groot risico op. Voor het behoud van onze branche zou het mogelijk moeten zijn dat we nog van de maatregelen gebruik kunnen maken van enkele jaren geleden om de personeelskosten te verlagen.’ n Jacqueline van der Kooij, ‘Mast Jachtschilders’, Drachten (SVMB)

TEKST MARTIN KRUL

Beeld FOSAG

Glas

Onderhoudsadviezen voor geplaatst

isolerend dubbelglas WADDINXVEEN - Sectorvereniging Glaszetten (SVG), Nederlandse Bond van Timmerfabrikanten (NBvT), Vereniging Lijmen en Kitten (VLK), Glas Branche Organisatie (GBO) en Kenniscentrum Glas (KCG) komen met een nieuwe uitgave om klanten te wijzen op het goed onderhouden van geplaatst isolerend dubbelglas. Dat is nodig want anders vervalt de garantie bij eventuele gebreken.

in 1988 kwam te vervallen met het uitkomen van de NPR 3577 ‘Beglazen van Gebouwen’. In die NPR was en is slechts summier aangegeven hoe kitvoegen onderhouden moeten worden. Dus voorziet de ‘OAD 2011 Onderhoud Adviezen Dubbelglas – systemen 2011’ in een grote behoefte. n

‘OAD 2011’ gratis te downloaden

In ‘OAD 2011 Onderhoud Adviezen Dubbelglas – systemen 2011’ staat onder andere dat isolerend dubbelglas na plaatsing onderhoud nodig heeft bij kitvoegen of rubber profielen. Ook moet het kader, waarin het glas zich bevindt, goed onderhouden worden. Verder is controle gewenst op het functioneren van de ontluchtingsopeningen en vervuiling onder de glaslatten. Nieuw is dat de uitgave verder gaat dan alleen hoe en op welke wijze onderhoud en controle moet worden uitgevoerd bij isolerend dubbelglas. De meest voorkomende beglazingssystemen komen namelijk ook aan bod, evenals de meest voorkomende gebreken in kitvoegen en rubberprofielen. Plus alle overige voorkomende gebreken. Behoefte Daarmee is de uitgave ‘OAD 2011 Onderhoud Adviezen Dubbelglas – systemen 2011’ een handig naslagwerk voor iedereen die met glas en onderhoud te maken heeft. Qua inhoud gaat de uitgave verder dan de oude OAD’81 ‘Onderhoud Afdichting Dubbelglas 1981’ uit 1981 – die al twintig jaar niet meer bestaat en niet meer te bestellen is – waarnaar huidige bestekken en garantie verklaringen nog steeds verwijzen. Maar die

De nieuwe uitgave ‘OAD 2011 Onderhoud Adviezen Dubbelglas – systemen 2011’ kan door leden van de Sectorvereniging Glaszetbedrijven gratis gedownload worden via de site van FOSAG. Ga daarvoor naar het SVG-gedeelte van www.fosag.nl en kijk onder het kopje ‘SVG Nieuws’ om daar de ‘OAD 2011’ te vinden.

FOSAG MAGAZINE

nummer 2-2012

PRODUCTEN

TEKST CHRIS DE KRUYF

Beeld FOSAG

Veertig procent korting bij twee

hoogwerkerscursussen

Cursusinformatie • Duur: één dag • Locatie: bij uw bedrijf of bij u in de buurt (raadpleeg de voorwaarden) • Minimum aantal deelnemers: ‘Werken met hoog werkers’ gaat door bij minimaal 8 personen en de herhalingscursus gaat door bij 12 personen • Kosten: slechts € 272,55 (na aftrek ESF-subsidie en inclusief € 65,55 btw!) • Aanmelden: via Savantis (telefoon 0182-641111) • Meer informatie: www.savantis.nl

WADDINXVEEN - SVSO wil graag twee cursussen over werken met hoogwerkers van Savantis bij u onder de aandacht brengen die dicht bij uw onderneming georganiseerd kunnen worden. Ten eerste omdat gebleken is dat er nog veel ongelukken gebeuren door onzorgvuldig gebruik. Niet minder belangrijk: tot 31 juli kunt u gebruik maken van 40 procent korting dankzij ESF-subsidie. Een kans dus om met twee handen aan te grijpen! Cursus 1: ‘Werken met hoogwerker’ Deze cursus gaat over veiligheid en wetgeving, soorten hoogwerkers, veilige en deskundige bediening, rijden, zwenken, stijgen en dalen, weersinvloeden, werken nabij elektriciteits-

Instructies zijn wettelijk verplicht Werken met hoogwerkers valt onder risicovolle werkzaamheden. Volgens de huidige Nederlandse weten regelgeving moeten medewerkers aantoonbaar worden geïnstrueerd voor de hen opgedragen taken. Daarnaast stelt de Veiligheidschecklist Aannemers (VCA) de eis dat de medewerkers moeten zijn opgeleid voor risicovolle taken.

FOSAG MAGAZINE

nummer 2-2012

Speciale data voor SVSO-leden In overleg met Savantis zijn er drie data vastgelegd voor SVSO-leden om de cursussen over veilig werken met hoogwerkers te volgen. Dit zijn 15 maart te Rosmalen, 22 maart te Rotterdam en 29 maart te Zwolle. Voor inschrijvingen dient u contact op te nemen met Savantis 0182-641111. Voor de volledige cursusbeschrijvingen en voorwaarden verwijzen wij u naar de website van Savantis, te weten www.savantis.nl.

leidingen, gebruik van persoonlijke beschermingsmiddelen, stabiliteit van de hoogwerker, werken op verschillende ondergronden, gebruik van stempels en tot slot onderhoud en inspecties. De training wordt afgesloten met een theorietoets en een individuele praktijktoets. Deelnemers krijgen, indien zij beide met goed gevolg afleggen, een certificaat van deelname en een pas op creditcardformaat. Hiermee is de deskundigheid aantoonbaar. Cursus 2: ‘Veilig werken met de hoogwerker’ Korte herhaling van de theorie en een praktijkinstructie met behulp van een schaarhoogwerker en een knikgiek hoogwerker. Gedurende de dag worden de deelnemers beoordeeld op de praktijkhandelingen die ze verrichten. Sluiten ze de dag met voldoende resultaat af, dan ontvangen de deelnemers een nieuwe pas. n

TEKST TOM HUIZENGA

Beeld FOSAG

Metaal

Conserveringsopleiding ervangt de persoonscertificatie v WADDINXVEEN - Een mijlpaal in de m etaalconserveringsbranche: de gewraakte personeelscertificering maakt plaats voor een nieuwe brancheopleiding. ‘Het advies is om niet langer geld te steken in een persoonscertificaat. Want vanaf eind dit jaar is alleen nog maar de brancheopleiding maatgevend’, geeft FOSAG-secretaris Edwin Meeuwsen de leden van de Sectorvereniging Metaalconserveringsbedrijven (SVMB) mee. De SVMB is al geruime tijd bezig om een brancheopleiding van de grond te krijgen. Om zodoende ook een einde te maken aan de eisen van opdrachtgevers om met persoonscertificering voor de dag te moeten komen. Dat zijn bewijzen die overlegd moeten worden dat de uitvoerende metaalconserveerders ook daadwerkelijk over de vereiste expertise beschikken. Het grote nieuws is nu dat de contouren van een nieuwe brancheopleiding gereed zijn. Nog belangrijker is dat zowel de SVMB als de opdrachtgevers van conserverings opdrachten, die zich hebben verenigd in het orgaan OGOS, zich achter die brancheopleiding scharen. OGOS, bestaande uit onder meer Rijkswaterstaat, Tata Steel, Gasunie en het ministerie van Defensie, zullen actief deelnemen aan de invulling van de nieuwe brancheopleiding. Stel certificatie nu uit De nieuwe opleiding zal de huidige persoonscertificering vervangen. Vanaf eind 2012 zal dat het geval zijn. Wie nu overweegt om werknemers opnieuw hun persoonscertificaat voor vijf jaar te laten verlengen, kan beter een jaar wachten. Want dan voldoet het personeel ook gelijk aan de actuele opleidingseisen. Gasunie, op dit moment de belangrijkste opdrachtgever die

Het is handiger om te wachten met een nieuw persoonscertificaat omdat een nieuwe brancheopleiding maatgevend zal zijn

persoonscertificering eist en een warm voorstander van de nieuwe opleiding, zal daarom in 2012 coulant zijn en ook genoegen nemen met ‘oude’ certificaten die minder dan één jaar verlopen zijn. Het bedrijf ondersteunt de nieuwe opzet volledig als een sterke verbetering ten opzichte van de huidige persoons certificering. Vandaar dat het bedrijf de certificaten van de nieuwe branche n opleiding straks zal gaan eisen.

Brief als opleiding gereed is Samen met Savantis, opdrachtgevers, verfindustrie en VOM (Vereniging van Oppervlaktetechnieken van Materialen) zal de SVMB de nieuwe opzet in 2012 verder uitwerken. Eind 2012 zullen de nieuwe opleidingen starten en kunnen uw medewerkers volgens de nieuwe opzet worden geschoold. Alle SVMB-leden ontvangen een persoonlijke brief over de mijlpaal die nu bereikt is.

