Frismag 5 - Geheim by Frismag

geheim >

005 augustus 10

Illustratie: Fred ten Tusscher (www.lscc.nl)

Magazine voor ondernemende creatieven

themanummer geheim

boris veldhuijzen van zanten, het geheim van succesvol ondernemerschap

boris veldhuijze het geheim van succesvol onde

subliminale communicatie

Een toekomst zonder geheimen

Een toekoms EIM zonder gehei GEH

Op zoek naar kapitaal voor uw

innovatieplannen?

Als Twentse ondernemer veel innovatieve plannen maar te weinig kapitaal? Dan kunt u de hulp van een particuliere financier goed gebruiken. Maar waar vindt u die? Bij Meesters van de Toekomst Twente! Meesters van de Toekomst Twente organiseert ontmoetingen tussen ondernemers en particuliere financiers die graag investeren in innovatieve bedrijven. Plannen krijgen een grotere kans van slagen omdat een investeerder naast kapitaal ook waardevolle kennis en zijn netwerk inbrengt. Het Meesters van de Toekomst netwerk is al enkele jaren actief in Oost-Nederland en bestaat uit ongeveer 200 actieve investeerders, die in 2009 zoâ&#x20AC;&#x2122;n 3,5 miljoen in bedrijven investeerden.

Meld u direct aan bij: Oost NV Radboud Dood E radboud.dood@oostnv.nl T 053 851 68 51 Kennispark Twente Kees Eijkel E k.eijkel@kennispark.nl

www.meestersvandetoekomst.nl Meesters van de Toekomst Twente is een initiatief van Ontwikkelingsmaatschappij Oost Nederland (Oost NV) en Kennispark Twente. Op basis van onafhankelijkheid, deskundigheid en vertrouwen brengt Meesters van de Toekomst de vraag naar en het aanbod van informeel kapitaal bij elkaar.

frisMag / nr. 05

Voorwoord / Inhoud / Colofon

Inhoud Inhoud Goede ideeën bestaan niet 04

06 Theo Maasen riep ‘Oplossingen zijn het probleem niet’. Wij kunnen ons als creatief daar veelal prima in herkennen. We lopen namelijk over van ideeën die we maar wat graag voorschotelen. Aan wie het maar horen wil. Dat doet iedereen op z’n eigen wijze. En dat is prima. Geen eenheidsworst. Gelukkig. Die diversiteit hebben we ook nodig als creatieve regio. Niets te kiezen Samen weten we meer dan alleen. Je weet tenslotte nooit wat je niet weet. Sociale netwerken, events, boeken en ontmoetingen verrijken jouw beeld. Feedback zet aan tot reflectie en aanscherping. Opvallend vond ik dan ook de uitspraak van een, naar eigen zeggen ervaren reclameman die onlangs verkondigde geen enkele waarde te hechten aan brainstormen met de opdrachtgever. Eerst dacht ik dat dit als grap bedoeld was, maar het bleek hem ernst. “Wij laten onze klanten niet kiezen. Wij bedenken concepten en maken strategische keuzes voor u”. Niets mis met de zelfverzekerdheid waarmee met deze werkwijze succes wordt gegarandeerd. En er zijn klaarblijkelijk opdrachtgevers die het fijn vinden niet betrokken te worden in de strategische koers van hun organisatie... En juist dàt verbaast me; het gegeven dat managers en ondernemers zich zo totaal kunnen overgeven aan deze wijze van samenwerking. Op hoop van zegen.

07 08 10 13 14 18 20 22 24 27 28 30 32 34

Update Fotoverslag Mening Een Toekomst zonder Geheimen I am media Media, informatie en communicatie Case story Verborgen verleiders: echt of broodje aap? Fris Werk Interview: Boris Velhuizen van Zanten Head to Head Industrieel ontwerpen aan Universiteit Twente Fotoverslag Interview: Niels Oude Luttikhuis Inspiratie Facts, figures & feelings Agenda

Colofon Colofon

Een bijzonder moedige werkwijze. Zeker in een tijdperk waarin dialoog, cocreatie, crowdsourcing, consumentenkracht en interactie in alles doorechoot. Feedback, draagvlak en commitment zijn de ingrediënten voor welslagen van willekeurig welk businessmodel dan ook heden ten dage.

Een goed idee bestaat bij de gratie van een goede uitvoering. Dat kan alleen als je openstaat voor feedback van je opdrachtgever en diens klant. Bijzonder en fijn dat je als creatief de vrijheid en het vertrouwen krijgt helemaal los te mogen gaan. Maar juist de ervaring en de blauwe neuzen van de opdrachtgever en diens onderbuikgevoel zijn een verrijking voor het eindresultaat. En daar gaat het uiteindelijk om. Resultaat. Misschien zijn creatieven zelf wel het probleem. Of zoals Seth Godin stelt, een creatief die vlak voor de deadline “een nog beter idee” heeft, is in feite een saboteur. Met zo’n interventie stokt de uitvoering. Shipment stelt Godin, daar draait het om; verwachtingen managen, afspraken nakomen, presteren en opleveren. Het geheim van een succesvolle creatief is grip op het proces. Oplossingen zijn het probleem niet. Feedback? Laat het me weten via redactie@frismag.nl Peter Oosterwijk Hoofdredacteur Frismag

uitgever Stichting Fris, Voorzitter Arjan van Liere, Postadres: Postbus 5518, 7500 GM Enschede, T. 053 - 851 68 51, F. 053 - 484 96 78, info@stichtingfris.nl, www.stichtingfris.nl hoofdredacteur Peter Oosterwijk (Buro Blink ) coördinatie Paul Jansman (Syntens) redactie David Brinks, Martha Riemsma, Jessica van Loenen, Peter Oosterwijk contact redactie@frismag.nl distributie controlled circulation via Hotspots. Zie www.frismag.nl ontwerp Vanille ( ikwilvanille.nl ) tekst David Brinks, Stichting Fris fotografie Laura Chadun, Annabel Jeuring, Robin Kamphuis druk Drukkerij Te Sligte ( tesligte.nl ) papier Omslag: Mega Gloss 200 grs., Binnenwerk: Mega New Matt 135 grs., geleverd door Modo van Gelder, Amsterdam aan dit nummer werkten verder mee Hans Peter Benschop, Sjoerd Boerrigter, Roy Huiskes, Marloes Jansink, Daniël Bol, Jana Jakobs, Mieke Kremer, Ton Nieuwenhuis, Dennis Knetemann, Rosanne Klijn, Anke Laarhuis, Onur Ontas, Susan Pinkster, Ad Pruyn, Dimitry Spoelstra, Fred ten Tuscher, Michaela van der Velde, Boris Veldhuijzen van Zanten, Frank van Vliegen advertenties Paul Jansman ( adverteren@frismag.nl ) bladformule, concept Buro Blink ( thinkblink.nl )

frisMag / nr. 05

Nieuws

Update 04

green orange opent vestiging in londen 15 april 2010 was een bijzondere dag voor Green Orange. Het digital marketingbureau uit Oldenzaal opende officieel de deuren van haar nieuwe kantoor in Londen. Gekozen is voor een locatie in het goed bereikbare en bruisende Soho.

m2active van service2media gelanceerd in barcelona Service2Media heeft in Barcelona een nieuw platform voor mobiele apps gelanceerd tijdens het Mobile World Congress. Het M2Active platform stelt organisaties in staat om mobiele services te ontwikkelen voor elk operating system, elk netwerk, elk apparaat en elke geografische locatie.

impossible project store in new york The Impossible Project heeft in New York op Broadway een Impossible Project Store geopend voor hun nieuwe films voor oude Polaroid camera’s. Daarmee heeft het bedrijf zelfs de cover van de New York Times gehaald. De winkel wordt eveneens als expositieruimte gebruikt. Andere stores waren al te vinden in Wenen en Berlijn.

succes alice in wonderland mede mogelijk gemaakt door innovatieve technologie van xsens Xsens heeft sinds kort ook een vestiging in Los Angeles. En niet voor niets. Het succes van de film Alice In Wonderland met Johnny Depp wordt mede bepaald door de zeer realistische special effects, die mede worden gecreëerd door het innovatieve Motion Capture systeem van Xsens uit Enschede. Deze nieuwe techniek maakt het mogelijk om (menselijke) bewegingen op een filmset op te nemen en later te verwerken in de film. Met traditionele technieken is dat niet mogelijk, dan moet men gebruik maken van dure studio’s en bovendien is het een erg bewerkelijk proces voordat het uiteindelijke resultaat op film staat. “Het is mooi om te zien hoe onze technologie bijdraagt aan grote Hollywood producties als Alice In Wonderland”, aldus CEO Casper Peeters van Xsens, “Het succes van Alice In Wonderland is de slagroom op de taart van ons 10-jarige bestaan”.

smart signs sluit deal met emma kinderziekenhuis Het Emma Kinderziekenhuis in Amsterdam heeft een nieuwe verpleegafdeling Zuigelingen. Het interieur is na een verbouwing van ruim twee jaar de 21ste eeuw ingeloodst. Een leuk extraatje zijn bordjes voorzien van lcd-schermen naast de toegangsdeuren van de patiëntenkamers. Deze zijn afkomstig van Smart Signs. De bezoeker kan op het scherm zien wie er in de kamer ligt. Als het patiëntje niet gestoord mag worden, staat dat ook op het scherm. Het personeel voert de informatie in, maar ook het kind kan via de afstandsbediening van zijn tv vanuit bed tekst toevoegen, of een tekening van Jip en Janneke. Het Emma Kinderziekenhuis wil de toch al gespannen patiëntjes hiermee wat afleiding bieden. In totaal komen er 144 bordjes te hangen in het ziekenhuis. Het contract met het Emma Kinderziekenhuis is de eerste grote deal

voor Smart Signs, een spin-off van de Universiteit Twente. Het flexibele deurbordje is één van de vier toepassingen waarmee Smart Signs dit jaar de markt is opgegaan.

frisMag / nr. 05

Fotoverslag

een dag uit het leven van...

Martha Riemsma Op initiatief van Saxion/TKT vertrok een grotendeels Twents gezelschap met docenten, journalisten en mediaconsultants naar Londen om daar de machtigste mediabedrijven van Engeland te bezoeken. Het bleek het laatste vliegtuig te zijn dat die week vanuit Schiphol naar Londen zou vertrekken. De verslaglegging van de aswolk van de Ijslandse vulkaan Eyjafjallajökull werd van dichtbij meegemaakt. Martha Riemsma deed verslag voor FrisMag.

Nu was het echt... we waren ‘stuck in London..’ Siteseeing in Londen 1. BBC. 22.000 medewerkers een een jaarlijks budget van 1,2 miljard pond...

2. Humor op de BBC redactie... De indrukwekkende newsroom van The Daily Telegraph, voorbeeld voor krantenredacties over de hele wereld... Global news netwerk met bijna 2500

journalisten, fotografen en cameramensen op meer dan 300 plekken in de wereld The Guardian, de meest serieuze en gerespecteerde krant van GB. De krant van morgen krijgt langzaam vorm...

frisMag / nr. 05

Mening

Meningen@frismag frismag stelde via twitter de vraag: wat is het geheim van een succesvolle ondernemende creatief? dit zijn reacties van enkele frismag-lezers.

@sjoerrigter Denk mee met klanten door elk project voor een klant te beschouwen als een project voor jezelf.

@Betaalbare_TV Dat is het grote geheim;)

@kathyislief De perfecte mix tussen Superman, Tom Poes en GreGG!

@Edstep Wees Opmerkelijk

@signorben Iedere week je straatje schoonvegen @marcwoesthuis open voor de wereld en niet bang om samen te werken

@mgeljon creeer waarde door bij te dragen aan andermans doelen, denk (en doe) over je eigen grenzen heen, leer en verwonder #mening

@Korneel_Evers Op het moment dat je vindt dat je altijd mag dromen ben je weg. Succes kent geen dromen maar Doelen.

@marloubullens weinig slaap nodig

@WilJanssen Regelmatig verwonderd, maar altijd gedreven.

@marckharmes gewoon je best doen ;-)

@NielsPerik “Kennis x Enthousiasme = Succes”

@BiancaLeusink Blijf bij jezelf!

