ประมาณการเศรษฐกิจไทยปี 2554 (เดือนมีนาคม)

ประมาณการเศรษฐกิจไทยป 2554

THAILAND'S ECONOMIC OUTLOOK 2011 : MARCH

เดือนมีนาคม

สำนักงานเศรษฐกิจการคลัง กระทรวงการคลัง

http://www.fpo.go.th

THAILAND’S ECONOMIC OUTLOOK 2011 FISCAL POLICY OFFICE เปาประสงค และ ยุทธศาสตร สำนักงานเศรษฐกิจการคลัง 1. ความยั่งยืนทางการคลัง (Fiscal Sustainability) + เสนอแนะนโยบายและมาตรการดานการคลัง เพื่อใหภาคการคลังของประเทศมีความแข็งแกรงยั่งยืน เปนที่นาเชื่อถือ และเปนหลักของ ระบบเศรษฐกิจไทย 2. การพัฒนาความแข็งแกรงของระบบการเงินที่ยั่งยืน (Sustainable Financial System Development) + เสนอแนะนโยบายและมาตรการดานการเงิน เพื่อใหภาคการเงินแข็งแกรง มีประสิทธิภาพ และเอื้อประโยชนตอการพัฒนาเศรษฐกิจ ของประเทศ 3. เศรษฐกิจและสังคมที่ยั่งยืน (Sustainable Economic and Social Development) + เสนอแนะนโยบายและมาตรการดานเศรษฐกิจมหภาคและระหวางประเทศเพื่อใหระบบเศรษฐกิจมีเสถียรภาพอยางตอเนื่อง + เสนอแนะนโยบายที่เกี่ยวของเพื่อเพิ่มขีดความสามารถในการแขงขันทางเศรษฐกิจของประเทศ + เสนอแนะนโยบายที่เกี่ยวของเพื่อกระจายความมั่งคั่ง สูภูมิภาคและเศรษฐกิจฐานราก + เสนอแนะนโยบายที่เกี่ยวของเพื่อใหประชาชนมีรายได และมีคุณภาพชีวิตดีขึ้น 4. ความมีประสิทธิภาพ ความทันสมัย และความโปรงใสในการทำงาน (Modernization of Management and Good Governance Promotion) + ดำเนินการเพื่อใหเปนองคกรเรียนรู เปนที่ยอมรับดานความสามารถของบุคลากร + ดำเนินการเพื่อใหการทำงานและการใหบริการโปรงใส มีประสิทธิภาพ และตรวจสอบได โดยใชระบบ IT ลดขั้นตอนการทำงาน

กลยุทธ สำนักนโยบายเศรษฐกิจมหภาค : “เสาหลักดานเศรษฐกิจมหภาคอยางมืออาชีพ” “วิเคราะหสถานการณเศรษฐกิจไดอยางมีคุณภาพ แมนยำ และทันตอเหตุการณ เพื่อใหสามารถเสนอแนะนโยบายเศรษฐกิจมหภาคไดอยาง มีประสิทธิภาพ รวมทั้งสรางความเขาใจที่ถูกตองตอสาธารณชน”

คณะผูจัดทำ ผูอำนวยการสำนักนโยบายเศรษฐกิจมหภาค บุญชัย จรัสแสงสมบรูณ : boonchar@mof.go.th ผูเชี่ยวชาญเฉพาะดานเศรษฐกิจมหภาค ดร.กุลยา ตันติเตมิท : kulaya.t@hotmail.mof.go.th ผูอำนวยการสวนแบบจำลองและประมาณการเศรษฐกิจ วิภารัตน ปนเปยมรัษฎ : wiparat@fpo.go.th ผูอำนวยการสวนการวิเคราะหเศรษฐกิจมหภาค ณัฐยา อัชฌากรลักษณ : nuttaya@fpo.go.th ผูอำนวยการสวนการวิเคราะหเสถียรภาพเศรษฐกิจ ดร.ศรพล ตุลยะเสถียร : soraphol@fpo.go.th ผูอำนวยการสวนวิเทศและสถาบันสัมพันธ สิริกัลยา เรืองอำนาจ : sirigunya@hotmail.com

ผูรับผิดชอบรายภาคเศรษฐกิจ ภาคการคลัง พิสิทธิ์ พัวพันธ : pisitp@mof.go.th ดร.จงกล คำไล : jongkon@fpo.go.th ยุทธภูมิ จารุเศรนี : iam5111@msn.com คงขวัญ ศิลา : nu_nub@yahoo.com วรพล คหัฎฐา : worpol1@yahoo.com สุธิรัตน จิรชูสกุล : j_suthi01@ yahoo.com ภาคการคาระหวางประเทศ ดร.พิมพนารา หิรัญกสิ : pim.hirankasi@gmail.com อรุณรัตน นานอก : aobcy2000@hotmail.com ตลาดน้ำมัน ยุทธภูมิ จารุเศรนี : iam5111@msn.com เศรษฐกิจตางประเทศ ดร.สิริกมล อุดมผล : sirikamon@mof.go.th อารจนา ปานกาญจโนภาส : annulet@hotmail.com ภาคการเงิน อารจนา ปานกาญจโนภาส : annulet@hotmail.com

อัตราการแลกเปลี่ยน จรสพร เฉลิมเตียรณ : charosporn@yahoo.com เฑียร เทียมศักดิ์ : thian.thiumsak@gmail.com ภาคอุตสาหกรรม ธรรมฤทธิ์ คุณหิรัญ : thammaritud@yahoo.com อรอุมา หนูชวย : onumaneung@hotmail.com ภาคเกษตรกรรม กาญจนา จันทรชิต : kulmbe6@yahoo.com ภาคการทองเที่ยว คงขวัญ ศิลา : nu_nub@yahoo.com ภาคการบริโภค การลงทุน และอสังหาริมทรัพย วรพล คหัฎฐา : worpol1@yahoo.com กาญจนา จันทรชิต : kulmbe6@yahoo.com ภาคการจางงาน อรรถพล จรจันทร : golf1137@hotmail.com

THAILAND’S ECONOMIC OUTLOOK 2011 : MARCH FISCAL POLICY OFFICE

สารบัญ หนา 1. ประมาณการเศรษฐกิจไทย บทสรุปผูบริหาร Executive Summary ประมาณการเศรษฐกิจไทยป 2554 (ณ เดือนมีนาคม 2554) 1.1 สมมติฐานหลักในการประมาณการเศรษฐกิจไทยป 2554 1.2 ผลการประมาณการเศรษฐกิจไทยป 2554

3 6 9 10 25

2. ภาคการคลัง : สรุปสถานการณดานการคลังในชวง 5 เดือนแรกของปงบประมาณ 2554

36

3. บทวิเคราะหเศรษฐกิจ : Macroeconomic Analysis Briefings 3.1 แผนดินไหวในญี่ปุนกับแรงสั่นสะเทือนตอเศรษฐกิจไทย 3.2 สงครามทองคำสีดำกับภาระภาครัฐ 3.3 พันธบัตรรัฐบาล : ภาระหนักของรัฐบาลญี่ปุน 3.4 สรุปโครงการแกปญหาหนี้นอกระบบ 3.5 ไทยคาขายกับใคร 3.6 สงครามเงินฝาก 3.7 แนวโนมเศรษฐกิจป 54 กับความทาทายทางเศรษฐกิจ

44 50 58 62 68 79 85

4. ภาคการเงิน : รายงานภาวะเศรษฐกิจการเงินไทยในไตรมาสที่ 1 ป 2554

92

5. Thailand’s Key Economic Indicators

96

คณะผูจัดทำ : สำนักนโยบายเศรษฐกิจมหภาค สำนักงานเศรษฐกิจการคลัง กระทรวงการคลัง โทรศัพท 02-273-9020 ตอ 3257 โทรสาร 02-298-5602 / 02-618-3397 http:// www.fpo.go.th 2 ประมาณการเศรษฐกิจไทย

บทสรุปผูบริหาร ประมาณการเศรษฐกิจไทยป 2554 (ณ เดือนมีนาคม 2554) สำนักงานเศรษฐกิจการคลัง (สศค.) ประเมินวาเศรษฐกิจไทยในป 2554 จะยังคงขยายตัวอยูในชวงคาดการณ ที่รอยละ 4.0–5.0 เชนเดียวกับที่ประมาณการไวเดิมเมื่อเดือนธันวาคม 2553 โดยเปนการขยายตัวที่ชะลอลงจาก ปกอนหนาที่ขยายตัวรอยละ 7.8 ซึ่งเปนการปรับเขาสูการขยายตัวในระดับปกติ จากปกอนหนาที่เศรษฐกิจไทยขยายตัว สูงมาก ประกอบกับปจจัยภายนอกโดยเฉพาะราคาน้ำมันดิบในตลาดโลกที่มีแนวโนมปรับตัวสูงขึ้นมาก ตลอดจน ปญหาภัยพิบัติในประเทศญี่ปุน อยางไรก็ตาม ยังมีปจจัยบวกจากการฟนตัวของเศรษฐกิจโลกที่ชัดเจนขึ้นโดยลำดับ นอกจากนี้ เศรษฐกิจภายในประเทศโดยเฉพาะภาคการใชจายภายในประเทศ ในป 2554 ยังคงมีแนวโนมขยายตัว อยางแข็งแกรง โดยเฉพาะการบริโภคและการลงทุนภาคเอกชน เพราะฉะนั้นการขยายตัวของเศรษฐกิจในป 2554 ถือเปนการปรับเขาสูสมดุลมากขึ้น เพราะเปนการปรับสมดุลใหอุปสงคทั้งภายในประเทศและภายนอกประเทศเปน แรงขับดันเศรษฐกิจไปควบคูกัน ในป 2554 เสถียรภาพเศรษฐกิจของไทยยังคงมั่นคง โดยเสถียรภาพเศรษฐกิจภายในประเทศคาดวาอัตราเงินเฟอ ทั่วไปในป 2554 จะอยูที่ชวงประมาณการรอยละ 3.1–4.1 สวนอัตราเงินเฟอพื้นฐานคาดวาจะอยูที่ชวงประมาณการ รอยละ 2.0–3.0 ขณะที่เสถียรภาพเศรษฐกิจภายนอกประเทศยังอยูในเกณฑดีเชนกัน โดยดุลบัญชีเดินสะพัดในป 2554 คาดวาจะเกินดุลรอยละ 3.2–4.0 ของ GDP เกินดุลลดลงจากปที่แลวเล็กนอย เนื่องจากการฟนตัวของการบริโภค และการลงทุนภาคเอกชนตลอดจนราคาน้ำมันที่สูงขึ้น อยางไรก็ตาม ในการประมาณการเศรษฐกิจจำเปนตองคำนึงถึงปจจัยเสี่ยงที่ตองติดตามอยางใกลชิด ไมวาจะเปน การฟนตัวของเศรษฐกิจญี่ปุนจะมีความรวดเร็วมากนอยเพียงใด สถานการณความไมสงบทางการเมืองในแถบ ตะวันออกกลางที่จะสงผลตอความผันผวนของราคาน้ำมันดิบในตลาดโลก อีกทั้งสถานการณการเคลื่อนยายเงินทุน จากตางประเทศซึ่งอาจมีผลตอความผันผวนของคาเงินบาท

1. เศรษฐกิจไทยในป 2554 1.1 ดานการขยายตัวทางเศรษฐกิจ เศรษฐกิจไทยในป 2554 คาดวาจะกลับมาขยายตัวในระดับปกติ โดยมีชวงคาดการณที่ระดับรอยละ 4.0–5.0 ซึ่ง แรงสงสำคัญมาจากการใชจายภายในประเทศที่คาดวาจะยังคงมีแนวโนมขยายตัวตอเนื่องจากป 2553 โดยการบริโภค ภาคเอกชนคาดวาจะขยายตัวไดที่ชวงคาดการณที่รอยละ 3.7–4.7 ตามการฟนตัวของรายไดเกษตรกร อันเนื่องมาจากราคา สินคาเกษตรในตลาดโลกที่สูงขึ้นมากและการจางงานที่ดีขึ้น ขณะที่การลงทุนภาคเอกชนคาดวาจะขยายตัวไดดีตอเนื่องที่ ชวงคาดการณที่รอยละ 8.2–10.2 โดยไดรับปจจัยสนับสนุนจากความเชื่อมั่นของนักลงทุนที่มีแนวโนมปรับตัวดีขึ้น ประกอบกับ อัตราการใชกำลังการผลิตภาคอุตสาหกรรม โดยเฉพาะอุตสาหกรรมที่เนนการผลิตเพื่อสงออกที่อยูในระดับสูงตั้งแตป 2553 อยางไรก็ตาม การฟนตัวอยางเปราะบางของเศรษฐกิจโลก ประกอบกับปญหาภัยพิบัติในประเทศญี่ปุนและฐานที่สูงในป กอนหนา คาดวาจะสงผลใหการสงออกสินคาและบริการในป 2554 ขยายตัวชะลอลง โดยมีชวงคาดการณที่รอยละ 5.5–7.5

ประมาณการเศรษฐกิจไทย

3

สวนปริมาณการนำเขาสินคาและบริการคาดวาจะขยายตัวระหวางรอยละ 6.6–8.6 สำหรับการใชจายภาครัฐในป 2554 คาดวาการบริโภคภาครัฐจะขยายตัวในชวงคาดการณที่รอยละ 2.7–3.7 ตามบทบาทของภาครัฐในการสนับสนุนเศรษฐกิจ ที่เริ่มชะลอลงในชวงที่ภาคเอกชนสามารถขับเคลื่อนเศรษฐกิจไดมากขึ้น ขณะที่การลงทุนภาครัฐคาดวาจะขยายตัวเรงขึ้นมา อยูระหวางรอยละ 3.0–5.0 ตามการเบิกจายงบลงทุนในป 2554 ที่เปนไปอยางตอเนื่อง 1.2 ดานเสถียรภาพเศรษฐกิจ สำหรับเสถียรภาพเศรษฐกิจภายในประเทศคาดการณวา อัตราเงินเฟอทั่วไปในป 2554 จะอยูระหวางรอยละ 3.1–4.1 อันเปนผลจากราคาน้ำมันในตลาดโลกที่คาดวาจะอยูในระดับสูงจากปญหาความไมสงบในตะวันออกกลาง และการสูงขึ้นของ ราคาสินคาโภคภัณฑ สวนอัตราการวางงานคาดวาจะอยูในระดับต่ำโดยมีชวงคาดการณที่รอยละ 0.8–1.0 ของกำลังแรงงานรวม ในดานเสถียรภาพภายนอกประเทศคาดวา ดุลบัญชีเดินสะพัดจะเกินดุลลดลงมาอยูระดับ 11.1–14.6 พันลานดอลลารสหรัฐ หรือประมาณรอยละ 3.2–4.0 ของ GDP เนื่องจากคาดวาจะเกินดุลการคาลดลงเหลือ 10.8–12.8 พันลานดอลลารสหรัฐ ตามมูลคาสินคานำเขาขยายตัวในอัตราเรงกวามูลคาสินคาสงออก โดยคาดวามูลคาสินคานำเขาในป 2554 จะขยายตัว ในชวงคาดการณที่รอยละ 15.8–17.8 ในขณะที่มูลคาสินคาสงออกคาดวาจะขยายตัวในชวงคาดการณที่รอยละ 13.3–15.3 โดยมีรายละเอียดสรุปผลการประมาณการเศรษฐกิจ ดังนี้

4

ประมาณการเศรษฐกิจไทย

ตารางสรุปสมมติฐานและผลการประมาณการเศรษฐกิจป 2554 (ณ เดือนมีนาคม 2554) 2553

2554f (ณ มีนาคม 2554) ชวง

4.8 78.2 9.1 8.1

3.2–3.7 90.0–100.0 6.0–8.0 7.6–9.6

31.7 2.00 2.52

29.2–31.2 2.75–3.75 2.75–2.78

7.8 5.0 4.8 6.0 9.4 13.8 -2.2 14.7 21.5 14.1 28.5 36.6 14.7 4.6 3.4 0.9 1.0

4.0–5.0 3.6–4.6 3.7–4.7 2.7–3.7 6.3–8.3 8.2–10.2 3.0–5.0 5.5–7.5 6.6–8.6 10.8–12.8 13.3–15.3 15.8–17.8 11.1–14.1 3.2–4.0 3.1–4.1 2.0–3.0 0.8–1.0

สมมติฐานหลัก สมมติฐานภายนอก 1) อัตราการขยายตัวเฉลี่ย 14 ประเทศคูคาหลัก (รอยละตอป) 2) ราคาน้ำมันดิบดูไบ (ดอลลารสหรัฐตอบารเรล) 3) ราคาสินคาสงออกในรูปดอลลารสหรัฐ (รอยละตอป) 4) ราคาสินคานำเขาในรูปดอลลารสหรัฐ (รอยละตอป) สมมติฐานดานนโยบาย 5) อัตราแลกเปลี่ยน (บาทตอดอลลารสหรัฐ) 6) อัตราดอกเบี้ยนโยบายของไทย ณ สิ้นป (รอยละตอป) 7) รายจายภาคสาธารณะตามปงบประมาณ (ลานลานบาท) ผลการประมาณการ 1) อัตราการขยายตัวทางเศรษฐกิจ (รอยละตอป) 2) อัตราการขยายตัวของการบริโภครวม (รอยละตอป) - การบริโภคภาคเอกชน (ณ ราคาคงที่) (รอยละตอป) - การบริโภคภาครัฐ (ณ ราคาคงที่) (รอยละตอป) 3) อัตราการขยายตัวของการลงทุนรวม (รอยละตอป) - การลงทุนภาคเอกชน (ณ ราคาคงที่) (รอยละตอป) - การลงทุนภาครัฐ (ณ ราคาคงที่) (รอยละตอป) 4) อัตราการขยายตัวของปริมาณสงออกสินคาและบริการ (รอยละตอป) 5) อัตราการขยายตัวของปริมาณนำเขาสินคาและบริการ (รอยละตอป) 6) ดุลการคา (พันลานดอลลารสหรัฐ) - สินคาสงออกในรูปดอลลารสหรัฐ (รอยละตอป) - สินคานำเขาในรูปดอลลารสหรัฐ (รอยละตอป) 7) ดุลบัญชีเดินสะพัด (พันลานดอลลารสหรัฐ) - รอยละของ GDP 8) อัตราเงินเฟอทั่วไป (รอยละตอป) อัตราเงินเฟอพื้นฐาน (รอยละตอป) 9) อัตราการวางงาน (รอยละของกำลังแรงงานรวม) f = ประมาณการ โดยสำนักงานเศรษฐกิจการคลัง (สศค.)

ประมาณการเศรษฐกิจไทย

5

Executive Summary

Thailand’s Economic Projection for 2011 (As of March 2011) The Fiscal Policy Office (FPO), Ministry of Finance, announced that Thai Economy in 2011 is expected to grow within the range of 4.0–5.0 percent, same as December 2011 forecast range, which is slower than 2010 growth of 7.8 percent. This is considered a normalization of growth rate after the stellar growth in the previous year, combined with external factors, especially global crude oil price hike and natural disasters in Japan.

However, a clearer sign of global economic recovery would act as a supporting factor. Furthermore, domestic spending growth in 2011, private consumption and investment in particular, remains strong. Thai economic growth in 2011 is therefore a rebalancing of Thai economy, for both domestic and external demands to be, in tandem, the drivers of economic growth.

In 2011 Thailand’s economic stability remains robust. On the internal stability, headline inflation in 2011 is projected to lie within the range of 3.1–4.1 percent per year, while core inflation is expected to stand between the range of 2.0–3.0 percent. External stability remains resilient, with projected range of current account surplus of 3.2–4.0 percent of GDP in 2011, slightly lower than last year. This is due to the revival of private consumption and investment coupled with the rise in oil price.

However, several risk factors are needed to be closely monitored. These include the speed of recovery of Japanese economy that awaits further conclusive evaluation, the political turmoil in the Middle East that could affect the volatility of global crude oil price, and lastly the international capital flow situation that might impact Baht exchange rate.

1. Thailand’s Economic Projection for 2011 1.1 Economic Growth Thai economy in 2011 is forecasted to continue to grow within the normal range of 4.0–5.0 percent. The main driver behind this growth is private domestic spending, which is projected to continue to grow from 2010.

Private consumption is forecasted to expand within the range of 3.7–4.7 percent, as farm income is expected to increase with the rise in agricultural price while employment situation improves. Private investment is also projected to remarkably grow within the range of 8.2–10.2 percent, with improving investor confidence combined with high capital utilization especially in export-oriented industry that has stood high since 2010. On the external side, the fragile recovery of the global economy combined with natural disasters in Japan and high base last year

6

ประมาณการเศรษฐกิจไทย

are expected to cause a soften growth of foreign trade. Export volume of goods and services is thus projected to grow slower within the range of 5.5–7.5 percent, while import volume of goods and services is also expected to grow slower within the range of 6.6–8.6 percent. For public spending, public consumption is forecasted to grow within the range of 2.7–3.7 percent, as the role of public sector in supporting the economy subsides when the private sector could resume its function as the major drive of the economy. Public capital expenditure, on the other hand, is projected to grow faster than last year within the range of 3.0–5.0 percent, with the steady budget disbursement.

1.2 Economic Stability Internal stability outlook is expected to remain resilient. Headline inflation in 2011 is projected to stand within the range of 3.1–4.1 percent, given that oil price is still expected to remain high from the political unrest in the Middle East. Unemployment is forecasted to remain low within the range of 0.8–1.0 percent of total labor force. On the external front, in 2011 Thailand is projected to record a smaller current account surplus of 11.1–14.1 billion US dollars, equivalent to 3.2–4.0 percent of GDP, as trade surplus is expected to fall within the range of 10.8–12.8 billion US dollars. More specifically, import value of goods is expected to grow within the range of 15.8–17.8 percent, faster than export value of goods, which is forecasted to grow within the range of 13.3–15.3 percent.

Summary table is attached herewith.

ประมาณการเศรษฐกิจไทย

7

Major Assumptions and Economic Projections of 2011 (As of March 2011) 2010

2011f (As of Mar 11) Range

4.8

3.2–3.7

78.2 9.1 8.1

90.0–100.0 6.0–8.0 7.6–9.6

31.7 2.00 2.52

29.2–31.2 2.75–3.75 2.75 – 2.78

7.8 5.0 4.8 6.0 9.4 13.8 -2.2 14.7 21.5 14.1 28.5 36.6 14.7 4.6 3.4 0.9 1.0

4.0–5.0 3.6–4.6 3.7–4.7 2.7–3.7 6.3–8.3 8.2–10.2 3.0–5.0 5.5–7.5 6.6–8.6 10.8–12.8 13.3–15.3 15.8–17.8 11.1–14.1 3.2–4.0 3.1–4.1 2.0–3.0 0.8–1.0

Major Assumptions Exogenous Variables 1) Average Economic Growth Rate of Major Trading Partners (percent y-o-y) 2) Dubai Crude Oil Price (U.S. dollar per Barrel) 3) Export price in U.S. dollar (percent y-o-y) 4) Import price in U.S. dollar (percent y-o-y) Policy Variables 5) Exchange Rate (Baht per U.S. dollar) 6) Repurchase Rate (Policy Rate) at year-end (percent per annum) 7) Fiscal-Year Pubic Expenditure (Trillion Baht) Projections 1) Economic Growth Rate (percent y-o-y) 2) Real Consumption Growth (percent y-o-y) - Real Private Consumption - Real Public Consumption 3)Real Investment Growth (percent y-o-y) - Real Private Investment - Real Public Investment 4) Export Volume of Goods and Services (percent y-o-y) 5) Import Volume of Goods and Services (percent y-o-y) 6) Trade Balance (billion U.S. dollar) - Export Value of Goods in U.S. dollar (percent y-o-y) - Import Value of Goods in U.S. dollar (percent y-o-y) 7) Current Account (billion U.S. dollar) - Percentage of GDP 8) Headline Inflation (percent y-o-y) Core Inflation (percent y-o-y) 9) Unemployment Rate (percentage of total labor force) f = forecast by Fiscal Policy Office, Ministry of Finance, Thailand

8

ประมาณการเศรษฐกิจไทย

ประมาณการเศรษฐกิจไทยป 2554 (ณ เดือนมีนาคม 2554) สำนักงานเศรษฐกิจการคลัง (สศค.) คาดวาเศรษฐกิจไทยในป 2554 จะขยายตัวในชวงคาดการณที่รอยละ 4.0–5.0 ขยายตัวชะลอลงจากป 2553 ที่ขยายตัวรอยละ 7.8 โดยมีการปรับปรุงขอมูลและสมมติฐานที่สำคัญ ดังนี้

ปรับปรุงฐานขอมูลอัตราการขยายตัวทางเศรษฐกิจในป 2553 ที่รอยละ 7.8 และไตรมาสที่ 4 ป 2553 ที่รอยละ 3.8 ตามที่สำนักงานคณะกรรมการพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแหงชาติ (สศช.) แถลงเมื่อวันที่ 21 พฤศจิกายน 2553 ❍

เครื่องชี้ภาวะเศรษฐกิจมหภาคในเดือนมกราคมและเดือนกุมภาพันธ หรือ 2 เดือนแรกของไตรมาสที่ 1 ป 2554 จากหนวยงานตาง ๆ บงชี้วา ในดานการผลิต ภาคอุตสาหกรรมมีการชะลอตัวลงอยางเห็นไดชัด โดยอุตสาหกรรม เครื่องอิเล็กทรอนิกสหดตัวลง ในขณะที่การผลิตอาหารและเครื่องดื่มชะลอตัวลงมาก หลังจากมีการเรงการผลิตในชวงปกอนหนา ในขณะที่ภาคเกษตรมีสัญญาณการขยายตัวตอเนื่องจากราคาสินคาเกษตรในตลาดโลกที่ปรับตัวสูงขึ้นมาก เปนแรงจูงใจให เกษตรกรเรงเก็บเกี่ยว อีกทั้งภาคบริการดานการทองเที่ยวยังคงมีสัญญาณขยายตัวอยางตอเนื่อง จากจำนวนนักทองเที่ยว ตางชาติที่อยูในระดับสูงเปนประวัติการณในเดือนกุมภาพันธ 2554 สะทอนถึงการฟนตัวของเศรษฐกิจโลก โดยเฉพาะ เศรษฐกิจภูมิภาคที่ฟนตัวอยางแข็งแกรง สวนในดานการใชจายพบวา เครื่องชี้การบริโภคและลงทุนสงสัญญาณขยายตัว อยางตอเนื่องจากปกอนหนา สำหรับการสงออกสินคาและบริการมีสัญญาณขยายตัวตอเนื่องจากภาวะเศรษฐกิจของประเทศ คูคา ทั้งตลาดหลัก เชน สหรัฐอเมริกา สหภาพยุโรป และญี่ปุน และตลาดใหม เชน จีน กลุมประเทศอาเซียน ลาตินอเมริกา และทวีปแอฟริกาที่ฟนตัวอยางตอเนื่อง สวนการนำเขาสินคาและบริการยังคงมีการขยายตัวในระดับสูงตอเนื่องจากไตรมาสที่ 4 ป 2553 เชนกัน จากการนำเขาในหมวดเชื้อเพลิงและวัตถุดิบและกึ่งสำเร็จรูปที่ขยายตัวตอเนื่อง ทั้งนี้ การขยายตัวของการสงออก สินคาเมื่อเทียบกับการนำเขาสงผลใหดุลการคาในชวง 2 เดือนแรกของไตรมาสที่ 1 ป 2554 เกินดุลเล็กนอย ❍

การเปลี่ ย นแปลงสมมติ ฐ านที่ ส ำคั ญ ได แ ก (1) ปรั บ ปรุ ง อั ต ราการขยายตั ว ของ 14 ประเทศคู ค า ที่ ประกาศจริงของแตละประเทศคูคา ถึงแมวาอัตราการเจริญเติบโตทางเศรษฐกิจของหลายประเทศไดผานภาวะวิกฤตมาแลว และมีสัญญาณฟนตัวอยางเห็นไดชัด แตในอีกหลายประเทศยังคงมีสัญญาณการฟนตัวที่เปราะบางและไมแนนอน สศค. จึงปรับเพิ่มอัตราการขยายตัวของ 14 ประเทศคูคาในป 2554 เพียงเล็กนอยขึ้นมาอยูที่รอยละ 3.4 (2) กำหนดสมมติฐานราคา น้ำมันดิบดูไบในป 2554 ใหอยูที่ 95.0 ดอลลารสหรัฐตอบารเรล ตามสถานการณราคาน้ำมันดิบในตลาดโลกที่มีแนวโนมสูงขึ้น อยางตอเนื่อง จากสถานการณความไมสงบทางการเมืองในตะวันออกกลาง (3) ปรับสมมติฐานราคาสงออกและนำเขาในป 2553 ใหขยายตัวที่รอยละ 7.0 และรอยละ 8.6 ตามลำดับ (4) ปรับสมมติฐานอัตราแลกเปลี่ยนบาทตอดอลลารสหรัฐในป 2554 ใหออนคาลงเล็กนอยมาอยูที่ 29.2–31.2 บาทตอดอลลารสหรัฐ (5) กำหนดสมมติฐานอัตราดอกเบี้ยนโยบายในป 2554 ใหอยูในชวงรอยละ 2.75–3.75 ตอป และ (6) รายจายภาคสาธารณะในปงบประมาณ 2554 (ตั้งแตเดือนตุลาคม 2553–กันยายน 2554) อยูที่ 2.75–2.78 ลานลานบาท ❍

โดยมีรายละเอียดสมมติฐานและผลการประมาณการ ดังนี้

ประมาณการเศรษฐกิจไทย

9

สมมติฐานหลักในการประมาณการเศรษฐกิจไทย ป 2554 1. อัตราการขยายตัวทางเศรษฐกิจของ 14 ประเทศคูคาหลักของไทย “สศค.คาดวา ในป 2554 เศรษฐกิจคูคาหลักของไทย 14 ประเทศจะขยายตัวรอยละ 3.4 ชะลอลงเล็กนอยจาก ป 2553 ที่ขยายตัวที่รอยละ 4.8 เนื่องจากเศรษฐกิจในภูมิภาคเอเชียโดยเฉพาะญี่ปุนและจีนที่คาดวาจะขยายตัวชะลอ ลงจากปกอนหนา ประกอบกับการฟนตัวของเศรษฐกิจสหรัฐอเมริกาและสหภาพยุโรปที่ยังคงเปนไปอยางเปราะบาง” ตารางที่ 1 อัตราการขยายตัวเฉลี่ยของเศรษฐกิจคูคาหลักของไทย 14 ประเทศ ประเทศคูคาหลัก เรียงตามสัดสวนมูลคาสงออก ในป 2553 14 ประเทศ (78.7%) 1. จีน (11.0%) 2. ญี่ปุน (10.5%) 3. สหรัฐอเมริกา (10.3%) 4. สหภาพยุโรป (9.8%) 5. ฮองกง (6.7%) 6. สิงคโปร (5.4%) 7. ออสเตรเลีย (5.4%) 8. มาเลเซีย (4.6%) 9. อินโดนีเซีย (3.8%) 10. เวียดนาม (3.0%) 11. ฟลิปปนส (2.5%) 12. อินเดีย (2.2%) 13. เกาหลีใต (1.8%) 14. ไตหวัน (1.7%)

2552

2553

-0.2 9.2 -6.3 -2.6 -4.1 -2.7 -0.8 1.3 -1.7 4.6 5.3 1.1 6.7 0.2 -1.9

4.8 10.3 3.9 2.8 1.7 6.8 14.5 2.7 7.2 6.1 6.8 7.3 8.6 6.1 10.8

ที่มา : รวบรวมและประมาณการโดย สศค.

ประมาณการเศรษฐกิจไทย

Q1

Q2

Q3

Q4

5.4 11.9 5.6 2.4 0.8 8.1 16.4 2.1 10.1 5.6 5.9 7.8 8.6 8.1 13.6

5.2 10.3 3.1 3.0 2.0 6.4 19.4 3.3 8.9 6.1 6.3 8.2 8.9 7.2 12.9

4.5 9.6 4.9 3.2 1.9 6.7 10.5 2.4 5.3 5.8 7.4 6.3 8.9 4.4 10.7

4.3 9.8 2.2 2.7 2.0 6.2 12.5 2.7 4.8 6.9 7.2 7.1 8.2 4.8 6.9

ทั้งป 2554f 3.4 9.0 1.3 2.9 1.5 4.5 4.4 3.1 5.0 6.3 6.6 4.8 8.5 4.6 4.2

ภาพที่ 1 อัตราการขยายตัวทางเศรษฐกิจของจีน (รอยละ)

1.1 เศรษฐกิจจีน (ตลาดสงออกใหญอันดับ 1 ของไทย : สัดสวนการสงออกรอยละ 11.0 ของมูลคา สงออกสินคารวมในป 2553) ➥ ในป 2553 เศรษฐกิจจีนขยายตัวที่รอยละ 10.3 เพิ่มขึ้นจากปกอนหนาที่ขยายตัวที่รอยละ 9.2 เนื่องจากอุปสงคภายในประเทศขยายตัวเพิ่มขึ้น สะทอน ไดจากยอดคาปลีกสินคาอุปโภคบริโภคในป 2553 ซึ่งขยายตัว ในระดับสูงที่รอยละ 23.3 เพิ่มขึ้นจากปกอนหนาที่ขยายตัว รอยละ 15.5 และการสงออก (ในรูปดอลลารสหรัฐ) ในป

10

2553

ที่มา : CEIC

2553 ยังขยายตัวเพิ่มขึ้นในระดับสูงที่รอยละ 31.3 จากปกอนหนาที่หดตัวที่รอยละ -15.9 ดานเสถียรภาพเศรษฐกิจพบวา เงินเฟอทั่วไปในป 2553 อยูที่ระดับเฉลี่ยที่รอยละ 3.4 เพิ่มขึ้นจากปกอนหนาที่ระดับเฉลี่ยที่รอยละ -0.7 จากราคาอาหารที่ เพิ่มขึ้นเปนสำคัญ ➥ ในช ว ง 2 เดื อ นแรกของป 2554 เศรษฐกิ จ จี น มี สั ญ ญาณชะลอลงเล็ ก น อ ย โดยการส ง ออกและ การนำเขา (ในรูปดอลลารสหรัฐ) ขยายตัวเฉลี่ยรอยละ 21.3 และรอยละ 36.3 เมื่อเทียบกับชวงเดียวกันของปกอน ตามลำดับ ชะลอลงจากป 2553 ที่การสงออกและการนำเขา (ในรูปดอลลารสหรัฐ) ขยายตัวเฉลี่ยที่รอยละ 31.3 และรอยละ 38.9 ตามลำดับ สำหรับอุปสงคภายในประเทศพบวา ยอดคาปลีกสินคาบริโภคของจีนในเดือนมกราคม–กุมภาพันธ 2554 ขยายตัว เฉลี่ยรอยละ 15.8 เมื่อเทียบกับชวงเดียวกันของปกอน ลดลงจากป 2553 ที่ขยายตัวรอยละ 18.4 ดานเสถียรภาพเศรษฐกิจ พบวา ในเดือนมกราคม–กุมภาพันธ 2554 เงินเฟอทั่วไปอยูที่ระดับเฉลี่ยที่รอยละ 4.9 เพิ่มขึ้นจากปกอนหนาที่ระดับเฉลี่ยที่ รอยละ -0.7 ตอกย้ำความกังวลตอความเสี่ยงดานเงินเฟอของเศรษฐกิจจีน ➥ ในป 2554 คาดวาเศรษฐกิจจีนจะขยายตัวรอยละ 9.0 หรือในชวงคาดการณที่รอยละ 8.5–9.5 ชะลอลง จากปกอนหนาที่ขยายตัวที่รอยละ 10.3 จากสัญญาณชะลอตัวลงของอุปสงคภายนอกประเทศและภายในประเทศ ที่สะทอน จากการสงออกและยอดคาปลีกที่ชะลอลง และดัชนีผูจัดการฝายจัดซื้อภาคอุตสาหกรรมที่จัดทำโดยทางการจีน (NBS Manufacturing Purchasing Manager Index) ในชวงเดือนมกราคม–กุมภาพันธ 2554 อยูที่ระดับเฉลี่ย 52.6 ลดลงจาก คาเฉลี่ยในป 2553 ที่ 53.8 โดยดัชนีที่อยูสูงกวาระดับ 50 บงชี้สัญญาณการขยายตัวตอเนื่องในภาคการผลิตของจีน ถึงแมจะมี สัญญาณชะลอลงบางก็ตาม ประกอบกับมาตรการเพื่อควบคุมปริมาณสินเชื่อและเงินเฟอในจีน ซึ่งทำใหคาดวาเศรษฐกิจจีน จะชะลอลงในป 2554 สำหรับปจจัยเสี่ยงของเศรษฐกิจจีนนั้นจะเปนเรื่องความเสี่ยงดานเงินเฟอ โดยเฉพาะราคาอาหารในจีน และการชะลอตัวของเศรษฐกิจยุโรปและสหรัฐอเมริกาซึ่งเปนประเทศคูคาหลักของจีนเปนสำคัญ 1.2 เศรษฐกิจญี่ปุน (ตลาดสงออกใหญอันดับ 2 ของไทย : สัดสวนการสงออกรอยละ 10.5 ของมูลคาสงออก สินคารวมในป 2553) ➥ ในป 2553 เศรษฐกิ จ ญี่ ปุ น ขยายตั ว ภาพที่ 2 แหลงที่มาและอัตราการขยายตัวทางเศรษฐกิจ (รอยละ) ร อ ยละ 3.9 จากการขยายตั ว ของภาคการส ง ออก การบริ โ ภคและการลงทุ น ภาคเอกชนเป น สำคั ญ ด า น เสถียรภาพเศรษฐกิจพบวา อัตราการวางงานในป 2553 คงที่จากคาเฉลี่ยของปกอนหนาที่ระดับเฉลี่ยที่รอยละ 5.1 ของกำลั ง แรงงานรวม ขณะที่ อั ต ราเงิ น เฟ อ ทั่ ว ไปยั ง คง ติดลบรอยละ -0.7 แตดีขึ้นเล็กนอยจากคาเฉลี่ยในป 2552 ที่ติดลบถึงรอยละ -1.3 สงผลใหธนาคารกลางญี่ปุนยังคง อัตราดอกเบี้ยนโยบาย (Overnight Call) ในระดับต่ำที่ รอยละ 0-0.1 เพื่อสนับสนุนการลงทุนและการจางงาน ภายในประเทศ ➥ ในช ว ง 2 เดื อ นแรกของป 2554 ที่มา : CEIC คำนวณโดย สศค. เศรษฐกิ จ ญี่ ปุ น ยั ง มี สั ญ ญาณการฟ น ตั ว ที่ ไ ม ชั ด เจน โดยความเชื่อมั่นผูบริโภคในชวงเดือนมกราคม–กุมภาพันธ 2554 ซึ่งเปนหนึ่งในเครื่องชี้การบริโภคภาคเอกชนอยูในระดับเฉลี่ย ที่ 40.9 ลดลงจากคาเฉลี่ยของป 2553 ที่ระดับ 41.4 ขณะที่ดัชนีผูจัดการฝายจัดซื้อภาคอุตสาหกรรม (Manufacturing Purchasing Manager Index) ในเดือนมกราคม–กุมภาพันธ 2554 อยูในระดับเฉลี่ยที่ 52.2 เพิ่มขึ้นจากคาเฉลี่ยในป 2553 ที่ระดับ 51.3 บงชี้ถึงการขยายตัวของภาคการผลิต ➥ ในป 2554 คาดวาเศรษฐกิจญี่ปุนจะขยายตัวรอยละ 1.3 หรือในชวงคาดการณรอยละ 1.2–1.4 ตอป ลดลงจากปกอนหนา โดยมีปจจัยหลักจากผลกระทบจากเหตุการณแผนดินไหวและสึนามิที่เกิดขึ้นเมื่อวันที่ 11 มีนาคม 2554 ที่จะสงผลกระทบตอภาคการผลิตและภาคการสงออกของญี่ปุน อยางไรก็ตาม คาดวาทางการญี่ปุนจะออกมาตรการดาน การคลังและการเงินเพื่อฟนฟูเศรษฐกิจภายในประเทศในไตรมาสที่ 2 เปนตนไป เพิ่มเติมจากการอัดฉีดสภาพคลองของ ธนาคารกลางญี่ปุนในวงเงินรวมกวา 25 ลานลานเยน อันจะเปนผลใหเศรษฐกิจญี่ปุนขยายตัวในอัตราที่เรงขึ้นในปลายป ประมาณการเศรษฐกิจไทย

11

2554 ทั้งนี้ การอัดฉีดสภาพคลองดังกลาวจำแนกเปนการเพิ่มสภาพคลองแกธนาคารพาณิชยวงเงิน 15 ลานลานเยน หรือ ประมาณ 183,000 ลานดอลลารสหรัฐ และแผนการจัดซื้อสินทรัพยทางการเงินเพิ่มเติมในวงเงิน 10 ลานลานเยน ผานการซื้อ ทรัพยสิน อาทิ พันธบัตรรัฐบาลระยะสั้น 1 ลานลานเยน หุนกูภาคเอกชน 1.5 ลานลานเยน หนวยลงทุนในกองทุนที่ซื้อขาย ในตลาดหลักทรัพย 450,000 ลานเยน และหนวยลงทุนในกองทุนอสังหาริมทรัพย (REIT) 1.3 เศรษฐกิจสหรัฐอเมริกา (ตลาดสงออกใหญอันดับ 3 ของไทย : สัดสวนการสงออกรอยละ 10.3 ของ มูลคาสงออกสินคารวมในป 2553) ➥ เศรษฐกิ จ สหรั ฐ อเมริ ก าในป 2553 ภาพที่ 3 แหลงที่มาและอัตราการขยายตัวทางเศรษฐกิจ (รอยละ) ขยายตัวที่รอยละ 2.8 ดีขึ้นมากจากปกอนหนาที่หดตัว กว า ร อ ยละ -2.6 จากการขยายตั ว ของการลงทุ น และ การบริ โ ภคภาคเอกชน รวมทั้ ง การสะสมสิ น ค า คงคลั ง เปนสำคัญ ดานเสถียรภาพเศรษฐกิจพบวา ในป 2553 อัตราการวางงานของสหรัฐอเมริกายังคงอยูในระดับสูงที่ รอยละ 9.6 ของกำลังแรงงานรวม ซึ่งสูงกวาระดับกอน วิกฤตเศรษฐกิจที่ประมาณรอยละ 5 ขณะที่เงินเฟอทั่วไป อยูที่รอยละ 1.6 สงผลใหธนาคารกลางสหรัฐอเมริกายังคง อัตราดอกเบี้ยนโยบาย (Fed Fund Rate) ในระดับต่ำที่ รอยละ 0.0–0.25 เพื่อสนับสนุนการลงทุนและการจางงาน ภายในประเทศ ที่มา : CEIC คำนวณโดย สศค. ➥ ในชวง 2 เดือนแรกของป 2554 อุปสงค ในประเทศของสหรัฐอเมริกามีสัญญาณขยายตัวที่ดี โดยยอดคาปลีกของสหรัฐอเมริกาในเดือนมกราคม–กุมภาพันธ 2554 ขยายตัวเฉลี่ยที่รอยละ 8.5 เมื่อเทียบกับชวงเดียวกันของปกอน เพิ่มขึ้นจากป 2553 ที่ขยายตัวเฉลี่ยที่รอยละ 6.6 บงชี้ถึง สัญญาณที่ดีขึ้นของการบริโภคภาคเอกชนซึ่งมีสัดสวนกวารอยละ 70 ของ GDP ➥ ในป 2554 คาดวาเศรษฐกิจสหรัฐอเมริกาจะขยายตัวเปนบวกที่รอยละ 2.9 หรือในชวงคาดการณที่ รอยละ 2.4–3.4 ซึ่งเปนการขยายตัวเพิ่มขึ้นจากปกอนหนา จากเครื่องชี้ทางเศรษฐกิจที่สำคัญ เชน 1) ดัชนีความเชื่อมั่น ผูบริโภคในเดือนมกราคม–กุมภาพันธ 2554 ซึ่งอยูที่ระดับเฉลี่ยที่ 67.6 เพิ่มขึ้นจากป 2553 ที่ระดับ 53.4 บงชี้ความเชื่อมั่น ที่เพิ่มขึ้นของผูบริโภคที่มีตอการจางงานและเศรษฐกิจภายในประเทศ ซึ่งนับเปนปจจัยชี้นำวาการบริโภคภาคเอกชนในป 2554 จะขยายตัวเพิ่มสูงขึ้น 2) ดัชนีผูจัดการฝายจัดซื้อภาคอุตสาหกรรม (ISM Manufacturing Purchasing Manager Index) ในเดือนมกราคม–กุมภาพันธ 2554 อยูที่ระดับเฉลี่ยที่ 61.1 ดีขึ้นจากป 2553 ที่ระดับ 57.3 และ 3) ดัชนีผูจัดการฝายซื้อ ภาคบริการ (ISM Non-Manufacturing Purchasing Manager Index) ในเดือนมกราคม–กุมภาพันธ 2554 อยูที่ระดับเฉลี่ยที่ 59.6 เพิ่มขึ้นจากป 2553 ที่ระดับ 54.0 บงชี้สัญญาณที่ดีขึ้นในภาคการผลิตและภาคบริการของสหรัฐอเมริกาในป 2554 1.4 เศรษฐกิจสหภาพยุโรป 16 ประเทศ (ตลาดสงออกใหญอันดับ 4 ของไทย : สัดสวนการสงออกรอยละ 9.8 ของมูลคาสงออกสินคารวมในป 2553) ➥ เศรษฐกิจยูโรโซนในป 2553 ขยายตัวรอยละ 1.7 ดีขึ้นจากปกอนหนาที่หดตัวรอยละ -4.1 จาก การบริโภคภาคเอกชนและการสงออกเปนสำคัญ ดานเสถียรภาพเศรษฐกิจพบวา อัตราการวางงานในป 2553 ยังอยูใน ระดับสูงที่รอยละ 10.0 ของกำลังแรงงานรวม เพิ่มขึ้นจากปกอนหนาที่ระดับเฉลี่ยที่รอยละ 9.5 ของกำลังแรงงานรวม ดานเงินเฟอทั่วไปในป 2553 อยูที่รอยละ 1.6 เพิ่มขึ้นจากปกอนหนาที่รอยละ 0.4 จากการเพิ่มขึ้นของราคาเชื้อเพลิงเปนสำคัญ ➥ ในชวง 2 เดือนแรกของป 2554 เศรษฐกิจยูโรโซนมีสัญญาณขยายตัวที่ดีแตยังมีความเสี่ยงดาน เงินเฟอ โดยดัชนีผูจัดการฝายจัดซื้อภาคการผลิตและภาคบริการในเดือนมกราคม–กุมภาพันธ 2554 อยูที่ระดับเฉลี่ยที่ 57.6 และระดับ 56.4 ตามลำดับ เพิ่มขึ้นจากคาเฉลี่ยในป 2553 ที่ระดับ 55.4 และระดับ 54.5 ตามลำดับ บงชี้สัญญาณที่ดีขึ้น ในภาคการผลิตและภาคบริการในชวงครึ่งแรกของป 2554 ดานเงินเฟอทั่วไปในชวงเดือนมกราคม–กุมภาพันธ 2554 อยูที่ ระดับเฉลี่ยที่รอยละ 2.5 เพิ่มขึ้นจากคาเฉลี่ยของป 2553 บงชี้ความเสี่ยงดานอัตราเงินเฟอที่เพิ่มขึ้น โดยเงินเฟอที่เพิ่มขึ้น

12

ประมาณการเศรษฐกิจไทย

ส ว นหนึ่ ง เกิ ด จากค า เงิ น ยู โ รที่ ป รั บ อ อ นค า ลงมากเมื่ อ ภาพที่ 4 แหลงที่มาและอัตราการขยายตัวทางเศรษฐกิจ (รอยละ) เทียบกับคาเงินดอลลารสหรัฐในชวงที่ผานมา ➥ ในป 2554 คาดวาเศรษฐกิจของกลุม ประเทศยูโรโซนจะขยายตัวรอยละ 1.5 หรือในชวง คาดการณที่รอยละ 1.4–1.6 โดยคาดวาสถานการณ ทางเศรษฐกิ จ ยู โ รโซนจะดี ขึ้ น จากป ก อ นหน า ที่ ห ดตั ว ร อ ยละ -4.1 จากภาคการผลิ ต และภาคการส ง ออกที่ มี แนวโนมที่ดีในชวงครึ่งแรกของป อยางไรก็ตาม สถานการณ ทางเศรษฐกิจในญี่ปุนซึ่งเปนหนึ่งในประเทศคูคาหลักและ ป ญ หาหนี้ ส าธารณะในหลายประเทศในกลุ ม ยู โ รโซน ยังคงเปนปจจัยเสี่ยงตอการขยายตัวทางเศรษฐกิจของ ยุโรปในระยะตอไป ที่มา : CEIC คำนวณโดย สศค.