FOSAG MAGAZINE

nummer 2-2012

WET- EN REGELGEVING

TEKST ROELAND MEERTENS

Beeld FOsag

Kopie paspoort afgeven niet nodig voor Nederlands personeel WADDINXVEEN - Verwarring alom over het afgeven van kopieën van paspoorten. Hoe zit het nu? ‘Dit is een vaak gehoord misverstand als het gaat om werknemers en zelfstandigen met de Nederlandse nationaliteit’, antwoordt Roeland Meertens, jurist bij FOSAG. ‘Voor werknemers en zelfstandigen met een buitenlandse nationaliteit is dat wel het geval. Dan eist de wet juist wél dat u kopieën van paspoorten van uw werknemers krijgt en die ook weer doorgeeft aan uw hoofd aannemers.’ Regelmatig krijgt het secretariaat vragen over het verkrijgen van kopieën van paspoorten van onderaannemers en het afgeven van deze kopieën aan hoofdaannemers. Volgens de hoofdaannemers zou u wettelijk verplicht zijn om kopieën van paspoorten te overhandigen van al uw werknemers én van alle ingehuurde onderaannemers. Volgens de Commissie Bescherming Persoonsgegevens ontbreekt daarvoor elke wettelijke grondslag bij Nederlandse werknemers en zelfstandigen. Een wettelijke plicht voor ondernemers om kopieën van geldige identiteitsbewijzen (doorgaans paspoorten en identiteitskaarten) te kunnen tonen is er wel voor wat betreft diens buitenlandse werknemers en meewerkende zelfstandigen. Die paspoortkopieën moet een hoofdaannemer dan weer van zijn onderaannemers verlangen. Probleemoplossing Het punt is dat veel hoofdaannemers, als degenen die de feitelijke zeggenschap over de bouwplaats hebben, toch te pas en te onpas vragen om kopieën van degenen die voor hen werken. ‘Anders zoeken we wel een ander bedrijf of betalen we uw factuur niet’, kunt u dan te horen krijgen. U komt in een spagaathouding terecht als een deel van uw personeel met recht weigert toestemming te geven voor het overhandigen van een kopie van hun pas-

FOSAG MAGAZINE

nummer 2-2012

poort aan de hoofdaannemer. Wat is dan wijsheid? Probeer eerst uit te leggen aan de hoofdaannemer hoe de zaak qua bescherming van persoonsgegevens wettelijk in elkaar zit. Levert dat niet het gewenste resultaat op? Een overtuigende aanvulling kan zijn dat u de hoofdaannemer erop wijst dat zijn verificatieplicht met zich meebrengt dat hij zelf de paspoorten van wie er voor hem aan het werk is controleert en dat ‘controleren’ inhoudt ‘grondig bekijken’, en dus niet slechts het inzamelen en bewaren van een kopie. Zo worden de problemen bij redelijke hoofdaannemers beperkt tot de gevallen waarin wordt getwijfeld aan de echtheid van een identiteitsbewijs. Check origineel paspoort Wat is het doel van de verificatieplicht? Illegale arbeid bij buitenlanders uitsluiten. Dan bent u er nog lang niet met een kopie van een paspoort. De werkgever dient ook gecheckt te hebben dat het geen vals identiteitsbewijs is. Op grond van de verificatieplicht moet het identiteitsbewijs gecontroleerd worden op geldigheid/echtheid. Zo beoordeelt u de handtekening, datum, plaats en wat betreft uiterlijk vergelijkt u de pasfoto, lengte en leeftijd met de persoon die voor u staat. Bij twijfel is het identiteitsbewijs te controleren bij de Helpdesk van het Nationaal Bureau Documenten van de Koninklijke Marechaussee te Schiphol. Uiteraard leidt dit tot extra administratieve lasten, maar het risico op een boete van € 8.000,- per persoon staat daar wel tegenover. n

Wel of geen kopie ID-bewijs aan derden verstrekken? NEE! MAG NIET VAN DE WET!: • bij Nederlandse werknemers in loondienst • bij Nederlandse zelfstandigen JA! MOET VAN DE WET!: • bij buitenlandse werknemers in loondienst • bij buitenlandse zelfstandigen

Leden

agenda

Minderheidsbelang management ‘Logchies’ De directie van ‘Logchies Renovatie en Onderhoud BV’ uit Beverwijk heeft een deel van de aandelen verkocht aan het zittende management. Grootaandeel houder en algemeen directeur Dick Logchies behoudt ook na de verkoop een meerderheid. Met de verkoop van een deel van de portefeuille is de continuïteit van de innovatie totaalondernemer ook op de langere termijn verzekerd. Met de overdracht van de aandelen, die formeel per 1 januari 2012 heeft plaatsgevonden, is het minderheidsbelang van de onderneming in handen van zeven aandeelhouders. De nieuwe aandeelhouders werken allen al vele jaren op sleutelposities binnen het bedrijf. De verkoop van een deel van het aandelenpakket aan het management moet gezien worden als een eerste stap in de voorbereiding van Dick Logchies om zich te zijner tijd uit de dagelijkse leiding van de onderneming terug te trekken. Op dit moment is dat nog geheel niet aan de orde. Wel zal Dick geleidelijk meer taken gaan delegeren, maar voorlopig wil hij de leiding aan het bedrijf blijven geven. Dick Logchies ziet het als een mooie ervaring om elke dag weer met zijn enthousiaste groep medewerkers samen te werken. Het is ook die gedrevenheid en hun verbondenheid met het bedrijf geweest, die hem ervan overtuigen dat het goed is om aan hen de aandelen te verkopen. Dick Logchies van ‘Logchies Renovatie en Onderhoud BV’ uit Beverwijk heeft een deel van de

MAART FOSAG 1 maart: FOSAG bestuursvergadering, Waddinxveen, 13.30 uur 16 maart: FOSAG sectoroverleg, Waddinxveen, 10.30 uur Jong Management 22 maart: derde Verdiepingscollege JM Masterclass, Carlton President Hotel, Utrecht/Maarssen, 15.30 uur Regio 29 maart: regionale afdeling Friesland, voorjaarsvergadering, Schilder^sCOOL Leeuwarden, 16.30 uur Extern 6-8 maart: Vakbeurs ‘Renovatie 2012’ over duurzaam renoveren, Brabanthallen, ’s-Hertogenbosch 6-8 maart: SGA Vakdagen, Evenementenhal, Hardenberg

aandelen verkocht aan het zittende management

‘Maasmond’ viert lustrumrelatie met Kaapverdië ‘De Maasmond Groep’, die sinds 2007 actief betrokken is bij praktische hulpverleningsprojecten op Kaapverdië, zet deze relatie in 2012 met onverminderd enthousiasme voort. De betrokkenheid, destijds gestart met financiële bijdragen, is inmiddels uitgebreid met steun in natura. Behalve diverse materialen leveren ervaren allrounders van ‘Maasmond’ hun vakwerk en wisselen zij de kneepjes van het schilderen stoffeerdersvak uit met collega’s onder andere op het Kaapverdische eiland Santa Antao. Rotterdam telt een Kaapverdische gemeenschap van zo’n 15.000 personen, waarvan een groot aantal werkzaam is in de schildersbranche. En sinds decennia ook bij ‘De Maasmond Groep’. De betrokkenheid bij projecten in hun land van herkomst wordt door deze medewerkers van ‘Maasmond’ en hun vrienden- en familiekring bijzonder gewaardeerd. Zo versterken zij de onderlinge band en stimuleren zij maatschappelijke betrokkenheid bij een grotere groep. Dat ze meteen resultaat van hun hulp kunnen zien en kennis kunnen overdragen voor goed onderhoud, maakt deze aanpak echt zinvol. Maatschappelijk verantwoord ondernemen is voor ‘Maasmond’ niet zomaar een kreet. Zij hebben veel opdrachtgevers in de zorgsector en zij inspireren ‘Maasmond’ om betrokken te zijn en te blijven en dat met dit soort projecten te uiten. ‘De Maasmond Groep’ is sinds 2007 betrokken bij hulpverleningsprojecten op Kaapverdië en gaat daar ook in 2012 onverminderd mee door

Adreswijzigingen Van de Wijngaart Schilders Selma Lagerlöfweg 65 3069 BT ROTTERDAM, Tel: 010 4513066 Ligthart Schilderwerken en onderhoud Anthony Fokkerstraat 3c 3261 LB OUD-BEIJERLAND, Tel: 0186 622301 Vogels Schilderwerken Burgemeester van Gilsstraat 71 4813 PT BREDA, Tel: 076 5871565 Eggink Schilders BV Palletweg 9 2031 DD HAARLEM, Tel: 023 5321975

Naamswijziging Schildersbedrijf H.J. Pasman B.V. wordt Pasman Integraal Vastgoedonderhoud Rijn- en Schiekade 124 2311 AV LEIDEN, Tel: 071 5131424 Van Zoelen BV wordt Biltz bv Overschiestraat 178 1062 XK AMSTERDAM, Tel: 020 6570399

FOSAG MAGAZINE

nummer 2-2012

Verenigingsnieuws

Bijlage met sectornieuwsbrief De SVSO stuurt haar leden een sectornieuwsbrief bij dit FOSAG Magazine. In de nieuwsbrief staat een verslag van de bijeenkomsten op 26 januari en 2 februari over klantenwerving en over het samenstellen van een goede verzekeringsportefeuille.