@DorotheVos Oplossingen zoeken die bijdragen aan doel, ipv oplossingen zoeken voor fouten (in huidige situatie) @CoachSander Mijn (geheim?)succes? Creatief zijn op alle fronten van het ondernemersschap; niet alleen dat ‘ene’ wat men ziet van mij @_mloes een maatje voor de taken die je creatieve proces in de weg staan, maar die wel belangrijk zijn voor de business @ErnoYouniq Professie, passie, visie en... nooit opgeven! Voor mij werkt dit recept als 36 jaar...

frisMag / nr. 05

Column

Een Toekomst zonder Geheimen de toekomst bewaart zijn geheimen niet of nauwelijks. het is niet de geheimzinnige stilte, maar juist de overdaad aan gekwebbel die lastig is. overal hoor je ze, de signalen van wat er straks zal komen. maar…welk teken moeten we serieus nemen – en welke niet?

Die vraag dekt de essentie van ‘futuring’, of het nadenken over de toekomst. Elke dag zien we een oneindige hoeveelheid sporen. Uit de echte wereld, en daarnaast de laatste jaren via internet. Welke signalen duiden op belangwekkende ontwikkelingen, welke op trends, of vluchtige hypes, en welke zijn alleen maar voetzoekers die met een nietig klein knalletje verdwijnen? Dit zijn niet alleen maar theoretische vragen. Ze bepalen of een bedrijf het gaat maken of niet. Groeit je markt, of krimpt hij juist? Waar zit de vraag, en hoe verandert die? Essentie is steeds: interpreteer je de ontwikkelingen goed? En vooral, kun je er op inspelen? Dat begint met om je heen kijken. Veel mensen denken dat ze hun toekomst kunnen maken door te kijken naar wat ze willen. Ze stellen doelen. Ze maken plannen. En ze gaan de toekomst maken. Prachtig, die energie. Maar niet slim. Want er zijn veel, heel veel ontwikkelingen die jouw toekomst bepalen. Je doet het niet alleen maar zelf. De toekomst wordt voor je gemaakt. Soms zijn die ontwikkelingen heel ver weg. Stel: de Chinezen gaan massaal vlees eten en auto’s kopen.

Dat betekent heel veel voor Nederland, voor Overijssel. Ons voedsel en olie worden duurder, maar ook alles wat met olie gemaakt wordt – zoals veel plastics. De Nederlandse economie groeit minder snel. Aan de andere kant: alle bedrijven in de renewable energy krijgen de wind in de zeilen. En als Twentse boeren iets gaan maken wat Chinezen lekker vinden, dan is de afzetmarkt groter dan ooit. Jouw opdrachtgevers krijgen het moeilijk, of juist geweldig. En hetzelfde geldt voor jouw bedrijf. Maar…moet je daar over nadenken? Je kunt het toch niet beïnvloeden? Nee, inderdaad; je kunt het niet beïnvloeden. Maar je kunt er wel slim op reageren; en nadenken hoe je jouw bedrijf toekomstvast maakt. Denk eens langs de lijnen van ‘Stel dat…’ Wat zou jij dan doen? Stel dat...het noaberschap verdwijnt (het verandert al): wat zou je doen? Stel dat…alle grote bedrijven in Overijssel in buitenlandse handen komen (is grotendeels al zo): verandert er wat voor jou? Stel dat… iedereen veel ouder wordt (is nu al de trend): zal de grijze golf je produkten kopen? Stel dat...de overheid de komende jaren gaat bezuinigen (helemaal zeker): verdwijnt er een belangrijke klant? Stel dat…de samenwerking met de Duitsers veel sterker wordt (misschien): hoeveel nieuwe klanten krijg je?

Er zijn een aantal plausibele ontwikkelingen. Maar niets is zeker. Om die reden heeft het Trendbureau Overijssel meerdere mogelijke toekomsten gemaakt; scenario’s waarin bovengenoemde ontwikkelingen zich gaan voordoen. Goed om kennis te nemen van de mogelijke ontwikkelingen en deze te vertalen naar jouw specifieke situatie. Is alles wat in de toekomst kan gebeuren van te voren te bedenken? Nou, wel veel. Zelfs de aanval op de Twin Towers en de kredietcrisis zijn van te voren voorspeld door mensen. Maar als gezegd, er zijn vaak te veel signalen om ze allemaal even serieus te nemen. Maar de toekomst heeft eigenlijk maar één echt groot geheim, en dat ben jij. Hoe ga jij reageren op de ontwikkelingen die op ons afkomen? Aan jou de keus om er over na te denken. Aan jou de keus hoe er mee om te gaan. Hans Peter Benschop Trendbureau Overijssel

Trendbureau Overijssel is een initiatief van de provincie. Het is een onafhankelijk bureau dat toekomstverkenningen maakt ten behoeve van de besluitvorming in Overijssel. www.trendbureauoverijssel.nl

frisMag / nr. 05 I AM MEDIA

boeiende sprekers, interessant publiek en fijne vibe

I AM MEDIA 2010 CeeCee gastheer voor 120 ondernemende creatieven dit jaar vond i am media 2010, de tweede editie van dit inspirerende event, plaats op ceecee, de creatieve bedrijvencampus in enschede. het fonkelnieuwe pand van trimm is groot en indrukwekkend genoeg om 120 creatieve geesten te ontvangen, te vermaken en te verwennen met inhoud.

succesvol creatief ondernemen Een startend internetondernemer, een creatief bij een ontwerpbureau, een architect die benieuwd is naar CeeCee en een strateeg bij een communicatiebureau. Ze willen allemaal succes boeken in hun werk en waren er daarom ook bij. Succesvol creatief ondernemen, dat was het thema van deze tweede editie van I AM MEDIA. In één middag maakten de deelnemers kennis met de do’s en dont’s van webdesign. Raymond Klompsma, eigenaar van Concept7, is kritisch op hippe functionaliteiten. Gebruik ze niet omdat het kan, maar denk na waarom en voor wie! Tip van Raymond: gebruik de 10 heuristieken van Jacob Nielsen voor een check op je ontwerp...

niet gezochte vondst Rozemarijn Dols, medeauteur van het boek ‘50 werkvormen voor creatieve sessies’, presenteerde brainstormtechnieken om buiten de gebaande denkpaden te treden. De opvallendste techniek

spreekt keynote speaker Boris Veldhuijzen van Zanten later ook uit: wees tijdens je zoektocht naar het meest ultieme alert op alle vlakken of zet dit juist in scène. Vaak vind je in onverwachte hoek iets bruikbaars. Zo vinden penicilline én ook de geeltjes of stickies of -om toch de merknaam te hanteren- de post-its, hun oorsprong. Benno Grootelaar, ex-TV producent en docent Kunst & Techniek aan de Saxion Hogeschool deelde zijn ervaring in de zakenwereld en de crossmedia.

keynote speaker De zaal is afwachtend en nieuwsgierig naar dandy Boris Velthuijzen van Zanten. Hij betreedt strak in het pak het podium. Tijdens zijn studie aan de AKI in Enschede droeg hij het zakelijke mannenpak al om zich te onderscheiden van alle AKI-studenten die juist dachten op te vallen door een alternatieve kledingstijl te kiezen. Boris vertrok uit Enschede, maar het pak is gebleven. Het publiek lacht. De charmante Boris vertelt vol

humor over zijn successen en mislukkingen als ondernemer. Volgens hem is succesvol creatief ondernemen een kwestie van geregisseerd toeval en hard werken… Het ondernemen zit in z’n bloed en dat was meteen de eerste les van deze succesvolle ondernemer: ondernemer ben je, dat word je niet...

miljoenen verdienen Hilarisch was het verhaal over de verkoop van zijn eerste bedrijf V3. Tijdens de onderhandeling moest een vraagprijs tot stand komen. Boris en zijn businesspartners trekken zich even terug. Ze komen tot een vraagprijs van 5 miljoen – Boris wil tenslotte miljonair worden. Ze besluiten het bedrag op het bord te schrijven, want zo’n som letterlijk vragen voelde redelijk gênant. Vlak voor binnenkomst van de tegenpartij, springt één van Boris’ businesspartners op om toch nog een 1 voor de 5 te noteren... dus: vraagprijs 15 miljoen... De tegenpartij ziet het bedrag staan

frisMag / nr. 05 I AM MEDIA

en merkt op: “Hmmm, we were thinking in a range of 12 to 14 million.”

hard werken Ondanks zijn successen is Boris ook realistisch. Ondernemen is kei- en keihard werken, stront scheppen met een klein schepje in een hele grote hoop én volhouden. Herhaaldelijk succesvol zijn vraagt om creativiteit, discipline en om de capaciteit om constant omstandigheden, contacten en kansen te creëren die mogelijk kunnen leiden tot een succes. Geen geluk dus, maar serendipiteit.

overburen Gastheer Marc Woesthuis beweegt zich door een vrolijke en drukpratende massa. Hij is gewend om mensen van divers pluimage dagelijks om zich heen te hebben. De overcapaciteit op de vijfde etage bij TriMM is inmiddels benut door onderhuurders uit diverse creatieve disciplines.

Juist daarom heeft TriMM voor CeeCee gekozen. “Die kruisbestuiving tussen ondernemers waar ik naar zocht, vind ik hier op CeeCee. Ik geloof in deze bedrijvencampus en kijk uit naar de komst van de overburen volgend jaar. Onze business en die van hen wordt interessanter doordat we bij elkaar gevestigd zijn.” De boeiende middag eindigt met een barbecue op het fantastische dakterras van TriMM. Met uitzicht over het architectonische Roombeek én de locatie van I AM MEDIA 2011. Want Present Media en Say Yeah zijn volgend jaar klaar met de bouw van hun pand en zijn dan overburen van TriMM. “Het is vanzelfsprekend dat I AM MEDIA op deze creatieve hotspot wordt gehouden”, vindt Marc. “Volgend jaar sta ik bij onze overburen!”

Voor de foto’s, check picasaweb.google.nl/ceeceeinenschede

frisMag / nr. 05 Media, informatie en communicatie

voelt R osann ia zich t e Klijn ( 22) vo huis i n de m elt R osan edia zich t h saxio n

media , info rmat ie en comm unica tie

saxio n

Rosanne (rechts) samen met Annemieke van Put

med

frisMag / nr. 05

waarom media, informatie en communicatie? Voor mijn MIC-avontuur studeerde ik eerst een paar jaar Communicatie aan de Universiteit Twente. Teveel theorie en te weinig uitdaging, naar mijn smaak. In de opleiding MIC vind ik die uitdaging wel en krijg ik de kans om het geleerde gelijk in de praktijk te brengen. Concepten bedenken, leren filmen en monteren, presentatietraining, vormgeven en visualiseren, artikelen schrijven; eindelijk echt aan de slag!

de studie MIC is in mijn ogen een enorm diverse en vernieuwende opleiding, die voor een ieder die geïnteresseerd is media en communicatie wat te bieden heeft. Je krijgt alle mogelijkheden om je breed te ontwikkelen en om erachter te komen waar je talenten liggen. Dat kan bijvoorbeeld schrijven zijn, presenteren, vormgeven, maar

dia, i nfor matie en co mmun icatie

Media, informatie en communicatie

ook camerawerk, formatontwikkeling of juist de communicatiekant. Binnen MIC word je gestimuleerd om je eigen pad uit te stippelen, om je in die richting te ontwikkelen die bij jou past, maar het komt natuurlijk ook op jezelf aan. Naast de vakken en projecten waren het vooral de stages waardoor ik mijn skills, mijn sterke punten, heb ontdekt.

het werkveld Zo kreeg ik de kans om bij RTL Concepts, de creatieve afdeling van RTL Nederland, aan de slag te gaan als stagiaire. Hier heb ik veel geleerd over conceptontwikkeling en visualisering. Ook ben ik een half jaar ‘student’ geweest aan de V-Academy, Veronica’s crossmediale stage voor mediastudenten/-talenten. Een fantastische tijd, waarin mijn focus op redactie- en productiewerk en pers en PR lag. Op dit moment loop ik stage bij De Twentsche Courant Tubantia, waar ik me o.a. bezig houd met het opzetten van een nieuw crossmediaal platform voor jongeren uit de regio. Kortom,

nne K l i j huis i n (22) vo n de elt

drie totaal verschillende bedrijven en drie compleet verschillende stages. Hoe ruim je werkveld als MIC-er is, valt hieruit al af te leiden. Van printmedia tot TV, van produceren tot communiceren. ‘Mensen als wij’ zijn nodig, heb ik gemerkt. Medialand is op zoek naar mensen die van alle markten thuis zijn en naar nieuwe, effectieve manieren om media in te zetten. Dat is nu precies waar een MIC-er verstand van heeft.

toekomstvisie Hoewel ik de afgelopen jaren veel over mezelf heb geleerd en veel ervaring heb opgedaan, weet ik nog niet precies waar ik terecht wil komen met Media, Informatie en Communicatie. Wel weet ik wat me goed ligt: communicatie en PR, redactie- en productiewerk en misschien wel conceptontwikkeling. Voor nu richt ik me op het afronden van mijn studie, alvast op zoek gaan naar ‘de perfecte afstudeerplek’, waarna ik graag nog een master wil volgen. Daarna zien we wel weer verder. Dat ik me thuis voel in de media, staat in ieder geval vast.

