TERBERG TRUCKS N I C O VAN DE R W E L
Terberg Trucks N i c o v a n d er W e l
ISBN: 978-90-815412-2-0 NUR 462 © 2010 Foxy Design / Nico van der Wel Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Voorzover het maken van kopieën uit deze uitgave is toegestaan op grond van artikel 16b Auteurswet 1912 juncto het Besluit van 20 juni 1974, Stb. 351 zoals gewijzigd bij Besluit van 23 augustus 1985, Stb. 471 artikel 17 Auteurswet 1912 dient men de daarvoor wettelijk verschuldigde vergoedingen te voldoen aan de uitgever. Voor het overnemen van gedeelte(n) uit deze uitgave in bloemlezingen, readers en andere compilatiewerken (artikel 16 Auteurswet 1912) dient men zich tot de uitgever te wenden. Zoveel mogelijk is getracht de eventuele rechthebbenden van de afbeeldingen te achterhalen. Zij die in dit verband niet konden worden benaderd kunnen zich met de uitgever in verbinding stellen.
Foxy Design Boschstraat 61a 5301 AC Zaltbommel telefoon: 0418 -513543 info@foxy-design.nl www.foxy-design.nl
Inhoud
Voorwoord
Levering trekker/kipper bestemd 63
7
voor een road-train De historie van Terberg
9 Huzarenstukje van Terberg,
De eerste echte Terberg
11
De Terberg N-serie
15
67
het chassis voor betonpompen De eerste vijfasser
71
van Terberg, de F3000 10x8 Terberg zoekt nieuwe wegen Het ontstaan van de productie
19 Introductie FL-serie
77
De FL 5000, een reuze-kipper
90
21
van Terminal Trekkers
voor IndonesiĂŤ Samenwerking Terberg-Veenhuis 22 met Agro-trucks De overgang
23
Presentatie Terberg FM1-serie
91
Presentatie Terberg FM2-serie
107
Terberg Terminal Trekkers
127
op Volvo-componenten De bouw van pipe carriers
37
Presentatie van de eerste
49
ook buiten de havens actief Register
129
Dankwoord en
131
Terberg 8x8 truck HET TWEE METER BREDE
55
fotoverantwoording
REINIGINGSCHASSIS
6
Voorwoor d
Terberg is een familiebedrijf dat is voortgekomen uit een smederij waarmee de grondlegger van het bedrijf, Johannes Bernardus Terberg, in 1869 in Benschop begon. Na de Tweede Wereldoorlog werd begonnen met de ombouw van jeeps uit de dump voor civiel gebruik. Daarna volgde de modificatie van legertrucks, waarmee de basis voor het huidige bedrijf werd gelegd. Terberg is een bekende naam in het bouwtransport en het grondverzet. Het bedrijf profileert zich graag als een fabrikant van speciale bedrijfsvoertuigen. Een klant die in het standaardprogramma van de grote merken geen truckchassis kan vinden dat bij hem past, komt vaak bij Terberg terecht voor maatwerk. Men maakte echter in al die jaren niet alleen maar voertuigen voor de bouw en het grondverzet. Er werden onder andere ook chassis voor zwaartransporttrekkers
geproduceerd, tankwagens voor het leger, grootvolumetrucks, pipe carriers, twee meter brede reinigingschassis, zware kippers voor de mijnbouw en nog veel meer interessante voertuigen. Vanaf 1973 werden er ook Terminal Trekkers gefabriceerd en dat werden later een van de belangrijkste pijlers van het bedrijf. Later volgde ook de fabricage van RoRo-Trekkers. Vanwege de veelheid aan onderwerpen die in dit boek aan bod komen, kon er bijna geen aandacht aan deze voertuigen worden besteed. Inmiddels bestaat de Terberg Group uit vele werkmaatschappijen die allemaal actief zijn in de automotive sector. Terberg bewijst dat je als een relatief kleine fabrikant heel goed je positie kunt afdwingen, als je maar beschikt over de nodige inventiviteit en een goed product.
Nico van der Wel Haarlem
7
• De smederij van de familie Terberg.
8
De his tor ie van Ter berg
De historie van dit familiebedrijf gaat terug tot 1869. Toen nam Johannes Bernardus Terberg in Benschop de dorpssmederij over. In deze smederij lieten de boeren uit de omgeving hun grofsmeedwerk en hoefbeslag uitvoeren. Na het overlijden van J.B. Terberg in 1913, zette zijn zoon Willem George het bedrijf voort. Hij wist het bedrijf uit te breiden met een winkel in ijzerwaren en landbouwwerktuigen. Toen in latere jaren het rijwiel populair werd, volgde logischerwijs de verkoop en reparatie van rijwielen. Willem George maakte de opkomst van de automobiel mee en stuurde zijn vijf zonen in de richting van de automobieltechniek.
niet opgewassen waren tegen de belasting en terreinomstandigheden die in Nederland gangbaar waren. De assen van deze trucks gingen allemaal kapot. Terberg modificeerde ze en verstevigde het chassis en monteerde zwaardere assen. In de smederij werden nieuwe schommelassen gemaakt voor deze trucks. Met deze modificatie werden zij opgewaardeerd tot een 7 tonner. Nadat de GMC’s verzwaard waren, gingen ze niet meer zo gauw stuk en waren ze geschikt voor de bouw omdat alle drie de assen aangedreven werden. Terberg verving de benzineslurpende motoren door een Perkins-dieselmotor of bouwde ze om op gas, wat een hele verbetering was.