Chris de Kruyf sectorsecretaris SVSO

Uitblijven 24-uursregeling beu In de vorige sectornieuwsbrief heeft u kunnen lezen dat er vanuit de SVG een voorstel aan de bonden is gedaan voor een 24-uursregeling voor doordeweekse dagen. We gingen er vanuit dat dit voorstel op 27 januari besproken zou worden. Helaas is dit

FOSAG MAGAZINE

TEKST Tom Huizenga

nummer 2-2012

Beeld TOm huizenga

Tevens worden de SVSO- acquisitiecursussen onder de aandacht gebracht die met Savantis zijn ontwikkeld. Daarnaast wordt het nieuwe SVSO-bestuurslid John van Apeldoorn voorgesteld. Andere onderwerpen zijn ‘SVSO-Prins Carnaval in Maastricht’ en ‘SVSO-ers op de bres voor het behoud van het lage btw-tarief’. De sectornieuwsbrief is voor iedereen te lezen op de vernieuwde FOSAG-website. In FOSAG Magazine komt ook de cursus ‘Veilig met de hoogwerker’ aan bod. • 8 maart, SVSO-bestuursvergadering, Waddinxveen, 13.30-17.00 uur

niet gebeurd. Als reden gaf men ‘gebrek aan tijd en menskracht’ aan. De FOSAG-delegatie heeft zijn teleurstelling hierover uitgesproken. De bonden hebben aangegeven om met een reactie te komen vóór of op 1 april aanstaande. Verder in dit magazine geen aparte nieuwsbrief, maar wel twee artikelen. Eéntje over de teleurstelling die SVG-voorzitter Willy Swinkels uitspreekt over het uitblijven van een 24-uursregeling op pagina 12. Op de pagina ervoor staat een toelichting over de nieuwe uitgave ‘OAD 2011 Onderhoud Adviezen Dubbelglas-systemen 2011’. • 13 maart, SVG-bestuursvergadering, Mercure, Rosmalen, 14.00-17.00 uur

Hennie Holtman sectorsecretaris SVG

Paul Raasveld sectorsecretaris SMV

Advisering lector Vincent Gruis Tijdens de SMV-jaarvergadering is gesproken over de voortgang van het lectoraat ‘Vernieuwend Vastgoedbeheer’. De bedrijven zijn zeer geïnteresseerd in de output van dit lectoraat dat onder andere als taak heeft om op HBO-niveau trainingen te ontwikkelen op

SOZP-beleidsplan Aandachtspunten in het SOZP-beleidsplan zijn ondernemersvaardigheden, kennis & vakmanschap, identiteit & imago en belangenbehartiging. Het SOZP-bestuur heeft diverse zaken uit dit beleidsplan gerealiseerd. De eerste SOZP-Ondernemersdag krijgt dit

Edwin Meeuwsen sectorsecretaris SVMB

het gebied van planmatig onderhoud en renovatie. Momenteel wordt een module onderhoud toegevoegd aan bestaande HBO-bouwopleidingen. SMV-voorzitter Ludwig Smits is daarbij betrokken via de programmaraad van het lectoraat. Binnenkort vindt er weer overleg met lector Vincent Gruis plaats om te bekijken hoe de lector ook de SMV zelf kan adviseren. Het SMV-bestuur denkt hiervan namelijk te kunnen profiteren bij de ontwikkeling van haar beleidsplan 2012-2013. • 12 april, SMV-bestuursvergadering, De Cantharel, Apeldoorn, 13.30-16.00 uur

jaar een vervolg, een website speciaal voor startende schilderondernemers is in de lucht, er is in samenwerking met Savantis een speciaal cursusprogramma ondernemers vaardigheden voor SOZP-leden samengesteld en er zijn twee pilots van ‘mentorgroepen’ voor startende en gevestigde ondernemers gestart (die dit jaar verder worden uitgebreid). In de SOZP-sectornieuwsbrief (bij FOSAG Magazine nummer 3) leest u, naast een terugblik op de SOZP Ondernemersdag, meer over het beleidsplan van SOZP. • 12 maart, SOZP-bestuursvergadering, Waddinxveen, 11.00 uur

Inspectieproject op komst Recentelijk is bekend geworden dat de Arbeidsinspectie het voornemen heeft om in de tweede helft van dit jaar een inspectieproject uit te voeren op het gebied van metaalconservering. Op dit moment is nog niet exact bekend op welke punten specifiek

Marianne Kortenbout sectorsecretaris SOZP

zal worden gelet omdat er nog geen concreet plan ligt. FOSAG onderhoudt een directe lijn met de Arbeidsinspectie. Niet alleen om te horen hoe de inspectie eruit zal gaan zien en wanneer die gaat plaats vinden, maar vooral om voorafgaand aan het project een goed beeld van de bedrijfstak te geven. Om zo te voorkomen dat onterechte eisen worden neergelegd en onjuiste vragen worden gesteld. • 2 april, SVMB-bestuursvergadering, Waddinxveen, 14.00 uur • 14 mei, SVMB-bestuursvergadering, videoconferentie, 14.00 uur

FOSAG MAGAZINE

nummer 2-2012

vakwerk

Bruggenspecialist

TEKST Tom Huizenga

bezig met eerste van acht bruggen

FOSAG MAGAZINE

nummer 2-2012

Beeld ‘GSB’Obdam’

‘GSB’ staat te boek als een conserveringsspecialist van stalen bruggen. In tegenstelling tot andere bedrijven die voor elke brug weer een nieuwe werkwagen moeten maken, is het deze innovatieve onderneming gelukt om er één te construeren voor alle onderhoudsbruggen binnen hetzelfde contract. Mede daardoor kan ‘GSB’ zeer scherp inschrijven. Zo kwam men in aanmerking voor een vierjarige opdracht van Rijkswaterstaat om acht bruggen over het Amsterdam-Rijnkanaal aan te pakken. Op de foto is te zien hoe er aan de eerste brug, te weten de Schalkwijksebrug, wordt gewerkt. De brug is opgehoogd zodat er aan de onderkant gewerkt kan worden zonder dat de werkwagen zorgt voor oponthoud bij het scheepvaartverkeer. Het onderhoud duurt in totaal een jaar waarna deze brug er weer dertig jaar tegenaan moet kunnen. Profiel ‘GSB’ Gestart: 1 mei 1978 Directie: Wim & Elie van Schenkhof Personeel: circa 40 man in de winter en oplopend tot zo’n 70 man in de zomer Plaats: Ochten Klanten: rijksoverheid, gemeenten en provincies, energie maatschappijen, scheepswerven en straalconstructeurs Specialiteit: conserveren van bruggen Website: www.gsb.nl

FOSAG MAGAZINE

nummer 2-2012

ARBO

TEKST HENNIE HOLTMAN

Beeld DICK HEEDERIK & FOSAG

‘Schilders hebben meer huid UTRECHT – FOSAG liet Stichting Arbouw een poster (zie bijlage) maken om schilders te wijzen op het gebruik van handschoenen om huidaandoeningen te voorkomen. Professor Dick Heederik doet in Utrecht veel onderzoek naar huidaandoeningen. ‘Schilders hebben meer huidproblemen dan bouwvakkers, die toch al bovengemiddeld scoren’, stelt Heederik vast. ‘Ze dragen minder dan gemiddeld handschoenen tijdens het werk.’

Springen schilders er ook uit qua huidaandoeningen? ‘Bouwvakkers hebben bovengemiddelde huid problemen. Op basis van de gegevens van de periodieke arbeidsgeneeskundige onderzoeken (PAGO) van Arbouw lijkt er onder schilders meer sprake te zijn van huidklachten dan gemiddeld onder bouwvakkers. Met name een werkgebonden huidallergie komt bij schilders meer voor dan gemiddeld. Verder geven schilders iets meer klachten door van acuut eczeem dan gemiddeld. Bij schilders springen de spuiters eruit: zij rapporteren meer huidklachten dan de groep schilders in het algemeen.’ Wat zijn de klachten van deze huidaandoeningen? ‘Zoals gezegd lijken met name acute eczeemklachten - roodheid, gezwollen huid en blaasjes op de hand of tussen de vingers - bij schilders meer gerapporteerd te worden dan bij bouwvakkers over het algemeen. Chronische klachten, zoals een droge huid of schilfers, horen we minder. Terwijl dat de meest algemeen voorkomende klachten zijn. Het feit dat deze klachten door schilders minder gerapporteerd worden, zou op selectie kunnen wijzen: mensen met chronische klachten verlaten wellicht het schildersvak. Dit zal nader worden bekeken.’ Wat zijn de oorzaken van deze huidaandoeningen? ‘Oorzaken zijn moeilijk aan te wijzen, hoewel

Met deze poster, die FOSAG liet maken, wordt het gebruik van handschoenen gepromoot om zo huidproblemen te voorkomen

FOSAG MAGAZINE

nummer 2-2012

Poster als bijlage bijgesloten Eén exemplaar van de poster die FOSAG door Stichting Arbouw heeft laten maken om te wijzen op het nut en de noodzaak van het dragen van handschoenen, is als bijlage meegestuurd met deze editie van FOSAG Magazine. Voor alle duidelijkheid wordt erop gewezen dat u deze poster ook nog gratis extra kunt bijbestellen. Neem in dat geval even contact op met FOSAG via 0182-571444 of receptie@fosag.nl. Dan krijgt u het opgegeven aantal posters per post opgestuurd.

problemen dan bouwvakkers’ schilders bovengemiddeld vaak aangeven tijdens het werk hinder te ondervinden van blootstelling aan gassen, dampen en chemicaliën. Schilders werken traditioneel veel met oplosmiddelen. Daarnaast geven schilders minder dan gemiddeld aan handschoenen te dragen tijdens het werk. De reden kan zijn dat handschoenen als belemmerend worden ervaren. Wellicht dat hierdoor de blootstelling van de handen groter is dan in andere beroepsgroepen binnen de bouw. Met name bij spuiters wordt opvallend vaak gerapporteerd dat men geen handschoenen draagt tijdens het werk.’

