SC ANIA SPECIALE VOERTUIGEN De ongekende mogelijkheden Wim Boon
SC ANIA SPECIALE VOERTUIGEN De ongekende mogelijkheden
Wim Boon
FOXY DESIGN
Vormgeving: Erik Vos - Foxy Design - Zaltbommel
ISBN 9789081931960 NUR 462 © 2019 Foxy Design – Zaltbommel Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Voorzover het maken van kopieën uit deze uitgave is toegestaan op grond van artikel 16b Auteurswet 1912 juncto het Besluit van 20 juni 1974, Stb. 351 zoals gewijzigd bij Besluit van 23 augustus 1985, Stb. 471 artikel 17 Auteurswet 1912 dient men de daarvoor wettelijk verschuldigde vergoedingen te voldoen aan de uitgever. Voor het overnemen van gedeelte(n) uit deze uitgave in bloemlezingen, readers en andere compilatiewerken (artikel 16 Auteurswet 1912) dient men zich tot de uitgever te wenden. Zoveel mogelijk is getracht de eventuele rechthebbenden van de afbeeldingen te achterhalen. Zij die in dit verband niet konden worden benaderd kunnen zich met de uitgever in verbinding stellen.
FOXY DESIGN 5301 AC Zaltbommel Boschstraat 61a telefoon: 0418.513543 info@foxy-design.nl www.foxy-design.nl
Inhoudsopgave
Voorwoord
7
Hoofdstuk 1
125 jaar Scania
9
Hoofdstuk 2
Aangepaste Scania’s
45
Hoofdstuk 3
Bijzondere Scania’s
57
Hoofdstuk 4
Scania zware laadkranen
69
Hoofdstuk 5
De 5-asser van Scania
93
Hoofdstuk 6
Speciale Scania’s van LAXA
117
Hoofdstuk 7
Scania brandweervoertuigen
127
Hoofdstuk 8
Scania Bergingsvoertuigen
155
Hoofdstuk 9
Scania’s via Vlastuin
175
Hoofdstuk 10
New Generation Scania (NGS)
189
Hoofdstuk 11
Hobby- en Sport trucks van Scania
207
Hoofdstuk 12
Powerd bij Scania
227
Voorwoord Hier is hij dan, het deel 4 van mijn reeks Scania boeken. Het zijn de meest bijzondere Scania’s waar mijn aandacht naar uitgaat. Het fotograferen van de auto’s geeft een zekere ontspanning en maakt mijn kennissenkring alleen maar groter. Gelukkig heb ik een grote schare mensen die mij bij het maken van mijn boeken helpen, want alleen kan ik het niet. Het zijn de mensen die anderen kennen, waardoor er voor mij weer een deur geopend wordt. Ik ben deze mensen daarvoor erg dankbaar. Dan zijn er nog de mensen die het boek gelukkig nog willen kopen, want met de huidige tijd van internet loopt de boekenverkoop terug. Gelukkig mag ik daarover niet klagen, deel 1 t/m deel 3 zijn goed verkocht ik hoop dat deel 4 weer in de smaak zal vallen zoals de vorige delen. Door de veranderingen in de wereld wordt het soms in het buitenland wat moeilijker om ze overtuigd te krijgen om wat foto’s te mogen maken van de auto’s (dit geldt dan voor legervoertuigen, bedrijfsbrandweer, of voertuigen die alleen op bedrijfsterreinen rondrijden). Maar ik prijs mij gelukkig dat het toch weer gelukt is om een mooie verzameling te kunnen samenstellen. Als laatste wil ik nog mijn familie bedanken voor hun inzet en geduld, mijn uitgever Erik Vos van Foxy Design voor vormgeven en het drukken van het door hen uitgebrachte vierde deel, tevens veel dank aan de mensen die de controles hebben uitgevoerd en het personeel van Moog Gmbh en Scania Nederland voor het samenstellen van de cover en achterkant van dit boek. Bedankt en veel leesplezier bij dit deel 4 ‘Scania – De ongekende mogelijkheden’. Wim Boon
7
Hoofdstuk 1
125 jaar Scania Dit boek begin ik juist met dit hoofdstuk, omdat dit een mooie stap in de richting is van de nieuwere en huidige generatie trucks. Dit hoofdstuk gaat over de geschiedenis van Scania, de variëteit van de diverse types die Scania heeft gehad tot aan de 4-serie. Velen hebben mij gevraagd om aandacht te schenken aan de oude Scania’s, waar het ooit mee begon. Ik hoop dat ik zo aan die wensen tegemoet gekomen ben. Maar eerst een stukje geschiedenis over hoe het begon. Deze tekst hou ik beknopt omdat dit in andere boeken uitgebreid wordt beschreven. In 1896 was er een Engelse rijwielfabriek, die zich verder over de wereld wilde verspreiden. Deze zag toekomst in Zweden en begon daar een Zweedse vestiging van de Engelse fabriek. Alleen mochten buitenlandse fabrieken zich niet snel vestigen in het conservatieve Zweden. Daarom richtten de Engelse Fabriek Humber & Co een nieuwe handelsnaam op, dat werd Svenske Aktiebolaget Humber& co. Dit bedrijf werd al snel overgenomen door Maskinfabrikaktiebolaget Scania i Malmo, die dacht hiermee de Zweedse markt te veroveren. Na de overname werden eerst fietsen geproduceerd, daarna volgde de motorfiets. Door gebrek aan goede verkoopstrategie werd dit een flop en kwam de fabriek in 1910 in zware financiële problemen. Er werd gezocht naar een sterke financiële partner, deze werd gevonden in Vabis. Deze firma uit Sodertalje was bezig met de ontwikkeling van auto’s. In 1911 was de overname een feit en zo ontstond de naam Scania-Vabis AB. In 1913 verhuisde het hoofdkantoor naar Sodertalje. In 1968 werd de automobiel-bouwer Saab overgenomen en ontstond het merk Saab-Scania. In 1995 werden beide merken weer opgesplitst tot 2 zelfstandige bedrijven waarna Saab snel tenonder ging. In 2006 deed MAN een vijandig overnamebod, dit werd door de Familie Wallenberg afgeslagen. In 2014 werd een nieuw bod uitgebracht, dit slaagde wel en met de aandelen die MAN al had werd Volkswagen/MAN in 2017 indirect 100% eigenaar van Scania. In 2017 plaatste de Nederlandse Defensie een order van maar liefst 2037 Scania’s, om de strijdkrachten te vernieuwen. Al deze Scania’s zullen in de fabriek in Zwolle gebouwd worden. Deze voertuigen worden geleverd tussen 2018 en 2022.