De jaren na de Tweede Wereldoorlog Na 1945 brak er een heel ander tijdperk aan, waarbij de familie Terberg goed op de wederopbouw van de Nederlandse economie inspeelde. Het Amerikaanse leger had enorm veel materieel meegenomen naar Europa en dat werd na de oorlog verkocht. Uit legerdumps kocht Terberg een twintigtal jeeps en maakte deze geschikt voor civiel gebruik, onder andere voor de boeren die de wagens inzetten in de landbouw. De boeren zaten zonder vervoer en konden deze jeeps heel goed gebruiken. Na de jeeps kwamen de 6x6 GMC’s, die onder meer waren gebruikt voor troepenvervoer. Deze trucks waren geschikt voor een last van 2,5 ton in het terrein, maar er werd al gauw zo’n 4,5 tot 5 ton geladen. Het werd al snel duidelijk dat de GMC’s
Na de GMC’s kwamen de REO’s, de lichtere M-34 en de zwaardere M-52. Geleidelijk ging men over tot inbouw van sterkere dieselmotoren. Vanaf 1964 bouwde men in de REO’s een direct ingespoten zescilinder DAF DD-575 dieselmotor van 120 pk in. De trucks kregen ook een zwaarder chassisraam en voor het eerst werd er een eigen fabrikaat schommelas gemonteerd. De standaard- ashuizen van de REO waren namelijk veel te licht en zakten altijd door. Dat doorzakken was voor een deel te wijten aan het feit dat de trucks te zwaar belast werden. Door de tandems zelf te maken en strippen op de achterashuizen te zetten, kon het GVW op 11,470 kg gebracht worden. Maar van het een kwam het ander en door de hoge
9
De cabine was van het type 2624 van Mercedes. Voor de aandrijving zorgde een OM-346 Mercedes-dieselmotor van 210 pk. De kipper was goed voor 12 ton op kenteken. De SF1200 was de eerste truck die het beertje als logo kreeg. Dit was op de bovenrand van de motorkap aangebracht. De voorgaande trucks haddden nog de Mercedes-ster in de grille. Het type SF1200 was ook leverbaar voorzien van een Allison automatische versnellingsbak. De truck kreeg de type-aanduiding SF1200-A. Dit type werd een succes en er zijn er veel van verkocht. Vrijwel alle trucks die in de beginperiode werden gemaakt waren bestemd voor de bouw, een enkele voor sonderingswerkzaamheden daargelaten. Alle trucks waren als 6x6 uitgevoerd, alle drie de assen aangedreven. De aandrijving op de stuuras en de achteras was uitschakelbaar.
• Terberg SF1200 6x6 kipper van de firma G. van Dongen te Dirksland.
In 1970 werd het type SF1300 gepresenteerd, de zwaardere uitvoering van de SF1200 6x6. Uiterlijk was er bijna geen verschil te zien. Zij hadden dezelfde cabine en motor, maar de vooras van de SF1300 was van eigen fabrikaat en er kon een ton meer geladen worden. Ook diverse onderdelen waren verzwaard.
• Terberg SF1300 6x6 kipper van de firma Mourik te Groot-Ammers.
12
• Terberg SF1300 6x6 kipper van de firma Bunt en Wolbers uit Ter Apel. In de cirkel op de grille is de letter T van Terberg aangebracht.
13
• Terberg N800 6x6 kipper met Netam-opbouw en laadkraan, bouwjaar 1971 van de Gebr. v.d. Veekens & Zn te Zaandam. Na 1967 werd er alleen nog met nieuwe cabines van Van Eck gewerkt.
14
De Ter berg N - s er ie De tweede Terberg De presentatie van de Terberg N800 6x6 was op 15 maart 1967 tijdens de Bouwbeurs in de Jaarbeurs te Utrecht. De Terberg N800 was ontwikkeld in de eerste drie maanden van 1967 met ashuizen die Terberg bij Kirkstal in Engeland had laten smeden. Deze 6x6 kipper was de vervanger van de lichte REO. Hoewel het een vrijwel geheel nieuwe truck was, leek de N800 uiterlijk nog sprekend op de REO. De nieuwe ashuizen die bij Kirkstal gesmeed waren, werden door Terberg zelf verder bewerkt. In de klok werden de tandwielen versterkt en de truck kreeg een nieuw chassis. Ook werd er een nieuwe vooras gemonteerd.
