U
I
J
T
H
O
V
E
N
,
D
O
R
P
E
N
E
N
S
T
E
D
E
N
Loek Zonneveld Niek Kaan Alsof het gisteren was... Castricum en Bakkum in de tweede helft van de twintigste eeuw
Aprilis
A Uitgeverij Aprilis
ISBN
90 5994 083 0
NUR
693
© 2005 Uitgeverij Aprilis – Zaltbommel
Markt 9 5301 AL Zaltbommel
Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van
Postbus 141
druk, fotokopie, microfilm of op welke andere
5300 AC Zaltbommel
wijze ook, zonder voorafgaande schriftelijke
T:
0418 512 088
F:
0418 684 908
info@aprilis.nl www.aprilis.nl
toestemming van de uitgever. Getracht is de rechthebbenden van de afbeeldingen te achterhalen. Zij die menen alsnog aanspraak te kunnen maken op zekere rechten, kunnen contact opnemen met de uitgever.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
Werkgroep Oud-Castricum Loek Zonneveld Niek Kaan Alsof het gisteren was... Castricum en Bakkum in de tweede helft van de twintigste eeuw
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
U
I
J
T
.
.
.
.
.
.
H
O
V
E
N
,
.
.
.
.
D
O
R
P
E
N
.
.
.
.
E
N
.
.
.
.
.
.
.
.
S
T
E
D
E
N
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
Voorwoord Een ‘oude en een jonge Castricummer’ hebben de handen ineen geslagen om in woord en beeld een schets te geven van de ontwikkeling van Castricum en Bakkum na de Tweede Wereldoorlog. Het is de periode waarin Castricum van een rustiek agrarisch dorpje, waar iedereen iedereen kende, veranderde in een klein stadje. Die verandering is niet alleen te vertalen in aantallen nieuwe woningen of inwoneraantallen. Zeker, de gemeente groeide van zo’n 9000 inwoners
Bij de kruising van de Brakersweg en de Alkmaarderstraatweg stond de
in 1950 tot bijna 23.000 in het jaar
boerderij van de familie Al, die in de jaren vijftig werd overgenomen door
2000. Ook de opbouw van de
hun schoonzoon Henk Liefting. De sloop vond plaats in 1975. Deze boerde-
samenleving onderging sterke ver-
rij zou nu middenin de woonwijk Noordend hebben gelegen.
anderingen. De hoofdwegen, winkelcentra en voorzieningen op het gebied van onderwijs, sport en
bruikgemaakt van foto’s uit het
wijken, vervolgens Bakkum met
sociaal-cultureel werk die we nu
archief van de Werkgroep Oud-
het kampeerterrein en het strand
kennen, zijn vrijwel allemaal rond
Castricum en daarnaast van foto’s
en ten slotte Bakkum-Noord.
de jaren zeventig tot stand geko-
uit particulier bezit. Wij danken
men. Een dynamische ontwikke-
iedereen die foto’s beschikbaar
Wij wensen u veel plezier met deze
ling mag het zeker worden ge-
stelde of op een andere manier be-
kijk op het jongste verleden van
noemd.
hulpzaam was. Helaas was het niet
Castricum en Bakkum.
mogelijk alle ons ter beschikking Wij hebben ernaar gestreefd een
gestelde foto’s te plaatsen. Namens de Werkgroep
beeld van die tijd te geven aan de hand van foto’s, van situaties en
In het boek is eerst Castricum be-
Oud-Castricum
van mensen, die deel uitmaakten
handeld met uitstapjes vanuit de
Loek Zonneveld
van dat verleden. Er is royaal ge-
oude dorpskern naar verschillende
4
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
Niek Kaan
Inleiding Als inleiding willen wij een kort
leden betekende, na de aanleg van
ruimten afgebroken en duizenden
overzicht geven van de geschiede-
de spoorlijn, een volgende belang-
inwoners geĂŤvacueerd. Van de
nis van Castricum en Bakkum, de
rijke stap in de ontwikkeling van
tankmuur zijn onder andere op de
twee dorpen die de gemeente
de gemeente. De eerste paviljoens
Zanderij nog grote delen aanwezig.
Castricum vormden, tot ze fuseer-
werden in 1909 in gebruik geno-
Een klein deel van de tankgracht is
den op 1 januari 2002 met Aker-
men. Het aantal woningen breidde
in Bakkum-Noord aan het eind van
sloot en Limmen. De oude dorps-
zich uit door een sterke verdich-
de Bleumerweg nog te zien.
kerk is al sinds de elfde eeuw het
ting van de lintbebouwing, vooral
Na de bevrijding moesten eerst
middelpunt van Castricum. Cas-
langs de Dorpsstraat en de Bak-
mijnenvelden worden geruimd,
tricum en Bakkum zijn van oor-
kummerstraat. In 1911 kreeg
telefoon-, gas- en waterleidingen
sprong agrarische dorpen. Door
Castricum een nieuw raadhuis en
worden hersteld en gebouwen op-
hun ligging landinwaarts waren ze
op de plaats van een oude herberg
geknapt. Nog in 1945 werd een
niet betrokken bij de zeevaart of de
verrees het nieuwe hotel De
nieuwe burgemeester benoemd, de
visserij. Akkerbouw en een weinig
Rustende Jager.