1.5 เศรษฐกิจอาเซียน 5 ประเทศ (สัดสวนการสงออกรอยละ 19.3 ของมูลคาสงออกสินคารวมในป 2553) ➥ เศรษฐกิจอาเซียน 5 ประเทศ (สิงคโปร มาเลเซีย เวียดนาม อินโดนีเซีย และฟลิปปนส) ในป 2553 ขยายตัวเรงขึ้นจากปกอนหนา จากอุปสงคทั้งในประเทศและตางประเทศที่ฟนตัวอยางชัดเจน โดยในป 2553 การสงออก ซึ่งเปนสัดสวนสำคัญของเศรษฐกิจกลุมประเทศอาเซียนดังกลาวขยายตัวตอเนื่อง แมวาจะชะลอลงบางในชวงครึ่งหลังของ ป 2553 จากปจจัยฐานที่เริ่มสูงขึ้นและจากการชะลอลงของเศรษฐกิจโลก ขณะที่การบริโภคและการลงทุนภาคเอกชนขยายตัว ไดดีตอเนื่อง อยางไรก็ตาม หากวิเคราะหดานเสถียรภาพภายในประเทศพบวา ระดับเงินเฟอปรับตัวเพิ่มสูงขึ้นมากในป 2553 โดยเฉพาะเวียดนามที่อัตราเงินเฟอเฉลี่ยในป 2553 อยูระดับสูงกวารอยละ 9.2 ดานอัตราวางงานของกลุมประเทศอาเซียน ปรับตัวลดลงตอเนื่อง ตามการขยายตัวของเศรษฐกิจโดยเฉพาะภาคการผลิตและการลงทุน ตารางที่ 2 การเติบโตทางเศรษฐกิจและแหลงที่มาของการขยายตัวทางเศรษฐกิจ (%) ประเทศ

สิงคโปร (5.4%)

GDP ป 2553 (%yoy) การบริโภคภาคเอกชน การบริโภคภาครัฐ การลงทุนรวม การสงออกสุทธิ การเปลี่ยนแปลงของสินคาคงคลัง

14.5 1.6 1.2 1.4 10.5 -0.2

มาเลเซีย (4.6%) อินโดนีเซีย (3.8%) เวียดนาม (3.0%) ฟลิปปนส (2.5%) 7.2 3.6 0.0 2.0 -3.3 4.9

6.1 2.7 0.0 2.0 0.8 2.2

6.8 n/a n/a n/a n/a n/a

7.3 4.3 0.2 2.9 1.3 -1.3

ที่มา : CEIC รวบรวมโดย สศค.

ภาพที่ 5 อัตราการขยายตัวของการสงออก (รอยละตอป)

ที่มา : CEIC รวบรวมโดย สศค.

ภาพที่ 6 ดัชนีผลผลิตภาคอุตสาหกรรม (รอยละตอป)

ที่มา : CEIC รวบรวมโดย สศค.

ประมาณการเศรษฐกิจไทย

13

➥ เศรษฐกิจของประเทศในอาเซียน 5 ประเทศในชวง 2 เดือนแรกของไตรมาสที่ 1 ป 2554 มีแนวโนม

ชะลอตัวลง จากภาคการสงออกซึ่งเปนสัดสวนสำคัญของเศรษฐกิจกลุมประเทศอาเซียนที่ขยายตัวในอัตราที่ชะลอลงในชวง ดังกลาว เนื่องจาก (1) ปจจัยฐานที่เริ่มสูงขึ้น และ (2) เศรษฐกิจคูคาสำคัญขยายตัวชะลอลง (ภาพที่ 5) ดานดัชนีผลผลิต ภาคอุตสาหกรรมของประเทศคูคาในภูมิภาคอาเซียนโดยรวมปรับตัวดีขึ้น จากอุปสงคในประเทศที่ขยายตัวตอเนื่องจาก ไตรมาสกอนหนา ➥ ในป 2554 คาดวาเศรษฐกิจของประเทศในอาเซียน 5 ประเทศจะยังสามารถขยายตัวไดอยางตอเนื่อง แตคาดวาจะชะลอลงจากป 2553 เนื่องจากปจจัยฐานที่เริ่มปรับตัวสูงขึ้น โดยในป 2554 อัตราการขยายตัวทางเศรษฐกิจของ ประเทศภูมิภาคอาเซียนจะเริ่มเขาสูภาวะปกติ (ตารางที่ 1) อยางไรก็ตาม ปจจัยเสี่ยงสำคัญสำหรับป 2554 คือแรงกดดันจาก ภาวะเงินเฟอที่คาดวาจะเพิ่มตอเนื่อง ตามราคาน้ำมันและราคาอาหารในตลาดโลกที่มีแนวโนมเพิ่มสูงขึ้น 1.6 เศรษฐกิจประเทศคูคาอื่น ๆ ในเอเชียและออสเตรเลีย (สัดสวนการสงออกรอยละ 17.8 ของมูลคาสงออก สินคารวมในป 2553) ➥ เศรษฐกิจประเทศคูคาอื่น ๆ (ฮองกง ออสเตรเลีย อินเดีย เกาหลีใต และไตหวัน) ในป 2553 ขยายตัวในระดับสูง โดยเปนผลมาจากอุปสงคภายในประเทศทั้งการบริโภคภาคเอกชนและการลงทุนเปนสำคัญ ทั้งนี้ เศรษฐกิจไตหวัน อินเดีย ฮองกง เกาหลีใต และออสเตรเลีย ในป 2553 ขยายตัวในระดับสูงที่รอยละ 10.8 รอยละ 8.2 รอยละ 6.8 รอยละ 6.1 และรอยละ 2.7 ตามลำดับ (ตารางที่ 3) ตารางที่ 3 การเติบโตทางเศรษฐกิจและแหลงที่มาของการขยายตัวทางเศรษฐกิจ (%) ประเทศ GDP 53 (%yoy) การบริโภคภาคเอกชน การลงทุนรวม การบริโภคภาครัฐ การสงออกสุทธิ การเปลี่ยนแปลงของสินคาคงคลัง

ฮองกง (6.2%) ออสเตรเลีย (6.1%) อินเดีย (2.1%) 6.8 3.6 1.6 0.2 0.3 1.0

2.7 1.5 1.5 0.6 -1.6 0.5

เกาหลีใต (1.8%)

ไตหวัน (1.5%)

6.1 2.2 1.7 0.5 -0.1 1.6

10.8 2.1 4.0 0.2 2.3 2.2

8.2 3.5 4.6 -0.5 1.2 -0.8

ที่มา : CEIC รวบรวมโดย สศค.

➥ เศรษฐกิจประเทศคูคาอื่น ๆ ในเอเชียและออสเตรเลียในชวง 2 เดือนแรกของป 2554 ยังคงขยายตัว

ไดดี ในขณะที่อัตราเงินเฟอยังคงเปนปจจัยเสี่ยงตอการขยายตัวของเศรษฐกิจ โดยภาคการผลิตของกลุมประเทศ ดังกลาวมีแนวโนมขยายตัวตอเนื่องจากปกอนหนา เห็นไดจาก (1) ดัชนีผูจัดการฝายจัดซื้อ (Purchasing Manager Index : PMI) ที่อยูระดับสูงกวา 50 ในประเทศอินเดียและฮองกง และ (2) ดัชนีผลผลิตอุตสาหกรรมของเกาหลีและไตหวันที่อยูใน ภาพที่ 7 ดัชนีคำสั่งซื้อและผลผลิตภาคอุตสาหกรรม (ระดับ)

ที่มา : CEIC รวบรวมโดย สศค.

14

ประมาณการเศรษฐกิจไทย

ภาพที่ 8 อัตราการเฟอทั่วไป (รอยละ)

ที่มา : CEIC รวบรวมโดย สศค.

ระดั บ สู ง เช น กั น (ภาพที่ 7) สอดคล อ งกั บ การขยายตั ว ในภาคการส ง ออกซึ่ ง เป น ส ว นที่ ขั บ เคลื่ อ นหลั ก ของเศรษฐกิ จ ใน กลุมประเทศดังกลาว ซึ่งยังคงขยายตัวในระดับสูงตอเนื่องจากปกอนหนา อยางไรก็ตาม อัตราเงินเฟอที่เพิ่มสูงขึ้นอยาง ตอเนื่องและมีแนวโนมปรับตัวเพิ่มขึ้นในระยะตอไปตามการฟนตัวของเศรษฐกิจโลก และทิศทางราคาน้ำมันที่เพิ่มขึ้นจาก ป ญ หาความไม ส งบในตะวั น ออกกลาง ยั ง คงเป น ป จ จั ย เสี่ ย งต อ การขยายตั ว ของเศรษฐกิ จ ในภู มิ ภ าคดั ง กล า วผ า น ภาคการบริโภคเอกชนที่มีกำลังซื้อที่ลดลงจากสินคาและบริการที่มีราคาสูงขึ้น (ภาพที่ 8) ➥ ในป 2554 สศค.คาดวาเศรษฐกิจในกลุมประเทศดังกลาวจะขยายตัวชะลอลงจากปกอนหนา โดย ปจจัยหลักของการขยายตัวของเศรษฐกิจในกลุมประเทศดังกลาว คือการขยายตัวของเศรษฐกิจโลกที่มีทิศทางชะลอตัวลง โดยเฉพาะในกลุมประเทศยุโรปที่ยังคงมีความเสี่ยงดานหนี้สาธารณะ ญี่ปุนจากภัยพิบัติแผนดินไหวและสึนามิ และจีน ซึ่งปจจัยเสี่ยงดังกลาวอาจสงผลกระทบตอภาคการสงออกของกลุมประเทศดังกลาวใหปรับตัวลดลงเชนกัน

2. ราคาน้ำมันดิบในตลาดโลก “ในป 2554 คาดวาราคาน้ำมันดิบดูไบเฉลี่ยอยูที่ 95.0 ดอลลารสหรัฐตอบารเรล (ชวงคาดการณอยูที่ 90.0-100.0 ดอลลารสหรัฐตอบารเรล) เพิ่มขึ้นจากป 2553 ที่อยูที่ระดับ 78.2 ดอลลารสหรัฐตอบารเรล โดยมีปจจัยหลัก มาจากอุปสงคที่กลับมาขยายตัวตอเนื่องจากป 2553 หลังจากหดตัวอยางตอเนื่องเปนเวลากวา 2 ป ทั้งนี้ การขยายตัว ที่เกิดขึ้นเปนผลมาจากความตองการของประเทศนอกกลุม OECD โดยเฉพาะประเทศจีน ประเทศอินเดีย และ ประเทศในกลุมเอเชียเปนสำคัญ นอกจากนี้ สหรัฐอเมริกาและประเทศในทวีปยุโรปไดเผชิญกับสภาพอากาศที่ หนาวเย็นผิดปกติจากปรากฏการณลานีญา (La Nina) ในชวงไตรมาสที่ 4 ป 2553 ที่ตอเนื่องมาจนถึงไตรมาสแรก ของป 2554 ทำใหมีความตองการน้ำมันเพื่อใชในการทำความรอนเพิ่มสูงขึ้น ประกอบกับภัยพิบัติที่เกิดขึ้นใน ประเทศญี่ปุนนั้น ถือเปนอีกปจจัยหนึ่งที่ทำใหมีความตองการน้ำมันเพื่อทดแทนการผลิตกระแสไฟฟาดวยพลังงาน นิวเคลียรภายในประเทศเพิ่มสูงขึ้น ในขณะที่ดานอุปทานยังเพิ่มขึ้นจากทั้งกลุมประเทศ OPEC และกลุมประเทศ นอก OPEC โดยเฉพาะประเทศซาอุดีอาระเบีย ประเทศอิรัก และประเทศสหรัฐอาหรับเอมิเรตส อยางไรก็ดี การเพิ่มขึ้นเปนไปไดอยางจำกัด เนื่องจากไดรับผลกระทบจากสถานการณความไมสงบทางการเมืองของประเทศใน ภูมิภาคตะวันออกกลาง เชน ประเทศอียิปต ประเทศลิเบีย และประเทศตูนิเซีย ซึ่งเปนผูผลิตและสงออกน้ำมันดิบ รายใหญของโลก สงผลใหมีการเก็งกำไรจากการซื้อขายสัญญาน้ำมันดิบลวงหนาเพิ่มขึ้น”

ภาพที่ 9 สมมติฐานราคาน้ำมันดิบดูไบ ในป 2554

ที่มา : Reuters

ประมาณการเศรษฐกิจไทย

15

➥ ราคาน้ำมันดิบดูไบเฉลี่ยป 2554 คาดวาจะปรับตัวเพิ่มขึ้นสูระดับ 95.0 ดอลลารสหรัฐตอบารเรล

(ชวงคาดการณอยูที่ 90.0-100.0 ดอลลารสหรัฐตอบารเรล) เพิ่มขึ้นจากป 2553 ที่อยู ณ ระดับ 78.2 ดอลลารสหรัฐ ตอบารเรล โดยในชวงไตรมาสแรกป 2554 ราคาน้ำมันดิบดูไบเฉลี่ยอยูที่ระดับ 100.5 ดอลลารสหรัฐตอบารเรล โดยปรับตัว ขึ้นไปอยูในระดับสูงสุดในรอบ 19 เดือน ที่ระดับ 112.2 ดอลลารสหรัฐตอบารเรล ในวันที่ 2 มีนาคม 2554 และมีแนวโนมที่จะ สูงขึ้นตอเนื่อง ทั้งนี้ ภัยพิบัติแผนดินไหวและสึนามิที่ญี่ปุนเมื่อวันที่ 11 มีนาคม 2554 มีสวนทำใหราคาน้ำมันปรับตัวสูงขึ้น เนื่องจากญี่ปุนตองนำเขาน้ำมันมากขึ้นเพื่อใชในการทำความรอนและผลิตกระแสไฟฟาภายในประเทศ เพื่อทดแทนการผลิต จากโรงไฟฟานิวเคลียรที่ตองหยุดดำเนินการ ➥ ปจจัยหลักที่มีผลตอราคาน้ำมันดิบดูไบในป 2554 ไดแก 1) อุปสงคที่กลับมาขยายตัวไดอีกครั้ง หลังจากที่หดตัวอยางตอเนื่องมานานกวา 2 ป โดยไดแรงขับเคลื่อนหลักมาจากอุปสงคจากประเทศนอกกลุม OECD เชน จีนและอินเดียเปนสำคัญ ประกอบกับสภาพอากาศหนาวเย็นที่ผิดปกติมาตั้งแตชวงไตรมาสที่ 4 ป 2553 เนื่องจาก ปรากฏการณลานีญา สงผลใหความตองการน้ำมันเพื่อใชในการทำความรอนเพิ่มสูงขึ้น นอกจากนั้น ภัยพิบัติแผนดินไหวและ สึนามิในญี่ปุนถือเปนอีกปจจัยหนึ่งที่ทำใหมีความตองการน้ำมันทดแทนการผลิตกระแสไฟฟาภายในประเทศเพิ่มสูงขึ้น ขณะที่ 2) อุปทานน้ำมันดิบคาดวาจะเพิ่มขึ้นไดในกรอบที่จำกัด โดยเปนผลมาจากสถานการณความไมสงบทางการเมือง ของประเทศในภูมิภาคตะวันออกกลาง เชน ประเทศอียิปต ประเทศลิเบีย และประเทศตูนิเซีย ซึ่งเปนผูผลิตและสงออก น้ำมันดิบรายใหญของโลก ซึ่งจะสงผลใหนักลงทุนเก็งกำไรจากการซื้อขายสัญญาน้ำมันลวงหนาเพิ่มขึ้น 1) อุปสงคน้ำมันดิบเพิ่มขึ้นตามการฟนตัวของเศรษฐกิจโลก International Energy Agency (IEA) คาดวา ในป 2554 ความตองการน้ำมันดิบทั่วโลกจะอยูที่ 89.4 ลานบารเรลตอวัน และถาเทียบกับป 2553 ที่อยูที่ระดับ 87.9 ลานบารเรลตอวัน จะเปนการปรับตัวเพิ่มขึ้น 1.4 ลานบารเรลตอวัน หรือขยายตัวที่รอยละ 1.7 ตอป ขยายตัวตอเนื่อง หลังจากที่หดตัวติดตอกันมาเปนเวลากวา 2 ป ในป 2551 และป 2552 ทั้งนี้ การขยายตัวที่เกิดขึ้นเปนผลมาจากความตองการ ของประเทศนอกกลุม OECD เปนสำคัญ • โดยประเทศในกลุม OECD คาดวาในป 2554 มีความตองการใชน้ำมันดิบรวมที่ 46.0 ลานบารเรล ตอวัน ลดลงจากป 2553 ที่ 0.1 ลานบารเรลตอวัน หรือหดตัวเพียงเล็กนอยที่รอยละ 0.2 เนื่องจากความตองการใชน้ำมันดิบ ในกลุมสหภาพยุโรปที่ลดลง ขณะที่คาดวาสหรัฐอเมริกาจะมีความตองการใชน้ำมันดิบสูงขึ้นในป 2554 ที่ 24.0 ลานบารเรล ตอวัน หรือขยายตัวที่รอยละ 0.3 จากป 2553 สำหรับสถานการณแผนดินไหวและสึนามิที่ญี่ปุนนั้นทำใหความตองการน้ำมัน ชะลอตัวลงในระยะสั้น แตความตองการน้ำมันดิบโลกจะเพิ่มขึ้นในระยะกลางและระยะยาว เนื่องจากญี่ปุนตองนำเขาน้ำมัน ปริมาณมากเพื่อใชทำความรอนและผลิตกระแสไฟฟาภายในประเทศ เพื่อทดแทนการผลิตจากโรงไฟฟานิวเคลียรที่ตองปดไป โดยญี่ปุนเปนประเทศที่นำเขาน้ำมันดิบเปนอันดับ 3 ของโลก • ในขณะที่ประเทศนอกกลุม OECD คาดวาในป 2554 มีความตองการใชน้ำมันดิบรวมที่ 43.3 ลานบารเรลตอวัน เทียบกับป 2553 ที่อยูที่ 41.8 ลานบารเรลตอวัน หรือเพิ่มขึ้น 1.5 ลานบารเรลตอวัน คิดเปนการขยายตัว รอยละ 3.6 สาเหตุสำคัญมาจากความตองการน้ำมันในจีนที่เพิ่มสูงขึ้น เนื่องจากรัฐบาลจีนตองการควบคุมมลพิษซึ่งปลอยจาก โรงงานไฟฟาที่ใชถานหิน จึงมีความตองการที่จะเปลี่ยนไปใชพลังงานจากน้ำมันดีเซลซึ่งมีมลพิษต่ำกวา นอกจากนั้น ยังมี ความต อ งการน้ ำ มั น ในระดั บ สู ง เพื่ อ ใช ใ นภาคการขนส ง ภาคอุ ต สาหกรรม และภาคการก อ สร า งที่ เ ติ บ โตได ดี สำหรั บ สถานการณความไมสงบทางการเมืองของอียิปตที่ผานมานั้นสงผลกระทบตออุปสงคเพียงเล็กนอย 2) อุปทานน้ำมันดิบโลกที่เพิ่มขึ้นโดยเฉพาะจากกลุม OPEC คาดวาในป 2554 ปริมาณน้ำมันที่ผลิตทั่วโลก จะอยูที่ 88.9 ลานบารเรลตอวัน เทียบกับป 2553 ที่อยูที่ 88.1 ลานบารเรลตอวัน หรือเพิ่มขึ้น 0.8 ลานบารเรลตอวัน คิดเปน อัตราการขยายตัวรอยละ 1.02 ตอป • ในกลุม OPEC คาดวากำลังการผลิตน้ำมันดิบในป 2554 จะอยูที่ 35.3 ลานบารเรลตอวัน เทียบกับ ป 2553 ที่อยูที่ระดับ 34.5 ลานบารเรลตอวัน หรือเพิ่มขึ้น 0.8 ลานบารเรลตอวัน คิดเปนอัตราขยายตัวรอยละ 2.3 ตอป โดยกลุม OPEC ไดเริ่มเพิ่มการผลิตขึ้นมาอยางตอเนื่องตั้งแตเดือนพฤษภาคม 2552 ตามราคาน้ำมันดิบที่สูงขึ้นตอเนื่องจาก ภาวะเศรษฐกิจที่ฟนตัวไดในชวงครึ่งหลังของป 2552 ทั้งนี้ การผลิตที่เพิ่มขึ้นเปนผลมาจากการเพิ่มผลผลิตของประเทศ ซาอุดีอาระเบีย ประเทศอิรัก และประเทศสหรัฐอาหรับเอมิเรตสเปนหลัก โดยอิรักมีการผลิตน้ำมันมากที่สุดในรอบ 20 ป ที่ 2.8 ลานบารเรลตอวัน ณ เดือนกุมภาพันธ 2554 อยางไรก็ตาม สถานการณความไมสงบในลิเบียที่ลุกลามมาจากการชุมนุม ทางการเมืองในประเทศอียิปตมีผลทำใหอุปทานลดลง โดยลิเบียมีกำลังการผลิตน้ำมันดิบที่ 1.6 ลานบารเรลตอวัน คิดเปน

16

ประมาณการเศรษฐกิจไทย

สัดสวนรอยละ 4.5 ของกำลังการผลิต OPEC หรือเปนผูผลิตน้ำมันใหญอันดับ 8 ของ OPEC และรอยละ 1.8 ของกำลัง การผลิตของโลกในป 2553 ซึ่งลิเบียเปนประเทศที่มีการสงออกน้ำมันดิบเปนอันดับ 12 ของโลก หรือมีมูลคาสงออกน้ำมันดิบ 1.2 ลานบารเรลตอวัน โดยในเดือนกุมภาพันธ 2554 ลิเบียไดลดการผลิตลงรอยละ 13.7 ของการผลิตทั้งหมด ซึ่งหาก สถานการณความไมสงบทางการเมืองลุกลามไปทั่วในกลุมประเทศผูผลิตน้ำมันดิบในตะวันออกกลาง อาทิ ซาอุดีอาระเบีย และอิหราน ซึ่งเปนผูผลิตน้ำมันดิบอันดับ 1 (8.1 ลานบารเรลตอวัน) และอันดับ 2 ของโลก (3.7 ลานบารเรลตอวัน) ตามลำดับ จะสงผลใหราคาน้ำมันดิบปรับตัวเพิ่มขึ้นอยางรุนแรงได ประกอบกับนักลงทุนอาจทำการปองกันความเสี่ยงและเก็งกำไรจาก การซื้อขายสัญญาน้ำมันลวงหนา ซึ่งจะทำใหราคาน้ำมันยิ่งปรับตัวสูงขึ้น • สวนในกลุม Non-OPEC คาดวากำลังการผลิตในป 2554 อยูที่ระดับ 53.6 ลานบารเรลตอวัน เทียบกับ ป 2553 ที่อยูที่ 52.8 ลานบารเรลตอวัน เพิ่มขึ้น 0.8 ลานบารเรลตอวัน คิดเปนการขยายตัวรอยละ 1.5 ตอป เนื่องจากการผลิต ที่เพิ่มขึ้นจากกลุมประเทศลาตินอเมริกา รัสเซีย จีน เม็กซิโก บราซิล และประเทศโคลัมเบีย เพื่อใหรองรับการขยายตัว ทางเศรษฐกิจไดอยางเพียงพอ อยางไรก็ตาม สถานการณความไมสงบทางการเมืองในประเทศอารเจนตินา ประเทศอียิปต และประเทศลิเบีย และความเสี่ยงจากพายุเฮอรริเคนที่เม็กซิโกและอุทกภัยในออสเตรเลีย จะทำใหอุปทานเพิ่มขึ้นไดในกรอบ ที่จำกัด

3. ราคาสินคาสงออกและนำเขา (ในรูปดอลลารสหรัฐ) ในป 2554 คาดวาราคาสินคาสงออกจะขยายตัวรอยละ 7.0 (ชวงคาดการณที่รอยละ 6.0-8.0) เนื่องจากราคา สินคาเกษตรและอุตสาหกรรมการเกษตรที่ปรับตัวสูงขึ้นตอเนื่อง โดยเฉพาะยางพารา มันสำปะหลัง และปาลมน้ำมัน ผลจากความตองการของประเทศคูคาของไทยที่เพิ่มสูงขึ้นตามอุปสงคในตลาดโลกที่ฟนตัวอยางตอเนื่อง ประกอบกับ เหตุการณภัยพิบัติในประเทศญี่ปุนสงผลกระทบตอพื้นที่เพาะปลูกของญี่ปุน ซึ่งคิดเปนสัดสวนรอยละ 28 ของจีดีพี ภาคเกษตร ทำใหญี่ปุนมีความตองการนำเขาสินคาเกษตรมากขึ้นเพื่อการบริโภคภายในประเทศ และสงผลใหราคา สินคาเกษตรใหสูงขึ้นในที่สุด ขณะที่คาดวาราคาสินคานำเขาจะขยายตัวสูงขึ้นที่รอยละ 8.6 (ชวงคาดการณที่รอยละ 7.6-9.6) สาเหตุหลักจากราคาเชื้อเพลิงที่ขยายตัวเพิ่มขึ้นมากตามการเพิ่มขึ้นของราคาน้ำมันดิบในตลาดโลก เนื่องจากอุปสงคที่เพิ่มขึ้นจากจีนและอินเดีย ประกอบกับความกังวลในอุปทานน้ำมันที่คาดวาจะลดลงจากผลกระทบ การจลาจลในตะวันออกกลางและประเทศลิเบียที่อาจจะมีความยืดเยื้อ

ภาพที่ 10 อัตราการขยายตัวของราคาสินคาสงออกและนำเขา (รูปดอลลารสหรัฐ) ในป 2554 อัตราการขยายตัวของราคาสินคาสงออก (รูปดอลลารสหรัฐ)

อัตราการขยายตัวของราคาสินคานำเขา (รูปดอลลารสหรัฐ)

ที่มา : กระทรวงพาณิชย และ สศค.

ประมาณการเศรษฐกิจไทย

17

3.1 ราคาสินคาสงออกในรูปดอลลารสหรัฐ ➥ ราคาสิ น ค า ส ง ออกในป 2554 คาดว า จะขยายตั ว ร อ ยละ 7.0 (ช ว งคาดการณ ที่ ร อ ยละ 6.0-8.0) ตอเนื่องจากป 2553 ที่ขยายตัวรอยละ 9.1 เนื่องจากคาดวาราคาสินคาอุตสาหกรรมซึ่งมีสัดสวนสูงรอยละ 75.3 ของดัชนี ราคารวม จะขยายตัวเพิ่มขึ้นตามอุปสงคในตลาดโลกที่ฟนตัวจนใกลเคียงระดับกอนเกิดวิกฤตเศรษฐกิจ โดยราคาสินคา อุตสาหกรรมในชวง 2 เดือนแรกของป 2554 ขยายตัวรอยละ 4.1 เมื่อเทียบกับชวงเดียวกันของปกอน ประกอบกับราคาสินคา เกษตรและอุตสาหกรรมการเกษตรในชวง 2 เดือนแรกของป 2554 ซึ่งมีสัดสวนรองลงมาที่รอยละ 11.3 และรอยละ 6.6 ตามลำดับ ปรับตัวขึ้นสูงถึงรอยละ 18.5 และรอยละ 9.0 ตามลำดับ โดยเฉพาะยางพารา มันสำปะหลัง และปาลมน้ำมัน มีราคาปรับตัวเพิ่มสูงมาก โดยในชวง 2 เดือนแรก ราคายางพาราขยายตัวถึงรอยละ 50.8 เนื่องจากความตองการจากประเทศ คูคาของไทยโดยเฉพาะจีนอยูในระดับสูง ประกอบกับปญหาภัยพิบัติในประเทศญี่ปุนสงผลกระทบตอพื้นที่เพาะปลูกของญี่ปุน ซึ่งคิดเปนสัดสวนรอยละ 28 ของจีดีพีภาคเกษตร ทำใหญี่ปุนมีความตองการนำเขาสินคาเกษตรมากขึ้นเพื่อใชบริโภคภายใน ประเทศ สงผลใหราคาสินคาเกษตรปรับตัวสูงขึ้น 3.2 ราคาสินคานำเขาในรูปดอลลารสหรัฐ ➥ ราคาสินคานำเขาในป 2554 คาดวาจะขยายตัวเรงขึ้นที่รอยละ 8.6 (ชวงคาดการณที่รอยละ 7.6-9.6) เทียบกับป 2553 ที่ขยายตัวที่รอยละ 8.1 ตามการฟนตัวของภาวะเศรษฐกิจโลกในป 2553 เนื่องจากราคาสินคาประเภท เชื้อเพลิงซึ่งมีสัดสวนรอยละ 20.85 ของดัชนีราคารวมจะขยายตัวเพิ่มขึ้นมาก โดยในชวง 2 เดือนแรกของป 2554 ขยายตัวสูง ที่รอยละ 21.2 เมื่อเทียบกับชวงเดียวกันของปกอน ตามการเพิ่มขึ้นของราคาน้ำมันดิบโลก เนื่องจากอุปสงคที่เพิ่มขึ้นจากจีน และอินเดีย ประกอบกับความกังวลในอุปทานน้ำมันที่คาดวาจะลดลงจากผลกระทบการจลาจลในตะวันออกกลางและ ประเทศลิเบียที่อาจมีความยืดเยื้อ นอกจากนั้น ราคาสินคาประเภทวัตถุดิบและกึ่งสำเร็จรูปที่มีสัดสวนมากที่สุดถึงรอยละ 43.5 ก็ขยายตัวไดดี โดยในชวง 2 เดือนแรกขยายตัวที่รอยละ 6.7 เมื่อเทียบกับชวงเดียวกันของปกอน เปนไปตามการฟนตัวของ ภาคอุตสาหกรรมที่มีการเรงการผลิตเพิ่มขึ้นจนเขาสูภาวะปกติ

4. อัตราแลกเปลี่ยนบาทตอดอลลารสหรัฐ “สศค.คาดวาในป 2554 คาเงินบาทเฉลี่ยจะแข็งขึ้นตอเนื่องจากป 2553 มาอยูที่ 30.2 บาทตอดอลลารสหรัฐ (โดยมีชวงคาดการณที่ประมาณ 29.2–31.2 บาทตอดอลลารสหรัฐ)” ภาพที่ 11 สมมติฐานอัตราแลกเปลี่ยนบาทตอดอลลารสหรัฐ เฉลี่ยในป 2553 และป 2554

ที่มา : Reuters

18

ประมาณการเศรษฐกิจไทย

4.1 สถานการณคาเงินบาทในชวงที่ผานมา ➥ หากพิจารณาทิศทางความเคลื่อนไหวของคาเงินบาทตอดอลลารสหรัฐในปจจุบันเทียบกับตนป 2554 แลว จะพบวาคาเงินบาทออนคาลงรอยละ 0.63 (ภาพที่ 12) เนื่องจากมีเงินทุนไหลออกจากตลาดทุนไทยตั้งแตตนป สาเหตุสำคัญจากเศรษฐกิจสหรัฐอเมริกาที่มีแนวโนมฟนตัวดีในชวง 2 เดือนแรกของป 2554 ประกอบกับสถานการณ ความไมสงบในตะวันออกกลาง สงผลใหนักลงทุนดึงเงินกลับไปถือสินทรัพยดอลลารสหรัฐที่ถือวามีความปลอดภัยสูง (Safe Haven) อยางไรก็ตาม ตั้งแตชวงกลางเดือนกุมภาพันธเปนตนมา นักลงทุนตางชาติไดกลับเขามาลงทุนในประเทศไทย ทำให คาเงินบาทกลับมาแข็งคาขึ้นอีกครั้ง ภาพที่ 12 อัตราแลกเปลี่ยนบาทตอดอลลารสหรัฐ รายวัน

ที่มา : Reuters / สศค.

เมื่อพิจารณาจากดุลการชำระเงิน (Balance of Payment) ในชวง 2 เดือนแรกของปเกินดุลสะสมแลว 6.0 พันลานดอลลารสหรัฐ ภาพที่ 13 ดุลการชำระเงินของประเทศไทยป 2553-2554

ที่มา : ธนาคารแหงประเทศไทย

ประมาณการเศรษฐกิจไทย

19

4.2 แนวโนมของคาเงินบาทในระยะถัดไป ในป 2554 คาดวาคาเงินบาทเฉลี่ยตอดอลลารสหรัฐจะมีแนวโนมแข็งคาขึ้นมาอยูที่ระดับ 30.2 บาทตอดอลลาร สหรัฐ (โดยมีชวงคาดการณอยูที่ระดับ 29.2–31.2 บาทตอดอลลารสหรัฐ) จากปจจัยหลัก 2 ปจจัย ไดแก (1) ดุลบัญชีเดินสะพัดของไทยในป 2554 ที่นาจะยังคงเกินดุลตอเนื่องจากการสงออกและภาคการทองเที่ยว ของไทยที่ยังคงขยายตัวไดดี เนื่องจากเศรษฐกิจโลกโดยเฉพาะเศรษฐกิจของประเทศในภูมิภาคกลับสูภาวะปกติ ทำให คาดวาความตองการสินคาสงออกของไทยจะมีอยูอยางตอเนื่อง ทั้งนี้ ภาคการสงออกและภาคการทองเที่ยวของไทยที่คาดวา จะยังขยายตัวไดในเกณฑที่ดีจะสงผลใหบัญชีเดินสะพัดของไทยในป 2554 เปนบวก ซึ่งจะเปนปจจัยสนับสนุนใหคาเงินบาท มีแนวโนมแข็งคาขึ้น (2) ดุลเงินทุนของไทยในระยะตอไปที่คาดวาจะยังคงเกินดุลอยางตอเนื่อง จากการไหลเขาของเงินทุน เคลื่อนยายมาลงทุนในตลาดทุนไทยและตลาดภูมิภาค โดยสวนหนึ่งยังคงมาจากการปรับสัดสวนการลงทุนของนักลงทุน ออกจากสหรัฐอเมริกาและยุโรปซึ่งยังไมมีทิศทางการฟนตัวที่ชัดเจนจากปญหาการจางงานและหนี้สาธารณะ มาลงทุน ในประเทศแถบภูมิภาคเอเชียซึ่งนักลงทุนมองวามีการขยายตัวในระดับที่แข็งแกรง ตลอดจนมาตรการอัดฉีดสภาพคลองของ ธนาคารกลางสหรัฐอเมริกา หรือ QE2 ที่มีมูลคาสูงถึง 6 แสนลานดอลลารสหรัฐ ซึ่งจะสงผลใหสภาพคลองของเงินดอลลาร สหรัฐในระยะถัดไปเพิ่มมากขึ้น และอาจสงผลใหคาเงินดอลลารสหรัฐในระยะถัดไปมีแนวโนมออนคาลงเมื่อเทียบกับคาเงิน บาทดวย

5. อัตราดอกเบี้ยนโยบาย “สศค.คาดการณวาในป 2554 อัตราดอกเบี้ยนโยบายจะปรับตัวสูงขึ้นมาอยูที่รอยละ 3.25 ตอป (ชวงคาดการณ รอยละ 2.75–3.75 ตอป)” ➥ คณะกรรมการนโยบายการเงิน (กนง.) ธนาคารแหงประเทศไทยไดดำเนินนโยบายการเงินแบบ

เขมงวดมากขึ้น หลังจากที่คงอัตราดอกเบี้ยไวที่ระดับต่ำที่รอยละ 1.25 ตอป เพื่อสนับสนุนการฟนตัวของเศรษฐกิจไทยใน ชวงวิกฤตเศรษฐกิจโลกเปนเวลากวา 16 เดือน โดยนับตั้งแตครึ่งหลังของป 2553 กนง.ไดประกาศปรับขึ้นอัตราดอกเบี้ย นโยบาย 5 ครั้ง มาอยูที่รอยละ 2.50 จากการที่เศรษฐกิจไทยสามารถขยายตัวไดอยางตอเนื่อง และแรงกดดันจากอัตรา เงินเฟอที่คาดวาจะปรับตัวเพิ่มขึ้นตามราคาน้ำมันในตลาดโลกที่มีแนวโนมสูงขึ้น ภาพที่ 14 อัตราดอกเบี้ยนโยบายและอัตราเงินเฟอพื้นฐาน

ที่มา : ธนาคารแหงประเทศไทย รวบรวมโดย สศค.

20

ประมาณการเศรษฐกิจไทย

➥ ในปลายป 2554 สศค.คาดวาอัตราดอกเบี้ยนโยบายจะปรับตัวสูงขึ้นไปอยูที่รอยละ 3.25 ตอป (ชวง

คาดการณที่รอยละ 2.75-3.75 ตอป) เนื่องจากการขยายตัวของเศรษฐกิจที่แข็งแกรง กอปรกับแรงกดดันดานเงินเฟอจาก ราคาน้ำมันในตลาดโลกที่มีแนวโนมสูงขึ้น จะสงผลใหอัตราเงินเฟอปรับตัวสูงขึ้น ทำใหคาดวา กนง.จะปรับขึ้นอัตราดอกเบี้ย นโยบายเพื่อควบคุมการขยายตัวของอัตราเงินเฟอพื้นฐานใหอยูในกรอบเปาหมายที่รอยละ 0.5-3.0

ภาพที่ 15 สมมติฐานอัตราดอกเบี้ยนโยบาย ณ สิ้นป

ที่มา : ธนาคารแหงประเทศไทย ประมวลผลโดย สศค.

6. รายจายภาคสาธารณะประจำปงบประมาณ 2554 “ปงบประมาณ 2554 รายจายภาคสาธารณะ ประกอบดวย (1) รายจายรัฐบาล (2) รายจายองคกรปกครอง สวนทองถิ่น (อปท.) และ (3) รายจายลงทุนของรัฐวิสาหกิจ คาดวาจะสามารถเบิกจายไดจำนวน 2.75-2.78 ลานลานบาท เพิ่มจากปงบประมาณ 2553 ซึ่งมีรายจายภาคสาธารณะจำนวน 2.52 ลานลานบาท หรือคิดเปนการขยายตัวรอยละ 9.0–10.1” 6.1 กรอบวงเงินงบประมาณรายจายของรัฐบาล ➥ ปงบประมาณ 2554 รัฐบาลตั้งกรอบวงเงินงบประมาณรายจายจำนวน 2,070,000 ลานบาท ซึ่งเปน การดำเนินนโยบายงบประมาณแบบขาดดุลจำนวน 420,000 ลานบาท หรือประมาณรอยละ 3.9 ของ GDP ภายใตประมาณการ การจั ด เก็ บ รายได รั ฐ บาลเท า กั บ 1,650,000 ล า นบาท โดยโครงสร า งงบประมาณรายจ า ยของรั ฐ บาลแบ ง ออกเป น (1) รายจายประจำจำนวน 1,661,482 ลานบาท (2) รายจายเพื่อชดใชเงินคงคลังจำนวน 30,346 ลานบาท (3) รายจายลงทุน จำนวน 345,617 ลานบาท และ (4) รายจายชำระคืนตนเงินกูจำนวน 32,554 ลานบาท นอกจากนี้ รัฐบาลไดมีการจัดทำ งบประมาณเพิ่มเติมกลางปจำนวน 99,968 ลานบาท โดยเปนรายจายเพื่อชดใชเงินคงคลังจำนวน 84,143 ลานบาท และ รายจายเพื่อการฟนฟูภัยพิบัติและเงินอุดหนุนให อปท.จำนวน 15,825 ลานบาท

ประมาณการเศรษฐกิจไทย

21

ตารางที่ 4 กรอบโครงสรางงบประมาณประจำปงบประมาณ 2553 และ 2554 โครงสรางงบประมาณ

(หนวย : ลานบาท)

ปงบประมาณ 2553 ปงบประมาณ 2554

1. วงเงินงบประมาณรายจาย - สัดสวนตอ GDP 1.1 รายจายประจำ - สัดสวนตองบประมาณ 1.2 รายจายเพื่อชดใชเงินคงคลัง - สัดสวนตองบประมาณ 1.3 รายจายลงทุน - สัดสวนตองบประมาณ 1.4 รายจายชำระคืนตนเงินกู - สัดสวนตองบประมาณ 2. ประมาณการรายได - สัดสวนตอ GDP 3. ดุลงบประมาณ - สัดสวนตอ GDP ผลิตภัณฑมวลรวมภายในประเทศ (GDP) เบื้องตน

1,700,000 17.0 1,434,710 84.4 214,369 12.6 50,921 3.0 1,350,000 13.5 -350,000 3.5 10,000,900

2,070,000 19.4 1,661,482 80.2 30,346 1.5 345,617 16.7 32,555 1.6 1,650,000 15.5 -420,000 3.9 10,650,960

เพิ่ม/ลด รอยละ 21.8 15.8 100.0 61.2 -36.1 22.2 20.0 6.5

ที่มา : สำนักงบประมาณ

ตารางที่ 5 สมมติฐานการเบิกจายรายจายของรัฐบาลกลางปงบประมาณ 2554

2,004,313 1,784,413 1,444,760 183,115 156,538 1,627,875 95.8% 1,700,000

ปงบประมาณ 2554 คาดการณ ณ เดือน มี.ค. 2554 2,194,101-2,221,902 2,143,904 1,677,267 247,980 118,689 99,968 84,143 15,825 2,025,215 93.0%/93.3% 2,070,000/2,169,968

219,901

50,196-77,998

ปงบประมาณ 2553 1. รายจายรัฐบาล (1.1+1.2) 1.1 รายจายงบประมาณ (1)+(2)+(3)+(4) (1) รายจายประจำ (2) รายจายลงทุน (3) รายจายเหลื่อมป (4) รายจายเพิ่มเติม (งบกลางป) - ชดใชเงินคงคลัง - เพื่อฟนฟูภัยพิบัติและอุดหนุน อปท. รายจายรัฐบาลประจำป (1)+(2)+(4) อัตราเบิกจายรายจายงบประมาณรอยละ/+งบเพิ่มเติม (จากวงเงินงบประมาณรายจาย/+งบเพิ่มเติม) 1.2 รายจายนอกงบประมาณ แผนปฏิบัติการไทยเขมแข็ง ที่มา : ขอมูลจาก สศค. สศช. และคาดการณโดย สศค.

22

ประมาณการเศรษฐกิจไทย

(หนวย : ลานบาท)

➥ สำหรับงบประมาณรายจายประจำป 2554 คาดวารัฐบาลจะสามารถเบิกจายไดจำนวน 2,197,830

ลานบาท (ชวงคาดการณที่จำนวน 2,194,101–2,211,902 ลานบาท) (รวมงบประมาณกลางปงบประมาณ 2554 จำนวน 99,968 ลานบาท) ภายใตสมมติฐานการเบิกจายรายจายประจำปงบประมาณ 2554 คิดเปนรอยละ 93.3 ของกรอบวงเงิ น งบประมาณ (รวมงบประมาณกลางป ) ซึ่งแบงเปนการเบิกจายรายจายประจำจำนวน 1,677,267 ลานบาท และรายจายลงทุนจำนวน 247,980 ลานบาท โดยคิดเปนอัตราการเบิกจายรายจายลงทุนที่รอยละ 72.0 ของ กรอบวงเงินรายจายลงทุน และรายจายเหลื่อมปคาดวาจะสามารถเบิกจายไดจำนวน 118,689 ลานบาท ➥ นอกจากนี้ รัฐบาลไดมีแผนปฏิบัติการไทยเขมแข็ง 2555 โดยมีกรอบวงเงินลงทุนจำนวน 350,000 ลานบาท โดยคาดวาในปงบประมาณ 2554 คาดวาจะมีการเบิกจายเงินลงทุนจากแผนปฏิบัติการไทยเขมแข็ง 2555 ในชวงคาดการณ ในกรณีฐานและกรณีสูงที่จำนวน 50,196–77,998 ลานบาท คิดเปนอัตราการเบิกจายรอยละ 14.3 และรอยละ 22.3 ของ กรอบเงินลงทุนโครงการไทยเขมแข็ง 350,000 ลานบาท 6.2 งบประมาณรายจายขององคกรปกครองสวนทองถิ่น ➥ องคกรปกครองสวนทองถิ่น (อปท.) คาดวาจะมีการเบิกจายงบประมาณรวมทั้งสิ้น 301,455 ลานบาท ขยายตัวรอยละ 5.2 เมื่อเทียบกับชวงเดียวกันของปกอน เนื่องจาก อปท.มีฐานรายไดเพื่อการใชจายงบประมาณในทองถิ่นที่ สูงขึ้นตามการฟนตัวของภาวะเศรษฐกิจของประเทศ สะทอนไดจากการที่ อปท.มีการเบิกจายงบประมาณทองถิ่นจริงในชวง ไตรมาสแรกของปงบประมาณ 2554 แลวจำนวน 63,312 ลานบาท ตารางที่ 6 สมมติฐานการเบิกรายจายองคกรปกครองสวนทองถิ่นในปงบประมาณ 2554 ปงบประมาณ 2553 รายจายทองถิ่น

286,557

(หนวย : ลานบาท)

ปงบประมาณ 2554 คาดการณ ณ เดือน มี.ค. 2554 301,455

ที่มา : สศค. สศช. และคาดการณโดย สศค.

6.3 งบประมาณรายจายลงทุนของรัฐวิสาหกิจ ➥ งบประมาณลงทุนประจำป 2554 ของรัฐวิสาหกิจที่พรอมดำเนินการมีจำนวน 315,370 ลานบาท สามารถ แบงออกไดดังนี้ 1) รัฐวิสาหกิจที่ใชปงบประมาณ (เริ่มดำเนินการวันที่ 1 ตุลาคม 2553–30 กันยายน 2554) มีงบลงทุนที่พรอม ดำเนินการจำนวน 114,755 ลานบาท และ 2) รัฐวิสาหกิจที่ใชปปฏิทิน (เริ่มดำเนินการวันที่ 1 มกราคม 2554–ธันวาคม 2554) มีงบลงทุนอนุมัติที่พรอมดำเนินการจำนวน 200.6 พันลานบาท ➥ ทั้งนี้ คาดวาทั้งปงบประมาณ 2554 รัฐวิสาหกิจจะสามารถเบิกจายงบลงทุนไดประมาณรอยละ 75 ของ กรอบวงเงินลงทุนรัฐวิสาหกิจ หรือหากคิดเปนระบบบัญชีรายไดประชาชาติ (SNA) คาดวาจะเบิกจายลงทุนไดจำนวน 252,491 ลานบาท ตารางที่ 7 สมมติฐานการเบิกจายรายจายลงทุนของรัฐวิสาหกิจในปงบประมาณ 2554 ปงบประมาณ 2553 รายจายลงทุนรัฐวิสาหกิจ

315,370

(หนวย : ลานบาท)

ปงบประมาณ 2554 คาดการณ ณ เดือน มี.ค. 2554 252,491

ที่มา : ขอมูลจาก สศช. สคร. และคาดการณโดย สศค.