‘Watergedragen verven bevatten bestanddelen die huidklachten kunnen veroorzaken, met name allergische reacties op conserveringsmiddelen’ Zijn er meer huidproblemen sinds watergedragen verf? ‘Het is moeilijk om daar een pasklaar antwoord op te geven. De laatste vijf à tien jaar lijkt het aantal mensen met een werkgebonden huidallergie af te nemen. Bij schilders is daar vooralsnog geen sprake van. Er kan sprake zijn van een effect op langere termijn. Wellicht dat de komende jaren ook bij schilders een afname te zien is. Anderzijds zouden watergedragen verven onveiligere werkmethoden in de hand kunnen werken door het veiligere imago. Bovendien bevatten ook watergedragen verven bestanddelen die huidklachten kunnen veroorzaken, met name allergische reacties op conserverings middelen die in de verf zitten.’ Komt er nader onderzoek qua huidaandoeningen? ‘Zeker. In het algemeen is er nog weinig bekend over

Profiel Professor Dick Heederik Professor doctor ingenieur Dick Heederik is opgeleid als epidemioloog en milieu hygiënist. Hij leidt bij de Universiteit Utrecht onderzoek naar werkgerelateerde aandoeningen. Samen met Stichting Arbouw wordt onderzocht hoe huid aandoeningen in de bouw samenhangen met bloot stelling aan chemische stoffen en het gebruik van persoonlijke beschermingsmiddelen. Het onderzoeksdoel is om ziektelast vanwege huidaandoeningen te reduceren.

de daadwerkelijke risicofactoren voor huidklachten. Maar het feit dat bij schilders meer huidklachten gerapporteerd worden dan bij de groep bouwvakkers in het algemeen, lijkt erop te duiden dat het werken met verf en oplosmiddelen één van de risicofactoren vormt. Binnen ons onderzoek zullen we ons er de komende jaren op richten meer te weten te komen over het verband tussen huidklachten en werk methoden, producten waarmee gewerkt wordt en het gebruik van beschermingsmiddelen. Op die manier hopen we preventie meer handen en voeten te kunnen geven.’ Wat vindt u van de nieuwe ‘handschoenen’poster? ‘Dit is een initiatief dat we van harte toejuichen. Bewustwording van het probleem is al een grote stap op weg naar de oplossing ervan. De poster is duidelijk en aantrekkelijk vormgegeven. Daarnaast bevat de poster nuttige en duidelijke instructies. Wellicht dat ook het vermijden van contact met watergedragen verf nog genoemd c.q. benadrukt kan worden. Want zoals ik al eerder aangaf bevatten ook watergedragen verven bestanddelen die huidklachten kunnen veroorzaken, met name allergische reacties op de conserveringsmiddelen.’ n

FOSAG MAGAZINE

nummer 2-2012

Fosag Partner

FOSAG beveelt FOSAG Partners aan FOSAG geeft ondernemers een handreiking als het gaat om organisaties met een stukje extra dienstverlening die de brancheorganisatie zelf niet in huis heeft. Denk dan bijvoorbeeld aan verzekeringen, softwarepakketten, ziekteverzuim en uitzendkrachten. Ze staan te boek als FOSAG Partners. Wie nieuws heeft, komt op deze pagina in beeld. Kijk voor het complete aanbod op www.fosag.nl onder het kopje ‘Over FOSAG’ bij ‘FOSAG Partners’.

Leaseauto met korting op opties of accessoires Bij ‘Achilles Autolease BV’ kunt u ieder type personen- of bedrijfswagen leasen tegen een aantrekkelijk tarief. Achilles biedt alle vormen van operationele of financial lease-oplossingen aan en staat bekend om haar f lexibiliteit. Voor uw specifieke bedrijfssituatie biedt ‘Achilles’ graag een maatwerk mobiliteitsoplossing aan. Indien u als FOSAG-lid overgaat tot leasing bij ‘Achilles Autolease’, dan krijgt u maar liefst € 500,– korting op opties of accessoires naar keuze op uw leaseauto.

Ook voor de specifieke inrichting van uw bedrijfswagen denkt Achilles graag met u mee! Voor meer informatie: 070-3155266 of www.achillesautolease.nl

Altijd een extra verzekering nodig bij hoogwerkers

Softwareprogramma’s door en voor vakmensen ‘Bartels Datastore Automatisering BV’ is al 36 jaar marktleider en trendsetter in de schilders- en afbouwbranche. De programmatuur is ontwikkeld door en voor mensen uit de praktijk en is gebaseerd op ervaring en met visie op de onderhoudsbranche. Van een eenvoudige calculatie van een woonhuis tot aan het aanbieden van onderhoudsscenario’s: ‘Bartels Datastore’ heeft voor iedereen een oplossing. Bekende producten zijn TopMan project administratie, TopRel relatiebeheer (CRM), TopCalc voorcalculatie en RVO digitale inspectie (NEN 2767) en houtrot opname. Voor meer informatie: www.bartelsdatastore.nl

FOSAG MAGAZINE

nummer 2-2012

Veel schilders- en onderhoudsbedrijven denken dat een ongeluk of schade door het gebruik van een hoogwerker gedekt wordt door de aansprakelijkheidsverzekering van het bedrijf. Dat berust op een misverstand. Wilt u zich verzekeren tegen schade aan iemand anders of tegen schade aan uw eigen hoogwerker? Regel dan vandaag nog een werkmateriaalverzekering bij de FOSAG Verzekeringsdienst! Zo’n verzekering heeft u nodig, ongeacht de vraag of er op de hoogwerker wel of geen kenteken zit. Let op: ook als u een hoogwerker huurt, kan een verzekering vereist zijn. Voor meer informatie: Carola van der Meeren via 06-50811479

TEKST VINCENT SAPULETEJ

Beeld FOSAG

WET- EN REGELGEVING

Nieuwe regels voor vakantiedagen per 1 januari 2012 WADDINXVEEN – De vakantieregels zijn sinds 1 januari 2012 op de schop gegaan omdat een zieke werknemer zijn gelijk kreeg bij het Europese Hof: ziek of niet ziek, je bouwt evenveel wettelijke vakantiedagen op. Dat kost de werkgever dus meer vakantiegeld. Verder is een belangrijke wijziging dat wettelijke vakantiedagen maximaal een half jaar na een kalenderjaar geldig zijn. Vanwege de nieuwe regels is het raadzaam om gezond en ziek personeel te onderscheiden. GEZONDE WERKNEMERS Vakantiedagen waar je wettelijk recht op hebt • Oude situatie: vóór 2012 had een werknemer het recht om wettelijke vakantiedagen - 20 dagen bij een fulltime contract - binnen vijf jaar op te nemen. • Nieuwe situatie: vanaf 2012 moeten wettelijke vakantie dagen van een bepaald kalenderjaar binnen een half jaar – dus vóór 1 juli van het jaar erop – opgenomen worden. • Reden: de overheid wil hiermee stimuleren dat werk nemers ook daadwerkelijk vakantie opnemen om te ‘herstellen’ van hun werk. • Uitzondering: na een half jaar vervallen de wettelijke vakantiedagen, tenzij de werknemer niet in staat was ze op te nemen omdat er bijvoorbeeld doorgewerkt moest worden. In die situatie blijven de vakantiedagen vijf jaar geldig. Extra vakantiedagen waar je volgens de cao recht op hebt • Oude situatie blijft overeind: extra (bovenwettelijke) vakantiedagen van de cao - bij een fulltime werknemer vijf dagen plus eventuele 55-plusdagen - moeten binnen vijf jaar opgenomen moeten worden. ZIEKE WERKNEMERS Vakantiedagen waar je wettelijk recht op hebt • Oude situatie: vóór 2012 bouwde een zieke werknemer alleen vakantiedagen op over het laatste half jaar. • Nieuwe situatie: vanaf 2012 bouwt een zieke werknemer evenveel vakantiedagen op als een gezonde fulltime- werknemer, te weten 20 vakantiedagen.

Vanaf 2012 gelden er nieuwe regels voor het opnemen van vakantiedagen voor zowel gezonde als zieke medewerkers

• Reden: het Europese Hof kwam tegemoet aan een klacht van een zieke werknemer die het niet eerlijk vond dat hij minder vakantiedagen opbouwde. • Nieuwe situatie: vanaf 2012 neemt een zieke werknemer, die in staat is om op vakantie te gaan, zijn vakantiedagen op. • Nieuwe situatie: vanaf 2012 moeten wettelijke vakantie dagen van een bepaald kalenderjaar binnen een half jaar – dus vóór 1 juli van het jaar erop – opgenomen worden. Extra vakantiedagen waar je volgens de cao recht op hebt • Oude situatie blijft overeind: een zieke werknemer bouwt alleen vakantiedagen op over het laatste half jaar en ze moeten binnen vijf jaar opgenomen worden. • Nieuwe situatie: vanaf 2012 neemt een zieke werknemer, die in staat is om op vakantie te gaan, zijn vakantiedagen op. n

Site & Servicedesk voor extra uitleg Op de FOSAG-website vindt u een document (met rekenvoorbeelden) waarin FOSAG de nieuwe vakantiewetgeving per 1 januari 2012 uitlegt. Ga daarvoor naar www.fosag.nl en kijk onder het kopje ‘Nieuws en Dossiers’ bij het dossier ‘Vakantiewet geving per 1-1-2012’. Hebt u nog vragen? Neem dan contact op met de servicedesk via 0182-571444 of servicedesk@fosag.nl.