heer C.F. Smeets. Toen brak een
coeyen houden werden tot het
periode van wederopbouw aan. In
midden van de negentiende eeuw
In het begin van de jaren twintig
1946 en in 1947 verrezen de eerste
als hoofdmiddelen van bestaan
vestigden zich de eerste forensen-
nieuwe woningen aan drie straten,
genoemd. Rond 1900 nam de tuin-
gezinnen in Castricum. De ge-
die de namen kregen van gefusil-
bouw sterk toe. De aanleg van de
meente maakte een einde aan de
leerde verzetsstrijders.
spoorlijn in 1867 betekende grote-
lintbebouwing door uitbreidings-
re afzetmogelijkheden. In 1915
plannen vast te stellen. Tussen
De nieuwe wijken in Castricum en
werden twee veilingen gesticht
1930 en 1940 steeg het aantal in-
Bakkum volgden elkaar snel op. In
waar bonen, erwten, groenten en
woners met 2900 tot ruim 8000
de jaren zestig werd in de gemeen-
veel aardbeien werden verhandeld.
inwoners en is de ontwikkeling van
telijke plannen al rekening gehou-
Dat de tuinbouw in het dorp nog
tuindersdorp tot forensenplaats in-
den met een groei van het aantal
lange tijd van betekenis was, blijkt
gezet. In de Tweede Wereldoorlog
inwoners tot meer dan 30.000. Na
wel uit het feit dat in 1952 een
werden in het kader van de aanleg
de Oranjebuurt en de Bomenbuurt
nieuw veilinggebouw aan de
van de Atlantikwall veel bunkers,
in de jaren vijftig volgden in de ja-
Kramersweg is gebouwd.
enkele radartorens, een tankmuur
ren zestig de wijken Kooiweg en
De vestiging van het provinciaal
en een tankgracht aangelegd. Op
Molendijk, vervolgens vanaf 1973
ziekenhuis Duin en Bosch met de
last van de bezetter zijn daarvoor
Noordend, Kooiweg-Noord en ten
daaraan verbonden personeels-
honderden woningen en bedrijfs-
slotte de oostelijke uitbreiding
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
5
Albert’s Hoeve. Daarmee zijn de
nieuw postkantoor geopend en
en recreatiegebied geworden. In de
bouwmogelijkheden overeenkom-
het overdekt zwembad in 1973;
polders rond Castricum is nu nog
stig het provinciaal streekplan uit-
in 1974 ontstonden de Stichting
veel te zien van het oorspronke-
geput. Ondanks de bouw van hon-
Dienstverlening Bejaarden en het
lijke landschap, dat door een
derden nieuwe woningen bleef het
jongerencentrum De Bakkerij en
samenspel van natuur en mense-
aantal inwoners schommelen rond
werden winkelcentrum Geester-
lijk ingrijpen is gevormd. Het
de 23.000, omdat het aantal perso-
duin en dorpshuis De Kern ge-
duingebied heeft een grote natuur-
nen per woning steeds lager werd.
opend. In 1975 werd het Creati-
waarde en daarnaast een belangrij-
Met de groei van het aantal inwo-
viteitscentrum opgericht en wer-
ke recreatieve functie. Twee grote
ners namen de voorzieningen sterk
den sporthal De Bloemen en een
kampeerterreinen zijn daar gesitu-
toe. Dat was zeker in de jaren ze-
nieuwe bibliotheek gerealiseerd.
eerd en het bezoekerscentrum en
ventig het geval rond de voltooiing
Het is onvoorstelbaar hoe snel
de uitspanning Johanna’s Hof zijn
van de wijk Molendijk. In 1970
Castricum veranderde.
grote trekpleisters. Het moet voor
werd De Santmark geopend, in
Mede door de nabijheid van het
het gemeentebestuur een uitda-
1971 begon het Bonhoeffer College
duinreservaat en de ligging tussen
ging zijn om dat prachtige gebied
en vond de opening plaats van de
het strand en het polderland is
voor de toekomst veilig te stellen.
muziekschool; in 1972 werd een
Castricum een aantrekkelijk woon-
Herfst om de Papenberg A. van Kluijve
6
Een bedje andijvie, een vruchtboom, wat ramen,
En boven dit alles de stervende duinen,
Een hekje, een huisje, een hoopje kort stroo,
Omrankt en omslingerd door ’t wild lage hout,
Een broeikast, ontluisterd, een tuinder, tezamen
Van verre een glorie van knoestige kruinen.
Met knecht aan de akker. Een kost’lijk tableau.
De herfst kleurt de berg in het wonderste goud.