ประมาณการเศรษฐกิจไทย

23

6.4 สรุปรวมรายจายภาคสาธารณะ ➥ จากสมมติ ฐ านการใช จ า ยของรั ฐ บาล องค ก รปกครองส ว นท อ งถิ่ น และการลงทุ น ของรั ฐ วิ ส าหกิ จ ในปงบประมาณ 2554 ที่กลาวขางตน ทำใหคาดวาในปงบประมาณ 2554 รายจายภาคสาธารณะสามารถเบิกจายไดในชวง คาดการณจำนวน 2,748,046–2,775,848 ลานบาท ซึ่งประกอบดวย 1) รายจายรัฐบาล 2,194,101–2,221,902 ลานบาท และ รายจายจากแผนปฏิบัติการไทยเขมแข็ง 2555 คาดวาจะสามารถเบิกจายไดในชวงคาดการณจำนวน 50,196–77,998 ลานบาท 2) รายจายองคกรปกครองสวนทองถิ่น 301,455 ลานบาท และ 3) รายจายลงทุนรัฐวิสาหกิจจำนวน 252,491 ลานบาท

ตารางที่ 8 สมมติฐานการเบิกรายจายภาคสาธารณะในปงบประมาณ 2554

2,004,313 1,784,413 1,444,760 183,115 156,538 1,627,875 95.8% 1,700,000

ปงบประมาณ 2554 คาดการณ ณ เดือน มี.ค. 2554 2,194,101-2,221,902 2,143,904 1,677,267 247,980 118,689 99,968 84,143 15,825 2,025,215 93.0%/93.3% 2,070,000/2,169,968

219,901 286,557 230,285 2,521,156

50,196 -77,998 301,455 252,491 2,748,046–2,775,848

ปงบประมาณ 2553 1. รายจายรัฐบาล (1.1+1.2) 1.1 รายจายงบประมาณ (1)+(2)+(3)+(4) (1) รายจายประจำ (2) รายจายลงทุน (3) รายจายเหลื่อมป (4) รายจายเพิ่มเติม (งบกลางป) - ชดใชเงินคงคลัง - เพื่อฟนฟูภัยพิบัติและอุดหนุน อปท. รายจายรัฐบาลประจำป (1)+(2)+(4) อัตราเบิกจายรายจายงบประมาณรอยละ/+งบเพิ่มเติม (จากวงเงินงบประมาณรายจาย/+งบเพิ่มเติม) 1.2 รายจายนอกงบประมาณ แผนปฏิบัติการไทยเขมแข็ง 2555 2. รายจายทองถิ่น 3. รายจายลงทุนรัฐวิสาหกิจ 4. รายจายภาคสาธารณะ (1+2+3) ที่มา : ขอมูลจาก สศช. สคร. และคาดการณโดย สศค.

24

ประมาณการเศรษฐกิจไทย

(หนวย : ลานบาท)

ผลการประมาณการเศรษฐกิจไทยป 2554 1. ดานการขยายตัวทางเศรษฐกิจ “สศค.ประเมินวา เศรษฐกิจไทยในป 2554 จะขยายตัวในชวงคาดการณที่รอยละ 4.0-5.0 เมื่อเทียบกับป 2553 ที่เศรษฐกิจขยายตัวรอยละ 7.8” ➥ สศค.ประเมินวา เศรษฐกิจไทยในป 2554 มีแนวโนมกลับไปขยายตัวในระดับปกติ โดยจะขยายตัว

ในชวงคาดการณที่รอยละ 4.0-5.0 โดยสาเหตุของการชะลอตัวมาจากปจจัยภายนอกโดยเฉพาะราคาน้ำมันดิบในตลาดโลก ที่มีแนวโนมปรับตัวสูงขึ้นมาก ตลอดจนปญหาภัยพิบัติในประเทศญี่ปุน ซึ่งการขยายตัวที่ชะลอลงนี้ถือวาเปนการปรับเขาสู การขยายตัวในระดับปกติ จากปกอนหนาที่เศรษฐกิจไทยขยายตัวสูงมากจากปจจัยฐานต่ำ อยางไรก็ตาม เศรษฐกิจภายใน ประเทศโดยเฉพาะภาคการใชจายภายในประเทศ ในป 2554 ยังคงมีแนวโนมขยายตัวอยางแข็งแกรง โดยเฉพาะการบริโภค และการลงทุนภาคเอกชน อีกทั้งเสถียรภาพเศรษฐกิจยังอยูในระดับแข็งแกรงทั้งภายในและภายนอก ภาพที่ 16 ประมาณการอัตราการขยายตัวทางเศรษฐกิจ

ที่มา : สำนักงานเศรษฐกิจการคลัง (สศค.)

1.1 การบริโภคภาคเอกชนและการบริโภคภาครัฐที่แทจริง 1.1.1 การบริโภคภาคเอกชนที่แทจริง ➥ การบริโภคภาคเอกชนที่แทจริงในไตรมาสที่ 4 ป 2553 ขยายตัวรอยละ 3.8 เมื่อเทียบกับชวงเดียวกัน ของปกอนหนา ชะลอลงจากไตรมาสที่ 3 ป 2553 ที่ขยายตัวรอยละ 5.0 เนื่องจากปจจัยฐานที่เริ่มปรับตัวสูงขึ้น แตอยางไรก็ตามถือไดวายังขยายตัวในเกณฑดี แมวาจะขยายตัวในอัตราชะลอลงจากไตรมาสกอน (ทั้งนี้ เมื่อขจัดปจจัย ทางฤดูกาลแลวพบวา การบริโภคภาคเอกชนในไตรมาสที่ 4 ป 2553 ขยายตัวรอยละ 1.2 จากไตรมาสกอนหนา) สงผลให ทั้งป 2553 การบริโภคภาคเอกชนที่แทจริงขยายตัวรอยละ 4.8 เมื่อเทียบกับป 2552 ที่หดตัวเล็กนอยรอยละ -1.1 บงชี้วา การบริโภคภาคเอกชนมีการฟนตัวอยางแข็งแกรง โดยมีปจจัยสำคัญที่สนับสนุนการใชจายของภาคครัวเรือน ไดแก 1) อัตรา ประมาณการเศรษฐกิจไทย

25

การวางงานที่อยูในระดับต่ำที่รอยละ 1.0 ของกำลังแรงงานรวมในป 2553 2) รายไดเกษตรกรที่ขยายตัวในระดับสูงถึงรอยละ 19.7 จากราคาผลผลิตเกษตรสำคัญปรับตัวสูงมากขึ้น ตามความตองการของตลาดโลก ในขณะที่อุปทานคอนขางตึงตัว เนื่องจากไดรับผลกระทบจากสภาพภูมิอากาศที่แปรปรวน และ 3) มาตรการกระตุนเศรษฐกิจของรัฐบาลที่ออกมาอยาง ตอเนื่อง โดยเฉพาะมาตรการลดคาครองชีพ 5 มาตรการ 6 เดือน ไดชวยชะลอความรอนแรงของอัตราเงินเฟอที่มีแนวโนมเพิ่มขึ้น ตามการปรับตัวสูงขึ้นของราคาน้ำมัน โดยอัตราเงินเฟอของป 2553 อยูที่รอยละ 3.3 ทั้งนี้ เมื่อพิจารณาการบริโภคภาคเอกชน จำแนกรายหมวดสำคัญพบวา ในป 2553 การบริโภคหมวดอาหาร เครื่องดื่ม ยาสูบ และเครื่องนุงหม (มีสัดสวนประมาณ รอยละ 33.0 ของการบริโภคภาคเอกชนรวม) ขยายตัวรอยละ 1.1 จากป 2552 ที่หดตัวรอยละ -1.6 สวนการบริโภคสินคา คงทน (มีสัดสวนประมาณรอยละ 20.0 ของการบริโภคภาคเอกชนรวม) พบวา ขยายตัวในอัตราเรงที่รอยละ 25.1 จากปกอน ที่หดตัวรอยละ -7.1 โดยเฉพาะการบริโภคสินคาหมวดยานยนตขยายตัวในอัตราเรงขึ้นสูงมากที่รอยละ 41.6 จากปกอนหนา ที่หดตัวรอยละ -6.3 ในขณะที่หมวดเครื่องใชไฟฟาในบานขยายตัวในอัตราเรงเชนกันที่รอยละ 9.5 จากปกอนที่หดตัวเล็กนอย รอยละ -0.6 สวนการบริโภคในหมวดอื่น ๆ เชน การบริโภคสินคากึ่งคงทนและสินคาไมคงทน พบวา ขยายตัวเพิ่มขึ้นเชนกัน ที่รอยละ 6.7 และรอยละ 2.7 ตามลำดับ ซึ่งสะทอนใหเห็นวาการบริโภคภาคเอกชนในป 2553 ฟนตัวอยางแข็งแกรงจาก ป 2552 ที่ไดรับผลกระทบจากปญหาวิกฤตเศรษฐกิจโลก ภาพที่ 17 ประมาณการอัตราการขยายตัวของการบริโภคภาคเอกชนที่แทจริง

ที่มา : สศค.

➥ ในป 2554 การบริโภคภาคเอกชนที่แทจริงคาดวาจะขยายตัวอยูในชวงรอยละ 3.7-4.7 ตอเนื่องจาก

ป 2553 โดยไดรับปจจัยบวกจาก 1) แรงสงจากการฟนตัวอยางแข็งแกรงของอุปสงคในประเทศในป 2553 2) กำลังซื้อของ ประชาชนที่คาดวาจะยังคงขยายตัวในระดับสูง สะทอนไดจากอัตราการวางงานที่คาดวาจะยังคงอยูในระดับต่ำที่รอยละ 0.9 ของกำลังแรงงานรวม อีกทั้งรายไดเกษตรกรที่คาดวาจะปรับตัวสูงขึ้นตามราคาพืชผลทางการเกษตรที่สำคัญ ตามอุปสงคที่มี อยางตอเนื่อง ในขณะที่ปริมาณผลผลิตคอนขางตึงตัวเนื่องจากสภาพภูมิอากาศที่ไมเอื้ออำนวยตอการเพาะปลูก จะทำให ประชาชนมีความเชื่อมั่นตอรายไดของครัวเรือนในอนาคตและเริ่มกลับมาใชจายมากขึ้น และ 3) ความตอเนื่องของมาตรการ กระตุนเศรษฐกิจของภาครัฐ ทั้งแผนปฏิบัติการไทยเขมแข็ง 2555 รวมถึงการปรับขึ้นของเงินเดือนขาราชการและคาจางขั้นต่ำ ทั่วประเทศ ซึ่งจะชวยเสริมกำลังซื้อของประชาชนเพิ่มขึ้นดวย ทั้งนี้ จากขอมูลเชิงประจักษพบวา การบริโภคภาคเอกชน ในช ว ง 2 เดื อ นแรกของป 2554 ยั ง คงขยายตั ว อย า งต อ เนื่ อ ง สะทอนไดจากเครื่องชี้วัดเศรษฐกิจดานการบริโภค ภาคเอกชน โดยเฉพาะการจัดเก็บภาษีมูลคาเพิ่ม ณ ระดับราคาคงที่ ซึ่งเปนเครื่องชี้วัดการบริโภคภาคเอกชนโดยรวม ที่ขยายตัว ตอเนื่องที่รอยละ 10.0 เมื่อเทียบกับชวงเดียวกันของปกอน สอดคลองกับปริมาณการจำหนายรถยนตนั่งและรถจักรยานยนต ซึ่งเปนเครื่องชี้ดานการบริโภคภาคเอกชนในหมวดสินคาคงทน ขยายตัวในอัตราเรงที่รอยละ 49.6 และรอยละ 11.1 ตามลำดับ

26

ประมาณการเศรษฐกิจไทย

โดยไดรับปจจัยบวกจากรายไดภาคครัวเรือนซึ่งยังอยูในเกณฑดี ตามรายไดเกษตรกรที่ยังคงขยายตัวในระดับสูงที่รอยละ 29.2 ในขณะที่อัตราเงินเฟออยูที่รอยละ 3.0 ซึ่งไมเปนอุปสรรคตอการบริโภคภาคเอกชน อยางไรก็ตาม ปจจัยเสี่ยงที่คาดวาจะ สงผลกระทบตอการบริโภคภาคเอกชนในป 2554 ไดแก 1) การฟนตัวของเศรษฐกิจโลกที่ยังคงเปราะบางเนื่องจากทั่วโลกตอง เผชิญกับปจจัยเสี่ยงเพิ่มมากขึ้น โดยเฉพาะในเรื่องปญหาภัยธรรมชาติ เชน สึนามิในประเทศญี่ปุน ฯลฯ ซึ่งจะกระทบตอรายได จากการสงออกของประเทศ และ 2) แนวโนมอัตราเงินเฟอที่คาดวาจะปรับตัวสูงขึ้นตามราคาน้ำมันและราคาสินคาโภคภัณฑ 1.1.2 การบริโภคภาครัฐที่แทจริง ➥ การบริโภคภาครัฐที่แทจริงในไตรมาสที่ 4 ของป 2553 ขยายตัวรอยละ 1.8 เมื่อเทียบกับชวงเดียวกัน ของปกอน ขยายตัวชะลอลงจากไตรมาสกอนหนาที่ขยายตัวรอยละ 3.7 โดยมาจากคาตอบแทนแรงงานขยายตัวรอยละ 2.3 และรายจายคาซื้อสินคาและบริการสุทธิขยายตัวรอยละ 1.2 และเมื่อขจัดผลทางฤดูกาลแลวพบวา การบริโภคภาครัฐ ขยายตัวจากไตรมาสกอนหนารอยละ 2.0 ทำให ใ นป 2553 การบริ โ ภคภาครั ฐ ที่ แ ท จ ริ ง ขยายตั ว ร อ ยละ 6.0 ทั้งนี้ การขยายตัวของการบริโภคภาครัฐในไตรมาสที่ 4 เปนผลมาจากการเบิกจายรายจายประจำจากงบประมาณรายจาย ประจำปงบประมาณ 2554 จำนวน 553.3 พันลานบาท คิดเปนการขยายตัวรอยละ 39.7 เมื่อเทียบกับชวงเดียวกันของปกอน และเมื่อพิจารณาทั้งปงบประมาณ 2553 รายจายเพื่อการบริโภคภาครัฐในสวนงบประจำสามารถเบิกจายไดทั้งสิ้นจำนวน 1,444.8 พันลานบาท คิดเปนอัตราการเบิกจายรอยละ 98.1 ของกรอบวงเงินงบประมาณรายจายประจำปงบประมาณ 2553

ภาพที่ 18 ประมาณการอัตราการขยายตัวของการบริโภคภาครัฐที่แทจริง

ที่มา : สศค.

➥ ในป 2554 การบริโภคภาครัฐที่แทจริงคาดวาจะขยายตัวในชวงรอยละ 2.7-3.7 ขยายตัวชะลอลงจาก

ป 2553 ที่ขยายตัวรอยละ 6.0 โดยเปนผลมาจากปจจัยฐานที่สูงในชวงเดียวกันของปกอน ประกอบกับเม็ดเงินจากโครงการ ไทยเขมแข็งที่คงเหลือใหเบิกจายลดลง อยางไรก็ดีในปงบประมาณ 2554 รัฐบาลไดมีการอนุมัติวงเงินงบประมาณรายจาย ประจำจำนวน 1.66 ลานลานบาท เพิ่มขึ้นจากปงบประมาณ 2553 ที่มีวงเงินงบประมาณรายจายประจำจำนวน 1.43 ลานบาท หรือเพิ่มขึ้นจำนวน 226.8 พันลานบาท หรือคิดเปนอัตราการขยายตัวรอยละ 15.8 ทั้งนี้ การบริโภคภาครัฐที่แทจริงในป 2554 ยังคงไดรับปจจัยสนับสนุนจากการที่รัฐบาลไดมีการอนุมัติการปรับขึ้นเงินเดือนขาราชการและคาจางขั้นต่ำ และการเรงรัด การเบิกจายงบประมาณรายจายประจำใหไดรอยละ 97.2 ของวงเงินงบประมาณรายจายประจำ ประมาณการเศรษฐกิจไทย

27

1.2 การลงทุนภาคเอกชนและการลงทุนภาครัฐที่แทจริง 1.2.1 การลงทุนภาคเอกชนที่แทจริง ➥ การลงทุนภาคเอกชนที่แทจริงในไตรมาสที่ 4 ป 2553 ขยายตัวรอยละ 9.4 เมื่อเทียบกับชวงเดียวกัน ของปกอน ชะลอลงจากไตรมาสกอนที่ขยายตัวรอยละ 14.6 เนื่องจากปจจัยฐานที่เริ่มปรับตัวสูงขึ้น ทั้งนี้ เมื่อขจัดปจจัย ทางฤดูกาลแลวพบวา การลงทุนภาคเอกชนในไตรมาสที่ 4 หดตัวเล็กนอยที่รอยละ -1.2 จากไตรมาสกอน สงผลใหในป 2553 การลงทุนภาคเอกชนที่แทจริงขยายตัวรอยละ 13.8 ขยายตัวขึ้นมากเมื่อเทียบกับป 2552 ที่หดตัวในระดับสูงรอยละ -13.1 โดยไดรับปจจัยบวกจาก 1) ฐานการลงทุนที่ต่ำในป 2552 เนื่องจากภาวะวิกฤตเศรษฐกิจโลก 2) ภาคการผลิตใน กลุมสินคาอุตสาหกรรมเพื่อการสงออก โดยเฉพาะอุตสาหกรรมอิเล็กทรอนิกส เครื่องใชไฟฟา และอุตสาหกรรมยานยนต มีสัญญาณฟนตัวอยางชัดเจนตามการฟนตัวขึ้นอยางตอเนื่องของเศรษฐกิจประเทศคูคาหลัก ทำใหผูประกอบการเริ่มสั่งซื้อ และลงทุ น ในเครื่ อ งจั ก รมากขึ้ น 3) มาตรการกระตุ น เศรษฐกิ จ ของรั ฐ บาลโดยเฉพาะมาตรการด า นภาษี ใ นการกระตุ น ภาคอสังหาริมทรัพย มีสวนชวยใหการลงทุนในภาคการกอสรางขยายตัวเพิ่มขึ้น และ 4) อัตราดอกเบี้ยที่อยูในระดับต่ำชวย เอื้อใหการลงทุนภาคเอกชนขยายตัวไดดี ทั้งนี้ เมื่อพิจารณาในรายละเอียดพบวา การลงทุนในเครื่องมือเครื่องจักร (มีสัดสวน ประมาณรอยละ 75.0 ของการลงทุนภาคเอกชนรวม) ขยายตัวในอัตราเรงที่รอยละ 14.7 เมื่อเทียบกับชวงเดียวกันของป 2552 ที่หดตัวรอยละ -15.3 สอดคลองกับการลงทุนในหมวดการกอสรางภาคเอกชน (มีสัดสวนประมาณรอยละ 25.0 ของการลงทุน ภาคเอกชนรวม) ขยายตัวในอัตราเรงเชนกันที่รอยละ 10.6 เมื่อเทียบกับป 2552 ที่หดตัวรอยละ -5.1 โดยเฉพาะการกอสราง อาคารที่อยูอาศัย อาคารพาณิชย และอาคารโรงงานที่ขยายตัวในระดับสูงจากปกอนมาก ภาพที่ 19 ประมาณการอัตราการขยายตัวของการลงทุนภาคเอกชนที่แทจริง

ที่มา : สศค.

➥ ในป 2554 การลงทุนภาคเอกชนที่แทจริงคาดวาจะขยายตัวอยูในชวงรอยละ 8.2-10.2 ตอเนื่องจาก

ป 2553 ที่ขยายตัวรอยละ 13.8 โดยไดรับปจจัยสนับสนุนจาก 1) แรงสงจากการฟนตัวของการใชจายภายในประเทศในป 2553 ที่คาดวายังสงผลตอเนื่องในป 2554 และ 2) ความเชื่อมั่นของนักลงทุนที่มีแนวโนมดีขึ้น ตามการฟนตัวของเศรษฐกิจ และภาคการผลิต ประกอบกับอัตราการใชกำลังการผลิตภาคอุตสาหกรรมโดยเฉพาะอุตสาหกรรมที่เนนการผลิตเพื่อสงออก ที่อยูในระดับสูงตั้งแตป 2553 ทำใหคาดวาจะมีการลงทุนเพิ่มขึ้น ทั้งนี้ จากขอมูลเชิงประจักษพบวา ในชวง 2 เดือนแรก ของป 2554 การลงทุนภาคเอกชนยังคงขยายตัวไดในเกณฑดี สะทอนจากเครื่องชี้เศรษฐกิจดานการลงทุน เชน ปริมาณ การนำเขาสินคาทุนหักรายการพิเศษ (เครื่องบิน เรือ รถไฟ) ขยายตัวรอยละ 12.8 เมื่อเทียบกับชวงเดียวกันของปกอนหนา สอดคลองกับปริมาณการจำหนายรถยนตเชิงพาณิชยที่ยังขยายตัวในอัตราเรงที่รอยละ 33.2 สะทอนวาการลงทุนภาคเอกชน ในหมวดเครื่องมือเครื่องจักรฟนตัวอยางตอเนื่อง ในขณะที่การลงทุนภาคเอกชนในหมวดการกอสรางที่วัดจากเครื่องชี้เศรษฐกิจ

28

ประมาณการเศรษฐกิจไทย

อาทิ ปริมาณการจำหนายเหล็กและปูนซีเมนต ยังคงขยายตัวไดดีที่รอยละ 19.7 และรอยละ 1.1 ตามลำดับ อยางไรก็ตาม ปจจัยเสี่ยงที่คาดวาจะสงผลกระทบตอการลงทุนภาคเอกชนในป 2554 ไดแก 1) อัตราดอกเบี้ยที่มีแนวโนมปรับตัวสูงขึ้น ซึ่งจะเปนการเพิ่มตนทุนของการลงทุนภาคเอกชนและมีผลตอการตัดสินใจซื้อที่อยูอาศัยของผูบริโภค 2) ทิศทางคาเงินบาทที่มี แนวโนมแข็งคา จะเปนปจจัยกดดันการสงออกสินคาของไทยและสงผลตอเนื่องตอการลงทุนได 3) ทิศทางตนทุนการผลิต ที่ปรับเพิ่มขึ้น โดยเฉพาะราคาน้ำมันและราคาวัสดุกอสรางที่สะทอนตนทุนภาคการกอสราง และ 4) ปญหาภัยพิบัติจาก ธรรมชาติที่ทั่วโลกรวมถึงประเทศไทยอาจตองเผชิญมากขึ้นในป 2554 จะเปนปจจัยกดดันการฟนตัวของเศรษฐกิจโลก ซึ่งจะ สงผลกระทบตอเนื่องตอการลงทุนใหมในประเทศและการลงทุนโดยตรงจากตางประเทศ เนื่องจากตองจัดสรรเงินทุนเพื่อ ซอมแซมทรัพยสินและสิ่งปลูกสรางที่ไดรับความเสียหายจากภัยพิบัติตาง ๆ 1.2.2 การลงทุนภาครัฐที่แทจริง ➥ การลงทุนภาครัฐที่แทจริงในไตรมาสที่ 4 ป 2553 หดตัวรอยละ -3.1 เมื่อเทียบกับชวงเดียวกันของ ปกอน หดตัวลดลงจากไตรมาสกอนหนาที่หดตัวรอยละ -5.4 และเมื่อขจัดผลทางฤดูกาลแลวพบวา การลงทุนภาครัฐ หดตัวจากไตรมาสกอนหนารอยละ -3.2 ซึ่งเปนผลมาจากการลงทุนในการกอสรางและเครื่องมือเครื่องจักรของภาครัฐที่ ปรับตัวดีขึ้น โดยเฉพาะรัฐบาลกลางและองคกรปกครองสวนทองถิ่นที่มีโครงการลงทุนภายใตแผนปฏิบัติการไทยเขมแข็ง 2555 โดยการลงทุนภาครัฐที่แทจริงในหมวดการกอสรางขยายตัวรอยละ 3.6 ปรับตัวเพิ่มขึ้นจากไตรมาสกอนหนาที่ขยายตัว รอยละ 0.1 โดยการกอสรางของรัฐบาลกลางและองคกรปกครองสวนทองถิ่นขยายตัวรอยละ 6.1 ปรับตัวเพิ่มขึ้นจากไตรมาส กอนหนาที่ขยายตัวรอยละ 0.2 ซึ่งการกอสรางหลักสวนใหญเปนการกอสรางโครงการตอเนื่องจากไตรมาสกอนหนาโดยเฉพาะ โครงการภายใตแผนปฏิบัติการไทยเขมแข็ง 2555 เชน โครงการบริหารจัดการแหลงน้ำและเพิ่มพื้นที่ชลประทาน โครงการ พัฒนาทางหลวง และโครงการถนนไรฝุน ฯลฯ สำหรับการกอสรางของรัฐวิสาหกิจขยายตัวรอยละ 0.5 ปรับตัวดีขึ้นจากไตรมาส กอนหนา เปนผลมาจากโครงการตอเนื่อง เชน โครงการรถไฟฟาสายสีมวงเสนทางบางใหญ–ราษฎรบูรณะ (ชวงบางใหญ– บางซื่อ) ของการรถไฟฟาขนสงมวลชนแหงประเทศไทย โครงการกอสรางบานเอื้ออาทรระยะที่ 2 ระยะที่ 3 ระยะที่ 4 และ ระยะที่ 5 ของการเคหะแหงชาติ โครงการขยายโครงขาย Broadband IP ของบริษัท ทีโอที จำกัด (มหาชน) ฯลฯ ขณะที่ การลงทุนภาครัฐที่แทจริงในหมวดการลงทุนในเครื่องมือเครื่องจักรหดตัวรอยละ -15.4 ดีขึ้นเล็กนอยจากไตรมาสกอนหนา ที่หดตัวรอยละ -17.5 โดยรัฐบาลกลางและองคกรปกครองสวนทองถิ่นมีการลงทุนเพิ่มสูงขึ้นซึ่งขยายตัวรอยละ 23.9 เมื่อเทียบกับ ชวงเดียวกันของปกอน ในขณะที่การลงทุนของรัฐวิสาหกิจหดตัวรอยละ -29.6 เนื่องจากไตรมาสนี้ไมมีการนำเขาเครื่องบิน เพื่อการพาณิชยของบริษัท การบินไทย จำกัด (มหาชน) และเมื่อพิจารณาทั้งปงบประมาณ 2553 รายจายเพื่อการลงทุนภาครัฐ ในสวนงบลงทุนสามารถเบิกจายไดทั้งสิ้นจำนวน 183.1 พันลานบาท คิดเปนอัตราการเบิกจายรอยละ 80.6 ของกรอบวงเงิน งบประมาณรายจายลงทุนประจำปงบประมาณ 2553 ทำใหในป 2553 การลงทุนภาครัฐที่แทจริงหดตัวรอยละ -2.2 ภาพที่ 20 ประมาณการอัตราการขยายตัวของการลงทุนภาครัฐที่แทจริง

ที่มา : สศค.

ประมาณการเศรษฐกิจไทย

29

➥ ในป 2554 การลงทุนภาครัฐที่แทจริงคาดวาจะขยายตัวในชวงรอยละ 3.0-5.0 เรงขึ้นจากป 2553 ที่หดตัว

รอยละ -2.2 ซึ่งเปนผลจากวงเงินงบประมาณรายจายลงทุนในปงบประมาณ 2554 ที่มีวงเงินงบประมาณลงทุนจำนวน 345.6 พันลานบาท เพิ่มขึ้นจากปงบประมาณ 2553 ที่มีวงเงินงบประมาณลงทุนจำนวน 214.4 พันลานบาท หรือขยายตัวรอยละ 61.2 และคาดวารัฐบาลจะสามารถเรงรัดการเบิกจายงบประมาณรายจายลงทุนใหไดรอยละ 72.0 ของกรอบวงเงินงบประมาณ รายจายลงทุน รวมถึงการเบิกจายงบลงทุนจากแผนปฏิบัติการไทยเขมแข็ง 2555 ที่คาดวาในปงบประมาณ 2554 สามารถ เบิกจายไดจำนวน 55.3-78.0 พันลานบาท ทั้งนี้ ในชวงไตรมาสแรกของปงบประมาณ 2554 รายจายลงทุนของรัฐบาลสามารถ เบิกจายไดจำนวน 33.2 พันลานบาท คิดเปนอัตราการเบิกจายรอยละ 9.6 ของวงเงินงบประมาณรายจายลงทุน และการเบิกจาย จากแผนปฏิบัติการไทยเขมแข็ง 2555 สามารถเบิกจายไดจำนวน 22.7 พันลานบาท คิดเปนอัตราการเบิกจายรอยละ 6.5 ของ กรอบวงเงิน 350.0 พันลานบาท 1.3 ปริมาณการสงออกสินคาและบริการที่แทจริง ➥ ปริมาณการสงออกสินคาและบริการที่แทจริงในไตรมาสที่ 4 ป 2553 ขยายตัวรอยละ 9.5 เมื่อเทียบกับ

ชวงเดียวกันของปกอนหนา ขยายตัวชะลอลงจากไตรมาสกอนที่ขยายตัวรอยละ 11.7 แตเมื่อขจัดผลทางฤดูกาลแลว พบวา ปริมาณการสงออกสินคาและบริการขยายตัวรอยละ 3.6 จากไตรมาสกอน อันเปนผลจากการฟนตัวอยางตอเนื่องของ เศรษฐกิจคูคา อยางไรก็ตาม เมื่อพิจารณาดานมิติสินคาพบวา ปริมาณการสงออกสินคาที่แทจริงในหมวดสำคัญ อาทิ ผลิตภัณฑอิเล็กทรอนิกสและเครื่องใชไฟฟามีแนวโนมชะลอตัวลงมาก ขณะที่ยานยนตชะลอตัวลงอยางนาเปนหวง สวนปริมาณ การสงออกสินคาเกษตรขยายตัวเรงขึ้นรอยละ 2.2 เพิ่มขึ้นจากไตรมาสกอนหนาที่หดตัวรอยละ -7.1 เมื่อพิจารณารายตลาด พบวา การสงออกไปยังตลาดหลัก ไดแก สหรัฐอเมริกาและสหภาพยุโรปมีสัญญาณการชะลอตัวลง แตยังคงขยายตัวไดอยาง ตอเนื่อง ในขณะที่จีนและญี่ปุนสงสัญญาณดี เนื่องมาจากเศรษฐกิจขยายตัวดีอยางตอเนื่อง ทำใหโครงสรางการสงออกใน ไตรมาสที่ 4 ป 2553 เปลี่ยนแปลง สำหรับตลาดอาเซียนขยายตัวชะลอลงแตยังคงถือวาขยายตัวไดในเกณฑดี สวนการสงออก บริการหดตัวรอยละ -1.0 เมื่อเทียบกับชวงเดียวกันของปกอนหนา จากผลกระทบของเศรษฐกิจโลกที่ชะลอตัวลงเนื่องจาก ปญหาในกลุมสหภาพยุโรปและสหรัฐอเมริกา ทำใหนักทองเที่ยวจากกลุมประเทศดังกลาวลดลง สงผลใหทั้งป 2553 การสงออก สินคาและบริการที่แทจริงขยายตัวรอยละ 14.7

ภาพที่ 21 ประมาณการอัตราการขยายตัวของปริมาณการสงออกสินคาและบริการ

ที่มา : สศค.

30

ประมาณการเศรษฐกิจไทย

➥ ในป 2554 ปริมาณการสงออกสินคาและบริการคาดวาจะขยายตัวในชวงคาดการณที่รอยละ 5.5-7.5

ขยายตัวชะลอลงจากปกอนหนา จากเศรษฐกิจสหรัฐอเมริกาและสหภาพยุโรปที่ยังคงฟนตัวอยางเปราะบาง ประกอบกับ ความเสี่ยงจากภัยพิบัติแผนดินไหวและสึนามิที่ประเทศญี่ปุน ซึ่งอาจสงผลกระทบตอการสงออกสินคาอุตสาหกรรมซึ่งเปน สินคาหลักที่ประเทศไทยสงออกไปยังตลาดหลักดังกลาว อยางไรก็ตาม ภัยพิบัติในญี่ปุนดังกลาวสงผลกระทบตอพื้นที่ เพาะปลูก ทำใหคาดวาญี่ปุนจะมีความตองการนำเขาสินคาเกษตรและอุตสาหกรรมเกษตรมากขึ้นเพื่อการบริโภคภายใน ประเทศ ซึ่งอาจสงผลดีตอการสงออกสินคาเกษตรและอุตสาหกรรมเกษตรของไทย ในขณะที่คาเงินบาทที่มีแนวโนมแข็งคาขึ้น อาจสงผลตอปริมาณการสงออกสินคาของไทยไปยังกลุมประเทศในแถบตะวันตก แตในปจจุบันการกระจายตัวของตลาด สงออกที่กระจายตัวมายังกลุมประเทศในเอเชียมากขึ้น เห็นไดจากในป 2553 ประเทศจีนไดขึ้นมาเปนคูคาอันดับ 1 ของไทย ดวยสัดสวนการสงออกถึงรอยละ 11.0 ของมูลคาการสงออกรวม รวมถึงไทยสงออกไปยังกลุมประเทศในแถบอาเซียนได มากขึ้น 1.4 ปริมาณการนำเขาสินคาและบริการที่แทจริง ➥ ปริมาณการนำเขาสินคาและบริการที่แทจริงในไตรมาสที่ 4 ป 2553 ขยายตัวรอยละ 10.4 เมื่อเทียบกับ

ชวงเดียวกันของปกอนหนา ชะลอลงจากไตรมาสที่ 3 ที่ขยายตัวรอยละ 21.3 ทั้งนี้ เมื่อขจัดผลทางฤดูกาลแลวพบวา ปริมาณการนำเขาสินคาและบริการขยายตัวจากไตรมาสกอนหนารอยละ 0.5 สะทอนใหเห็นการขยายตัวของการนำเขาที่มี ความตอเนื่อง แตมีแนวโนมชะลอลงจากไตรมาสกอน สาเหตุจากการชะลอลงของปริมาณการนำเขาทุกหมวดสินคา โดย ปริมาณนำเขาสินคาทุนขยายตัวรอยละ 13.6 เมื่อเทียบกับชวงเดียวกันของปกอนหนา ชะลอลงจากไตรมาสที่ 3 ที่ขยายตัว รอยละ 27.8 จากปริมาณนำเขาเครื่องจักรและเครื่องคอมพิวเตอรที่ลดลง สอดคลองกับอัตราการใชกำลังการผลิตใน ภาคอุตสาหกรรมที่เริ่มแผวตามคำสั่งซื้อที่ลดลง สำหรับปริมาณการนำเขาสินคาวัตถุดิบขยายตัวรอยละ 11.3 ชะลอลงมาก จากไตรมาสกอนหนาที่ขยายตัวรอยละ 31.2 สาเหตุจากปริมาณนำเขาเครื่องเพชรพลอย แผงวงจรไฟฟา และเม็ดพลาสติก ที่ชะลอลงมาก สวนปริมาณการนำเขาสินคาอุปโภคบริโภค โดยเฉพาะจากปริมาณการนำเขาเครื่องใชเบ็ดเตล็ดขยายตัว ชะลอลงมาก รวมถึงปริมาณการนำเขาในหมวดยานพาหนะที่ชะลอลงเชนกัน ขณะที่การนำเขาบริการที่แทจริงขยายตัวรอยละ 3.1 เมื่อเทียบกับชวงเดียวกันของปกอนหนา ลดลงจากไตรมาสที่ 3 ที่ขยายตัวรอยละ 5.9 เมื่อเทียบกับชวงเดียวกันของป กอนหนา สงผลใหทั้งป 2553 การนำเขาสินคาและบริการที่แทจริงขยายตัวรอยละ 21.5

ภาพที่ 22 ประมาณการอัตราการขยายตัวของปริมาณการนำเขาสินคาและบริการ

ที่มา : สศค.

ประมาณการเศรษฐกิจไทย

31

➥ ในป 2554 ปริมาณการนำเขาสินคาและบริการคาดวาจะขยายตัวในชวงคาดการณที่รอยละ 6.6-8.6

ชะลอลงจากปกอนหนา สาเหตุหลักมาจากตนทุนการผลิตที่สูงขึ้นซึ่งสวนหนึ่งเปนผลมาจากราคาน้ำมันในตลาดโลกที่มี แนวโนมเพิ่มสูงขึ้นอยางตอเนื่อง ผลจากเหตุการณการจลาจลในตะวันออกกลางและประเทศลิเบีย ซึ่งเปนผูผลิตและสงออก น้ำมันดิบรายใหญของโลก และผลกระทบจากเหตุการณภัยพิบัติที่ญี่ปุน เนื่องจากญี่ปุนเปนแหลงนำเขาหลักของไทย ทำให การนำเขาสินคาจากญี่ปุนอาจชะลอลงมาก อยางไรก็ตาม คาเงินบาทที่มีแนวโนมแข็งคาขึ้นจากปกอนหนา นาจะสงผลให ราคาสินคานำเขาในรูปเงินบาทลดลง ซึ่งจะเปนปจจัยสงเสริมใหมีการนำเขาสินคาเพิ่มมากขึ้น

2. ดานการคาระหวางประเทศ 2.1 มูลคาสงออกสินคาในรูปดอลลารสหรัฐ ➥ มูลคาสงออกสินคาในรูปดอลลารสหรัฐ ในชวง 2 เดือนแรกของป 2554 อยูที่ 34.9 พันลานดอลลาร

สหรัฐ คิดเปนการขยายตัวรอยละ 25.4 เมื่อเทียบกับชวงเดียวกันของปกอนหนา ชะลอลงเล็กนอยจากชวง 2 เดือนแรก ของป 2553 ที่ขยายตัวรอยละ 27.3 และเมื่อหักผลของการสงออกทองคำออกพบวา มูลคาสงออกในชวง 2 เดือนแรกของ ป 2554 ขยายตัวรอยละ 21.8 ทั้งนี้ การขยายตัวของมูลคาการสงออกสินคามีการเรงตัวขึ้นในบางหมวดสินคา โดยเฉพาะ หมวดสินคาเกษตรกรรม อยางไรก็ตาม สินคาอุตสาหกรรมจำพวกชิ้นสวนอิเล็กทรอนิกสและเครื่องใชไฟฟา รวมทั้งหมวด สินคาอุตสาหกรรมเกษตรมีการขยายตัวชะลอลง นอกจากนี้ เมื่อพิจารณารายตลาดพบวา มูลคาการสงออกสินคาขยายตัว ไดดีในเกือบทุกตลาดโดยเฉพาะตลาดหลักที่กลับมาขยายตัวไดดีอีกครั้งหนึ่ง หลังจากที่ชะลอตัวมากในไตรมาสที่ 4 ป 2553 โดยการสงออกไปยังจีน สหรัฐอเมริกา สหภาพยุโรป และญี่ปุน ขยายตัวรอยละ 21.7 รอยละ 20.4 รอยละ 21.0 และรอยละ 34.1 เมื่อเทียบกับชวงเดียวกันของปกอนหนา ตามลำดับ อีกทั้งการสงออกไปยังตลาดภูมิภาค โดยเฉพาะตลาดอาเซียน-5 ยังคงขยายตัวดีที่รอยละ 17.5 ภาพที่ 23 ประมาณการอัตราการขยายตัวของมูลคาสงออกสินคาในรูปดอลลารสหรัฐ

ที่มา : สศค.

➥ ในป 2554 คาดวามูลคาสงออกสินคาในรูปดอลลารสหรัฐจะขยายตัวในชวงคาดการณที่รอยละ

13.3-15.3 ชะลอลงจากป 2553 ผลจากปจจัยฐานสูง อีกทั้งคาดวาเศรษฐกิจของประเทศคูคาหลักของไทยจะยังคงมีทิศทาง การฟ น ตั ว ที่ เ ปราะบางและมี ค วามเสี่ ย ง โดยเฉพาะกลุ ม ประเทศที่ เ ป น ตลาดหลั ก โดยเฉพาะญี่ ปุ น ซึ่ ง ประสบป ญ หา

32

ประมาณการเศรษฐกิจไทย

ภัยธรรมชาติ อยางไรก็ตาม เศรษฐกิจของประเทศคูคาในภูมิภาคเอเชียคาดวาจะมีทิศทางการฟนตัวที่เปนไปอยางตอเนื่อง ซึ่งจะเปนปจจัยผลักดันใหมูลคาการสงออกสินคาในรูปดอลลารสหรัฐยังคงขยายตัวได แมจะเปนอัตราที่ชะลอลงก็ตาม 2.2 มูลคานำเขาสินคาในรูปดอลลารสหรัฐ ➥ มูลคานำเขาสินคาในรูปดอลลารสหรัฐ ในชวง 2 เดือนแรกของป 2554 อยูที่ 33.5 พันลานดอลลาร

สหรัฐ คิดเปนการขยายตัวรอยละ 24.7 เมื่อเทียบกับชวงเดียวกันของปกอนหนา ขยายตัวชะลอลงมากจากชวง 2 เดือนแรกของป 2553 ที่ขยายตัวรอยละ 64.4 โดยเปนผลจากปจจัยฐานที่เริ่มปรับเขาสูสภาพปกติ โดยการนำเขาสินคา ในหมวดสินคาอุปโภคบริโภค สินคาวัตถุดิบ สินคาทุน และยานพาหนะ ขยายตัวรอยละ 18.9 รอยละ 23.2 รอยละ 36.0 และ รอยละ 27.4 เมื่อเทียบกับชวงเดียวกันของปกอนหนา ตามลำดับ อยางไรก็ตาม การนำเขาสินคาเชื้อเพลิงขยายตัวสูงถึงรอยละ 40.4 ตามราคาน้ำมันดิบในตลาดโลกที่ปรับตัวสูงขึ้น ทั้งนี้ หากหักทองคำแลว มูลคานำเขาสินคาในชวง 2 เดือนแรกของ ป 2554 จะขยายตัวรอยละ 26.0 เมื่อเทียบกับชวงเดียวกันของปกอนหนา บงชี้วาในชวงเดือนมกราคม–กุมภาพันธ 2554 มีการนำเขาทองคำชะลอลงจากชวงเดียวกันของปกอนหนา ภาพที่ 24 ประมาณการอัตราการขยายตัวของมูลคานำเขาสินคาในรูปดอลลารสหรัฐ

ที่มา : สศค.

➥ ในป 2554 คาดวามูลคานำเขาสินคาในรูปดอลลารสหรัฐจะขยายตัวในชวงคาดการณที่รอยละ

15.8-17.8 ชะลอตัวลงจากป 2553 อันมีสาเหตุสำคัญมาจากการชะลอตัวของอุปสงคภายในประเทศ และภาคการผลิต ที่คาดวาจะชะลอตัวลงกลับไปอยูในระดับปกติ จากปกอนหนาที่ขยายตัวสูง ทำใหความตองการการนำเขาสินคาวัตถุดิบและ สินคาทุนลดลง อยางไรก็ตาม เงินบาทที่มีแนวโนมแข็งคาขึ้นคาดวาจะสงผลใหมูลคานำเขาสินคาในรูปดอลลารสหรัฐไมชะลอ ลงมากนัก 2.3 ดุลการคา ➥ ดุลการคาในชวง 2 เดือนแรกของป 2554 เกินดุล 1.4 พันลานดอลลารสหรัฐ เพิ่มขึ้นจากชวง

2 เดือนแรกของป 2553 ที่เกินดุล 1.0 พันลานดอลลารสหรัฐ อันเปนผลจากมูลคาการสงออกสินคาที่สูงกวามูลคา การนำเขาสินคา โดยมูลคาการสงออกสินคาอยูที่ 34.9 พันลานดอลลารสหรัฐ ในขณะที่มูลคาการนำเขาสินคาอยูที่ 33.5 พันลานดอลลารสหรัฐ ประมาณการเศรษฐกิจไทย

33

ภาพที่ 25 ประมาณการดุลการคา

ที่มา : สศค.

➥ ในป 2554 คาดวาดุลการคาจะเกินดุลในชวงคาดการณที่ 10.8-12.8 พันลานดอลลารสหรัฐ ลดลง

เล็กนอยจากป 2553 โดยเปนผลจากแนวโนมอุปสงคจากตางประเทศชะลอลงตามอัตราการฟนตัวของเศรษฐกิจโลกที่ ชะลอลง อยางไรก็ตาม การเติบโตของเศรษฐกิจคูคาใหมโดยเฉพาะในภูมิภาคเอเชียคาดวาจะทำใหการสงออกสินคาของไทย ขยายตัวไดดี และยังคงมีมูลคาสูงกวาการนำเขาสินคา

3. ดานเสถียรภาพทางเศรษฐกิจ 3.1 ดุลบัญชีเดินสะพัด ➥ ดุลบัญชีเดินสะพัดในชวง 2 เดือนแรกของป 2554 เกินดุล 4.9 พันลานดอลลารสหรัฐ เพิ่มขึ้นเล็กนอย

จากชวง 2 เดือนแรกของป 2553 ที่เกินดุล 3.8 พันลานดอลลารสหรัฐ โดยดุลการคาตามระบบดุลการชำระเงินเกินดุล 1.4 พันลานดอลลารสหรัฐ และดุลบริการ เงินโอน และเงินบริจาคเกินดุลสูงที่ 3.5 พันลานดอลลารสหรัฐ เนื่องจากรายรับ คาบริการทองเที่ยวและคาบริการขนสงปรับตัวดีขึ้นตามการเพิ่มขึ้นของนักทองเที่ยวตางชาติ ตามเศรษฐกิจในภูมิภาคเอเชีย ที่สงสัญญาณฟนตัวอยางชัดเจนขึ้น ภาพที่ 26 ประมาณการดุลบัญชีเดินสะพัด

ที่มา : สศค.

34

ประมาณการเศรษฐกิจไทย

➥ ในป 2554 ดุลบัญชีเดินสะพัดคาดวาจะเกินดุลในชวงคาดการณที่ 11.1-14.1 พันลานดอลลารสหรัฐ

หรือประมาณรอยละ 3.2-4.0 ของ GDP ลดลงเล็กนอยจากป 2554 โดยเปนผลจากดุลการคาที่คาดวาจะปรับตัวลดลง ตามมูลคาการนำเขาสินคาที่ขยายตัวสูงขึ้น สวนหนึ่งจากราคาน้ำมันดิบในตลาดโลกที่ปรับตัวสูงขึ้น ขณะที่ดุลบริการ เงินโอน และเงินบริจาค คาดวาจะเกินดุลเล็กนอยตามรายรับจากภาคบริการที่มีแนวโนมเพิ่มขึ้น 3.2 อัตราเงินเฟอ ➥ อัตราเงินเฟอในไตรมาสที่ 1 ป 2554 อยูที่รอยละ 3.0 เมื่อเทียบกับชวงเดียวกันปกอน เพิ่มขึ้นจาก

ไตรมาสที่ 4 ป 2553 ที่ขยายตัวรอยละ 2.9 อันเปนผลจาก 1) ดัชนีราคาในหมวดยานพาหนะและน้ำมันเชื้อเพลิงที่ขยายตัว รอยละ 2.7 โดยราคาน้ำมันขายปลีกในประเทศโดยเฉพาะกลุมราคาน้ำมันเบนซินมีการปรับตัวสูงขึ้นตามราคาน้ำมันดิบ ในตลาดโลก อยางไรก็ตาม รัฐบาลยังคงมีมาตรการบรรเทาผลกระทบโดยตรึงราคาน้ำมันดีเซลไวไมใหเกิน 30 บาทตอลิตร จนถึงปลายเดือนเมษายน 2554 2) ราคาสินคาหมวดอาหาร โดยเฉพาะในหมวดผักและผลไมขยายตัวสูงขึ้นรอยละ 4.6 เมื่อเทียบกับชวงเดียวกันของปกอนหนา เนื่องจากสภาพภูมิอากาศที่เปลี่ยนแปลงประกอบกับปญหาภัยพิบัติทางธรรมชาติ ที่ทำใหผลผลิตทางการเกษตรลดลง และสงผลตอเนื่องใหราคาสินคาในหมวดเครื่องประกอบอาหารและอาหารสำเร็จรูป มีราคาสูงขึ้นตามตนทุนวัตถุดิบที่เพิ่มขึ้น และ 3) ดัชนีราคาไฟฟา เชื้อเพลิง น้ำประปา และแสงสวาง ขยายตัวรอยละ 3.4 เมื่อเทียบกับชวงเดียวกันของปกอนหนา เนื่องจากมีการยกเลิกมาตรการลดภาระคาครองชีพในสวนของคาน้ำประปาเมื่อ เดือนเมษายน 2553 ทำใหประชาชนกลับมามีรายจายในสวนนี้ดังเดิม ภาพที่ 27 ประมาณการอัตราเงินเฟอทั่วไป

ที่มา : สศค.