FOSAG MAGAZINE

nummer 2-2012

PENSIOEN

TEKST AAD BULLER

Beeld FOSAG

geen korting op pensioen

Hogere pensioenpremie, WADDINXVEEN – Pensioenfondsen staan erg in de belangstelling. Helaas zelden in positieve zin. Ook het BPF Schilders ontkomt nu niet aan een verhoging van de pensioenpremie van 1,63 procent voor werkgever én werknemer. Een indexering zit er niet in. ‘Het meest positieve nieuws is dat er niet gekort wordt op de pensioenuitkering, waartoe andere pensioen fondsen wel moesten overgaan’, meldt FOSAGsecretaris Aad Buller als auteur van dit artikel. Lagere dekkingsgraad In 2009 begon de financiële crisis ook door te dringen tot pensioenfondsen. Toen kon BPF Schilders, mede vanwege een lage rentestand, voor het eerst de pensioenen niet meer indexeren c.q. volledig laten meestijgen met de loonstijging. De dekkingsgraad was daarvoor te laag geworden. Daar kwam nog bij dat de gemiddelde leeftijd van de mensen in Nederland sneller omhoog ging dan verwacht. Het pensioenfonds moet daardoor gemiddeld genomen over meer jaren pensioen uitkeren aan de gepensioneerden. Extra uitkeringsjaren waarvoor geen premie is betaald en die ook niet meer uit de (minder hoge) beleggingsopbrengsten konden worden betaald. Hierdoor werd de dekkingsgraad nog meer naar beneden gedrukt. En de crisis houdt maar aan waardoor het herstel van de dekkingsgraad niet doorzet.

Vanaf eind februari tot en met de zomer organiseert uw bedrijfspensioenfonds BPF talloze pensioenspreekuren en pensioenpresentaties in het land. Die zijn bedoeld om u - maar ook eventueel uw partner - inzicht te geven in het opgebouwde pensioen. Kijk voor alle data op www.bpf.nl

FOSAG MAGAZINE

nummer 2-2012

Pensioenpremie omhoog Met veel moeite kon begin 2011 de verhoging van de pensioenpremie beperkt blijven tot 1 procent. Tot dat moment had het bestuur van BPF Schilders een verhoging van de premie, ondanks de crisis, weten te voorkomen. Zoals het verloop van de dekkingsgraden in het kader (op pagina 25) laat zien, was in 2011 herstel van de dekkingsgraad ingezet met als hoogtepunt een dekkingsgraad van 117 procent. Maar daarna bereikte de dekkingsgraad eind september een nieuw dieptepunt van 102 procent. Een premieverhoging van 2 procent kon nu helaas niet uitblijven. Vervelend is dat een dergelijke verhoging juist tijdens de crisis ontstaat. En dus komt op een moment dat de bedrijfstak geen lastenverzwaringen kan dragen. VUT-premie omhoog Bovendien moest de premie voor de overgangs regelingen – wat we vroeger VUT of vroegpensioen noemden – ook nog eens omhoog met 1,26 procent. De premies worden berekend over het loon na aftrek van de franchise. Die franchise is globaal genomen het inkomen dat uit de AOW wordt opgebouwd. Er wordt dus premie betaald over het loon dat boven de AOW-opbouw uitkomt. En over pensioenpremie wordt geen belasting en premies sociale verzekeringen betaald. Dat betekent een premieverhoging van 3,26 procent: 2 procent verhoging van pensioen plus 1,26 procent van de overgangsregelingen. Werk gevers en werknemer delen dat gezamenlijk. Al met al leidt dat netto tot een loonkostenstijging van 0,5 procent. Geen pensioenkorting Nu de premie moest worden verhoogd, is het natuurlijk logisch dat er voor indexeren van de pensioenopbouw en van de ingegane pensioenen geen ruimte is. Aan de andere kant is de situatie in het BPF Schilders nu ook weer niet zo dramatisch dat er moet worden gekort op pensioenuitkeringen. Zoals dat bijvoorbeeld helaas wel het geval is voor de metaalnijverheid. Pensioenfondsen die moeten korten, hebben een dekkingsgraad die beneden de

Verloop dekkingsgraad BPF Schilders Eind december 2011: 107% (voorlopig) Eind november 2011: 105% Eind oktober 2011: 105% Eind september 2011: 102% Eind augustus 2011: 108% Eind juli 2011: 113% Eind juni 2011: 116% Eind mei 2011: 116% Eind april 2011: 117% Eind maart 2011: 116% Eind februari 2011: 115% Eind januari 2011: 116% Eind december 2010: 112%

100 procent ligt. En hoe ziet de toekomst er uit? Vorig jaar is er door sociale partners gekozen voor een verhoging van de AOW-leeftijd. Om op die manieren de pensioenen betaalbaar te houden. Dat is andermaal noodzakelijk nu de gemiddelde leeftijd steeds hoger wordt.

TEKST WILLY SWINKELS

Aanpassing pensioenregeling Een verhoging van de AOW-leeftijd betekent dat ook de pensioenregeling van BPF Schilders moet worden aangepast. Cao-partijen hebben hierover in het huidige cao-akkoord al afgesproken wat het doel moet zijn: een betaalbare, kwalitatief aanvaardbare en toekomstbestendige pensioenregeling. Die discussie zal in 2012 moeten worden afgerond. Ook dat heeft te maken met het betaalbaar houden van de pensioenen. FOSAG zal op dit moment niet op die discussie vooruitlopen. Want daarover is dus eerst ook overleg nodig met de vakbonden. U krijgt uiteraard de toezegging dat FOSAG u op de hoogte houdt van de pensioenontwikkelingen. n

CAO

Beeld FOSAG

uitblijven van 24-uursregeling beu

Glassectorvereniging is WADDINXVEEN - Sinds jaren streeft de Sectorvereniging Glaszetbedrijven (SVG) ernaar dat er ook goede arbeidsvoor waarden voor de glaszetter komen met een 24-uursregeling. Omdat dat nog niet in de cao is geregeld, is er een wildgroei ontstaan. ‘Nu de bonden voor de tweede keer op rij ons voorstel voor een 24-uurs regeling hebben doorgeschoven naar een volgend overleg, zijn we het meer dan beu’, zegt Willy Swinkels als SVG-voorzitter.

worden met fatsoenlijke cao-voorwaarden voor de glaszetter”, aldus Swinkels. “Niets is minder waar. Al jaren durven vooral de bonden geen stelling te nemen in ons voorstel voor 24-calamiteitenservice binnen het glas herstelbedrijf. Eigenlijk beseffen de betrokken partijen te weinig dat ze willens en wetens de wantoestanden in stand houden. En min of meer verantwoordelijk zijn als het een keer echt goed fout gaat. Het SVG-bestuur wacht niet langer meer en laat ook via median uitingen, zoals op deze plek, haar ongenoegen blijken.”

“Veel bedrijven hebben eigen regeltjes en regelingen verzonnen met veel manieren om 24-uurswerk te vergoeden. Hierdoor ontstaan allerlei misstanden. Dan moet je denken aan glaszetters die onverzekerd rondrijden na werktijd, werktijden die niet duidelijk zijn en opdrachtgevers die niet of nauwelijks willen betalen voor geleverde diensten buiten reguliere werktijden. Je zou denken dat er dus haast gemaakt zou

FOSAG MAGAZINE

nummer 2-2012

TEKST Tom Huizenga

ACTIEF VOOR FOSAG

Beeld Jacques Mans

‘Op naar

gemotiveerde leerlingen die betaalbaar zijn’

‘‘

Ik zit sinds twee jaar in het bestuur van de Sectorvereniging Ondernemers Zonder Personeel, omdat ik het van groot belang vind dat de belangen van deze zelfstandige onder nemers binnen FOSAG goed behartigd worden. Mijn beleids portefeuille binnen het SOZP bestuur is ‘scholing en opleiding’. Als SOZP bestuurder ben ik sinds 2012 lid geworden van de Commissie Onderwijs van FOSAG. Onderwijs en scholing gaat mij zeer aan het hart, ik vind namelijk dat ook ondernemers zonder personeel uitstekend in staat zijn om leerlingen op te leiden. Ik begeleidde zelfs een keer drie leerlingen tegelijk! In de Commissie Onderwijs zal ik om aandacht vragen voor het feit dat naar mijn mening BOL-leerlingen niet genoeg gemotiveerd zijn omdat ze alleen maar een stagevergoeding krijgen. Daarentegen zijn BBL-leerlingen juist weer veel te duur. In het belang van de leerlingen, de opleidingsinstituten, de werkgevers, de bedrijfstak én de samenleving zou dit echt anders moeten. Verder streef ik naar landelijke eenduidigheid over de inhoud en de vergoeding van de schildersopleidingen.

”

Jacques Mans (49) is ondernemer zonder personeel met zijn bedrijf ‘Schilder- en Renovatietechniek Mans’ te Stramproy. Sinds twee jaar zit hij in het bestuur van de Sectorvereniging Ondernemers Zonder Personeel (SOZP). Hij zit sinds kort ook in de Commissie Onderwijs van FOSAG.