9
1-1 Scania begon ooit met de productie van fietsen. De eerste fiets werd in 1893 gemaakt, toen is het merk Scania ontstaan in Skane Zweden. Deze fietsen werden tot 1910 geproduceerd. Men ging in de periode van 1891-1911 ook treinwagons en auto’s maken, trucks werden in de jaren daarna in Södertalje productie genomen. De fiets is geen truck maar staat aan de basis van het huidige merk Scania.
10
1-2 Voor de viering van Scania’s 125-jarig bestaan in de fabriek in Zwolle Nederland, liet men deze bijzondere Scania overkomen. Het gaat hier om een Scania-Vabis 3244 uit 1929. Dit was toen een top truck, het neusje van de zalm. De zware Scania had toen al een laad vermogen van 900 kg, dit bij een maximale voertuig last van 3000 kg (inclusief de lading). Dit soort auto’s werden toen gezien als zware jongens, Scania heeft hier lang mee aan de top gestaan voordat ze werd gevolgd door onder andere Volvo. Een mooi stukje truck historie dat bewaard is gebleven, van dit type zijn er in totaal 391 geproduceerd.
1-3 De volgende is alweer bijna 20 jaar ouder, een bijzondere Scania-Vabis F12 4x4 uit 1947. Deze heeft een maximale last van 8500 kg. Het karkas van de cabine bestaat uit een houten raamwerk waar men plaatwerk tegenaan maakte. De auto heeft een 4-cilinder D 402 motor. Het bijzondere aan deze auto is ook zijn 4-wiel aandrijving waardoor hij het ook goed doet buiten de verharde wegen. De 4-wiel aandrijving komt ook in de winter goed van pas bij het sneeuwschuiven, want toen waren er nog winters waarin een dik pak sneeuw viel. 1-4 Gebroeders van Buuren Maasland restaureerde een Scania-Vabis L 51-42HD. De auto weegt 5.300 kg. en heeft een GVW van 11.300 kg. De Scania-Vabis L 51 werd op 28 februari 1958 geregistreerd, maar de eerste registratie in Nederland was pas op 24 juli 2013. De kleuren zijn bijzonder en zorgen voor een herkenbaarheid van deze Scania. Zulke auto’s werden ingezet bij het vervoer van los- gestorte lading en andere losse ladingen, die men binnen het oppervlakte van de laadbak kon stapelen. Van dit type zijn er 9067 geproduceerd. 1-5 Na 7 jaar intensief restaureren is hij klaar de Scania-Vabis L51 Drabant van Roel van Binsbergen uit het Gelderse Rijswijk. Deze auto is na de restauratie als nieuw, het lijkt alsof deze zo uit de fabriek komt rollen. De Scania werd 1959 geleverd met een 4-cilinder en 100 pk. motor, de type aanduiding van deze auto is L51-50-110 1959. Deze Scania-Vabis heeft een 5 meter wielbasis en een totale lengte van 7 meter. De cabine werd geproduceerd bij het Zweedse Be-Ge en kreeg het type nummer PA 1308, binnen Be-Ge werden verschillende soorten cabine type gehanteerd dit was qua opbouw en inrichting van de verschillende cabines. Een dergelijke auto heeft ooit bij de vader van de Gebroeders Van Binsbergen gereden. Dit model Scania komt uit de derde generatie.