Daarmee namen de problemen die voorheen ontstonden al met tachtig procent af. Uit de dump kwamen nog wel de tussenbak, het stuurhuis en het onderste deel van de cabine. Het bovendeel werd gemaakt door het carrosseriebedrijf Van Eck te Lexmond. De motorkap en spatschermen waren afkomstig van een plaatselijk bedrijfje. Voor de aandrijflijn werd een direct ingespoten zescilinder DAF 575 dieselmotor van 120 pk gemonteerd, met daarachter een Spicer 5-versnellingsbak en een Winconcin-tussenbak; deze beide laatste onderdelen kwamen nog uit de dump. Standaard werd de N800 uitgerust met een Netam-kipbak met een laadvermogen van 8 ton. Desgewenst kon ook een andere bak geleverd worden. Terberg voor het eerst op de RAI in Amsterdam In 1968 exposeerde Terberg voor het eerst op de BedrijfswagenRAI te Amsterdam. En dat met veel succes, want er was een klant die maar liefst zes trucks bestelde! Getoond werden daar een N800 6x6 kipper voorzien van een DAF DD-575 dieselmotor van 120 pk en een SF1200 6x6 kipper met een Mercedes OM346 motor van 210 pk.
• Terberg N800 6x6 met een door Netam opgebouwde driezijdige kipper. Deze truck werd in 1970 afgeleverd aan de Gebroeders Van Kessel uit Geldermalsen.
In de jaren zeventig werd ook het type SF1300-S(ahara) 6x6 leverbaar. Met dit type werden super-single banden in ons land populair voor kippers en off-road voertuigen.
15
• Terberg N1000 6x6 kipper wordt getest in het terrein.
16
Introductie Terberg N1000 De Terberg N1000 die in 1970 werd gepresenteerd, was de zwaardere en gemoderniseerde uitvoering van de N800. Was het laadvermogen van de N800 acht ton, de N1000 was goed voor een laadvermogen van 9700 kg. Het totale gewicht was 16.500 kg. Voor de aandrijving zorgde een DAF DD-575 zescilinder dieselmotor van 120 pk. In plaats van de Spicer 5-versnellingsbak uit de dump, zoals bij de N800, was de N1000 uitgerust met een Fuller 5-bak. De vooras was van eigen fabrikaat en Netam verzorgde de kipperopbouw. De cabine werd gebouwd door Van Eck te Lexmond.
• Terberg N1000 6x6 kipper bouwjaar 1975. Door Terberg in 1999 gerestaureerd en weer in oude staat teruggebracht.
Technische specificatie N1000 Motor:
DAF DD-575 zescilinder diesel, 5,76 liter
Vermogen:
120 pk bij 2400 tpm
Koppel:
38 mkg bij 1500 tpm
Versnellingsbak:
Fuller vijf gangen
Wielbasis:
393 cm
Laadvermogen:
9700 kg
Totaalgewicht:
16.500 kg
Deze door Terberg zelf gerestaureerde N1000, begon zijn leven in 1975 als kipper bij de firma Streefkerk te Ameide. Na een aantal jaren kwam de truck bij de gemeente Utrecht terecht en werd omgebouwd tot sondeerwagen. In 1999 werd de truck ingeruild voor een nieuwe truck, waarna hij door Terberg werd gerestaureerd. In 1970 stond Terberg wederom op de RAI te Amsterdam maar nu met twee prototypen cabines die waren gemaakt door de Duitse firma Wackerhut. Dat waren geheel nieuwe cabines die speciaal voor Terberg waren gefabriceerd. Deze firma maakte destijds ook de
• Prototype van een nieuwe cabine voor de Terberg SF-modellen.
LP-cabines voor Mercedes. Een van die nieuwe cabines werd verkocht aan de firma Bos uit Poortugaal. Het was een prima cabine, maar kostentechnisch niet haalbaar. Terberg was naar een nieuwe cabine op zoek omdat Mercedes geen nieuwe cabines meer wilde leveren. Terberg wilde een cabine met een eigen gezicht aan haar trucks geven.
17
TERBERG T R U C K S Terberg is een familiebedrijf, voortgekomen uit een smederij waarmee de grondlegger van het bedrijf, Johannes Berbardus Terberg, 1869 in Benschop begon. Na de Tweede Wereldoorlog werd begonnen met de ombouw van jeeps uit de dump voor civiel gebruik. Daarna volgde de modificatie van legertrucks waarmee de basis voor het huidige bedrijf werd gelegd. Terberg is een bekende naam in het bouwtransport en het grondverzet maar ook door de fabricage van chassis voor zwaartetransporttrekkers. Tankwagens voor het leger, groot-volumetrucks, pipe-cariers, twee meter brede reinigingschassis, zware kippers voor de mijnbouw en van nog veel meer interessante voertuigen worden beschreven in dit boek.
F OX Y D E S I GN – ZALTBOMMEL