FOSAG MAGAZINE

nummer 2-2012

TEKST RICHARD VERVOORN

SERVICEDESK

Beeld INSPECTIE SZW

nieuwe Inspectie SZW

Wat betekent

voor u als werkgever? WADDINXVEEN - Sinds 1 januari zijn Arbeidsinspectie, Inspectie Werk en Inkomen en Sociale Inlichtingen- en Opsporingsdienst samengevoegd tot één nieuwe Inspectie SZW. Om zo de mis standen op het gebied van sociale zaken en werkgelegenheid slimmer en beter aan te pakken. Wat heeft dat voor consequenties voor u als werkgever? Dat wordt voor u netjes op een rijtje gezet. Tip: noteer alvast www.inspectieszw.nl en 0800 - 270 00 00 in uw agenda. Ongevallen melden Werkgevers waren verplicht meldingen over dodelijke ongevallen, ongevallen die leiden tot blijvend letsel en ongevallen die leiden tot ziekenhuisopname door te geven aan de Arbeidsinspectie. Hoe moet dat nu? • Meld dat via www.inspectieszw.nl • Meld dat via 0800 – 270 00 00 (ook buiten kantooruren)

loon of over misbruik van sociale verzekeringen. Hoe moet dat nu? • Meld dat via www.meldmisdaadanoniem.nl of www.meldmisdaad.nl • Meld dat via 0800 - 7000 Fraudemeldingen Werkgevers kunnen fraude melden qua werk en inkomen (uitkeringen, dienstverbanden, subsidies, mogelijke uitbuiting van werknemers, malafide uitzendbureaus). Hoe moet dat nu? • Stuur een zo compleet bericht naar IKP@minszw.nl • Meld dat via 0800 - 022 04 00 (tijdens kantooruren) • Fax dat naar 070 - 349 34 30

• Klachten of tips melden Werkgevers konden klachten of tips melden aan de Arbeidsinspectie, de Inspectie Werk en Inkomen of de Sociale Inlichtingen- en Opsporingsdienst over arbeidsomstandig heden, illegale arbeid, uitbuiting en betaling onder het wettelijk minimumloon of over misbruik van sociale verzekeringen. Hoe moet dat nu? • Meld dat via 0800 - 270 00 00 (ook buiten kantooruren) Anoniem klachten of tips melden Werkgevers kunnen ook anoniem hun klachten of tips melden over arbeids omstandigheden, illegale arbeid, uitbuiting en betaling onder het wettelijk minimum-

• •

•

Kerntaken Inspectie SZW Toezicht houden op naleving van regelgeving van arbeidsomstandigheden en het voorkomen van rampen met gevaarlijke stoffen Toezicht houden op naleving van regelgeving over illegale tewerkstelling en minimumloon Onderzoek doen naar de rechten doelmatigheid van de uitvoering van sociale zekerheidswetten door UWV, SVB, gemeenten en andere organisaties Opsporen van fraude, uitbuiting en georganiseerde criminaliteit binnen de keten van werk en inkomen onder aansturing van het Openbaar Ministerie Signaleren van ontwikkelingen en risico’s op het werkveld van Sociale Zaken en Werkgelegenheid en deze melden aan belanghebbende partijen De nieuwe inspectie valt onder de minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid en rapporteert rechtstreeks aan de Tweede Kamer

FOSAG MAGAZINE

nummer 2-2012

MARKT

TEKST Tom Huizenga

Beeld BOUWEND NEDERLAND

Gratis

Op 28 november ondertekende FOSAG-voorzitter Ruud Maas (rechts) met Elco Brinkman (links) de samenwerkings overeenkomst met de SBIB (foto: René van der Burg)

FOSAG MAGAZINE

nummer 2-2012

integriteitskeurmerk van je bedrijf bij SBIB ZOETERMEER – Sinds 28 november 2011 kunnen FOSAG-leden gratis in aanmerking komen voor een integriteitskeurmerk. Daarvoor is een samenwerkingsovereenkomst gesloten met de Stichting Beoordeling Integriteit Bouwnijverheid. ‘Een schot voor open doel’, meent Pieter Clerx die aan de wieg stond van dit initiatief. ‘Zeker als je beseft dat steeds meer opdrachtgevers om zo’n keurmerk vragen.’ Een gratis keurmerk: hoe is dat mogelijk? “De Stichting Beoordeling Integriteit Bouwnijverheid is een initiatief geweest van Bouwend Nederland. Die is met zo’n 1.200 bouw- en infrabedrijven de hoofd financierder van de stichting waarvan ik secretaris ben. Later sloot ook Uneto-VNI zich bij ons aan. Die nemen ook een deel van de kosten voor hun rekening. Inmiddels hebben ook zo’n honderd installatiebedrijven een integriteitskeurmerk. De meest actuele ontwikkeling is dat ook FOSAG eind vorig jaar toenadering zocht. Dus ook jullie brancheorganisatie draagt momenteel financieel een steentje bij.” Wat is het voordeel van jullie keurmerk? “Je geeft richting de buitenwereld aan dat je integriteit hoog in het vaandel hebt staan. Als werkgever regel je namelijk dat je medewerkers integer te werk gaan. Wie zich aansluit bij de Stichting Beoordeling Integriteit Bouwnijverheid, houdt er een bedrijfscode op na die minimaal eens per jaar onder de aandacht gebracht wordt van je personeel. Op overtreding van deze bedrijfscode staat als laagste straf een waarschuwing. Het meest krachtige wapen

is ontslag op staande voet. Dat gebeurt jaarlijks in circa vijftig gevallen. Dat is heftig. Het is dus wel een serieuze aangelegenheid.” Waaraan moet je je houden als personeel? “Grofweg gezegd gaat het om twee zaken: integer te werk gaan en je niet te buiten gaan aan mededinging. Dus geef je geen ge schenken of cadeaus weg aan je (potentiële) klanten boven de € 100,–. Zo verleid je ze niet ten faveure voor jouw bedrijf. Verder maak je geen prijsafspraken met opdrachtgevers. Daarnaast houd je je aan de bedrijfscode om je personeel niet met collega’s van andere bedrijven te laten praten over hoe je samen de markt gaat bewerken. En je voert geen ruggespraak met andere opdrachtnemers over een inschrijving. Dat zijn zo voor de vuist weg de belangrijkste spelregels.”

Pieter Clerx: ‘Het naleven van onze bedrijfscode is een serieuze aangelegenheid: jaarlijks worden circa vijftig medewerkers op staande voet ontslagen’

FOSAG MAGAZINE

nummer 2-2012

Bouwfraude aanleiding voor SBIB In 2001 was het een klokkenluider bij het bouwbedrijf ‘Koop Tjuchem’ die in een uitzending van het tv- programma ‘Zembla’ wereldkundig maakte dat er sprake was van een omvangrijke bouwfraude. Bouw bedrijven hielden er schaduwboekhoudingen op na en maakten onderling prijsafspraken over inschrijvings vergoedingen. Hierdoor zouden opdrachtgevers meer dan de feitelijke kosten hebben betaald. In 2002 kwam er een parlementaire enquête naar de bouwfraude. Tevens werd door de overheid geëist dat de bouwsector ‘zelfreinigend vermogen’ zou laten zien. Dat was de directe aanleiding voor de oprichting van de Stichting Beoordeling Integriteit Bouwnijverheid. Inmiddels zijn daar 1.200 bouw- en infrabedrijven bij aangesloten, die samen circa 60 procent van de bouwomzet vertegenwoordigen.

Wanneer ga je eigenlijk over de schreef? “Ik zeg altijd maar dat je niet verder moet gaan dan tegen het einde van het jaar een doosje wijn langsbrengen bij je klanten. Want voordat je het weet, zit je op een hellend vlak. Al snel glij je af van het aanbieden van een gratis musical naar een gratis weekendje voor twee personen naar Parijs. Er zijn gevallen bekend van het arrangeren van een gratis reisje naar de Formule I in Monte Carlo tot aan het omkopen van ambtenaren. Loop je tegen de lamp, dan heb je een gevangenisstraf aan je broek. En los daarvan krijg je ook een boete van de Nederlandse Mededingings autoriteit.” Leg je ook verantwoording af aan SBIB? “Ja, eens per twee jaar. Dan willen we graag zwart op wit zien wat een werkgever heeft gedaan om richting zijn personeel uit te dragen hoe zijn werknemers zich aan de verschillende onderdelen van de bedrijfscode moeten houden. Daarnaast vragen we welke maatregelen er genomen zijn voor de naleving van de bedrijfscode. Opdracht gevers kunnen bij ons overigens ook een klacht indienen. Dan is het SBIB aan zet om op te treden. Uiteenlopend van een waar-

FOSAG MAGAZINE

nummer 2-2012

schuwing tot aan schrappen uit ons register. Als het echt bont gemaakt is, volgt daarvan publicatie met naam en toenaam.” Hoeveel FOSAG-leden zitten bij SBIB? “Zo’n stuk of dertig. Steeds meer opdrachtgevers, zoals corporaties en hoofdaannemers vragen aan hun zakenrelaties deelname aan de SBIB. Ook na de eerste publicatie van de ondertekening van de samenwerkings overeenkomst met ons in jullie verenigingsblad, zagen we een grote toeloop. Wellicht dat er nu nog veel meer bedrijven de weg naar ons weten te vinden. Dat kan overigens door bij FOSAG zelf aan te kloppen. Vincent Sapuletej, secretaris van de Stichting Maatschappelijk Ondernemen (SMO), begeleidt de aanvraagverzoeken bij jullie brancheorganisatie. Je kunt hem bereiken via 0182-571444 of sapuletej@fosag.nl. Wie zich aanmeldt, staat op onze site www.sbib.nl. Dan kunnen je klanten zien dat je integer bent.” n

Criteria van de bedrijfscode * Iedereen gedraagt zich binnen het bedrijf integer * Iedereen sluit onrechtmatig gedrag uit * Alle transacties worden vastgelegd * De schijn van een verwachte tegenprestatie wordt tegengegaan bij het geven van geschenken en giften * Nevenactiviteiten mogen alleen worden verricht na schriftelijke toestemming * Vertrouwelijke bedrijfsgegevens moeten geheim blijven * Overtredingen van de bedrijfscode worden aangepakt en gemeld bij het SBIB * De directie draagt er zorg voor dat iedereen bekend is met de bedrijfscode * De directie stelt een toezicht houder aan voor de naleving van de bedrijfscode * Interesse? Meld u dan bij Vincent Sapuletej aan via 0182-571444 of sapuletej@fosag.nl.