’Mensen als wij’ zijn nodig heb ik gemerkt’

saxio n

media , info rmat ie e

frisMag / nr. 05

Academie toegepaste Kunst en Techniek

Saxion en uw bedrijf! Saxion is aan het groeien. Daarom heeft zij er in 2009 een nieuw gebouw bij gekregen, het Epy Drost gebouw. Het nieuwe pand is verpakt met een soort ‘tweede huid’ en telt negen verdiepingen. Door de witte zeefdruk en de reflectie van het glas gaat het gebouw als ware op in de lucht. Het dessin heeft de zeefdruk op het glas ontleend aan een ontwerp uit de 20e eeuw van de Duitse ontwerper Hartung. Het verwijst naar de ambacht van de vroegere textiel. De academie Toegepaste Kunst en Techniek van Saxion met haar opleidingen Kunst en Techniek, Media, Informatie en Communicatie en Technische Commerciële Textielkunde is gehuisvest in het pand. In de nabije toekomst geldt dit ook voor de informaticaopleidingen van Saxion. Zo ontstaat er

een inspirerende omgeving waar kruisbestuiving, synergie en samenwerking tussen de opleidingen maar zeker ook het bedrijfsleven kan plaatsvinden. Van binnen is het gebouw voorzien van vele faciliteiten. Onze studenten kunnen hartlustig gebruik maken van onze nieuwe opname- en geluidsstudio’s, montagekamers, de newsroom-of-future met videowand, ateliers, Apple computers en het ‘crazy lab’, waar bijvoorbeeld interactieve kunstinstallaties en andere creatieve opdrachten worden uitgewerkt. Wij nodigen u van harte uit om gebruik te maken van onze expertise en faciliteiten. Schroom daarom niet om vrijblijvend contact met ons op te nemen!

frisMag / nr. 05

Case story

Case story trendwerk doet een boekje open geheimen zul je niet tegenkomen bij ontwerpstudio trendwerk uit enschede. sterker nog: het bedrijf doet er alles aan om zo open en transparant mogelijk

een aantal ideeën die sjoerd graag wil delen:

te communiceren. ideeën horen gedeeld te worden, is het credo. vandaar dat trendwerk zelfs een initiatief startte waarbij klanten ideeën kunnen kopen voor slechts € 1,- per stuk.

Niks geheim: deel je ideeën! Sjoerd Boerrigter, directeur van Trendwerk: ‘Ik heb eerlijk gezegd niet echt veel met geheimhouding en vind het zelfs een beetje conservatief. Ik ben van mening dat je veel meer kunt bereiken als je een idee deelt. Je krijgt dan vaak veel goede feedback, nieuwe inzichten of hulp. Dit is de belangrijkste reden waarom open source software steeds populairder wordt. Ook in de sector online is het een trend om steeds meer te delen. Je kunt al je goede ideeën wel voor je houden, maar een idee is niets waard zonder goede uitvoering. En dat bereik je volgens mij door het idee te delen.’

Multiidee: Een idee voor € 1,Dat Sjoerd gelooft in de kracht van ideeën, blijkt wel uit zijn ideeënsite Multiidee. Via www.multiidee.nl kunnen klanten snel en eenvoudig nieuwe inzichten en ideeën vergaren voor slechts € 1,- per idee. Door dat lage instaptarief laat hij nieuwe klanten kennismaken met zijn creatieve brein en zo komen er vanzelf andere opdrachten uit voort. Het is een strategie die sterk doet denken aan Free, het vorige thema van FrisMag: eerst een voorproefje geven en zodra je jezelf bewezen hebt kun je een normaal tarief vragen. Dankzij het laagdrempelige Multiidee komen dus klanten naar Trendwerk.

• Ik jat enorm veel van andere goede websites. Bijvoorbeeld http://bestwebgallery.com. Ik vind dit een erg goed quote van Paul Rand: “Don’t try to be original, just try to be good” • Klanten vind je niet door ze te zoeken. Zorg dat je goed werk levert, dan gaan klanten over je praten en dan komen de klanten vanzelf. Deze klanten hoef je niet meer te overtuigen van je kracht. • Om toch proactief klanten te vinden: maak een Twitter search aan voor de trefwoorden: “zoek + jouw dienst” en “gezocht + jouw dienst” (bijv. “zoek designer” of “gezocht webdeveloper”. Gratis leads! • Als je het hebt over het geheim van succes vind ik dit een erg inspirerende video: http://live7.ted.com/ talks/richard_st_ john_s_8_secrets_of _success.html • Bekende design quote: “vorm volgt functie”. Ga in een ontwerp uit van de functie en daarna pas van de vorm. Usability is erg belangrijk! • Volg de blogs! Op webdesign gebied is dit een echt must: http://www.smashingmagazine.com/ en alle aangesloten websites zijn ook erg interessant: http://www.smashingmagazine.com/network-posts/

www.multiidee.nl & www.trendwerk.nl

frisMag / nr. 05

Verborgen verleiders: echt of broodje aap?

Al sinds de jaren 1950 gaan er verhalen over subliminale marketingboodschappen, zogenaamde ‘verborgen verleiders’ die ons zouden aanzetten tot consumeren zonder dat we het in de gaten hebben. prof. dr. ad pruyn is hoofd van de afdeling marketingcommunicatie en consumentenpsychologie van de universiteit twente. deze afdeling is gespecialiseerd in onbewuste beïnvloeding. dat is iets anders dan subliminale beïnvloeding, zo legt ad pruyn uit. “In de praktijk wordt de term ‘subliminaal’ vaak verward met ‘onbewust’ en ‘onderbewust’. Toch zijn het drie verschillende dingen. Onbewuste beïnvloeding betekent bij ons dat je wordt beïnvloed door bijvoorbeeld de omgeving of zelfs het ontwerp van producten, zonder dat je je bewust bent dat vormgeving en design invloed hebben op jouw keuzes en beslissingen. Zo hebben wij de afgelopen zeven jaar onderzoek gedaan naar de optimale omgevingsinrichting voor dienstverlening en servicesmarketing. Hoe ontwerp je nu de ideale omgeving waarin je het beste zaken kunt doen met je klanten? Ook met het concept ‘healing environments’ zijn we veel bezig: hoe richt je een zorgomgeving zo in dat je optimale effecten krijgt, zowel in klanttevredenheid als in medische factoren. Dat is allemaal onbewuste beïnvloeding. Denk bijvoorbeeld aan de kleur waarin de muren geverfd zijn of de muziek die op de achtergrond speelt.” Subliminale prikkels vs openlijke prikkels De meeste mensen hebben wel eens gehoord van subliminale perceptie: boodschappen die onze bewuste waarneming overstijgen. Bijvoorbeeld een afbeelding van cola en popcorn die slechts een fractie van een seconde te zien is in een bioscoop. Nadat dit in de jaren vijftig van de vorige eeuw geïntroduceerd werd, is er veel onderzoek naar gedaan, aldus Ad Pruyn: “Het idee is dat je het wel waarneemt, maar dat je het niet bewust

verwerkt. In ons onderzoek tonen we echter aan dat deze subtiele manier van beïnvloeding net zo effectief is als gebruikmaken van openlijke en zichtbare beïnvloeding. Zo werden proefpersonen bijvoorbeeld blootgesteld aan het logo van een bekende verzekeringsmaatschappij, om te zien of zij daardoor andere keuzes zouden maken wanneer het op gevaar, veiligheid en zekerheid aankwam. Dat onderzoek hebben we op een subliminale manier gedaan via beelden die heel kort zichtbaar waren. Later hebben we hetzelfde onderzoek nogmaals gedaan waarbij de helft van de proefpersonen het logo van de verzekeringsmaatschappij op hun muismat had staan, terwijl de andere helft een blanco muismat kreeg. De verschillen tussen de onderzoekresultaten waren bij openlijke beïnvloeding in sommige gevallen zelfs nog sterker dan bij subliminale beïnvloeding. Subliminale prikkels hebben bovendien alleen effect als je daar al gemotiveerd voor bent. Je zult dus niet snel verleid worden met onderdrempelige beelden (bijvoorbeeld in een bioscoop) als je geen honger of dorst hebt.” Processing fluency Ad Pruyn geeft aan dat er heel veel factoren zijn die onbewust bijdragen aan onze keuzes en beslissingen. Een mooi voorbeeld daarvan is de vormgeving van productverpakkingen: “In een experiment hebben we proefpersonen flessen laten zien die ofwel een vrouwelijke vorm hadden of een mannelijke vorm. Op het etiket stond tekst die ofwel schuin gedrukt of vet gedrukt was. Schuin gedrukte letters worden geassocieerd met vrouwelijke vormen en vet gedrukte letters met mannelijke vormen. Zodra we consistent de letters met de flesvorm

combineerden die met dezelfde sekse geassocieerd worden, wordt het product als aanzienlijk aantrekkelijker beoordeeld dan wanneer dit niet consistent is. Men denkt dat het product duurder is, dat het kwalitatief beter is, enzovoorts. Dat heet ‘processing fluency’, de vloeiendheid waarmee je informatie uit je gegevens kunt verwerken. Dat heeft veel invloed op je keuzegedrag.” Slimme toepassing door ondernemers Ook wanneer het gaat over online toepassingen is ‘processing fluency’ volgens Ad Pruyn zeer belangrijk: “Door middel van het onderzoek dat over de hele wereld wordt gedaan op dit gebied, proberen we erachter te komen welke factoren de ‘processing fluency’ sterk beïnvloeden. Wat zijn nu de elementen die ervoor zorgen dat mensen gemakkelijker informatie tot zich kunnen nemen? Hoe belangrijk is bijvoorbeeld de zogenaamde ‘social presence’, dus hoe belangrijk is de aanwezigheid van anderen op jouw functioneren? Daar weten we al vrij veel van en in de literatuur is daar behoorlijk veel over te vinden. Ondertussen proberen we via onderzoek steeds weer nieuwe puzzelstukjes aan te dragen die bijdragen aan theorieën over deze onderwerpen. Het soort verschijnselen waar wij ons in verdiepen wordt overigens door ondernemers soms al heel slim toegepast, vaak ook zonder dat consumenten zich dat realiseren. Het is onze taak om aan te tonen hoe en waarom zulke dingen werken en die kennis voor iedereen beschikbaar te maken.”

V : s r e d i e l r e v e n e g r ? o p b a r a e V e j d : o s o r r e b d f i o e l t r h e c e nv

frisMag / nr. 05 Verborgen verleiders: echt of broodje aap?

Ad Pruyn: “Het idee is dat je het wel waarneemt, maar dat je het niet bewust verwerkt”

De invloed van muziek, kleur en licht Nog een laatste voorbeeld van onderzoek waarmee de groep rond Ad Pruyn bezig is: ”De afgelopen anderhalf jaar hebben we voor de NS onderzocht wat de invloed is van muziek op het perron op wachttijdperceptie bij reizigers. Daarbij hebben we niet alleen het tempo van de muziek gevarieerd, maar ook de geluidssterkte en het genre. Ook hebben we rekening gehouden met verschillende typen reizigers. De NS maakt onderscheid tussen lust- en must-reizigers. Logischerwijs gaan deze twee typen heel anders om met omgevingsprikkels zoals muziek. We konden dan ook aantonen dat verschillende tempo’s en stijlen van muziek verschillende effecten hebben op deze typen reizigers. En dat allemaal terwijl veel van de proefpersonen zich niet eens realiseerden dat er muziek te horen was op het perron. Een volgende stap was dat we zijn gaan kijken naar de effecten van kleur, licht en infotainment op het station. Ook die factoren blijken -onbewust- invloed te hebben op de tevredenheid van reizigers, en zelfs op de door hen ingeschatte wachttijden.”

e l r e v n e g r o b r e e V j d o : o s r r e b d f i o e t l r h e c v e n e g r ? o p b a r a Ve e j d o o r b f o t h c e

frisMag / nr. 05 Verborgen verleiders: echt of broodje aap?