➥ ในป 2554 อัตราเงินเฟอคาดวาจะปรับตัวเพิ่มขึ้นจากปกอนมาอยูที่รอยละ 3.1-4.1 เนื่องจากผลของ

1) อุปสงคตอน้ำมันดิบในตลาดโลกที่ยังคงมีความตองการอยางตอเนื่องตามการขยายตัวทางเศรษฐกิจของประเทศ ประกอบกับ สถานการณความไมสงบทางการเมืองของประเทศในภูมิภาคตะวันออกกลาง อาทิ ลิเบีย รวมถึงความตองการใชน้ำมันเพื่อ ทดแทนพลังงานนิวเคลียรที่เพิ่มขึ้นจากญี่ปุนซึ่งจะสงผลใหราคาน้ำมันดิบในตลาดโลกปรับตัวสูงขึ้น และจะสงผลใหราคา น้ำมันขายปลีกในประเทศปรับตัวตาม 2) การสิ้นสุดมาตรการของรัฐในการบรรเทาคาครองชีพในสวนของคาน้ำประปา ซึ่งจะ ทำใหแรงกดดันดานเงินเฟอของป 2554 มากกวาป 2553 3) ราคาสินคาเกษตรในตลาดโลกโดยเฉพาะราคาในหมวดอาหาร คาดวาจะปรับเพิ่มขึ้นจากสภาพอากาศที่ไมเอื้ออำนวย ที่ทำใหอุปทานขาวในตลาดโลกลดลง ประกอบกับความตองการนำเขา จากญี่ปุนที่เพิ่มขึ้นหลังจากเหตุภัยพิบัติทำความเสียหายแกแหลงเพาะปลูกเกษตรกรรมที่สำคัญ และ 4) อุปสงคในประเทศที่ คาดวาจะขยายตัวดีขึ้นตามเศรษฐกิจที่ฟนตัวอยางตอเนื่อง สำหรับอัตราเงินเฟอพื้นฐานที่ไมรวมราคาสินคาในหมวดพลังงาน และอาหารสด คาดวาจะปรับตัวเพิ่มขึ้นจากป 2553 มาอยูที่รอยละ 2.5 (ชวงคาดการณที่รอยละ 2.0–3.0 เมื่อเทียบกับ ชวงเดียวกันของปกอน) ประมาณการเศรษฐกิจไทย

35

ภาคการคลัง รายงานสรุปสถานการณดานการคลัง ในชวง 5 เดือนแรกของปงบประมาณ 2554 บทสรุปผูบริหาร ในปงบประมาณ 2554 รัฐบาลไดจัดทำงบประมาณขาดดุลแบบผอนคลาย (Expansionary Fiscal Policy) เพื่อสนับสนุนการขยายตัวทางเศรษฐกิจภายในประเทศ โดยมีกรอบวงเงินงบประมาณรายจายจำนวน 2,070.0 พันลานบาท และประมาณการรายไดจำนวน 1,650.0 พันลานบาท สงผลใหมีการขาดดุลงบประมาณจำนวน -420.0 พันลานบาท รวมถึง การจัดทำโครงการแผนปฏิบัติการไทยเขมแข็ง 2555 ที่ตอเนื่องจากปงบประมาณ 2553 วงเงินจำนวน 350.0 พันลานบาท นอกจากนี้ รัฐบาลยังไดมีการจัดทำงบประมาณเพิ่มเติมกลางปอีกจำนวน 99.9 พันลานบาท โดยเปนการชดใชเงินคงคลัง จำนวน 84.1 พันลานบาท และเพื่อการฟนฟูภัยพิบัติและอุดหนุนองคกรปกครองสวนทองถิ่น (อปท.) จำนวน 15.8 พันลานบาท ❍ สถานการณดานการคลังลาสุดพบวา ในชวง 5 เดือนแรกของปงบประมาณ 2554 รัฐบาลมีรายไดสุทธิ (หลังหักจัดสรรใหองคกรปกครองสวนทองถิ่น (อปท.)) จำนวนทั้งสิ้น 654.5 พันลานบาท สูงกวาประมาณการตามเอกสาร งบประมาณ 82.2 พันลานบาท หรือรอยละ 14.4 และสูงกวาชวงเดียวกันของปกอน 93.4 พันลานบาท หรือรอยละ 16.6 ซึ่งการจัดเก็บรายไดที่สูงกวาประมาณการฯ นี้เปนผลมาจากการจัดเก็บภาษีที่สูงกวาประมาณการของ (1) กรมสรรพากร โดยเฉพาะจากภาษีเงินไดนิติบุคคล ภาษีมูลคาเพิ่ม และภาษีเงินไดบุคคลธรรมดา (2) กรมสรรพสามิต โดยเฉพาะจากภาษี รถยนต ภาษีสุรา และภาษีน้ำมัน (3) กรมศุลกากร จากอากรขาเขา และ (4) การนำสงรายไดของรัฐวิสาหกิจ เปนสำคัญ ❍ สำหรับผลการเบิกจายงบประมาณของรัฐบาลในชวง 5 เดือนแรกของปงบประมาณ 2554 รัฐบาลเบิกจาย เงินงบประมาณทั้งสิ้นจำนวน 988.2 พันลานบาท สูงกวาชวงเดียวกันของปกอนรอยละ 26.1 ประกอบดวย (1) รายจายของ ปงบประมาณปจจุบันจำนวน 913.4 พันลานบาท ขยายตัวรอยละ 30.6 หรือคิดเปนอัตราการเบิกจายรอยละ 44.1 ของ กรอบวงเงินงบประมาณรายจายประจำปงบประมาณ 2554 (2.07 ลานลานบาท) โดยแบงออกเปน (1.1) รายจายประจำ จำนวน 789.1 พันลานบาท ขยายตัวรอยละ 31.8 (1.2) รายจายลงทุนจำนวน 124.3 พันลานบาท ขยายตัวรอยละ 23.3 และ (2) รายจายเหลื่อมปเบิกจายไดจำนวน 74.8 พันลานบาท หดตัวรอยละ -11.5 นอกจากนี้ รัฐบาลไดมีการเบิกจายงบประมาณ จากแผนปฏิบัติการไทยเขมแข็ง 2555 จำนวน 265.4 พันลานบาท (สะสมตั้งแตเดือนกันยายน 2552–กุมภาพันธ 2554) คิดเปนอัตราการเบิกจายรอยละ 75.8 จากกรอบวงเงินลงทุนจำนวน 350.0 พันลานบาท ❍ ฐานะการคลังของรัฐบาลตามระบบกระแสเงินสดในชวง 5 เดือนแรกของปงบประมาณ 2554 รัฐบาล ขาดดุลเงินงบประมาณจำนวน -343.4 พันลานบาท และเมื่อรวมกับการขาดดุลเงินนอกงบประมาณจำนวน -5.3 พันลานบาท สงผลใหดุลเงินสด (กอนกู) ขาดดุลจำนวน -348.6 พันลานบาท ทำใหเงินคงคลังปลายงวด ณ สิ้นเดือนกุมภาพันธ 2554 มีจำนวนทั้งสิ้น 169.8 พันลานบาท ❍ สำหรับหนี้สาธารณะคงคาง ณ สิ้นเดือนมกราคม 2554 มีจำนวนทั้งสิ้น 4,263.0 พันลานบาท คิดเปน สัดสวนรอยละ 41.94 ของ GDP ซึ่งเปนการลดลงจากหนี้ที่รัฐบาลกูโดยตรง ซึ่งลดลงสุทธิ -18.0 พันลานบาท โดยรายการ ที่สำคัญเกิดจากการไถถอนตั๋วเงินคลังจำนวน 21.7 พันลานบาท เปนสำคัญ ทั้งนี้ หนี้สาธารณะคงคางจำแนกไดเปน (1) หนี้ที่ รัฐบาลกูโดยตรง (2) หนี้รัฐวิสาหกิจที่ไมเปนสถาบันการเงิน (3) หนี้รัฐวิสาหกิจที่เปนสถาบันการเงิน และ (4) หนี้กองทุนเพื่อ การฟนฟูและพัฒนาระบบสถาบันการเงิน ❍

36

ประมาณการเศรษฐกิจไทย

ปงบประมาณ 2554 รัฐบาลไดดำเนินนโยบายการคลังแบบผอนคลาย (Expansionary Fiscal Policy) เพื่อ เปนการกระตุนเศรษฐกิจภายในประเทศใหสามารถขยายตัวไดอยางตอเนื่อง รวมถึงการดำเนินการแผนปฏิบัติการ ไทยเขมแข็ง 2555 ตอเนื่องจากปงบประมาณ 2552 และปงบประมาณ 2553 ภายใตกรอบวงเงินลงทุน 350.0 พันลานบาท ที่ถือเปนการใชจายเงินนอกงบประมาณ (Extra Budgetary Expenditure) ภายในปปฏิทิน 2554 เพื่อ เปนการเรงรัดการลงทุนภายในประเทศ โดยเฉพาะการลงทุนในโครงสรางสาธารณูปโภคขั้นพื้นฐานและเปน การสนับสนุนการขยายตัวทางเศรษฐกิจภายในประเทศ

1. สรุปผลการจัดเก็บรายไดรัฐบาลในชวง 5 เดือนแรกของปงบประมาณ 2554 (เดือนตุลาคม 2553–กุมภาพันธ 2554) ผลการจัดเก็บรายไดสุทธิของรัฐบาลในชวง 5 เดือนแรกของปงบประมาณ 2554 รัฐบาลจัดเก็บรายไดสุทธิ (หลังหัก การจัดสรรให อปท.) จำนวน 654.5 พันลานบาท สูงกวาประมาณการตามเอกสารงบประมาณ 82.2 พันลานบาท หรือคิดเปน รอยละ 14.4 และสูงกวาชวงเดียวกันของปกอน 93.4 พันลานบาท หรือคิดเปนรอยละ 16.6 เมื่อเทียบกับชวงเดียวกันของ ปกอน ทั้งนี้ รายไดของรัฐบาลจาก 3 กรมจัดเก็บ (กรมสรรพากร กรมสรรพสามิต และกรมศุลกากร) มีจำนวนทั้งสิ้น 673.5 พันลานบาท สูงกวาประมาณการตามเอกสารงบประมาณ 72.0 พันลานบาท หรือรอยละ 12.0 และสูงกวาปงบประมาณ กอนหนา 83.1 พันลานบาท หรือรอยละ 14.1 โดยมีรายละเอียดการจัดเก็บรายไดรัฐบาลที่สำคัญ ดังนี้ ❍ กรมสรรพากรจัดเก็บไดจำนวน 448.0 พันลานบาท สูงกวาประมาณการรายได 47.5 พันลานบาท หรือรอยละ 11.9 และสูงกวาชวงเดียวกันของปกอน 64.7 พันลานบาท หรือรอยละ 16.9 โดยมีรายละเอียดของภาษี ที่สำคัญ ดังนี้ (1) ภาษีมูลคาเพิ่มจัดเก็บได 224.4 พันลานบาท สูงกวาประมาณการรายได 12.2 พันลานบาท หรือรอยละ 5.8 และสูงกวาชวงเดียวกันของปกอน 21.6 พันลานบาท หรือรอยละ 10.7 สะทอนการบริโภคภายในประเทศและการนำเขาที่ ปรับตัวดีขึ้นตามภาวะเศรษฐกิจ (2) ภาษีเงินไดนิติบุคคลจัดเก็บได 107.4 พันลานบาท สูงกวาประมาณการรายได 21.9 พันลานบาท หรือรอยละ 25.6 และสูงกวาชวงเดียวกันของปกอน 19.7 พันลานบาท หรือรอยละ 22.5 และ (3) ภาษีเงินได บุคคลธรรมดาจัดเก็บได 91.8 พันลานบาท สูงกวาประมาณการรายได 8.0 พันลานบาท หรือรอยละ 9.5 และสูงกวา ชวงเดียวกันของปกอน 10.0 พันลานบาท หรือรอยละ 12.2 ❍ กรมสรรพสามิตจัดเก็บไดจำนวน 184.0 พันลานบาท สูงกวาประมาณการรายได 20.2 พันลานบาท หรือรอยละ 12.3 และสูงกวาชวงเดียวกันของปกอน 16.4 พันลานบาท หรือรอยละ 9.8 โดยมีรายละเอียดของภาษี ที่สำคัญ ดังนี้ (1) ภาษีสรรพสามิตน้ำมันจัดเก็บได 66.2 พันลานบาท สูงกวาประมาณการ 2.8 พันลานบาท หรือรอยละ 4.4 และสูงกวาชวงเดียวกันของปกอน 3.6 พันลานบาท หรือรอยละ 5.7 (2) ภาษีสรรพสามิตรถยนตจัดเก็บได 36.7 พันลานบาท สูงกวาประมาณการรายได 8.9 พันลานบาท หรือรอยละ 31.9 และสูงกวาชวงเดียวกันของปกอน 5.4 พันลานบาท หรือรอยละ 17.2 สะทอนถึงการผลิตรถยนตภายในประเทศที่ปรับตัวดีขึ้นตามอุปสงคภายในประเทศ และ (3) ภาษีสรรพสามิตสุราจัดเก็บได 21.7 พันลานบาท สูงกวาประมาณการรายได 3.9 พันลานบาท หรือรอยละ 21.7 และสูงกวาชวงเดียวกันของปกอน 3.4 พันลานบาท หรือรอยละ 18.5 ❍ กรมศุลกากรจัดเก็บไดจำนวน 41.5 พันลานบาท สูงกวาประมาณการรายได 4.3 พันลานบาท หรือ รอยละ 11.7 และสูงกวาชวงเดียวกันของปกอน 2.0 พันลานบาท หรือรอยละ 5.2 โดยมีรายไดหลักจากอากรขาเขาที่ จัดเก็บได 40.4 พันลานบาท สูงกวาประมาณการรายได 4.3 พันลานบาท หรือรอยละ 12.0 และสูงกวาชวงเดียวกันของปกอน 2.3 พันลานบาท หรือรอยละ 5.2 ❍ รัฐวิสาหกิจนำสงรายไดจำนวน 39.3 พันลานบาท สูงกวาประมาณการรายได 6.0 พันลานบาท หรือรอยละ 18.2 และสูงกวาชวงเดียวกันของปกอน 6.8 พันลานบาท หรือรอยละ 21.0 สวนหนึ่งเปนผลมาจาก การไฟฟาฝายผลิตแหงประเทศไทย การไฟฟานครหลวง โรงงานยาสูบ และธนาคารออมสิน ที่นำสงรายไดสูงกวาประมาณการ เปนสำคัญ

ประมาณการเศรษฐกิจไทย

37

หนวยงานอื่น ๆ นำสงรายไดจำนวน 46.8 พันลานบาท สูงกวาประมาณการรายได 4.4 พันลานบาท หรือรอยละ 10.6 และสูงกวาชวงเดียวกันของปกอน 8.1 พันลานบาท หรือรอยละ 21.0 เนื่องจากมีรายไดคาใบอนุญาต กิจการโทรคมนาคมจากสำนักงานคณะกรรมการกิจการโทรคมนาคมแหงชาติ จำนวน 2.4 พันลานบาท และมีรายไดจาก การไถถอนหุนกูดอยสิทธิที่ครบกำหนดของกระทรวงการคลัง จำนวน 3.0 พันลานบาท ❍

ตารางที่ 1 ผลการจัดเก็บรายไดรัฐบาลในชวง 5 เดือนแรกของปงบประมาณ 2554 ที่มาของรายได 1. กรมสรรพากร - ภาษีเงินไดบุคคลธรรมดา - ภาษีเงินไดนิติบุคคล - ภาษีเงินไดปโตรเลียม - ภาษีมูลคาเพิ่ม - ภาษีธุรกิจเฉพาะ - อากรแสตมป - อื่น ๆ 2. กรมสรรพสามิต - ภาษีน้ำมัน - ภาษียาสูบ - ภาษีสุราฯ - ภาษีเบียร - ภาษีรถยนต - อื่น ๆ 3. กรมศุลกากร - อากรขาเขา - อากรขาออก - อื่น ๆ รวมรายได 3 กรมภาษี 4. รัฐวิสาหกิจ 5. หนวยงานอื่น รวมรายไดจัดเก็บ รายไดสุทธิรัฐบาล (หลังการจัดสรรให อปท.)

เปรียบเทียบกับ ปนี้ ปที่แลว ตามเอกสาร งปม. ประมาณการ (ต.ค. 53-ก.พ. 54) (ต.ค. 52-ก.พ. 53) (ต.ค. 53-ก.พ. 54) ปกอนหนา ประมาณการ (รอยละ)

448,023 91,799 107,378 6,498 224,420 13,738 4,082 108 184,026 66,156 23,970 21,705 26,545 36,667 8,983 41,460 40,439 75 946 673,509 39,310 46,829 759,648

383,317 81,825 87,664 793 202,801 6,601 3,544 89 167,651 62,591 20,802 18,312 25,846 31,293 8,807 39,417 38,096 40 1,281 590,385 32,499 38,706 661,590

400,505 83,798 85,505 6,029 212,205 9,364 3,451 90 163,841 63,338 22,553 17,831 24,455 27,793 7,871 37,120 36,120 40 960 601,466 33,252 42,426 677,144

16.9 12.2 22.5 719.4 10.7 108.1 15.2 21.3 9.8 5.7 15.2 18.5 2.7 17.2 2.0 5.2 6.2 87.5 -26.2 14.1 21.0 21.0 14.8

47,518 8,001 21,873 406 12,215 4,374 631 18 20,185 2,818 1,417 3,874 2,090 8,874 1,112 4,340 4,319 35 -14 72,043 6,058 4,403 82,504

11.9 9.5 25.6 6.7 5.8 46.7 18.3 20.0 12.3 4.4 6.3 21.7 8.5 31.9 14.1 27.5 27.2 -68.0 -1.5 12.0 18.2 10.4 12.2

654,459

561,046

572,220

16.6

82,239

14.4

ที่มา : สำนักงานเศรษฐกิจการคลัง กระทรวงการคลัง

38

ประมาณการเศรษฐกิจไทย

(หนวย : ลานบาท)

2. สรุปผลการเบิกจายงบประมาณในชวง 5 เดือนแรกของปงบประมาณ 2554 (เดือนตุลาคม 2553–กุมภาพันธ 2554) ผลการเบิกจายงบประมาณของรัฐบาลในชวง 5 เดือนแรกของปงบประมาณ 2554 รัฐบาลสามารถเบิกจายเงิน งบประมาณทั้งสิ้นจำนวน 988.3 พันลานบาท สูงกวาชวงเดียวกันของปกอนหนา จำนวน 204.2 พันลานบาท หรือคิดเปน รอยละ 26.1 เมื่อเทียบกับชวงเดียวกันของปกอน ประกอบดวย (1) รายจายของปงบประมาณปจจุบัน จำนวน 913.4 พันลานบาท ขยายตัวรอยละ 30.6 หรือคิดเปนอัตราการเบิกจายรอยละ 44.1 ของกรอบวงเงินงบประมาณประจำป 2554 (2.07 ลานลานบาท) ทั้งนี้ รายจายปปจจุบันแบงออกไดเปน (1.1) รายจายประจำ เบิกจายไดจำนวน 789.2 พันลานบาท ขยายตัวรอยละ 31.8 หรือ คิดเปนอัตราการเบิกจายรอยละ 45.7 ของกรอบวงเงินงบประมาณประจำ (ประมาณ 1.73 ลานลานบาท) และ (1.2) รายจาย ลงทุน เบิกจายไดจำนวน 124.3 พันลานบาท ขยายตัวเพิ่มขึ้นรอยละ 23.3 หรือคิดเปนอัตราการเบิกจายรอยละ 36.1 ของ กรอบวงเงินงบประมาณลงทุน (ประมาณ 344.4 แสนลานบาท) และ (2) รายจายเหลื่อมปเบิกจายไดจำนวน 74.8 พันลานบาท หดตัวรอยละ -11.5 อยางไรก็ดี คาดวาในชวง 7 เดือนที่เหลือของปงบประมาณ 2554 รัฐบาลจะสามารถเบิกจายงบประมาณไดตาม เปาหมายอยางนอยที่รอยละ 93.0 ของกรอบวงเงินงบประมาณรายจายประจำปงบประมาณ 2554 ซึ่งถือเปนสวนสำคัญของ การใชนโยบายการคลังในการกระตุนเศรษฐกิจไทย นอกจากนี้ ในปงบประมาณ 2554 รัฐบาลไดจัดทำงบประมาณเพิ่มเติม กลางป จำนวน 99.9 พันลานบาท โดยเปนการชดใชเงินคงคลังจำนวน 84.1 พันลานบาท และเพื่อการฟนฟูภัยพิบัติและ อุดหนุน อปท. จำนวน 15.8 พันลานบาท

ตารางที่ 2 สรุปผลการเบิกจายรายจายรัฐบาลในชวง 5 เดือนของปงบประมาณ 2554

ประเภทรายจาย

1. รายจายกรอบ งปม.

- รายจายประจำ - รายจายลงทุน 2. รายจายเหลื่อมป รายจายรวม (1+2)

(หนวย : ลานบาท)

กรอบวงเงิน ผลการเบิกจาย ผลการเบิกจาย อัตราการขยายตัว อัตราเบิกจาย งบประมาณ ชวง 5 เดือนแรก ชวง 5 เดือนแรก (รอยละ) เทียบกับกรอบ ประจำป ของปงบประมาณ ของปงบประมาณ วงเงินงบประมาณ งบประมาณ 2554 2554 2553 (1) (2) (3) (2)/(3) (2)/(1) 2,070,000 1,725,583 344,417 160,628 2,230,628

913,444 789,151 124,293 74,807 988,251

699,523 598,740 100,783 84,510 784,033

30.6 31.8 23.2 -11.5 26.1

44.1 45.7 36.1 46.6 44.1

ที่มา : สำนักงานเศรษฐกิจการคลัง กระทรวงการคลัง

นอกจากรายจายลงทุนที่จัดสรรภายใตงบประมาณของปงบประมาณ 2554 รัฐบาลยังไดดำเนินการลงทุนภายใต แผนปฏิบัติการไทยเขมแข็ง 2555 โดยสถานะความคืบหนาของโครงการแผนปฏิบัติการไทยเขมแข็งลาสุด ณ สิ้นเดือน กุมภาพันธ 2554 สามารถเบิกจายไดรวมทั้งสิ้นจำนวน 265.4 พันลานบาท หรือคิดเปนอัตราการเบิกจายที่รอยละ 75.8 ของ วงเงินที่ไดรับการอนุมัติ จำนวน 350.0 พันลานบาท โดยมีรายละเอียดผลการเบิกจาย ดังนี้

ประมาณการเศรษฐกิจไทย

39

ตารางที่ 3 ผลการเบิกจายตามแผนปฏิบัติการไทยเขมแข็ง 2555 ณ วันที่ 25 มีนาคม 2554 วัตถุประสงค/สาขา

วงเงินที่ไดรับอนุมัติ

1 สรางความมั่นคงดานอาหารและพลังงานฯ 1.1 สาขาทรัพยากรน้ำและการเกษตร 2 ปรับปรุงบริการสาธารณะขั้นพื้นฐานฯ 2.1 สาขาขนสง 2.2 สาขาพลังงาน 2.3 สาขาการสื่อสาร 2.4 สาขาโครงสรางพื้นฐานดานการทองเที่ยว 2.5 สาขาพัฒนาดานสาธารณสุข พัฒนาโครงสรางพื้นฐาน 2.6 สาขาสวัสดิภาพของประชาชน 2.7 สาขาวิทยาศาสตรและเทคโนโลยี 2.8 สาขาสิ่งแวดลอม 3 สรางศักยภาพในการหารายไดจากการทองเที่ยว 3.1 สาขาพัฒนาการทองเที่ยว 4 สรางฐานรายไดใหมของประเทศฯ 4.1 สาขาเศรษฐกิจเชิงสรางสรรค 5 ยกระดับคุณภาพการศึกษาและการเรียนรูฯ 5.1 สาขาการศึกษา 6 ปฏิรูปคุณภาพระบบสาธารณสุขฯ 6.1 สาขาพัฒนาดานสาธารณสุข พัฒนาบุคลากร 7 สรางอาชีพและรายไดเพื่อยกระดับคุณภาพชีวิตฯ 7.1 สาขาการลงทุนในระดับชุมชน 8 อื่น ๆ ตามที่คณะรัฐมนตรีกำหนด 8.1 สาขาการประกันรายได และการดำเนินงานอื่น ๆ ที่เกี่ยวของ รวม สำรองจายตามระเบียบสำนักนายกรัฐมนตรีวาดวยการบริหาร รวมทั้งสิ้น

59,503 59,503 74,781 46,587 174 0 3,282 14,692 9,173 185 689 5,394 5,394 1,331 1,331 51,981 51,981 1,928 1,928 106,542 106,542 40,000 40,000 341,460 8,500 349,960

(หนวย : ลานบาท)

ผลการเบิกจาย จำนวน รอยละ 44,338 74.5 44,338 74.5 52,207 69.8 41,638 89.4 0 0 0 0 930 28.4 3,080 21.0 5,720 62.4 178 96.4 664 96.3 2,140 39.7 2,140 39.7 1,255 94.3 1,255 94.3 33,174 63.8 33,174 63.8 619 31.1 619 31.1 89,543 84.0 89,543 84.0 40,000 100.0 40,000 100.0 263,274 77.1 2,153 77.1 265,427 75.8

ที่มา : รวบรวมโดย สำนักนโยบายเศรษฐกิจมหภาค สำนักงานเศรษฐกิจการคลัง กระทรวงการคลัง

3. ฐานะการคลังในชวง 5 เดือนแรกของปงบประมาณ 2554 (เดือนตุลาคม 2553–กุมภาพันธ 2554) ฐานะการคลังของรัฐบาลตามระบบกระแสเงินสดในชวง 5 เดือนแรกของปงบประมาณ 2554 รัฐบาลขาดดุลเงิน งบประมาณจำนวน -343.4 พันลานบาท และเมื่อรวมกับดุลเงินนอกงบประมาณที่ขาดดุลจำนวน -5.3 พันลานบาท สงผลให ดุลเงินสด (กอนกู) ขาดดุลจำนวน -348.6 พันลานบาท ทั้งนี้ รัฐบาลไดบริหารเงินสดใหสอดคลองกับความตองการใชเงิน รวมทั้งสรางความมั่นคงของฐานะการคลัง โดยการกูเงินเพื่อชดเชยการขาดดุลในชวง 5 เดือนแรกดังกลาว ดวยการออก พันธบัตรรัฐบาลจำนวน 89.1 พันลานบาท ทำใหดุลเงินสดหลังการกูเงินขาดดุลจำนวน -259.5 พันลานบาท โดย ณ สิ้นเดือน กุมภาพันธ 2554 มีเงินคงคลังจำนวนทั้งสิ้น 169.8 พันลานบาท ทั้งนี้ การขาดดุลการคลังในชวง 5 เดือนแรกของปงบประมาณ 2553 เปนไปตามบทบาทการใชนโยบายการคลังเพื่อเปนการกระตุนเศรษฐกิจภายในประเทศ

40

ประมาณการเศรษฐกิจไทย

ตารางที่ 4 ฐานะการคลังในชวง 5 เดือนแรกของปงบประมาณ 2554

1. รายไดนำสงคลัง 2. รายจาย 3. ดุลเงินงบประมาณ 4. ดุลเงินนอกงบประมาณ 5. ดุลเงินสด 6. กูเพื่อชดเชยการขาดดุล 7. ดุลเงินสดหลังการกูเงิน เงินคงคลังปลายงวด

ไตรมาสที่ 1 ปงบประมาณ 2554 394,940 598,370 -203,430 34,516 -168,914 53,021 -115,893 313,429

(หนวย : ลานบาท)

ม.ค. 54

ก.พ. 54

129,899 235,192 -105,293 -37,798 -143,091 15,000 -128,091 185,339

120,041 154,689 -34,648 -1,972 -36,620 21,084 -15,536 169,803

5 เดือนแรก ปงบประมาณ 2554 644,880 988,251 -343,371 -5,253 -348,624 89,105 -259,519 169,803

ที่มา : สำนักงานเศรษฐกิจการคลัง กระทรวงการคลัง

4. หนี้สาธารณะ หนี้สาธารณะคงคาง ณ สิ้นเดือนมกราคม 2554 มีจำนวนทั้งสิ้น 4,263.0 พันลานบาท คิดเปนสัดสวนรอยละ 41.94 ของ GDP ลดลงจากเดือนกอนหนา -19.1 พันลานบาท ซึ่งเปนการลดลงที่สำคัญจากหนี้ที่รัฐบาลกูโดยตรง โดยลดลงสุทธิ -18.0 พันลานบาท รายการที่สำคัญเกิดจากการไถถอนตั๋วเงินคลังจำนวน 21.7 พันลานบาท ทั้งนี้ หนี้สาธารณะคงคางจำแนก ไดเปน (1) หนี้ที่รัฐบาลกูโดยตรงจำนวน 2,984.5 พันลานบาท หรือรอยละ 29.4 ของ GDP ลดลงจากเดือนกอนหนา -18.0 พันลานบาท (2) หนี้รัฐวิสาหกิจที่ไมเปนสถาบันการเงิน 1,085.9 พันลานบาท หรือรอยละ 10.7 ของ GDP เพิ่มขึ้นจากเดือน กอนหนา 4.9 พันลานบาท (3) หนี้รัฐวิสาหกิจที่เปนสถาบันการเงิน (รัฐบาลค้ำประกัน) 162.1 พันลานบาท หรือรอยละ 1.6 ของ GDP ลดลงจากเดือนกอนหนา -6.0 พันลานบาท และ (4) หนี้กองทุนเพื่อการฟนฟูและพัฒนาระบบสถาบันการเงิน 30.6 พันลานบาท หรือรอยละ 0.3 ของ GDP เพิ่มขึ้นจากเดือนกอนหนา 0.5 ลานบาท ทั้งนี้ เมื่อพิจารณาสถานะของหนี้สาธารณะ ณ สิ้นเดือนมกราคม 2554 พบวา อยูในระดับที่มีเสถียรภาพ กลาวคือ 1) หนี้สาธารณะสวนใหญเปนหนี้สกุลเงินบาทโดยมีสัดสวนสูงถึงรอยละ 91.4 ของหนี้สาธารณะคงคาง 2) หนี้สาธารณะ สวนใหญเปนหนี้ระยะยาวมีสัดสวนสูงถึงรอยละ 98.4 ของหนี้สาธารณะคงคาง และ 3) สัดสวนยอดหนี้สาธารณะคงคางตอ GDP อยูที่รอยละ 41.94 ซึ่งยังคงอยูในกรอบความยั่งยืนทางการคลังที่กำหนดสัดสวนไวไมเกินรอยละ 60.0 ตอ GDP ภาพที่ 1 สถานะหนี้สาธารณะและสัดสวนหนี้สาธารณะตอ GDP รายเดือน

ที่มา : สำนักงานบริหารหนี้สาธารณะ กระทรวงการคลัง

ประมาณการเศรษฐกิจไทย

41

ตารางที่ 5 หนี้สาธารณะคงคาง ณ วันที่ 31 มกราคม 2554 ณ สิ้น พ.ย. 53 ต.ค. 53 1. หนี้ที่รัฐบาลกูโดยตรง (1.1+1.2) 2,891,655 2,904,506 2. หนี้รัฐวิสาหกิจที่ไมเปนสถาบันการเงิน 1,072,376 1,060,121 (2.1+2.2) 2.1 หนี้ที่รัฐบาลค้ำประกัน 532,436 523,518 2.2 หนี้ที่รัฐบาลไมค้ำประกัน 539,940 536,602 3. หนี้รัฐวิสาหกิจที่เปนสถาบันการเงิน 175,200 171,084 (รัฐบาลค้ำประกัน) 4. หนี้กองทุนเพื่อการฟนฟูฯ (4.1+4.2) 62,092 30,611 4.1 หนี้ที่รัฐบาลค้ำประกัน 30,445 30,445 4.2 หนี้ที่รัฐบาลไมค้ำประกัน 31,647 166 5. หนี้หนวยงานอื่นของรัฐ (5.1+5.2) 5.1 หนี้ที่รัฐบาลค้ำประกัน 5.2 หนี้ที่รัฐบาลไมค้ำประกัน หนี้สาธารณะรวม (1+2+3+4+5) 4,201,324 4,166,322 สัดสวนหนี้สาธารณะตอ GDP (รอยละ) 41.59 41.24 หนี้สาธารณะคงคาง

(หนวย : ลานบาท)

ม.ค. 53 % ของหนี้ฯ ณ ม.ค. 54 3,002,423 2,984,473 71.0% 1,081,006 1,085,864 25.8% ธ.ค. 53

520,197 560,808 168,092

ธ.ค./ม.ค. เพิ่ม/ลด (17,949) 4,858

523,934 561,929 162,076

12.5% 13.4% 3.9%

3,757 1,121 (6,016)

30,583 30,584 30,455 30,445 138 138 4,282,104 4,262,997 42.38 41.94

0.7% 0.7% 0.0% 0.0% 0.0% 0.0% 100.0

0.5 0 0.5 0 0 0 (19,107)

ที่มา : สำนักงานบริหารหนี้สาธารณะ กระทรวงการคลัง

5. ผลการเบิกจายงบลงทุนของรัฐวิสาหกิจของปงบประมาณ 2554 กรอบอนุมัติงบประมาณลงทุนประจำป 2554 ของรัฐวิสาหกิจ ที่พรอมดำเนินการมีจำนวนทั้งสิ้น 315.4 พันลานบาท โดยมีผลการเบิกจายสะสมถึงสิ้นเดือนกุมภาพันธ 2554 จำนวน 28.1 พันลานบาท หรือคิดเปนอัตรา การเบิกจายรอยละ 8.9 ของกรอบลงทุนอนุมัติ ซึ่งสามารถแบงออกไดดังนี้ 1) รัฐวิสาหกิจที่ใชปงบประมาณ (เริ่มดำเนินการ 1 ตุลาคม 2553) มีงบลงทุนที่พรอมดำเนินการทั้งสิ้นจำนวน 114.8 พันลานบาท มีการเบิกจายงบลงทุนสะสม (1 ตุลาคม 2553–28 กุมภาพันธ 2554) จำนวน 13.5 พันลานบาท หรือคิดเปนอัตรา การเบิกจายรอยละ 11.8 ของกรอบการเบิกจายงบลงทุน 2) รัฐวิสาหกิจที่ใชปปฏิทิน (เริ่มดำเนินการ 1 มกราคม 2554) มีงบลงทุนอนุมัติที่พรอมดำเนินการทั้งสิ้นจำนวน 200.6 พันลานบาท ซึ่งมีการเบิกจายงบลงทุนสะสม (1 มกราคม 2553–28 กุมภาพันธ 2554) จำนวน 14.5 ลานบาท หรือ คิดเปนอัตราการเบิกจายรอยละ 7.3 ของกรอบการเบิกจายงบลงทุน

42

ประมาณการเศรษฐกิจไทย

ตารางที่ 6 การเบิกจายงบลงทุนปงบประมาณ 2554 ณ สิ้นเดือนกุมภาพันธ 2554 รัฐวิสาหกิจ รัฐวิสาหกิจที่ใชปงบประมาณ (ต.ค. 53-ก.พ. 54) การเคหะแหงชาติ การรถไฟฟาขนสงมวลชนแหงประเทศไทย การทางพิเศษแหงประเทศไทย การรถไฟแหงประเทศไทย บริษัท ทาอากาศยานไทย จำกัด (มหาชน) การประปานครหลวง การประปาสวนภูมิภาค รัฐวิสาหกิจที่ใชปปฏิทิน (ม.ค. 54-ก.พ. 54) บริษัท ปตท. จำกัด (มหาชน) บริษัท การบินไทย จำกัด (มหาชน) การไฟฟาฝายผลิตแหงประเทศไทย การไฟฟาสวนภูมิภาค การไฟฟานครหลวง บริษัท ทีโอที จำกัด (มหาชน) บริษัท กสท โทรคมนาคม จำกัด (มหาชน) รวม

(หนวย : ลานบาท)

(1) (2) (3) งบประมาณ แผนเบิกจาย การเบิกจายจริง (4) = (3) / (2) อนุมัติป 2554 สะสมถึง ก.พ. 54 สะสมถึง ก.พ. 54

(5) = (3) / (1)

114,755

31,065

13,532

43.6%

11.8%

6,961 34,370 3,597 35,812 5,166 4,576 7,180

2,586 10,004 1,694 5,467 907 1,805 2,778

2,462 3,232 1,222 1,515 389 1,191 1,688

95.2% 32.3% 72.2% 27.7% 42.9% 66.0% 60.8%

35.4% 9.4% 34.0% 4.2% 7.5% 26.0% 23.5%

200,615

21,504

14,536

62.9%

7.3%

95,809 20,367 22,013 17,470 10,841 22,914 9,350 315,370

12,223 1,728 1,843 2,387 1,013 1,042 1,096 52,570

5,317 1,728 1,620 2,292 644 2,151 631 28,068

43.5% 100.0% 87.9% 96.0% 63.6% 206.5% 57.5% 62.5%

5.6% 8.5% 7.36% 13.1% 5.9% 9.4% 6.8% 8.9%

ที่มา : สำนักงานคณะกรรมการนโยบายรัฐวิสาหกิจ กระทรวงการคลัง

รายละเอียดผลการเบิกจายงบลงทุนของรัฐวิสาหกิจปงบประมาณ 2554 (ณ สิ้นเดือนกุมภาพันธ 2554) รัฐวิสาหกิจที่มีกรอบลงทุนอนุมัติป 2554 สูง ไดแก การรถไฟฟาขนสงมวลชนแหงประเทศไทย มีกรอบลงทุนอนุมัติ 34.4 พันลานบาท มีการเบิกจายสะสม 3.2 พันลานบาท คิดเปนอัตราการเบิกจายรอยละ 9.4 ของกรอบลงทุนอนุมัติ โดยมี โครงการที่สำคัญคือ โครงการกอสรางรถไฟฟาสายสีมวง ชวงบางใหญ–บางซื่อ และโครงการกอสรางรถไฟฟาสายสีน้ำเงิน ชวงหัวลำโพง–บางแค การเคหะแหงชาติ มีกรอบลงทุนอนุมัติ 7.0 พันลานบาท มีการเบิกจายสะสม 2.5 พันลานบาท คิดเปน อัตราการเบิกจายรอยละ 35.4 ของกรอบลงทุนอนุมัติ โดยมีโครงการที่สำคัญคือ โครงการบานเอื้ออาทร ระยะที่ 4–5 การรถไฟแหงประเทศไทย มีกรอบการลงทุนอนุมัติ 35.8 พันลานบาท มีการเบิกจายสะสม 1.5 พันลานบาท คิดเปน อัตราการเบิกจายรอยละ 4.2 ของกรอบลงทุนอนุมัติ โดยมีการลงทุนที่สำคัญคือ โครงการกอสรางระบบขนสงมวลชนทางราง ในพื้นที่กรุงเทพมหานคร สายสีแดง ชวงบางซื่อ–ตลิ่งชัน บริษัท ปตท. จำกัด (มหาชน) กรอบลงทุนอนุมัติ 95.8 พันลานบาท มีการเบิกจายสะสม 5.3 พันลานบาท คิดเปนอัตราการเบิกจายรอยละ 5.6 ของกรอบลงทุนอนุมัติ โดยมีโครงการที่สำคัญคือ โครงการแผนงานดานแกสธรรมชาติ แผนงานพัฒนาสถานีและตลาดน้ำมัน และโครงการแผนงานดานปโตรเคมีและการกลั่น ทั้งนี้ คาดวาทั้งปงบประมาณ 2554 รัฐวิสาหกิจจะสามารถเบิกจายงบลงทุนไดประมาณรอยละ 75 ของกรอบวงเงิน ลงทุนรัฐวิสาหกิจ

ประมาณการเศรษฐกิจไทย

43

Macroeconomic Analysis Briefing บทวิเคราะห

1

เรื่อง แผนดินไหวในญี่ปุนกับแรงสั่นสะเทือนตอเศรษฐกิจไทย บทสรุปผูบริหาร

เหตุการณแผนดินไหวและสึนามิในประเทศญี่ปุนไดสงผลกระทบตอตลาดเงินและตลาดทุน ทั่วโลกรวมทั้งประเทศไทย ผานชองทางการคาสินคาและบริการ โดยไทยสงออกสินคาไปญี่ปุนเปนอันดับ 2 รองจากประเทศจีน และชองทางการลงทุน โดยนักลงทุนญี่ปุนมีการลงทุนทางตรงสุทธิในประเทศไทยมากเปน อันดับ 1 นอกจากนี้ ผลกระทบจากเหตุการณดังกลาวยังไดสงผลกระทบตอเงินทุนเคลื่อนยายและคาเงินใน ภูมิภาคอีกดวย ➤ สศค.วิเคราะหวา ❍ การสงออกสินคาของไทยและการนำเขาสินคาจากญี่ปุนจะไดรับผลกระทบมากโดยเฉพาะใน ระยะสั้น ❍ ดานการลงทุนโดยตรงคาดวา การลงทุนเดิมจากญี่ปุนจะไมไดรับผลกระทบ แตการลงทุนใหม จากญี่ปุนคาดวาจะชะลอลงในระยะสั้นถึงปานกลาง ❍ ดานการทองเที่ยวคาดวาจะไดรับผลกระทบในระดับปานกลาง ❍ ดานเงินทุนเคลื่อนยายคาดวาในระยะสั้นจะมีเงินทุนเคลื่อนยายกลับไปสูญี่ปุน และเปนปจจัย ใหเงินบาทออนคาลงเมื่อเทียบกับคาเงินเยน โดย สศค.ประมาณการวา เหตุการณแผนดินไหวและสึนามิที่ญี่ปุนในเบื้องตนจะกระทบตอ อัตราการขยายตัวของเศรษฐกิจไทยในป 2554 ประมาณรอยละ -0.1 จากกรณีฐาน ➤

1. บทนำ เหตุการณแผนดินไหวและสึนามิในประเทศญี่ปุนที่เกิดขึ้นเมื่อวันที่ 11 มีนาคม 2554 ไดกอความเสียหายใหแก เศรษฐกิจญี่ปุนเปนอยางมาก ทั้งจากความสูญเสียในชีวิตและทรัพยสิน และความเสียหายจากการชะงักงันทางเศรษฐกิจ ของญี่ปุน และเนื่องจากประเทศไทยมีความสัมพันธทางเศรษฐกิจกับประเทศญี่ปุนอยางใกลชิด ทำใหหลายฝายกังวลวา ผลกระทบตอเศรษฐกิจของญี่ปุนจะลามมาสูเศรษฐกิจไทย บทความนี้ไดวิเคราะหถึงผลกระทบจากเหตุการณแผนดินไหวและ สึนามิในประเทศญี่ปุนตอเศรษฐกิจไทย ผานชองทางภาคเศรษฐกิจจริง (การคาสินคาและบริการ และการลงทุน) และชองทาง ภาคการเงิน (เงินทุนเคลื่อนยายและคาเงิน) โดยมีรายละเอียด ดังนี้

ผูเขียน : ดร.สิริกมล อุดมผล และ ดร.พิมพนารา หิรัญกสิ เศรษฐกรชำนาญการ สำนักนโยบายเศรษฐกิจมหภาค ขอขอบคุณ ดร.กุลกัลยา พระยาราช คุณธนิต ภัทรแสงไทย คุณคงขวัญ ศิลา และคุณกาญจนา จันทรชิต สำหรับขอมูล และขอขอบคุณ ดร.ศรพล ตุลยเสถียร และ ดร.กุลยา ตันติเตมิท สำหรับคำแนะนำ 1

44

ประมาณการเศรษฐกิจไทย

2. ผลกระทบตอภาคการคาระหวางประเทศ 2.1 การสงออกสินคาของไทยคาดวาจะไดรับผลกระทบมากโดยเฉพาะในระยะสั้น ทั้งจากผลกระทบโดยตรง (ไทยสงออกไปญี่ปุนโดยตรง) และผลกระทบทางออม (ไทยสงออกไปยังประเทศคูคาที่สงออกไปยังประเทศญี่ปุน) กลาวคือ • ผลกระทบทางตรง เหตุ ก ารณ แ ผ น ดิ น ไหวและสึ น ามิ ดั ง กล า วส ง ผลกระทบในวงกว า ง โดยเฉพาะในภาคการผลิ ต สิ น ค า อุตสาหกรรมโดยเฉพาะอุตสาหกรรมยานยนต เนื่องจากพื้นที่ที่ไดรับผลกระทบเปนแหลงผลิตและประกอบยานยนตที่สำคัญ ในภูมิภาค และเปนทั้งปลายทางของอุตสาหกรรมยานยนตไทย อีกทั้งยังเปนแหลงผลิตชิ้นสวนยานยนตเพื่อสงออกไปยัง ภูมิภาคเอเชีย เหตุการณดังกลาวจึงสงผลกระทบตอภาคการสงออก-นำเขาของไทยผานการชะงักงันของหวงโซอุตสาหกรรม อยางหลีกเลี่ยงไมได ในป 2553 การสงออกสินคาของไทยไปยังญี่ปุนมีมูลคาทั้งสิ้น 20,416 ลานดอลลารสหรัฐ หรือคิดเปน สัดสวนกวารอยละ 10.5 ของมูลคาการสงออกทั้งหมดของไทย โดยสินคาที่ไทยสงออกไปญี่ปุนสวนใหญเปนสินคาที่ ใชในภาคอุตสาหกรรมเพื่อการสงออกและอาหารแปรรูป ไดแก คอมพิวเตอร อุปกรณและสวนประกอบ รถยนตและ อุปกรณสวนประกอบ ยางพารา แผงวงจรไฟฟา และไกแปรรูป ดังมีรายละเอียดตามภาพที่ 1 ทั้งนี้ คาดวาในระยะสั้น การสงออกยางพาราและไกแปรรูปอาจไดรับผลกระทบจากเหตุการณในญี่ปุนมากที่สุด เนื่องจากญี่ปุนเปนตลาด สงออกยางพาราอันดับ 3 ของไทย สัดสวนรอยละ 13.8 ของการสงออกยางพารารวมในป 2553 ในขณะที่ไทย สงออกไกแปรรูปไปยังญี่ปุนเปนอันดับ 2 รองจากสหภาพยุโรป สัดสวนรอยละ 46.5 ของการสงออกไกแปรรูปรวม ในป 2553 อยางไรก็ตาม ผลกระทบของการสงออกไกแปรรูปและสินคาหมวดอาหารอื่น ๆ อาจไดรับผลกระทบเพียงใน ระยะสั้น เนื่องจากเปนสินคาที่จำเปนตอการดำรงชีวิตโดยเฉพาะในชวงภัยพิบัติ ภาพที่ 1 สินคาหลักที่ไทยสงออกไปยังญี่ปุนและสัดสวนตอมูลคาสงออกไปยังญี่ปุนรวม ป 2553

ที่มา : กระทรวงพาณิชย คำนวณโดย สศค.

•

ผลกระทบทางออม ผลกระทบตอภาคการสงออกของไทยมิไดมีเพียงผลทางตรงจากการที่ไทยสงออกไปญี่ปุนเทานั้น เนื่องจาก ประเทศคูคาอื่น ๆ ของไทย เชน จีน สหรัฐอเมริกา และสหภาพยุโรป ตางพึ่งพาการสงออกหลักไปยังตลาดญี่ปุนดวยเชน เดียวกัน ดังแสดงในภาพที่ 2 ซึ่งประเทศดังกลาวก็จะไดรับผลกระทบจากการสงออกไปญี่ปุนที่ลดลง ซึ่งจะสงผานผลกระทบ มายังภาคการสงออกของไทยในที่สุด ดังนั้น Exposure ของภาคการสงออกของไทยไปยังญี่ปุนที่รวม Exposure ทาง ออมไปดวยจึงสูงกวารอยละ 10.5 ของมูลคาสงออกทั้งหมดของไทยไปยังญี่ปุน ซึ่งในสวนนี้จะไดประเมิน Exposure ทางออมตอภาคการสงออกของไทย เพื่อใหหาความเสี่ยงของภาคการสงออกของไทยไปยังญี่ปุนทั้งหมด

ประมาณการเศรษฐกิจไทย

45

ภาพที่ 2 สัดสวนการสงออกไปยังญี่ปุนตอมูลคาสงออกรวมของแตละประเทศ ในป 2553

ที่มา : CEIC คำนวณโดย สศค.