11
1-6 De Scania-Vabis werd met meerdere cabine varianten geleverd zo komt het voor dat ze niet allemaal op elkaar lijken. Een andere variant is de Scania-Vabis L51 van de heer Wibbelink, deze zocht een mooie oude Scania en vond dat in deze L51. De ScaniaVabis was in de jaren ’50 en begin jaren ’60 en succes nummer. Dit kwam omdat hij een laag brandstof verbruik had en lage kosten per kilometer. Volgens de gegevens die Scania Zweden mij heeft verstrekt zijn er 9067 stuks van dit soort Scania vrachtwagen gebouwd. Het GVW van deze Scania-Vabis was 11.300 kg. en had een laad vermogen van 6.000 tot bijna 7.000 kg. afhankelijk van de opbouw die er werd gemonteerd.
12
1-7 De Scania-Vabis L51 Drabant werd geproduceerd tussen 1953 en 1958. De auto van de heer Zandbergen is een voorbeeld van hoe een auto er uit kan hebben gezien bij het vervoer van melkbussen tussen de boeren en de melkfabriek. Op zijn auto konden de melkbussen zelfs twee hoog geladen worden, dit was een zwaar werk. Maar het wil niet zeggen dat dit een melk auto is. Ook de auto van de heer Zandbergen onderging een volledige restauratie en kwam er weer bij te staan als nieuw.
1-8 Een bekende Nederlandse auto is de auto van de heer Stolk. Op verschillende toertochten zien we deze Scania-Vabis L51 mee rijden. Deze Scania is uitgevoerd met een dichte laadbak. Maar onder de huif is een plaats waar in men bij verre toertochten kan overnachten. Hier is men van de nodige gemakken voorzien. Omdat dit achter de huif zit blijft de Scania er origineel uit zien. 1-9 Op een Zweedse oldtimertoertocht kwam ik deze Scania-Vabis 71 uit 1958 tegen. Dit was een zware kipper in die tijd vaak ook nog een aanhanger met lading trok. De Scania is opgebouwd met een achterover kiepende bak. De motor van deze auto is een D642 6-cilinder met en cilinder inhoud van 9,35 liter en levert 150 pk. bij 2200 toeren per minuut. De Scania-Vabis is uitgevoerd als 7,5 tons truck en heeft een Zweedse Be-Ge cabine. 1-10 In 1952 kwamen bij de firma Jawico dit soort Scania’s in dienst. We praten dan over een ScaniaVabis type LH544C een 4-cilinder met 67 kw (90 pk), deze Scania kreeg in de volksmond de naam L40. Deze Scania werd door Adriaan van Beers geleverd en heeft een wielbasis van 462 cm bij een voertuiglengte van 690 cm. Leeg weegt de Scania 2406 kg. en hij heeft een GVW van 7056 kg. Jawico was de eerste eigenaar van deze Scania, nadat hij jaren in de hoek had gestaan werd besloten deze auto in ere te herstellen en in 2015 kreeg hij dan daadwerkelijk zijn oude kenteken terug van het RDW. Geproduceerd met een Paul van Weelde cabine.
13
1-11 PB-91-30 is een kenteken dat behoort op een Scania-Vabis L71 uit 1955. Dit soort auto’s waren vrijwel altijd bakwagens want trekkers waren toendertijd in de minderheid. Maar deze is dan de uitzondering op de regel. Deze L71 trekt een oplegger van ongeveer dezelfde leeftijd en op de oplegger staat een motor die ook uit die tijd komt. Deze combinatie van P.J.W. van Egdom uit Woudenberg trekt steevast op shows veel bekijks van het aanwezige publiek. 1-12 Een ander type Scania-Vabis is de L63 welke eigendom is van J. Brouwer te Nieuwegein. Het gaat hier om een 6x2 trekker. De Scania-Vabis L63 werd in 1950 geproduceerd maar was minder in trek dan de kleinere L51, terwijl de L63 toen al wel 135 pk. had onder de kap. Dit type Scania’s werd vaak ingezet voor extreem zwaar werk net na de oorlog. Maar in deze tijd is er keuze genoeg uit oud gedumpt leger materiaal, dan waren de nieuwe auto’s veelal geen optie. Na een grondige restauratie werd deze auto door de heer Brouwer in 2009 weer op kenteken gezet hierdoor mag deze auto gewoon weer de Nederlandse wegen berijden.
1-13 M.C. Gerritse te Tiel is één van de nog zelfstandige Scania dealers van Nederland en verkocht in hun 60-jarig bestaan vele Scania’s. Ook hebben ze zelf een indrukwekkende verzameling bijzondere Scania’s opgebouwd. Een van die auto’s is een ScaniaVabis L71 deze werden van 1954 tot 1958 geproduceerd met een motorvermogen van 150 pk. Deze Scania kwam uit België en had een Van Dyck Merksplas cabine één van de vele varianten die op Scania chassis werd gemonteerd. Ook deze Scania is uit elkaar geweest, al ging dit niet zonder slag of stoot. Maar het resultaat staat er, een Scania-Vabis L71 in nieuw staat.
Bedankt voor het lezen van deze preview.
Het boek ‘Scania – Speciale voertuigen – De ongekende mogelijkheden’ is verkrijgbaar bij alle (online) boekhandels of vraag er naar bij de boekhandel bij u in de buurt. U kunt ook het boek bestellen bij de uitgever: info@foxy-design.nl