Meer leesvoer over onbewuste beïnvloeding Je kent het vast wel: je hebt ‘ja’ gezegd tegen een telefonische verkoper en naderhand vraag je je af waarom je dat in hemelsnaam gedaan hebt. Robert Cialdini (hoogleraar Psychologie aan de Arizona State University) vertelt hoe dat komt in zijn bestseller ‘Invloed’. Bovendien legt hij uit hoe bedrijven psychologie commercieel kunnen inzetten om consumenten ‘ja’ te laten zeggen.

cialdini gaat uit van de volgende automatische gedragspatronen of beïnvloedingswapens: 1. Wederkerigheid Geef iets weg en je krijgt bijna vanzelf daarvoor iets terug. Zo steeg de respons op een DM van een goed doel van 18 procent naar 35 procent, alleen maar door bij de mailing een klein cadeautje mee te sturen. Dit werkt ook met concessies doen. Voorbeeld: een autoverkoper probeert eerst een veel te dure garantie van 3 jaar te verkopen. Hij weet toch dat de klant deze niet koopt. Vervolgens doet hij een stapje terug en verkoopt met succes de ‘goedkope’ 1-jaar garantie.

3. Sociale bewijskracht Mensen doen graag wat andere mensen doen. Een gokker met verstand van zaken zet bijvoorbeeld voorafgaand aan een paardenrace veel geld in op een paard dat in zijn ogen nooit de race zal gaan winnen. Andere, onzekere gokkers worden hierdoor beïnvloed en zetten ook in op deze ‘gedoodverfde favoriet’. Dit paard wint natuurlijk niet en veel mensen verliezen geld. Behalve de eerste gokker, die wisselde vlak voor tijd zijn inzet voor een echte kanshebber. 4. Sympathie We zeggen het liefst ‘ja’ tegen personen die we kennen en/of aardig vinden. Daarom werken reclames met bekende Nederlanders ook zo goed.

g r o b r e V : s r e d i f e o l t r e h v c e n e g r ? o p b a r a e V e j d : o s o r b d er f ht o c e ? p a a 2. Commitment en consistentie Iedereen wil consistent zijn in woorden, attitudes en daden. Dit maakt het leven makkelijker voor ons mensen. Speelgoedfabrikanten spelen hier handig op in. Zij maken

vlak voor kerst veel reclame voor een bepaald speelgoed, waardoor elk kind dit wil hebben. Ouders beloven hun kinderen dat ze dit speelgoed voor kerst krijgen. Door bewust onvoldoende bevoorrading raakt het speelgoed uitverkocht en worden ouders verplicht een ander cadeau te kopen voor kerst. In januari verschijnen de reclames voor het betreffende speelgoed opnieuw en worden de winkels wel goed bevoorraad. Ouders voelen zich verplicht om dit speelgoed te kopen omdat ze het al hadden beloofd aan hun kinderen. Zo doen speelgoedwinkels en -fabrikanten ook in de eerste weken van januari goede zaken.

5. Autoriteit We hebben ontzag voor de macht, kennis en wijsheid van een autoriteit. Om die reden worden veel cosmetische producten in commercials aangeprezen door acteurs in witte jassen. Zij wekken de associatie dat het product door dokters (figuren met autoriteit) wordt aanbevolen.

6. Schaarste Mensen hechten meer waarde aan zaken die moeilijker verkrijgbaar zijn. Bijvoorbeeld door een beperkt aantal (op=op!) of een tijdslimiet (deze actie geldt tot…). Op veilingen werkt dit principe ook goed, omdat er maar één product geveild wordt en er meerdere mensen in geïnteresseerd zijn. De schaarste drijft zo de prijs op.

Bron: Van Rompay, T., & Pruyn, A., “When Visual Product Features Speak the Same Language: Effects of Shape-Typeface Congruence on Brand Perception and Price Expectations”, Journal of Product Innovation Management (in druk).

frisMag / nr. 05 Verborgen verleiders: echt of broodje aap?

Online conversie verhogen via beïnvloeding 17

De genoemde beïnvloedingswapens en prikkels die Ad Pruyn en Robert Cialdini hebben onderzocht en gedefinieerd, zijn online uitstekend toe te passen. Roy Huiskes, expert, veelgevraagd spreker en blogger op het gebied van online marketing en zoekmachine optimalisatie (www.chapter42.com) geeft een aantal voorbeelden uit de praktijk en vertelt waarom bepaalde zaken beter werken dan andere.

“Er is een aanbieder in de travelbranche die heel bewust het sorteren op prijs heeft weggelaten op zijn website, omdat uit onderzoek blijkt dat klanten daardoor gemiddeld voor hogere bedragen boeken. Of dat de beste manier is om met je klanten om te gaan, vraag ik mij af, maar het werkt wel. Een ander voorbeeld is Bookings.com, die heel duidelijk communiceren dat er op een bepaalde accommodatie nog maar drie kamers beschikbaar zijn.

verwijst Roy Huiskes naar het rijk der fabelen: “Het is niet zo dat een groene button per definitie meer conversie oplevert dan een rode. Het gaat er vooral om hoe de kleur afsteekt ten opzichte van de overige kleuren op de site. Complementaire kleuren zullen bijvoorbeeld bijna altijd beter werken dan een keuze voor groen of rood, zeker als de site ook respectievelijk groen of rood is. Waar het eigenlijk om gaat is dat je onderzoekt waarom een bepaalde kleur beter werkt bij je doelgroep. Maak alles zo optimaal mogelijk voor je klant. Zorg dat je weet wat hij verwacht en help hem verder. Ga voor de lange termijn en niet voor quick wins.”

“Conversieoptimalisatie is niets anders dan ouderwetse

: s r e d i e l r e v n e g r ? o p b a r a e e V j d o : o s r r e b d f i o e t l r h e c v e gen ? ? p p a a a a e e j j d d o o fbbrroo Zo maken ze gebruik van de beperkte beschikbaarheid, het schaarsteprincipe van Cialdini. De psychologische drang is groot om op zo’n moment toch maar te boeken omdat er niet veel meer beschikbaar is. Je zou zelfs zo ver kunnen gaan dat je de prijs omhoog laat gaan zodra de beschikbaarheid omlaag gaat. Dat is in principe gewoon marktwerking, want de prijs stijgt als het aanbod daalt. Door dit te communiceren naar je klanten, boeken deze eerder omdat ze weten dat het nu goedkoper is dan op een later moment. Natuurlijk is dit niet in elke situatie de meest geschikte manier, omdat het ook tegen je kan gaan werken.” Help je klant verder De belangrijkste vragen die je jezelf moet stellen als organisatie zijn voor Roy Huiskes heel duidelijk: “Wat zijn de wensen van je klanten? Hoe kan ik alle vragen die er zijn beantwoorden? Beter nog: Hoe kan ik voorkomen dat er vragen zijn door alles zo helder mogelijk te houden? Als je dat kunt, ben je goed bezig.” Er wordt vaak gezegd dat bepaalde kleuren uit den boze zijn in een call to action, omdat ze zogenaamd slecht zouden werken of omdat klanten er negatief op reageren. Deze stelling

Werkelijkheid vs perceptie Het spanningsveld tussen werkelijkheid en perceptie is ook online een heel belangrijk punt, vervolgt Roy Huiskes: “Je hoort de laatste tijd veel over de laadsnelheid van websites, wat natuurlijk zeker van belang is in de beleving van de doelgroep. Het hoeft niet per se zo te zijn dat jouw site snel laadt, als je maar de indruk wekt dat hij snel laadt. Dat is al genoeg om de meeste mensen te ‘overtuigen’. Zo heeft Apple ontdekt dat mensen een iPhone als sneller bestempelen zodra er sneller een venster wordt geopend, ook al is de daadwerkelijke laadtijd van de applicatie onveranderd. Dat zijn slimme trucjes die gewoon goed werken.”

Inspiratie halen bij traditionele marketinggoeroes Er wordt vaak gezegd dat online marketing een aparte discipline is, die niet te vergelijken is met traditionele marketing. Daar is Roy Huiskes het niet mee eens: “Conversieoptimalisatie is niets anders dan ouderwetse direct marketing. In plaats van je af te vragen hoe je de beste DM-brief schrijft, gaat het er nu om hoe je een conversiepagina zo goed mogelijk inricht. Eigenlijk deden ze dat in de jaren zestig ook al. David Ogilvy heeft er standaardwerken over geschreven en daar kan iedere online marketeer iets van leren. Je hoeft niet het wiel opnieuw uit te vinden. Het medium is het enige verschil met vroeger. Verder blijft het traditionele doelgroepbenadering. En dat is voor een groot deel gewoon psychologie. Als je bijvoorbeeld belooft om binnen 8 uur antwoord te geven op een vraag van een klant, zorg dan dat je binnen 4 uur antwoord geeft. Dat zorgt er

direct marketing”

misschien net voor dat je die klant wat steviger aan je bindt doordat je zijn verwachtingen overtreft.” Conversieoptimalisatie testen op je site Elk proces van conversieoptimalisatie begint met onderzoek. Je moet immers weten wie je doelgroep is, wat die van je wil en hoe je die het beste kunt bedienen. Roy Huiskes: “Ga bij conversieoptimalisatie overigens niet altijd voor de hoogste doelen. Kijk ook eens naar kleinere deeldoelen of microconversies. Iemand die een folder aanvraagt is een duidelijk voorbeeld van conversie. Maar het kan ook zijn dat iemand voor de derde keer op je site komt binnen een week.

Dat zijn interessante gegevens, want nu weet je dat die persoon geïnteresseerd is. Maar wat kun je nu doen om van die sitebezoeker een klant te maken? Dat is de vraag die je moet zien te beantwoorden. Door samen met anderen ideeën daarvoor te bedenken, kun je uiteindelijk de beste ideeën overhouden. Die kun je vervolgens heel gemakkelijk in Google Website Optimizer naast elkaar testen. Gratis en voor niets. Je kunt ook heel eenvoudig je website testen met behulp van een familielid. Geef die persoon een bepaalde opdracht, zoals ‘vraag een folder aan’ en kijk wat hij doet op je site. Kan hij wel vinden waar hij dat moet doen? Als je obstakels opmerkt, weet je wat je te doen staat.”

Roy Huiskes, chapter42.com

frisMag / nr. 05

Fris werk

Als het maar droog blijft.

Dit zijn de worstmeesters van Huls. De mannen die de beste worsten van de wereld maken. Bijvoorbeeld deze authentieke, rustiek gerijpte droge worstjes. Droog, daar gaat ’t om, want dat maakt de smaak. En of de zon schijnt of dat het stortregent, dat zal ze verder... inderdaad, worst wezen. Proef ’t zelf. Huls maakt ’t, Albert Heijn heeft ’t. De rustiek gerijpte droge worstjes van Huls. Droog, pittig en met een stevige bite. www.hulsdrogeworst.nl.

The best worst of the world

1 Brand Builders houden het droog Brand Builders werkte aan een nieuw merk- , verpakkingsconcept en consumentencampagne voor Huls (onderdeel van Zwanenberg Food Group). De nieuwe campagneregel: Huls, the best worst of the world, geeft de nieuwe positionering van het merk weer. Kwaliteit, Nuchterheid en vooral Droog. De nuchterheid bewijst Huls door 3 van haar eigen ‘worst’meesters boegbeeld van de campagne te maken. www.brandbuilders.nl

website NO blues

Harco Rutgers, schreef voor de band NO blues een format in wordpress dat voor productiehuis Oost Nederland in de verre toekomst bruikbaar is voor al hun projecten. Door de zeer diep doorgevoerde integratie, codering en koppeling met alle voorhande sociale media heeft hij een interactieve site gebouwd met veel exposure op verschillende

2 Fris werk van Conceptlicious Luchtreiniger & Klimaatbeheerser Multiclima heeft door Conceptlicious een nieuwe website laten ontwikkelen. In het CMSlicious-systeem is het voor de klant tevens mogelijk om, qua zoekmachineoptimalisatie, zelf alles in te richten. Binnen deze website is een uitgebreide productmodule gebruikt in combinatie met een referentiemodule, waardoor snel nieuwe producten en referenties toe te voegen zijn in een vaste opmaak. www.conceptlicious.nl

platforms met één simpele handeling. De opmaak en vormgeving van dit format is enerzijds simpel maar tegelijk zeer medeleerbaar voor nieuwe productiehuis ON projecten met een duidelijke niet storende link naar onze eigen website (die snel onderhanden genomen moet worden). Het ontwerp van Harco is te zien op: www.NOblues.nl www.oninternet.nl

3 Website van papier STUNNED All Terrain Media heeft voor BührmannUbbens PaperDesk een geheel nieuwe site ontwikkeld. De marktleider en totaalleverancier in papier krijgt hiermee een actieve website die zowel inspireert als informeert. www.stunned.nl

4 Werelds werk van Twentse fotograaf En nog meer nieuw werk op: www.ebofraterman.com

Energiebeurs Oost-Nederland

Geas Energiewacht organiseert medio november wederom de Energiebeurs Oost-Nederland. Tijdens dit grootschalige evenement in de Grolsch Veste draait het om producten en diensten op het gebied van duurzaamheid, milieu en energiebesparing. Digidee Ontwerpstudio heeft voor deze beurs de complete identiteit ontwikkeld. www.digidee.nl

frisMag / nr. 05

Fris werk

5 Studio Wiedes in Boekie Boekie Voorjaar 2010 werd Studio Wiedes genomineerd voor de Art Award 2010, dat elk jaar wordt uitgereikt door kindertijdschrift Boekie Boekie. Tevens behoorde het werk tot de laatste 20 genomineerden en in april 2010 volgde een plaatsing in Boekie Boekie.

