Scania

SCANIA SPECIALE VOERTUIGEN Wim Boon

Veelzijdig in transport

SCANIA Speciale voertuigen Veelzijdig in transport

Wim Boon

FOXY DESIGN

Vormgeving: Erik Vos - Foxy Design - Zaltbommel

ISBN: 978 90 819319 9 1 NUR 462 © 2012 Foxy Design – Zaltbommel Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Voorzover het maken van kopieën uit deze uitgave is toegestaan op grond van artikel 16b Auteurswet 1912 juncto het Besluit van 20 juni 1974, Stb. 351 zoals gewijzigd bij Besluit van 23 augustus 1985, Stb. 471 artikel 17 Auteurswet 1912 dient men de daarvoor wettelijk verschuldigde vergoedingen te voldoen aan de uitgever. Voor het overnemen van gedeelte(n) uit deze uitgave in bloemlezingen, readers en andere compilatiewerken (artikel 16 Auteurswet 1912) dient men zich tot de uitgever te wenden.

Zoveel mogelijk is getracht de eventuele rechthebbenden van de afbeeldingen te achterhalen. Zij die in dit verband niet konden worden benaderd kunnen zich met de uitgever in verbinding stellen.

Foxy Design 5301 AC Zaltbommel Boschstraat 61a telefoon: 0418.513543 info@foxy-design.nl www.foxy-design.nl

Inhoudsopgave

Dankwoord

7

Hoofdstuk 1

Bijzondere Scania

8

Hoofdstuk 2

Aangepaste Voertuigen van Scania

32

Hoofdstuk 3

Scania Torpedo

52

Hoofdstuk 4

Scania Longline

72

Hoofdstuk 5

Scania WST

80

Hoofdstuk 6

Scania SBA/SBAT

86

Hoofdstuk 7

Scania 5-assers of meer

94

Hoofdstuk 8

Defensie

118

Hoofdstuk 9

Scania Brandweer voertuigen

128

Hoofdstuk 10

Scania’s bergingsvoertuigen

150

Hoofdstuk 11

Laxa speciale voertuigen

184

Hoofdstuk 12

Scania hobby, show en sport trucks

204

Dankwoord Ook bij dit tweede boek heb ik weer de medewerking van heel veel mensen gehad die de tijd en moeite hebben willen nemen om hun Scania’s in de door mij gewenste positie op te stellen voor een fotoshoot.

Zowel bij overheden als defensie in binnen- en buitenland en de diverse brandweerkorpsen in Europa als bij de civiele bedrijven kreeg ik alle medewerking.

Ik kan onmogelijk iedereen vermelden die aan dit boek heeft meegewerkt maar ik wil Foxy Design uit Zaltbommel voor ontwerp en uitgave, mijn fotograaf Wilco den Hartog en Sponsor Bergingsbedrijf Johan van der Zand bedanken.

Mijn vrouw en kinderen die ook voor dit boek mij weer menig uren hebben moeten missen omdat ik weer eens op pad was voor foto’s te maken voor het boek. Tevens krijgen zij steeds meer oog voor wat in mijn boek zou passen en kijken dan ook regelmatig om zich heen om mij op eventuele kandidaten te wijzen.

Maar ook chauffeurs, verkopers, vrienden en andere mensen onderweg die mij bellen sms’en en mailen.

Ik ben jullie dankbaar voor al jullie hulp.

Ik hoop dat jullie net zoveel plezier ondervinden aan het lezen van mijn boek als ik met het samenstellen hiervan. Een tevreden klant (Een Scania van een Bedrijf) in mijn boek is voor mij een goed teken van waardering dat ik mijn werk goed heb gedaan.

Wim Boon juni 2012

7

Hoofdstuk 1

Bijzondere Scania Een mijlpaal voor Scania in 2010 Tijdens het schrijven van dit boek bereikte mij het bericht dat in de Scania fabriek in Zwolle de 500.000 ste Scania van de band rolde. Na de tweede wereldoorlog was de behoefte aan zwaar betrouwbaar materiaal voor de wederopbouw, zo ook in Nederland. Er was genoeg oud legermateriaal voorhanden al wat niet even betrouwbaar bleek en had veel geleden in de oorlog, ook was er een gebrek aan de onderdelen voor deze voertuigen.

Zo besloot zakenman Abr. Beers tot overeenkomst met een voor Nederland onbekend merk als Scania-Vabis eind jaren veertig. Er werd gestart met de verkoop van de Scania-Vabis in Nederland. Door de Scania-Vabis L51 een 4-cilinder van 100 pk trokken deze verkopen in rap tempo aan, waarna in 1954 het 1000ste in Zweden geproduceerde chassis voor Nederland was bestemd.