TEKST Fulco de Vente

AF-ERKENNINGSREGELING

Beeld Stichting af

Francesco van Ooyen voorzitter van S tichting AF Na het vertrek van de heer Johan de Jongh als voorzitter van de AF-Erkenningsregeling, heeft het AF-bestuur uit haar midden de heer Francesco van Ooyen benoemd als voorzitter. Hij maakt al een aantal jaren deel uit van het AF-bestuur namens de Sectorvereniging Glas zetten van FOSAG. Met zijn benoeming is Francesco van Ooyen de eerste glaszetter die de functie van voorzitter bekleedt. Ton Schilders is voortaan vice-voorzitter. Bedrijfseconoom John van de Pol is gekozen tot nieuwe AF-bestuurder als opvolger van Vincent Jansen die vorig jaar aftrad. Het AF-bestuur bestaat verder uit Ties de Vries. Okke Spruijt, verenigingsmanager van FOSAG, maakt tot slot namens het FOSAGbestuur als adviseur deel uit van het nieuwe AF-bestuur.

Vanaf 2012 een actueel klantenbeoordelingscijfer Op de website van AF is bij de zoekresultaten het gemiddelde rapportcijfer zichtbaar. Dit cijfer is gebaseerd op het klantenoordeel over het AF-bedrijf. Hoe meer beoordelingen, hoe minder invloed een cijfer echter heeft op het gemiddelde cijfer. Als een bedrijf twintig keer een acht krijgt en vervolgens een vier, dan daalt het gemiddelde cijfer slechts naar 7,8. Om bij de start van 2012 een reëel beeld te geven van de klant beoordeling, wordt per 1 januari het gemiddelde cijfer over 2011 gebruikt als eerste beoordeling in 2012. Hiermee wordt de dynamiek van de rapportcijfers weer terug gebracht in het beoordelingssysteem.

Mediacampagne gericht op bedrijfsadvies én regio In maart gaat de nieuwe reclamecampagne van AF van start. Die campagne is gebaseerd op een consumentenonderzoek waaruit bleek dat de klanten bij de oriëntatie en selectie van een schilders- of glaszetbedrijf vooral kijken en luisteren naar advies van vrienden en bekenden. Verder is men vooral ontvankelijk voor lokale reclame. Hier speelt de reclamecampagne van AF op in, onder andere via vindbaarheid op zoekmachines en radiospotjes. Spotjes die ieder bedrijf kan downloaden en gebruiken. Evenals het campagnelogo voor briefpapier, stickers, afscherming, kleding of bedrijfsauto’s. U kunt als bedrijf inhaken op de campagne door de nieuwe consumentenfolders voor schilderen en glaszetten te bestellen.

FOSAG MAGAZINE

nummer 2-2012

Knap Werk

Acquireer zelf met gratis Knap werk-klapper! Bestel één gratis exemplaar van de ‘regisseursklapper’ voor uw eigen bedrijf via info@knap-werk.nl met vermelding van uw gegevens. Stap met zo’n klapper in de hand op een corporatie af en vertel wat ú hen te bieden hebt! Vergeet niet te vertellen dat Knap werk op www.knap-werk.nl een speciale corporatiepagina heeft staan met nog veel meer informatie over aansprekende initiatieven voor woningcorporaties uit onze branche.

TEKST Tom Huizenga

Beeld Knap werk

Alle corporaties kregen deze regisseursklapper met vijf schilders- en onderhoudsprojecten waar corporaties zélf van onder de indruk zijn

Alle corporaties persoonlijk ingelicht over projectparels UTRECHT – Alle onderhoudsmanagers van de ruim 400 corporaties hebben een ‘regisseursklapper’ gekregen. Qua vorm geving even onderscheidend als de vijf kort beschreven ‘shots’ van actuele voorbeelden van schilders- en onderhoudsprojecten die hoog gewaardeerd worden door opdrachtgevers. Ze gaan over regie in uitvoering, ketensamenwerking, vraag gestuurd plannen, digitaal samenwerken en duurzaamheid. U kunt de klapper gratis be stellen voor acquisitie richting corporaties. Huurders maken online onderhoudsafspraak Woningbouwcorporatie ‘Woonbedrijf Eindhoven’ maakt gebruik van een online reserveringssysteem van één van de onderhoudsbedrijven waarmee ze zaken doen. Hiermee kunnen huurders zelf met het onderhoudsbedrijf een afspraak maken voor het uitvoeren van het onderhoud. Op een moment dat het de bewoners zelf het beste uitkomt. Regierol bij groot onderhoud & verbeterproject Corporatie ‘Stadtlander’ uit Bergen op Zoom laat alle huurwoningen opwaarderen naar minimaal energielabel B. Vijf onderhoudsbedrijven komen na voorselectie in aanmerking voor grote onderhouds- en verbeterprojecten. Bijzonder

FOSAG MAGAZINE

nummer 2-2012

is dat zij de regisseur zijn van alle werkzaamheden, zoals het isolatiewerk dat andere bedrijven uitvoeren. Lagere kosten via samenwerkend renovatieteam ‘Tiwos’ uit Tilburg laat zo’n 180 huurwoningen renoveren door samenwerkende aannemers-, dakdekkers, installatie- en onderhoudsbedrijven. Die hebben de aanpak samen opgepakt waardoor de uitvoering van het werk volledig op elkaar afgestemd is. Dat betekent lagere kosten. Ze worden erop afgerekend als huurders hen minder dan een 8 geven. Onderhoudsinformatie direct digitaal paraat Corporatie ‘Maasdelta Groep’ krijgt alle relevante gegevens over de voortgang van een groot onderhoudsproject gelijk digitaal door van de voorman van het betreffende onderhoudsbedrijf. Maar ook als er huurders zijn die niet willen meewerken aan het onderhoudswerk. Wordt dat digitaal gemeld, dan kan de woningcorporatie gelijk in actie komen. Duurzaam onderhoudsmanagement uitbesteden ‘Ymere’ te Amsterdam experimenteert met enkele onderhoudsbedrijven om het totale onderhoudsmanagement duurzaam uit te besteden. Met als streven een maximale opbrengst en een minimale schade aan het milieu. Qua duurzame materiaalkeuze of de beste manier van energie besparing zijn de onderhoudsbedrijven aan zet. n

TEKST Tom Huizenga

Beeld Stefan Kroeze

SPiegel

‘Beter opleiden met lager loon voor oudere jongeren’ Stefan Kroeze, leerling niveau 3 Schilder^sCOOL Geldermalsen GELDERMALSEN – Stefan Kroeze zit bij Schilder^sCOOL Geldermalsen in het eerste jaar van de schildersopleiding voor niveau 3. Hij is met zijn 21 jaar een oudere jongere. ‘Ik zou de cao aanpassen voor oudere jongeren’, stelt hij voor. ‘Geef ze wat minder loon omdat ze nog niet volleerd zijn. Dan zijn leerbedrijven eerder geneigd om oudere jongeren een plek te bieden en alle facetten van het vak te laten leren, zoals glaszetten of behangen.’ Hoe kwam je in aanraking met onze branche? ‘Na het VMBO wist ik eigenlijk niet zo goed wat ik wilde worden. Ik volgde eerst een opleiding in de land- en tuinbouw. Dat maakte ik wel af, maar ik wist al dat daar mijn toekomst niet lag. Toen ik samen met mijn vader het huis van mijn opa, mijn oom en daarna ons eigen huis schilderde, was ik zo enthousiast dat ik bij de verfwinkel vroeg waar je opgeleid kon worden voor schilder. Zo kwam ik bij Schilder^sCOOL Gelder malsen terecht.’