Lloyd Bank. De CTR van deze actie converteerde ver boven de doelstelling en het gemiddeld resultaat van dergelijke campagnes. Verbreding werd aangebracht via een landingpage en bannercampagne in het Google- en Telegraafnetwerk.

meer Duitse toeristen naar ‘stad en ommelanden’ trekken. nieuwe wind is, als partner van DNL business, uitgekozen om deze klus te klaren.

www.squal.nl

8 What the Gregg Meer cartoons op www.whatthegregg.com

www.studiowiedes.nl

6 SQUAL scoort met online awareness campaign voor Delta Lloyd Bank In juni lanceerde SQUAL een HPTO (HomepageTakeOver) op Telegraaf.nl ter introductie van Delta

AboutAnalytics

AboutAnalytics geeft advies over het juiste analytics pakket. Dit advies is speciaal afgestemd op de behoeftes van jouw business. Daarnaast geven ze inzicht in analytics marktaandelen. AboutAnalytics is een samenwerking van GoalGorilla en WebAnalisten.nl. www.goalgorilla.com

7 Groningen: grenzenlos gut! In Nederland weten we het al een tijdje: er gaat niets boven Groningen. Maar hoe is dat in Duitsland? En hoe krijgen we de Duitsers naar Groningen? Marketing Groningen wil met een 3-jarig project

www.nieuwewind.nl

9 Vormen van Vormshop Gavi Wijnkopers - logo/huisstijl Love Boat festival 2010 - logo/webdesign www.vormshop.nl

jouw werk hier? mail het naar: redactie@frismag.nl

frisMag / nr. 05

Interview

Boris Veldhuijzen van Zanten wilde als klein jongetje god worden. Later, op verzoek van z’n ouders, heeft hij toch maar een andere richting gekozen. Dan maar miljonair. Van zijn 6e tot zijn 16e liep hij rond met een visitekaartje waarop stond: “Boris Veldhuijzen van Zanten miljonair”. Hij heeft keihard gewerkt om ook daadwerkelijk miljonair te worden. Als geslaagde internetondernemer is hij een voorbeeld voor velen. Tijdens I AM MEDIA 2010 in Enschede schoof hoofdredacteur Peter Oosterwijk aan bij Boris om hem zijn geheim te ontfutselen. Peter: Heel veel dingen gaan goed bij je. Maar ook over de dingen die fout gaan, communiceer je openlijk. Is niets geheim bij jou? Boris: Edison vertelde over de uitvinding van de gloeilamp dat hij eerst 99 gloeilampen had uitgevonden die niet werkten voordat hij die ene uitvond die wel werkte. Als ondernemer weet je ook niet vooraf of iets lukt. Waar het om gaat is dat je iets succesvol probeert, ook al is het resultaat niet succesvol. Mislukkingen zijn in Nederland taboe. In grote bedrijven kom je over het algemeen hogerop door geen fouten te maken in plaats van door ook op je bek durven gaan. Failliet gaan is ook een schande, terwijl het zo inherent is aan innovatie en ondernemen. Lopen leer je met vallen en opstaan.

zelf fulltime te doen. Aangezien ik het wel een voorwaarde vind dat iemand volledig ermee bezig is, zoek ik iemand die daarvoor geschikt is. In ruil voor het idee houden wij een percentage van de aandelen, maar het is dan niet meer ons bedrijf. In de meeste gevallen gaat het zo, maar we hebben ook een aantal bedrijven waar we 100% van de aandelen hebben.

Peter: Forceer je ook wel eens een fout? Boris: Nou, we zijn er wel op ingericht dat we snel fouten herkennen. We beginnen veel projecten en zoeken naar indicaties voor succes of mislukking. In het laatste geval houden we er snel mee op. Dat is mijn advies aan iedereen: probeer je idee meteen te toetsen aan de praktijk. Als je het aan je schoonmoeder kunt verkopen, dan weet je dat het goed zit.

Peter: Op welke mislukking ben je het meest trots? Boris: Ik heb ooit een bedrijf verkocht voor 7 miljoen gulden in aandelen, maar die aandelen waren twee jaar later niks meer waard. Natuurlijk is dat zonde, maar toch zou ik het nu op dezelfde manier doen als destijds. Ik wist dat internet groot zou worden, ook al barstte de bubbel op dat moment. En ik heb gelijk gekregen.

Peter: Je zegt ‘we’. Hoe gaat zoiets in zijn werk? Boris: Ik heb een aantal zakenpartners, ik doe bijna nooit iets alleen. We zijn met zijn vieren. Als ik iets bedenk, ga ik op zoek naar iemand die het wil uitwerken, want ik heb niet de tijd om dat

Peter: Is voor jou het resultaat belangrijk of de reis ernaartoe? Boris: Beide. Het gaat echt niet alleen om doelen bereiken, maar ook niet alleen maar om leuke dingen doen. Je moet offers brengen om ergens te komen. Het is hard werken. Ook voor mij. Dat vind ik leuk, die uitdaging.

Peter: Een ander geheim van je is dat je 5 jaar in Enschede gewoond hebt. Boris: Klopt, ik heb aan de AKI gestudeerd. En dan heb ik nog een geheim voor je: ik liep net door de stad en toen zag ik een heel klein fonteintje waar ik wel eens in gezwommen heb. ’s Nachts. Dronken.

Peter: In de pis van anderen. Boris: Ongetwijfeld. Peter: Wat is je verder bijgebleven van Enschede? Boris: Enschede heeft een sterke focus op studie. Je zit hier toch vrij geïsoleerd en dat vond ik heel prettig. Peter: Een verborgen geheim van Enschede is dat hier ook dingen gebeuren. We vergeten het alleen aan elkaar te vertellen. Is dat de Twentse mentaliteit? Boris: Ik weet dat hier een goed ondernemers klimaat heerst en dat er veel gebeurt. Maar eigenlijk is het in heel Nederland zo dat er niet veel over gepraat wordt. Niet boven het maaiveld uitsteken en doe maar gewoon, dan doe je al gek genoeg. Die mentaliteit houdt ondernemers vaak tegen. Peter: Dat je in de kunstsector bent begonnen, maakt jou dat een andere ondernemer? Boris: Absoluut. Op de kunstacademie leer je wat de slogan van Apple betekent: Think different. Je kijkt op een andere manier naar de wereld en dat werkt in veel gevallen erg goed. Ik voel me nog steeds afgestudeerd kunstenaar. Maar in plaats van verf en doek te gebruiken ben ik zakenman geworden. Alles wat ik heb geleerd, pas ik toe. Ik weet ook dat als ik van een idee denk ‘dat is grappig’, dat het een succes kan worden. Omdat het anders is.

frisMag / nr. 04 05 Interview

foto: Laura Chadun (www.laurachadun.nl)

boris veldhuijzen van zanten

Het geheim van een serial entrepreneur

Het geheim va serial entrepr

frisMag / nr. 05

Head to Head

head to head

daten met bedenkers van datingsites

In mijn eigen beleving wordt het taboe rond online daten wel minder

dimitry spoelstra (27)

ICT-opleiding gedaan – Vanaf 2003 een eigen internetbedrijf – Daarnaast in dienst geweest bij een ander internetbedrijf – Twee jaar geleden gestart met WeetWieJeDate.nl

waarom een datingsite? “Het leek me gewoon leuk om eens een datingsite op te zetten. Dat is begonnen als hobby, maar behoorlijk uit de hand gelopen. Het resultaat is WeetWieJeDate.nl, de site waar ik nu fulltime aan werk. Dat het deze omvang zou krijgen, wist ik niet van tevoren. Het ging me vooral om het bouwen van een community/datingsite. Maar het begint nu echt serieuze vormen aan te nemen. De naam WeetWieJeDate.nl zegt eigenlijk al wat wij bieden: een betrouwbare datingsite met geverifieerde leden. Veiligheid is een hot item de afgelopen tijd in verband met oplichters die actief zijn op datingsites. Er zijn veel klachten over profielen op andere datingsites.” kan dat, automatisch matchen via een datingsite? “Wij maken gebruik van de Perfect Match. Het is een onderdeel van WeetWieJeDate.nl, maar niet onze specialiteit. We matchen op basis van criteria als uiterlijk, hobby’s en dergelijke. Maar

onderzoek van Tros Radar heeft aangetoond dat je mensen niet aan elkaar kunt koppelen via zo’n matchingsysteem. Je kunt wel suggesties doen, maar in het echte leven komen er nog veel meer dingen bij kijken die bepalen of je een match met iemand hebt. Het is meer emotie dan alleen maar ratio.” is jullie technologie geheim? “Wij communiceren heel open en transparant, want wij hebben niets te verbergen. Nepprofielen verwijderen we direct en we reageren snel op tips en suggesties van onze leden. Over onze technologie doen we ook niet stiekem. Een beetje programmeur weet wel hoe hij een datingsite kan bouwen. Maar je moet er daarnaast ook continu heel veel energie in steken, vooral bij het handmatig controleren van nieuwe profielen.” zijn er mensen met een relatie die in het geheim online daten? “Er zijn inderdaad getrouwde mannen actief op de site. Ook daar zijn we open over, want het

gebeurt gewoon. Dames kunnen er zelf voor kiezen om deze mannen te blocken of om geen contact op te nemen. We hebben ook wel eens een e-mail gehad van een man die wilde dat het profiel van zijn vrouw verwijderd werd van de site, want ze lagen nog in scheiding. In overleg met de desbetreffende vrouw hebben we besloten om haar profiel toch te laten staan.” rust er nog een taboe op online daten? “In mijn eigen beleving wordt het taboe rond online daten wel minder, vooral bij jonge mensen en vijftigplussers. Het aantal inschrijvingen op datingsites blijft stijgen. Dat is ook logisch, want bijna iedereen heeft een snelle internetverbinding, dus het is laagdrempelig. In hun eigen sociale omgeving geven mensen gewoon toe dat ze online daten. Of ze het ook aan de hele wereld vertellen is nog maar de vraag, maar het taboe wordt zeker minder.”

frisMag / nr. 05 Head to Head

‘Ons matchingsysteem is zo ingewikkeld dat we het zelf niet eens snappen’

frank van viegen (30)

Informatica gestudeerd aan de UT – Gespecialiseerd in kunstmatige intelligentie Vijf jaar geleden samen met een compagnon gestart met Paiq.nl

waarom een datingsite? “Wij wilden na onze studie niet de hele dag voor een baas gaan zitten programmeren en dus zijn we voor onszelf begonnen. Allebei wilden we iets doen met kunstmatige intelligentie, want daar lag onze interesse. Ons plan was om consultancy te gaan doen op dit gebied. Maar voordat je consultant kunt worden, moet je toch eerst iets gepresteerd hebben. We hadden dus een showcase nodig. We bedachten vervolgens dat we wilden proberen te voorspellen of mensen op romantisch gebied goed bij elkaar passen. Om die reden hebben we Paiq.nl opgezet, oorspronkelijk met het idee om een paar maanden ervaring op te doen. Maar het ging erg goed en dus zijn we er mee verder gegaan.” kan dat, automatisch matchen via een datingsite? “Ik ben het met Dimitry eens dat matching heel moeilijk is en dat je het nooit voor 100% kunt

voorspellen. Maar wat wij wel proberen te doen is op basis van uitgebreide statistieken een voorselectie maken. Dit systeem is gebaseerd op feedback die we hebben gehad van eerdere daters. Zo kunnen we verbanden afleiden over goede en slechte matches. En dat werkt. We kunnen ook statistisch aantonen dat elke nieuwe versie van het systeem beter werkt dan de vorige.” is jullie technologie geheim? “Ons matchingsysteem is zo ingewikkeld dat we zelf niet eens snappen hoe het precies werkt. Wij gebruiken een wiskundig model dat een neuraal netwerk heet. Dit werkt hetzelfde als menselijke hersenen. Neuronen kunnen versterkt of verzwakt worden op basis van eerder behaalde resultaten. Een eigenschap van neurale netwerken is dat het ontzettend ingewikkeld is om te achterhalen hoe het precies werkt. We kunnen aantonen dat het werkt, maar de hoe- en waarom-vragen zijn heel moeilijk te beantwoorden.”