Door de sterk groeiende aantallen en vraag naar sterke trucks in Europa werd door Zweden besloten om een nieuwe fabriek in Nederland te bouwen. In 1964 was het een feit. In dat jaar op 5 oktober rolde namelijk de eerste Scania-Vabis een L 56 van Zwolse fabrieksband welke voor L. J. Helm was, waar hij jaren mee rondreed met zijn vrachten, en uiteindelijk toch weer in handen van de fabriek kwam, waar deze nog steeds wordt gekoesterd. Op 15 januari 1965 opende Z.K.H. Prins Bernhard de fabriek officieel.

In deze jaren werden er ongeveer 1300 chassis geproduceerd door de 260 medewerkers die op dat moment bij Scania in dienst waren. Er werden alleen chassis en motoren geproduceerd, de cabine kon bij wijze van spreken van de smid op de hoek komen maar Be-Ge was een bekende bouwer van cabines in Zweden waar ook veel Hollanders wel van gecharmeerd waren. Zo ook werden deze door Scania naar Nederland gebracht alwaar ze in 1966 door fabriek overgenomen en ze zich vestigde in Meppel. Vanaf die tijd levert Scania complete trucks met cabine waardoor het aantal nog verder groeide en de levertijden werden verkort. Een groot deel van de motoren uit die tijd werden geassembleerd in Zwolle.

In 1968 verdween de naam Vabis van de Scania bordjes en wordt de nieuwe 0 serie geïntroduceerd en wordt de naam van de fabriek in Zwolle veranderd in Scania Nederland BV. Met de productie van onder andere de LB 110 welke uitkwam in 1968. Er waren enorme verkoop aantallen van de Scania’s op dat moment, dit was een truck met een 10-gang versnellingsbak wat toen standaard was. In dat jaar werd ook de 5000ste Scania in Zwolle geproduceerd. Door een grotere vraag naar Scania’s werd er constant uitgebreid en de productielijn geoptimaliseerd zodat in een korter tijdbestek gemakkelijk en meer voertuigen konden worden geproduceerd. Er veranderde nog meer toen Scania in 1969 met de V8 kwam, de meest ‘Powerfull truck in the world’ of wel ‘The king off the road’ was geboren, met toen wel 350 pk, terwijl de grens op dat moment op zo’n 250275 pk lag. Nog meer werd de productie opgevoerd om aan de vraag te kunnen voldoen, zo werd er onder andere een testbaan aangelegd bij de Zwolse fabriek om te kijken of veranderingen voldeden. Zo werd in 1975 de mijlpaal van 25.000ste geproduceerde Scania’s. In het jaar 1980 werd de GPRT serie geïntroduceerd, het was de 2-serie die de eerste module truck range (van een 300-tal uitvoeringen) en werd een van de eerste grote Europese militaire order aan Noorwegen uitgeleverd, het ging om 1700 militaire Scania’s in diverse uitvoeringen terwijl in 1985 de teller aantikte van de 7500ste geproduceerde Scania’s in Zwolle. In 1987 kwam Scania uit met de krachtige 14 liter ECD 470 pk motor uit, welke in 1988 in de nieuwe 3-serie kwam te liggen.

Dit was het vlaggenschip waar Scania toen mee uitkwam. Terwijl in 1988 de 100.000ste Scania in Zwolle de fabriek uitrolde. Hierbij is de Scania Zwolle de grootste assemblagelijn in Europa. In 1991 vierde Scania haar 100 jarig bestaan. De geïntroduceerde 3-serie deed de vraag naar Scania’s nog meer doen toenemen waardoor er in 1992 een tweede fabriek in Angeers in Frankrijk werd geopend om de vraag naar Scania’s te kunnen voldoen. Terwijl men besluit om in maart 1995 met twee ploegendiensten te gaan werken, stijgt de vraag naar trucks nog steeds in het buitenland zowel de fabrieken in Zwolle en Meppel doen hieraan mee. In 1996 wordt de 4-serie op de bedrijfsauto RAI geïntroduceerd en de fabriek breidt de truck aantallen uit naar 150 trucks per dag, twee lijnen draaien nu langs elkaar de Castor en Pollux. In 2004 wordt hierdoor de 350.000ste Scania de fabriek uitgerold, ook komt Scania in 2004 met de nieuwe R-serie, en al in 2006 komt de 400.000ste uit de fabriek. In 2010 volgt de R type 2 de eerste R op en woensdag 22 december volgt de 500.000ste Scania uit de fabriek in Zwolle.

9

Een mooi voorbeeld van een gerestaureerde Scania LB 76 van Henk Vlot uit Haaften. Welke als container en bakwagen is opgebouwd. Deze LB 76 met een dagcabine geeft mooi weer hoe men een tiental jaren terug in het transport zat. Na enige tijd vond Henk Vlot deze LB 76, na de restauratie met behulp van derden werd er een mooi stukje historie op de weg gezet. Ook de originele opstapringen in de velg zijn behouden gebleven.

Een mooie gerestaureerde Zweedse Scania van weleer, geheel in stijl zoals deze LB 76 met een 2-asser oplegger deze heeft bij Borje Johsson Akeri gereden. Daar hebben altijd mooie en opvallende Scania’s gereden. Tevens was dit één van de testbedrijven voor Scania. De liefde voor dit merk staat hoog in het vaandel bij dit bedrijf, dus zo ook deze LB 76 uit 1966.