Stefan Kroeze

Wat is het sterke punt van onze bedrijfstak? ‘Het is ontzettend gaaf dat je een vervallen pand weer puntgaaf in de verf zet. Daarmee wil ik zeggen dat de kwaliteitsbedrijven in staat zijn om vakwerk ten toon te spreiden waar de argeloze doe-het-zelver niet aan kan tippen. Ik denk dat onze branche zich op dit punt wel sterker in de markt kan zetten. Maar ja, de meeste schilders zijn veelal van die types van ‘je doet al gek genoeg’. Ze mogen in mijn ogen wel wat meer vaktrots laten zien.’ Wat is het belangrijkste verbeterpunt denk je? ‘Ik begon als 19-jarige en ben nu 21. Nu ik

het loon van een 21-jarige krijg, hebben de bedrijven een hoog verwachtingspatroon van me. Naast het schilderen zou ik ook graag willen leren glaszetten en behangen. Dat gebeurt nu niet omdat ik nog te langzaam ben en de materie niet snel genoeg onder de knie heb. Dus is het al schilderwerk wat de klok slaat. Gelukkig kan ik in de praktijkleerwerkplaats van Schilder^sCOOL wél terecht om ook deze kneepjes van het vak onder de knie te krijgen.’ Wat is jouw tip om dat verbeterpunt te realiseren? ‘Bedrijven zitten helemaal vast aan uit betaling van het loon conform de cao. Dat begrijp ik ook best wel, maar ik heb liever wat minder loon dan dat ik geen kans krijg om me volledig te ontwikkelen als een allround vakkracht. Maak de cao wat mij betreft wat flexibeler door het loon te koppelen aan je capaciteiten. Als het prijskaartje voor ‘oudere jongeren’ wat minder hoog uitpakt, denk ik dat meer leerbedrijven ook deze leerlingen een plek bieden.’ n

Link met imagocampagne Knap werk In de rubriek ‘Spiegel’ komen steevast personen aan het woord die als externen tegen onze branche aankijken. Het gaat hierbij om de doelgroepen van het vierjarige brancheproject ‘Knap werk!’ dat tot doel heeft om de branche een beter imago te geven. Kijk maar eens op www.knap-werk.nl.

FOSAG MAGAZINE

nummer 2-2012

werkweek

TEKST Tom Huizenga

Beeld Lydia kortenbout-van honschoten

‘Hoogtepunt met nieuw Magazine en Sectornieuwsbrief’ De werkweek van Tom Huizenga, hoofdredacteur WADDINXVEEN – Tom Huizenga is niet alleen hoofdredacteur van het FOSAG Magazine. Hij is ook verantwoordelijk voor de digitale nieuwsbrief. Sinds 2012 legt Tom daarnaast de laatste hand aan de sectornieuwsbrieven. Soms vallen drie deadlines samen. ‘Dinsdag is het D-Day, oftewel Deadline-Day’, schrijft de FOSAG-medewerker. ‘Met een feestelijk tintje vanwege een nieuw magazine en een n ieuwe sectornieuwsbrief.’ Maandag 9 januari: ‘Zaterdag gefietst en zondag gewandeld. Een prima opmaat om de laatste punten op de i te zetten van het nieuwe FOSAG Magazine. Zoals de laatste tekstcorrecties doorvoeren, achter beloofde foto’s aanbellen en nog wat nadenken over een pakkende achterkant om te wijzen op de nieuwe website. Tussen de bedrijven door moet de vormgever nu ook de tekst en afbeeldingen krijgen van de sectornieuwsbrief nieuwe stijl.’ Dinsdag 10 januari: ‘Dit is D-Day. Een dag waarop drie deadlines samenvallen. Eerst de digitale nieuwsbrief in de steigers zetten voor intern akkoord. Vandaag moeten ook zowel het FOSAG Magazine als de nieuwe sectornieuwsbrief voor glaszetters klaar zijn. Want de persen gaan rollen. Het is alle hens aan dek, zeker omdat beide uitgaven nieuw zijn. En het nog afstemmen is met de vormgever hoe het resultaat eruit moet zien. Na de ratrace ga ik ’s avonds sporten.’ Woensdag 11 januari: ‘Wonder boven wonder is het gisteren toch allemaal gelukt. Mede dankzij de inzet van onze vormgever Leo en de extra uren die mijn redactie-assistente Lydia er op de valreep in stak. Het resultaat mag er wezen: een magazine en een sectornieuwsbrief waar je u tegen zegt. Tijd om gebak aan te bieden aan Leo

FOSAG MAGAZINE

nummer 2-2012

Tom Huizenga

en Lydia. Dan zorgen dat de digitale nieuwsbrief wordt verstuurd. De teksten mail ik ter publicatie naar de NOA. Net zoals dat bij relevante artikelen van het Magazine het geval is.’ Donderdag 12 januari: ‘Het hoogtepunt van de dag: ik krijg het zojuist gedrukte FOSAG Magazine en de sectornieuwsbrief in handen. Die facelift is in een megarecord tot stand gekomen. De maandag voor Kerst bedacht ik de compleet nieuwe opzet, de dag erna had ik intern akkoord, een week later lag er een dummy en na de winterstop is het gelijk bingo. Voor zessen haal ik mijn zoontje Mats op van de opvang, die me traditiegetrouw in de armen vliegt.’ Vrijdag 13 januari: ‘Vandaag ligt het inhoudelijke voorstel voor de tweede uitgave van het FOSAG Magazine voor akkoord bij het managementteam van FOSAG-NOA. Voor mezelf is het mijn gebruikelijke pappa-dag. Ik breng Mats, mijn kanjer van negen jaar, eerst naar school. Dan ga ik naar de sportschool. Na een uur spinning duik ik de sauna in. Dan is het weekend echt begonnen. Met een n super voldaan werkgevoel!’

TIps & Nieuws

Tips & Nieuws

van uw branchevereniging Stel uw eigen sector-startpagina samen! Sinds kort is de nieuwe website van FOSAG actief. Een belangrijke wens van de sectoren was om een eigen sector pagina te hebben. Dat is gebeurd. En nog mooier: u kunt deze sector-startpagina zelf ‘samenstellen’. Hoe? Dat wordt op deze pagina uitgelegd. Sectorblokken verslepen De sector-startpagina is opgebouwd uit verschillende ‘blokken’ met tekst. Ze zijn onderverdeeld in twee kleuren: zwart en rood. In de zwarte blokken staat uw sectornieuws. Deze blokken zijn aangemaakt door uw sector en kunnen

Sectorblokken inklappen Bij het samenstellen van uw eigen sector-startpagina kunt u ook bepaalde blokken inklappen. Bijvoorbeeld omdat er op dat moment geen onderwerp in het blok wordt weergegeven. Er is dan even geen nieuws in dat blok. Klik dan op ‘-‘ in het zwarte balkje van het tekstblok. Het blokje ‘klapt’ in. Het zwarte balkje blijft wel zichtbaar op uw startpagina staan. Door in het zwarte balkje op ‘+’ te klikken, kunt u dit tekstblokje altijd weer uitklappen. Sectorblokken verwijderen/toevoegen Wilt u echter een bepaald tekstblok op uw startpagina verwijderen, dan klikt u op ‘x’ in het zwarte balkje. U wordt nog eens extra gevraagd of u wel écht dit blokje wilt verwijderen. Is dat het geval, dan wordt het blokje verplaatst naar ‘favoriete onderwerpen toevoegen’ (links bovenin). Alle verwijderde blokken staan hier opgeslagen. U kunt deze altijd weer terugzetten op uw startpagina door op ‘+’ te klikken. n

Weergaven van verslepen van blokken

COLOFON

per sector dus ook verschillen. Ze zijn verplaatsbaar. Door op de blokken te gaan staan, kunt u ze met ingehouden linkermuisknop verslepen naar een andere kolom. Of naar een hogere plaats. Daarmee maakt u uw eigen startpagina. U bepaalt dus zelf wat u direct in beeld wilt zien. In de rode blokken aan de linkerkant staat het overkoepelende FOSAGnieuws. Deze blokken zijn niet verplaatsbaar.

Vormgeving & druk

Redactie

Idee & Concept Tom Huizenga

Hoofdredactie Tom Huizenga

Vormgeving, opmaak en druk Twigt Grafisch Facilitair BV, Waddinxveen

Redactieassistente Lydia Kortenbout-van Honschoten

Oplage 3.450

Eindverantwoordelijkheid Okke Spruijt

ADRESWIJZING/OPZEGGEN

Redactieadres FOSAG, Coenecoop 5, 2741 PG Waddinxveen Postbus 30, 2740 AA Waddinxveen 0182-571444 of huizenga@fosag.nl

U kunt hiervoor het redactieadres gebruiken. Of u neemt contact op met de receptie via telefoonnummer 0182-571444, faxnummer 0182-572083 of mail receptie@fosag.nl.

© Copyright 2012. FOSAG, Waddinxveen Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of overgenomen in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, of enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van FOSAG.

Koninklijke FOSAG FOSAG is één van de grootste branche organisaties van Nederland. De koninklijke vereniging komt al sinds 1880 op voor de belangen van een kleine drieduizend schilders-, onderhouds-, glaszet- en metaalconserverings bedrijven. Gezamenlijk hebben ze zo’n dertigduizend werknemers in dienst. De totale omzet bedraagt circa drie miljard euro per jaar. Gezien het ledental mag FOSAG zelfstandig cao-onderhandelingen voeren met de vakbonden. Vanuit het secretariaat in Waddinxveen werken ongeveer 25 medewerkers aan de belangen behartiging. Kijk voor meer informatie op www.fosag.nl.

Extra gemakken van uw nieuwe

persoonlijke FOSAG-site • Dagelijks op de hoogte van het allerlaatste nieuws • U komt uit op úw sectorpagina met úw sectornieuws • De sectorpagina kunt u zelf inrichten en indelen • Direct digitaal contact met uw eigen sectorsecretaris • Online wijzigingen van uw lidmaatschap doorgeven

• Online producten en diensten bestellen bij FOSAG • Online aan- of afmelden voor FOSAG-bijeenkomsten • Dossiers – en de actie van FOSAG – gemakkelijk inzien • Doorbladeren van alle nieuwsuitgaven van FOSAG • Klanten in de buurt kunnen uw bedrijf makkelijk vinden

Ga naar www.fosag.nl en geef uw mening over de nieuwe site!