Zijn er mensen met een relatie die in het geheim online daten? “Wij horen inderdaad ook wel eens van leden dat er getrouwde mannen actief zijn. Wij ondernemen geen actie als we horen dat een lid getrouwd is. Dat is iets wat mensen zelf moeten uitzoeken als ze online gaan daten. Het valt overigens wel mee qua aantallen. Bij serieuzere klachten, zoals agressie, treden we uiteraard wel op.” rust er nog een taboe op online daten? “Ik heb het gevoel dat het taboe minder wordt, maar het bestaat nog steeds. Er zijn hele brede sociale kringen waar online daten heel normaal is, maar dat geldt lang niet overal. Je merkt wel dat het nog aanwezige taboe leeft bij zowel jong als oud, bij arm en rijk. Maar ik denk dat het toch wel snel algemeen geaccepteerd gaat worden. En dat is goed voor ons.”

frisMag / nr. 05 Industrieel ontwerpen aan Universiteit Twente

Voor ontwerpers is het vanzelfsprekend, veel consumenten realiseren het zich niet: werkelijk alle producten zijn ontworpen. Kenmerkend voor alle ontwerptrajecten zijn de veelheid en verscheidenheid van aspecten die een rol spelen: van het omgaan met doelgroepen en meerdere betrokkenen, via multi-disciplinairiteit, techniek en integratie tot creativiteit en vindingrijkheid. Het uitgangspunt van Industrieel Ontwerpen aan de Universiteit Twente is dan ook dat ontwerpers zich richten op de gehele levenscyclus van een product. De ontwerper is betrokken bij veel van de stappen in een ontwerptraject en moet dus inhoudelijk met alle verschillende betrokkenen kunnen communiceren. Het kunnen beheersen en sturen van productontwikkeltrajecten hoort daar nadrukkelijk bij. Opleiding: Bachelor Vanaf de allereerste dag maakt een student Industrieel Ontwerpen kennis met zowel de inhoudelijke kant van het ontwerpen als het managen van projecten. De bacheloropleiding Industrieel Ontwerpen geeft een brede inleiding in het vakgebied productontwikkeling. Het is een driejarige opleiding waar zich per jaar zo’n 120 nieuwe studenten inschrijven. De studenten maken kennis met de basisprincipes van het ontwerpen en verdiepen zich ook in bijvoorbeeld ergonomie, productietechnieken, vormgeving en elektronica. Daarnaast spelen basisvakken als wiskunde en mechanica, maar ook vaardigheden als schetsen en 3D modelleren een belangrijke rol. De opgedane kennis wordt direct in de praktijk gebracht door deel te nemen aan ontwerpprojecten. Vanaf de eerste dag maken studenten achtereenvolgens deel uit van verscheidene projectgroepen die uiteenlopende ontwerpproblemen moeten oplossen. Projectonderwijs In de opleiding zijn de ontwerpprojecten onlosmakelijk verbonden met de vakken die gegeven worden. De reden hiervoor is dat de eindtermen van de opleiding direct gerelateerd zijn aan een groot aantal verschillende bekwaamheden. De studie moet niet alleen theoretische kennis aanbieden, maar de studenten ook vertrouwd maken met het analyseren en interpreteren van informatie, het oplossen

van technische problemen, het integreren van theorie en praktijk en het ontwerpen van systemen, componenten en processen. Daarnaast leren de studenten het toepassen van softwaregereedschappen, maar bijvoorbeeld ook het gebruiken van methodieken uit de psychologie, communicatiewetenschappen, bedrijfskunde en andere vakgebieden. Een flink aantal van deze bekwaamheden kan simpelweg niet ontwikkeld worden in traditionele college-omgevingen. In projectonderwijs richt de aandacht zich daarom expliciet op het geïntegreerd toepassen van deze bekwaamheden in een meer realistische ingenieursomgeving. Een goed voorbeeld van projectonderwijs is het eerste project in het tweede studiejaar. De projectgroepen, elk bestaand uit 6 studenten, krijgen een reële ontwerpopdracht van een bedrijf. Er is in dit project onder andere al samengewerkt met Microsoft, Grolsch, Canon, Ikea, Delsey en Heinz. De opdracht wordt geïntroduceerd door het bedrijf, dat ook aangeeft waarom het probleem relevant is en wat de waarde van een oplossing zou zijn. De probleemstelling is extreem breed geformuleerd en het is aan de studenten om daar hun eigen invulling aan te geven, in de context van het type product en het betrokken bedrijf. De groepen moeten beargumenteerd aangeven welke delen en aspecten van de ontwerpcyclus zij prioriteit geven. Wel zijn er, zoals in elk project, zwaartepunten aangegeven. In dit project zijn

dat: projectorganisatie, intellectueel eigendom, marketing, prototype- en standbouw. Doordat de bedrijven ook tijdens het project en bij de afronding ervan betrokken zijn, merken de studenten steeds dat ze aan een bestaand probleem werken en krijgen ze ook inhoudelijke en realistische terugkoppeling van het bedrijf. Mede door deze betrokkenheid komt het regelmatig voor dat een productidee uit dit project uiteindelijk op de markt terug te vinden is. Bacheloropdracht Aan het eind van de studie doet elke student een individuele bachelor-opdracht. Met deze opdracht laat de student zien dat hij of zij in staat is zelfstandig een product of dienst te (her) ontwerpen. De eindopdrachten vinden voor het grootste gedeelte buiten de universiteit plaats bij bijvoorbeeld ontwerpbureaus of ontwerpafdelingen in grotere bedrijven. Het zijn praktische opdrachten die kunnen leiden tot producten die door de opdrachtgever daadwerkelijk op de markt worden gebracht. Soms gaat het zelfs expliciet over het introduceren van een nieuw product. Een voorbeeld daarvan is een opdracht uitgevoerd voor DGT (Digital Game Technology). Doel van de opdracht was te onderzoeken hoe de DGT Cube (een multiplayer

frisMag / nr. 04 05

game timer) het best op de markt gepositioneerd en gepresenteerd kan worden, en dit proces ook daadwerkelijk te begeleiden. De DGT Cube zelf was al eerder ontwikkeld door DGT, eveneens in samenwerking met studenten van de Universiteit Twente en INDES. Tot deze brede opdracht hoorde onder andere het uitwerken van de productnaam, productlogo, verpakking, handleiding en promotiemateriaal in een bij de doelgroep passende stijl en uitstraling. Voor de marktintroductie van het product werden een beursstand voor de presentatie van het product op de internationale speelgoedbeurs in Nürnberg, een promotiefilm en een website gerealiseerd. Opleiding: Master Na de brede introductie in de bachelor, biedt de master Industrial Design Engineering de gelegenheid tot verdere verdieping in het vakgebied. Het master-programma is in sterke mate Engelstalig opgezet, en richt zich -meer dan de bachelor- op onderzoek naar het ontwerpproces. Daardoor ligt in de master de focus meer op de methodische aspecten van het ontwerpen. De student zal nog steeds ontwerpen maken, maar zich ook afvragen hoe ontwerpers ondersteund kunnen worden in het proces.

Industrieel ontwerpen aan Universiteit Twente

De Twentse master Industrial Design Engineering heeft vijf tracks, elk met zijn eigen aandachtsgebied: » Management of Product Development ‘het beheersen van het ontwikkeltraject en alle stakeholders en aspecten daarin, om te komen tot een zo goed mogelijk product.’ » Design & Styling ‘de rol van styling, ontwerpen en emoties in productontwikkeling.’ » Emerging Technology Design ‘het introduceren en verwerken van nieuw ontwikkelde technologieën in nieuwe producten.’ » Architectural Building Components ‘het verbeteren van prestaties van gebouwen en de onderdelen daarvan in de gehele levenscyclus.’ » Cradle to Cradle ‘het effectief en zonder kwaliteitsverlies hergebruiken van materialen in een ander product.’ In de tweejarige masterfase besteedt de student ruim een jaar aan vakken die deels specifiek zijn voor de gekozen track, en deels individueel gekozen worden. Masteropdracht Ook de master wordt afgerond met een individuele afstudeeropdracht. Deze opdracht omvat het uitvoeren van een onderzoek binnen één van de leerstoelen van de universiteit of bij een extern bedrijf of organisatie, onder begeleiding van een leerstoel.

In zekere zin is de masteropdracht voor de Industrial Design Engineer een ‘meesterproef’ waarin hij of zij aantoont zelfstandig een volwaardige opdracht tot een goed einde te kunnen brengen. Vaak levert dit voor het betrokken bedrijf niet alleen nieuwe of verbeterde werkwijzen op, maar ook bruikbare en uitvoerbare productontwerpen. Het komt dus ook steeds vaker voor dat afstudeerders na enige tijd hun eigen werk in winkels tegenkomen. Onderzoek De kern van het onderzoek op het gebied van Industrieel Ontwerpen wordt uitgevoerd binnen de faculteit Construerende Technische Wetenschappen. Bijzonder voor de Twentse situatie is echter dat er in het onderzoek veel samengewerkt wordt met onderzoeksgroepen van andere faculteiten. Daardoor kan het onderzoek zich richten op de volle breedte van het vakgebied Industrieel Ontwerpen en omvat daardoor bijvoorbeeld consumentengedrag, Scenario Based Design, Virtual Reality, intellectueel eigendom, productievoorbereiding en akoestiek. In grote lijnen richt het onderzoek zich op het zo adequaat mogelijk integreren van ontwerpkennis, productkennis en productiekennis. Op dit moment omvat Industrieel Ontwerpen vijf leerstoelen, acht daaraan gelieerde leerstoelen binnen de faculteit en vijf daarbuiten.

frisMag / nr. 05 Industrieel ontwerpen aan Universiteit Twente

8uo

l r e d e N f Curoeatie r e v o t k r w Heeel creatief N werkt over o v

8uo 8

voor het optimale gebruik van technologie in producten. Hierbij wordt gewerkt op het snijvlak tussen technology push en gewenste productfunctionaliteiten. Ontwerpgeschiedenis De rol van het ontwerpproces en van individuele productontwerpen kan het best begrepen worden vanuit een historisch perspectief. Deze leerstoel wil dat historische perspectief duiden en daarmee de culturele basis voor evolutionaire productontwikkeling versterken.

Ontwerptechniek Vanuit een oorspronkelijk sterk technische achtergrond (CAD en werkvoorbereiding) stelt deze leerstoel zich tot doel om productontwerpers te ondersteunen in hun werkzaamheden, in de gehele levenscyclus en zowel met technische als methodische middelen. Belangrijke onderzoeksgebieden zijn daarbij onder andere: scenariogebaseerd ontwerpen, synthethic environments, synthese-gereedschappen, virtual reality, 3D (holografische) visualisatie, haptische feedback, informatie- & kennismanagement en what-if design. Productontwerpen Deze leerstoel richt zich op kwalitatieve (en waar mogelijk kwantitatieve) methoden voor het analyseren van de geschiedenis van bestaande producten ten behoeve van de ontwikkeling van nieuwe producten. De leidraad hierbij is de theorie over evolutionaire productontwikkeling, die zich richt of de verschillende fasen die een product(type) doorloopt in de economische levenscyclus. Productrealisatie De focus van de leerstoel productrealisatie ligt op het genereren en overdragen van kennis

Verpakkingsontwerp en -management Voortkomend uit het Nederlandse bedrijfsleven, is het doel van deze leerstoel het vakgebied verpakken naar een professioneler niveau te brengen. Onderdeel hiervan is het denken vanuit de gehele product-/verpakkingslevenscyclus.