ในการประเมินผลกระทบทางออมนั้นจะคำนวณ Exposure ตอภาคการสงออกของไทยผานสัดสวนการสงออก เปนรอบ ๆ ไป โดยในรอบแรก (First Round Exposure) เกิดจากการที่ไทยสงออกสินคาไปยังประเทศคูคาอื่น ๆ ของไทยที่มิใช ญี่ ปุ น (เช น สหรั ฐ อเมริ ก า) และประเทศดั ง กล า วส ง ออกสิ น ค า ไปยั ง ญี่ ปุ น ต อ ไป สำหรั บ ในรอบที่ 2 (Second Round Exposure) จะเกิดจากการที่ไทยสงออกไปยังประเทศคูคา (เชน จีน) แลวประเทศดังกลาวสงออกไปยังประเทศคูคาที่มิใชญี่ปุน (เชน จีนสงออกไปยังสหรัฐอเมริกา) แลวคูคาดังกลาว (ในกรณีนี้คือสหรัฐอเมริกา) จึงสงออกสินคาไปยังญี่ปุน2 ดังแสดง ตัวอยางในภาพที่ 3 ภาพที่ 3 ตัวอยางแสดงผลกระทบทางตรงและทางออมของการสงออกของไทยไปยังญี่ปุน

ที่มา : สำนักงานเศรษฐกิจการคลัง 2

46

สำหรับในรอบตอ ๆ ไป (รอบที่ 3 รอบที่ 4 และรอบที่ 5) Exposure สามารถหาไดจากตรรกะทำนองเดียวกัน

ประมาณการเศรษฐกิจไทย

จากการประเมินผลกระทบทางออมตอภาคการสงออกของไทยไปญี่ปุนรวม 5 รอบ (รอบที่ 1 ถึงรอบที่ 5) สามารถสรุป Exposure ของภาคการสงออกสินคาของไทยไปญี่ปุน ผานสัดสวนสงออกของไทยไปยังญี่ปุนที่แทจริง ซึ่งรวมทั้ง ผลทางตรงและทางออมไดประมาณรอยละ 15.6 ของภาคการสงออกสินคาทั้งหมด ดังแสดงในตารางที่ 1 ตารางที่ 1 สรุปสัดสวนสงออกของไทยไปยังญี่ปุน

ที่มา : คำนวณโดย สศค.

2.2 การนำเขาสินคาของไทยคาดวาจะไดรับผลกระทบมาก แตเปนผลกระทบในระยะสั้น เนื่องจากกวารอยละ 20.8 ของมูลคานำเขาโดยรวมของไทยในป 2553 เปนการนำเขาจากญี่ปุน โดย สินคานำเขาหลักจากญี่ปุนมักจะเปนสินคาทุน และสินคาวัตถุดิบและกึ่งสำเร็จรูปเปนสวนใหญ ไดแก เครื่องจักรกล เหล็ก เหล็กกลาและผลิตภัณฑ สวนประกอบยานยนต เครื่องจักรไฟฟา และแผงวงจรไฟฟา ซึ่งการนำเขาสินคาทุนของไทยดังกลาว อาจไดรับผลกระทบในระยะสั้นจากปญหาติดขัดในการขนสงสินคาออกจากญี่ปุน เนื่องจากขอจำกัดดานความพรอมของ ทาเรือ การคมนาคมและการจำกัดการใชไฟฟาในญี่ปุน ซึ่งก็จะกระทบตอภาคการผลิตของไทยดวยเชนกัน ทั้งนี้ หากปญหา ดังกลาวเรื้อรังก็อาจทำใหไทยตองปรับเปลี่ยนแหลงนำเขาสินคาทุน โดยเฉพาะเครื่องจักรที่ใชในอุตสาหกรรมเปนแหลงอื่น ๆ เชน สหภาพยุโรป ภาพที่ 4 สินคานำเขาหลักจากญี่ปุนและสัดสวนตอมูลคาสงออกไปยังญี่ปุนรวม ป 2553

ที่มา : กระทรวงพาณิชย คำนวณโดย สศค.

3. ดานการทองเที่ยวคาดวาจะไดรับผลกระทบในระดับปานกลาง เนื่องจากสัดสวนนักทองเที่ยวที่ไมมากนัก โดยในป 2553 มีนักทองเที่ยวจากญี่ปุนเดินทางมาประเทศไทยมีจำนวนทั้งสิ้น 9.8 แสนคน หรือคิดเปนสัดสวนเพียงรอยละ 6.2 ของจำนวนนักทองเที่ยวทั้งหมดของไทย ซึ่งเปนรองจากจำนวนนักทองเที่ยว จากเอเชีย (ไมรวมญี่ปุน) และจากยุโรป ดังแสดงในภาพที่ 5 ขณะที่ดานรายไดพบวา ในป 2553 นักทองเที่ยวญี่ปุนใชจายในไทย ทั้งสิ้น 32,024 ลานบาท หรือคิดเปนสัดสวนรอยละ 5.1 ของการใชจายของนักทองเที่ยวทั้งหมด ทั้งนี้ จากขอมูลเชิงประจักษ พบวา จำนวนนักทองเที่ยวชาวญี่ปุนที่เดินทางเขามาในเดือนมีนาคม 2554 ขยายตัวชะลอลงมาอยูที่รอยละ 3.1 เมื่อ เทียบกับชวงเดียวกันของปกอนหนา และหากขจัดผลทางฤดูกาลแลวจะหดตัวจากเดือนกอนหนารอยละ -8.9 ซึ่งคาดวา แนวโนมนักทองเที่ยวจากญี่ปุนในป 2554 นาจะชะลอลงในชวงที่ญี่ปุนตองบูรณะประเทศจากความเสียหายที่เกิดขึ้น ประมาณการเศรษฐกิจไทย

47

ภาพที่ 5 สัดสวนนักทองเที่ยวตางประเทศในป 2553

ที่มา : การทองเที่ยวแหงประเทศไทย รวบรวมโดย สศค.

4. ดานการลงทุนโดยตรงคาดวา การลงทุนเดิมจากญี่ปุนจะไมไดรับผลกระทบ แตการลงทุนใหมจากญี่ปุนคาดวา จะชะลอลงในระยะสั้นถึงระยะปานกลาง ในป 2553 การลงทุนโดยตรงสุทธิจากญี่ปุนมีมูลคาทั้งสิ้น 1,062.7 ลานดอลลารสหรัฐ หรือคิดเปนสัดสวนรอยละ 20.0 ของการลงทุ น สุ ท ธิ ทั้ ง หมดของไทย โดยญี่ ปุ น เป น ประเทศที่ มี ก ารลงทุ น สุ ท ธิ ใ นไทยสู ง ที่ สุ ด ดั ง แสดงในภาพที่ 6 ทั้ ง นี้ จากเหตุการณภัยพิบัติของประเทศญี่ปุน คาดวาจะไมสงผลกระทบการลงทุนเดิมที่มีอยูแลวในประเทศไทย แตอาจจะ สงผลกระทบการลงทุนใหมจากญี่ปุนที่คาดวาจะชะลอลงบางในระยะสั้น เนื่องจากญี่ปุนอาจตองจัดสรรเงินเพื่อใช ในการซอมแซมสิ่งกอสราง โรงงานและเครื่องจักรที่ไดรับความเสียหายในประเทศของตนเอง ภาพที่ 6 สัดสวนเงินลงทุนโดยตรงสุทธิจากตางประเทศในป 2553

ญี่ปุน 20.0% อื่น ๆ 31.2% เนเธอรแลนด 14.9% ฮองกง 9.7% สวิตเซอรแลนด 2.0% เกาหลีใต 2.6% สหราชอาณาจักร 2.8% ฝรั่งเศส 4.4% อาเซียน 3.9%

ที่มา : ธนาคารแหงประเทศไทย

48

ประมาณการเศรษฐกิจไทย

สหรัฐอเมริกา 8.5%

5. ดานเงินทุนเคลื่อนยายคาดวาในระยะสั้นจะมีเงินทุนเคลื่อนยายกลับไปสูญี่ปุน และเปนปจจัยใหเงินบาทออนคาลงเมื่อเทียบกับคาเงินเยน ผลกระทบจากเหตุการณสึนามิจะทำใหบริษัทญี่ปุนในประเทศไทยมีการนำเงินกลับไปยังประเทศญี่ปุนมากขึ้น กวาปกติ ทำใหคาดวามีเงินทุนไหลออกจากประเทศไทยมากเปนพิเศษในเดือนมีนาคมนี้ ซึ่งอาจเปนปจจัยใหคาเงิน บาทออนคาลงบางเมื่อเทียบกับคาเงินเยน ดานผลกระทบตอคาเงินเยนคาดวาเงินทุนที่ไหลกลับไปยังญี่ปุนจะเปนปจจัยใหคาเงินเยนแข็งคาขึ้นอีกในระยะตอ ไป จากปจจุบันที่อยูที่ระดับ 81.51 เยนตอดอลลารสหรัฐ (ณ วันที่ 15 มีนาคม 2554) อยางไรก็ตาม มาตรการอัดฉีดสภาพคลอง มูลคารวมกวา 20 ลานลานเยน เขาสูระบบเศรษฐกิจของธนาคารกลางญี่ปุนจะเปนปจจัยที่ทำใหคา เงินเยนไมแข็งคาขึ้นมากนัก

ที่มา : หนังสือพิมพ Wall Street Journal (online) ณ วันที่ 15 มีนาคม 2554

6. ผลกระทบตอเศรษฐกิจไทย สศค.วิเคราะหวา เหตุการณแผนดินไหวและสึนามิในญี่ปุนจะสงผลกระทบตอเศรษฐกิจไทยผานภาคการคาสินคาของไทย มากที่สุด รองลงมาไดแก ภาคการทองเที่ยว ขณะที่การลงทุนโดยตรงจะไมไดรับผลกระทบมากนัก โดย สศค.ประมาณการวา เหตุการณแผนดินไหวและสึนามิในญี่ปุนในเบื้องตนจะกระทบตออัตราการขยายตัวของเศรษฐกิจไทยในป 2554 ประมาณรอยละ -0.1 จากกรณีฐาน โดยจะสงผลใหการบริโภคที่แทจริงหดตัวเพียงเล็กนอย ขณะที่การลงทุนและการสงออกได รับผลกระทบบางที่รอยละ -0.7 และรอยละ -0.8 ตามลำดับ ดังมีรายละเอียดตามตารางที่ 2 ตารางที่ 2 ผลกระทบของเหตุการณแผนดินไหวและสึนามิตอการขยายตัวของเศรษฐกิจไทย

ที่มา : คำนวณโดย สศค.

ประมาณการเศรษฐกิจไทย

49

บทวิเคราะห

1

เรื่อง สงครามทองคำสีดำกับภาระภาครัฐ บทสรุปผูบริหาร

ในป 2554 สถานการณ ท างการเมื อ งในกลุ ม ประเทศตะวั น ออกกลางถื อ เป น ประเด็ น ทาง เศรษฐกิจที่ทั่วโลกกำลังจับตา เริ่มตั้งแตการประทวงทางการเมืองในประเทศตูนิเซียและประเทศอียิปต และ ลุกลามมาจนถึงประเทศลิเบียผูผลิตและสงออกน้ำมันรายใหญของโลก โดยปญหาการจลาจลในลิเบียที่ยัง รุนแรงตอเนื่องไดสงผลใหราคาน้ำมันในตลาดโลกทะยานสูงขึ้นอยางรวดเร็ว ทำใหในชวงไตรมาสแรกป 2554 ราคาน้ำมันดิบดูไบเฉลี่ยอยูในระดับสูงที่ 100.4 ดอลลารสหรัฐตอบารเรล ซึ่งอาจนำไปสูวิกฤตการณราคา น้ำมันขั้นรุนแรง ➤ เมื่ อ เปรี ย บเที ย บกั บ สงครามที่ เ กิ ด ขึ้ น ในอดี ต มี ส งครามครั้ ง ใหญ เ กิ ด ขึ้ น 4 ครั้ ง อาทิ สงคราม Yom Kippur ในป 2516 เกิดจากขอพิพาทดินแดนระหวางประเทศอิสราเอลกับกลุมประเทศผูสงออก น้ำมันที่ทำใหราคาน้ำมันเพิ่มขึ้นรอยละ 300 เห็นไดวาสงครามที่เกิดในลิเบียและตะวันออกกลางครั้งนี้ยังไมมี ความรุ น แรงเที ย บเท า ในครั้ ง ก อ น ดั ง นั้ น ราคาน้ ำ มั น ดิ บ ดู ไ บจึ ง ปรั บ ตั ว ขึ้ น ไม รุ น แรงมากนั ก อย า งไรก็ ดี หากสงครามแผขยายไปยังประเทศผูผลิตน้ำมันรายใหญอีกหลายประเทศ ก็มีความเปนไปไดที่ราคาน้ำมันจะ ปรับตัวเพิ่มขึ้นรุนแรงจนทำสถิติสูงสุดใหมไดอีกครั้ง ➤ การปรั บ ตั ว ขึ้ น ของราคาน้ ำ มั น ดิ บ ดู ไ บอย า งรุ น แรงในสงครามหลาย ๆ ครั้ ง ส ง ผล โดยตรงตอราคาน้ำมันขายปลีก ณ สถานีบริการที่ประชาชนตองจาย อยางไรก็ดี ภาครัฐไดออกแบบโครงสราง ของราคาน้ ำ มั น ให มี ค วามยื ด หยุ น และไม ผั น ผวนต อ การแกว ง ตั ว ของราคาน้ ำ มั น ดิ บ โลกมากนั ก เพื่ อ ให ประชาชนสามารถปรับตัวและเปลี่ยนพฤติกรรมการบริโภคไดทัน โดยโครงสรางของราคาน้ำมันในประเทศ ไทยประกอบไปดวย คาตนทุน ภาษีตาง ๆ กองทุนน้ำมัน และคาการตลาด ➤ จากสมการความยื ด หยุ น ของราคาน้ ำ มั น สำเร็ จ รู ป ในแต ล ะประเภทพบว า ราคาน้ ำ มั น ดิ บ ดูไบและราคาน้ำมันสำเร็จรูปภายในประเทศมีความสัมพันธกันในเชิงบวก โดยราคาน้ำมันสำเร็จรูปเบนซิน 95 มีความยืดหยุนกับราคาน้ำมันดิบดูไบมากที่สุดที่รอยละ 0.653 สวนน้ำมันชนิดอื่น ๆ มีความยืดหยุนอยูใน ชวง 0.3-0.6 (Inelastic) สะทอนบทบาทที่สำคัญของกองทุนน้ำมันและมาตรการภาษีของรัฐ ในการชวยลด ความผันผวนของราคาน้ำมันภายในประเทศไมใหเคลื่อนไหวรุนแรงเหมือนราคาน้ำมันดิบในตลาดโลก ซึ่งจะ ชวยใหประชาชนสามารถปรับตัวและปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการบริโภคไดทัน ทำใหการบริโภคภาคเอกชนไม ปรับตัวลดลง ซึ่งจะสงผลตอการขยายตัวทางเศรษฐกิจของประเทศได ➤ ความเสี่ ย งจากวิ ก ฤตการณ ร าคาน้ ำ มั น ในป 2554 เนื่ อ งจากสงครามความไม ส งบทาง การเมืองในลิเบียและกลุมตะวันออกกลางอาจทำใหราคาน้ำมันดิบยังคงอยูในระดับสูงตลอดป 2554 ซึ่งถา ตองตรึงราคาน้ำมันดีเซลไวที่ระดับ 30 บาทตอลิตร ตลอดถึงสิ้นป 2554 รัฐบาลควรที่จะตองเตรียมเม็ดเงินไว จำนวน 31,231.3 ถึง 123,068.5 ลานบาท ในการบริหารจัดการกองทุนน้ำมัน ซึ่งถาทุกฝายมีความพรอมและมี การบริหารจัดการที่ดีแลว ผลกระทบที่เกิดขึ้นจากวิกฤตน้ำมันในครั้งนี้จะไมรุนแรงจนทำใหเศรษฐกิจไทยตอง หยุดชะงักไป ➤

ผูเขียน : นายธนิต ภัทรแสงไทย เศรษฐกรปฏิบัติการ สวนแบบจำลองและประมาณการเศรษฐกิจการคลัง สำนักนโยบายเศรษฐกิจมหภาค ขอขอบคุณ นายยุทธภูมิ จารุเศรนี เศรษฐกรปฏิบัติการ และนางวิภารัตน ปนเปยมรัษฎ ผูอำนวยการสวนแบบจำลองและประมาณการเศรษฐกิจการคลัง สำหรับคำแนะนำ

1

50

ประมาณการเศรษฐกิจไทย

1. บทนำ น้ำมัน วัตถุสีดำอันทรงคุณคาถูกนำมาใชประโยชนยาวนานกวา 3,000-4,000 ปมาแลว ตั้งแตสมัยอียิปตจนมาถึงชวง ปลายศตวรรษที่ 19 ได มี ก ารเจาะหาน้ ำ มั น ดิ บ เชิ ง พาณิ ช ย เ ป น ครั้ ง แรกในโลกที่ เ มื อ งทิ ทู ส วิ ล ล ประเทศสหรั ฐ อเมริ ก า ความตองการใชน้ำมันเพิ่มขึ้นอยางรวดเร็วเพื่อใชในภาคอุตสาหกรรม ทำใหราคาน้ำมันปรับตัวสูงขึ้นอยางตอเนื่องจนหลาย ฝายเปรียบเทียบน้ำมันดิบวาเปน “ทองคำสีดำ” มาจนถึงในป 2554 สถานการณทางการเมืองในกลุมประเทศตะวันออกกลาง ถือเปนประเด็นทางเศรษฐกิจที่ทั่วโลกกำลังจับตา เริ่มตั้งแตการประทวงทางการเมืองในประเทศตูนิเซียและประเทศอียิปต ลุกลามมาจนถึงประเทศลิเบียผูผลิตและสงออกน้ำมันรายใหญของโลก โดยปญหาการจลาจลในลิเบียที่ยังรุนแรงตอเนื่องได สงผลใหราคาน้ำมันในตลาดโลกทะยานสูงขึ้นอยางรวดเร็ว ทำใหในชวงไตรมาสแรกของป 2554 ราคาน้ำมันดิบดูไบเฉลี่ยอยู ในระดับสูงที่ 100.4 ดอลลารสหรัฐตอบารเรล ซึ่งหากเหตุการณประทวงดังกลาวเกิดขึ้นในประเทศผูผลิตน้ำมันรายสำคัญ หลายแหงจนทำใหอุปทานน้ำมันหายไปจากระบบพรอมกันในปริมาณมาก ราคาน้ำมันอาจพุงขึ้นไปเหนือระดับที่เคยทำสถิติ สูงสุดเปนประวัติการณเมื่อกลางป 2551 ซึ่งจะนำไปสูวิกฤตการณราคาน้ำมันขั้นรุนแรง (Oil Shock) เปนครั้งที่ 5 หลังจาก สงครามสหรัฐอเมริกาและอิรัก ทั้งนี้ หากวิกฤตดังกลาวยังไมสิ้นสุดลงในระยะสั้นอาจสงผลกระทบตอเศรษฐกิจไทยในอนาคตได สศค.จึงไดทำ การวิเคราะหผลกระทบของวิกฤตดังกลาวสูเศรษฐกิจไทยเทียบกับสงครามที่ผานมาในอดีต รวมทั้งโครงสรางราคาน้ำมันใน ประเทศ พรอมทั้งประเมินความสามารถของกองทุนน้ำมันเชื้อเพลิงและประมาณการเม็ดเงินชดเชยในการพยุงราคาน้ำมัน สำเร็จรูปภายในประเทศ โดยเฉพาะนโยบายการตรึงราคาน้ำมันดีเซลที่ระดับ 30 บาทตอลิตร ซึ่งมีรายละเอียด ดังนี้ ภาพที่ 1 เหตุการณสงครามและราคาน้ำมันดิบดูไบในชวงป 2513 จนถึงปจจุบัน (หนวย : ดอลลารสหรัฐตอบารเรล)

ที่มา : OECD Factbook 2010 และรวบรวมโดย สศค.

จากภาพที่ 1 พบวานับตั้งแตป 2516 ถึงปจจุบันมีวิกฤตการณน้ำมันที่สำคัญเกิดขึ้นทั้งหมด 5 ครั้ง ซึ่งสามารถเห็นไดวา วิกฤตน้ำมันทุกครั้งลวนมีชนวนเหตุที่สำคัญมาจากความขัดแยงของประเทศผูผลิตน้ำมันรายใหญในภูมิภาคตะวันออกกลาง อันนำไปสูการปรับลดปริมาณการผลิตลงอยางฉับพลัน สงผลใหราคาน้ำมันพุงสูงขึ้นมากในแตละชวงเวลา โดยสงครามใน แตละครั้งมีรายละเอียด ดังนี้ 1. สงคราม Yom Kippur War เริ่มตนตั้งแตวันที่ 6-25 ตุลาคม 2516 คิดเปนระยะเวลาทั้งหมด 19 วัน โดยมีสาเหตุมา จากขอพิพาทดินแดนระหวางอิสราเอลกับกลุมประเทศผูสงออกน้ำมัน (Organization of Petroleum Exporting Countries : OPEC) ที่ทำใหกลุมประเทศโอเปกตัดสินใจลดการผลิตและประกาศมาตรการหามสงออกน้ำมัน (Oil Embargo) ไปยัง ประเทศพันธมิตรของอิสราเอล ไดแก สหรัฐอเมริกาและเนเธอรแลนด สงผลใหราคาน้ำมันในตลาดโลกเพิ่มสูงขึ้น 4.0 เทาตัว จาก 2.9 ดอลลารสหรัฐตอบารเรล ปรับตัวขึ้นไปทำจุดสูงสุดที่ระดับราคา 11.6 ดอลลารสหรัฐตอบารเรล ในชวงสงคราม คิดเปนการปรับตัวเพิ่มขึ้นรอยละ 300.0 ประมาณการเศรษฐกิจไทย

51

2. สงครามอิรัก-อิหราน เริ่มตนตั้งแตวันที่ 22 กันยายน 2523 ถึงวันที่ 20 สิงหาคม 2531 คิดเปนระยะเวลาทั้งหมด 7 ป 10 เดือน 29 วัน โดยมีแรงหนุนมาจากการปฏิวัติเพื่อโคนลมกษัตริยอิหราน ในป 2521 ตามมาดวยสงครามระหวางอิรัก และอิหราน ในป 2523 ซึ่งสงผลกระทบตอปริมาณการผลิตน้ำมันในประเทศทั้งสอง จนทำใหอุปทานน้ำมันดิบหายไปจาก ตลาดโลกเปนจำนวนมาก สงผลใหราคาน้ำมันในตลาดโลกเพิ่มขึ้น 2.8 เทาตัวจาก 13.0 ดอลลารสหรัฐตอบารเรล ในป 2521 ปรับตัวขึ้นไปทำจุดสูงสุดที่ระดับราคา 35.9 ดอลลารสหรัฐตอบารเรล ในป 2523 คิดเปนการปรับตัวเพิ่มขึ้นรอยละ 176.2 3. สงครามอิรัก-คูเวต หรือสงครามอาวเปอรเซียครั้งที่ 1 เกิดขึ้นในชวงปลายป 2533 ถึงตนป 2534 คิดเปนระยะเวลา ทั้งหมด 6 เดือน 26 วัน ซึ่งเริ่มตนจากการที่อิรักบุกโจมตีคูเวตในวันที่ 2 สิงหาคม 2533 แตความขัดแยงสามารถยุติลงไดใน ระยะเวลาอันสั้น ภายหลังจากที่สหรัฐอเมริกาและกลุมพันธมิตรไดปฏิบัติการขับไลอิรักออกจากคูเวตสำเร็จในวันที่ 28 กุมภาพันธ 2534 อยางไรก็ตาม ปริมาณการผลิตน้ำมันในคูเวตไดปรับลดลงมาก จึงทำใหราคาน้ำมันปรับตัวสูงสุดถึง 34.3 ดอลลารสหรัฐตอบารเรล ในชวงที่เกิดสงคราม เพิ่มขึ้น 1 เทาตัวเมื่อเปรียบเทียบกับระดับราคากอนเกิดวิกฤตอยูที่ 16.8 ดอลลารสหรัฐตอบารเรล คิดเปนการปรับตัวเพิ่มขึ้นรอยละ 104.2 4. สงครามอิรัก-สหรัฐอเมริกา หรือสงครามอาวเปอรเซียครั้งที่ 2 เกิดขึ้นในชวงตนป 2546 ถึงกลางป 2553 คิดเปน ระยะเวลาทั้งหมด 8 ป 4 เดือน 30 วัน ยาวนานที่สุดในประวัติศาสตร โดยสงครามเริ่มตนจากการที่สหรัฐอเมริกาและอังกฤษ บุกโจมตีอิรักในวันที่ 20 มีนาคม 2546 เนื่องจากสหรัฐอเมริกาเชื่อวา ประเทศอิรักไดครอบครองอาวุธชีวภาพทำลายลาง ซึ่งจะ สงผลใหอิรักคุกคามประเทศอื่นภายหลัง ประกอบกับไดรับแรงหนุนจากเหตุการณวินาศกรรมตึกแฝด “เวิลดเทรด เซ็นเตอร” เมื่อวันที่ 11 กันยายน 2544 และการสงกองกำลังไปไลลากลุมกอการรายในอัฟกานิสถาน ทำใหเกิดสงครามระหวางประเทศ สงครามดังกลาวสงบลงในวันที่ 9 สิงหาคม 2549 โดยในชวงที่ผานมา สงครามดังกลาวไดสงผลใหราคาน้ำมันดิบในตลาดโลก เพิ่มขึ้นอยางรุนแรงที่ระดับ 70.2 ดอลลารสหรัฐตอบารเรล ทำสถิติสูงที่สุดเปนประวัติการณ หรือเพิ่มขึ้น 1.4 เทาตัวจาก 29.0 ดอลลารสหรัฐตอบารเรล คิดเปนการปรับตัวเพิ่มขึ้นรอยละ 142.1 5. สงครามในลิเบียและกลุมประเทศตะวันออกกลาง เริ่มตนตั้งแตวันที่ 15 กุมภาพันธ 2554 ถึงปจจุบัน2 คิดเปน ระยะเวลาทั้งหมด 1 เดือน 24 วัน เหตุการณกอจลาจลในลิเบียมีจุดชนวนมาจากการลุกฮือตอตานรัฐบาลเผด็จการในประเทศ ตูนิเซียและประเทศอียิปต ซึ่งเปนจุดเริ่มตนของการประทวงอำนาจรัฐภายใตการปกครองเผด็จการของผูนำลิเบีย หลังจากที่ได ใชความรุนแรงตอกลุมผูประทวง ทำใหทั้งโลกมีความกังวลเกี่ยวกับปริมาณการผลิตน้ำมันดิบที่ลดลง สงผลใหราคาน้ำมันดิบ โลกเพิ่มขึ้นอยางรวดเร็วจาก 96.6 ดอลลารสหรัฐตอบารเรล ปรับตัวขึ้นไปทำจุดสูงสุดในรอบ 21 เดือน ที่ระดับ 111.8 ดอลลาร สหรัฐตอบารเรล คิดเปนการขยายตัวรอยละ 15.7 และมีแนวโนมที่จะเพิ่มสูงขึ้นตอเนื่องจากภาวะยืดเยื้อของสงครามในขณะนี้ ภาพที่ 2 อัตราการขยายตัวของราคาน้ำมันดิบดูไบ เปรียบเทียบกอน-หลังเหตุการณสงครามในชวงป 2516 ถึงปจจุบัน

ที่มา : Reuters และรวบรวม/ประเมินผลโดย สศค. ณ วันที่ 11 เมษายน 2554

2

52

วันที่ 11 เมษายน 2554

ประมาณการเศรษฐกิจไทย

จากการเปรี ย บเที ย บกั บ สงครามที่ เ กิ ด ขึ้ น ในอดี ต ทั้ ง 4 ครั้ ง ดั ง ที่ ก ล า วมาจะเห็ น ว า สงครามที่ เ กิ ด ในลิ เ บี ย และ ตะวันออกกลางในครั้งนี้ยังไมมีความรุนแรงเทียบเทากับสงครามในครั้งกอน ดังนั้น ราคาน้ำมันดิบดูไบจึงปรับตัวขึ้นไมรุนแรง มากนัก อยางไรก็ดี หากสงครามแผขยายไปยังประเทศผูผลิตน้ำมันรายใหญอีกหลายประเทศ ก็มีความเปนไปไดที่ราคาน้ำมัน จะปรับตัวเพิ่มขึ้นรุนแรงจนทำสถิติสูงสุดใหมไดอีกครั้ง

2. บทบาทของกองทุนน้ำมันและโครงสรางราคาน้ำมันในประเทศไทย

การปรับตัวขึ้นของราคาน้ำมันดิบดูไบอยางรุนแรงในวิกฤตสงครามหลาย ๆ ครั้ง สงผลโดยตรงตอราคาน้ำมันขายปลีก ณ สถานีบริการที่ประชาชนตองจาย อยางไรก็ดี ภาครัฐไดออกแบบโครงสรางของราคาน้ำมันใหมีความยืดหยุนและไมผันผวน ตอการแกวงตัวของราคาน้ำมันดิบโลกมากนัก และยังมีการใชกองทุนน้ำมันเชื้อเพลิงซึ่งเริ่มจัดตั้งขึ้นในป 2516 เปนเครื่องมือ ของรัฐในการปองกันภาวะการขาดแคลนน้ำมันเชื้อเพลิง และใชในการรักษาระดับราคาขายปลีกน้ำมันเชื้อเพลิงของประเทศ โดยใชกองทุนน้ำมันจายชดเชยเมื่อราคาน้ำมันสูงขึ้น และเมื่อราคาน้ำมันลดลงจึงเก็บสวนที่ชดเชยไปคืนกลับมา บริหารโดย คณะกรรมการบริหารนโยบายพลังงานและกรมสรรพสามิตเปนหลัก เพื่อใหประชาชนสามารถปรับตัวและเปลี่ยนพฤติกรรม การบริโภคไดทัน โดยโครงสรางของราคาน้ำมันในประเทศไทยประกอบไปดวยรายการดังภาพที่ 3 อยางไรก็ดี บทบาทของกองทุนน้ำมันสามารถเห็นไดชัดในชวงสงครามอาวเปอรเซียครั้งที่ 2 (วันที่ 10 มกราคม 2547วันที่ 13 กรกฎาคม 2548) โดยรัฐบาลตรึงราคาน้ำมันดีเซลหมุนเร็วขายปลีกเฉลี่ยที่ระดับ 14.6 บาทตอลิตร จากระดับราคา น้ำมันดีเซลเฉลี่ยที่ควรจะเปนที่ระดับ 17.6 บาทตอลิตร หรือกลาวไดวากองทุนน้ำมันชดเชยเฉลี่ยไป 3 บาทตอลิตร เพื่อชวย บรรเทาวิกฤตราคาน้ำมันที่เกิดขึ้นในชวงนั้น ภาพที่ 3 โครงสรางราคาน้ำมันในประเทศไทย

ที่มา : สำนักงานนโยบายและแผนพลังงาน กระทรวงพลังงาน (EPPO) และรวบรวม/ประเมินผลโดย สศค.

ประมาณการเศรษฐกิจไทย

53

โครงสรางราคาขายปลีกน้ำมัน ณ สถานีบริการน้ำมันภายในประเทศไทย ประกอบดวย 1. คาตนทุนในการซื้อน้ำมันจากโรงกลั่นหรือนำเขาจากตางประเทศ (Import Parity Price) คิดเปนสัดสวนเฉลี่ย รอยละ 67.5 ของราคาขายปลีกน้ำมัน ณ สถานีบริการในป 2554 ประกอบดวย ราคาน้ำมันตลาดจรที่สิงคโปร (FOB) คา ประกันขนสงน้ำมันทางเรือ คาความเสียหาย (Loss) คาขนสง (Freight) คาจัดเก็บน้ำมัน (Handling Cost) และภาษีศุลกากร นำเขาน้ำมัน (Import Duty) 2. เงินภาษีที่รัฐเรียกเก็บจากผูคาน้ำมัน ไดแก ภาษีสรรพสามิต (ประมาณ 6.30 บาทตอลิตร สำหรับน้ำมันเบนซิน 5.31 บาทตอลิตร สำหรับน้ำมันดีเซล) ภาษีเทศบาล (รอยละ 10 ของภาษีสรรพสามิต) ภาษีมูลคาเพิ่ม (รอยละ 7 ของราคา ขายปลีกน้ำมัน) คิดเปนสัดสวนเฉลี่ยรอยละ 22.2 ในป 2554 3. กองทุนที่รัฐเรียกเก็บจากผูคาน้ำมัน ไดแก กองทุนน้ำมันเชื้อเพลิง และกองทุนเพื่อสงเสริมการอนุรักษพลังงาน (0.25 บาทตอลิตร) โดยรวมแลวคิดเปนสัดสวนเฉลี่ยรอยละ 7.8 ในป 2554 4. คาการตลาด (Marketing Margin) ประกอบดวยคาใชจายในการดำเนินธุรกิจของผูประกอบการ เชน คาจาง แรงงาน คาขนสงการโรงกลั่นน้ำมัน คาสารปรับปรุงคุณภาพ (Additive) คาสงเสริมการตลาด และคาผลตอบแทนใน การดำเนินธุรกิจ โดยรวมแลวคิดเปนสัดสวนเฉลี่ยรอยละ 2.5 ในป 2554 ความสัมพันธระหวางราคาน้ำมันดิบดูไบกับราคาน้ำมันสำเร็จรูปภายในประเทศ (สมการความยืดหยุน) สมการความยืดหยุนของราคาน้ำมันสำเร็จรูปแตละประเภทสามารถนำมาคาดการณราคาน้ำมันขายปลีกในอนาคตได เพื่อนำมาใชในการวางนโยบายของรัฐบาลในการกำหนดเงินชดเชย และจัดสรรเงินทุนสำหรับกองทุนน้ำมันเชื้อเพลิง เพื่อ รองรับผลกระทบจากวิกฤตการณราคาน้ำมันที่อาจเกิดขึ้นในอนาคต ในการหาความสัมพันธระหวางราคาน้ำมันดิบดูไบกับ ราคาน้ำมันสำเร็จรูปภายในประเทศนั้น มีสมมติฐานคือ หากน้ำมันดิบโลก (ดูไบ) สูงขึ้น ราคาน้ำมันขายปลีกภายในประเทศ ยอมปรับตัวสูงขึ้นตามไปดวย เนื่องจากคาตนทุนในการนำเขาน้ำมันจากตางประเทศเพิ่มสูงขึ้น โดยน้ำมันสำเร็จรูปที่จะ พิจารณาประกอบไปดวย น้ำมันเบนซินออกเทน 95 (ULG95) น้ำมันเบนซินออกเทน 91 (ULG91) น้ำมันแกสโซฮอล 95 E10 (GASOHOL 95 E10) น้ำมันแกสโซฮอล 95 E20 (GASOHOL 95 E20) น้ำมันแกสโซฮอล 95 E85 (GASOHOL 95 E85) น้ำมันดีเซลหมุนเร็ว (H-DIESEL (0.035%S)) และน้ำมันไบโอดีเซล (BIODIESEL (B5)) ซึ่งมีรายละเอียด ดังนี้ ภาพที่ 4 คาความยืดหยุน (Elasticity) ของราคาน้ำมันสำเร็จรูปภายในประเทศตาง ๆ*

ที่มา : Reuters สำนักงานนโยบายและแผนพลังงาน กระทรวงพลังงาน (EPPO) และคำนวณโดย สศค. * ใชเทคนิค Ordinary Least Squares (OLS)

54

ประมาณการเศรษฐกิจไทย

จากการวิเคราะหพบวา ราคาน้ำมันดิบดูไบและราคาน้ำมันสำเร็จรูปภายในประเทศมีความสัมพันธกันในเชิงบวก คือ จะปรับตัวไปในทิศทางเดียวกันอยางมีนัยสำคัญที่ระดับความเชื่อมั่นรอยละ 95 ทั้งนี้ คาความยืดหยุนที่นอยกวา 1.0 นั้นบงชี้ วา ราคาน้ำมันสำเร็จรูปของประเทศไทยมีความยืดหยุนนอย (Inelastic) ซึ่งมีสาเหตุจากนโยบายพยุงราคาน้ำมันของรัฐบาล ทั้งนี้ หากเปรียบเทียบระหวางน้ำมันสำเร็จรูปแตละประเภทพบวา น้ำมันสำเร็จรูปเบนซิน 95 มีความยืดหยุนหรือออนไหวกับ ราคาน้ำมันดิบดูไบมากที่สุดที่รอยละ 0.653 กลาวคือ หากราคาน้ำมันดิบดูไบเพิ่มขึ้นรอยละ 1 ราคาน้ำมันเบนซิน 95 จะ เพิ่มขึ้นรอยละ 0.653 สวนน้ำมันชนิดอื่น ๆ มีความยืดหยุนอยูในชวง 0.3-0.6 ดังแสดงในภาพที่ 4 ความยืดหยุนของน้ำมันสำเร็จรูปที่นอยกวา 1.0 สะทอนบทบาทที่สำคัญของกองทุนน้ำมันและมาตรการภาษีของรัฐ กลาวคือ กองทุนน้ำมันและมาตรการภาษีมีสวนชวยลดความผันผวนของราคาน้ำมันภายในประเทศไมใหเคลื่อนไหวรุนแรง เหมือนราคาน้ำมันดิบในตลาดโลก ซึ่งจะชวยใหประชาชนสามารถปรับตัวและปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการบริโภคไดทัน ทำให การบริโภคภาคเอกชนไมปรับตัวลดลง ซึ่งจะสงผลตอการขยายตัวทางเศรษฐกิจของประเทศได

3. มาตรการพยุงราคาน้ำมันของรัฐบาล

ถึงแมวาราคาน้ำมันสำเร็จรูปภายในประเทศจะเพิ่มขึ้นอยางรุนแรงจากราคาน้ำมันดิบดูไบที่เพิ่มสูงขึ้นอยางตอเนื่อง แตผลกระทบที่เกิดขึ้นอาจไดรับการบรรเทาลงจากมาตรการตรึงราคาน้ำมันดีเซลของรัฐบาลไวที่ 30 บาทตอลิตร อยางไรก็ดี หากราคาน้ำมันดิบในตลาดโลกยังคงเรงสูงขึ้นตอเนื่อง กองทุนน้ำมันเชื้อเพลิงอาจประสบปญหาในการพยุงราคาน้ำมันไป จนถึงสิ้นป 2554 โดย ณ วันที่ 8 เมษายน 2554 สถานะกองทุนน้ำมันฯ อยูที่ 11,206.0 ลานบาท มีกระแสเงินไหลออกสุทธิ 375.8 ลานบาทตอวัน เพื่อตรึงราคาน้ำมันดีเซลไวที่ 30 บาทตอลิตร ซึ่งหากไมมีการเปลี่ยนแปลงใด ๆ กองทุนน้ำมันจะ สามารถตรึงราคาน้ำมันดีเซลไดอีกเพียง 30 วัน เงินกองทุนก็จะหมดลง ซึ่ง สศค.ไดประมาณการวงเงินที่รัฐบาลจะตองใชใน การชดเชยเพื่อใหราคาน้ำมันดีเซลอยูที่ 30 บาทตอลิตร ถึงสิ้นป 2554 เพื่อปองกันสถานะกองทุนน้ำมันติดลบ โดยมีสมมติฐาน อื่น ๆ ประกอบการประมาณการไดผลลัพธดังตารางที่ 1 ตารางที่ 1 สมมติฐานที่ใชประกอบในการประมาณการวงเงินสำหรับชดเชยราคาน้ำมันดีเซลของกองทุนน้ำมัน

ที่มา : สำนักงานนโยบายและแผนพลังงาน กระทรวงพลังงาน (EPPO) และจากการคำนวณโดย สศค.

การประมาณการวงเงินชดเชยโดยอาศัยสมการความสัมพันธระหวางราคาน้ำมันสำเร็จรูปภายในประเทศและราคา น้ำมันดิบดูไบ พบวา หากรัฐบาลดำเนินนโยบายตรึงราคาน้ำมันดีเซลไวที่ 30 บาทตอลิตร ตั้งแตเดือนเมษายนถึงสิ้นป 2554 จะตองเตรียมเงินเพื่อชดเชยจากกองทุนน้ำมันเปนจำนวนที่ 31,231.3 ลานบาท ในกรณีฐาน (สมมติฐานราคาน้ำมันดิบดูไบ เฉลี่ยในป 2554 อยูที่ 95.0 ดอลลารสหรัฐตอบารเรล) สวนในกรณีราคาน้ำมันดิบดูไบเฉลี่ยอยูที่ 110.0 ดอลลารสหรัฐตอ บารเรล จะตองเตรียมเงินชดเชยจำนวน 85,459.5 ลานบาท และถาราคาน้ำมันดิบปรับตัวขึ้นไปสูงมากโดยเฉลี่ยในป 2554 อยูที่ 120.0 ดอลลารสหรัฐตอบารเรล จะตองเตรียมเงินชดเชยจำนวน 123,068.5 ลานบาท

ประมาณการเศรษฐกิจไทย

55

ภาพที่ 5 ประมาณการวงเงินสำหรับชดเชยราคาน้ำมันดีเซลของกองทุนน้ำมันฯ ในป 2554 ในกรณีตางๆ (หนวย : ลานบาท)

ที่มา : คำนวณโดย สศค.

ภาพที่ 6 วงเงินชดเชยน้ำมันแกสโซฮอลและไบโอดีเซล (B5) จากกองทุนน้ำมันเชื้อเพลิงในป 2554 (หนวย : ลานบาท)

ที่มา : คำนวณโดย สศค.