Een kotje van wrakhout en asfalt-omhangen,
En dreigende wolken in eeuwig bewegen
Van Gogh zou het zeggen in ’t vlammenste geel,
Zijn lichtend en levend natuursilhouet,
De akker, wanord’lijk in na-groei gevangen,
Zó ligt dan de berg als een wenkende zegen
Een wondere wereld voor ‘n vaardig penseel.
Die ’t dorp in een lijst van ‘t getij heeft gezet.
De tuinder huist daar in ’t gezellige huisje,
Straks vaal en ontdaan van haar winterse wende,
De rook pluimt ’t azuur toe in speels-ijle vlucht.
In ’t voorjaar weer glanzend en fraaier dan ooit.
’t Is leuk pittoresk en zo vrede-ontsproten.
Dan zeggen de mensen van ’t dorp: ’t is weer lente,
Het ligt ook wat ver van het dorpse gerucht.
De “berg” en het land “Onderlangs” is getooid!
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
Het panorama vanaf de Papenberg
deel van de Atlantikwall. Vanaf
is een mooie start van deze fotose-
het duin zijn de tuinderijen te zien,
rie. Een gedeelte van het hoge duin
de sportvelden van de voetbalver-
met zijn bijzondere naam wordt
eniging Vitesse ’22 en het oude sta-
sinds de jaren dertig door de ge-
tion. Rechts is het kleine torentje
meente van het Waterleiding-
van het voormalige raadhuis te
bedrijf gehuurd om als openbaar
zien met daarnaast de torens van
speelterrein te dienen. Aan de voet
de hervormde en de katholieke
van het duin is de tankmuur zicht-
kerk.
baar, die gebouwd is tijdens de Tweede Wereldoorlog als onder-
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
7
Het eerste stationsgebouw van Castricum, gebouwd in 1865, werd in 1969 vervangen door een moderner gebouw. Naast het oude station stond een kiosk van de firma Buxtorff waar je snoep, frisdranken en ijs kon kopen. Tot in de jaren zestig werden bij de ingang van het station de kaartjes nog gecontroleerd. Een perronkaartje kostte toen 10 cent. Uiterst rechts op de foto is nog juist het VVV-kantoor zichtbaar en helemaal vooraan, aan de linkerkant, een hoek van een ijskar van Sierkan.
Vanaf het dak van het station is links het gebouw van de veiling Ons Belang te zien. Rechts daarvan, achter een mast, staat aan de Geversweg de oude telefooncentrale van Castricum, sinds 1973 het historisch informatiecentrum van de Werkgroep Oud-Castricum. De nieuwe telefooncentrale aan de Ruiterweg werd in 1969 in gebruik genomen.
8
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
Aan vier (oud-)inwoners die in de
ter van de werkgroep G. van Geen-
oorlog een belangrijke rol speelden
huizen. De werkgroep geeft sinds
in het verzet werd in 1985 een jaar-
1978 jaarboekjes uit die, ook bij de
boekje van de Werkgroep Oud-
samenstelling van dit fotoboek,
Castricum uitgereikt dat speciaal
een prachtig naslagwerk vormen.
gewijd was aan de Tweede Wereldoorlog. Van links naar rechts de heren J. Rozing, G.van Weel, Tj. van Eik, H. Koelman en de voorzit-
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
9
Het nieuwe veilinggebouw werd in 1952 geopend. De omzet was toen ongeveer 150.000 kisten groenten en aardbeien per jaar. De tuinbouw nam af, onder meer doordat het dorp zich uitbreidde. De veiling werd daarom in 1967 opgeheven. Later werd in dat gebouw het kaaspakhuis van Dijkman gevestigd. Ook dat bedrijf heeft zijn wortels in het agrarisch verleden van Castricum.
10
De sixties waren topjaren voor de
In 1970 begonnen de leden in een
popband The Frogs Ltd. Deze
nieuwe formatie onder naam
Castricumse band heeft een enor-
‘Head over Heels’ die niet zo door-
me populariteit bereikt. In 1967
brak als hun vorige band. In 1966
verscheen hun eerste single met
en 1967 werden grote popshows
het nummer ‘The man on the
gehouden in het veilinggebouw en
cloud’. Op de foto Jean Hanck,
in de toen nieuwe Hovor-hallen
Dave van der Schaaf, Nico de Graaf,
aan de Gasstraat waar hun optre-
Fiep Holleman en Hein Brandjes.
dens hoogtepunten waren.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
In de jaren vijftig was er nog ge-
vanaf 1900, voor de export naar
noeg activiteit op de veiling aan de
vooral Engeland en Duitsland.
Kramersweg. Helemaal links op de foto staat de heer Jaap Schut, directeur van de veiling. Er werden veel verschillende tuinbouwproducten geveild, maar aardbeien waren toch de belangrijkste: zowel voor de binnenlandse markt als, al
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
11
U
I
J
T
H
O
V
E
N
,
D
O
R
P
E
N
E
N
S
T
E
D
E
N
ISBN 90-5994-083-0
A
U
I
T
G
E
V
E
R
I
J
A
P
R
I
L
I
S
–
Z
A
L
T
B
O
M
M
E
L