8uo

Het doel is om alle vakgebieden die bij verpakkingsontwikkeling betrokken zijn, geïntegreerd te betrekken bij het ontwerpen van verpakkingen en product/verpakkingscombinaties. Onderzoeksfaciliteit: VR-lab De faculteit Construerende Technische Wetenschappen heeft de beschikking over een breed scala aan onderzoeksfaciliteiten. Eén voorbeeld daarvan is het “Virtual Reality laboratorium” (VR-lab). Dit lab is een omgeving die stimuleert tot samenwerking en het (beter) nemen van beslissingen. De high-tech omgeving biedt een breed scala aan mogelijkheden om met meerdere personen effectief informatie te vergaren, deze te verwerken en er op een laagdrempelige manier over te communiceren met behulp van virtuele gereedschappen. Zonder dat de gebruikers voorkennis hebben, kunnen deze gereedschappen worden gebruikt om interactief om te gaan met 2D of 3D beelden en modellen. Door de laagdrempelige aanpak en variatie in gebruikte werkmethoden kunnen mensen met verschillende achtergronden en expertisegebieden samenwerken en kunnen problemen, bijvoorbeeld

ontstaan door verschil in jargon, overbrugd worden. Het VR-lab biedt de gelegenheid om verschillende virtuele gereedschappen geïntegreerd te gebruiken. Van aanraakgevoelige schermen geïntegreerd in een tafel of muur, haptische invoerapparatuur, projectieschermen, holografische projectie tot motion capturing; in elk project kan de meest geschikte combinatie van gereedschappen worden ingezet. Hierbij kan ook de ruimte zelf (middels licht, kleur, geluid en temperatuur) afgestemd worden op het specifieke project. Het VR-lab probeert steeds nieuwe interactiemogelijkheden te ontwikkelen en te gebruiken, met als doel de overgang tussen de virtuele en de echte wereld zo vloeiend mogelijk te maken.

Creatie o t k r e w

Contactgegevens: Universiteit Twente opleiding Industrieel Ontwerpen Postbus 217, 7500 AE Enschede Bacheloropdrachten: ir. Arie Paul van den Beukel a.p.vandenbeukel@utwente.nl 053 - 489 4853 Algemene informatie: dr.ir. Eric Lutters e.lutters@utwente.nl 053 - 489 1197

frisMag / nr. 05 27

Fotoverslag

e d e N f e i t a e r C uo d n a l r o e r d u e u N 8 f t e i k t r a e e r w C r e v land o r u u 8 t k r e w 8uo

8uo

uo Nederland Heel cr eatief Nederland Cr ver werkt over op 26 mauo art crwe l e e H d n a l r v uo e o d t e k r N e f e w i t a e t r r c a l d e a a e n m l H 6 r 2 e d p e o N r e ef v o t k r e w over 8

125 flesjes fristi, 35 creatieven 2 dj's, 14 laptops, 4 imacs 12 kilo macaroni, 14 liter soep 8 uur overwerken 8 uur creatief zijn en 5 zeer tevreden goede doelen In 2004 begint Nieuwe Garde met het initiatief om 8 uur over te werken voor het goede doel. In 2010 is dit uitgegroeid tot een evenement dat in 11 steden heeft plaatsgevonden.

In Apeldoorn vond het evenement voor de tweede keer plaats in de theaterzaal van De Gigant. Ruim 30 creatieven (van illustratoren tot accountmanagers, van art directors tot 3d designers) gingen aan het werk voor 5 goede doelen. Goede doelen met veel ambities en weinig middelen krijgen zo de kans een stapje verder te komen, terwijl creatieven hun portfolio kunnen vullen en kunnen netwerken. De creatieven hebben gewerkt van 17.00 tot 1:00 uur en naast dat het heel hard werken was, was het vooral erg gezellig. Na 1:00 uur werd het werk gepresenteerd aan de goede doelen.

Deze waren erg blij met de bedachte logo's, websites, campagne's en strategieĂŤn. Wil je meer weten over 8UO, kijk dan op www.achtuuroverwerken.nl Alvast aanmelden voor volgend jaar of meer informatie over de activiteiten in deze regio? Mail dan: Apeldoorn: Info@faam.nu

frisMag / nr. 05 Interview

het geheim van niels oude luttikhuis:

5 Dâ&#x20AC;&#x2122;S en een beschaafde b

Foto: Robin Kamphuis (www.studio1308.nl)

frisMag / nr. 05 Interview

Niels Oude Luttikhuis (34) is oprichter van o.a. Dealerdirect, Blogmij en Twitmij. Hij is geboren aan de Parkweg in Enschede, getogen in Denekamp en woont in Hengelo. Momenteel verdeelt hij zijn tijd tussen zijn bedrijfsvestigingen in Enschede, Den Haag en vanaf medio september ook Dusseldorf. De omzet van zijn huidige bedrijven verdubbelt jaarlijks. Met zijn unieke manier van contentcreatie opereert Niels met Blogmij ergens tussen PR- en mediabureaus en maakt hij zelf online content via het Blogmij label. Zijn grootste vakprestatie vindt Niels dat hij voor top 500 adverteerders mag werken. In dit interview vertelt de relatief onbekende Tukker wat meer over zichzelf en zijn manier van zaken doen. doener Op de Mavo bleek al snel dat Niels geen typische student was, zo vertelt hij: ‘Ik ben altijd al een doener geweest. Zo heb ik nog wel geprobeerd om Bedrijfskunde te studeren, maar dat verveelde me al gauw. Eigenlijk ben ik vrij lang bezig geweest om mijn draai te vinden. Pas sinds een jaar of vier heb ik het idee dat ik echt mijn ei kwijt kan in mijn werk. Vanaf het eerste idee voor ons initiatief Dealerdirect had ik echt het gevoel dat ik eindelijk kan doen wat ik wil en kan.’

hekel aan pakken De opa van Niels had een boerenbedrijf in Mander. Daar was het motto altijd al ‘niet lullen, maar poetsen’. Ook zijn vader was ondernemer. Dat heeft hij zeker meegekregen, zegt hij: ‘Voor mij was internet het werkgebied waar ik me in kon uitleven. De liefde voor computers stamt al uit de tijd van de Commodore 64, waar je cassettebandjes gebruikte om spelletjes te spelen. Ik zag direct de kracht van internet maar niet direct het juiste verdienmodel. Inmiddels wel en voel ik me dan ook helemaal thuis op het wereld wijde web. De branche is jong en diegenen die er in werken ook, niemand draagt er pakken. Dat komt goed uit, ik heb het dragen van pakken afgezworen.’

door schade en schande wijs Zoals elke ondernemer is ook Niels door schade en schande wijs geworden. ‘Ik weet inmiddels heel goed wat ik kan en ook wat ik niet kan. Personeel

managen is bijvoorbeeld niets voor mij, daarom zoek ik mensen om me heen die dat voor me kunnen doen, ook voor andere zaken. Al doende leer je dat.’ Overdag isoleert Niels zich van zijn medewerkers, hij wil geen te emotionele band met hen.

niet geprikkeld door geld Zodra mensen ‘money driven’ worden gaan ze de waarde van geld belangrijker vinden en durven ze niet meer te investeren: “Ik word niet geprikkeld door geld. In een avondje tv kijken komen mijn klanten voorbij, dat vind ik mooi, niet op wat ik verdien.’ Niels bedenkt ideeën voornamelijk op de racefiets. Tijdens het sporten en op de wc komen echt de mooiste ideeën tot stand. Lichamelijke inspanning houdt volgens hem de geest fit en is dan ook heel belangrijk in zijn leven. Zijn eerste echte succes (Dealerdirect) werd aan de keukentafel aan de Heutinkstraat in Enschede bedacht in 2006: ‘Dat was vooral heel erg doorzetten in het begin.

kaarsjes branden 2008 was het jaar van het kantelpunt, vertelt Niels: ‘Dat was een erg zwaar jaar financieel gezien. Ondanks alles wou ik de kinderen niet de vakantie die zomer ontnemen, op de camping in Frankrijk ging ik echt door een diep dal. Hoe ga ik dit doen? Ik ben niet gelovig, maar ben daar toch naar een kerkje in Uzes gegaan. In die kerk heb ik een kapitaal aan kaarsjes aangestoken en dringend gevraagd om een goede afloop. Een paar dagen later las ik op de camping een interview met ontwerper Piet Boon dit onder andere over het ten gelde maken van zijn ontwerpen, bleek dat hij al jaren zijn komma verkeerd had staan. Direct heb ik, zelfs op de camping, de tarieven van Dealerdirect een komma naar rechts gezet.

Ook werd ik op dezelfde camping in Zuid Frankrijk gebeld door het PR-bureau van KPN die een spoedcampagne wilde starten rond de ‘Dinges’campagne van Hi. Mooi he! Ik ben het kerkje in Uzes erg dankbaar, het kerkje waarschijnlijk mij ook voor de grote hoeveelheid verkochte kaarsen. In 2009 heb ik het kerkje nogmaals bezocht, ook dit jaar ga ik er een tussenstop maken op weg naar een andere camping in het zuiden om weer een kaarsje op te steken als dank.

elke week een nieuw idee Het Twentse accent werkt voor Niels. Klanten en prospects vinden het leuk en grappig. Het geheim van zijn succes schuilt volgens Niels echter in de 5 D’s; dromen, denken, durven, doen en doorzetten: ‘Daar voeg ik soms een beschaafde B aan toe. Voor bluffen. Mijn credo is: zorg dat je concept aan de voorkant staat als een huis. De backoffice kan later. En moet soms anders. Ik heb elke week een nieuw idee, soms om gek van te worden. En het verschil met veel anderen is dat ik er ook altijd echt iets mee doe. Het komt voor ideeën een stille dood sterven, dat hoort erbij, no hard feelings. Wij hebben het dan in ieder geval wel geprobeerd. Succes is in grote mate afhankelijk van mensen. Mensen die me begrijpen en samen mee willen en kunnen bouwen. Als iemand me vraagt ‘kun je dat even op papier zetten?’ zeg ik nee. Dat kan ik niet. Ik onderneem op onderbuikgevoel.’

oproep voor ondernemers Niels wil graag met 4 of 5 ondernemers investeren slash crowdfunden in nieuwe toepassingen en ideeën. Ondernemers tot 40 jaar, die al een leerschool hebben gehad , weten wat investeren en ondernemen is en gevoel hebben voor de markt. Interesse? CreatieveTukkers@gmail.com

frisMag / nr. 05 Inspiratie

tetem II artez/aki eindexpositie

tetem II artez/ak

acht Aki expositie laat kracht Aki exp van de eenvoud zien van de e

ki eindexpositie

positie laat kracht eenvoud zien

de voormalige textielfabriek tetem en omliggende enschedese culturele instellingen waaronder twentsewelle en 21rozendaal vormen het decor voor de eindejaarsexpositie inside out van de aki. opvallend veel mediakunstenaars die hun inspiratie vinden in verstilling en eenvoud. het op het oog simpele lijnenspel van jan lange trekt de aandacht. met twee beamers worden verticaal dan wel horizontaal lijnen geprojecteerd. als toeschouwer verstoor je de rust van het patroon en wordt je onderdeel van een optische verrassing.

frisMag / nr. 05 Inspiratie

frisMag / nr. 05 Facts, figures & feelings

32 ’’word de held die je bent.’’

Facts, Figures & Feelings wat je wilt én moet weten

15 gewoontes die je leven

a wilde to’s afgelopen k ook data en.

www.innersuperhero.me

10 tips voor ijzersterke headlines

kunnen veranderen

niet alleen e over open

als de held Het is de hoogste tijd om op te staan gingen uitda de we en die we zijn. Alleen dan kunn en aan aang staan ten wach te el die ons momente groei. en en kans , eden elijkh mog naar omzetten te wachten zit En in iedereen zit een superheld die . De missie rhero supe r om eruit te komen, je inne reren, inspi te sen men is e ro.m van Innersuperhe te vinden rhero Supe r Inne deze en help en n stimulere en in te zetten.