56

ประมาณการเศรษฐกิจไทย

ทั้งนี้ ณ วันที่ 7 เมษายน 2554 สถานการณราคาน้ำมันในตลาดโลกที่ยังคงสูงขึ้น ประกอบกับสถานะกองทุนน้ำมันที่ ใกลจะหมดลง โดยกองทุนน้ำมันไดชดเชยไปแลว 14 ครั้ง เปนเงิน 19,350 ลานบาท ทำใหเมื่อวันที่ 21 เมษายน 2554 รัฐบาล ไดมีการออกมาตรการปรับลดอัตราภาษีสรรพสามิตน้ำมันดีเซลเปนระยะเวลา 5 เดือน ตั้งแตเดือนเมษายนถึงวันที่ 30 กันยายน 2554 เพื่อตรึงราคาน้ำมันดีเซลไมใหเกิน 30 บาทตอลิตร โดยลดอัตราภาษีน้ำมันดีเซลที่มีปริมาณกำมะถันไมเกิน รอยละ 0.035 (ดีเซล B2) จากอัตราภาษี 5.310 บาทตอลิตร ลงเหลืออัตราภาษี 0.005 บาทตอลิตร และลดอัตราภาษี ไบโอดีเซล (B5) จากอัตราภาษี 5.040 บาทตอลิตร ลงเหลืออัตราภาษี 0.005 บาทตอลิตร ซึ่งจะทำใหมีเงินไหลออกจาก กองทุนน้ำมันลดลงจาก 375.8 ลานบาทตอวัน เหลือประมาณ 300 ลานบาทตอวัน หรือกลาวไดวาลดการไหลออกของกองทุน เปนเงินจำนวนประมาณ 76 ลานบาทตอวัน ทำใหประชาชนและผูประกอบการสามารถบริโภคน้ำมันไดอยางเปนปกติจนถึง สิ้นป 2554 ดังนั้น จึงสรุปไดวา ความเสี่ยงจากวิกฤตการณราคาน้ำมันในป 2554 เนื่องจากสงครามความไมสงบทาง การเมืองในลิเบียและกลุมตะวันออกกลางอาจทำใหราคาน้ำมันดิบยังคงอยูในระดับสูงตลอดป 2554 ซึ่งถาตองตรึง ราคาน้ำมันดีเซลไวที่ระดับ 30 บาทตอลิตร ตลอดถึงสิ้นป 2554 กองทุนน้ำมันควรที่จะตองเตรียมเม็ดเงินไวจำนวน 31,231.3 ถึง 123,068.5 ลานบาท ในการบริหารจัดการกองทุนน้ำมัน ซึ่งถาทุกฝายมีความพรอมและมีการบริหารจัดการ ที่ดีแลว ผลกระทบที่เกิดขึ้นจากวิกฤตน้ำมันในครั้งนี้จะไมรุนแรงจนทำใหเศรษฐกิจไทยตองหยุดชะงักไป

ประมาณการเศรษฐกิจไทย

57

บทวิเคราะห

1

เรื่อง พันธบัตรรัฐบาล : ภาระหนักของรัฐบาลญี่ปุน บทสรุปผูบริหาร

บริ ษั ท จั ด อั น ดั บ ความน า เชื่ อ ถื อ ปรั บ ลดอั น ดั บ พั น ธบั ต รรั ฐ บาลญี่ ปุ น (ในช ว งเดื อ น มกราคม-กุมภาพันธ 2554) เนื่องจากการขาดดุลงบประมาณในระดับสูงที่มีแนวโนมวาจะเพิ่มขึ้นเรื่อย ๆ สงผลใหสัดสวนหนี้สาธารณะตอจีดีพีเพิ่มขึ้นอยางตอเนื่องเชนกัน ทั้งนี้ เปนที่คาดกันวาเหตุการณแผนดิน ไหวในประเทศญี่ปุนจะทำใหหนี้สาธารณะเพิ่มสูงขึ้นอีก ➤ สศค.วิ เ คราะห ว า ญี่ ปุ น ยั ง คงต อ งออกพั น ธบั ต รเพื่ อ ชดเชยการขาดดุ ล การคลั ง ตอเนื่องตอไปเพื่อชวยกระตุนเศรษฐกิจ ซึ่งการออกพันธบัตรดังกลาวไมนาจะมีผลกระทบตอเศรษฐกิจ ญี่ปุนในระยะสั้น อยางไรก็ตาม ความทาทายดานโครงสรางสังคมที่เปลี่ยนเปนสังคมผูสูงอายุ (Aging Society) ทำใหรัฐบาลมีภาระเพิ่มขึ้น สงผลตอการดำเนินนโยบายการคลังในระยะยาว ➤ ทั้ ง นี้ สศค.เห็ น ว า เนื่ อ งจากนั ก ลงทุ น หลั ก ที่ ล งทุ น ในพั น ธบั ต รรั ฐ บาลของญี่ ปุ น เป น นักลงทุนภายในประเทศ การจายดอกเบี้ยและการจายคืนเงินตนทำในรูปเงินเยนโดยไมมีความจำเปนที่จะ ต อ งแลกเปลี่ ย นเป น เงิ น ตราต า งประเทศ ดั ง นั้ น การเพิ่ ม ขึ้ น ของปริ ม าณพั น ธบั ต รรั ฐ บาลจึ ง ไม น า จะมี ผลกระทบตอคาเงินเยน หรือมีผลกระทบเพียงเล็กนอยเทานั้น ➤ อย า งไรก็ ต าม รั ฐ บาลต อ งจั ด สรรงบประมาณส ว นหนึ่ ง ไว เ พื่ อ จ า ยดอกเบี้ ย และคื น เงิ น ต น ที่ครบกำหนดชำระ เงินงบประมาณดังกลาวจะไดมาจากการเก็บภาษี ซึ่งถาไมเพียงพอก็จำเปนตองออก พันธบัตรรัฐบาลเพิ่มขึ้นเพื่อชดเชยอีก หากรัฐไมตองการสรางภาระหนี้ในอนาคตเพิ่มเติม อีกแนวทางหนึ่งที่ อาจทำไดคือการขึ้นอัตราภาษี ➤ นอกจากนี้ ในระยะยาวการออกพั น ธบั ต รเพื่ อ ชดเชยดุ ล งบประมาณจะเกิ ด จากการที่ รัฐตองรับภาระผูสูงอายุ (Aging Society) และการใหสวัสดิการอื่น ๆ ซึ่งอาจจะไมกอใหเกิดการขยายตัวทาง เศรษฐกิจ ซึ่งหากโครงสรางทางเศรษฐกิจมีการเปลี่ยนแปลงเชนนั้นแลว การกอหนี้เพิ่มขึ้นของรัฐบาลจะสง ผลกระทบตอเสถียรภาพทางเศรษฐกิจได ➤

1. บทนำ บริษัท Standard & Poor’s (S&P) ซึ่งเปนบริษัทจัดอันดับความนาเชื่อถือของการลงทุนระดับโลก ไดปรับลดอันดับ ความนาเชื่อถือของการลงทุนในพันธบัตรรัฐบาลญี่ปุนลงจากระดับ AA มาอยูที่ระดับ AA- เมื่อวันที่ 27 มกราคม 2554 โดยให เหตุผลวารัฐบาลญี่ปุนยังขาดกลยุทธที่ชัดเจนในการจัดการกับระดับหนี้สาธารณะที่สูงและมีแนวโนมเพิ่มขึ้นอยางตอเนื่อง หลังจากนั้น Moody’s Investors Service ไดประกาศลดประมาณการความนาเชื่อถือ (Outlook) ของพันธบัตรรัฐบาลญี่ปุนที่ อยูในอันดับ Aa2 ลงจากที่ระดับ Stable ลงมาอยูที่ระดับ Negative เมื่อวันที่ 22 กุมภาพันธ 2554 ซึ่งเปนการลดอันดับครั้ง แรกในรอบ 8 ป 9 เดือน เนื่องจากไมสามารถปรับปรุงฐานะดานการคลังไดอยางมีประสิทธิภาพ เปนที่นาสนใจวาญี่ปุนมี ปริมาณการออกพันธบัตรรัฐบาลซึ่งเปนสวนหนึ่งของหนี้สาธารณะที่เพิ่มขึ้นมากอยางตอเนื่อง และเปนปญหาที่สะสมมานาน หลายทศวรรษ ซึ่งหากเหตุการณเดียวกันเกิดขึ้นในประเทศอื่น ประเทศนั้นอาจถึงกับลมละลายเนื่องจากไมสามารถชดใชหนี้ที่ เกิดขึ้นได ดังนั้น จึงเปนคำถามที่นาสนใจวาเพราะเหตุใดญี่ปุนจึงสามารถรักษาเสถียรภาพทางเศรษฐกิจของประเทศไวได ทั้ง ๆ ที่มีการกอหนี้สาธารณะมาเปนระยะเวลายาวนาน ทั้งนี้ เปนที่คาดกันวาเหตุการณแผนดินไหวในญี่ปุนเมื่อวันที่ 11 มีนาคม 2554 นาจะทำใหหนี้สาธารณะสูงขึ้น และรัฐบาลญี่ปุนมีความจำเปนตองออกพันธบัตรรัฐบาลเพิ่มขึ้นไปอีก ผูเขียน : นางสาวจรสพร เฉลิมเตียรณ สวนการวิเคราะหเสถียรภาพเศรษฐกิจ สำนักนโยบายเศรษฐกิจมหภาค ขอขอบคุณ คุณบุญชัย จรัสแสงสมบูรณ ผูอำนวยการสำนักนโยบายเศรษฐกิจมหภาค และ ดร.ศรพล ตุลยะเสถียร ผูอำนวยการสวนการวิเคราะหเสถียรภาพเศรษฐกิจ สำหรับคำแนะนำ 1

58

ประมาณการเศรษฐกิจไทย

บทความนี้วิเคราะหขอเท็จจริงที่เกิดขึ้นเกี่ยวกับการออกพันธบัตรรัฐบาลของญี่ปุน ผลกระทบที่มีตอเศรษฐกิจภายใน ประเทศจากแนวโนมหนี้สาธารณะที่เพิ่มขึ้น รวมทั้งผลกระทบที่จะมีตอเศรษฐกิจไทย โดยมีรายละเอียด ดังนี้

2. ขอเท็จจริง

• หลังสงครามโลกครั้งที่ 2 รัฐบาลญี่ปุนมีความจำเปนที่จะตองใชเงินเปนจำนวนมากในการฟนฟูประเทศ โดยรัฐบาลญี่ปุนไดดำเนินนโยบายการคลังแบบขาดดุลอยางมหาศาลและตอเนื่อง โดยในป 2553 ดุลการคลังของญี่ปุนขาด ดุลกวา 54.9 ลานลานเยน เพิ่มขึ้น 4.7 เทาของการขาดดุลในป 2529 • รัฐบาลญี่ปุนจำเปนตองออกพันธบัตรรัฐบาลเพื่อชดเชยการขาดดุล โดยรัฐบาลญี่ปุนไดออกพันธบัตรรัฐบาล กวา 44.9 ลานลานเยน ในป 2553 เพิ่มขึ้นจากป 2529 กวา 3.9 เทา (ภาพที่ 1) ภาพที่ 1 รายได-รายจายและปริมาณการออกพันธบัตรรัฐบาลญี่ปุน

ที่มา : กระทรวงการคลังญี่ปุน

• สงผลใหสัดสวนยอดคงคางพันธบัตรรัฐบาลมีมูลคา 1.34 เทาตอจีดีพี ในป 2553 เพิ่มขึ้นจากรอยละ 42.4 ในป 2529 • นอกจากนี้เมื่อพิจารณาอัตราการพึ่งพาพันธบัตรเพื่อชดเชยการขาดดุลงบประมาณ (Bond Dependency Ratio) ซึ่ ง คำนวณจากสั ด ส ว นของการออกพั น ธบั ต รต อ รายจ า ยรวมของรั ฐ บาลพบว า รั ฐ บาลญี่ ปุ น พึ่ ง พาการออกพั น ธบั ต รใน อัตราสวนที่เพิ่มสูงขึ้นเรื่อย ๆ โดยเพิ่มขึ้นจากรอยละ 28 ในป 2529 เปนรอยละ 48 ในป 2553 ทั้งนี้ กระทรวงการคลังญี่ปุนได ประมาณการไววาการชำระคืนหนี้ที่รัฐจะตองจายจากการออกพันธบัตรรัฐบาลจนถึงป 2592 (ค.ศ. 2049) วาจะมีจำนวนทั้งสิ้น 637 ลานลานเยน (ตารางที่ 1)

ประมาณการเศรษฐกิจไทย

59

ตารางที่ 1 โครงสรางการชำระคืนหนี้จากการออกพันธบัตรรัฐบาล

ที่มา : กระทรวงการคลังญี่ปุน

ทั้งนี้ ผูถือครองพันธบัตรรัฐบาลญี่ปุนสวนใหญเปนนักลงทุนภายในประเทศ โดยรายงาน Debt Management Report 2010 ที่ออกโดยกระทรวงการคลังของญี่ปุน พบวา ณ สิ้นป 2552 นักลงทุนในประเทศมีสัดสวนการถือครองพันธบัตรรัฐบาล เกือบรอยละ 95 ของมูลคาพันธบัตรรัฐบาลรวม แบงเปน ธนาคารพาณิชยถือครองรอยละ 43.1 รองลงมาคือ กลุมประกันภัย รอยละ 20 และกองทุนบำเหน็จบำนาญ รอยละ 11.6 ขณะที่นักลงทุนตางชาติถือครองพันธบัตรเพียงรอยละ 5.2 ภาพที่ 2 สัดสวนการถือครองพันธบัตร

3. ผลกระทบตอเศรษฐกิจญี่ปุนจากการกอหนี้เพิ่มเติมของรัฐบาล ปริมาณการออกพันธบัตรรัฐบาลที่สูงอยางตอเนื่อง รวมทั้งภาระหนี้ผูกพันที่เพิ่มสูงขึ้นมาก ทำใหมีการตั้งขอสังเกตวา ญี่ปุนจะประสบปญหาแบบเดียวกับปญหาหนี้สาธารณะที่เกิดขึ้นในหลายประเทศในทวีปยุโรปหรือไม และจะสงผลกระทบตอ เศรษฐกิจภายในของญี่ปุนอยางไร สศค.วิเคราะหวา ญี่ปุนยังคงตองออกพันธบัตรเพื่อชดเชยการขาดดุลการคลังตอเนื่องตอไปเพื่อชวยกระตุน เศรษฐกิ จ ซึ่ ง การออกพั น ธบั ต รดั ง กล า วไม น า จะมี ผ ลกระทบต อ เศรษฐกิ จ ญี่ ปุ น ในระยะสั้ น อย า งไรก็ ต าม ความทาทายดานโครงสรางสังคมที่เปลี่ยนเปนสังคมผูสูงอายุ (Aging Society) ทำใหรัฐบาลมีภาระเพิ่มขึ้น สงผลตอ การดำเนินนโยบายการคลังในระยะยาว ดังนี้

60

ประมาณการเศรษฐกิจไทย

• ผลกระทบตอเศรษฐกิจมหภาค ภาครัฐมีบทบาทในการกระตุนการฟนตัวของเศรษฐกิจ ทำใหตองมีการดำเนินนโยบายการคลังแบบขาดดุลอยาง ตอเนื่อง โดยในปงบประมาณ 2553 การออกพันธบัตรรัฐบาลมีมูลคาประมาณรอยละ 30.3 ของจีดีพี สูงกวาสัดสวนการออก พันธบัตรตอจีดีพีในประเทศอื่น ๆ เชน สหรัฐอเมริกา อังกฤษ และเยอรมนี ซึ่งอยูในระดับรอยละ 11.2 รอยละ 14.6 และรอยละ 16.4 ของจีดีพี ตามลำดับ ขณะเดียวกันเจาหนี้หลักของรัฐบาลเปนนักลงทุนภายในประเทศ ดังนั้น เม็ดเงินทั้งที่เปนดอกเบี้ย และเงินตนสวนใหญยังคงหมุนเวียนอยูในระบบเศรษฐกิจของประเทศญี่ปุน อยางไรก็ตาม ในระยะยาวภาระที่เพิ่มขึ้นตามจำนวนผูสูงอายุที่มีมากขึ้น และการใหสวัสดิการอื่น ๆ จะทำใหรัฐ ตองใชจายงบประมาณในดานนี้เพิ่มขึ้น และจะทำใหเงินที่ไดจากการออกพันธบัตรเพื่อชดเชยการขาดดุลงบประมาณอาจจะ ไมกอใหเกิดการกระตุนการขยายตัวทางเศรษฐกิจ ซึ่งหากโครงสรางทางสังคมและประชากรมีการเปลี่ยนแปลงเชนนั้นแลว การกอหนี้เพิ่มขึ้นของรัฐบาลจะสงผลกระทบตอเสถียรภาพทางเศรษฐกิจได นอกจากนี้ ปริมาณการออกพันธบัตรรัฐบาลซึ่งเปนสวนหนึ่งของหนี้สาธารณะที่มีแนวโนมเพิ่มขึ้นจนทำใหอันดับ ความนาเชื่อถือลดลง จะสงผลตอความเชื่อมั่นของนักลงทุนและทำใหอัตราผลตอบแทนของพันธบัตรเพิ่มสูงขึ้น ซึ่งจะเปน ภาระที่เพิ่มขึ้นของรัฐบาลเนื่องจากมีแนวโนมที่ตนทุนการกูยืมของรัฐบาลญี่ปุนจะเพิ่มสูงขึ้นในอนาคต • ผลกระทบตอคาเงินเยน ในกรณีของปญหาหนี้สาธารณะในยุโรปที่สงผลกระทบใหคาเงินยูโรออนคาลงนั้น เนื่องจากประเด็นการขาด ความสามารถในการชำระหนี้ใหแกนักลงทุน ซึ่งในจำนวนนี้เปนนักลงทุนตางชาติประมาณรอยละ 50 ทำใหนักลงทุนตางชาติ เหลานั้นขาดความเชื่อมั่น และพรอมที่จะถอนการลงทุนซึ่งจะกระทบตอเศรษฐกิจในภาพรวมในทันที ซึ่งประเด็นดังกลาว แตกตางจากสถานการณที่เกิดขึ้นในญี่ปุน เนื่องจากนักลงทุนหลักที่ลงทุนในพันธบัตรรัฐบาลของญี่ปุนเปนนักลงทุนภายใน ประเทศ การจายดอกเบี้ยและการจายคืนเงินตนทำในรูปเงินเยนโดยไมมีความจำเปนที่จะตองแลกเปลี่ยนเปนเงินตรา ตางประเทศ ดังนั้น การเพิ่มขึ้นของปริมาณพันธบัตรรัฐบาลจึงอาจสงผลกระทบตอคาเงินเยนไมมากนักเมื่อเทียบกับประเทศ อื่น อยางไรก็ตาม การที่บริษัทจัดอันดับความนาเชื่อถือที่สำคัญของโลกไดปรับลดอันดับความนาเชื่อถือของญี่ปุนลงนั้น กลับสงผลกระทบตอคาเงินเยนโดยตรง โดยทำใหคาเงินเยนออนคาลงหลังจากที่แข็งคามาอยางตอเนื่องตั้งแตปที่แลว • ผลกระทบตอนโยบายการคลัง การออกพันธบัตรรัฐบาลเพิ่มขึ้นทำใหรัฐมีภาระหนี้ที่ผูกพันในอนาคตเพิ่มขึ้น ดังที่กลาวมาแลวขางตนรัฐบาลตอง จัดสรรงบประมาณสวนหนึ่งไวเพื่อจายดอกเบี้ยและคืนเงินตนที่ครบกำหนดชำระ โดยเงินงบประมาณดังกลาวจะไดมาจาก การเก็บภาษี ซึ่งถาไมเพียงพอก็จำเปนตองออกพันธบัตรรัฐบาลเพิ่มขึ้นเพื่อชดเชยอีก ภายใตสถานการณที่รัฐบาลญี่ปุนไม สามารถลดงบประมาณรายจายลงได หากรัฐไมตองการสรางภาระหนี้ในอนาคตเพิ่มเติม แนวทางหนึ่งที่อาจทำไดคือการขึ้น อัตราภาษี ปจจุบันมีความพยายามในการขึ้นภาษีมูลคาเพิ่มจากรอยละ 5 เปนรอยละ 10 ซึ่งเปนความพยายามที่มมี าเปนเวลา นานแลว ดังนั้น หากรัฐบาลญี่ปุนตัดสินใจที่จะชะลอการกอหนี้เพิ่มเติม หรืออีกนัยหนึ่งคือการออกพันธบัตรรัฐบาล ก็จะมี ความจำเปนที่ตองจัดเก็บรายไดใหไดมากขึ้นดวยการขึ้นอัตราภาษีก็เปนได โดยการชดเชยการขาดดุลงบประมาณดวย การออกพันธบัตรจะเปนผลดีตอเศรษฐกิจมากกวา เนื่องจากการขึ้นอัตราภาษีนั้นจะทำใหตนทุนของภาคเอกชนเพิ่มขึ้น สงผล ใหภาคเอกชนเองก็จะชะลอการลงทุนไปดวย

4. บทสรุป การเพิ่มขึ้นของหนี้สาธารณะโดยเฉพาะอยางยิ่งพันธบัตรรัฐบาลของญี่ปุนนั้น จะสงผลตอเศรษฐกิจตางกันตามสาเหตุ ของการกอหนี้ กลาวคือ หากเปนหนี้ที่เพิ่มขึ้นเพื่อบรรเทาผลกระทบจากภัยพิบัติทางธรรมชาติ อาทิ เหตุการณแผนดินไหว จะ เปนอุปสงคที่จะกอหนี้ในระยะสั้นเพื่อกระตุนเศรษฐกิจ ซึ่งเมื่อเศรษฐกิจฟนตัวแลวก็จะสามารถไถถอนพันธบัตรเหลานี้ได แต ถาสาเหตุของการกอหนี้เปนปญหาระยะยาว อาทิ ปญหาสังคมผูสูงอายุ (Aging Society) ก็จะเปนปญหาสะสมที่จะกระทบ เสถียรภาพทางเศรษฐกิจในที่สุด นอกจากนี้ หากโครงสรางนักลงทุนที่เขามาถือพันธบัตรเปลี่ยนแปลงจากนักลงทุนในประเทศ เปนนักลงทุนตางประเทศแลว อาจจะกอใหเกิดปญหาเชนเดียวกับที่เกิดขึ้นแลวในหลายประเทศในยุโรป อนึ่ง ญี่ปุนเปนประเทศคูคาที่สำคัญของไทย ทั้งในฐานะที่เปนตลาดสงออกที่สำคัญ โดยในป 2553 มูลคาการสงออก ของไทยไปญี่ปุนมากเปนอันดับ 2 รองจากจีน คิดเปนรอยละ 10.5 ของการสงออกรวม และไทยมีการนำเขาสินคาจากญี่ปุน มากที่ สุ ด คิ ด เป น ร อ ยละ 20.8 ของการนำเข า รวม นอกจากนี้ ญี่ ปุ น เป น นั ก ลงทุ น อั น ดั บ ต น ๆ ของไทยด ว ย ทำให การเปลี่ยนแปลงใด ๆ ก็ตามที่มีผลตอคาเงินเยนและการขยายตัวของเศรษฐกิจญี่ปุน ยอมจะสงผลกระทบตอเศรษฐกิจไทย อยางหลีกเลี่ยงไมได ประมาณการเศรษฐกิจไทย

61

บทวิเคราะห

1

เรื่อง สรุปโครงการแกปญหาหนี้นอกระบบ บทสรุปผูบริหาร

หนี้สินภาคประชาชนถือวาเปนเครื่องชี้ภาวะความอยูดีกินดีของประชาชนในประเทศ และ ความมั่นคงทางเศรษฐกิจตลอดจนเสถียรภาพเศรษฐกิจและสังคมโดยรวม ผลการเจรจาปรับโครงสรางหนี้ นอกระบบโดยการใหความรวมมือของหนวยงานที่เกี่ยวของ จากขอมูลลาสุด ณ วันที่ 9 มีนาคม 2554 พบวา ในป 2553 หลังจากการเปดรับลงทะเบียนลูกหนี้รอบแรก จำนวนลูกหนี้นอกระบบที่มาลงทะเบียนมีจำนวน 1,274,320 ราย หรือคิดเปนรอยละ 1.8 ของประชากรรวมทั้งประเทศในป 2553 ❍ ทั้งนี้ หลังจากการดำเนินการเจรจาประนอมหนี้และโอนหนี้เขาในระบบ มีจำนวนผูไดรับ การอนุมัติเงินกูจำนวน 415,966 คน หรือคิดเปนรอยละ 32.6 ของจำนวนลูกหนี้ที่ลงทะเบียนทั้งหมด โดยคิดเปน มูลคาเงินที่ใหกูมีจำนวน 39.6 พันลานบาท ❍ จากการวิ เ คราะห ข อ มู ล พบว า ป ญ หาหนี้ น อกระบบเกิ ด จากการที่ ร ายได น อ ยและรายจ า ย มีแนวโนมเพิ่มสูงขึ้น ลูกหนี้นอกระบบสวนใหญเปนลูกหนี้ที่มีระดับการศึกษาต่ำกวาระดับประถมศึกษาปที่ 6 สวนใหญประกอบอาชีพรับจางทั่วไปที่มีรายไดตอเดือนไมแนนอน สวนเกษตรกรมีความเปนไปไดสูงใน การเปนหนี้ในระบบ ❍ ภาครัฐควรมีมาตรการทั้งระยะสั้นและระยะยาว โดยมาตรการระยะสั้น ไดแก 1) นำลูกหนี้ นอกระบบที่มีปญหาการชำระหนี้และถูกทวงหนี้อยางไมเปนธรรมเขาสูระบบ โดยจำเปนตองใหความรูใน การบริหารจัดการดานการเงิน 2) มีท่ีปรึกษาดานการเงิน เชน โครงการหมอหนี้ เพื่อใหความรูแกประชาชน เกี่ยวกับการใชจายเงินและการเขาสูระบบธนาคาร 3) ผอนคลายกฎระเบียบการปลอยสินเชื่อเพื่อใหประชาชน ผูมีรายไดนอยสามารถกูเงินในระบบไดงายขึ้น และ 4) เพิ่มบทบาทของกองทุนหมูบานเพื่อใหมีการเสริม สภาพคลองดานการเงินแกสมาชิก เชน การใหกูเพื่อการศึกษาหรือเพื่อการใชจายอื่น ๆ ที่จำเปน ❍ มาตรการระยะยาว ได แ ก 1) จั ด ทำโครงการนำร อ งเพื่ อ ให ท ราบถึ ง ป ญ หาเชิ ง พื้ น ที่ แ ละ เป น แบบอย า งของการแก ป ญ หาในระยะยาว 2) จั ด ตั้ ง คณะกรรมการแก ป ญ หาหนี้ สิ น แห ง ชาติ ที่ จ ะต อ ง ประกอบด ว ยหน ว ยงานราชการและภาคเอกชน เพื่ อ ให ก ารดำเนิ น นโยบายแก ป ญ หาหนี้ สิ น เป น ไปอย า ง ตอเนื่อง 3) แกปญหาหนี้นอกระบบอยางครบวงจร โดยการจัดทำโครงการจัดหางานในพื้นที่ การฝกอบรม และการใหสินเชื่อ โดยจำเปนตองติดตามประเมินผลดวยหนวยงานที่รับผิดชอบ ❍

1. บทนำ หนี้สินภาคประชาชนถือวาเปนเครื่องชี้ภาวะความอยูดีกินดีของประชาชนในประเทศ และความมั่นคงทางเศรษฐกิจ ตลอดจนเสถียรภาพเศรษฐกิจและสังคมโดยรวม จากการสำรวจของสำนักงานสถิติแหงชาติ พบวา ครัวเรือนที่เปนหนี้สินในป 2552 คิดเปนรอยละ 61.8 ของจำนวนครัวเรือนทั้งหมด ปรับตัวลดลงจากป 2547 ที่อยูที่รอยละ 66.4 ของจำนวนครัวเรือน ทั้งหมด โดยหนี้เฉลี่ยในป 2552 อยูที่ 215,684 บาทตอครัวเรือนที่มีหนี้ เพิ่มขึ้นจากป 2547 ที่อยูที่ 160,781 บาทตอครัวเรือนที่ มีหนี้ ความรุนแรงของสถานการณหนี้สินภาคประชาชนนำไปสูการกอตั้งโครงการแกปญหาหนี้สินนอกระบบ 2 กระทรวงการคลังไดเสนอโครงการแกปญหาหนี้นอกระบบ โดยรัฐบาลไดแถลงนโยบายตอรัฐสภาเมื่อวันที่ 29 ธันวาคม 2551 โดยจัดใหมีการลงทะเบียนหนี้นอกระบบสำหรับผูที่เปนหนี้นอกระบบจำนวนไมเกิน 200,000 บาท ระหวางวันที่ 1-31 ธันวาคม 2552 และไดขยายเวลาออกไปจนถึงวันที่ 30 มกราคม 2553 โดย ณ วันที่ 21 ธันวาคม 2553 มีจำนวนลูกหนี้นอก ระบบที่ลงทะเบียนทั้งสิ้นจำนวน 1,184,868 ราย และมีมูลหนี้ทั้งสิ้น 34,616.73 ลานบาท ขณะนี้อยูระหวางการดำเนินการเพื่อ สรุปยอดการเจรจาหนี้สินนอกระบบ ผูเขียน : ดร.จงกล คำไล เศรษฐกรปฏิบัติการ สำนักนโยบายเศรษฐกิจมหภาค ขอขอบคุณ ดร.กุลกัลยา พระยาราช คุณธนิต ภัทรแสงไทย คุณคงขวัญ ศิลา และคุณกาญจนา จันทรชิต สำหรับขอมูล และขอขอบคุณ ดร.ศรพล ตุลยเสถียร ดร.กุลยา ตันติเตมิท และนายพงษเทพ ถิฐาพันธ สำหรับคำแนะนำ 2 หนี้นอกระบบ หมายถึง การกูหนี้ยืมสินที่ไมอยูในระบบสถาบันการเงิน เชน การกูยืมกันระหวางเพื่อนฝูงหรือญาติพี่นอง ซึ่งการกูยืมเงินดังกลาวจะไมมีรูปแบบ ที่เปนมาตรฐาน เชน การทำสัญญากูยืมเงินอาจจะใชกระดาษเปลาเขียน 1

62

ประมาณการเศรษฐกิจไทย

บทความนี้จึงมีวัตถุประสงคเพื่อวิเคราะหหนี้สินภาคประชาชน รวมไปถึงการดำเนินงานของภาครัฐเพื่อบรรเทา ความเดือดรอนของภาคประชาชน นอกจากนี้ ผลการศึกษาจะนำไปสูการนำเสนอแนวทางในการแกไขปญหาหนี้ภาค ประชาชนในระยะยาว

2. ขั้นตอนการดำเนินการแกปญหาหนี้สินภาคประชาชน รัฐบาลไดมอบหมายใหกระทรวงการคลัง กระทรวงมหาดไทย และกระทรวงยุติธรรม รวมกันผลักดันโครงการแกไข ปญหาหนี้นอกระบบ โดยใหกระทรวงการคลังเปนผูดำเนินการประสานธนาคารในเครือขายของรัฐในการเปดรับลงทะเบียน ลูกหนี้นอกระบบ พรอมขอเสนอเงินกูภายใตเงื่อนไขพิเศษ และใหกระทรวงมหาดไทย กระทรวงยุติธรรม และกระทรวงการคลัง เปนผูรวมดำเนินการในคณะเจรจาประนอมหนี้ในระดับจังหวัดและระดับอำเภอ ในสวนของกระทรวงการคลังนั้นไดมีการมอบหมายใหศูนยอำนวยการปฏิบัติการแกไขปญหาหนี้สินภาคประชาชน (ศอก.นส.) กระทรวงการคลัง เปนหนวยงานหลักในการอำนวยการแกไขปญหาหนี้สินภาคประชาชน (หนี้นอกระบบ) และได มอบหมายภารกิจใหธนาคารในเครือขายของรัฐทั้ง 6 แหง ไดแก ธนาคารเพื่อการเกษตรและสหกรณการเกษตร (ธ.ก.ส.) ธนาคารออมสิน (ธ.ออมสิน) ธนาคารอาคารสงเคราะห (ธอส.) ธนาคารพัฒนาวิสาหกิจขนาดกลางและขนาดยอมแหงประเทศ ไทย (ธพว.) ธนาคารอิสลามแหงประเทศไทย (ธอท.) และธนาคารกรุงไทยจำกัด (มหาชน) (ธ.กรุงไทย) ไปรวมกันดำเนินการให ความชวยเหลือแกไขปญหาหนี้นอกระบบ ในการกำกับและอำนวยการ รัฐบาลโดยนายกรัฐมนตรีไดแตงตั้งคณะกรรมการขึ้น 2 คณะ ไดแก 1) แตงตั้งคณะ กรรมการแกไขปญหาหนี้สินภาคประชาชน ตามคำสั่งสำนักนายกรัฐมนตรีที่ 266/2552 ลงวันที่ 24 พฤศจิกายน 2552 โดยมี ปลัดกระทรวงการคลัง เปนประธาน และ 2) แตงตั้งคณะกรรมการแกไขปญหาหนี้สินนอกระบบ ตามคำสั่งสำนักนายก ที่ 267/2552 ลงวันที่ 24 พฤศจิกายน 2552 โดยมีปลัดกระทรวงมหาดไทย เปนประธาน ขั้นตอนการดำเนินการใหความชวยเหลือลูกหนี้นอกระบบ สามารถสรุปไดดังตอไปนี้ 1. เป ด รั บ ลงทะเบี ย นลู ก หนี้ น อกระบบ ผ า นสาขาของธนาคารออมสิ น และธนาคารเพื่ อ การเกษตรและสหกรณ การเกษตร (ธ.ก.ส.) ทั่วประเทศ และศูนยลงทะเบียนอีก 12 แหง ในกรุงเทพฯ ระหวางวันที่ 1 ธันวาคม–30 ธันวาคม 2552 โดย มีธนาคารออมสินประมาณ 800 สาขา และธนาคารเพื่อการเกษตรและสหกรณการเกษตร (ธ.ก.ส.) ประมาณ 960 สาขา 2. ประมวลผล คัดกรองประเภทลูกหนี้ และสรุปยอดลูกหนี้นอกระบบ โดยความรวมมือของกรมบัญชีกลาง ดำเนินการ ในเดือนมกราคม 2553 โดยมีหลักเกณฑการคัดแยกลูกหนี้ดังตอไปนี้ 1) ลูกหนี้ภาคเกษตรกรรม ใหธนาคารเพื่อการเกษตร และสหกรณการเกษตร (ธ.ก.ส.) เปนผูรับผิดชอบ และ 2) ลูกหนี้นอกภาคเกษตรกรรม ใหธนาคารออมสินเปนผูรับผิดชอบ 3. เจรจาและประนอมหนี้เพื่อนำลูกหนี้เขาสูระบบ โดยมีคณะทำงานแกไขปญหาหนี้สินระดับจังหวัดและระดับอำเภอ พรอมธนาคารของรัฐที่เกี่ยวของเปนผูดำเนินการเจรจา ระหวางวันที่ 1 กุมภาพันธ–30 เมษายน 2553 แนวทางการเจรจาหนี้ 1. กรณีลูกหนี้ที่ผานการเจรจา 1.1 กรณีลูกหนี้สามารถเขาสูระบบธนาคารเฉพาะกิจของรัฐ ใหธนาคารรับไปดูแลเพื่อสามารถชำระหนี้ได 1.2 กรณีลูกหนี้ที่เจาหนี้ไมมาเจรจา ใหกระทรวงมหาดไทยรับไปดำเนินการตามวิธีการที่คณะกรรมการแกไขปญหา หนี้สินนอกระบบกำหนด 2. กรณีเจาหนี้ไมมาเจรจาโดยมีเจตนาที่จะไมใหความรวมมือกับทางราชการ จะใชมาตรการทางกฎหมายตามที่ผูวา ราชการจังหวัดเห็นสมควร 4. ลูกหนี้ที่มีคุณสมบัติตามหลักเกณฑการใหสินเชื่อของธนาคารภายใตโครงการนี้ สามารถเริ่มเขาสูระบบในเดือน พฤษภาคม 2553

ประมาณการเศรษฐกิจไทย

63

5. กรณีลูกหนี้มีคุณสมบัติไมผานหลักเกณฑ3 จะมีการพิจารณาใหความชวยเหลือลูกหนี้กลุมนี้อีกครั้ง หากยังไมสำเร็จ จะมีโครงการฟนฟูและพัฒนาอาชีพใหมีความเขมแข็งและสามารถสรางรายไดที่มั่นคงตอไป โดยความรวมมือระหวาง ศอก.นส. ธนาคารเฉพาะกิจของรัฐ คลังจังหวัด และหนวยงานที่เกี่ยวของ ระหวางวันที่ 1–31 พฤษภาคม 2553

3. สรุปจำนวนลูกหนี้ ผลการเจรจาและการปลอยสินเชื่อของธนาคาร ผลการเจรจาปรับโครงสรางหนี้นอกระบบโดยการใหความรวมมือของหนวยงานที่เกี่ยวของ จากขอมูลลาสุด ณ วันที่ 9 มีนาคม 2554 ในตารางที่ 1 และตารางที่ 2 พบวา ในป 2553 หลังจากการเปดรับลงทะเบียนลูกหนี้รอบแรก จำนวนลูกหนี้นอก ระบบที่มาลงทะเบียนมีจำนวน 1,274,320 ราย หรือคิดเปนรอยละ 1.8 ของประชากรรวมทั้งประเทศในป 2553 โดยเมื่อแยก รายธนาคารพบวา ธนาคารเพื่อการเกษตรและสหกรณการเกษตร (ธ.ก.ส.) ซึ่งสวนใหญเปนลูกหนี้ที่อยูในภาคเกษตรกรรม มี จำนวนลูกหนี้นอกระบบมากที่สุดที่ 635,150 ราย หรือคิดเปนรอยละ 49.8 ของจำนวนลูกหนี้ที่ลงทะเบียน และรองลงมาเปน ลูกหนี้ของธนาคารออมสินที่มีจำนวน 586,749 ราย หรือคิดเปนรอยละ 46.0 ของจำนวนลูกหนี้ที่ลงทะเบียน สวนที่เหลือ 52,417 ราย หรือรอยละ 4.1 ของจำนวนลูกหนี้ที่ลงทะเบียน เปนลูกหนี้ในความรับผิดชอบของธนาคารกรุงไทย ธนาคารพัฒนา วิสาหกิจขนาดกลางและขนาดยอมแหงประเทศไทย (ธ.พ.ว.) ธนาคารอิสลาม และธนาคารอาคารสงเคราะห (ธ.อ.ส.) ทั้งนี้ ลูกหนี้มากกวาครึ่งหนึ่งเปนลูกหนี้ที่มีมูลหนี้มากกวา 50,000 บาท4 หลังจากการดำเนินการเจรจาประนอมหนี้และโอนหนี้เขาในระบบแลวพบวา มีจำนวนผูไดรับการอนุมัติเงินกูจำนวน 415,966 คน หรือคิดเปนรอยละ 32.6 ของจำนวนลูกหนี้ที่ลงทะเบียนทั้งหมด คิดเปนมูลคาเงินที่ใหกูมีจำนวน 39.6 พันลาน บาท อยางไรก็ตาม ลูกหนี้ที่ไมไดรับการอนุมัติเงินกูจากระบบธนาคารของรัฐ สามารถจำแนกสาเหตุไดดังนี้ 1) รายไดไม เพียงพอ 2) ไมมีอาชีพหรือไมมีรายไดที่แนนอน 3) ไมมีผูค้ำประกัน 4) สาเหตุอื่น ๆ เชน เปนหนี้คางชำระ เปนหนี้ดำเนินคดี และไมมีความตั้งใจในการชำระหนี้ ฯลฯ สาเหตุที่กลาวมานี้แสดงใหเห็นวาควรใหความสำคัญแกกลุมบุคคลผูที่มีรายไดนอย มีการศึกษาอยูในระดับต่ำ และไมมีหลักประกันเพื่อใหเขาถึงสินเชื่อในระบบ

4. วิเคราะหสภาพปญหาการเปนหนี้นอกระบบ ภายในระยะเวลาเพียง 10 ป ประเทศไทยมีวิกฤตเศรษฐกิจถึง 2 รอบ ทั้งในป 2540 และป 2552 จากสภาพปญหาคา ครองชีพที่เพิ่มสูงขึ้นอยางตอเนื่อง ขณะที่รายไดยังคงที่ ทำใหประชาชนบางกลุมที่มีอาชีพคาขาย ลูกจาง หรือเกษตรกรมี รายจายที่มากกวารายได ประกอบกับความยากในการเขาสูสินเชื่อของธนาคารทำใหกลุมคนดังกลาวตองกูหนี้นอกระบบ แมวาอัตราดอกเบี้ยจะสูงกวาปกติก็ตาม การกูหนี้นอกระบบจึงกลายเปนแหลงเงินกูที่สำคัญ การศึกษานี้พยายามศึกษาขอมูล เชิงลึกในการวิเคราะหปญหาการเปนหนี้ โดยบงชี้ถึงคุณลักษณะของผูเปนหนี้ เชน ระดับการศึกษา อาชีพ ความสามารถใน การชำระหนี้ จำนวนสมาชิกที่ทำงาน ฯลฯ เพื่อนำเสนอในการวางแผนแกปญหาหนี้นอกระบบแบบครบวงจร ดังนั้น จากขอมูล การสำรวจของสถาบั น วิ จั ย นโยบายเศรษฐกิ จ การคลั ง (สวค.) 5 ซึ่ ง เป น ข อ มู ล ปฐมภู มิ จากการออกแบบสอบถามและ เก็บรวบรวมขอมูลจากการสำรวจภาคสนามในพื้นที่กลุมเปาหมาย หลักเกณฑการพิจารณาโอนหนี้สำหรับลูกหนี้เบื้องตน 1. เปนหนี้นอกระบบที่มีเงินตนคงคางไมเกิน 200,000 บาท และเปนหนี้ที่เกิดกอนวันที่ 19 พฤศจิกายน 2552 2. ผานการเจรจาหนี้ตามหลักเกณฑที่กำหนด 3. วงเงินใหกูไมเกิน 200,000 บาท 4. อัตราดอกเบี้ย (อัตราดอกเบี้ยไมเกินรอยละ 12 ตอป ใน 3 ปแรก สำหรับธนาคารออมสินใชอัตราดอกเบี้ยคงที่ไมเกินรอยละ 0.75 ตอเดือน ตลอดระยะเวลาการกู) 5. ระยะเวลาการผอนชำระไมนอยกวา 8 ป เวนแตผูกูสมัครใจ ทำสัญญากูนอยกวา 8 ป และ 6. ผูกูสามารถชำระหนี้กอนกำหนดไดโดยไมมีการเรียกเก็บคาธรรมเนียม สำหรับหลักประกันการโอนหนี้มีดังนี้ 1. วงเงินกูไมเกิน 100,000 บาท ใชผูค้ำประกัน 1 คน 2. วงเงินกูตั้งแต 100,001–200,000 บาท ใชผูค้ำประกัน 2 คน และ 3. ผูค้ำประกันตองมีรายไดรวมไมนอยกวารอยละ 10 ของวงเงินกู 3

ขอมูลหนี้นอกระบบแยกตามมูลหนี้ ณ วันที่ 21 ธันวาคม 2553 ซึ่งมีเฉพาะขอมูลลูกหนี้ของธนาคารออมสินพบวา ลูกหนี้ของธนาคารออมสินที่มีมูลหนี้มากกวา 50,000 บาท มีจำนวน 297,472 ราย หรือคิดเปนรอยละ 50.7 ของจำนวนลูกหนี้ที่ลงทะเบียน และลูกหนี้ที่มีมูลหนี้นอยกวา 50,000 บาท มีจำนวน 289,277 ราย หรือคิดเปนรอยละ 49.3 4

ศึกษาขอมูลเพิ่มเติมจาก โครงการศึกษาวิจัยปญหาหนี้สินภาคประชาชนและมาตรการใหความชวยเหลือของภาครัฐและหนวยงานที่เกี่ยวของ (สำนักงานปลัด กระทรวงการคลังและมูลนิธิสถาบันวิจัยนโยบายเศรษฐกิจการคลัง, 2553) ขอมูลที่สำรวจมี 5 จังหวัด (รวมกรุงเทพฯ และปริมณฑล) ใน 4 ภาค โดยวิธีการคัดเลือก จังหวัดมีดังนี้ 1) จังหวัดที่มีรายไดเฉลี่ยตอหัวต่ำที่สุด 5 อันดับของภาค และ 2) มีสัดสวนคนยากจนสูงสุด 5 อันดับของภาค ทั้งนี้ ขนาดตัวอยางทั้งหมดมีจำนวน 1,050 ตัวอยาง โดยแยกออกเปน 1) จังหวัดนาน จำนวน 200 ตัวอยาง 2) จังหวัดชัยนาท จำนวน 200 ตัวอยาง 3) จังหวัดศรีสะเกษ จำนวน 200 ตัวอยาง 4) จังหวัดสตูล จำนวน 200 ตัวอยาง และ 5) จังหวัดกรุงเทพฯ และปริมณฑล (จังหวัดนนทบุรี จังหวัดสมุทรปราการ และจังหวัดปทุมธานี) จำนวน 250 ตัวอยาง 5

64

ประมาณการเศรษฐกิจไทย

ตารางที่ 1 จำนวนลูกหนี้ที่ลงทะเบียนหนี้นอกระบบและผูประสงคโอนหนี้เขาระบบ (ราย)

* ขอมูล ณ วันที่ 9 มีนาคม 2554 * สำหรับธนาคารออมสิน ขอมูล ณ วันที่ 21 ธันวาคม 2553

ตารางที่ 2 สัดสวนผูไดรับเชิญเจรจา ผูกูได ผูกูไมได ตอจำนวนลูกหนี้ทั้งหมดและตอผูประสงคกู (รอยละ)

* ขอมูล ณ วันที่ 9 มีนาคม 2554 * สำหรับธนาคารออมสิน ขอมูล ณ วันที่ 21 ธันวาคม 2553

ผลการศึกษาจากตารางที่ 3 พบวา เมื่อพิจารณาตามระดับการศึกษา ผูจบการศึกษาไมเกินประถมศึกษาปที่ 6 เปน กลุมที่มีสัดสวนความเปนหนี้สูงที่สุด ทั้งหนี้ในระบบและนอกระบบ โดยมีสัดสวนถึงรอยละ 45.3 ของผูเปนหนี้นอกระบบรวม และรอยละ 49.6 ของจำนวนผูเปนหนี้ในระบบรวม สะทอนใหเห็นวาระดับการศึกษาเปนตัวแปรสำคัญในการกำหนดภาวะ การเปนหนี้ของภาคประชาชน โดยผูที่มีระดับการศึกษาต่ำกวาประถมศึกษาปที่ 6 มีความเปนไปไดในการกูเงินมากที่สุด ทั้งที่ เปนหนี้ในระบบและนอกระบบ สำหรับในกลุมผูที่มีความสามารถในการชำระหนี้ คำนวณจากผูที่มีรายไดที่สูงกวารายจาย พบวา ผูที่มีความสามารถในการชำระหนี้มีการกระจายตัวในทุกระดับการศึกษา ในขณะที่ในกลุมของผูที่ไมสามารถ ชำระหนี้ไดหรือผูที่มีรายไดนอยกวารายจาย สวนใหญจะเปนผูที่มีการศึกษาต่ำกวาประถมศึกษาปที่ 6 สะทอน ใหเห็นวาระดับการศึกษาเปนปจจัยสำคัญปจจัยหนึ่งที่มีผลตอการเปนหนี้ของประชากร ดังนั้น การแกปญหาหนี้ ภาคประชาชนในระยะยาวควรมีการจัดการทั้งในดานการศึกษาและการใหความรูในการทำบัญชีดานการเงิน

ประมาณการเศรษฐกิจไทย

65

ตารางที่ 3 ยังแสดงลักษณะหนี้และความสามารถในการชำระหนี้ แยกตามอาชีพพบวา ผูที่เปนหนี้นอกระบบสวนใหญ มีอาชีพรับจางทั่วไป รองลงมาคือ อาชีพคาขายและทำนา สวนอาชีพรับจางประจำมีความเปนไปไดนอยในการเปนหนี้นอก ระบบ ดังนั้น ในการเปนหนี้นอกระบบจึงมีปจจัยสำคัญมาจากการที่รายไดไมสม่ำเสมอที่เกิดจากการรับจางงานทั่วไปที่ไมใช รับจางประจำ สำหรับผูที่เปนหนี้ในระบบในแบบสำรวจนี้สวนใหญประกอบอาชีพทำนา รับจางทั่วไป และคาขาย ตามลำดับ และเมื่อพิจารณาความสามารถในการชำระหนี้พบวา ผูที่ไมสามารถชำระหนี้ไดเปนผูที่มีอาชีพทำนาเปนหลัก รองลงมาคือ อาชีพรับจางทั่วไปและคาขาย จากการวิเคราะหขอมูลพบวา ปญหาหนี้นอกระบบเกิดจากการที่รายไดนอยและรายจายมีแนวโนมเพิ่มสูงขึ้น ลูกหนี้นอกระบบสวนใหญเปนลูกหนี้ที่มีระดับการศึกษาต่ำกวาระดับประถมศึกษาปที่ 6 สวนใหญประกอบอาชีพ รับจางทั่วไปที่มีรายไดตอเดือนไมแนนอน สวนเกษตรกรมีความเปนไปไดสูงในการเปนหนี้ในระบบ ตารางที่ 3 ลักษณะหนี้และความสามารถในการใชหนี้ แยกตามระดับการศึกษาและอาชีพ

ที่มา : คำนวณโดยผูเขียน โดยใชขอมูลจากการสำรวจของสถาบันวิจัยนโยบายเศรษฐกิจการคลัง (สวค.)