Bij Boekweit restaureerde men deze LS 76 trekker met HIAB kraan. De wagens in deze vorm waren in 1964 de zware jongens.

Met de laadkraan kon men zelfs trailers laden en lossen bij de verschillende klanten, de kraan tilt op 5 meter 1250 kg en op 2,5 meter 2500 kg. Leo Bol deed ook mee aan de restauratie en zorgde mede daardoor dat er nog een mooi stukje transport historie bewaard is gebleven.

10

Deze bijzondere sneeuwruimer bestaat uit twee delen, een Scania en een Volvo deel.

De Cabine komt van Be-Ge waarin drie sturen zitten, voor het sneeuwruimen twee sturen en voor het rijden ĂŠĂŠn stuur. Het Volvo gedeelte zorgt voor het rijgedeelte terwijl de assen en een deel van het chassis van Scania komen, deze sneeuwruimer heeft een 8-cilinder lijnmotor met een wielbasis van 4,90 meter. Deze sneeuwruimer is speciaal gemaakt om op militaire vliegvelden sneeuw te ruimen.

Het Scania gedeelte van deze auto bestaat uit een 8-cilinderlijn motor DS 11 R 40. Deze drijft de sneeuwfrees aan via de aandrijfas van de motor met een soort van koppeling kan men de frees in en uit zijn werking zetten. De voorkant is van Volvo L 38545-A, deze verzorgt de aandrijving in de gewenste rijrichting en men kon hiermee alleen maar vooruit rijden, om achteruit te rijden moest men het Scania gedeelte gebruiken. Zelfs in 2008 werd de Scania/Volvo combinatie nog ingezet, toch worden ze elke zomer nagekeken voordat ze weer werden ingezet.

11

Een prachtige restauratie van een exbrandweerwagen is deze L 81 S 42-165, omgebouwd tot mooie bakwagen. In zijn werk als brandweerwagen was dit een zwaar voertuig met veel motorvermogen. Na zijn leven kreeg deze oldtimer een andere bestemming, alhoewel het lijkt alsof het nooit iets anders is geweest. Dit is een mooi historisch voertuig met een eigen identiteit.

Bij Falck vestiging in Zweden trof ik deze LB 111 6x2/4 aan, deze berger is vrij uniek omdat men in 1977 nog geen voorloopassen vanaf de fabriek leverde alleen maar 4x2 of 6x4 Scania’s, Deze werd op een 4x2 Scania stuuras gemonteerd waardoor de asdruk werd verdeeld, waardoor deze een betere rijeigenschap kreeg wat als bergingsvoertuig gewenst is omdat men altijd met vrij zware lasten rondreed, de latere voertuigen waren beter uitgebalanceerd.

12

Scania Berlijn nam deze LB 140 in 1972 als 4x2 in gebruik, de V8 met een 300 pk diende eerst als servicewagen. Deze mobile servicewagen diende als er technische onderweg voor gestrande trucks problemen waren.

Deze had aan boord diverse gereedschappen en vloeistoffen, daardoor werden er veel trucks weer op de weg geholpen, ook voor de bandenservice kwam hij voorrijden. Nadat hij bij bergingsbedrijf Johan Van Der Zand kwam werd het chassis verlengd en een boogie er aan gehangen, er werd ook een zwaar haakarmsysteem op gemonteerd met ook nog ruimte voor een kraan.

Een echte veteraan is deze LB 141, een auto die altijd wel zwaar werk heeft gehad en nu zijn laatste jaren als camper mag slijten.

Na 3.000.000 km te hebben gereden door grote delen van Europa werd het een hobbyproject, werd de laadbak voorzien van ramen en werd er een leefruimte gecreĂŤerd. Op de buitenzijde is een schildering van de stad Lutzern gemaakt. Op de cabine werd een glazen koepel gemaakt waardoor er meer licht en ruimte ontstaat. Over smaak valt te twisten maar bijzonder is het wel.

13

SCANIA SPECIALE VOERTUIGEN Veelzijdig in transport Dit boek gaat over de niet-alledaagse Scania’s, van serie 0 tot en met serie R type 2. Het zijn de auto’s die voor speciale doeleinden ‘op maat’ worden gebouwd, geassembleerd of verbouwd, zoals bergingswagens, brandweerwagens, LAXA, WST, Scania’s voor defensie en Scania’s voor de civiele sector. De cabine is bijvoorbeeld aangepast, assen zijn bijgeplaatst of de opbouw is speciaal vervaardigd.

De auteur Wim Boon heeft zijn foto’s bijna allemaal gemaakt tijdens zijn lange reizen gedurende de laatste twintig jaar door heel Europa.

De mooiste en meest interessante afbeeldingen zijn in dit rijk geïllustreerde boek opgenomen.

F O X Y D E S I G N – Z A LT B O M M E L