De headline boven je artikel – of de kop, zoals we dat ongeveer 300 jaar geleden noemden – is de belangrijkste regel van je hele verhaal. Op basis van de headline bepaalt je publiek of het verder wil lezen en zo nee, dan wordt er niet geklikt. Verleiden tot doorlezen met plaatjes en prikkelende tussenkopjes wil in een krant of tijdschrift misschien nog lukken, maar op internet moet je artikel ertussenuit springen in Google, een RSS-reader, Twitter of LinkedIn. En dan heb je behalve de headline weinig in de strijd te gooien. Dus daarom: 10 tips voor ijzersterke headlines.

De mens is een gewoontedier. Het is gemakkelijker iets aan te leren dan af te leren. En helaas, niet alle gewoontes die we hebben zijn ook daadwerkelijk goed voor ons. Vandaar deze lijst met gewoontes die wél goed voor je zijn. Vanuit gezondheid via productiviteit naar persoonlijke ontwikkeling. Doe er je voordeel mee en vul aan waar nodig! www.lifehacking.nl/algemeen/ 15-gewoontes-die-je-leven-veranderen

www.contentgirls.nl/2009/11/10-tips-voor-ijzersterke-headlines

personal branding op youtube Altijd al willen weten hoe personal branding op YouTube in zijn werk gaat? Hier vind je drie uitgebreid uitgelegde manieren om dat te doen.

www.mashable.com/2009/11/04/ youtube-personal-brand

confession app (biechten op de iphone)

uniek: boekenplank met geïntegreerd iphone dock

Je bent katholiek en je wil je hart luchten? Dan is het niet meer nodig om naar de kerk te gaan. Confession is gemaakt door Milq Media en zorgt ervoor dat je altijd en overal een biechtstoel bij je hebt. Naast het praktische nut is dit, met het recente nieuws in het geheugen, nog veel veiliger ook. De goede raad van de priester blijft achterwege, net als de vergeving van de zonde. Wel kunnen anderen je biecht horen en beoordelen en is de anonimiteit van de zondenaar gewaarborgd.

Een boekenplank met geïntegreerd dock en soundsystem voor je iPod of iPhone, het bestaat. Het bedriijf, Finite Elemente uit Duitsland, biedt deze wel erg bijzondere boekenplank aan in verschillende kleuren en uitvoeringen (hoogglans en mat) – een afstandbediening behoort tot de standaarduitrusting.

www.iphoned.nl/uniek-boekenplank-met-geintegreerd-iphone

-dock/21844/

www.iphoneclub.nl/72027/ confession-laat-je-biechten-op-de-iphone

cartoon op canvas Wat is er nou leuker dan een foto op canvas? Juist, een cartoon op canvas! Via deze site bestel je snel en gemakkelijk een cartoon op canvas voor aan de muur! Leuk als verjaardagscadeau, afscheids- of jubileumcadeautje of gewoon als hebbeding voor jezelf. De cartoons zijn gemaakt door Evert Kwok, een cartoonduo dat sinds 2003 wekelijks cartoons publiceert en twee albums in de winkel heeft liggen. www.cartoonopcanva s.nl

de dozentruc (waarom twente kampioen werd?) Het geheim van FC Twente heeft te maken met dozen. Vraag maar aan Tiger Woods en Roger Federer.

www.depers.nl/sport/470031/ fc-twente-houdt-hoofd-koel.html

frisMag / nr. 05

serAviary is een gratis pakket van brow die sen men based design tools voor fly! graag creëren. Alles online en on the

25 inedible sushi innovations Hou je van sushi? Check dan zeker deze bizarre slideshow!

wanneer wordt kennis absurd? We weten steeds meer van steeds minder. Wetenschappers specialiseren zich aan de andere kant in al maar specifiekere niches. Beide extremen - minder van meer en meer van minder neigen naar het absurde. Zo oppervlakkig of zo specialistisch dat dat weten zinloos en betekenisloos wordt. Een betoog over ‘infologica’.

Urawaza is een klein, Engels boekje met daarin meer dan 100 kleine Japanse hacks. Hoe je van je kleine zeepje weer een groot stuk zeep kan maken, hoe je sneller kunt rennen of zelfs hoe je nooit meer omvalt in de bus. Verbaas je vrienden met deze feiten!

www.lifehacking.nl/algemeen/uruwaza-verbaas-je-vrienden/

www.secondlove.nl

twit ter.com/silentc

www.aviary.com

’uruwaza: 100 kleine japanse hacks.’

Volgens de oprichters van deze site gaat het hier niet per se om het bij elkaar brengen van vreemdgangers. Nee, het gaat er vooral om dat mensen die aandacht van het andere geslacht nodig hebben nu die aandacht online kunnen krijgen. Dit zou hun uitgebluste relatie ten goede komen. Wie het eens wil proberen, weet nu de weg…

Clark Harris houdt ee mond. Hij communic Facebook, YouTube, Google Chat. Het ge sms’jes is niet toege is eveneens uit den b opgave voor Harris d als een ‘prater’.

Het experiment valt vertelde hij via Twit

/ www.trendhunter.com/slideshow ns vatio inno ushiinedible-s

datingsite voor mensen met een relatie

man ‘pra at’

aviary online image editor

www.henkblanken.nl/?p=998

the medium is the message and 50 other ridiculous advertising rules

übercoole bescherming voor je macbook BookBook is de naam van deze prachtige MacBook-beschermers. Een gebonden leren case, met de hand gemaakt, gegarandeerd uniek. En dat ziet er toch verrekte cool uit! Wat wil je nog

Naast de traditionele media zoals radio en televisie, zorgen ook de digitale media voor een aanhoudende stroom van boodschappen. Reclamemakers gebruiken dan ook iedere mogelijkheid om potentiële klanten te verleiden of te overtuigen om een bepaald product, dienst of idee te kopen. ‘The Medium is the Message’ is een inspirerend boekje met meer dan 50 grappige wijsheden / regels uit de reclamewereld.

meer? www.twelvesouth.com/products/bookbook

nu te bestellen via www.bispublishers.nl

Houten iPad Dock voor €4 euro

erschat de waa

Mi ch el ho

rde niet’

etM er

Futura

rader, ond

Lettertype:

rk oo pm yt he

Dus je den kt nog ste Dat je suc eds dat de klant ces altijd gel Dat verkop kunt afdwingen ijk heeft? met en een kw haalde ide estie is van een flitsende pre sentatie? eën. De talent? Ver moderne kritisch geet klant is en allesbe grillig , uit deze achterhalve loy de eigent op z’n eig aal. Ontde ijdse top en belang k het geh verkoper. , eim van Michel Hoetmer is Neder schrijver lands bek van het endste ver populaire van verkop koo en veelge ers: prezen boe ptrainer en k De zev en zonden ‘Toeganke lijk, vlot leesbaar en direct te vertale ‘Duidelijke n naar de taal en to praktijk’ the point’ ‘Mooi wer k’

‘Een aan

I SBN 907788181- 6

9 789 07

7 881 81

Futura

www.managersonline.nl/boeken/289/ de-49-geva arlijkste-verkoopmythen.html

Lettertype:

Nu te bestellen via www.lifehackingshop.nl

virtueel rokje

Dus jij denkt nog steeds datDede49klant altijd gelijk ge va ar lij ks te heeft? Dat je succes kunt afdwingen verkoopm y thmet een flitsende e nis van talent? Ho e presentatie? Dat verkopen een je ze kukwestie nt herken ne n(e n ver mijde n) Vergeet deze achterhaalde ideeën. De moderne klant is grillig, uit op z’n eigen belang, kritisch en allesbehalve loyaal. Ontdek het geheim van de eigentijdse topverkoper in ‘De 49 gevaarlijkste verkoopmy then’.

ge va ar li jk st e ve

Ben je een van de gelukkige bezitters van een iPad, dan weet je hoe lekker het is om de iPad mooi neer te zetten. Hoeveel simpeler kan je het krijgen dan dit prachtige houten iPad dock? Een echt handgemaakt product voor jouw geliefde iPad voor een bescheiden prijs van €4 euro.

Het geheim van de eigentijdse topverkoper

Michel ho etMer

g e va a r l ij k s

verkoop m y t hen

Hoe je ze kunt he rk en (e n ve rm ne n ijden)

Lettertype:

Futura

Zodra je als man i een rokje aantrek het vrouwenlichaa ervaart.

Trek als man een v je denkt, voelt en je eigen lichaam is Spaans, wetensch Vierentwintig man

www.newscientist

frisMag / nr. 04 Agenda

Wie, wat, waar, wanneer?

Agenda ondernemen in communicatie

enjoy the crisis expositie

21 september

t/m 29 augustus

Netwerkbijeenkomst van de Industriële Kring Twente. Boeiend en groeiend ondernemersnetwerk van Twente. Dinsdag 21 september 16:00 uur Van de Valk in Hengelo.

Nog te zien t/m 29 augustus vrij- zo van 12.00 tot 17.00 uur Kloosterstraat 1, Enschede www.enjoythecrisis.blogspot.com

aanmelden via www.ikt.nl

business meeting twente 2010 16 en 17 november Efficiënt & Energiek ondernemen op Business Meeting Twente 2010. De markt heeft een boost nodig, u kunt zelf misschien ook wel wat extra energie gebruiken om het maximale uit de markt te halen én ook in uw bedrijf zal efficiency meer dan ooit een speerpunt zijn. Daarom is het thema van de Business Meeting Twente 2010: Efficiënt & Energiek ondernemen. Expo Center , Hengelo www.businessmeeting-twente.nl

route suc6 met jan lammers over cabrio’s, thinking global en 25 jaar ondernemerschap 28 september Kennispark Twente organiseert 6 Suc6 meetings. Ben jij benieuwd naar de ervaringen van gevestigde ondernemers? Bijvoorbeeld met Jan Lammers, eigenaar van Cylpro, leverancier van cabrio-systemen voor Corvette, Lamborghini, Maserati, Audi en Mercedes. Dinsdag 28 september 19.00 uur The Corridor (Hengelosestraat 525) www.tkt.org

gogbot the singularity is near resistance is futile Van 9 – 12 september Het thema van Gogbot 2010 duidt de exponentiële groei van de technologie die leidt tot steeds slimmer wordende computers die binnen 50 jaar de mens tot huisdier zullen verklaren en uiteindelijk het heelal gaan besturen. 200 artiesten op 7 locaties in Enschede. Kijk voor het programma op www.gogbot.nl

young technology award 16 en 17 november De Young Technology Award is een verkiezing voor snelgroeiende innovatieve bedrijven in Oost Nederland. Bedrijven jonger dan 5 jaar krijgen een kans om zich te meten met andere innovatieve bedrijven en krijgen een podium om zich te presenteren aan potentiele klanten, relaties en media. Het winnende bedrijf gaat naar huis met een waardecheque van 5000 euro. Expo Center, Hengelo www.youngtechnologyaward.nl

Oproep actueel Heb je iets te melden over je bedrijf? Nieuwe klanten, mooi werk om te laten zien of personeelswisselingen? Laat het ons weten via redactie@frismag.nl

vraag & aanbod Ook voor de rubriek Vraag & Aanbod kun je terecht bij FrisMag. Zoek je bedrijfsruimte, wil je van een stel printers af of verzamel je oude Macs? Stuur je advertentie naar redactie@frismag.nl

publiekscabaretfestival 15e editie 11 december Tijdens het cabaret festival strijden 10 Nederlandse en Vlaamse cabaretiers om de gunst van het publiek en daarmee om de bronzen Cabarettrofee‘Ovatie’. Deze trofee wordt uitgereikt aan de cabaretier die, volgens het publiek, de beste performance heeft neergezet. Naast ‘Ovatie’ ontvangt de winnaar een geldprijs ad v 1000. De ’net-nietwinnaar’ ontvangt een ’Aanmoedigingsprijs’ ad v 500. Regardz Nieuwe Buitensociëteit, Zwolle www.deltioncabaretfestival.nl

Talent vind je in Twente www.rocvantwente.nl

04252010_FRISMAG_ADV_SAMENGEVOEGD.indd 1

25-04-2010 22:52:05

Bee

ldho

uwe

Kookfabriek

creatieve ondernemers vestigen zich op ceecee Onderneem op creatieve grond en bouw je eigen werkruimte of werk/ woonruimte op een kavel op maat. Op ceecee bouwen ondernemers uit de creatieve sector hun zelf ontworpen droompanden naast elkaar. Om samen te werken en elkaar te inspireren. ceecee ligt naast de nieuwe horeca- en winkelhotspot in Roombeek met kunst en cultuur binnen handbereik.

ceecee mee in Roombeek! Kijk op www.ceecee-enschede.nl