5. สรุปและขอเสนอเชิงนโยบาย จากการศึกษาพบวา การเปนหนี้นอกระบบมีสาเหตุสำคัญมาจาก 1) รายไดประชาชนนอยกวารายจาย สวนหนึ่งเปน ผลมาจากราคาสินคาที่สูงขึ้น 2) ความสามารถในการกูยืมสินเชื่อในระบบยังมีขอจำกัด ทั้งในดานรายไดที่ไมมีความแนนอน ในดานทรัพยสินที่มีไมเพียงพอตอการกูเงิน และไมมีผูค้ำประกันเงินกู และ 3) ผูเปนหนี้นอกระบบสวนใหญเปนผูที่มีระดับ การศึกษาที่ต่ำกวาประถมศึกษาปที่ 6 ทำใหมีอาชีพที่ใหรายไดที่ไมแนนอน และไมมีการควบคุมการใชจายสวนบุคคล ดังนั้น ในการวางแผนนโยบายเพื่อแกปญหาหนี้นอกระบบควรใหความสำคัญทั้งปญหาในระยะสั้นและในระยะยาว

66

ประมาณการเศรษฐกิจไทย

ในอดีตจนถึงปจจุบันรัฐบาลมีการดำเนินนโยบาย/มาตรการทั้งทางตรงและทางออม6 ที่ลวนใหความสำคัญแกการแก ปญหาความยากจน อยางไรก็ตาม การนำหนี้บางสวนเขามาในระบบนับเปนการแกปญหาเฉพาะหนาในระยะสั้น ดังนั้น จึงควรมีมาตรการเสริมที่ชวยปองกันไมใหเกิดวงจรการกอหนี้นอกระบบ โดยควรมีมาตรการสำคัญ ดังนี้ มาตรการระยะสั้น ไดแก 1) นำลูกหนี้นอกระบบที่มีปญหาการชำระหนี้และถูกทวงหนี้อยางไมเปนธรรมเขาสูระบบ โดย จำเปนตองใหความรูในการบริหารจัดการดานการเงิน 2) มีที่ปรึกษาดานการเงิน เชน โครงการหมอหนี้ เพื่อใหความรูแก ประชาชนเกี่ยวกับการใชจายเงินและการเขาสูระบบธนาคาร 3) สนับสนุนองคกรอิสระดานการเงินเพื่อสงเสริมการออมและ การปลอยกูใหแกสมาชิก เชน การเพิ่มบทบาทใหสหกรณการเกษตรในการทำหนาที่เปนแหลงเงินกูสำหรับประชาชนผูมีรายได นอย และ 4) เพิ่มบทบาทของกองทุนหมูบานเพื่อใหมีการเสริมสภาพคลองดานการเงินแกสมาชิก เชน การใหกูเพื่อการศึกษา หรือเพื่อการใชจายอื่น ๆ ที่จำเปน มาตรการระยะยาว ไดแก 1) จัดทำโครงการนำรองเพื่อใหทราบถึงปญหาเชิงพื้นที่และเปนแบบอยางของการแกปญหา ในระยะยาว 2) จัดตั้งคณะกรรมการแกปญหาหนี้สินแหงชาติที่จะตองประกอบดวยหนวยงานราชการและภาคเอกชน เพื่อ ใหการดำเนินนโยบายแกปญหาหนี้สินเปนไปอยางตอเนื่อง 3) แกปญหาหนี้นอกระบบอยางครบวงจร โดยการจัดทำโครงการ จัดหางานในพื้นที่ การฝกอบรมและการใหสินเชื่อ โดยจำเปนตองติดตามประเมินผลดวยหนวยงานที่รับผิดชอบ

มาตรการทางออมที่ผานมา ไดแก มาตรการดานรายจายของรัฐบาลเพื่อลดภาระคาใชจายของประชาชน มาตรการการคลังดานรายจายเพื่อเพิ่มรายไดของ ประชาชน (เชน เช็คชวยชาติ) โครงการประกันรายไดเกษตรกร เปนตน สำหรับนโยบายทางตรงที่เกี่ยวกับนโยบายดานการเงิน ไดแก ธนาคารประชาชน สินเชื่อ เพื่อวิสาหกิจชุมชนของธนาคารเพื่อการเกษตรและสหกรณการเกษตร โครงการบานและที่อยูอาศัยเพื่อผูมีรายไดปานกลางถึงรายไดต่ำ โครงการพักชำระหนี้และ ลดภาระหนี้เกษตรกรรายยอยป 2544-2547 โครงการฟนฟูและพักหนี้เกษตรกรรายยอยและยากจน ป 2551-2553 สินเชื่อกองทุนหมูบานและชุมชนเมือง เปนตน 6

ประมาณการเศรษฐกิจไทย

67

บทวิเคราะห

1

เรื่อง ไทยคาขายกับใคร บทสรุปผูบริหาร

การสงออกและการนำเขาเปนหัวใจสำคัญของเศรษฐกิจไทยมาชานาน อีกทั้งยังมีความเชื่อมโยง กับภาคสวนอื่น ๆ ของเศรษฐกิจอยางลึกซึ้ง ไมวาจะเปนทางดานอุปทานหรืออุปสงค ภูมิทัศนของเศรษฐกิจ โลกที่เปลี่ยนแปลง จึงสงผลกระทบตอประเทศไทยอยางหลีกเลี่ยงไมได จึงควรศึกษาและทบทวนโครงสราง ตลาดสงออกและแหลงนำเขาของไทย ❍ ในป 2551 และป 2552 ประเทศที่เปนตลาดสงออกอันดับ 1 ของไทย คือ สหภาพยุโรปและ สหรัฐอเมริกา ตามลำดับ แตในป 2553 ผลกระทบจากวิกฤตเศรษฐกิจโลกที่เกิดขึ้นกับสหภาพยุโรปและ สหรัฐอเมริกาทำใหเกิดปญหาในภาคการบริโภค สงผลใหการสงออกไปยังสหภาพยุโรปและสหรัฐอเมริกา หดตัวมาก แตในขณะเดียวกัน ความตองการการนำเขาสินคาของประเทศจีนไดเพิ่มขึ้นตามแรงขับเคลื่อน ของภาคการบริ โ ภคและการลงทุ น ในจี น ที่ เ ติ บ โตต อ เนื่ อ ง ส ง ผลให อั น ดั บ การส ง ออกของไทยในป 2553 เปลี่ยนแปลง โดยตลาดสงออกอันดับ 1 ของไทยในป 2553 คือ จีน อันดับ 2 คือ ญี่ปุน อันดับ 3 คือ สหรัฐอเมริกา อันดับ 4 คือ สหภาพยุโรป และอันดับ 5 คือ ฮองกง ❍ โครงสรางแหลงนำเขาของไทยในชวง 3 ปที่ผานมา ตั้งแตป 2551-2553 ไมคอยเปลี่ยนแปลง มากนั ก โดยประเทศที่ เ ป น แหล ง นำเข า หลั ก อั น ดั บ 1 ของไทย ได แ ก ญี่ ปุ น สำหรั บ อั น ดั บ 2-5 นั้ น มี การเปลี่ยนแปลงเล็กนอย โดยในป 2553 อันดับ 2 คือ จีน อันดับ 3 คือ ตะวันออกกลาง อันดับ 4 คือ สหภาพ ยุโรป และอันดับ 5 คือ มาเลเซีย ❍ หากรวมตัวเลขการสงออกและการนำเขารายประเทศแลวจะเห็นวา ในป 2553 ญี่ปุนเปน ประเทศคูคาอันดับ 1 ตามมาดวยจีน สหภาพยุโรป สหรัฐอเมริกา และตะวันออกกลาง ตามลำดับ ❍ ประเทศและกลุ ม ประเทศคู ค า หลั ก ของไทย 5 อั น ดั บ แรกนั้ น ไทยขาดดุ ล การค า เป น สวนใหญ ในขณะที่คูคาของไทยที่นาจับตามองในแงของดุลการคาคือประเทศในกลุมตลาดใหมและตลาดรอง ไดแก ทวีปแอฟริกา เวียดนาม และทวีปออสเตรเลีย ไทยจึงควรใชโอกาสนี้ในการปรับโครงสรางการสงออก เพื่อกระจายตลาดสงออกมากขึ้นพรอมกับหาแหลงสงออกใหม ❍

1. บทนำ การสงออกและการนำเขาสินคาเปนหัวใจสำคัญของเศรษฐกิจไทยมาชานาน โดยภาคการสงออกและการนำเขานี้ มีสัดสวนรวมกันกวารอยละ 110 ของผลิตภัณฑมวลรวมภายในประเทศ ตามสัดสวนป 2552 ดังภาพที่ 1 อีกทั้งภาคการสงออก และการนำเขายังมีความเชื่อมโยงกับภาคสวนอื่น ๆ ของเศรษฐกิจอยางลึกซึ้ง ไมวาจะเปนทางดานอุปทาน อันประกอบดวย ภาคเกษตร การผลิตภาคอุตสาหกรรม หรือทางดานอุปสงค ไดแก การบริโภคและการลงทุน อีกดวย

1

68

ผูเขียน : ดร.พิมพนารา หิรัญกสิ เศรษฐกรชำนาญการ และนางสาวอรุณรัตน นานอก เศรษฐกรตรี สวนแบบจำลองและประมาณการเศรษฐกิจการคลัง ขอขอบคุณ นางวิภารัตน ปนเปยมรัษฎ และนายบุญชัย จรัสแสงสมบูรณ สำหรับคำแนะนำ

ประมาณการเศรษฐกิจไทย

ภาพที่ 1 โครงสรางและสัดสวนของเศรษฐกิจดานอุปสงคตอ GDP ป 2552 ณ ราคาคงที่

ที่มา : Reuters, สำนักงานคณะกรรมการพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแหงชาติ (สศช.) คำนวณโดย สศค.

อยางไรก็ตาม ภูมิทัศนของเศรษฐกิจโลกที่เปลี่ยนแปลงยอมสงผลกระทบตอไทย ซึ่งเปนเศรษฐกิจแบบเปด (Open Economy) ที่มุงเนนการสงออกอยางหลีกเลี่ยงไมได โดยจะเห็นไดวาในระหวางชวงไตรมาสที่ 4 ป 2551 ตอเนื่องจนถึง ไตรมาสที่ 3 ป 2552 การสงออกสินคาของไทยไปยังตลาดหลักหดตัวลงมาก เนื่องจากผลทางรายได (Income Effect) ของ ประเทศคูคาที่ลดลงจากวิกฤตเศรษฐกิจโลกเปนสำคัญ ซึ่งดูไดจาก GDP ของประเทศที่เปนตลาดสงออกหลักของไทย อันไดแก กลุมประเทศ G3 (สหรัฐอเมริกา สหภาพยุโรป และญี่ปุน) ที่หดตัวลงมากในชวงไตรมาสที่ 4 ป 2551 จนถึงไตรมาสที่ 3 ป 2552 อยางไรก็ตาม มูลคาสงออกของไทยไปยังตลาดรองและตลาดใหม อาทิ จีนและฮองกง หดตัวในอัตราที่นอยกวา การสงออกไปยัง G3 จึงเปนเครื่องบงชี้วาโครงสรางการสงออกของไทยภายหลังวิกฤตเศรษฐกิจโลกนาจะเปลี่ยนแปลงไป อยางมีนัยสำคัญ ภาพที่ 2 การสงออก เปรียบเทียบกับเศรษฐกิจ G3

ที่มา : Reuters, CEIC, และกระทรวงพาณิชย คำนวณโดย สศค.

ดวยเหตุผลดังกลาว เราจึงควรศึกษาและทบทวนโครงสรางตลาดสงออกและแหลงนำเขาของไทย เพื่อใหการเปลี่ยนแปลง โครงสรางนี้สงผลบวกตอเศรษฐกิจไทยอยางเต็มที่

ประมาณการเศรษฐกิจไทย

69

2. ไทยขายของใหใคร : ตลาดสงออกของสินคาไทย ในป 2551-2553 โครงสรางการสงออกของไทยมีการเปลี่ยนแปลงอยางมาก โดยในป 2551 และป 2552 ประเทศที่ เปนตลาดสงออกอันดับ 1 ของไทย คือ สหภาพยุโรปและสหรัฐอเมริกา ตามลำดับ แตในป 2553 วิกฤตเศรษฐกิจโลกที่เกิดขึ้น กับสหภาพยุโรปและสหรัฐอเมริกาสงผลใหเกิดภาวะเศรษฐกิจถดถอย ธุรกิจตาง ๆ ประสบปญหาและนำมาซึ่งปญหาอัตรา การวางงานสูง กระทบกับรายไดของประชาชน ทำใหเกิดปญหาในภาคการบริโภค สงผลใหการสงออกไปยังสหภาพยุโรปและ สหรั ฐ อเมริ ก าหดตั ว มาก แต ใ นขณะเดี ย วกั น ความต อ งการการนำเข า สิ น ค า ของจี น ได เ พิ่ ม ขึ้ น ตามแรงขั บ เคลื่ อ นของ ภาคการบริโภคและการลงทุนในจีน ที่เติบโตตอเนื่องจากนโยบายการกระตุนเศรษฐกิจอยางไดผลของรัฐบาลจีน สงผลให อันดับการสงออกของไทยในป 2553 เปลี่ยนแปลง โดยตลาดสงออกอันดับ 1 ของไทยในป 2553 คือจีน มีสัดสวนกวารอยละ 11.0 ของมูลคาการสงออกรวม เพิ่มขึ้นจากรอยละ 9.1 และรอยละ 10.6 ในป 2551 และป 2552 ตามลำดับ ซึ่งเปนครั้งแรก ในประวัติศาสตรที่จีนเปนตลาดสงออกอันดับแรกของไทย โครงสรางการสงออกในป 2553 มีการเปลี่ยนแปลงดังสรุป ในตารางที่ 1 และภาพที่ 3

ตารางที่ 1 ตลาดสงออกหลักของไทย 5 อันดับแรก ในป 2551-2553 อันดับ 1 2 3 4 5

ประเทศ มูลคา (ลานดอลลารสหรัฐ) สัดสวน (รอยละของมูลคาสงออกรวม) ประเทศ มูลคา (ลานดอลลารสหรัฐ) สัดสวน (รอยละของมูลคาสงออกรวม) ประเทศ มูลคา (ลานดอลลารสหรัฐ) สัดสวน (รอยละของมูลคาสงออกรวม) ประเทศ มูลคา (ลานดอลลารสหรัฐ) สัดสวน (รอยละของมูลคาสงออกรวม) ประเทศ มูลคา (ลานดอลลารสหรัฐ) สัดสวน (รอยละของมูลคาสงออกรวม)

ที่มา : Reuters และกระทรวงพาณิชย คำนวณโดย สศค.

70

ประมาณการเศรษฐกิจไทย

2551

2552

2553

สหภาพยุโรป 21,269 12.0 สหรัฐอเมริกา 20,275 11.4 ญี่ปุน 20,094 11.3 จีน 16,191 9.1 ฮองกง 10,046 5.7

สหรัฐอเมริกา 16,661 10.9 จีน 16,119 10.6 สหภาพยุโรป 16,060 10.5 ญี่ปุน 15,724 10.3 ฮองกง 9,484 6.2

จีน 21,473 11.0 ญี่ปุน 20,416 10.5 สหรัฐอเมริกา 20,200 10.3 สหภาพยุโรป 19,216 9.8 ฮองกง 13,132 6.7

ภาพที่ 3 โครงสรางการสงออกที่เปลี่ยนแปลงไปในป 2553

ที่มา : กระทรวงพาณิชย คำนวณโดย สศค.

➥ การสงออกไปจีน

ในป 2553 ถือวาเปนครั้งแรกในประวัติศาสตรที่ประเทศจีนเปนตลาดสงออกอันดับแรกของไทย ผลจากเศรษฐกิจ จีนที่ขยายตัวอยางรอนแรงทำใหมีการนำเขาสินคาจากทวีปเอเชียและไทยมากขึ้น โดยเฉพาะสินคาทุนและสินคาวัตถุดิบและ สินคาชั้นกลาง เพื่อใชในการผลิตภาคอุตสาหกรรมและการลงทุนในจีนที่ยังมีแนวโนมเติบโตอยางตอเนื่อง โดยสินคาหลัก ที่ไทยสงออกไปจีน ไดแก คอมพิวเตอร อุปกรณและสวนประกอบ (สัดสวนรอยละ 23.5 ของมูลคาสงออกไปจีนรวม) ตามมาดวย ยางพารา (รอยละ 11.4) เคมีภัณฑ (รอยละ 8.3) เม็ดพลาสติก (รอยละ 7.6) และผลิตภัณฑยาง (รอยละ 6.6)

ภาพที่ 4 โครงสรางสินคาสงออกไปจีน ป 2553

ที่มา : Reuters และกระทรวงพาณิชย คำนวณโดย สศค.

➥ การสงออกไปญี่ปุน

ญี่ปุนเปนอีกหนึ่งตลาดหลักของการสงออกของไทย ซึ่งสินคาหลักที่ไทยสงออกไปญี่ปุนสวนมากเปนสินคาที่ใช ในภาคอุตสาหกรรมเพื่อการสงออก ไดแก คอมพิวเตอร อุปกรณและสวนประกอบ (สัดสวนรอยละ 6.0 ของมูลคาสงออกไป ญี่ปุนรวม) และรถยนต อุปกรณและสวนประกอบ (รอยละ 6.0) ตามมาดวย ยางพารา (รอยละ 5.3) แผงวงจรไฟฟา (รอยละ 4.7) และไกแปรรูป (รอยละ 3.6)

ประมาณการเศรษฐกิจไทย

71

ภาพที่ 5 โครงสรางสินคาสงออกไปญี่ปุน ป 2553

ที่มา : Reuters และกระทรวงพาณิชย คำนวณโดย สศค.

➥ การสงออกไปสหรัฐอเมริกา

สหรัฐอเมริกาเปนตลาดหลักของการสงออกของไทยมาชานาน แตเนื่องจากผลกระทบจากปญหาเศรษฐกิจและ ปญหาการวางงานสูงของสหรัฐอเมริกา ในป 2553 สงผลใหสัดสวนการสงออกของไทยไปสหรัฐอเมริกาลดลงอยางมาก สินคา ที่ไทยสงออกไปสหรัฐอเมริกาอันดับแรก ไดแก คอมพิวเตอร อุปกรณและสวนประกอบ (สัดสวนรอยละ 16.4 ของมูลคาสงออก ไปสหรัฐอเมริการวม) อันดับตอมา ไดแก อาหารทะเลกระปองและแปรรูป (รอยละ 6.9) ผลิตภัณฑยาง (รอยละ 6.2) ตามมาดวย อัญมณีและเครื่องประดับ (รอยละ 5.4) และเสื้อผาสำเร็จรูป (รอยละ 5.4) ตามลำดับ

ภาพที่ 6 โครงสรางสินคาสงออกไปสหรัฐอเมริกา ป 2553

ที่มา : Reuters และกระทรวงพาณิชย คำนวณโดย สศค.

➥ การสงออกไปสหภาพยุโรป

สหภาพยุโรปเปนตลาดสงออกอันดับ 1 ของไทยในชวงกอนวิกฤตเศรษฐกิจโลก แตสัดสวนการสงออกไปยัง สหภาพยุโรปคอย ๆ ลดลงอยางตอเนื่อง โดยเฉพาะในป 2553 เศรษฐกิจสหภาพยุโรปไดรับผลกระทบจากวิกฤตหนี้สาธารณะ ทำใหการสงออกของไทยไปสหภาพยุโรปชะลอลง สงผลกระทบตอสินคาสงออกสำคัญของไทยที่อาจชะลอลงตามเศรษฐกิจ ยุโรป ซึ่งสินคาสงออกไปสหภาพยุโรปอันดับแรก ไดแก เครื่องคอมพิวเตอร อุปกรณและสวนประกอบ (สัดสวนรอยละ 10.9 ของมูลคาสงออกไปสหภาพยุโรปรวม) อันดับตอมา ไดแก อัญมณีและเครื่องประดับ (รอยละ 7.7) รถยนต อุปกรณและ สวนประกอบ (รอยละ 5.2) ตามมาดวย เสื้อผาสำเร็จรูป (รอยละ 4.7) และผลิตภัณฑยาง (รอยละ 4.0)

72

ประมาณการเศรษฐกิจไทย

ภาพที่ 7 โครงสรางสินคาสงออกไปสหภาพยุโรป ป 2553

ที่มา : Reuters และกระทรวงพาณิชย คำนวณโดย สศค.

➥ การสงออกไปฮองกง

ฮองกงยังคงรักษาอันดับของการเปนตลาดการสงออกของไทยไดเปนอยางดี โดยสินคาสงออกสำคัญของไทย ไปยังฮองกงสวนใหญเปนสินคาที่ใชปจจัยการผลิตภายในประเทศนอย แตตองนำเขาวัตถุดิบจากตางประเทศเพื่อมาผลิตหรือ แปรรูปในไทย และสงกลับมาฮองกงเพื่อสงออกตอในประเทศอื่น ๆ สินคาอันดับแรกที่ไทยสงออกไปฮองกง ไดแก อัญมณีและ เครื่องประดับ (สัดสวนรอยละ 19.7 ของมูลคาสงออกไปฮองกงรวม) อันดับ 2 ไดแก แผงวงจรไฟฟา (รอยละ 16.1) อันดับ ตอมา ไดแก คอมพิวเตอร อุปกรณและสวนประกอบ (รอยละ 16.1) หนังสือและสิ่งพิมพ (รอยละ 14.4) และเม็ดพลาสติก (รอยละ 4.1) ภาพที่ 8 โครงสรางสินคาสงออกไปฮองกง ป 2553

ที่มา : Reuters และกระทรวงพาณิชย คำนวณโดย สศค.

3. ไทยซื้อของจากใคร : แหลงนำเขาสินคาของไทย โครงสรางแหลงนำเขาของไทยในชวง 3 ปที่ผานมา ตั้งแตป 2551–2553 ไมคอยเปลี่ยนแปลงมากนัก โดยประเทศ ที่เปนแหลงนำเขาหลักอันดับ 1 ของไทย ไดแก ญี่ปุน สำหรับอันดับ 2–5 นั้นมีการเปลี่ยนแปลงเล็กนอย โดยในป 2551 ไทยนำเขาจากตะวันออกกลางเปนอันดับ 2 เนื่องจากราคาน้ำมันในป 2551 พุงสูงขึ้นถึงกวา 140 ดอลลารสหรัฐตอบารเรล มูลคานำเขาน้ำมันดิบจึงสูงมากซึ่งเปนผลจากราคาเปนสำคัญ ในขณะที่ป 2552 และป 2553 ภาวะราคาน้ำมันดิบในตลาดโลก ประมาณการเศรษฐกิจไทย

73

กลับเปนปกติ มูลคานำเขาน้ำมันดิบของไทยจากตะวันออกกลางจึงกลับสูภาวะปกติ เราจึงเห็นตัวเลขนำเขาของไทยจากจีน กลับมาเปนอันดับ 2 ตามมาดวย ตะวันออกกลาง สหภาพยุโรป และมาเลเซีย เปนอันดับ 3 อันดับ 4 และอันดับ 5 ตามลำดับ ดังสรุปตามตารางที่ 2

ตารางที่ 2 แหลงนำเขาหลักของไทย 5 อันดับแรก ในป 2551-2553 อันดับ 1 2 3 4 5

ประเทศ มูลคา (ลานดอลลารสหรัฐ) สัดสวน (รอยละของมูลคานำเขารวม) ประเทศ มูลคา (ลานดอลลารสหรัฐ) สัดสวน (รอยละของมูลคานำเขารวม) ประเทศ มูลคา (ลานดอลลารสหรัฐ) สัดสวน (รอยละของมูลคานำเขารวม) ประเทศ มูลคา (ลานดอลลารสหรัฐ) สัดสวน (รอยละของมูลคานำเขารวม) ประเทศ มูลคา (ลานดอลลารสหรัฐ) สัดสวน (รอยละของมูลคานำเขารวม)

2551

2552

2553

ญี่ปุน 33,534.3 18.7 ตะวันออกกลาง 28,179.2 15.7 จีน 20,156.3 11.2 สหภาพยุโรป 15 13,893.3 7.8 สหรัฐอเมริกา 11,423.3 6.4

ญี่ปุน 25,023.4 18.7 จีน 17,028.9 12.7 ตะวันออกกลาง 16,609.1 12.4 สหภาพยุโรป 15 11,682.9 8.7 มาเลเซีย 8,574.7 6.4

ญี่ปุน 37,856.1 20.8 จีน 24,239.4 13.3 ตะวันออกกลาง 20,984.8 11.5 สหภาพยุโรป 15 13,278.1 7.3 มาเลเซีย 10,708.9 5.9

ที่มา : กระทรวงพาณิชย คำนวณโดย สศค.

➥ การนำเขาจากญี่ปุน

ญี่ปุนเปนแหลงนำเขาหลักของไทยมาชานาน ดวยสัดสวนกวารอยละ 20.8 ของมูลคานำเขารวมในป 2553 โดยสินคานำเขาหลักจากญี่ปุนมักจะเปนสินคาทุนและสินคาวัตถุดิบและกึ่งสำเร็จรูปเปนสวนใหญ โดยสินคานำเขาจากญี่ปุน ที่มีสัดสวนสูงสุดในป 2553 ไดแก เครื่องจักรกล (สัดสวนรอยละ 18.8 ของมูลคานำเขาจากญี่ปุนรวม) โดยสินคาหลักใน หมวดนี้ ไดแก เครื่องจักรที่ใชในอุตสาหกรรม อันดับตอมา ไดแก เหล็ก เหล็กกลาและผลิตภัณฑ (รอยละ 13.9) โดยเปนเหล็ก ที่ยังไมไดถลุงเปนสวนใหญ ตามมาดวย สวนประกอบยานยนต (รอยละ 9.9) เครื่องจักรไฟฟา (รอยละ 9.2) และแผงวงจร ไฟฟา (รอยละ 7.6) เปนที่นาสังเกตวาสินคานำเขาจากญี่ปุน ถึงแมจะเปนสินคาในหมวดสินคาทุนและสินคาวัตถุดิบและกึ่งสำเร็จรูป เปนสวนใหญดังที่กลาวมาแลว แตมีการกระจายตัวของการนำเขาที่ดี และเปนการนำเขาสินคาที่ใชในภาคการผลิต จึงอาจ กลาวไดวาการนำเขาสินคาจากญี่ปุนเปนการนำเขาที่ชวยสนับสนุนเศรษฐกิจไทย

74

ประมาณการเศรษฐกิจไทย

ภาพที่ 9 โครงสรางการนำเขาสินคาจากญี่ปุน ป 2553

ที่มา : กระทรวงพาณิชย คำนวณโดย สศค.

➥ การนำเขาจากจีน

จีนเปนอีกแหลงนำเขาหลักของไทย โดยมีสัดสวนกวารอยละ 13.3 ของมูลคานำเขารวมในป 2553 สินคานำเขา หลักจากจีนมักจะเปนสินคาทุนและสินคาวัตถุดิบและกึ่งสำเร็จรูปเปนสวนใหญ เชนเดียวกับญี่ปุน โดยสินคานำเขาจากจีนที่มี สัดสวนสูงสุดในป 2553 ไดแก เครื่องคอมพิวเตอร อุปกรณและสวนประกอบ (สัดสวนรอยละ 13.9 ของมูลคานำเขารวม จากจีน) เครื่องจักรไฟฟา (รอยละ 13.3) โดยสินคาหลักในหมวดนี้ คือ เครื่องสงสัญญาณภาพและเสียง อันดับ 3 ไดแก เครื่องใชไฟฟาในบาน (รอยละ 8.8) ตามมาดวย เครื่องจักรกล (รอยละ 8.8) และเคมีภัณฑ (รอยละ 6.9)

ภาพที่ 10 โครงสรางการนำเขาสินคาจากจีน ป 2553

ที่มา : กระทรวงพาณิชย คำนวณโดย สศค.

สินคานำเขาจากจีนก็มีลักษณะเปนสินคาในหมวดสินคาทุนและสินคาวัตถุดิบและกึ่งสำเร็จรูปเปนสวนใหญ แตมีการกระจายตัวของการนำเขาที่ดี และเปนการนำเขาสินคาที่ใชในภาคการผลิต เชนเดียวกับสินคานำเขาจากญี่ปุน จึงอาจ กลาวไดวาการนำเขาสินคาจากจีนเปนการนำเขาที่ชวยสนับสนุนเศรษฐกิจไทย อนึ่ง เปนที่นาสังเกตวาถึงแมไทยจะมีขอตกลง เสรีทางการคากับจีน โดยเฉพาะในหมวดสินคากสิกรรม แตไทยไมไดนำเขาสินคากสิกรรมดวยมูลคาสูงนักในป 2553

ประมาณการเศรษฐกิจไทย

75

➥ การนำเขาจากตะวันออกกลาง

ตะวันออกกลางเปนแหลงผลิตน้ำมันดิบและสินคาเชื้อเพลิงอื่น ๆ ที่สำคัญของโลก สินคานำเขาหลักของไทย จากตะวันออกกลางจึงเปนน้ำมันดิบ โดยมีสัดสวนถึงรอยละ 78.2 ของมูลคานำเขาของไทยจากตะวันออกกลางในป 2553 อีกทั้งไทยยังนำเขากาซธรรมชาติ (รอยละ 4.7) และน้ำมันสำเร็จรูป (รอยละ 4.0) จากตะวันออกกลางอีกดวย สินคานำเขา หลักอื่น ๆ จากตะวันออกกลาง ไดแก เคมีภัณฑ (รอยละ 4.3) และปุยและยากำจัดศัตรูพืช (รอยละ 2.8)

ภาพที่ 11 โครงสรางการนำเขาสินคาจากตะวันออกกลาง ป 2553

ที่มา : กระทรวงพาณิชย คำนวณโดย สศค.

➥ การนำเขาจากสหภาพยุโรป (EU15)

สินคานำเขาหลักของไทยจากสหภาพยุโรปในป 2553 มีโครงสรางคลายคลึงกับสินคานำเขาจากญี่ปุนและจีน กลาวคือ เปนสินคาทุนและสินคาวัตถุดิบและกึ่งสำเร็จรูปเปนสวนใหญ โดยสินคาหลัก ไดแก เครื่องจักรกล (สัดสวนรอยละ 19.8 ของมูลคานำเขาจากสหภาพยุโรปรวม) เคมีภัณฑ (รอยละ 11.2) ผลิตภัณฑเวชกรรมและเภสัชกรรม (รอยละ 6.7) เครื่องจักรไฟฟา (รอยละ 6.2) และแผงวงจรไฟฟา (รอยละ 4.7) ภาพที่ 12 โครงสรางการนำเขาสินคาจากสหภาพยุโรป ป 2553

ที่มา : กระทรวงพาณิชย คำนวณโดย สศค.

76

ประมาณการเศรษฐกิจไทย

➥ การนำเขาจากมาเลเซีย

สินคานำเขาหลักในป 2553 จากมาเลเซีย มีทั้งสินคาเชื้อเพลิง (น้ำมันดิบ สัดสวนรอยละ 14.7 ของมูลคานำเขา รวมจากมาเลเซีย) สินคาวัตถุดิบและกึ่งสำเร็จรูป (เครื่องคอมพิวเตอร อุปกรณและสวนประกอบ สัดสวนรอยละ 13.7 เคมีภัณฑ และสื่อบันทึกขอมูลภาพและเสียง สัดสวนรอยละ 7.0 และรอยละ 6.5 ตามลำดับ) และสินคาทุน (เครื่องจักรไฟฟา สัดสวนรอยละ 9.0) โดยหมวดหมูสินคามีการกระจายตัวดี ภาพที่ 13 โครงสรางการนำเขาสินคาจากมาเลเซีย ป 2553

ที่มา : กระทรวงพาณิชย คำนวณโดย สศค.

4. สูภาพรวม : คูคาของไทยในป 2553 หากรวมตัวเลขสงออกและนำเขารายประเทศแลว เราจะเห็นภาพวาประเทศหรือกลุมประเทศใดเปนคูคาหลักของไทย โดยในป 2553 ญี่ปุนเปนประเทศคูคาอันดับ 1 ดวยสัดสวนการคาระหวางประเทศรวมรอยละ 15.4 ของมูลคาสงออกและ นำเขารวม ตามมาดวย จีน สหภาพยุโรป สหรัฐอเมริกา และตะวันออกกลาง ตามลำดับ ตารางที่ 3 สรุปคูคาหลักของไทยในป 2553 อันดับ มูลคา (ลานดอลลารสหรัฐ) สัดสวน (รอยละของมูลคารวม) มูลคา (ลานดอลลารสหรัฐ) 2. จีน สัดสวน (รอยละของมูลคารวม) มูลคา (ลานดอลลารสหรัฐ) 3. สหภาพยุโรป สัดสวน (รอยละของมูลคารวม) มูลคา (ลานดอลลารสหรัฐ) 4. สหรัฐอเมริกา สัดสวน (รอยละของมูลคารวม) 5. ตะวันออกกลาง มูลคา (ลานดอลลารสหรัฐ) สัดสวน (รอยละของมูลคารวม) 1. ญี่ปุน

สงออก

นำเขา

20,415.7 10.5 21,473.2 11.0 19,216.5 9.8 20,200.4 10.3 9,668.4 5.0

37,856.1 20.8 24,239.4 13.3 13,278.1 7.3 10,675.3 5.9 20,984.8 11.5

การคาระหวางประเทศรวม ดุลการคา 58,271.8 15.4 45,712.6 12.1 32,494.6 8.6 30,875.7 8.2 30,653.2 8.1

-17,440.4 -2,766.2 5,938.3 9,525.2 -11,316.4 -

ที่มา : กระทรวงพาณิชย คำนวณโดย สศค.

ประมาณการเศรษฐกิจไทย

77

อยางไรก็ตาม ในบรรดาประเทศและกลุมประเทศคูคาหลักของไทย 5 อันดับแรกนั้น ไทยขาดดุลการคาเปนสวนใหญ โดยในป 2553 ไทยขาดดุลการคากับญี่ปุนสูงเปนอันดับ 1 มูลคา -17.4 พันลานดอลลารสหรัฐ และขาดดุลการคากับ ตะวันออกกลางถึง -11.3 พันลานดอลลารสหรัฐ ในขณะที่ไทยเกินดุลการคากับฮองกงมากที่สุดถึงกวา 11.3 พันลานดอลลาร สหรัฐ คูคาของไทยที่นาจับตามองในแงของดุลการคาคือประเทศในกลุมตลาดใหมและตลาดรอง ไดแก ทวีปแอฟริกา เวียดนาม และทวีปออสเตรเลีย โดยไทยมีการสงออกไปยังประเทศเหลานี้สูงในขณะที่นำเขาต่ำ ทำใหไทยเกินดุลการคากับ ประเทศเหลานี้ในป 2553 สูงถึง 5.1 4.4 และ 3.8 พันลานดอลลารสหรัฐ ตามลำดับ

ภาพที่ 14 ดุลการคาของไทยกับประเทศคูคาหลัก 5 อันดับแรก

ที่มา : กระทรวงพาณิชย คำนวณโดย สศค.

ภาพที่ 15 ประเทศที่ไทยเกินดุลการคาสูงสุดป 2553

ที่มา : กระทรวงพาณิชย คำนวณโดย สศค.

5. สรุป ในชวงป 2551-2553 ตลาดสงออกและแหลงนำเขาของไทยมีการเปลี่ยนแปลงไปมาก โดยไทยเริ่มพึ่งพาเศรษฐกิจ สหรัฐอเมริกาและสหภาพยุโรปลดลง ในขณะที่ความสำคัญของประเทศในภูมิภาคเอเชียทั้งตลาดใหญและตลาดเกิดใหม เพิ่มสูงขึ้นเรื่อย ๆ ไทยจึงควรใชโอกาสนี้ในการปรับโครงสรางการสงออกเพื่อกระจายตลาดสงออกมากขึ้น พรอมกับหาแหลง สงออกใหม ๆ ขณะเดียวกันควรสนับสนุนอุตสาหกรรมที่ทดแทนการนำเขา เชน อุตสาหกรรมการผลิตเครื่องจักรและสินคาทุน อื่น ๆ เพื่อใหไทยไดรับประโยชนจากภาคการคาระหวางประเทศอยางเต็มที่ และเพื่อใหเศรษฐกิจไทยสามารถเติบโตไดอยาง แข็งแกรงตอไป

78

ประมาณการเศรษฐกิจไทย

บทวิเคราะห

1

เรื่อง สงครามเงินฝาก บทสรุปผูบริหาร

ในชวงที่ผานมาสินเชื่อขยายตัวเรงขึ้นตอเนื่อง ขณะที่เงินฝากขยายตัวในอัตราที่นอยกวา สินเชื่อ สงผลใหสภาพคลองของธนาคารพาณิชยทยอยลดลงอยางตอเนื่อง ❍ สภาพคลองที่ลดลงสงผลใหอัตราดอกเบี้ยอันเปนตนทุนของธนาคารพาณิชยปรับตัวสูงขึ้น จึงทำใหธนาคารพาณิชยแขงขันกันระดมเงินฝากโดยตองการล็อกเงินฝากระยะยาว ในขณะที่ตนทุนหรือ อัตราดอกเบี้ยยังคงอยูในระดับไมสูงมากนัก ❍ อยางไรก็ตาม ธนาคารพาณิชยหลายแหงไดมีแคมเปญเพื่อแขงขันระดมเงินฝากในระดับ ความเขมขนที่แตกตางกัน จึงเปนที่นาสนใจวา เพราะเหตุใดธนาคารพาณิชยบางแหงจึงมีความตองการที่จะ ระดมเงินฝากมากกวาแหงอื่น ๆ ❍ บทความนี้จึงเนนการวิเคราะหสภาพคลองที่มีความคลองตัวสูงรายธนาคาร ซึ่งจะบงชี้ถึง ความตองการสภาพคลองหรือความตองการระดมเงินฝากของแตละธนาคาร และสงผลใหเขาใจถึงพฤติกรรม และกลยุทธตาง ๆ ที่แตละธนาคารใชในการจูงใจลูกคา ❍ ผลการวิเคราะหพบวา สภาพคลองของธนาคารพาณิชยขนาดกลางและขนาดเล็กมีทิศทาง ลดลงชัดเจน โดยพบวาบางแหงขาดสภาพคลอง ขณะที่ธนาคารพาณิชยขนาดใหญยังคงมีสภาพคลองอยู แตมีทิศทางลดลง ทั้งนี้ พบวาธนาคารพาณิชยที่มีปริมาณสภาพคลองนอยกวาธนาคารอื่น ๆ ในกลุมเดียวกัน จะใชแคมเปญในการแขงขันที่เขมขนกวาธนาคารที่ยังคงมีปริมาณสภาพคลองในระดับที่สูงกวา เชน ธนาคาร กสิกรไทย ❍ ดังนั้น จากแนวโนมสภาพคลองที่คาดวาจะลดลง ตามแนวโนมสินเชื่อที่จะขยายตัวตอเนื่อง สศค.จึงคาดวา การแขงขันระหวางธนาคารพาณิชยจะทวีความเขมขนขึ้นอยางตอเนื่อง ซึ่งสถานการณดังกลาว จะสงผลดีตอผูฝาก เนื่องจากจะเปนการเพิ่มทางเลือก อยางไรก็ตาม กรณีดังกลาวถือเปนขอควรระวังสำหรับ ผูประกอบการ เนื่องจากทิศทางอัตราดอกเบี้ยที่เพิ่มขึ้นจะสงผลใหตนทุนในการกูยืมเพิ่มขึ้น ❍

1. บทนำ ในวันที่ 17 มีนาคม 2554 ที่ผานมา ธนาคารแหงประเทศไทย (ธปท.) ไดออกหนังสือชี้แจงธนาคารพาณิชยเกี่ยวกับ การใชวิธีทางการตลาดเพื่อจูงใจลูกคาเงินฝาก เนื่องจากในปจจุบันการแขงขันในตลาดเงินโดยเฉพาะในการระดมเงินฝากนั้น คอนขางเขมขน และมีการใชกลยุทธที่คอนขางหลากหลาย โดยบางกรณีมีการแจกเงินหรือทรัพยสินเพื่อจูงใจลูกคา ดังนั้น เพื่อใหผูฝากไดรับความเปนธรรม ธปท.จึงไดประกาศไมสนับสนุนสถาบันการเงินที่จายเงินหรือทรัพยสินอื่นใดนอกจาก ดอกเบี้ย เวนแตเปนการใหของกำนัลแกลูกคาในโอกาสอันเปนประเพณีนิยมที่ถือปฏิบัติโดยทั่วไป บทความนี้นำเสนอภาพรวมของตลาดเงินในปจจุบัน ทั้งในแงมุมของสภาพคลองและอัตราดอกเบี้ย ซึ่งเปนปจจัย สำคัญที่สงผลใหการแขงขันระดมเงินฝากเขมขนขึ้น นอกจากนี้ เพื่อใหเขาใจถึงพฤติกรรมและกลยุทธของแตละธนาคารที่ ตางกัน ในสวนถัดไปวิเคราะหถึงสภาพคลองในแตละธนาคาร

1

ผูเขียน : นางสาวอารจนา ปานกาญจโนภาส ขอขอบคุณ นายบุญชัย จรัสแสงสมบูรณ ผูอำนวยการสำนักนโยบายเศรษฐกิจมหภาค และ ดร.ศรพล ตุลยะเสถียร ผูอำนวยการสวนการวิเคราะหเสถียรภาพเศรษฐกิจ สำหรับคำแนะนำ

ประมาณการเศรษฐกิจไทย

79

1. ภาพรวมตลาดเงิน 1.1 ภาวะสภาพคลองในระบบธนาคารพาณิชย นับตั้งแตกลางป 2553 เปนตนมา การปลอยสินเชื่อของธนาคารทั้งระบบไดขยายตัวในอัตราที่เรงขึ้นมาก โดยหากพิจารณาจากปริมาณสินเชื่อของธนาคารพาณิชยซึ่งมีสัดสวนกวารอยละ 75 ของปริมาณสินเชื่อทั้งระบบ จะพบวา ปริมาณสินเชื่อของธนาคารพาณิชยไดขยายตัวในอัตราที่เรงขึ้นอยางตอเนื่อง หลังจากที่ไดหดตัวในชวงวิกฤตเศรษฐกิจโลก โดยในปจจุบัน (สิ้นเดือนมกราคม 2554) ยอดคงคางสินเชื่อของธนาคารพาณิชยอยูที่กวา 6.79 ลานลานบาท หรือประมาณ รอยละ 6 ของจีดีพี ขยายตัวเรงขึ้นจากปกอนที่รอยละ 12.1 (ภาพที่ 1) ทั้งนี้ จากแนวโนมเศรษฐกิจในป 2554 ที่จะขยายตัวได คอนขางดี ทำใหคาดวาแนวโนมสินเชื่อจะขยายตัวดีเชนกัน ภาพที่ 1 ยอดคงคางสินเชื่อธนาคารพาณิชย และอัตราการขยายตัวของสินเชื่อธนาคารพาณิชย

ที่มา : ธนาคารแหงประเทศไทย รวบรวมโดย สศค.

ในขณะเดียวกัน นับตั้งแตเดือนพฤษภาคม 2553 เปนตนมา ปริมาณเงินฝากไดขยายตัวอยางตอเนื่อง แตเปนการขยายตัวในอัตราที่นอยกวาการขยายตัวของปริมาณสินเชื่อ โดย ณ สิ้นเดือนมกราคม 2554 ปริมาณเงินฝาก ที่ธนาคารพาณิชยอยูที่ 7.44 ลานลานบาท หรือประมาณรอยละ 7 ของจีดีพี ขยายตัวในอัตรากวารอยละ 6.1 จากปกอน (ภาพที่ 2) นอยกวาการขยายตัวของปริมาณสินเชื่อธนาคารพาณิชยในชวงเดียวกันที่รอยละ 12.1

ภาพที่ 2 ยอดคงคางเงินฝากธนาคารพาณิชย และอัตราการขยายตัวของเงินฝากธนาคารพาณิชย

ที่มา : ธนาคารแหงประเทศไทย รวบรวมโดย สศค.

80

ประมาณการเศรษฐกิจไทย

การขยายตัวของปริมาณสินเชื่อธนาคารพาณิชยในอัตราที่สูงกวาการขยายตัวของปริมาณเงินฝากที่ธนาคาร พาณิชย สงผลใหสภาพคลองในระบบธนาคารพาณิชยมีทิศทางลดลง โดยในเดือนมกราคม 2554 สภาพคลองในระบบ ธนาคารพาณิชยอยูที่ 7.88 แสนลานบาท เพิ่มขึ้นเล็กนอยจากเดือนกอนหนาที่ 4 พันลานบาท หลังจากที่ลดลงติดตอกัน 3 เดือน (ภาพที่ 3) อยางไรก็ตาม สภาพคลองในระบบธนาคารพาณิชยยังคงอยูในระดับที่สูงกวารอยละ 0.7 ของจีดีพี

ภาพที่ 3 สภาพคลองที่มีความคลองตัวสูงของธนาคารพาณิชย

ที่มา : ประมวลผลโดย สศค.

1.2 ภาวะอัตราดอกเบี้ย จากการที่เศรษฐกิจไทยไดฟนตัวจากวิกฤตเศรษฐกิจโลกแลว ธปท.ไดปรับขึ้นอัตราดอกเบี้ยนโยบาย (RP 1 วัน) จากเดิมที่ไดคงอยูในระดับต่ำที่รอยละ 1.25 กวา 16 เดือน ในชวงวิกฤตเศรษฐกิจ มาอยูที่รอยละ 2.50 ในปจจุบัน และ ไดสงสัญญาณที่จะปรับขึ้นอัตราดอกเบี้ยนโยบายอยางตอเนื่องในอนาคต เพื่อควบคุมแรงกดดันดานเงินเฟอจากเศรษฐกิจ ที่ไดฟนตัวแลว (ภาพที่ 4)

ภาพที่ 4 อัตราดอกเบี้ยนโยบาย

ที่มา : ธนาคารแหงประเทศไทย

ประมาณการเศรษฐกิจไทย

81

การปรับขึ้นอัตราดอกเบี้ยนโยบายของ ธปท. สงผลใหธนาคารพาณิชยทยอยปรับเพิ่มอัตราดอกเบี้ย ของตน โดยอัตราดอกเบี้ยเงินกูและเงินฝากไดปรับเพิ่มขึ้น จากเดิมที่รอยละ 6.052 และรอยละ 0.703 เปนรอยละ 6.56 และ รอยละ 1.73 ตามลำดับ (ภาพที่ 5)

ภาพที่ 5 อัตราดอกเบี้ยเงินกูลูกคารายใหญชั้นดี (MLR) และอัตราดอกเบี้ยเงินฝากประจำ 12 เดือน

ที่มา : ธนาคารแหงประเทศไทย

กลาวโดยสรุป ภาวะตลาดเงินในปจจุบันเริ่มกลับเขาสูสถานการณปกติเชนเดียวกับในชวงกอนวิกฤตเศรษฐกิจ โลกในป 2551-2552 กลาวคือ สภาพคลองในระบบธนาคารพาณิชยจะเริ่มปรับลดลงตามสินเชื่อที่คาดวาจะเพิ่มขึ้นอยางตอเนื่อง ทั้งนี้ แนวโนมสภาพคลองที่ลดลงดังกลาวจะสงผลใหธนาคารพาณิชยแขงขันในการระดมเงินฝาก กอนที่อัตราดอกเบี้ยเงินฝาก จะปรับสูงขึ้นตามการปรับขึ้นของอัตราดอกเบี้ยนโยบาย ทั้งนี้ นับตั้งแตตนป 2554 ธนาคารพาณิชยหลายแหงไดมีแคมเปญเพื่อแขงขันระดมเงินฝากในระดับความเขมขน ที่แตกตางกัน จึงเปนที่นาสนใจวา เพราะเหตุใดธนาคารพาณิชยบางแหงจึงมีความตองการที่จะระดมเงินฝากมากกวาแหงอื่น ๆ ดังนั้น ในสวนตอไปเปนการวิเคราะหสภาพคลองของธนาคารพาณิชยรายธนาคาร เพื่อเขาใจถึงปจจัยที่สงผลตอพฤติกรรม และกลยุทธของธนาคารพาณิชยตาง ๆ ใหกระจางขึ้น

2. เจาะลึกสภาพคลองรายธนาคาร 2.1 สภาพคลองของกลุมธนาคารขนาดใหญ สภาพคล อ งของธนาคารขนาดใหญ โ ดยรวมปรั บ ตั ว ลดลง ซึ่งหากวิเคราะหลงไปในรายละเอียดพบวา ในเดือนมกราคม 2554 สภาพคลองธนาคารกรุงเทพ ธนาคารกสิกรไทย ธนาคารไทยพาณิชย และธนาคารทหารไทย ปรับตัว ลดลง โดยมีปจจัยสำคัญจากรายการระหวางธนาคารที่ปรับตัวลดลง ขณะที่สภาพคลองของธนาคารกรุงไทยและธนาคาร กรุงศรีอยุธยาเพิ่มขึ้น ซึ่งเปนผลมาจากรายการระหวางธนาคารที่เพิ่มขึ้นเปนสำคัญ (ภาพที่ 6)

2 3

82

อัตราดอกเบี้ยเงินกูลูกคารายใหญชั้นดี (MLR) อัตราดอกเบี้ยเงินฝากประจำ 12 เดือน

ประมาณการเศรษฐกิจไทย

ภาพที่ 6 สัดสวนสภาพคลองที่มีความคลองตัวสูงตอสินทรัพยรวมของธนาคารพาณิชยขนาดใหญ

ที่มา : รวบรวมโดย สศค.

2.2 สภาพคลองของกลุมธนาคารขนาดกลางและขนาดเล็ก สภาพคลองของธนาคารขนาดเล็กโดยรวมปรับตัวลดลง ซึ่งหากวิเคราะหเปนรายธนาคารพบวา ธนาคาร หลายแหงขาดสภาพคลอง เชน ธนาคารธนชาต ธนาคารยูโอบี และธนาคารแลนด แอนด เฮาส เพื่อรายยอย ขณะที่ธนาคาร นครหลวงไทยยังคงมีสภาพคลองอยูแตลดลงตอเนื่อง ซึ่งเปนผลมาจากการที่รายการระหวางธนาคารสุทธิลดลง อยางไรก็ตาม พบวาธนาคารเกียรตินาคินและธนาคารสแตนดารดชารเตอรดมีสภาพคลองเพิ่มขึ้น ซึ่งมีปจจัยสำคัญมาจากรายการระหวาง ธนาคารสุทธิที่ปรับตัวเพิ่มขึ้น (ภาพที่ 7) ภาพที่ 7 สัดสวนสภาพคลองที่มีความคลองตัวสูงตอสินทรัพยรวม ของธนาคารพาณิชยขนาดกลางและขนาดเล็ก

ที่มา : รวบรวมโดย สศค.

กลาวโดยสรุป ปริมาณและทิศทางสภาพคลองของแตละธนาคารขางตนทั้งของธนาคารขนาดใหญ ขนาดกลาง และ ขนาดเล็ก สะทอนถึงความตองการที่ตางกันในการระดมเงินฝาก โดยอาจกลาวไดวา จากสภาพคลองของธนาคารขนาดใหญ บางแหงที่ยังคงอยูในระดับสูง แมจะมีแนวโนมลดลง สงผลใหในชวงที่ผานมาธนาคารเหลานี้ยังมิไดเขามาแขงขันในการระดม เงินฝากอยางจริงจังนัก ยกตัวอยางเชน ในกรณีของธนาคารกรุงเทพซึ่งยังมีสภาพคลองกวา 1.83 แสนลานบาท ทำใหธนาคาร กรุงเทพเขามาระดมทุนในรูปแบบที่เขมขนนอยกวาธนาคารอื่น ๆ ในกลุมเดียวกัน และในสวนของธนาคารที่มีสินทรัพยนอยกวา อาทิ ธนาคารธนชาตและธนาคารทิสโก ซึ่งอยูในภาวะขาดสภาพคลองจึงมีการระดมเงินฝากหรือควบรวมกับธนาคารอื่น ๆ ที่มี สภาพคลองในระดับสูง อาทิ ในกรณีของธนาคารธนชาตและธนาคารนครหลวงไทยที่อยูระหวางการดำเนินการควบรวม ประมาณการเศรษฐกิจไทย

83

3. ธนาคารพาณิชยไทย : “สู” เพื่อเงินฝาก ในสวนนี้วิเคราะหถึงผลิตภัณฑเงินออมพิเศษที่แตละธนาคารใชเพื่อแขงขันกันในตลาดเงิน ซึ่งโดยรวมแลวแคมเปญ ของแตละธนาคารมีลักษณะพิเศษคลายกันคือ อัตราดอกเบี้ยเพิ่มขึ้นตามระยะเวลาการฝาก กลาวคือ ธนาคารตาง ๆ มีความพยายามที่จะล็อกเงินฝากระยะยาว เพื่อลดตนทุนเงินฝากหรืออัตราดอกเบี้ยเงินฝากที่มีแนวโนมจะเพิ่มขึ้นในอนาคต

ตารางที่ 1 แคมเปญเงินฝากของธนาคารพาณิชย ธนาคาร กรุงเทพ กรุงไทย กสิกรไทย ไทยพาณิชย กรุงศรีอยุธยา ทหารไทย ธนชาต+นครหลวงไทย ทิสโก ซีไอเอ็มบี

แคมเปญเงินฝาก Step plus (15 เดือน) KTB 15 Bonus เงินฝากประจำดอกเบี้ยสูงพุงพรวด 16 เดือน เงินฝากทวีทรัพย 24 เดือน ไดกับได 15 เดือน เงินฝากประจำพิเศษ 7-15 เดือน เงินฝากประจำดอกเบี้ยดวน 3 และ 12 เดือน ประจำ Up and Up 24 เดือน เงินฝากประจำดอกเบี้ยไดใจ Super Saving CIMB Preferred Account

ดอกเบี้ย (รอยละ) 1.75-4.50 2.185 1.75-6.00 2.55 1.25-4.50 2.30-2.85 2.00 และ 2.70 1.00-5.50 2.00-2.75 2.00-1.50 0.625-1.25

ที่มา : รวบรวมโดย สศค.

ทั้งนี้ หากพิจารณาแคมเปญรายกลุมธนาคารพบวา แคมเปญกลุมธนาคารขนาดใหญจะเปนการเนนล็อกเงินฝาก ระยะยาว เชน ธนาคารกสิกรไทย ซึ่งมีระดับสภาพคลองนอยกวาธนาคารอื่น ๆ ในกลุมธนาคารขนาดใหญ ไดมีแคมเปญ ออกมาล็อกเงินฝากระยะยาวและใหอัตราดอกเบี้ยที่คอนขางสูงกวาธนาคารอื่น ๆ (ตารางที่ 1) ขณะที่ธนาคารขนาดกลางและขนาดเล็กมีรูปแบบของแคมเปญคอนขางจะหลากหลาย กลาวคือ มีทั้งธนาคารที่เนน แคมเปญเงินฝากระยะสั้นเพื่อจูงใจลูกคาอีกหนึ่งกลุมที่ยังคงรอใหอัตราดอกเบี้ยเงินฝากเพิ่มขึ้นสูงกวาในปจจุบัน เชน ธนาคาร ทิสโก และธนาคารที่เนนแคมเปญเงินฝากระยะยาวมากกวา เชน ธนาคารธนชาตและธนาคารนครหลวงไทย ฯลฯ (ตารางที่ 1)

4. สรุป สภาพคลองที่เริ่มมีแนวโนมลดลงจากสินเชื่อที่คาดวาจะขยายตัวเรงขึ้นอยางตอเนื่องในระยะตอไป เปนหนึ่งในปจจัย สำคัญที่สงผลใหธนาคารตาง ๆ ทยอยระดมเงินฝากเพื่อมารองรับการขยายตัวในอัตราที่เรงขึ้นของสินเชื่อดังกลาว นอกจากนี้ อัตราดอกเบี้ยธนาคารพาณิชยที่มีแนวโนมเพิ่มขึ้นเปนอีกหนึ่งปจจัยที่สงผลใหธนาคารตาง ๆ เรงออก แคมเปญเงินฝากระยะยาวเพื่อล็อกเงินฝากในขณะที่ตนทุนหรืออัตราดอกเบี้ยยังคงอยูในระดับไมสูงมากนัก ดังนั้น สศค.คาดวา ในระยะตอไปการแขงขันระหวางธนาคารพาณิชยจะเขมขนขึ้นอยางตอเนื่อง อันเปนขาวดีของ ผูฝากเงินที่จะมีตัวเลือกมากขึ้น แตเปนขอควรระมัดระวังสำหรับผูประกอบการที่ตองการกูยืมเงินในอนาคต เนื่องจากตนทุน ที่สูงขึ้นจากการระดมเงินฝากของธนาคารพาณิชยอาจสงผลใหอัตราดอกเบี้ยเงินกูซึ่งเปนตนทุนของผูประกอบการปรับเพิ่มขึ้น

84

ประมาณการเศรษฐกิจไทย

บทวิเคราะห

1

เรื่อง แนวโนมเศรษฐกิจป 54 กับความทาทายทางเศรษฐกิจ บทสรุปผูบริหาร

เศรษฐกิจไทยในป 2553 ขยายตัวไดในระดับสูง โดยไดแรงสงจากอุปสงคภายในประเทศและ การฟนตัวของเศรษฐกิจโลกจากภาวะถดถอย ขณะที่เศรษฐกิจไทยในไตรมาสที่ 1 ป 2554 มีสัญญาณเติบโต ตอเนื่องทั้งการบริโภค การลงทุน และการสงออก ❍ เศรษฐกิจไทยในป 2554 จะขยายตัวตอเนื่องจากป 2553 โดยมีโอกาสที่จะขยายตัวในชวง คาดการณที่รอยละ 4.0–5.0 ตามอุปสงคภายในประเทศที่ยังคงมีแนวโนมขยายตัวตอเนื่องจากป 2553 ทั้ง การบริโภคและการลงทุน ❍ ปจจัยทาทายในป 2554 แบงเปน 2 สวนสำคัญ คือ ปจจัยภายในประเทศ ไดแก ปญหาภาวะ เงินเฟอ ภัยพิบัติ การขาดแคลนแรงงาน และความเสี่ยงจากการเมือง และปจจัยภายนอกประเทศ ไดแก ราคา น้ำมัน ราคาสินคาโภคภัณฑ ความเสี่ยงจากเงินทุนเคลื่อนยาย และเศรษฐกิจโลกชะลอตัว ❍

1. บทนำ เศรษฐกิจไทยในปที่ผานมาตองเผชิญกับปจจัยเสี่ยงทางเศรษฐกิจทั้งภายในและภายนอก ไมวาจะเปนภาวะการเงิน โลกที่มีจุดเริ่มตนจากภาคการเงินในสหรัฐอเมริกา นับตั้งแตป 2551 ที่สงผลกระทบตอเศรษฐกิจทั่วโลกรวมทั้งประเทศไทยดวย ทำใหอัตราการเจริญเติบโตของไทยในป 2552 หดตัวรอยละ -2.3 อยางไรก็ดี เศรษฐกิจไทยในป 2553 ฟนตัวอยางแข็งแกรง โดยขยายตัวรอยละ 7.8 เนื่องจากไดรับปจจัยสนับสนุนหลักมาจากการสงออกสินคาในรูปดอลลารสหรัฐที่ขยายตัวในอัตราที่ สูงรอยละ 14.7 ตามการฟนตัวของเศรษฐกิจประเทศคูคาหลัก รวมถึงการฟนตัวของการบริโภคและการลงทุนภาคเอกชนที่ ขยายตัวรอยละ 4.8 และรอยละ 13.8 ตามลำดับ ซึ่งไดรับแรงหนุนจากรายไดของเกษตรกรที่เพิ่มสูงขึ้นจากการที่ราคาพืชผล สำคัญปรับตัวสูงขึ้น และการขยายกำลังการผลิตเพื่อรองรับกิจกรรมทางเศรษฐกิจที่เพิ่มขึ้นตามการสงออก สำหรับการใชจาย ของภาครัฐยังคงมีบทบาทสำคัญในการสนับสนุนใหเศรษฐกิจไทยขยายตัวตอเนื่อง อยางไรก็ตาม แรงกระตุนผานรายจาย ลงทุนจะชะลอลงเนื่องจากการเบิกจายงบลงทุนของรัฐวิสาหกิจที่ลาชาเปนสำคัญ

2. แนวโนมเศรษฐกิจไทยในป 2554 เศรษฐกิจไทยในป 2554 คาดวาจะขยายตัวตอเนื่องจากป 2553 โดยมีโอกาสที่จะขยายตัวในชวงคาดการณที่ รอยละ 4.0–5.0 ในป 2553 เศรษฐกิจไทยขยายตัวรอยละ 7.8 เรงขึ้นจากป 2552 ที่หดตัวรอยละ -2.3 โดยแรงขับเคลื่อนสำคัญมาจาก การขยายตัวของอุปสงคทั้งในประเทศและนอกประเทศ โดยเฉพาะอุปสงคภายนอกประเทศผานการสงออกสินคาและบริการที่ ขยายตัวในระดับสูงถึงรอยละ 14.7 เทียบกับที่หดตัวรอยละ -12.5 ในปกอนหนาตามการฟนตัวของเศรษฐกิจประเทศคูคาโดย เฉพาะประเทศในภูมิภาคเอเชียและประเทศเกิดใหม ในขณะที่อุปสงคภายในประเทศทั้งการบริโภคและการลงทุนภาคเอกชน ฟนตัวขึ้นเชนกัน โดยการบริโภคภาคเอกชนกลับมาขยายตัวที่รอยละ 4.8 จากป 2552 ที่หดตัวรอยละ -1.1 ตามภาวะการจาง 1 ผูเขียน : นางสาวอรอุมา หนูชวย เศรษฐกรตรี สวนแบบจำลองและประมาณการเศรษฐกิจการคลัง ขอขอบคุณ ดร.สิริกมล อุดมผล นายยุทธภูมิ จารุเศรนี และ นางสาวกาญจนา จันทรชิต สำหรับขอมูล และขอขอบคุณ นางวิภารัตน ปนเปยมรัษฎ และนายบุญชัย จรัสแสงสมบูรณ สำหรับคำแนะนำ

ประมาณการเศรษฐกิจไทย

85

งานและรายไดเกษตรกรที่อยูในเกณฑดี ตลอดจนความเชื่อมั่นผูบริโภคที่ปรับสูงขึ้นภายหลังเหตุการณความไมสงบทาง การเมืองภายในประเทศคลี่คลายลง ในขณะเดียวกันการลงทุนภาคเอกชนก็ขยายตัวสูงถึงรอยละ 13.8 จากปกอนที่หดตัวมาก รอยละ -13.1 สอดคลองกับอัตราการใชกำลังการผลิตในหลายสาขาอุตสาหกรรมที่เริ่มตึงตัว อีกทั้งแรงสนับสนุนจากแนวโนม การบริโภคและการสงออกที่ขยายตัวดียังทำใหภาคธุรกิจตองลงทุนเพิ่มเติม เพื่อรองรับการขยายตัวของอุปสงคในอนาคตทั้ง จากในประเทศและตางประเทศ สำหรับเศรษฐกิจไทยในป 2554 นั้น คาดวาเศรษฐกิจไทยจะไดแรงสง (Momentum) จากการฟนตัวของเศรษฐกิจในป กอน ทั้งนี้ สศค.ประเมินวาเศรษฐกิจไทยในป 2554 จะขยายตัวตอเนื่องจากป 2553 โดยมีโอกาสที่จะขยายตัวในชวง คาดการณที่รอยละ 4.0–5.0 ตามอุปสงคภายในประเทศที่ยังคงมีแนวโนมขยายตัวตอเนื่องจากป 2553 ทั้งการบริโภคและ การลงทุน ขณะที่อุปสงคภายนอกประเทศคาดวาจะชะลอตัวจากปกอน เนื่องจากยังมีความเสี่ยงจากความเปราะบางของ การฟนตัวของเศรษฐกิจประเทศคูคาหลักที่อาจสงผลกระทบตอภาคการสงออกของไทยได ภาพที่ 1 ประมาณการอัตราการขยายตัวทางเศรษฐกิจ

ที่มา : สำนักงานเศรษฐกิจการคลัง (สศค.)

3. ปจจัยทาทายทางเศรษฐกิจในป 2554 ปจจัยทาทายในป 2554 แบงเปน 2 สวนสำคัญ คือ ปจจัยภายในประเทศ และปจจัยภายนอก ประเทศ ➥ ปจจัยภายในประเทศ ประกอบดวย 4 ปจจัยหลัก คือ

1. ความเสี่ยงจากเงินเฟอ ในป 2554 คาดวาจะมีแรงกดดันตอเงินเฟอจากปจจัยตาง ๆ หลายปจจัย คือ o ปจจัยภายนอก (External Factors) ประกอบดวย 3 ปจจัย คือ • ราคาน้ำมันดิบในตลาดโลก ในป 2554 คาดวาราคาน้ำมันดิบดูไบจะอยูที่ 95.0 ดอลลารสหรัฐตอ บารเรล (ชวงคาดการณ 90.0-100.0 ดอลลารสหรัฐตอบารเรล) เพิ่มขึ้นจากในป 2553 ที่อยู 78.2 ดอลลารสหรัฐ หรือคิดเปน รอยละ 21.5 ตอป สงผลกระทบตออัตราเงินเฟอทั้งในทางตรงผานการเพิ่มขึ้นของดัชนีราคาในหมวดน้ำมันเชื้อเพลิง และ ทางออมผานตนทุนการผลิตที่เพิ่มขึ้น

86

ประมาณการเศรษฐกิจไทย

• ราคาสิ น ค า เกษตรในตลาดโลก โดยเฉพาะสิ น ค า ส ง ออกหลั ก ของไทย เช น ข า ว ยางพารา มั น สำปะหลั ง น้ ำ ตาล ฯลฯ มี แ นวโน ม ราคาปรั บ ตั ว สู ง ขึ้ น เนื่ อ งจากพื้ น ที่ เ พาะปลู ก ของประเทศผู ผ ลิ ต รายใหญ ล ว น ประสบปญหาภัยธรรมชาติ ประกอบกับแรงเก็งกำไรในตลาดสินคาโภคภัณฑลวงหนา • อัตราเงินเฟอของโลก โดยลาสุดพบวาประเทศจีนกำลังเผชิญปญหาเงินเฟอที่เรงตัวขึ้น ซึ่งในเดือน พฤศจิกายน 2553 ขยายตัวสูงสุดในรอบ 28 เดือน ที่รอยละ 5.1 ตอป สาเหตุจากราคาสินคาในหมวดอาหารที่ปรับตัวขึ้นกวา รอยละ 11.7 ตอป และอัตราเงินเฟอทั่วไปลาสุดในเดือนมีนาคม 2554 ของจีนอยูที่ระดับเฉลี่ยที่รอยละ 5.4 ซึ่งเงินเฟอดังกลาว จะถูกสงผานสินคาสงออกไปยังประเทศตาง ๆ o ปจจัยภายใน (Internal Factors) ประกอบไปดวย 2 สวน คือ • คาจางแรงงาน ในป 2554 คณะกรรมการคาจางกลางมีมติที่จะปรับเพิ่มคาจางขั้นต่ำทั่วประเทศขึ้น 8-17 บาทตอวัน สงผลตอตนทุนในการผลิตของผูประกอบการ ทำใหตองปรับราคาสินคาเพิ่มขึ้น • อัตราดอกเบี้ย ในป 2554 มีแนวโนมเพิ่มขึ้นตอเนื่องจากป 2553 หลังเศรษฐกิจผานพนชวงวิกฤต สงผลตอตนทุนทางการเงินของผูประกอบการที่มีการกูยืมเงินผานสถาบันการเงินเพิ่มขึ้น o นอกจากนั้นอุปสงคภายในประเทศที่ขยายตัวไดดี ทั้งการบริโภคและการลงทุนภาคเอกชนที่คาดวาจะ ขยายตัวไดที่รอยละ 4.8 และรอยละ 13.8 ตอป ตามลำดับ จะผลักดันเงินเฟอดานอุปสงค (Demand-pull Inflation) ใหปรับตัว สูงขึ้นได ภาพที่ 2 แนวโนมอัตราเงินเฟอ

ที่มา : สศค.

อัตราเงินเฟอทั่วไปในป 2554 คาดวาจะขยายตัวในชวงคาดการณที่รอยละ 3.1–4.1 ตอป เรงขึ้นจากป กอนหนา โดยในกรณีสูงพบวาอาจขยายตัวเรงขึ้นไดถึงรอยละ 4.5 ตอป ขณะที่กรณีต่ำจะขยายตัวที่รอยละ 2.9 ตอป 2. ความเสี่ยงจากภัยพิบัติ ความเสี่ยงจากภัยพิบัติเปนปจจัยที่ไมสามารถควบคุมได ซึ่งในป 2553 ที่ผาน มาประเทศไทยประสบปญหาภัยพิบัติทางธรรมชาติอยางรุนแรง ไมวาจะเปนภัยแลงในชวงตนปและอุทกภัยในชวงปลายป จากปญหาภัยพิบัติดังกลาวสงผลใหพื้นที่การเกษตรไดรับความเสียหายอยางมาก และไมใชแคภาคเกษตรอยางเดียวที่ไดรับ ผลกระทบ ภาคอุตสาหกรรม ภาคบริการและการทองเที่ยวก็ไดรับผลกระทบเชนเดียวกัน นอกจากนี้ การที่สภาพภูมิอากาศไม เอื้ออำนวยตอการเพาะปลูกทางการเกษตรยังสงผลกระทบตอรายไดเกษตรกร และจะสงผลใหการใชจายในประเทศลดลง

ประมาณการเศรษฐกิจไทย

87

สำหรับในป 2554 นั้นมีแนวโนมวาปญหาดานภัยพิบัติจะยังคงไมหมดไป แตจะกลับมีแนวโนมที่รุนแรงมาก ขึ้น จากกราฟจะเห็นไดวาปรากฏการณลานีญาในครั้งนี้มีความรุนแรงและคาดวาจะสงผลกระทบยาวนานกวาทุกครั้งในอดีต ซึ่งจะสงผลกระทบตอสภาพภูมิอากาศ ดังนี้ 1. เกิ ด สภาพอากาศหนาวเย็ น และสภาพแห ง แล ง ในทวี ป อเมริ ก า รวมทั้ ง เกิ ด พายุ เ ฮอร ริ เ คนมากขึ้ น ใน มหาสมุทรแอตแลนติก 2. เกิดฝนตกมากใน ASEAN ออสเตรเลีย และมรสุมเพิ่มขึ้นบริเวณประเทศอินเดีย ปรากฏการณลานีญา คาดวาจะสงผลกระทบตอผลผลิตทางการเกษตรของไทยใหลดลง และอาจทำใหเกษตรกรขาดแคลนรายไดเพื่อนำไปจับจาย ใชสอยในบางชวงเวลา นอกจากนี้ ปรากฏการณลานีญาไมเพียงแตสงผลกระทบตอผลผลิตทางการเกษตรในประเทศไทยเทานั้น แตยังเกิดขึ้นในภูมิภาคอื่นทั่วโลก โดยเฉพาะแหลงเพาะปลูกสินคาเกษตรในทวีปอเมริกาคาดวาอาจไดรับความเสียหายทั้งใน ประเทศสหรัฐอเมริกา บราซิล และอารเจนตินา ซึ่งจะสงผลกระทบใหอุปทานของน้ำตาล ถั่วเหลือง และกาแฟลดลง และสงผล ใหราคาสินคาเกษตรดังกลาวปรับตัวสูงขึ้นมาก ประกอบกับสภาพอากาศที่หนาวเย็นจัดในทวีปอเมริกาจะสงผลใหอุปสงค ตอน้ำมันดิบในตลาดโลกเพิ่มขึ้นเพื่อนำมาทำความรอน รวมทั้งการเกิดพายุเฮอรริเคนมากขึ้นในมหาสมุทรแอตแลนติก และอาวเม็กซิโก ก็จะสงผลใหราคาน้ำมันดิบในตลาดโลกปรับตัวสูงขึ้นในอนาคต ภาพที่ 3 ปรากฏการณลานีญา

ที่มา : National Oceamic and Atmospheric Administration‘ s

3. ความเสี่ยงจากการขาดแคลนแรงงาน ปญหาเรื่องแรงงานเปนอีกปจจัยเสี่ยงหนึ่ง เพราะวาหากเกิด ภาวะขาดแคลนแรงงานจะเปนอุปสรรคสำคัญในการขยายตัวของเศรษฐกิจไทยในอนาคต เนื่องจากแรงงานยังคงเปนปจจัย การผลิตสำคัญในการผลิตสินคาของไทย ซึ่งปจจุบันสถานการณดานตลาดแรงงานของไทยนั้นถือวาคอนขางตึงตัว โดยดูได จากอัตราการวางงานของไทยที่อยูในระดับที่ต่ำมาก โดยลาสุด ณ เดือนกุมภาพันธ 2554 อยูที่รอยละ 0.7 ของกำลังแรงงาน รวม หรือคิดเปนจำนวนคนวางงานเพียง 2.7 แสนคนเทานั้น ซึ่งถือวาเปนอัตราการวางงานที่ต่ำกวาอีกหลาย ๆ ประเทศทั่วโลก นอกจากนี้ ตลาดแรงงานของไทยยั ง ประสบป ญ หาขาดแคลนแรงงานที่ มี ทั ก ษะในภาคอุ ต สาหกรรม เชน วิศวกร เนื่องจากคานิยมของคนรุนใหมที่สนใจการทำงานในภาคบริการมากกวาทำงานในโรงงานอุตสาหกรรม ซึ่งหาก ปญหาการขาดแคลนแรงงานในภาคอุตสาหกรรมทวีความรุนแรงมากขึ้น ก็จะเปนอุปสรรคสำคัญตอการขยายการผลิตใน ภาคอุตสาหกรรมของไทยในอนาคต

88

ประมาณการเศรษฐกิจไทย

ภาพที่ 4 อัตราการวางงาน

ที่มา : สำนักงานสถิติแหงชาติ คำนวณโดย สศค.

4. ความเสี่ยงจากการเมือง สถานการณทางการเมืองในป 2554 ที่จะมีการเลือกตั้งทั่วไป จึงตองติดตามวา รัฐบาลชุดใหมจะมีการดำเนินนโยบายเศรษฐกิจตอเนื่องจากรัฐบาลชุดปจจุบันหรือไม หากเปนรัฐบาลชุดเดิมก็จะเปนผลดีใน เรื่องของความตอเนื่องของการดำเนินนโยบาย แตหากวาเปนชุดใหมก็อาจทำใหนโยบายในบางเรื่องขาดความตอเนื่องได ที่ กลาวมาขางตนเปนปญหาในแงของนโยบาย นอกจากนี้ หากมีปญหาเรื่องความไมสงบทางการเมืองเชนที่เคยเกิดขึ้นในป 2553 ก็อาจสงผลกระทบตอความเชื่อมั่นของนักลงทุนจากตางประเทศได โดยสะทอนไดจากขอมูลในป 2553 ที่มีการชุมนุม ทางการเมืองในชวงเดือนเมษายน-พฤษภาคมนั้น ดัชนีความเชื่อมั่นภาคอุตสาหกรรม (Thailand Industrial Sentiment Index : TISI) ปรับตัวลดลงจนมาอยูในระดับที่ต่ำกวา 100 ซึ่งสะทอนวาผูประกอบการมองวาภาคอุตสาหกรรมมีแนวโนมที่จะ หดตัวลงในอนาคต นอกจากนี้ ดัชนีความเชื่อมั่นผูบริโภค (Consumer Confidence Index : CCI) ก็ปรับตัวลดลงเชนกัน เนื่องจากประชาชนชะลอการจับจายใชสอยลง ภาพที่ 5 ดัชนีความเชื่อมั่นภาคอุตสาหกรรมและดัชนีความเชื่อมั่นผูบริโภค

ที่มา : สศค.

ประมาณการเศรษฐกิจไทย

89

➥ ปจจัยภายนอกประเทศ ประกอบดวย 3 ปจจัยหลัก คือ

1. ความเสี่ยงจากเงินทุนเคลื่อนยาย เปนประเด็นความเสี่ยงที่ตองติดตามอยางใกลชิดมากที่สุด เนื่องจาก จะสงผลกระทบตอความผันผวนของคาเงินบาทในป 2554 จะเห็นไดวาในชวงที่ธนาคารกลางสหรัฐ (Federal Reserve : Fed) ไดประกาศวาจะดำเนินมาตรการ QE2 เพื่อกระตุนเศรษฐกิจสหรัฐอเมริกา จากวิกฤตในภาคอสังหาริมทรัพยและภาค การเงินนั้น คาเงินดอลลารสหรัฐออนคาลง สงผลใหเงินบาทแข็งคาขึ้นอยางรวดเร็ว การประกาศใชนโยบายดังกลาวสงผลกระทบตอเศรษฐกิจของประเทศไทย โดยสามารถแยกเปน 2 สวน ได แ ก (1) ภาคการเงิ น (Financial Sector) ผ า นการแข็ ง ค า ขึ้ น ของเงิ น บาทจากเงิ น ทุ น เคลื่ อ นย า ยที่ เ พิ่ ม ขึ้ น มาก และ (2) ภาคเศรษฐกิจจริง (Real Sector) ผานผลกระทบตอการคาสินคาและบริการระหวางประเทศ กลาวคือ เงินบาทแข็งคาขึ้นอยางรวดเร็วและมีแนวโนมแข็งคาขึ้นตอเนื่องเมื่อเทียบกับดอลลารสหรัฐ เนื่องจาก ปริมาณเงินที่เพิ่มขึ้นจากการใชนโยบาย QE ของสหรัฐอเมริกาจะไหลออกนอกประเทศ เพื่อแสวงหาผลตอบแทนที่สูงกวาใน ประเทศเกิดใหม (Emerging Markets) ที่เศรษฐกิจมีการเติบโตไดดีกวา อาทิ ประเทศในเอเชียรวมถึงประเทศไทย ทำให ปริมาณเงินทุนไหลเขา (Capital Inflow) มายังประเทศไทยเพิ่มขึ้นอยางมาก อันสงผลใหเงินบาทแข็งคาขึ้นอยางตอเนื่อง ในสวนของภาคเศรษฐกิจจริง นโยบาย QE ทำคาเงินดอลลารสหรัฐออนคาลงเมื่อเทียบกับคาเงินบาท ทั้งนี้ การแข็งคาของเงินบาทเมื่อเทียบกับดอลลารสหรัฐ สงผลกระทบตอผูสงออกใน 2 ดาน กลาวคือ 1) ทำใหรายไดของผูสงออก ลดลงทันทีเมื่อแปลงเปนเงินบาท โดยเฉพาะผูสงออกรายยอยที่ใชวัตถุดิบภายในประเทศเปนหลัก และ 2) ทำใหความสามารถ ทางการแขงขันดานราคาของผูสงออกลดลง และอาจทำใหปริมาณการสงออกลดลงในระยะตอไป โดยเฉพาะสินคาสงออกที่ ใชวัตถุดิบภายในประเทศเปนหลัก และจากสภาพเศรษฐกิจที่ยังคงเปราะบางจากวิกฤตเศรษฐกิจ ความเปราะบางในภาค อสังหาริมทรัพย ความกังวลตอภาวะเงินฝด และขอจำกัดของนโยบายการคลัง ทำใหมีโอกาสที่ธนาคารกลางสหราชอาณาจักร และธนาคารกลางญี่ปุนอาจตองใชนโยบาย QE เพิ่มเติมดวยเชนกัน ภาพที่ 6 เงินทุนเคลื่อนยาย

ที่มา : สศค.

2. ความเสี่ยงจากภาวะเศรษฐกิจโลกชะลอตัว โดยเฉพาะเศรษฐกิจของกลุมประเทศอุตสาหกรรมหลัก อยางสหรัฐอเมริกา ยุโรป และญี่ปุน ที่ยังคงมีการฟนตัวทางเศรษฐกิจที่เปราะบาง ในป 2554 คาดวาเศรษฐกิจคูคาหลักของ ไทย 14 ประเทศจะขยายตัวรอยละ 3.4 ตอป โดยเศรษฐกิจในภูมิภาคเอเชียจะยังคงขยายตัวไดตอเนื่อง แมวาจะชะลอลงจาก ปกอน เนื่องจากฐานในปที่แลวที่สูงกวาปกติ ขณะที่ปญหาหนี้สาธารณะของกลุมประเทศยุโรปก็ยังเปนประเด็นที่ตองติดตาม วาจะลุกลามขยายออกไปเปนวงกวางหรือไม ทั้งนี้ การชะลอตัวลงของเศรษฐกิจโลกจะสงผลกระทบการสงออกและภาวะ เศรษฐกิจโดยรวมของประเทศไทย เนื่องจากการสงออกมีมูลคาสัดสวนใน GDP สูงถึงรอยละ 52

90

ประมาณการเศรษฐกิจไทย

แนวโนมเศรษฐกิจของประเทศคูคาสำคัญในป 2554 ไดแก ➥ เศรษฐกิจจีน ชะลอความรอนแรง (ซึ่งเปนตลาดสงออกใหญอันดับ 1 ของไทย : สัดสวนการสงออกรอยละ

11.0 ของมูลคาสงออกสินคารวมในป 2553) เศรษฐกิจตอนนี้มีความรอนแรงมาก ทำใหมีแนวโนมวาในป 2554 จีนอาจเพิ่ม ความเขมงวดผานนโยบายการเงิน เพื่อลดความรอนแรงทางเศรษฐกิจจากปญหาเรื่องของเงินเฟอและปญหาฟองสบูในภาค อสังหาริมทรัพย จึงมีความเปนไปไดสูงที่จะเห็นจีนทยอยปรับขึ้นอัตราดอกเบี้ยนโยบายในป 2554 และคาดวาในป 2554 เศรษฐกิจจีนจะขยายตัวรอยละ 9.0 ตอป หรือในชวงคาดการณรอยละ 8.5–9.5 ตอป ชะลอลงจากปกอนหนา สวนหนึ่งจาก ปจจัยฐานสูง และการคาดการณวารัฐบาลจีนอาจออกมาตรการเพื่อควบคุมภาวะเงินเฟอ ➥ เศรษฐกิจญี่ปุน (เปนตลาดสงออกอันดับ 2 รองจากจีน : สัดสวนการสงออกรอยละ 10.5 ของมูลคาสงออก สินคารวมในป 2553) ในป 2554 เศรษฐกิจญี่ปุนประสบกับปญหาวิกฤตแผนดินไหวและสึนามิ ทำใหกิจกรรมทางเศรษฐกิจ ญี่ปุนตองหยุดชะงักลงอาจสงผลใหเศรษฐกิจญี่ปุนในไตรมาสที่ 1/2554 หดตัวลง ประกอบกับปญหาความเสี่ยงดานเงินฝด และปญหาการวางงานตอเนื่องจากป 2553 โดยพบวาอัตราการวางงานอยูที่รอยละ 4.6 (ขอมูล ณ เดือนมีนาคม 2554) ของ กำลังแรงงานรวม ขณะที่เงินเฟอทั่วไปอยูที่รอยละ 0.0 (ขอมูล ณ เดือนมีนาคม 2554) ทั้งนี้ สถานการณแผนดินไหวและสึนามิ ที่มีความรุนแรงจนสงผลกระทบใหเศรษฐกิจญี่ปุนตองมีการชะลอการผลิตสินคาเปนจำนวนมาก และตองดำเนินมาตรการเพื่อ ฟนฟูเศรษฐกิจ เชน การอัดฉีดเม็ดเงินเขาสูระบบเศรษฐกิจสูงกวา 15 ลานลานเยน และมีการปรับลดอัตราดอกเบี้ยนโยบาย ของธนาคารกลางญี่ปุนในเดือนเมษายน 2554 (Overnight Call) ลงมาอยูในระดับต่ำที่รอยละ 0-0.1 เพื่อสนับสนุนการลงทุน และการจางงานภายในประเทศ จึงทำใหคาดวาป 2554 เศรษฐกิจญี่ปุนจะขยายตัวรอยละ 1.3 ตอป ➥ เศรษฐกิจสหรัฐอเมริกา (เปนตลาดสงออกอันดับ 3 รองจากญี่ปุน : สัดสวนการสงออกรอยละ 10.3 ของ มูลคาสงออกสินคารวมในป 2553) เศรษฐกิจสหรัฐอเมริกายังคงมีความเสี่ยงดานแรงงานและยังไมมีสัญญาณการฟนตัว โดย ลาสุดอัตราการวางงานในสหรัฐอเมริกายังคงอยูที่ระดับสูงที่รอยละ 8.8 ของกำลังแรงงานรวม (ขอมูล ณ เดือนมีนาคม 2554) ซึ่งสงผลใหรัฐบาลสหรัฐอเมริกาตองดำเนินมาตรการดานการเงินแบบผอนคลายหรือ Quantitative Easing ระลอกที่ 2 ใน วงเงิน 600,000 ลานดอลลารสหรัฐ เพื่อกระตุนเศรษฐกิจในประเทศ โดยมีชวงของการดำเนินมาตรการระหวางเดือน พฤศจิกายน 2553 ถึงเดือนมิถุนายน 2554 ทั้งนี้ คาดวาสหรัฐอเมริกาอาจจะตองออกมาตรการดังกลาวเพิ่มเติมอีกหาก เศรษฐกิจยังไมฟนตัว ทั้งนี้ คาดวาป 2554 เศรษฐกิจสหรัฐอเมริกาจะขยายตัวรอยละ 2.9 ตอป ➥ เศรษฐกิ จ สหภาพยุ โ รป ยังคงมีความเปราะบางจากความเสี่ยงดานหนี้สาธารณะ ซึ่งทำใหรัฐบาลของ ประเทศสมาชิกตองปรับลดงบประมาณรายจายลง ทั้งนี้ คาดวาป 2554 เศรษฐกิจสหภาพยุโรป (EU-16) จะขยายตัวรอยละ 1.3 ตอป

4. สรุป ภาพรวมทางเศรษฐกิจของประเทศไทยในป 2554 ยังคงมีแนวโนมเติบโตตอเนื่องจากป 2553 แมจะเติบโตใน อัตราที่ชะลอลงก็ตาม นอกจากนี้ ยังมีปจจัยเสี่ยงทั้งจากภายในประเทศและภายนอกประเทศที่อาจสงผลกระทบ ในดานลบตอเศรษฐกิจไทยอยูหลายประการที่จำเปนตองไดรับการติดตามอยางใกลชิด โดยภาคเอกชนจำเปนที่จะ ตองเตรียมพรอมรับมือกับความผันผวนทางเศรษฐกิจที่อาจเกิดขึ้น และมุงเนนการปรับตัวใหเขากับสถานการณ เศรษฐกิจที่สามารถเปลี่ยนแปลงไปไดทุกเมื่อ ตามพลวัตของเศรษฐกิจไทยที่เชื่อมโยงกับเศรษฐกิจโลก

ประมาณการเศรษฐกิจไทย

91

ภาคการเงิน รายงานภาวะเศรษฐกิจการเงินไทยในไตรมาสที่ 1 ป 2554 อัตราดอกเบี้ยเงินกูและอัตราดอกเบี้ยเงินฝากของธนาคารพาณิชยปรับตัวเพิ่มขึ้น ในชวง 2 เดือน แรกของไตรมาสที่ 1 ป 2554 โดยอัตราดอกเบี้ยเงินฝากประจำ 1 ป และอัตราดอกเบี้ยเงินกู MLR ณ สิ้นเดือนกุมภาพันธ 2554 ปรับเพิ่มขึ้นจากรอยละ 1.55 และรอยละ 6.31 ณ สิ้นไตรมาสที่ 4 ป 2553 มาอยูที่รอยละ 1.73 และรอยละ 6.56 ตามลำดับ (ภาพที่ 1) ตามการปรับเพิ่มอัตราดอกเบี้ยนโยบายของธนาคารแหงประเทศไทยในชวงดังกลาว ทั้งนี้ อัตราเงินเฟอที่ยังคงมี แนวโนมเพิ่มขึ้นสงผลใหอัตราดอกเบี้ยเงินฝากที่แทจริงหดตัวในชวงไตรมาสที่ 1 ของป 2554 ❍ อัตราดอกเบี้ยธนาคารพาณิชยในป 2554 คาดวาจะปรับตัวเพิ่มขึ้น อัตราดอกเบี้ยของธนาคารพาณิชย มีแนวโนมที่จะปรับตัวเพิ่มขึ้นตามอัตราดอกเบี้ยนโยบายที่คาดวาจะปรับตัวเพิ่มขึ้นในป 2554 กอปรกับสภาพคลองของระบบ ธนาคารไทยที่มีแนวโนมลดลงจากการเพิ่มขึ้นของสินเชื่อภาคเอกชนตามภาวะเศรษฐกิจที่ดีขึ้น ❍

ภาพที่ 1 อัตราดอกเบี้ยธนาคารพาณิชย

ที่มา : ธปท. / ประมวลผลโดย สศค.

การปลอยสินเชื่อของสถาบันการเงินที่รับฝากเงิน (Depository Institutions) ในชวง 2 เดือนแรกป 2554 ขยายตัวในอัตราเรงขึ้นตอเนื่อง ขณะที่เงินฝากขยายตัวตอเนื่องจากไตรมาสกอนหนา แตในอัตราที่ชะลอกวา สินเชื่อ (ภาพที่ 2 และภาพที่ 3) โดย ณ สิ้นเดือนกุมภาพันธ 2554 สถาบันรับฝากเงิน (ไดแก ธนาคารพาณิชย บริษัทเงินทุน สถาบันการเงินเฉพาะกิจ สหกรณออมทรัพย และกองทุนรวมตลาดเงิน) มียอดคงคางของสินเชื่อภาคเอกชนจำนวน 10,207.3 พันลานบาท เพิ่มขึ้นรอยละ 15.0 เมื่อเทียบกับชวงเดียวกันของปกอนหนา และเมื่อขจัดผลของฤดูกาลแลวเพิ่มขึ้นรอยละ 1.5 เมื่อ เทียบกับเดือนกอนหนา โดยเปนการขยายตัวของสินเชื่อภาคครัวเรือน โดยเฉพาะสินเชื่อเพื่อที่อยูอาศัยและสินเชื่อเชาซื้อรถยนต และรถจักรยานยนตเปนสำคัญ ดานเงินฝากของสถาบันรับฝากเงินมียอดคงคางเงินฝากจำนวน 10,827.7 พันลานบาท เพิ่มขึ้น รอยละ 10.2 เมื่อเทียบกับชวงเดียวกันของปกอนหนา และเมื่อขจัดผลของฤดูกาลแลวเพิ่มขึ้นรอยละ 1.2 เมื่อเทียบกับเดือนกอนหนา ❍

ภาพที่ 2 สินเชื่อในสถาบันรับฝากเงิน

92

ที่มา : ธปท. / ประมวลผลโดย สศค.

ประมาณการเศรษฐกิจไทย

ภาพที่ 3 เงินฝากในสถาบันรับฝากเงิน

ที่มา : ธปท. / ประมวลผลโดย สศค.

การปลอยสินเชื่อของธนาคารพาณิชยในชวง 2 เดือนแรกของไตรมาสที่ 1 ป 2554 ขยายตัวเรงขึ้น จากไตรมาสกอนหนา ในขณะที่การรับเงินฝากของธนาคารพาณิชยขยายตัวตอเนื่องจากไตรมาสกอนหนา แตใน อัตราที่ชะลอกวาการขยายตัวของสินเชื่อ (ภาพที่ 4 และภาพที่ 5) ณ สิ้นเดือนกุมภาพันธ 2554 ธนาคารพาณิชยมียอด คงคางสินเชื่อภาคเอกชนจำนวน 6,853.4 พันลานบาท ขยายตัวรอยละ 12.8 เมื่อเทียบกับชวงเดียวกันของปกอนหนา และเมื่อ ขจัดผลของฤดูกาลแลวเพิ่มขึ้นรอยละ 1.4 เมื่อเทียบกับเดือนกอนหนา ดานเงินฝากของสถาบันรับฝากเงินมียอดคงคางเงินฝาก จำนวน 7,586.0 พันลานบาท ขยายตัวรอยละ 7.2 เมื่อเทียบกับชวงเดียวกันของปกอนหนา และเมื่อขจัดผลของฤดูกาลแลว ขยายตัวรอยละ 1.0 เมื่อเทียบกับเดือนกอนหนา ❍

ภาพที่ 4 สินเชื่อในธนาคารพาณิชย

ที่มา : ธปท. / ประมวลผลโดย สศค.

ภาพที่ 5 เงินฝากในธนาคารพาณิชย

ที่มา : ธปท. / ประมวลผลโดย สศค.

สินเชื่อภาคธุรกิจของธนาคารพาณิชยในชวง 2 เดือนแรกของไตรมาสที่ 1 ป 2554 ขยายตัว เรงขึ้น ในขณะที่สินเชื่อภาคครัวเรือนยังคงขยายตัวตอเนื่อง (ภาพที่ 6) สินเชื่อที่ใหแกภาคธุรกิจ ณ สิ้นเดือนกุมภาพันธ ป 2554 ขยายตัวเรงขึ้นเปนเดือนที่ 5 ที่รอยละ 11.3 เมื่อเทียบกับชวงเดียวกันของปกอนหนา สอดคลองกับการขยายตัวของ เศรษฐกิจ โดยเฉพาะภาคการลงทุนภาคเอกชน ในขณะที่สินเชื่อภาคครัวเรือนของธนาคารพาณิชยขยายตัวรอยละ 15.4 ขยายตัวเพิ่มขึ้นจาก ณ สิ้นไตรมาสกอนหนาที่ขยายตัวรอยละ 15.0 สะทอนวาประชาชนมีความเชื่อมั่นในภาวะเศรษฐกิจไทย และหันมาบริโภคจับจายใชสอยอยางตอเนื่อง ❍

ภาพที่ 6 สินเชื่อครัวเรือนและสินเชื่อธุรกิจของธนาคารพาณิชย

ที่มา : ธปท. / ประมวลผลโดย สศค.

ประมาณการเศรษฐกิจไทย

93

สินเชื่อธุรกิจภาคอุตสาหกรรม ภาคการเกษตร และภาคบริการในไตรมาสที่ 4 ป 2553 ขยายตัวเรงขึ้น จากไตรมาสกอนหนา ในขณะที่สินเชื่ออสังหาริมทรัพยหดตัวในอัตราที่ชะลอลง (ภาพที่ 8) สินเชื่อภาคอุตสาหกรรมซึ่งมี สวนแบงรอยละ 42.6 ของสินเชื่อธุรกิจ (ภาพที่ 7) ขยายตัวรอยละ 7.0 เมื่อเทียบกับชวงเดียวกันของปกอนหนา เรงขึ้นจากไตรมาส กอนหนาที่ขยายตัวรอยละ 4.3 ในขณะที่สินเชื่อภาคการเกษตรขยายตัวรอยละ 31.4 เรงขึ้นมากจากไตรมาสกอนหนาที่ขยายตัวที่ รอยละ 3.6 สอดคลองกับดัชนีผลผลิตภาคเกษตรกรรมและราคาสินคาเกษตรที่ยังคงอยูในระดับสูง ดานสินเชื่ออสังหาริมทรัพย หดตัวชะลอลงที่รอยละ -2.1 ขณะที่สินเชื่อภาคบริการซึ่งมีสัดสวนกวารอยละ 45 ของสินเชื่อธุรกิจ ขยายตัวตอเนื่องจากไตรมาส กอนหนาที่รอยละ 12.3 สอดคลองกับการขยายตัวของจำนวนนักทองเที่ยวในไตรมาสที่ 4 ป 2553 ที่รอยละ 7.8 ❍

ภาพที่ 7 สัดสวนสินเชื่อธุรกิจธนาคารพาณิชย

ที่มา : ธปท. / ประมวลผลโดย สศค.

ภาพที่ 8 การขยายตัวของสินเชื่อธนาคารพาณิชย

ที่มา : ธปท. / ประมวลผลโดย สศค.

ภาพที่ 9 สัดสวนสินเชื่อผูบริโภคธนาคารพาณิชย

ที่มา : ธปท. / ประมวลผลโดย สศค.

94

ประมาณการเศรษฐกิจไทย

สินเชื่อบุคคลเพื่อการซื้อหรือเชาซื้อรถยนตและรถจักรยานยนตในไตรมาสที่ 4 ของป 2553 ขยายตัวเรงขึ้นจากระยะเดียวกันของปกอนหนา ขณะที่สินเชื่อเพื่อที่อยูอาศัยขยายตัวชะลอลง สินเชื่อบุคคลเพื่อซื้อรถ หรือเชาซื้อรถยนตและรถจักรยานยนต ซึ่งคิดเปนสัดสวนประมาณรอยละ 5 ของสินเชื่อรวม หรือรอยละ 22 ของสินเชื่อบุคคล ขยายตัวรอยละ 29.5 เมื่อเทียบกับชวงเดียวกันของปกอนหนา เรงขึ้นจากการขยายตัวที่รอยละ 26.5 ในไตรมาสกอนหนา สอดคลองกับยอดจำหนายรถยนตนั่งในไตรมาสที่ 4 ป 2553 ที่ขยายตัวในระดับสูงที่รอยละ 36.0 ตามการขยายตัวของ เศรษฐกิจและความนิยมในการใชรถยนตประหยัดน้ำมันขนาดเล็ก (Eco-car) ที่เพิ่มขึ้นตอเนื่อง ขณะที่สินเชื่อเพื่อที่อยูอาศัย ซึ่ง คิดเปนสัดสวนรอยละ 13 ของสินเชื่อทั้งหมด หรือประมาณรอยละ 55 ของสินเชื่อบุคคล ขยายตัวรอยละ 13.6 ชะลอลงตอเนื่อง เปนไตรมาสที่ 2 ซึ่งเปนผลจากการยกเลิกมาตรการลดอัตราภาษีธุรกิจเฉพาะจากการขายอสังหาริมทรัพย ในวันที่ 30 มิถุนายน 2553 รวมถึงความเขมงวดของธนาคารแหงประเทศไทย (ธปท.) ในการปลอยสินเชื่อที่อยูอาศัย โดยทาง ธปท.ไดมีการออก เกณฑกำหนด Loan to value ratio (LTV ratio) ใหม เพื่อเพิ่มความเขมงวดในการปลอยสินเชื่อของธนาคารพาณิชย โดยเฉพาะ ในสวนของสินเชื่อเพื่อที่อยูอาศัยแนวสูง (คอนโดมิเนียม) ที่ราคาต่ำกวา 10 ลานบาท ในขณะเดียวกัน ดานการใชจายของภาค ครัวเรือนผานบัตรเครดิตในเดือนมกราคม ป 2554 ขยายตัวรอยละ 15.2 ชะลอลงเล็กนอยเมื่อเทียบกับเดือนกอนหนาที่ขยายตัว รอยละ 17.7 บงชี้ภาคการบริโภคที่ขยายตัวไดอยางตอเนื่อง สอดคลองกับดัชนีความเชื่อมั่นผูบริโภคในเดือนมกราคม 2554 ที่ เพิ่มขึ้นจากเดือนกอนหนามาอยูที่ระดับ 72.6 ❍

ภาพที่ 10 การขยายตัวสินเชื่อบุคคล ธนาคารพาณิชยแยกประเภท

ที่มา : ธปท. / ประมวลผลโดย สศค.

ภาพที่ 9 การใชจายภาคครัวเรือน ผานบัตรเครดิต

ที่มา : ธปท. / ประมวลผลโดย สศค.

ประมาณการเศรษฐกิจไทย

95

Thailand’s Key Economic Indicators ตารางเครื่องชี้ภาวะเศรษฐกิจ (Economic Indicators)

96

ประมาณการเศรษฐกิจไทย

สำนักงานเศรษฐกิจการคลัง FISCAL POLICY OFFICE

ส

เสนอแนะอยางมีหลักการ

ศ

ศึกษาโดยไมหยุดนิ่ง

ค

คนคลังที่มีคุณภาพ

สำนักงานเศรษฐกิจการคลัง กระทรวงการคลัง ถนนพระราม 6 แขวงสามเสนใน เขตพญาไท กรุงเทพมหานคร 10400 โทรศัพท 0-2273-9020 โทรสาร 0-2298-5602 website : http://www.fpo.go.th